Samen doen wat nodig is in acute situatie. Spoedplein regio Den Bosch

Spoedplein regio Den Bosch: de juiste acute zorg op de juiste plek

Jan, een zelfstandig wonende man van 78 jaar, belt 112 vanwege forse benauwdheid. In de ambulance is de benauwdheid snel onder controle, maar thuis is er niemand die op hem let. Wat nu?

Yara, 35 jaar, komt met een bebloed hoofd en een wond aan haar arm de spoedeisende hulp binnen. Ze vertelt dat het letsel het gevolg is van huiselijk geweld. Medisch gezien hoeft ze niet te blijven. Maar terug naar huis? Is dat wel veilig?

Marianne, 56 jaar, is door een wijkagent gevonden op een bankje. Ze lijkt gedesoriënteerd, praat onsamenhangend met een boze toon. Ze oogt angstig. Nu de nacht invalt kan ze niet op straat blijven, maar waar kan Marianne terecht?

Om inwoners als Jan, Yara en Marianne, met acute problemen direct de juiste zorg op de juiste plek te bieden, werken 12 organisaties in en om Den Bosch samen om het Spoedplein te realiseren. Het Spoedplein brengt de sociale, medische en psychische soorten zorg samen. Die combinatie maakt het tot unieke samenwerking van acute zorgverlening in Nederland. Zorgverleners en hulpdiensten beoordelen samen de situatie en brengen daarbij ieder hun eigen perspectief en expertise in. Dat zorgt voor snellere beoordeling en besluitvorming en tot betrokkenheid van de juiste partijen. Zo ontstaat er meer rust voor degene die acute zorg nodig heeft en wordt efficiënter omgegaan met de capaciteit van de hulpdiensten die vaak al onder druk staat.

Organisatiepoorten open

Dat zorgprofessionals en hulpdiensten samenwerken als sprake is van meerdere hulpvragen lijkt wellicht logisch of vanzelfsprekend. En dat is het ook wanneer je het vraagt aan de zorgprofessionals zelf, maar helaas is de praktijk weerbarstig. Dat merken ook Jacqueline en Ricardo, beide werkzaam bij het crisisen interventieteam (CIT) van Farent.

Jacqueline: “De vorming van het Spoedplein is heel hard nodig. Met een aantal partners werken we al intensief samen, zoals met politie, Reinier van Arkel en het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Als hulpverleners onderling is de bereidheid om samen op te trekken er absoluut. Formele afspraken of organisatieregels maken samenwerking soms lastig. Iedere organisatie heeft zijn eigen poorten; voorwaarden waaraan voldaan moet worden voordat hulp gestart kan worden, of grenzen die bepalen waar de hulp stopt. Dat heeft te maken met financiering, of met wet- en regelgeving. Op het moment dat we als CIT ter plaatse gaan en iemand aantreffen in een vervuilde woning, onder invloed en psychiatrisch belast dan zijn de poorten van de zorg vaak dicht en wordt gewezen naar elkaar. Maar daar heeft de persoon in de acute situatie waar gelijktijdig zoveel aan de hand is niets aan. Dat willen we veranderen met het Spoedplein.”

De ervaringen van Jacqueline en Ricardo gelden niet alleen voor het CIT maar zijn voor alle collega’s in het netwerk van acute zorg herkenbaar in de praktijk. Of het nu de collega’s zijn van de spoedeisende hulp van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, politie, huisartsenpost of de crisisdienst/ Intensive Home Treatment van Reinier van Arkel.

Een ja-cultuur maken

“Waar we met het Spoedplein naar streven is een ‘ja-cultuur’,” vult Ricardo aan. “Wat je wil afspreken met elkaar is niet om de totale verantwoordelijkheid in een acute situatie op je te nemen maar om juist jouw expertise te leveren op een stuk van de totale problematiek. Laten we het samen doen en vooral: tegelijk. We rekken de organisatiegrenzen als het ware op zodat we met ieders expertise direct doen wat nodig is. Zo komen we los van de vraag of nu de psychische problematiek, de lichamelijke aandoening, het middelengebruik of het ontbreken van financiële middelen of een thuis voorop staat en welke partner daarom als eerste aan zet is.”

Actief in de werkgroepen

Jacqueline en Ricardo zijn actief in een van de vijf themagroepen die het Spoedplein kent. Samen actief met hulpverleners van alle aangesloten partners bijdragen aan de totstandkoming van het Spoedplein, levert veel op. Ricardo: “Dat begint al met elkaar echt leren kennen en het naar elkaar uitspreken hoe je ideaalbeeld van de samenwerking in de acute zorg eruit ziet.” Een van de concrete uitwerkingen van het Spoedplein is een netwerkkaart.

Een handzaam overzicht waarop van iedere organisatie de contactgegevens voor acute situaties staan. Simpel, maar het betekent dat iedere samenwerkingspartner vastlegt hoe zij bereikbaar is voor de andere collega’s. “Het formaliseren en inregelen van ieders betrokkenheid is een belangrijke stap, nu gebeurt dit vaak nog op basis van toevallige persoonlijke contacten,” aldus Ricardo.

Ook Jacqueline ervaart de meerwaarde van het meedenken in de totstandkoming en werkwijze van het Spoedplein. “Je leert direct veel van elkaars expertise én we leren elkaars taal. De beelden of uitleg van woorden als ‘regievoerder’ of ‘triage’ blijken van organisatie tot organisatie te verschillen. Met elkaar ontwikkelen we nu een gemeenschappelijke taal en werkwijze.

Wanneer is het Spoedplein geslaagd voor Jacqueline en Ricardo? Daar zijn ze kort en duidelijk over. “Het gaat om meer dan alleen afspraken en toestemming om te handelen. We moeten ook de ‘poorten’ van de zorg open durven zetten en samenwerken als één netwerk, in het belang van mensen met meerdere acute hulpvragen.”

Korte lijnen, grote impact

Silvie van Doorn, verpleegkundig specialist bij RAV Brabant Midden-WestNoord, werkt in de ambulancezorg in regio Den Bosch. Ze bevordert zorginnovaties en is nauw betrokken bij het Spoedplein. “Het is een unieke kans om de personen en organisaties in het netwerk beter te leren kennen. Door deze banden aan te halen, worden de lijntjes in de praktijk korter. Dat is essentieel voor een efficiënte en snelle hulpverlening en vooral belangrijk voor mensen met meerdere problemen tegelijk, waar een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak cruciaal is.

Door samenwerking in het Spoedplein worden innovatieve oplossingen en verbeteringen in de acute zorg ontwikkeld, wat nodig is vanwege de veranderende en toenemende zorgvraag en bovendien voordelen biedt voor zowel patiënten als zorgverleners.

"Samenwerken met de andere partners in het Spoedplein biedt me veel nieuwe inzichten. Zo maakte ik via mijn betrokkenheid bij het Spoedplein kennis met de ‘straatdokter’ in Den Bosch. Door deze nieuwe informatie mee te nemen in onze werkafspraken voor zorgoverdracht, kunnen we nu beter inspelen op de behoeften van deze kwetsbare groep en zorgen voor een naadloze overgang van zorg. Daarnaast ontdekte ik dat met betrekking tot patiënten met verward en onbegrepen gedrag enkele afspraken en begrippen niet duidelijk waren in ons protocol. Dankzij het contact met collega’s van Reinier van Arkel, heb ik deze kunnen bespreken en verhelderen. Dit heeft geleid tot een verbeterde communicatie en samenwerking".

Crisis- en Interventie Team (CIT)

Het Crisis- en Interventie Team (CIT) is een integraal team dat 24/7 bereikbaar en inzetbaar is voor mensen die (acuut) psychosociale ondersteuning nodig hebben. Van iemand die plotsklaps op straat is komen te staan tot iemand die vervuild, verward en duidelijk onder invloed op straat wordt aangetroffen. Het CIT gaat dan direct ter plaatse en kijkt wat acuut nodig is.

De pijlers van het CIT zijn: snelheid, inzet op kortdurend en direct contact, een goed beeld krijgen van de situatie, crisisinterventie, regie en toeleiding naar passende zorg. We werken 24/7 intensief samen met politie, ggz, de huisartsenpost, het Jeroen Bosch Ziekenhuis, Veilig Thuis, woningcorporaties en andere ketenpartners. Hierdoor kunnen we slagvaardig en adequaat handelen.

Over het Spoedplein

De druk op de acute zorg neemt toe: er zijn meer patiënten, minder zorgprofessionals en de hulpvragen worden complexer. Mensen komen niet alleen met medische klachten, maar ook met psychische of sociale zorgen. Het regelen van de juiste vervolgzorg kost nu vaak veel tijd en capaciteit. Daarom bundelen twaalf zorg- en welzijnsorganisaties in de regio ’s-Hertogenbosch hun krachten in het Spoedplein: een netwerk van professionals dat medische, psychische en sociale zorg met elkaar verbindt. Door korte lijnen en goede afstemming zorgen zij er samen voor dat mensen sneller de juiste zorg krijgen, op juiste plek.

De samenwerkende organisaties in het Spoedplein zijn: Cello, Farent, gemeente ’s-Hertogenbosch, Huisartsen Spoedpost, Jeroen Bosch Huisartsen, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Maatschappelijke Opvang Den Bosch Novadic-Kentron, Politie, Regionale Ambulance Voorziening GGD Brabant Midden – West – Noord, Reinier van Arkel, Vivent. De samenwerking werd eind 2023 vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst, eind 2025 streeft het Spoedplein ernaar zover te zijn dat de samenwerkingsafspraken in de praktijk kunnen worden toegepast.