Herstelkansen maximaliseren met zorgmodel ART-klinisch

Cliënten die behoefte hebben aan zorg in een veilige en ondersteunende omgeving, kunnen terecht in de zes ART-klinische afdelingen van Reinier van Arkel. ART (Actief heRstel in de Triade)) is een herstelprogramma dat mensen, die door ernstige psychische problemen zijn vastgelopen, weer perspectief biedt. Mieke van Boxtel, manager behandelzaken ART-klinisch en verpleegkundig specialist ggz, is nauw betrokken bij de 175 cliënten, hun naasten en de zorgteams. Dagelijks dragen zij bij aan de ontwikkeling en implementatie van het herstelgericht werken. Daarnaast zetten zij specifieke stappen voor de verdere verfijning van het zorgmodel. Dit resulteert in merkbare verbeteringen voor alle betrokken partijen binnen de triade.

Kleine stappen maken een groot verschil

De focus op herstel is van essentieel belang volgens Mieke. "Herstelgericht werken gaat binnen de klinieken over de kleine stappen die cliënten maken en de tijd die we daarvoor mogen nemen. Dat maakt op lange termijn een groot verschil," zegt Mieke. Die stappen zijn van belang voor mensen die langdurig verblijven in de 24-uurs zorg en vaak kampen met complexe psychische aandoeningen en hulpvragen hebben op meerdere levensgebieden. Volgens Mieke biedt het zorgmodel hen, maar ook de zorgprofessionals, een nieuwe blik op hun situatie: "We kijken niet alleen naar diagnoses en symptomen, maar vooral naar de mogelijkheden en krachten die cliënten nog bezitten. Dit zorgt voor een positieve benadering die hoop en perspectief biedt."

Perspectief bieden

De aanleiding om herstel centraal te stellen, komt vanuit het werkveld zelf, zegt Mieke. “In 2016 is het ART-zorgmodel ontstaan omdat landelijk in de langdurende ggz werd gezien en gevoeld dat bij deze cliënten vaak sprake is van een vastgelopen herstel. Voor deze doelgroep was er nauwelijks perspectief op vooruitgang of verbetering in het dagelijks leven. Dat frustreerde zowel cliënt als hulpverlener.” Door juist de behoeften, krachten en wensen van de cliënt centraal te stellen, kan er ontwikkeling in het herstel komen. Het gaat daarbij om gewone alledaagse levensbehoeften zoals het hebben van een fijne woonomgeving, een gezonde levensstijl, passende dagbesteding/werk, financiële zekerheid, vrienden of een relatie. Het gewone weer mogelijk maken, is de belangrijkste missie van het ART-model.

Sterke affiniteit met de doelgroep

Mieke voelt een sterke affiniteit met de doelgroep. Dat komt door haar achtergrond en brede ervaring als verpleegkundige in de klinische ggz. “Als verpleegkundige kijk je naar de gevolgen of de effecten van een ziekte op het dagelijks leven en ook naar de mogelijke nadelige gevolgen van een behandeling. Neem bijvoorbeeld de vele diagnoses die cliënten in de langdurende ggz door de jaren heen hebben gekregen of de veelheid aan medicatie.” Mieke ervaart parallellen tussen het werk in de langdurende ggz en het herstelproces van cliënten. “Met beperkte middelen en gebruikmakend van elkaars expertise zoeken naar creatieve oplossingen, dat maakt het werk hier mooi.” Het streven naar verbetering van de zorgkwaliteit en herstelstappen vormt haar motivatie. “Waar kunnen we een stapje zetten in ontwikkeling, of in vaardigheden of in de ervaren kwaliteit van leven of geluk? Hoe kunnen we dat bewerkstelligen en wie of wat hebben we daarbij nodig? Die voortdurende zoektocht is soms vermoeiend, maar daar ligt écht mijn passie.”

Doorontwikkelen van ART in de klinieken

Het ART-zorgmodel is niet nieuw binnen Reinier van Arkel. Een projectgroep zet stappen in de verdere toepassing en verfijning van het ART ‘doen en denken’. Net als bij ieder individueel herstelproces is er altijd ruimte voor verdere doorontwikkeling en groei. Het projectteam bestaat uit zorgprofessionals van alle afdelingen en zoveel mogelijk cliënten(vertegenwoordigers) en familieleden participeren. "Door hen te betrekken, werken we ook in het project triadisch, zodat er plaats is voor de diverse perspectieven. Zo zorgen we voor een nauwe samenwerking en voor het creëren van een breed gedragen verantwoordelijkheid binnen de zorg," legt Mieke uit. “Het betrekken van naasten en cliënten in het project vraagt nog de nodige aandacht, daarom laten we ons hierin ondersteunen door een familie-ervaringsdeskundige en het Herstelpunt. Daarnaast bevorderen we de samenwerking tussen de verschillende afdelingen en moedigen we het delen van kennis aan.

In het project zetten de afdelingen de ART-monitor van de stichting HIC/ART in. Aan de hand van de monitor voerde iedere afdeling de audit uit, en om de voortgang te meten wordt deze volgend jaar herhaald.

“Verder sluiten we met de klinieken nu aan bij het in gebruik nemen van de I.ROC." Dit instrument helpt ons om regelmatig de voortgang van het herstel te beoordelen." We starten hiermee op de afdeling Vijverhof," aldus Mieke.

Resultaten

In een werkconferentie begin dit jaar maakte iedere afdeling een actieplan bestaande uit concrete verbeterstappen. Van het plannen van een naastenavond om informatie te delen en de banden aan te halen, tot het maken van een herstelplan voor iedere cliënt. Van het dragen van een naambordje tot het kijken naar mogelijkheden in plaats van beperkingen.

Er zijn al verschillende mooie resultaten geboekt. "Er is een oudere cliënt bij Magnolia die nu altijd aanwezig is bij de behandelplanbesprekingen. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar binnen de ouderenpsychiatrie is dit niet altijd gangbaar. Het helpt enorm bij het herstelproces, als de cliënt actief betrokken is en zelf regie neemt," zegt Mieke. Een ander voorbeeld zijn de verbouwingsplannen van de Lichtboog, waarbij ouders en cliënten betrokken zijn bij de voorbereiding om mee te denken en ideeën aan te dragen. Dit zorgt volgens Mieke niet alleen voor meer rust omdat alle partijen vanaf het begin goed zijn aangesloten maar ook voor een nauwe samenwerking en een afdeling die straks beter aansluit bij de behoeften van de cliënten en naasten.

Triple-C methodiek

De projectorganisatie heeft een aanjagende functie als het gaat om het innoveren en verder verbeteren van de kwaliteit van zorg. Zoals het toepassen door verschillende afdelingen van de Triple-C methodiek. Een methodiek die perfect aansluit op de uitgangspunten van ART. Triple-C (Cliënt, Context en Coach) richt zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen met psychische aandoening of verstandelijke beperking en probleemgedrag. Door te focussen op hun behoeften en mogelijkheden in plaats van probleemgedrag, draagt Triple-C bij aan een menswaardig en betekenisvol bestaan. Mieke: "Deze methodiek helpt hulpverleners en cliënten bij het onderzoeken van onvervulde behoeften die aan de basis liggen aan probleemgedrag. Door de focus te verleggen naar het zoeken naar onderliggende behoeften, creëren we een samenwerking die gericht is op herstel. Dat heeft in de praktijk geleid tot positieve resultaten, zoals een betere signalering van zorgvragen en een meer integrale aanpak van probleemgedrag."

Over het zorgmodel ART-klinisch

Het ART model is een professionele standaard voor herstelgerichte zorg in de langdurige ggz, waarbij wordt uitgaan van de behoeften, krachten en wensen van de cliënt in zijn of haar dagelijks leven. De missie van ART is ‘het gewone weer mogelijk maken’. Centraal in het model staat de directe omgeving en naasten. Zij zijn een belangrijke schakel en waardevol voor het herstelproces van de cliënt. Er is vaak behoefte om contacten te herstellen, aandacht te hebben voor het herstelproces van naasten, en met elkaar in de triade (cliënt, naasten en hulpverlener) te werken aan het herstelproces en van elkaar te leren.

Inmiddels is er een werkboek en monitor ART voor senioren ontwikkeld, waarbij Reinier van Arkel een grote rol speelde in de totstandkoming.

Bron: https://stichtinghicart.nl/art/over-art/

Reinier van Arkel heeft zes ART-klinische voorzieningen voor in totaal 175 cliënten. Vijf ervan bevinden zich op park Voorburg en een in het centrum van Vught.

Kleinschalig Intensief Begeleid Wonen

Hier wonen cliënten met een bijzonder profiel aan langdurige hersteldoelstellingen in een besloten afdeling. Dit profiel bestaat uit een combinatie van problematieken zoals: psychiatrisch ziektebeeld, verslaving en een licht verstandelijke beperking. Vanuit een sterk (ortho)-pedagogisch klimaat krijgen zij de kans om zichzelf te zijn, veilig te kunnen wonen en door intensieve begeleiding en behandeling, in kleine stappen te werken aan hun toekomst.

Magnolia

Een woonvoorziening op park Voorburg met een sterke focus op kwaliteit van leven. Hier wonen oudere cliënten met langdurige, complexe psychiatrische problematiek, fysieke beperkingen of cognitieve problematiek. Binnen twee kernteams bieden we zorg in een 24uurssetting.

Vijverhof

Een klinische behandelsetting voor volwassenen vanaf 18 jaar, waarbij de cliënten wonen in 1 of 2-persoons appartementjes. Het doel is om herstel te bevorderen, groeimogelijkheden te onderzoeken en te optimaliseren, en cliënten te begeleiden naar een gewenste woonplek.

Lichtboog

Biedt 24 uur per dag intensieve psychiatrische zorg in een veilige, voorspelbare, autismevriendelijke omgeving. Het doel is de eigen kracht bij de cliënt met meervoudige en complexe ASS-problematiek te versterken. Daarbij wordt uitgegaan van het herstellend vermogen van de cliënt.

Waterboog

Een klinische woonvoorziening voor (jong)volwassenen met psychiatrische problematiek en een auditieve beperking, vaak in combinatie met een (lichte) verstandelijke beperking. De begeleiding richt zich op stabilisatie en behoud van vaardigheden bij de cliënten, waarbij zoveel mogelijk wordt gekeken naar herstel binnen de individuele mogelijkheden van de cliënt.

Trainingshuis

Biedt jongvolwassenen vanaf 18 jaar met een autisme spectrum stoornis de kans om hun zelfstandigheid te vergroten. Ze worden ondersteund bij het ontwikkelen van essentiële vaardigheden zoals het aanhouden van een dagritme, persoonlijke hygiëne, het verzorgen van hun woonomgeving en koken. Door deze vaardigheden te trainen, werken ze stap voor stap aan hun herstel en zelfstandigheid.