Het dreamteam van Oosterpoort en Herlaarhof voor pleegsystemen

Met een vrolijke lach wordt de deur geopend door Fransien Jans. Hoewel we nu bij Oosterpoort zijn op de Rompertsebaan, opent de systeemtherapeut van Herlaarhof de deur alsof ze hier thuishoort.

Eenmaal in de ruimte met Sophie van der Hoek – den Teuling, GZ-psycholoog binnen het psychotraumateam van Herlaarhof, en Femke Elsinga, gedragswetenschapper bij Oosterpoort, wordt er druk verder gekletst. Hoewel ze ver uit elkaar zitten aan tafel, vult hun aanstekelijke enthousiasme de hele ruimte. Je merkt dat ze elkaar goed aanvullen, dat dit een team is waar met plezier gewerkt wordt aan datgene dat hen bindt: het project Breakdowns.

Het is niet voor niets dat Fransien, ondanks haar pensioen, betrokken is gebleven bij dit project. Het pleegsysteem in Nederland is voor haar een doorn in het oog: “Het is echt schrijnend hoe we in Nederland tegen pleegzorg aankijken en hoeveel, of beter gezegd, hoe weinig uren pleegzorgwerkers krijgen om pleegouders en pleegkinderen te begeleiden. Dat is 30 uur per pleegkind per jaar. In die uren zit alles, dus ook bijvoorbeeld reistijd.” We moeten ons realiseren dat er binnen pleeggezinnen vaak sprake is van complexe problematiek. Fransien: “Pleegkinderen zijn per definitie getraumatiseerde kinderen. Het is nogal wat als je niet meer bij je eigen ouders kunt wonen.” Daarin zitten ook gradaties. Er zijn kinderen waarvan beide ouders overleden zijn, maar die wel opgegroeid zijn in een warm gezin. “Maar dat komt niet zoveel voor, het zijn met name kinderen die al een rugzak hebben”, aldus Fransien, “en deze kinderen en hun pleegouders hebben recht op goede begeleiding en ondersteuning, vinden wij”.

Breakdowns voorkomen en verzachten

Binnen het project Breakdowns zorgen Fransien, Sophie en Femke voor die extra begeleiding en ondersteuning. Sophie: “We moeten veel meer naar de preventie. We zorgen er bijvoorbeeld niet alleen voor dat breakdowns niet op de korte termijn plaatsvinden, maar voorkomen ze misschien ook over vijf of tien jaar”. Een breakdown betekent dat de plaatsing voortijdig of op een vervelende manier eindigt. Iets wat je wilt voorkomen! Als preventie niet mogelijk is, zoeken ze naar manieren om de wachttijd draaglijk te maken. Fransien: “Daarnaast hebben alle pleegkinderen een verhaal nodig. Er moet op papier staan waarom je niet bij papa of mama kunt wonen. Wat is er met mama of papa aan de hand? Waarom kan een broertje dat vijf jaar later geboren is, wel thuis blijven wonen? Als je dat niet aan kinderen vertelt, gaan ze het zelf invullen en wordt het alleen maar groter in hun hoofd. Dat dragen we uit en pakken we met de kinderen op.”

Doen wat nodig is

Het team zit nu in een ontdekkingsfase. Wie pakt wat op, wat is er nodig en wat zijn de grenzen van de afspraken met de gemeente? Ze laten elkaar daar erg vrij in en vertrouwen op elkaars kennis en kunde. Wat dat betreft zijn ze het schoolvoorbeeld voor goede samenwerking tussen verschillende organisaties. Fransien: “Het is enorm fijn dat je mag doen wat jij ziet dat nodig is.” Femke: “Elke maand op de 21e organiseren we een avond waar pleegouders elkaar kunnen ontmoeten. De ene keer drinken we alleen koffie met elkaar en de andere keer maken we het meer informatief. Of als het in het weekend is, een activiteit met de kinderen erbij. Fransien en Sophie hebben ook een presentatie over trauma en hechting gegeven en dat was zo’n groot succes, dat ze nog een keer moesten terugkomen. We kregen het gewoon niet af.”Fransien: “We dachten in twee uur klaar tezijn, maar dat was een onderschatting. De pleegouders hingen echt aan onze lippen.” Deze presentatie bleek een extra impuls te geven aan de training Traumasensitief opvoeden vanuit Oosterpoort. Sophie: "De training Traumasensitief opvoeden is nu populair, mede door de presentatie bij pleeggezinnen." Het thema is heel relevant en speelt heel veel voor pleegouders.” Dit symboliseert ook de mooie samenwerking tussen Herlaarhof en Oosterpoort.

Leren van elkaar, groeien met elkaar

Femke: “We merken echt dat het project succes heeft. Waar we in het begin basisvragen kregen als: kun je een traumabehandeling inzetten bij een kindje van één?, zijn het nu ingewikkeldere vraagstukken waar we vanuit verschillende disciplines naar kijken. Pleegzorgwerkers kunnen sommige zaken nu zelf nog beter oppakken of sneller signaleren, waardoor erger voorkomen wordt."

En hoe wordt er verder geëvalueerd of het project zijn doel bereikt? Sophie: "We zijn nu aan het kijken hoe we het meer meetbaar kunnen maken." Femke: "We kijken of we met terugwerkende kracht een nulmeting kunnen doen en daarna kunnen monitoren, waarna we kunnen kijken naar de cijfers om te zien wat het project oplevert", aldus Femke. "Want zien we ook minder breakdowns? Kunnen we daar trends in ontdekken? Maar dat is nog in ontwikkeling".

Samen werken naar de toekomst

De rode draad binnen het project is de hele samenwerking en de chemie. Fransien: “Het is een hele prettige samenwerking en ik denk dat we daarom ook zo succesvol zijn. Het is echt samen, we hebben lol samen.” Sophie: “We zijn enorm blij met de vrijheid die we krijgen en elkaar gunnen, wat betekent dat we kunnen doen wat nodig is en we niet constant tegen grenzen aanlopen. We kleuren alle drie wel mooi buiten de lijntjes.”

En de toekomst? Sophie: "Misschien zijn we op een gegeven moment wel overbodig". "Dat hoop ik toch niet!", roept Fransien snel tussendoor. "Het moet niet ophouden. Dat heb ik uit eigen ervaring gemerkt." Femke: "Je ziet echt al dingen gebeuren, bijvoorbeeld over traumabehandeling. Pleegzorgmedewerkers dachten dat je ernstige klachten moet hebben om traumabehandeling te krijgen. Door dit project zien ze dat het liever vroeger dan later is. Ga maar eens het gesprek aan en kijk of je ze kunt aanmelden. Dat zou in de toekomst kunnen betekenen dat je er eerder bij bent, wat uiteindelijk ook kosten voor de maatschappij kan besparen." Sophie: "Ik geloof zo in de kracht en ervaring die daardoor wordt opgebouwd". Maar zoals ze alle drie ook beamen, is dat dit structureel moet worden en blijven. Het moet niet staan of vallen door de mensen die erbij betrokken zijn en of de financiering blijft. Het grote doel is om recht te doen aan pleegouders en pleegkinderen.

Gedreven door passie, werkplezier, kennis en vertrouwen in elkaar, zetten zij zich in voor het pleegsysteem. Wat een prachtig werk leveren Fransien, Sophie en Femke. Dit team gun je ieder kind!

Wat is project Breakdown

Breakdowns is een samenwerking tussen Oosterpoort en Herlaarhof, geïnitieerd en gefinancierd door de gemeente 's-Hertogenbosch. Het doel is om een voortijdige of op een vervelende manier eindigen (breakdown) van een plaatsing te voorkomen. Pleegzorgmedewerkers worden ondersteund en er is kortdurende hulp voor de pleegzorggezinnen. Alle pleegsystemen in de jeugdhulpregio Noordoost Brabant die door Oosterpoort begeleid worden komen in aanmerking voor dit project. Er wordt op vier niveaus ingezet:

1. Consultatie en advies vanuit interventieteam

2. Kortdurende interventie vanuit interventieteam

3. Basis op orde, kennis vergroten, scholing

4. Doorverwijzing naar tweedelijnszorg

Moet een kind verplaatst worden door afbreking van de plaatsing om een negatieve reden? Dan noemen professionals in de pleegzorg dan een breakdown.

Stichting Oosterpoort: hulp voor jongeren en gezinnen

Stichting Oosterpoort helpt kinderen, jongeren en gezinnen die het moeilijk hebben. Ze bieden jeugdhulp aan in Brabant, Rivierenland, Nijmegen en Noord-Limburg. Meer dan 300 medewerkers en 450 pleeggezinnen werken samen om jongeren een veilige plek en goede begeleiding te geven. Oosterpoort biedt onder andere pleegzorg, gezinshuizen en behandelgroepen.