3Machabejska
ROZDZIAŁ1
[1]GdyFilopatordowiedziałsięodpowracających,że tereny,którekontrolował,zostałyzajęteprzezAntiocha, wydałrozkazwszystkimswoimsiłom,zarównopiechocie, jakijeździe,zabrałzesobąswojąsiostręArsinoei wyruszyłwokoliceRafii,gdzieobozowalizwolennicy Antiocha.
[2]PewienTeodot,postanowiwszyzrealizowaćuknuty przezsiebieplan,zabrałzesobąnajlepsząbroń Ptolemeuszów,którąmuwcześniejwydano,inocąudałsię donamiotuPtolemeusza,zamierzającgowłasnoręcznie zabićiwtensposóbzakończyćwojnę
[3]LeczDozyteusz,znanyjakosynDrimylosa,Żydaz urodzenia,którypóźniejzmieniłreligięiodstąpiłod tradycjiprzodków,uprowadziłkrólaisprawił,żew namiociespałpewienmałoznaczącyczłowiek;taksię stało,żeczłowiektenściągnąłnasiebiezemstęzamierzoną dlakróla
[4]Gdywywiązałasięzaciętawalkaisytuacjazaczęłasię układaćnakorzyśćAntiocha,Arsinoezpłaczemiłzami udałasiędożołnierzy,zrozczochranymiwłosami,i namawiałaich,abydzielniebronilisiebie,swojedziecii żony,obiecująckażdemuznichdaćpodwieminyzłota, jeśliwygrająbitwę
[5]Itaksięstało,żewrógzostałrozgromionywboju,a takżewziętowielujeńców
[6]Teraz,gdyudaremniłspisek,Ptolemeuszpostanowił odwiedzićsąsiedniemiastaidodaćimotuchy.
[7]Wtensposób,atakżeobdarowującświętemiejsca darami,wzmacniałmoraleswoichpoddanych
[8]PonieważŻydziwysłalidoniegoczęśćswojejradyi starszych,abygopowitać,złożyćmudarypowitalnei pogratulowaćmutego,cosięwydarzyło,tymbardziej pragnąłjaknajszybciejichodwiedzić.
[9]GdyprzybyłdoJerozolimy,złożyłofiaręnajwyższemu Bogu,złożyłofiarydziękczynneiuczyniłto,coprzystoi MiejscuŚwiętemuAgdywszedłdoświątynii zachwyconyjejwspaniałościąipięknem, [10]Zdziwiłsiędobrymporządkiemświątyniizapragnął wejśćdoMiejscaNajświętszego.
[11]Agdyrzekli,żetoniedozwolone,boniewolno wchodzićaniichrodakom,aninawetwszystkimkapłanom, tylkoarcykapłanowi,którygórujenadwszystkimi,ito tylkorazwroku,królniedałsięprzekonać
[12]Nawetgdymuodczytanoprawo,nieprzestał twierdzić,żepowinienwejść,mówiąc:„Nawetjeślitamci ludziesąpozbawienitegozaszczytu,janiepowinienem”
[13]Ipytał,dlaczego,gdywchodziłdokażdejinnej świątyni,niktgotamniezatrzymał
[14]Iktośnieostrożniepowiedział,żenienależytego uważaćzaznaksamwsobie.
[15]„Aleskorotaksięstało”–rzekłkról–„dlaczegonie miałbymprzynajmniejwejść,niezależnieodtego,czytego chcą,czynie?”
[16]Wtedykapłaniwpełnymstrojupadlinatwarzi błagalinajwyższegoBogaopomocwobecnejsytuacjii odwrócenieprzemocytegozłegoplanu,aświątynię napełnilikrzykiemiłzami
[17]Aci,którzypozostaliwmieście,byliporuszenii pospieszniewyszli,sądząc,żedziejesięcośtajemniczego
[18]Dziewice,którebyłyzamkniętewswoichkomnatach, wybiegłyzeswoimimatkami,posypaływłosykurzemi napełniłyulicejękamiinarzekaniami
[19]Kobiety,któreniedawnobyłyprzygotowanedo zamążpójścia,opuściłykomnatyweselneprzygotowanedo zaślubinizaniedbującnależytąskromność,wbezładnym tłumiezgromadziłysięwmieście.
[20]Matkiipielęgniarkiporzucałytuiówdzienawet noworodki,niektórewdomach,niektórenaulicach,inie oglądającsięzasiebie,gromadziłysięwnajwyższej świątyni
[21]Zgromadzenitamludziezanosilirozmaiteprośbyz powodubezbożnychzamiarówkróla.
[22]Ponadtoodważniejszyspośródobywatelinie tolerowałbyrealizacjijegoplanówispełnienia zamierzonegocelu.
[23]Krzyczelidoswychtowarzyszy,abychwycilizabroń iodważniezginęlizaprawoprzodków,iwywołaliznaczne zamieszaniewmiejscuświętym.Ledwopowstrzymani przezstarcówistarszych,ucieklisiędotejsamejpostawy błagalnejcoinni.
[24]Tymczasemtłum,jakpoprzednio,trwałwmodlitwie, [25]Podczasgdystarsiotaczającykrólapróbowalina różnesposobyodwieśćjegoaroganckiezamiaryodplanu, któryułożył.
[26]Leczonwswejarogancjiniezwróciłnanicuwagii zacząłsięzbliżać,zdecydowanydoprowadzićwspomniany plandokońca
[27]Gdyci,którzybyliwokółniego,toujrzeli,zwrócili sięwrazznaszymludem,abyprosićTego,któryma wszelkąmoc,abyichobronićwobecnymutrapieniuiaby nieprzeoczyłtegobezprawnegoiwyniosłegoczynu
[28]Ciągły,gwałtownyiskoordynowanykrzyktłumu wywołałogromnywrzask;
[29]Bozdawałosię,żenietylkoludzie,aleimuryicała ziemiadokołaodbijałyecho,bowszyscywowymczasie woleliśmierćodprofanacjitegomiejsca
ROZDZIAŁ2
[1]WtedyarcykapłanSzymon,zwróconykuświątyni, zgiąłkolanaiwyciągnąłręcezpowagąispokojem,i modliłsiętymisłowami:
[2]„Panie,Panie,KróluniebiosiWładcocałego stworzenia,Świętymiędzyświętymi,JedynyWładco, Wszechmogący,zwróćuwagęnanas,którzybardzo cierpimyzpowoduczłowiekabezbożnegoibluźnierczego, pyszniącegosięswojązuchwałościąiwładzą.
[3]BoTy,StwórcowszystkiegoiRządcowszystkiego, jesteśWładcąsprawiedliwym,asądzisztych,którzy uczynilicośzbezczelnościąipychą.
[4]Zgładziłeśtych,którzydawniejdopuszczalisię nieprawościByliwśródnichnawetolbrzymi,którzyufali ichsileiodwadze.Tyzaśzgładziłeśich,sprowadzającna nichpotopbezgraniczny
[5]Ty,którystrawiłeśogniemisiarkąmężówSodomy, którzypostępowalizuchwaleiznanibylizeswoich występków,iuczyniłeśichprzykłademdlatych,którzy przyjdąpotem
[6]Dałeśpoznaćswąwielkąmoc,wymierzająclicznei różnorodnekaryzuchwałemufaraonowi,któryzniewolił Twójświętylud,Izraela
[7]Agdyichścigałnarydwanachizwielkimtłumem wojsk,Tyśgopowaliłwgłębinachmorskich,atych, którzypokładaliufnośćwTobie,Władcocałego stworzenia,przeprowadziłeśbezpiecznie
[8]AgdywidzielidziełarąkTwoich,chwaliliCiebie, Wszechmogącego
[9]Ty,Królu,gdystworzyłeśziemiębezgranicznąi niezmierzoną,wybrałeśtomiastoiuświęciłeśtomiejsce dlaswegoimienia,chociażniczegoniepotrzebujesz;agdy jeuwielbiłeśprzezswewspaniałeobjawienie,uczyniłeśje trwałymfundamentemchwałyswegowielkiegoi czcigodnegoimienia
[10]AponieważmiłujeszdomIzraela,obiecałeś,żejeśli spotkająnasprzeciwnościiucisk,wysłuchaszprośby naszej,gdyprzyjdziemynatomiejsceibędziemysię modlić.
[11]ATyjesteśrzeczywiściewiernyiprawdomówny
[12]Aponieważczęsto,gdynasiojcowiebyliuciskani, pomagałeśimwichponiżeniuiwybawiałeśichzwielkich nieszczęść,
[13]Spójrzteraz,świętyKrólu,żezpowodunaszych licznychiwielkichgrzechówjesteśmyprzytłoczeni cierpieniem,poddaninaszymwrogomiogarnięci bezradnością
[14]Wnaszymupadkutenzuchwałyibezbożnyczłowiek podejmujesięzbezczeszczeniaświętegomiejscanaziemi, poświęconegoTwojemuchwalebnemuimieniu
[15]BoTwojemieszkaniejestniebemniebiosi niedostępnedlaczłowieka
[16]LeczTy,któryłaskawieobdarzyłeśswąchwałąlud swój,Izraela,iuświęciłeśtomiejsce.
[17]Niekarznaszazbezczeszczenie,któregodopuścilisię ciludzie,inieżądajodnasrozliczeniazatęprofanację, abyprzestępcyniechełpilisięgniewemswoiminie weselilizpychyjęzykaswego,mówiąc:
[18]„Zdeptaliśmydomświątyni,takjakdepczesiędomy obraźliwe”.
[19]Zgładźnaszegrzechyirozprosznaszebłędy,iokaż swojemiłosierdziewtejgodzinie
[20]NiechszybkospłynienanasTwojemiłosierdzie,włóż chwałęwustaprzygnębionychizłamanychnaduchu,idaj nampokój
[21]WtedyBóg,którywszystkonadzoruje,pierwszy Ojciecwszystkiego,świętywśródświętych,wysłuchawszy słusznejprośby,ubiczowałtego,którywywyższałsięw zuchwalstwieizuchwalstwie
[22]Potrząsnąłnimzjednejidrugiejstrony,jaktrzcina chwiejesięnawietrze,takżeleżałbezsilnynaziemi,a oprócztego,żemiałsparaliżowaneczłonki,niemógł nawetmówić,ponieważzostałuderzonysprawiedliwym wyrokiem
[23]Wtedyprzyjacieleistrażprzyboczna,widzącsurową karę,jakagospotkała,ibojącsię,abyniestraciłżycia, szybkogowywlekli,ogarnięciwielkimstrachem.
[24]Popewnymczasieozdrowiałichociażzostałukarany, wcalenieżałował,leczodszedł,wypowiadającgorzkie groźby.
[25]GdyprzybyłdoEgiptu,jeszczebardziejzłośliwie postępował,doczegoprzyczynialisięwspomniani
wcześniejtowarzyszeitowarzyszepicia,którymnicnie byłosprawiedliwe.
[26]Niezadowalałsięonniezliczonymirozwiązłymi czynami,alekontynuowałjeztakązuchwałością,że rozpowszechniałzłewieściwróżnychmiejscowościach;a wielujegoprzyjaciół,bacznieobserwujączamysłykróla, równieżpostąpiłozgodniezjegowolą
[27]Zamierzałpubliczniezhańbićspołecznośćżydowskąi umieściłnawieżynadziedzińcukamieńznapisem:
[28]„Niktztych,którzynieskładająofiar,niewejdziedo ichświątyń,awszyscyŻydzibędąpoddanispisowiz podatkiempogłównymistatusowiniewolnikówCi,którzy siętemusprzeciwią,zostanąpojmanisiłąistraceni;
[29]Ci,którzyzostanązarejestrowani,majązostaćtakże naznaczeninaswychciałachogniemsymbolemliścia bluszczu,symbolemDionizosa,imajązostaćsprowadzeni doswojegopoprzedniegoograniczonegostatusu
[30]Abyniewydawaćsięwszystkimwrogiem,poniżej napisał:„Alejeśliktośznichzechceprzyłączyćsiędotych, którzyzostaliwtajemniczeniwmisteria,będziemiałrówne obywatelstwozAleksandryjczykami”
[31]Niektórzyjednak,odczuwającwyraźnąodrazędo ceny,jakątrzebabyłozapłacićzapodtrzymywaniereligii ichmiasta,chętniesiępoddali,spodziewającsię,żedzięki przyszłemuzwiązkowizkrólempoprawiąswojąreputację.
[32]Większośćjednakpostępowałastanowczoiodważnie, nieodstępującodswejreligii;ipłacącpieniądzewzamian zażycie,ufniestaralisięuchronićprzedrejestracją.
[33]Pozostawaliniezachwianiepewniotrzymaniapomocy ibrzydzilisiętymi,którzysięodnichodłączali,uważając ichzawrogównarodużydowskiegoipozbawiającich możliwościwspólnegoprzebywaniawspołecznościi wzajemnejpomocy
ROZDZIAŁ3
[1]Gdybezbożnykrólzrozumiałtęsytuację,wpadłwe wściekłośćinietylkorozgniewałsięnaŻydów mieszkającychwAleksandrii,alejeszczebardziejwrogo odniósłsiędoŻydówmieszkającychnawsi;rozkazałwięc, abywszystkichnatychmiastzgromadzićwjednymmiejscu izgładzićnajokrutniejszymimetodami
[2]Podczasgdytesprawybyłyzałatwiane,rozeszłasię wrogapogłoskaprzeciwkonarodowiżydowskiemuLudzie cisprzysięglisię,abygoskrzywdzić,podpretekstem,że Żydziprzeszkadzająinnymwprzestrzeganiuich zwyczajów
[3]Żydzijednaknadalzachowywalidobrąwolęi niezachwianąlojalnośćwobecdynastii;
[4]LeczponieważczciliBogaipostępowaliwedługJego Prawa,zachowywaliodrębnośćcodopokarmówZtego powoduwydawalisięniektórymwstrętni;
[5]Leczponieważswójstylżyciaozdobilidobrymi uczynkamiludziprawych,zyskalidobrąsławęu wszystkichludzi
[6]Jednakżeludzieinnychrasniezwracaliuwaginaich dobrąsłużbędlanarodu,cobyłopowszechniewiadome;
[7]Zamiasttegoplotkowalioróżnicachwkulcieijedzeniu, twierdząc,żeludzieciniesąlojalnianiwobeckróla,ani wobecjegowładz,leczsąwrogonastawieniibardzo sprzeciwiająsięjegorządomDlategonieprzypisaliim zwyczajnegozarzutu
[8]Grecywmieście,choćwniczymniepokrzywdzeni, widzącniespodziewanytumultwokółtychludziitłumy, którenaglesiętworzyły,niebylidośćsilni,abyimpomóc, bożylipodtyranią.Staralisięichpocieszyć,bobyli zasmucenitąsytuacjąispodziewalisięzmianysytuacji;
[9]Takwielkaspołecznośćniepowinnabyćpozostawiona własnemulosowi,skoroniepopełniłażadnego przestępstwa.
[10]Aniektórzyzichsąsiadów,przyjaciółiwspólnikóww interesachjużprywatnieodciągnęliniektórychznichi zobowiązalisięichchronićidołożyćwiększychstarań,aby impomóc
[11]Wtedykról,chełpiącsięobecnymszczęściem,anie zważającnapotęgęnajwyższegoBoga,leczmniemając,że Onwytrwawswympostanowieniu,napisałprzeciwkonim tenlist:
[12]KrólPtolemeuszFilopatorprzesyłaswymgenerałomi żołnierzomwEgipcieiwszystkichjegookręgach pozdrowieniaidobrezdrowie.
[13]Jasaminaszrządmamysiędobrze
[14]GdynaszawyprawadoAzji,jaksamiwiecie,dobiegła końcazgodniezplanem,dziękirozmyślnemusojuszowi bogówznamiwbitwie,
[15]Uznaliśmywięc,żeniebędziemyrządzićnarodami zamieszkującymiCelesyrięiFenicjęsiłąwłóczni,lecz będziemyjeotaczaćłaskawościąiwielkądobrocią,chętnie traktującjedobrze
[16]Agdyśmyrozdalibardzowielkiedochodyświątyniom wmiastach,przybyliśmytakżedoJerozolimyiudaliśmy się,abyoddaćcześćświątynitychniegodziwychludzi, którzynigdynieustająwswojejgłupocie.
[17]Przyjęlinasząobecnośćsłowem,lecznieszczerze czynem,gdybowiemzaproponowaliśmy,żewejdziemydo ichwewnętrznejświątyniioddamyjejcześćwspaniałymii najpiękniejszymiofiarami,
[18]dalisięponieśćtradycyjnymprzekonaniominie pozwolilinamwejść;jednakniemogliskorzystaćznaszej władzyzewzględunanaszążyczliwośćwobecwszystkich
[19]Utrzymującwidocznąniechęćdonas,stająsię jedynymnarodemwśródwszystkich,którydumnie podnosigłowy,sprzeciwiającsiękrólomiwłasnym dobroczyńcom,iniechceuznaćżadnegodziałaniaza szczere.
[20]Myzaś,gdyśmyzwycięskoprzybylidoEgiptu, dostosowaliśmysiędoichgłupotyiuczyniliśmyto,co byłowłaściwe,gdyżtraktujemywszystkienarodyz życzliwością
[21]Międzyinnymi,ogłosiliśmywszystkimnaszą amnestięwobecichrodaków,zarównozpowoduich sojuszuznami,jakizpowoduniezliczonychspraw, powierzonychimodpoczątkuzwielkąhojnością;i odważyliśmysiędokonaćzmiany,postanawiającuznaćich zagodnychobywatelstwaaleksandryjskiegoiumożliwić imudziałwnaszychregularnychobrzędachreligijnych
[22]Leczoni,wswejwrodzonejzłośliwości,przyjęlitow duchuprzeciwnymipogardzalidobremPonieważbowiem staleskłaniająsiękuzłu,
[24]Dlategoteż,całkowicieprzekonanitymioznakami,że sąonipodkażdymwzględemdonaswrogonastawieni, podjęliśmyśrodkiostrożności,abywraziegdybypóźniej doszłoprzeciwkonamdoniepokojów,niemiećtych bezbożnychludzizaplecamijakozdrajcówi barbarzyńskichwrogów.
[25]Dlategowydaliśmyrozkaz,abyście,gdytylkotenlist nadejdzie,posłalidonastych,którzymieszkająwśródwas, wrazzichżonamiidziećmi,wśródzniewagiokrucieństw, skucimocnożelaznymiłańcuchami,abyponieślipewnąi haniebnąśmierć,jakaprzystoiwrogom.
[26]Gdybowiemwszyscyonizostanąukarani,jesteśmy pewni,żenapozostałyczasnaszrządbędzieustanowiony wdobrymporządkuiwnajlepszymstanie.
[27]AktokolwiekdaschronienieŻydom,starcom, dzieciom,anawetniemowlętom,będziewrazzeswą rodzinątorturowanynaśmierćnajstraszniejszymimękami.
[28]Każdy,ktozechceudzielićinformacji,otrzyma majątekukaranego,aponadtodwatysiącedrachmze skarbcakrólewskiegoizostanieuwolniony.
[29]Każdemiejsce,wktórymznajdziesięschronienie Żyda,mabyćniedostępneispaloneogniem,imastaćsię nazawszebezużytecznedlajakiegokolwiekśmiertelnika.
[30]Listzostałnapisanywpowyższejformie
ROZDZIAŁ4
[1]Awszędzie,gdziedotarłtendekret,urządzanoucztę dlapogannakosztpubliczny,zokrzykamiiradością,bo zakorzenionawrogość,któraoddawnatkwiławich umysłach,terazujawniłasięiwyszłanajaw [2]AwśródŻydówpanowałnieustannypłaczinarzekanie, ipłaczSerceichwszędziepałałoijęczelizpowodu niespodziewanejzagłady,któranaglenanichspadła [3]Któradzielnica,któremiasto,którewogólemiejsce zamieszkania,któreuliceniebyływypełnioneżałobąi narzekaniemponich?
[4]Bowypędzaliichwszyscyrazemprzezgenerałówz poszczególnychmiastztaksurowymibezwzględnym duchem,żenawidoktychniezwykłychkarnawet niektórzyichwrogowie,widzącprzedsobąwspólny przedmiotlitości,zastanawialisięnadniepewnościążyciai płakalizpowodunajnędzniejszegowygnaniatychludzi [5]Boprowadzonomnóstwosiwowłosychstarców, ospałychizgarbionychzestarości,zmuszającichdo szybkiegomarszusiłą,zjakąichpędzonowtakhaniebny sposób
[6]Amłodekobiety,któredopierocoweszłydokomnaty weselnej,abywziąćudziałwmałżeńskimżyciu,zamieniły radośćnanarzekanie,posypałypopiołemswojewłosy pachnącemirrąizostałyzabranebezzasłony,wszystkie razempodnosząclamentzamiastpieśniweselnej, ponieważbyłyrozdarteprzezokrutnetraktowaniepogan
[7]Więzionychinaoczachpubliczności,siłąwleczonoich ażdomiejscawejścianapokład.
[8]Ichmężowie,wkwieciewieku,mającszyjeowinięte powrozamizamiastwieńców,spędzalipozostałedniświęta weselnegonanarzekaniuzamiastnaradościimłodzieńczej hulance,widzącśmierćtużprzedsobą
[23]Nietylkoodrzucająbezcenneobywatelstwo,aletakże słowemimilczeniembrzydząsiętyminielicznymispośród siebie,którzysąszczerzedonasnastawieni;wkażdej sytuacji,zgodniezeswoimhaniebnymsposobemżycia, potajemniepodejrzewają,żewkrótcemożemyzmienić nasząpolitykę.
[9]Wprowadzonoichnapokładjakdzikiezwierzęta,skuto żelaznymiwięzami;niektórychprzywiązanoszyjamido ławłodzi,innymzałożononogiwnierozerwalnełańcuchy, [10]aponadtobylionizamknięcipodsolidnympokładem, takabyzoczamiwcałkowitejciemnościmoglibyćprzez całyczaspodróżytraktowanijakzdrajcy
[11]Gdytychludziprzyprowadzonodomiejscazwanego Schediaipodróżdobiegłakońcazgodniezrozkazemkróla, rozkazałonotoczyćichhipodromem,któryzbudowanoz potężnymmuremobwodowymprzedmiastemMurten nadawałsiędoskonaledotego,byuczynićichwidocznym widokiemdlawszystkichwracającychdomiastaidlatych, którzyzmiastawychodzilinawieś.Niemoglioniani porozumiewaćsięzsiłamikrólewskimi,aniwżaden sposóbtwierdzić,żeznajdująsięwobrębiemiasta [12]Agdysiętostało,król,dowiedziawszysię,żerodacy żydowscyczęstowychodzązmiastapotajemnie,aby gorzkoopłakiwaćhaniebnenieszczęścieswychbraci, [13]wswejwściekłościnakazałpotraktowaćtychludzi dokładnietaksamojakpozostałych,niepomijającżadnego szczegółuichkary
[14]Całarasamiałabyćrejestrowanaindywidualnie,nie poto,bywykonywaćciężkieroboty,októrychkrótko wspomnianowcześniej,leczbybyćtorturowanąza pomocąnarzuconychprzezniegookrucieństw,anakoniec wyniszczonawciągujednegodnia
[15]Spisywanietychludziodbywałosięwięczwielkim pośpiechemigorliwągorliwościąodwschoduażdo zachodusłońcaichociażniezostałoukończone,przerwano jepoczterdziestudniach
[16]Królbyłpełenwielkiejiustawicznejradości,urządzał ucztynacześćwszystkichswoichbożków,mającumysł odłączonyodprawdyibluźnierczeusta,chwalącnieme istoty,któreniesązdolnenawetdokomunikowaniasięani dopomocy,iwypowiadającniestosownesłowaprzeciwko najwyższemuBogu
[17]Leczpoupływiewspomnianegoczasuuczeniw Piśmieoznajmilikrólowi,żeniemogąjużprzeprowadzać spisuŻydówzpowoduichniezliczonejliczby,
[18]Chociażwiększośćznichprzebywałajeszczewkraju, niektórzymieszkalijeszczewdomach,aniektórzyna miejscu,zadanietookazałosięniemożliwedowykonania dlawszystkichwodzówwEgipcie.
[19]Potym,jakimostrozagroził,oskarżającicho przekupstwowceluznalezieniasposobuucieczki,byłjuż wyraźnieprzekonanyoprawdziwościtejtezy
[20]gdystwierdziliiudowodnili,żezarównopapier,jaki pióra,którychużywalidopisania,jużsięwyczerpały.
[21]LecztobyłaktniezwyciężonejOpatrznościTego, któryzniebawspomagałŻydów
ROZDZIAŁ5
[1]Wtedykról,nieugiętyzupełnie,napełniłsięwielkim gniewemioburzeniem;wezwałwięcHermona,strażnika słoni,
[2]irozkazałmunastępnegodniaodurzyćwszystkiesłonie –wliczbiepięciuset–dużymigarściamikadzidłaidużą ilościączystegowina,anastępniewypędzićje,oszalałez powodunadmiernejilościalkoholu,abyŻydzimogli spotkaćzagładę
[3]Wydawszyterozkazy,powróciłdouczty,wktórej uczestniczyłyrównieżjegoprzyjacieleiwojsko, szczególniewrogonastawionedoŻydów
[4]AHermon,strażniksłoni,wierniewypełniłrozkazy.
[5]SłudzyodpowiedzialnizaŻydówwyszliwieczorem, związaliręcenieszczęsnemuludowiizarządzilidalszą opiekęnadnimprzezcałąnoc,przekonani,żecałynaród poniesieostatecznązagładę.
[6]Dlapoganbowiemwydawałosię,żeŻydzizostali pozostawienibezżadnejpomocy,
[7]bowwięzachbylisiłąuwięzienizewszystkichstron Leczzełzamiigłosemtrudnymdouciszeniawszyscy wzywaliWszechmogącegoPanaiWładcęwszelkiejmocy, swegomiłosiernegoBogaiOjca,modlącsię
[8]abyzzemstąudaremniłzłyspisekprzeciwkonimiw chwalebnymprzejawiewybawiłichodlosu,któryimteraz zgotowano
[9]Aichprośbawzniosłasiężarliwiedonieba
[10]Hermonzaś,upiłszybezlitosnesłoniewinemw wielkiejobfitościinasyciwszyjekadzidłem,wczesnym rankiemzjawiłsięnadziedzińcu,abyzdaćkrólowirelację ztychprzygotowań.
[11]AlePanzesłałnakrólaczęśćsnu,dobrodziejstwa, któreodpoczątku,wdzieńiwnocy,Tenudziela,komu chce.
[12]AzasprawąPanaogarnąłgotakgłębokiiprzyjemny sen,żezupełniezawiódłwswymbezprawnymzamiarzei jegonieugiętyplanzostałcałkowicieudaremniony.
[13]WtedyŻydzi,skorouniknęliwyznaczonejgodziny, chwaliliswegoświętegoBogaiznowuprosiliTego,który łatwosięprzebłaga,abyokazałmocswojejwszechmocnej rękizuchwałympoganom
[14]Gdyzaśbyłajużprawiegodzinadziesiąta,przełożony nadzaproszeniami,widząc,żegościesięzebrali,podszedł dokrólaiszturchnąłgo
[15]Agdygoztrudemobudził,wskazałmu,żeporauczty jużminęła,iopowiedziałmu,cosięstało.
[16]Król,zastanowiwszysięnadtym,wróciłdopiciai rozkazałuczestnikomucztyusiąśćnaprzeciwkosiebie
[17]Agdytouczynili,zachęcałich,abyoddalisięhucznej zabawieiabytęczęśćucztyuświetnilijeszczewiększym świętowaniem
[18]Gdyzabawatrwałajużjakiśczas,królwezwał Hermonaigroźniezażądałwyjaśnień,dlaczegoŻydom pozwolonoprzetrwaćażdodniadzisiejszego
[19]Gdyzaśon,zapotwierdzeniemprzyjaciół,wskazał,że jeszczewnocywpełniwykonałrozkaz,
[20]Król,opętanydzikościągorsząniżtaFalarisa,rzekł, żeŻydomdzisiejszysenwyszedłnadobre,„alejutro”–dodał–„niezwłocznieprzygotujciesłoniewtensam sposóbnazagładębezprawnychŻydów!”
[21]Gdykrólprzemówił,wszyscyobecnichętniei radośniejednomyślniewyraziliswąaprobatęikażdyudał siędoswegodomu
[22]Nietylejednakwykorzystywalinocnasen,ilena wymyślaniewszelkiegorodzajuobelgdlatych,których uważalizaskazanychnazagładę.
[23]Agdyranozapiałkogut,Hermon,wyposażywszy zwierzęta,zacząłjeprowadzićwwielkiejkolumnadzie
[24]Tłumywmieściezebrałysię,abyobejrzećtożałosne widowiskoizniecierpliwościąoczekiwałyświtu
3KsięgaMachabejska
[25]Żydzizaś,będącjużwostatnimtchnieniu,gdyżczas imsięskończył,wyciągnęliręcekuniebuiwśród najwznioślejszychpróśbiżałobnychpieśnibłagali najwyższegoBoga,abyimnatychmiastznowupomógł.
[26]Promieniesłońcajeszczeniewyszłynaświatło dzienneigdykrólprzyjmowałswychprzyjaciół,przybył Hermonizaprosiłgodowyjścia,dającmudozrozumienia, żeto,czegokrólsobieżyczy,jestjużgotowedospełnienia.
[27]Onzaś,otrzymawszyraportiuderzonyniezwykłym zaproszeniemdowyjścia–gdyżzupełnieogarnęłogo niezrozumienie–zapytał,wjakiejsprawietakgorliwieto dlaniegozrobiono
[28]TobyłdopustBoży,którypanujenadwszystkim,bo zaszczepiłwumyślekrólazapomnienieotym,coprzedtem postanowił
[29]WtedyHermoniwszyscyprzyjacielekróladonieśli, żezwierzętaisiłyzbrojnesągotowe:„Królu,zgodniez twoimgorącymzamiarem”
[30]Lecznatesłowazapłonąłwnimwielkigniew,gdyż zasprawąBożejOpatrznościcałyjegoumysłbyłw stosunkudotychsprawoszalały;igroźnierzekł:
[31]Gdybybyliobecnitwoirodzicelubdzieci, przygotowałbymznichbogatąucztędladzikichzwierząt, zamiastdlaŻydów,którzyniedająmiżadnegopowodudo narzekańiokazaliwnadzwyczajnymstopniupełnąitrwałą lojalnośćwobecmoichprzodków
[32]Wistocietociebiepozbawionobyżycia,gdybynie uczuciezrodzonezewspólnegowychowaniaitwojej użyteczności
[33]Hermondoznałwięcniespodziewanegoi niebezpiecznegozagrożenia,jegooczysięzałamały,a twarzjegoposmutniała
[34]Przyjacielekrólaposępniejedenpodrugimwyszlii pozwolilizgromadzonymudaćsiędoswoichzajęć.
[35]WtedyŻydzi,usłyszawszy,copowiedziałkról, chwalilijawnegoPanaBoga,Królakrólów,boitej pomocyodNiegodostąpili.
[36]Króljednakzwołałponownietowarzystwowtensam sposóbiwezwałgościdopowrotudoświętowania
[37]PrzywoławszyHermona,rzekłgroźnymtonem:„Ile razy,nieszczęśniku,muszęciwydawaćrozkazywtej sprawie?
[38]Przygotujciesłoniejeszczeraz,abyjutrodokonać zagładyŻydów!”
[39]Aurzędnicy,którzyznimzasiadalidostołu,dziwiąc sięjegoniestałościumysłu,wystąpiliztakąreakcją:
[40]Królu,jakdługobędziesznaswystawiałnapróbę, jakbyśmybyliidiotami,nakazującjużporaztrzeci,aby naswytracić,iznówodwołującswójdekretwtejsprawie?
[41]Wrezultaciemiastojestwstaniezamętuzpowodu oczekiwań;jestprzepełnionemasamiludziistaleistnieje niebezpieczeństwograbieży.
[42]Natokról,którybyłwewszystkimFalarisemipełen szaleństwa,niezważałnazmianywjegomyśleniuo obronieŻydówizłożyłnieodwołalnąprzysięgę,że bezzwłoczniepośleichnaśmierć,szarpanychkolanamii nogamizwierząt,
[43]iwyruszytakżenaJudeęiszybkojązrównazziemią ogniemiwłócznią,aspaliwszydoszczętnieniedostępną dlaniegoświątynię,zamierzałszybkouczynićjąnazawsze pozbawionątych,którzyskładalitamofiary
[44]Wtedyprzyjacieleioficerowiezwielkąradością odjechaliipewnisiebierozmieścilisiłyzbrojnew miejscachwmieścienajbardziejsprzyjającychutrzymaniu warty.
[45]Kiedyzwierzętazostałydoprowadzoneniemaldo stanuszaleństwa,żetakpowiem,przezbardzo aromatycznenapojezmieszanezkadzidłemiwyposażone wprzerażająceurządzenia,opiekunsłoni
[46]wszedłoświcienadziedziniec–miastobyłojuż wypełnioneniezliczonymimasamiludzitłoczącymisięw drodzenahipodrom–inalegał,abykrólzająłsiętąsprawą [47]Aon,gdynapełniłswójbezbożnyumysłgłęboką wściekłością,rzuciłsięcałąsiłąwrazzezwierzętami, chcącniewzruszonymserceminawłasneoczyzobaczyć bolesnąiżałosnązagładęwspomnianegoludu
[48]AgdyŻydziujrzelikurzwzbijanyprzezsłonie wychodzącezbramyiprzezidącezanimiwojska,atakże przezdeptanietłumu,iusłyszeligłośnyihałaśliwyhałas, [49]Sądzili,żetoostatniachwilaichżycia,koniecich najnędzniejszegonapięcia,ioddającsięnarzekaniomi jękom,całowalisię,obejmowalibliskichirzucalisięsobie wramiona–rodziceidzieci,matkiicórki,atakżeinniz niemowlętamiprzypiersi,którepiłyostatniemleko
[50]Acogorsza,gdypomyśleliopomocy,jakąotrzymali znieba,jednomyślnieupadlinaziemięioderwali niemowlętaodpiersi, [51]izawołałbardzodonośnymgłosem,błagającWładcę wszelkiejmocy,abysięobjawiłiokazałimmiłosierdzie, gdystojąubramśmierci
ROZDZIAŁ6
[1]WtedypewienEleazar,sławnywśródkapłanówkraju, którydożyłsędziwegowiekuiprzezcałeżycieodznaczał sięwszelkącnotą,poleciłstarszymwokółsiebie,aby przestaliwzywaćświętegoBogaimodliłsięwtensposób: [2]„Króluwielkiejmocy,wszechmogącyBożeNajwyższy, rządzącycałymstworzeniemzmiłosierdziem,
[3]Wejrzyj,Ojcze,napotomstwoAbrahama,nadzieci świętegoJakuba,naludTwójpoświęcony,któryginiejak cudzoziemcywobcejziemi
[4]Faraona,którybyłniegdyśwładcątegoEgiptu,amiał mnóstworydwanów,wywyższałsiębezwstydną zuchwałościąichełpliwymjęzykiem,wrazzjegopysznym wojskiemzatopiłeśjewmorzu,ukazującświatłoswego miłosierdzianarodowiizraelskiemu.
[5]Sancherybradowałsięzniezliczonychsił,ciemiężący królAsyrii,któryjużopanowałcałyświatwłóczniąi wyrósłprzeciwkoTwojemuświętemumiastu,mówiąc słowabolesne,zchełpliwościąibezczelnością,Ty,Panie, rozbiłeśgo,okazującswąpotęgęwielunarodom
[6]TrzechtowarzyszywBabilonie,którzydobrowolnie oddalisweżyciepłomieniom,abyniesłużyćmarnościom, uratowałeśbezszwanku,nawetdowłosa,zwilżającpiec ognistyrosąizwracającpłomieńprzeciwkowszystkimich wrogom
[7]Daniela,któregozpowoduzazdrościioszczerstw rzuciłeśnaziemię,bylwomdałsiępożrećdzikim zwierzętom,wyprowadziłeśnaświatłobezszwanku
[8]AJonasz,marniejącywbrzuchuogromnegopotwora morskiego,Ty,Ojcze,czuwałeśiprzywróciłeśdożycia całąjegorodzinę,nieczyniącjejkrzywdy
[9]Ateraz,ty,którynienawidziszzuchwałości,miłosierny iobrońcowszystkich,szybkoujawnijsiętymznarodu izraelskiego,którzysąhaniebnietraktowaniprzez obrzydliwychibezprawnychpogan.
[10]Choćbyśmynawygnaniuuwikłalisięwbezbożność, wyrwijnaszrękiwrogaizniszcznas,Panie,wedługwoli Twojej
[11]Niechludziepróżniniechwaląswejmarnościnad zgubąludutwegoumiłowanego,mówiąc:Nawetichbóg ichniewybawił
[12]Tyzaś,Wieczny,którymaszwszelkąmociwszelką władzę,czuwajteraznadnamiizmiłujsięnadnami, którzyprzezbezmyślnązuchwałośćbezprawiajesteśmy pozbawianiżycianasposóbzdrajców
[13]NiechwięcdziśnarodydrżązestrachuprzedTwoją niezwyciężonąpotęgą,oCzcigodny,którymaszmoc zbawićnaródJakuba
[14]CałarzeszadzieciiichrodzicówbłagaCięzełzami
[15]Niechbędziewiadomewszystkimnarodom,żeTy, Panie,jesteśznamiinieodwróciłeśodnasswegooblicza, leczjakpowiedziałeś:«Nawetgdybyliwkraju nieprzyjaciółswoich,niezaniedbałemich»,tak,Panie, spełnijto
[16]GdyEleazarkończyłmodlitwę,przybyłnahipodrom królzezwierzętamiicałąpychąswoichwojsk.
[17]AgdyŻydzitoujrzeli,podnieśliwielkiewołaniedo nieba,takżenawetpobliskiedolinyzabrzmiałygłosem wołania,isprowadzilinawojskoniepohamowanątrwogę.
[18]Wtedynajchwalebniejszy,wszechmogącyi prawdziwyBógobjawiłswojeświęteobliczeiotworzył bramyniebieskie,zktórychzstąpilidwajchwalebni aniołowieoprzerażającymwyglądzie,widocznidla wszystkichopróczŻydów
[19]Stawiliczołasiłomwrogainapełnilijezamieszaniem istrachem,krępującjeniemożliwymidoporuszenia kajdanami
[20]Nawetkrólzacząłdrżećcałymciałemizapomniało swojejponurejzuchwałości
[21]Bestiezwróciłysięprzeciwkościgającymjesiłom zbrojnymizaczęłyjetratowaćiniszczyć.
[22]Wtedygniewkrólazmieniłsięwlitośćiłzyzpowodu tego,coprzedtempostanowił
[23]Gdybowiemusłyszałkrzykizobaczył,jakwszyscy padająnaziemię,rozpłakałsięirozgniewałnaprzyjaciół, mówiąc:
[24]Dopuszczaszsięzdradyiprzewyższasz okrucieństwemnawettyranów;inawetmnie,twojego dobroczyńcę,próbujeszterazpozbawićwładzyiżycia, tajnieknującczyny,którenieprzynosząkrólestwużadnej korzyści
[25]Ktotojest,ktokażdegoczłowiekawyrwałzdomui bezsensowniezgromadziłtutajtych,którzywiernie trzymalitwierdzenaszegokraju?
[26]Ktotakbezprawnieihaniebnieotoczyłtych,którzyod początkuróżnilisięodwszystkichnarodówżyczliwością wobecnasiczęstochętniegodzilisięnanajgorsze niebezpieczeństwaludzkie?
[27]Rozwiążcieiuwolnijcieichodniesprawiedliwych więzów!Odeślijcieichwpokojudodomów,prosząco przebaczeniezawaszepoprzednieczyny!
[28]UwolnijsynówwszechmogącegoiżywegoBoga niebios,któryodczasównaszychprzodkóważdotąd
zapewniłnaszymrządomniezakłóconąiznaczną stabilność.
[29]Towięc,copowiedział,natychmiastzostali wyzwoleniŻydziichwaliliBogaswegoświętegoi Zbawiciela,bouniknęliśmierci.
[30]Królzaś,wróciwszydomiasta,wezwałurzędnika, któryzarządzałdochodami,irozkazałmuzaopatrzyć Żydówwwinoiwszystkoinne,copotrzebnena siedmiodnioweświętoPostanowił,żebędąświętować swojeocaleniezwielkąradościąwtymsamymmiejscu,w którymspodziewalisięzagłady
[31]Dlategoteżci,którzyzostalipotraktowaniwsposób haniebnyibliscyśmierci,araczejci,którzystaliujejbram, zamiastgorzkiejiopłakanejśmierciurządziliucztę wybawieniaipełniradościprzydzieliliuczestnikom miejsceprzygotowanenaichzagładęipochówek.
[32]Przestaliwięcśpiewaćpieśniżałobneizaczęli śpiewaćpieśniojcówswoich,chwalącBoga,swego Zbawicielaicudotwórcę.Kładąckreswszelkiemużalowii narzekaniu,utworzylichórynaznakspokojnejradości
[33]Takżeikról,zwoławszywielkąucztędlauczczenia tychwydarzeń,dziękowałniebiosomnieustannieihojnie zaniespodziewaneocalenie,któregodoznał
[34]Aci,którzyprzedtemwierzyli,żeŻydzizostaną zgładzeniistanąsiężeremdlaptaków,iradośnietosobie wyobrażali,terazjęczeli,gdyżsamizostaliprzytłoczeni hańbą,aichziejącaogniemśmiałośćzostałahaniebnie zgaszona.
[35]Żydzizaś,jakjużpowiedzieliśmy,zorganizowawszy wspomnianągrupęchóralną,spędziliczasnaucztowaniu przyradosnymdziękczynieniuipsalmach.
[36]Agdyustanowilidlatychrzeczypublicznyobrzędw całejswojejwspólnocieidlaswoichpotomków,ustanowili obchodzeniewspomnianychdnijakoświęto,niedlapiciai obżarstwa,alezewzględunawybawienie,któreprzyszło donichodBoga
[37]Potemzwrócilisiędokrólazprośbąopozwoleniena powrótdodomów
[38]Aspisichtrwałoddwudziestegopiątegodnia miesiącaPachondoczwartegodniamiesiącaEpejf,przez czterdzieścidni,aichzagładęwyznaczononatrzydni,od piątegodosiódmegodniamiesiącaEpejf
[39]WtedytoPanwszystkichokazałswe najchwalebniejszemiłosierdzieiwszystkichichrazemi bezszwankuocalił
[40]Potemucztowali,zaopatrzeniwewszystkoprzezkróla, ażdoczternastegodnia,wktórymtorównieżzłożyli prośbęozwolnienieich.
[41]Królnatychmiastprzychyliłsiędoichprośbyinapisał wichimieniunastępującylistdogenerałówwmiastach, wyrażającwnimwspaniałomyślnieswojezaniepokojenie:
ROZDZIAŁ7
[1]„KrólPtolemeuszFilopatorprzesyłagenerałomw Egipcieiwszystkimosobomsprawującymwładzę pozdrowienieidobrezdrowie.
[2]Namsamyminaszymdzieciomwiedziesiędobrze,bo wielkiBógkierujenaszymisprawamizgodnieznaszymi pragnieniami.
[3]Niektórzyznaszychprzyjaciół,częstonamawiającnas wzłejintencji,namówilinasdozebraniaŻydówz
królestwawjednągrupęiukaraniaichbarbarzyńskimi karamijakozdrajców;
[4]Oświadczylibowiem,żedopókitegoniedokonamy, naszrządnigdyniezostanietrwaleustanowionyzpowodu złejwoli,jakąciludzieżywilidowszystkichnarodów.
[5]Wyprowadziliichteż,traktującichokrutniejak niewolników,araczejjakzdrajców,iopasującsię okrucieństwemjeszczedzikimniżscytyjskie,próbowali bezżadnegodochodzeniaczybadaniaskazaćichnaśmierć
[6]Leczmyśmyimzateczynybardzosurowogrozilii zgodnieznasząłaskawościąwobecwszystkichludzi, ledwieoszczędziliśmyimżyciePonieważzrozumieliśmy, żeBógniebioszpewnościąbroniŻydów,zawszestającpo ichstronie,jakojciecpostępujewobecswoichdzieci,
[7]Aponieważwzięliśmypoduwagęichprzyjaznąistałą życzliwośćwobecnasinaszychprzodków,słusznie uniewinniliśmyichodwszelkichzarzutów,niezależnieod ichrodzaju
[8]Nakazaliśmyteżkażdemuwrócićdoswegodomu,aby niktnigdzieniewyrządziłimżadnejkrzywdyaninieganił ichzato,cosięnierozumniewydarzyło
[9]Wiedzciebowiem,żejeśliobmyślimyprzeciwkonim jakiekolwiekzłolubsprawimyimjakąkolwiekprzykrość, zawszebędziemymielinieczłowieka,leczWładcęnad wszelkąpotęgą,NajwyższegoBoga,wewszystkimi nieuchronniejakoprzeciwnika,którypomścitakieczyny Żegnajcie
[10]Otrzymawszytenlist,Żydziniespieszylisię natychmiastzodjazdem,leczprosilikróla,abyciznarodu żydowskiego,którzyświadomiezgrzeszyliprzeciwko BoguświętemuiprawuBożemu,ponieślizwłasnejręki zasłużonąkarę
[11]Oświadczylibowiem,żeci,którzydladobrabrzucha przekroczyliprzykazaniaBoże,nigdyniebędąprzychylnie nastawienidorządówkróla
[12]Królwięc,uznającipotwierdzającprawdziwośćich słów,udzieliłimogólnegopozwolenia,abymogli swobodnieibezkrólewskiegoautorytetuinadzoru wytracaćwcałymswoimkrólestwietych,którzy przekroczyliprawoBoże.
[13]AgdyGonależycieoklaskiwali,kapłaniicałytłum krzyknęli„Alleluja”iodeszliradośnie
[14]Itakwdrodzekaraliipublicznieihaniebniezabijali każdegonapotkanegowspółobywatela,którysięzhańbił
[15]Wtymdniuwymordowaliponadtrzystuludzii obchodzilitendzieńjakoradosneświęto,bowytępili bluźnierców
[16]Aci,którzyażdośmierciwytrwaliprzyBogui dostąpilipełniwybawienia,zaczęliwychodzićzmiasta, ukoronowaniwszelkiegorodzajubardzowonnymi kwiatami,radośnieigłośnodziękującjedynemuBogu ojcówswoich,wiecznemuZbawicielowiIzraela,słowami uwielbieniaiwszelkiegorodzajumelodyjnymipieśniami
[17]GdyprzybylidoPtolemaidy,zwanej„różanodajną”ze względunaspecyfikętegomiejsca,flotaczekałananich, zgodniezewspólnymżyczeniem,przezsiedemdni
[18]Tamświętowaliswojewybawienie,gdyżkrólhojnie zaopatrzyłichwewszystkonadrogę,każdyażdoswego domu
[19]Agdywylądowaliwpokojuiznależytym dziękczynieniem,postanowilirównieżtamobchodzićte dnijakoradosneświętowczasieswegopobytu
[20]Potem,powpisaniuichjakoświętychnasłupi poświęceniumiejscamodlitwywmiejscuświęta,odeszli bezszwanku,wolniiprzepełnieniradością,gdyżnarozkaz królazostalibezpieczniedoprowadzenilądem,morzemi rzeką,każdydoswojegomiejsca.
[21]Cieszylisięteżwiększympoważaniemwśródwrogów, gdyżotaczanoichczciąiszacunkiem;niemusielioniw ogóleobawiaćsiękonfiskatyswegomieniaprzez kogokolwiek
[22]Pozatymodzyskalionicałyswójmajątekzgodniez rejestrem,takżeci,którzycośposiadali,zwróciliimgoz wielkimstrachemTakwięcBógNajwyższydoskonale dokonałwielkichdziełdlaichwybawienia.
[23]BłogosławionyWybawicielIzraelapowszystkie czasy!Amen