3Makabe
BAB1
[1]NalikaPhilopatorngertisakawong-wongsingbali manawawilayahsingdikuwasaniwisdicekeldening Antiokhus,dhewekemrentahkabehpasukane,infanterilan kavaleri,nggawaadhineArsinoe,lanmetumenyang wilayahcedhakRaphia,ingngendiparapendukung Antiochuspadhakemah.
[2]NangingsawijiningTheodotustartamtu,kanthitekad kanggonindakakerencanasingwisdirencanakake,njupuk senjataPtolemaicsingpalingapiksingsadurunge diwenehakemarangdheweke,lannyabrangingwayah wengimenyangtarubPtolemy,arepmatenidheweke kanthitangansijilankanthimangkonomungkasiperang.
[3]NangingDositheus,singdikenalminangkaputrane Drimylus,wongYahudilairsingbanjurgantiagamalan murtadsakatradhisileluhur,wismimpinrajaadohlan ngatursupayawongsingorapatipentingkuduturuing kémah;lanpranyatawongikinandhangpiwalesmarang SangPrabu.
[4]Nalikaanaperangsingsengit,lananamasalahsing luwihapikkanggoAntiochus,Arsinoelungamenyang pasukankaronangislannangis,kuncinekabehambruk,lan ngajakwong-wongmausupayambelaawakedhewelan anaklanbojonekanthiwani,janjibakalmenehisabenrong minaemasyenmenangingperang.
[5]Mangkonokedadeyanmungsuhdibuwanging tumindakkasebut,lanugaakehtawanan
[6]Saikidhewekewisgagalrencanakasebut,Ptolemy mutusakengunjungikutha-kuthatetangganlan nyengkuyung
[7]Kanthinindakakeiki,lanmenehipagersucikaro hadiah,dhewekenguatakesemangatpararakyate
[8]Amargawong-wongYahudiwisngutussawetara anggotadewanlanpinituwakanggomenehisalammarang dheweke,nggawahadiahsambutan,lanngucapakeselamat marangdhewekeamargakedadeyankasebut,mula dhewekeluwihsemangatnemonidhewekekanthicepet
[9]SawisétekaningYérusalèm,panjenenganébanjur nyaosakékurbanmarangGustiAllahkangMahaluhurlan ngaturakepisungsungpanuwunsartanindakakeapakang mathukkanggopapansuciBanjur,nalikamlebuingpapan kasebutlankesengsemkarokaunggulanlankaendahane, [10]dhewekegumunmarangtatanancandhisingapik,lan duwekepinginankanggomlebuingpapansingpalingsuci
[11]Nalikapadhakandhayenikioradileksanakake, amargabangsanedheweoradiidinimlebu,utawakabeh paraimam,nangingmungImamAgungsingpinunjuling kabeh,lanmungsetaunsepisan,SangPrabuorabisa mbujuk
[12]Sanadyanangger-anggeringTorètdiwacamarang dhèwèké,dhèwèkéoramandheg-mandhegmanèhyèn dhèwèkékudumlebu,lankandha,"Sanajanwong-wong maupadhadicabutpakurmataniki,akumesthiorakena"
[13]Lantakonapa,nalikapiyambakipunlumebeting sabencandhiliyane,oraanawongkangngalangi
[14]Lananawongsingoranggatekakemanawasalahyen njupukikiminangkatandhadhewe.
[15]SangPrabungandika,"Nangingsarèhningprakawis punikasampunkalampahan,kengingpunapakulabotên purunmlebet,manawisamikarsautawibotên?"
[16]Paraimamnulipadhasujudlanndedongamarang GustiAllahkangMahaluhur,supayaparingpitulunganing kahanansaikilannyingkiripanganiayasakarancanganala iki,lanpadhangebakiPadalemanSucikaronangislan nangis;
[17]Lanwong-wongsingisihanaingkuthapadha gumeterlanenggal-enggalmetu,ngirayenanakedadeyan singmisterius
[18]Prawan-prawansingwiskakurungingkamarpadha mlayumetukaroibune,sprinklesrambutekarobledug,lan isidalankarogroanslannangis
[19]Wong-wongwadonsingmentasdiaturkanggoomahomahnilarkamarpengantensingdisiapakekanggonikah, lan,nglirwakakesopansantun,kanthikesusu-sususingora sopankumpulbebarenganingkutha.
[20]Ibu-ibulanmantrininggalanak-anaksingisihbayi anaingkono,anasinganaingomahlananaingdalandalan,lantanpamundur-mundurpadharameingcandhi singpalingdhuwur
[21]Manekawarnapanyuwunéwong-wongsingpadha nglumpukanaingkono,awitsakarancanganéraja.
[22]Kajabaiku,wargasingluwihwaniorabakalngidinke rampungrencanautawakawujudantujuane
[23]Padhanguwuh-uwuhmarangkanca-kancanekanggo njupuksenjatalanmatikanthikendelkanggohukum leluhur,lannggawegangguaningpapansuci;Denewongwongkangwistuwalanparapinituwaikupadhaora kakehan,banjurpadhapatrappanyuwunekayawong-wong liyane.
[24]Nalikaikuwongakehpadhandedongakayabiyen [25]deneparapinisepuhingsacedhakerajanyobakanthi manekacarakanggongowahipikiranesingsombongsaka rencanasingwisdigagas.
[26]Nangingdheweke,ingarrogance,oranggatekakeapaapa,lanwiwitsaikinyedhaki,nemtokakenkanggonggawa rencanakasebutingkesimpulan
[27]Barengwong-wongkanganaingsakiwa-tengené padhamirsanibabiku,padhamratobat,bebarengankaro wong-wongkita,nyuwunmarangPanjenengané,kang nduwènikekuwatankanggombélaniwong-wongmauing sajroningkasusahansaiki,lanoranglirwakakétumindak singorasahlansombongiki
[28]Tangisewongakehsingterus-terusan,banter,lan bebarengannyebabakegegersinggedhebanget;
[29]amargaoramungwonglanang,nangingugatembok lanbumiingsakubenge,amargapancenkabehingwektu ikuluwihsenengmatitinimbangnajisakepapankasebut.
BAB2
[1]ImamAgungSimon,ngadhepingpasucen,mbungkuk dhengkullannguluraketanganekanthikalem,ndedonga kayaingngisoriki:
[2]"Dhuh,Gusti,ratuninglangit,tuwinkangnguwasani sakehingtumitah,suciingantaraneparasuci,tunggal panguwasa,kangmahakuwasa,mugikarsaamigatosaken kawulaingkangnandhangsangsaramargasakamanungsa ingkangdurakalannajis,gumunggungingkawicaksanan lankasektene.
[3]Kanggosampeyan,singnitahakesamubarangkabehlan gubernurkabeh,ikuPanguwasaadil,lansampeyanngadili wong-wongsingnindakakeapa-apainginsolencelan arrogance.
[4]Padukanumpestiyang-tiyangingkangingjaman rumiyintumindakbotenadil,malahwontening antawisipunpararaksasaingkangpitadosdhatengkasekten lankandelipun,ingkangPadukatumpesmargindadosaken banjiringkangtanpawates
[5]Wong-wongingSodomsingtumindaksombonglan kondhangamargatumindakalawispadhakokpangan nganggogenilanwalirang;lanPanjenenganndadèkaké wong-wongmaudadituladhatumrapwong-wongkang bakaltekasawiséiku
[6]PadukasampunnguninganikasektenPadukakanthi ndhawahakenpaukumaningkangkathahlanmawarniwarnidhatengSangPrabuPringoningkanggagahprakosa, ingkangsampunngabdidhatengumatPadukaingkangsuci, Israèl.
[7]Lannalikangoyakwong-wongmaukarokretalan massasakapasukan,sampeyankepunjulenwonging telengingsegara,nangingdigawaliwatamanwong-wong singwissijinesingkapercayaningsampeyan,Panguwasa liwatkabehtumitah
[8]Lannalikapadhandelengkaryasakatangansampeyan, padhamemujimarangsampeyan,KangMahakwasa
[9]DhuhSangPrabu,nalikaPadukasampunnitahaken bumiingkangtanpawateslanbotensagedkaukur,milih kuthapunikasahanyucekakenpapanpunikakagemasma Paduka,sanadyanPadukabotenmbetahakenpunapapunapa;LannalikaPanjenenganewisngluhurakeikusrana pawujudanPanjenengansingnggumunake,sampeyanwis nggawedhasarsingmantepkanggokamulyanasmanesing agunglanmulya.
[10]LanamargasampeyantresnamarangturuneIsrael, sampeyanwisjanjiyenkitakudumbalikke,lanMangsa Kasangsaranbakalkita,sampeyanbakalngrungokake panjalukkitanalikakitatekaingpanggonanikilan ndedonga
[11]Lansatemenekowéikusetyalanbener.
[12]Lanamargaasring,nalikaleluhurkitaditindhes, sampeyannulungiwong-wongmauingsajroningasor,lan ngluwariwong-wongmausakaingbilaigedhe,
[13]DhuhSangPrabu,mugikarsaamirsani,dhuhSang Prabuingkangsuci,awitsakingkathahipundosakawula, kawulasamikatindheskasangsaran,katundukakening mengsahkawula,sartakacepengdeningkasangsaran
[14]Nalikaakuambruk,wongsingwanilanorasopaniki bakalnglanggarpapansuciingbumisingdikhususake kanggoasmanesingmulya
[15]Awitdenepapanpadununganmu,swarganingswarga, ikuorakenaditemonideningmanungsa.
[16]Nangingmargasakasih-rahmatPadukaparing kamulyandhatengumatPadukaIsrael,Padukanucekaken papanpunika
[17]KawulamugisampunngantosPadukaukumamargi najisingkangkatindakakendeningtiyang-tiyangpunika, utawindhatengakenpaukumandhatengkawulasadaya, supadostiyang-tiyangdurakapunikabotengumunggung ingnepsunipun,utawigumunggungingilatipun,mangkene:
[18]`Kitawisngidak-idakomahsucikayaomahsing nyerangdiidak-idak'
[19]Padukamugikarsaangusapidosa-dosakawulasaha kaluputankawulasadaya,sartamugikarsaangedalaken sih-kadarmanPadukaingsapunika
[20]Enggal-enggalsih-kadarmanPadukamugikarsaa nglangkungikawula,sahaparingpamujiingcangkemipun tiyang-tiyangingkangmurkasaharemukjiwanipun,saha mugikarsaaparingkatentremandhumatengkawula sadaya."
[21]BanjurGustiAllah,singngawasisamubarangkabeh, Ramapisanankabeh,suciingantaraneparasuci,sawise midhangetpanyuwunsingsah,scourgedwongsingwis exaltedpiyambakinginsolencelanaudacity
[22]Dhewekegoyangakeingsisihkenelankayareedsing dioyak-oyakdeningangin,ngantidhewekeoraduwedaya inglemahlan,saliyanelumpuhingperangane,orabisa ngomong,amargadhewekekenapaukumansingadil.
[23]Banjurkanca-kancalanpengawal,ndelengpaukuman singabot,lanwediyendhewekebakalkelangannyawane, dhewekecepet-cepetnyeretdhewekemetu,gupuhamarga wedibanget
[24]Sawisesawetarawektuwaras,lansanadyanwis diukum,oraategesmratobat,nanginglungangucapake ancamanpait
[25]NalikatekaningMesir,dheweketambahakeh tumindakala,disengkuyungdeningkanca-kancangombe lankanca-kancane,singorakenalkarokabehsingadil
[26]Dhèwèkéoramaremkarotumindakorasopansingora diétung,nangingdhèwèkéuganglajengakékanthiwani ngantigawélaporanalaingmacem-macemlokalitas;lan kanca-kancaneakehkangpadhanggatekakekarsanesang prabu,iyapadhanurutikarsane.
[27]Dhèwèkéngusulakésupayawong-wongYahudibakal gawéwirangingumum,landhèwèkéngedegakéwatuing menaraingplatarankanthitulisan:
[28]"Oraanasiji-sijiasakawong-wongsingoranyaosaké kurbanbakallumebuingpapansuci,lankabehwong Yahudikudutundhukregistrasinglibatakepajegjajak pendapatlanstatusabdi
[29]wong-wongsingkadhaptarugakududicapingawak kanthigenikanthisimbolgodhongivyDionysus,lanuga bakaldikurangidadistatuswinatessadurunge
[30]Supayadhewekeorakatondadimungsuhkabeh, dhewekenulisingngisoriki:"Nangingyenanawongsing luwihsenenggabungkarowong-wongsingwisdadi misteri,dhewekebakalduwekewarganegaraansingpadha karowongAleksandria."
[31]Saikisawetara,nanging,kanthirasajijiksingjelas babaganregasingkududitindakakekanggonjagaagama ingkuthane,kanthigampangnyerah,amargadheweke ngarepakebakalnambahreputasikanthiasosiasikaroraja [32]Nangingmayoritastumindakmantepkanthisemangat singwanilanoraninggalagamane;lankanthimbayar dhuwitkanggoijol-ijolankanggourip,dhewekekanthi yakinnyobanylametakeawakedhewesakaregistrasi [33]Wong-wongmautetepngarep-arepkanggonjaluk pitulungan,lansengitmarangwong-wongsingpisahkaro wong-wongmau,nganggepwong-wongmaudadi mungsuhbangsaYahudi,lanngilangakepaseduluranlan tulung-tinulung
[1]Nalikarajasingoraalimngertikahananiki,dhèwèké nesubangetngantioramungnesumarangwong-wong YahudisingmanggoningAlexandria,nangingisihluwih sengitmarangwong-wongingdeso;landhawuhsupaya kabehpadhaenggal-enggaldikumpulakeingsak panggonan,landipatenikanthicarasingpalingkejem.
[2]Nalikaprakaraikilagidiatur,gosipmusuhan disebarakemarangbangsaYahudideningwong-wongsing padhasekuthonkanggonindakakelara,pretextdiwenehi deninglaporansingpadhangalangiwongliyasakanetepi adat.
[3]Nanging,wong-wongYahuditetepnjagakarepsing apiklankasetyansingoraowahmarangdinastikasebut;
[4]nangingamargapadhanyembahmarangGustiAllah lantumindakmiturutangger-anggeringToret,padhatetep misahakebabpangananMulanewong-wongmaukaton sengitmarangsawetarawong;
[5]nangingamargapadhanghiasgayauripekanthi panggawebecikewongmursid,muladhewekedadi terkenalingantaranekabehwong.
[6]Nangingwong-wongsakarasliyaoranggatekake layananapikkanggobangsane,singdadiomonganumum ingantaranekabeh;
[7]malahpadhagosipbabbeda-bedaingibadahlan pangan,allevingsingwong-wongikiorasetyamarangraja utawamarangpanguwasa,nangingpadhamusuhanlan bangetnentangpamaréntahanMulanéwong-wongmau oranduwécacadbiasa
[8]Wong-wongYunaniingkuthakasebut,sanajanora disalahake,nalikandelengkerusuhansingoradinyananyanaingsaubengéwong-wongikilanwongakehsing dumadakandibentuk,orakuwatkanggonulungiwongwongmau,amargapadhauripingtiraniWong-wongmau nyobanglipurwong-wongmau,sedhihkarokahanan kasebut,lanngarep-arepmanawaprekarabakalowah;
[9]amargakomunitasgedhekayangonoorakudu ditinggalakenalikaoranindakakepelanggaran
[10]Lansawetaratangganelankanca-kancalankancakancanebisniswisnyingkirakesawetarawong-wongmau kanthipribadilanjanjibakalnglindhungilanngupayakake luwihakehkanggobantuan.
[11]SangPrabubanjurgumunggungmarangrejekising saiki,lanoranganggepkekuwataneGustiAllahsing Mahaluhur,nangingnganggepmanawadhewekebakal terus-terusannindakaketujuanesingpadha,banjurnulis layangikimarangwong-wongmau:
[12]"SangPrabuPtolemyPhilopatormarangparajenderal lanprajuriteingMesirlankabehwilayahe,salamlansehat
[13]Akudhewelanpamrentahankuapik
[14]NalikalelayarankitaanaingAsia,kayasingwis padhasumurup,ikuwisrampung,miturutrencana,kanthi sekutusingdisengajakarokitaingperang,
[15]lankitapadhanganggepmanawakitaorakudu nguwasanibangsa-bangsasingmanggoningCoele-Syria lanFenisiakanthikekuwatantumbak,nangingkudu ngurmatiwong-wongmaukanthigrapyaklankabecikan singgedhe,kanthisenengnindakakekanthibecik
[16]Lannalikakitawisdiwenehibathigedhebanget kanggocandhi-candhiingkutha-kutha,kitaugatekaing
Yerusalem,lanmunggahkanggongurmatipadalemane wong-wongduraka,singorataumandhegsakabodho. [17]Wong-wongmaupadhanampanirawuhkitakanthi tembung,nangingkanthitumindakoratulus,amarganalika kitangusulakemlebuingcandhinjerolanngurmatikanthi pisungsungsingnggumunakelanpalingapik, [18]padhadigawaadohdeningconceittradisional,lantilar kitasakangetik;nangingwong-wongmaupadhaora nggunakakékekuwatankitaamargasakasih-rahmatsing kitaduwenimarangkabeh
[19]Kanthinjalaritumindakalamarangkita,wong-wong maudadisiji-sijinebangsaingantaranekabehbangsasing nguwasanipararatulanparadermawanedhewe,lanora gelemnganggeptumindakapawaeminangkatulus
20“Nangingkita,nalikakitatekaningMesirkanthi menang,kitapadhanandukakekabodhoanewong-wong maulanpadhanindakakeapakangpatut,awitkitapadha tumindakbecikmarangkabehbangsa
[21]Antaraneliyane,kitangandhanikabehamnestikita marangkanca-kancaneingkene,amargaaliansikarokita lanakehurusansingdipasrahakekanthibebasmarang dhewekewiwitwiwitan;lankitaventuredkanggonggawe owah-owahan,deningmutusakélorokanggonganggep padhapanteskewarganegaraanAlexandrialankanggo nggawewong-wongmaupesertaingritualagamabiasa kita
[22]Nangingmargasakatumindakala,wong-wongmau padhanganggepbabikikanthirohsingnglawan,lan ngremehakeapasingbecikAwitwong-wongmautansah kepénginmarangpiala,
[23]padhaoramungspurnkewarganegaraanpriceless, nangingugakarowicaralanbisupadhanisthawong sawetaraingantaranewong-wongmausingsincerely disposedmarangkita;ingsabenkahanan,sesuaikarocara uripsingkondhang,dhewekekanthidiam-diamcuriga manawakitabakalnggantikebijakankita
[24]Mulane,kanthiyakinkaropratandha-pratandhaiki yenwong-wongmauorasenengkarokitaingkabehcara, kitakudungati-atisupaya,yenanagangguandadakan,kita kududuwewong-wongsingorasopanikiingmburikita minangkapengkhianatlanmungsuhsingbiadab
[25]Mulanéakupadhaparingdhawuh,samangsalayang ikiteka,kowépadhangirimiwong-wongkangmanggon anaingantaramu,dalahparagarwalananak-anake,kanthi ngrèmèhakélankasar,sartapadhakaiketnganggoblenggu wesi,supayapadhanandhangpatikangmesthilanngisinisini,kangpantesdadimungsuh
[26]Amargamanawakabehikiwisdiukum,kitayakin manawaisihanapamrentahanbakalditetepakekanggo awakedhewekanthicarasingapiklanpalingapik
[27]NangingsingsapangayomiwongYahudi,wongtuwa utawabocah-bocahutawabayi,bakaldisiksangantimati kanthisiksasingpalingsengit,bebarengankaro kulawargane
[28]Sapawaésinggelemmènèhikatrangan,bakalnampa barang-barangéwongsingkenapaukuman,lanugarong ewudrakmasakakasraja,lanbakaldianugerahi kamardikan
[29]Sabenpanggonansingkedeteksidadipapan perlindunganwongYahudikududiobonglandiobonging geni,lanbakaldadioraanagunakanggosalawas-lawase kanggomakhluksingbisamati"
[30]Layangkasebutditulisingwangunndhuwur BAB4
[1]Ingsabenpanggonan,ingngendidhawuhikiteka, dianakaképéstakanthiragadumumkanggowong-wong non-Yahudikanthisurak-suraklanbungah,amarga permusuhansingwissuweanaingatine,saikiwiskaton lanterang-terangan
[2]Nangingingantaranewong-wongYahudianasesambat, tangisan,lantangisansingterus-terusan;ingendi-endi atinepadhakobong,lanpadhasesambatamargakarusakan singoradinyana-nyanasingwisdiputusakekanggo dheweke
[3]Kabupatènutawakuthaapa,utawapanggonanapawaé singbisadienggoni,utawadalan-dalanapasingorakebak tangislantangisan?
[4]Amargakanthisemangatsingkasarlankejampadha diusir,kabehbebarengan,deningparajenderalingpirangpirangkutha,saengganalikandelengpaukumansingora biasa,malahsawetaramungsuh,ngerteniobyeksingumum ingngarepemripate,nggambarakekahanansingoramesthi uriplannangisamargadiusirwong-wongikisingpaling sengsara
[5]Amargaakehwongtuwaabu-abu,lesulanmbungkuk amargaumur,dibuwang,dipeksamlakukanthicepet amargakekerasansingditindakakekanthicarasingngisinisini.
[6]Lanwanitaenomsinglagiwaemlebukamarpengantin kanggouripbebojoannggantibungahkanggonangis, rambutewangiwangisprinkledkaroawu,landigawa lungambukakveiled,kabehbebarenganmundhakaken nangisitinimbangsongwedding,amargapadhaambruk deningkasarasansakawongkapir.
[7]Ingobligasilaningtampilanumum,dhewekediseret kanthikasarngantitekanpapanembarkasi
[8]Bojone,nalikaisihenom,gulunediubengitali tinimbangkaranganbunga,ngentekakedina-dinasingisih anaingpestapernikahanekanthitangisantinimbang seneng-senenglanseneng-senengnalikaisihenom, ndelengpatilangsungsadurunge
[9]PadhadigawaingPapankayakéwangalak,mimpining alangansakaikatanwesi;anasingdiikatingguluing bangku-bangkuprau,anaugasingsikilediikatnganggo blenggusingorabisadipecah
[10]lansaliyanepadhadikurungingdeksingpadhet, supayakanthimripateanaingpepeteng,dhewekekudu ngalamiperawatansingcocogkaropengkhianatsajrone lelungankabeh
[11]Nalikawong-wongmauwisdigawamenyang panggonansingdisebutSchedia,lanlelayaranrampung kayasingwisdiprentahakedeningraja,dhewekedhawuh supayapadhadikurunginghippodromesingwisdibangun kanthitembokperimetersinggedhebangetingngarepe kutha,lansingcocogkanggonggawetontonansingjelas kanggokabehwongsingbalimenyangkuthalanwongwongsingmetusakakutha,supayaorabisakomunikasi karowong-wongmaupasukanutawaingsembarangcara ngakuananangsirkuitkutha
[12]Lannalikaikukedaden,SangPrabu,krungusing wongYahudikangsabangsasakakuthakerepmetuing rahasiakanggonangispaitpaitingmisfortablesadulure,
[13]mrentahakekanthinesusupayawong-wongiki ditindakakekanthicarasingpadhakarowongliya,ora ngilangirincianpaukuman
[14]Kabehbalapankududidaftarkansiji-siji,orakanggo kerjakerassingwiskasebutsadurunge,nangingbakal disiksakanthinesusingdiprentahake,lanpungkasane bakaldirusaksajronesedina
[15]Pendaptaranwong-wongikimuladitindakakekanthi cepet-cepetlankanthitemen-temenwiwitsakasrengéngé ngantisurup,lansanajandurungrampung,nanging mandhegsawisépatangpuluhdina
[16]SangPrabuikubangetlanajegkapenuhaning kabungahan,ngaturpestakanggopakurmatansakakabeh brahala,karoatineadohsakabebenerlankarotutuk profane,mujibab-babsingbisusingorabisakanggo komunikasiutawatekakanggobantuansiji,lanngucapake tembungsingorapantesmarangGustiAllahsingpaling dhuwur
[17]Nangingsawiséintervalwektusingwiskasebut sadurungé,ahliTorètmratelakakemarangSangPrabu,yen padhaorabisamanehkanggonjupuksensuswongYahudi amargasakaakehsingorakaetung.
[18]senajanakèh-akèhéisihanaingnegara,anasing manggoningomahé,lananasingmanggoningpapankono; tugasikimokalkanggokabehjenderalingMesir.
[19]Sawisédhèwèkéngancambangetmarangwong-wong mau,ngakonimenawadhèwèkédisuapkanggonggawé carauwal,dhèwèkéjelasyakinbabperkarakasebut.
[20]nalikapadhangandikalanmbuktekakensingloro kertaslanpulpenpadhadigunakakekanggonuliswis diwenehimetu.
[21]Nangingikiminangkatumindaksingorabisa dikalahakesakadhewekesingnulungiwongYahudisaka swarga.
BAB5
[1]Banjurraja,singorafleksibel,nesubangetlannesu; banjurnimbaliHermon,penjagagajah,
[2]landidhawuhiingdinacandhakekanggotambakabeh gajah-limangatusingjumlah-karosakepelakehsaka menyanlanakehanggurunmixed,lanakehbanget unmixedanggur,lanmaddeddeninglavishturahmbrawah sakaomben-omben,supayawong-wongYahudibisa ketemusiksa
[3]Sawisédhawuhmau,dhèwèkébalimenyangpésta, bebarengankarokanca-kancanélantentaranésingmligi nglawanwongYahudi.
[4]LanHermon,penjagagajah,kanthisetyanindakake dhawuhkasebut
[5]Paraabdisingngurusiwong-wongYahudipadhametu ingwayahsorelannjirettanganewong-wongsingcilaka lanngatursupayatetepditahaningwayahwengi,kanthi yakinyenkabehbangsabakalngalamikarusakan pungkasan
[6]Kanggowong-wongsingduduYahudi,wong-wong Yahudipadhaditinggaltanpabantuan.
[7]amargaingobligasipadhadipeksadikurungingsaben sisihNangingkanthiluhlanswarakangangelkanggo meneng,kabehpadhanyenyuwunmarangGustiKang MahakwasalanPanguwasasakabehedaya,GustiAllahlan Ramasingwelasasih,ndedonga
[8]kangavertkarombalesplotalamarangwong-wong maulaningmanifestationkamulyanengluwariwong-wong mausakanasibsaikiwisdisiapakekanggowong-wong mau.
[9]Mulapanyuwunépadhamunggahingswarga.
[10]Hermon,Nanging,nalikawisdruggedgajahorawelas asihngantipadhawiskapenuhanturahmbrawahgedhe sakaanggurlansatiatedkarofrankincense,presents piyambakingplataranawalingesukkanggolaporan marangSangPrabubabancang-ancangiki
[11]NangingGustidikirimmarangrajabageanturu,sing beneficencekangsakaawal,wengilanrina,bestowed deningwongsinggrantskanggosapawaesingdikarepake.
[12]LankanthitumindakGusti,dhewekedikalahake deningturusingnyenengakelanjero,ngantidheweke gagalingtujuanesingorasopanlanfrustasikanthirencana singorafleksibel
[13]Wong-wongYahudi,amargawisoncatingwektusing wisditemtokake,padhangluhurakeGustiAllahekangsuci lanmanehnyuwunmarangPanjenengane,kanggampang rukuna,supayanuduhakekakuwataneastanekangkuwasa marangbangsa-bangsaliyakanggumunggung.
[14]Nangingsaiki,amargawismehtengahjamsepuluh, wongsingngurusundhangan,weruhsingtamupadha nglumpuk,nyedhakiSangPrabulannudgedwong.
[15]Lannalikakangelankangelanrousedwong,nuding metusingjamsakapéstawisslipsdening,lanmarang wongbabkahanan.
[16]SangPrabu,sawisemikirbabiki,balimenyang ngombé,landhawuhmarangwong-wongsingtekaing bujanakanggolungguhingngarepe.
[17]Sakwisérampung,dhèwèkéngongkonwong-wong mausupayaseneng-senenglanndadèkképéstasingsaiki dadibungahlanluwihsenengngrayakké.
[18]Sawisépéstawissawetarawektu,rajanimbali Hermonlankanthiancamansingcethanjalukngertisebabé wong-wongYahudidiidinitetepuripngantisaiki.
[19]Nangingnalikadheweke,kanthikonfirmasisaka kanca-kancane,nuduhakeyennalikaisihwengi,dheweke wisnindakakekanthilengkapprentahsingdiwenehake,
[20]raja,singduwesavageryalaalasakaPhalaris, ngandikayenwongYahudipadhaentukmanfaatsakaturu dinaiki,"nanging,"dhewekenambah,"sesuktanpawektu tundhanyiyapakegajahingcarasingpadhakanggo karusakansakawongYahudidurhaka!"
[21]BarengSangPrabungandika,wong-wongkangpadha tekakalawanbungahlansarujuk,banjurpadhamulih menyangomahedhewe-dhewe.
[22]Nangingwong-wongmauoranggunakakewektuturu ingwayahwengitinimbangngrancangkabehjinis penghinaankanggowong-wongsingdianggepbakal ditakdirkan.
[23]Banjur,sanalikajagoklurukingwayahesuk,Hermon, singwisnglengkapikewan-kewanmau,wiwitngobahake kewan-kewanmauanaingpilargedhe
[24]Wong-wongingkuthawispadhanglumpukkanggo tontonansingpalingmelasikilanpadhangenteniawan.
[25]Nangingwong-wongYahudi,ingpungkasanambegan, amargawektuwisentek,mulurtanganemenyangswarga lankaropanyuwunbangetnangislanmournfuldirges ndedongamarangGustiAllahsingMahaluhurkanggo bantuanwong-wongmausanalika
[26]Srengéngédurungsumingkir,lannalikasangprabu nampanikanca-kancané,Hermontekalanngajakmetu, mratandhaniyènapasingdikarepakérajawissiapkanggo tumindak.
[27]Nangingdheweke,sawisenampalaporanlan disabetakedeningundhanganmirunggankanggometu-amargawisrampungditanggulangidening incomprehension--takonapaprakarasingikiwisrampung sregepkanggodheweke
[28]IkiminangkatumindakeGustiAllahsingnguwasani samubarangkabeh,amargadhewekewisnanduring pikiranerajalalibabaganapasingwisdirencanakake sadurunge.
[29]Hermonlankabehkanca-kancaneSangPrabu nudingakeyenkewan-kewanlanwadya-balanewissiyap, "DhuhSangPrabu,miturutkarsaPaduka."
[30]Nangingingtembungikidhewekekapenuhan bebenduoverpowering,amargadeningProvidenceGusti Allahkabehpikiranewisderangedinggatikanggoprakara iki;lankarokatonngancamngandika,
[31]“Saupamawongtuwamuutawaanak-anakmupadha teka,akumesthiwisnyawisakéwong-wongmaudadi péstasugihkanggokewangalaktinimbangwong-wong Yahudi,singorandadèkakésambatmarangAkulanwis ngetokakékasetyansingtumemenlanmantepmarangpara leluhurku
[32]Satemenekowemesthioraduweuriptinimbangiki, yenoramargasakarasatresnakusinganaingatimulan gunane”
[33]DadiHermonngalamiancamansingoradikarepkelan mbebayani,lanmripategoyahlanrainetiba.
[34]Kanca-kancanésangprabusiji-sijipadhamurkalan nundhungiwong-wongkangpadhanglumpukiku,saben wongpadhanyambut-gawé.
[35]Wong-wongYahudi,barengkrungupangandikané SangPrabu,padhangluhurakéPangéranAllah,Rajané pararatu,awitikuugapitulunganékangpadhaditampani.
[36]NangingSangPrabubanjurngumpulakepestakasebut kanthicarasingpadhalanngajakparatamusupayabali menyangpestakasebut.
[37]SawisénimbaliHermon,dhèwèkékandhakanthinada ngancam,"Kapingpinten,dhuhtiyangapes,kedahkula aturidhawuhdhatengpanjenenganbabprakawispunika?
[38]Gajah-gajahkuwisaikidisiapkémanèhkanggo ngrusakwong-wongYahudisesuk!”
[39]Nangingparapenggedhésingpadhamanganbareng karopanjenenganépadhagumun,amargapikiranéora stabil,banjurpadhambantahmangkene:
[40]“DhuhSangPrabu,ngantospintendangunipunanggen Padukanyobadhatengkawulasadaya,kados-kadoskawula samibodho,sampunparingdhawuhsupadostiyang-tiyang wausamikatumpeskapingtelunipun,sahanjabutdhawuh Padukamalihingbabpunika?
[41]Akibatékuthaikianainggegeranamargasaka pangarep-arep;ikuramekarowongakeh,lanugaing bebayaterus-terusanbakaldijarah"
[42]SawiséikuSangPrabu,Phalarisingkabehlan kapenuhanmadness,oranganggepowah-owahaning pikiransingwistekababaganingpangayomanwong Yahudi,lanmantepsumpahirrevocablekangbakaldikirim menyangpatitanpawektutundha,mangleddening dhengkullansikilsakakéwan
[43]lanugabakalmajunglawanYudealankanthicepet diratakakeinglemahnganggogenilantumbak,lankanthi ngobonginglemah,candhisingorabisadiaksesdheweke bakaldadikosongingsalawas-lawasesakawong-wong singnyaosakekurbananaingkono.
[44]Kanca-kancalanperwira-perwirabanjurpadhalunga kanthibungahbanget,lankanthiyakinmasangwadya-bala ingpanggonan-panggonaningkuthasingpalingdisenengi kanggonjaga
[45]Saiki,nalikakewan-kewanwismehdadiedan,supaya bisadiomongake,amargawangianggursingdicampur karomenyanlanwisdilengkapipirantisingmedeni, penjagagajah.
[46]mlebuingplatarankira-kiraesuk--kuthasaikiwis kebakkarowongakehsingorakaétungingdalanmenyang hippodrome--lanndesekmarangrajasupayangrembug babiki
[47]Dadidheweke,nalikawiskapenuhanimpiouspikirane karonesujero,cepet-cepetmetuingpasukanlengkap bebarengankarokewan,penginnyekseni,karoatikebal lanmripatedhewe,karusakangrievouslanmelassaka wongkasebutingndhuwur.
[48]LannalikawongYahudiweruhbledugmundhakaken deninggajahmetuinggapuralandeningpasukan bersenjataingngisoriki,ugadeningtramplingsakawong akeh,lankrunguswarabanterlangeger,
[49]padhangirayenikiwayahepungkasanurip, pungkasansuspensepalingsengsara,lanmenehidalan kanggotangisanlangroanspadhangambungsijiliyane, ngrangkulsanak-sedulurlantibaingtangansijiliyane-tuwanelananak,ibulanputri,lanliyanekarobayiing dodosingnggambarsusupungkasan
[50]Oramungkuwi,nangingbarengpadhanggatèkaké pitulungankangwisditampasakaingswargamau,banjur padhasujudbebarenganinglemah,nyopotbayi-bayisaka ingdhadhané
[51]lannguwuh-uwuhkanthiswarabanterbanget,nyuwun marangPanguwasakanggonguwasanisabenpanguwasa supayangatonakeawakedhewelanwelasasihmarang wong-wongmau,nalikapadhangadeginglawangingpati.
BAB6
[1]BanjurEleazartartamtu,misuwurantaraneparaimam ingnegara,singwistekanumurtuwalaningsalawaslawaseuripwisadornedkarosabenkabecikan,mimpin parapinituwaingsaubengékanggomandhekngundang marangGustiAllahkangsucilanndedongakayaing ngisoriki:
[2]"Ratukangmahakuwasa,GustiAllahKang Mahakwasa,kangnguwasanisakehingtumitahkanthisihrahmat,
[3]DelengentedhakturuneAbraham,dhuhRama,marang paraputraneYakubsingsuci,wongsakabageansucising bakalmatiminangkawongmancaingtanahasing
[4]Fir'aunkaroturahmbrawahsakakreta,mantan panguwasaMesiriki,exaltedkaroinsolencelawlesslan ilatgumunggung,sampeyannumpesbebarengankaro tentaraarrogantdeningklelepingsegara,manifestedcahya sakasih-rahmatmarangbangsaIsrael.
[5]Sanheribbingah-bingahingwadya-balanekangora kaetung,rajaAsyurkangnindhes,kangwusnguwasani
salumahingbumikalawantumbaklankaangkatnglawan kuthaPadukakangsuci,ngucapaketembung-tembung kasarkalawangumunggunglankuciwa,Paduka,dhuh Yehuwah,Padukaremuk,paringpangwaosPaduka dhatengbangsakathah.
[6]TelukancaingBabilsingkanthisukarelamasrahake nyawanemenyanggenisupayaorangladenibarang-barang singoraanagunane,sampeyanngluwaritanpacilaka, sanajanngantirambute,lembabpawonmurubnganggo ebunlannguripakegenimarangkabehmungsuhe
[7]Dhaniel,kangliwatpitenahmeridibuwangmenyang lemahkanggosingaminangkapangankanggokewangalak, sampeyannggawamunggahmenyangcahyatanpatatu.
[8]LanYunus,mbuangadohingpadharanageng,segarabornmonster,sampeyan,Rama,nontonliwatlan dibalèkakéunharmedkanggokabehkulawarga.
[9]Lansaiki,kowésingsengitmarangangkuh,singmaha welasasihlansingnjagakabèhwong,enggal-enggal weruhawakmumarangwong-wongIsraèl--sing ditindakkékarowong-wongsingoranduwéhukum
[10]Sanadyangesangkawulasampunkajireting kasangsaraningpambuwangan,Padukamugikarsaa ngluwarikawulasakingtanganipunmengsah,sartaPaduka tumpes,dhuhYehuwah,miturutnasibingkangPaduka pilih.
[11]Ajangantiwong-wongkangtanpagunaikupadha ngluhurakekaluputan-luputanira,nalikawong-wongkang koktresnanipadhasirna,kalawanngucap:“Dhewekeora anasingngluwari”
[12]Nangingkowé,DhuhKangMahaKuwasa,kang nduwènisakèhingkakuwatanlankakuwatan,saikikowé padhangawasilanwelasanamarangakukabèh,kang margasakaanggonmuoraduwebudi,wongdurjanapadha orabisauripkanthicarapengkhianat.
[13]Lansupayabangsa-bangsaliyacowerdinaikiing wediinvincibledayaPanjenengan,dhuhmulya,singduwe dayakanggonylametakebangsaYakub.
[14]Anak-anaklanwongtuwanékabèhpadhanyuwun marangkowékaronangis
[15]DhuhGusti,mugikarsaangunjukakendhatengsadaya bangsa,bilihPadukapunikanunggilkaliyankawulasadaya, dhuhYehuwah,lanPadukabotennyingkurdhatengkawula; Nangingkayasingwiskokpangandikakaké,'Sanajan wong-wongmauanaingtanahémungsuh-mungsuhé,Aku oranglirwakakéwong-wongmau,'mulané,dhuhPangéran [16]NalikaEleazarmungkasipandongane,SangPrabu tekainghippodromekarokewan-kewanlankabeh kumingsunpasukane.
[17]Lannalikawong-wongYahudidiamatiikipadha mundhakakennangisgedhekanggoswargasupayamalah lembahcedhakresoundedkarowong-wongmaulan nggawateroruncontrollablemarangtentara.
[18]IdaSangHyangWidiWasa,IdaSangHyangWidi Wasa,IdaSangHyangWidiWasa,IdaSangHyangWidi WasanguningayangradanIdane,turIdaSangHyangWidi WasanguningayangringIdaSangHyangWidiWasa,tur IdaSangHyangWidiWasararisnguningayangantukIda SangHyangWidiWasa
[19]Wong-wongmaunglawanwadya-balamengsahlan ngebakikebingunganlanmedeni,ngiketkarobelenggu singorabisaobah