3Maccabees
MUTU1
[1]PamenePhilopatoranamvakwaanthuamene anabwererakokutimaderaameneankawalamulira agwidwandiAntiochus,analamulamaguluankhondoake onse,oyendapansindiapakavalo,anatengamlongowake Arsinoe,natulukaulendowopitakuderalapafupindi Raphia,kumeneotsatiraAntiochusanamangamisasa.
[2]KomaTheodotuswina,atatsimikizamtimakuchita chiwembuchimeneanakonza,anatengazidazabwino kwambirizaPtolemaiczimeneanam’patsapoyamba, n’kuwolokausikun’kupitakuhemawaPtolemy, n’cholingachotiamuphendidzanjalimodzikutiathetse nkhondoyo.
[3]KomaDositheus,wotchedwamwanawaDrimilus, Myudawobadwiraamenepambuyopakeanasintha chipembedzochakendikupatukakumiyamboyamakolo, anachotsamfumuyondikukonzazotimunthuwina wopandapakeagonem’hema;Choterozinapezekakuti munthuameneyuanabwezeramfumuyochilango.
[4]Pamenekumenyanakoŵaŵakunatulukapo,ndipo zinthuzinalikuipiraipiram’malomokomeraAntiochus, Arsinoeanapitakwaankhondowondikulirandimisozi, zotsekerazakezonsezitathedwanzeru,ndikuwalimbikitsa kudzichinjirizaiwoenindianaawondiakazimolimba mtima,akumalonjezakuwapatsaiwomaminaaŵiriagolidi aliyensengatiapambanapankhondoyo
+5Choterozidachitikakutiadaniwoanakanthidwa m’machitidwewo,ndipoandendeambirianagwidwa.
[6]Popezakutitsopanoanalepheretsachiwembucho, Ptolemyanaganizazoyenderamizindayoyandikananayo kutiakawalimbikitse.
[7]Mwakuchitazimenezi,ndimwakuperekamphatso m’nyumbazawozopatulika,iyeanalimbitsamtimawa anthuake.
+8PopezaAyudaanatumizaenaam’BungwelaAyuda ndiakulukutiakamulonjere,+kudzam’patsamphatso zomulandira,+ndikumuyamikirapazimenezinachitikazo, +anafunitsitsakwambirikutiapitekwaiwomwamsanga +9AtafikakuYerusalemu,anaperekansembekwa MulunguWamkulukulu,+ndikuperekansembezoyamika +ndikuchitazoyeneram’malooyeraKenako,polowa pamalowondikuchitachidwindiubwinowakendi kukongolakwake.
10Iyeanazizwandikakonzedwekabwinokam’kachisi, nakhalandichikhumbochakuloŵam’maloopatulika [11]Pameneananenakutizimenezisizinaloledwe, chifukwangakhaleanthuamtunduwawosanaloledwe kulowamo,ngakhaleansembeonse,komamkuluwa ansembeyekhaameneanaliwoposaonse,ndipoiyeyo kamodzikokhapachaka,mfumuyosinakopekekonse [12]Ngakhalekutichilamulochawerengedwakwaiye, sanalekekunenakutiayenerakulowa,kuti,“Ngakhale anthuwoatalandidwaulemuumenewu,inesindiyenera kukhala.
13Kenakoanafunsachifukwachakeatalowam'kachisi winaaliyense,palibeameneanamuletsa
[14]Ndipowinamosasamalaananenakutikunalikulakwa kutengaichingatichizindikiromwaichochokha
15Mfumuyoinati:“Komapopezazimenezizachitika, n’chifukwachiyanisindiyenerakulowamo,kayaiwo akufunakapenaayi?
16Pamenepoansembeatavalazovalazawozonse anagwadan'kuweramampakankhopeyakepansi+ndi kuchonderera+MulunguWamkulukuluyokuti awathandizepazinthuzimenezikuchitikamasikuano,ndi kutiathetsechiwawa+chamakonzedweoipawo
17Ndipoameneanatsalam’mudzimoanatekeseka, naturukamofulumira,poyesakutipakuchitikachinthu chodabwitsa
[18]Anamwaliameneanatsekeredwam’zipindazawo anathamangirakunjapamodzindiamayiawo,kuwaza fumbitsitsilawo,ndipoanadzazamisewundikubuulandi kulira.
[19]Akaziaja,ameneangobvalakumenekukwatiwa, anasiyazipindazaukwatizokonzedweraukwati,ndipo, ponyalanyazakudzichepetsakoyenera,nasonkhana pamodzimumzindawochifukwachachizoloŵezi
[20]Amayindianamwinoanasiyangakhaleanaobadwa kumeneapandiapo,enam’nyumbandienam’makwalala, ndipomosayang’anachakumbuyoanasonkhanapamodzi pakachisiwapamwambakwambiri.
21Mapembedzeroaanthuameneanasonkhanakumeneko analiosiyanasiyanachifukwachachiwembuchoipitsa mfumu
[22]Kuphatikizaapo,wolimbamtimawanzikasangalole kukwaniritsidwakwamapulaniakekapena kukwaniritsidwakwacholingachake
23Anafuulakwaanzawokutiatengezidandikufa molimbamtimachifukwachachilamulochamakoloawo, ndipoanayambitsachipolowechachikulum'malooyera; ndipopopezasanaletsedwendiakulundiakulu,adatsata kaimidwekamapembedzero,mongansoenawo
[24]Pamenepokhamulaanthulinalikupemphera,monga kale.
[25]pameneakulupafupindimfumuyoanayesam’njira zosiyanasiyanakutiasinthemaganizoakeodzikuza kuchokapadongosololimeneiyeanalandira
[26]Komaiye,m’kudzikuzakwake,sanasamalekanthu, ndipotsopanoanayambakuyandikira,atatsimikizamtima kutiakwaniritsedongosololomwetafotokozali
[27]Anthuameneanalipafupinayeatawonazimenezi, anatembenuka,pamodzindianthuathu,kutiapemphere kwaiyeamenealindimphamvuzonsezowateteza m’masautsoamasikuano,ndipokutiasanyalanyaze mchitidwewosalolekandiwodzikuzaumenewu.
[28]Kulirakosalekeza,kwaukali,ndikogwirizanakwa makamuwokunachititsachipwirikitichachikulu; 29Pakutizinaonekakutisianthuokhawoameneanamveka, komansomalingandidzikolonselapansilozungulira, chifukwaanthuonsepanthawiyoankakondaimfakuposa kuipitsamalowo.
MUTU2
[1]PamenepomkuluwaansembeSimoni,poyang’ana kukachisi,anagwadamawondoakendikutambasulamanja akendiulemuwabata,napempheramotere:
[2]“Ambuye,Ambuye,MfumuyaKumwamba,ndi Mfumuyachilengedwechonse,woyeramwaoyeramtima, wolamulirayekhayo,Wamphamvuyonse,tcheranikhutu kwaifeamenetikuzunzikakwambirindimunthu
wosapembedzandiwonyansa,wodzitukumulachifukwa chakulimbamtimakwakendimphamvuzake.
[3]Pakutiinu,Mlengiwazinthuzonse,ndibwanamkubwa wazonse,ndinuWolamulirawolungama,ndipo mumaweruzaameneachitachilichonsemwachipongwendi modzikuza
[4]Munawonongaameneadachitazosalungamakale, amenemwaiwomunalizimphonazokhulupiriramphamvu zawondikulimbamtimakwawo,amenemudawawononga ndikuwabweretserachigumulachosatha
5MunanyeketsandimotondisulufuleanthuakuSodomu ameneanachitamodzikuza,ameneanaliodziwika chifukwachazoipazawo.ndipomudawachitakukhala fanizokwaameneadzadzapambuyopake
+6Munazindikiritsamphamvuyanuyamphamvu+mwa kuperekazilangozambirindizosiyanasiyana+paFarao wankhanzaameneanasandutsaanthuanuoyeraAisiraeli kukhalaakapolo
7Ndipopameneanawathamangitsandimagaretandi unyinjiwaankhondo,mudam’mizapansipanyanja,koma munawapulumutsaiwoameneadakhulupiriraInu, Wolamulirawachilengedwechonse.
8Ndipoataonantchitozamanjaanu,anakutamandaniInu Wamphamvuyonse
9InuMfumu,pamenemunalengadzikolapansilopanda malirendilosawerengeka,munasankhamzindauwundi kuyeretsamaloanochifukwachadzinalanu,ngakhalekuti simukusowakanthu;ndipopamenemudalilemekezandi maonekedweanuukulu,mudalipangamazikoolimbaa ulemererowadzinalanulalikulundilolemekezeka +10Ndipochifukwachakutimumakondanyumbaya Isiraeli,munalonjezakutingatitibwereram’mbuyo, n’kutipezansautso,mudzamverapempholathupamene tifikapamaloanondikupemphera.
11Ndipondithu,inundinuwokhulupirikandiwoona
+12Ndipochifukwachakutinthawizambirimakoloathu ataponderezedwa,inumunawathandizam’kunyozeka kwawo,ndipomunawapulumutsakuzoipazazikulu
13Taonanitsopano,Mfumuyopatulika,kutichifukwacha machimoathuambirindiaakulu,ifetaphwanyidwandi zowawa,kugonjetsedwakwaadaniathu,ndikugwidwandi kusowamphamvu
+14M’kugwakwathumunthuwamwanondiwonyansa ameneyuakuyesetsakuwonongamaloopatulikaapadziko lapansiopatulidwakudzinalanulaulemerero
15Pakutipokhalapanu,kumwambako,munthu sangafikeko
+16Komachifukwachakutimunaperekaulemererowanu kwaanthuanuAisiraeli,mwayeretsamaloano
[17]Musatilangechifukwachakudetsedwakwaanthuawa, kapenakutiwuzaifechifukwachakudetsedwakumeneku, kuoperakutiolakwaangadzitamandiremumkwiyowawo, kapenakukondwerandikudzikuzakwalilimelawo,kuti:
18“Ifetaponderezanyumbayopatulikangatimmene nyumbazonyansazaponderezedwa
19Fananizanizolakwazathu,ndiposonyezanichifundo chanunthawiino.
+20Mwamsanga,chifundochanuchitigwere,+ndipo ikanimatamandom’kamwamwaanthuamtimawachisoni ndioswekamtima,+ndipomutipatsemtendere.”
21PamenepoMulungu,ameneamayang’anirazinthuzonse, Atatewoyambawazonse,woyeramwaoyeramtima,
atamvapembedzerolovomerezekandilamulo, anakwapula+ameneanadzikuzam’chipongwendimwano. [22]Anamugwedezambaliiyindikutimongabango likugwedezekandimphepo,koterokutianagonapansi wopandachochitandipo,pambalipaziwalozakezopuwala, sanathengakhalekulankhula,popezaanakanthidwandi chiweruzocholungama
23Pamenepomabwenzindiomulonderaaja,ataona chilangochoopsachimenechinamgwera,ndiponsopoopa kutiangatayemoyowake,anamukokerakunjamwamsanga, alindimanthaaakulukwambiri
24Patapitakanthawi,anachira,ndipongakhalekuti analangidwa,sanalapem’pang’onopomwe,+koma anachokan’kunenamawuowopsa
+25AtafikakuIguputo,anapitirizakuchitazoipa mothandizidwandianzakeakumwamowaamene tawatchulakalewa,omweanalialendopachilichonse cholungama
[26]Iyesanakhutirendizoipazakezosawerengeka,koma anapitirizamolimbamtimakoterokutianakonzambiri yoipam’maderaosiyanasiyana;ndipomabwenziake ambiri,akusamalirachifunochamfumu,iwonsoanatsatira chifunirochake
[27]IyeanaganizazochitiraAyudachipongwe,ndipo anaimikamwalapansanjayam’bwalololembedwakuti:
28“Palibealiyensewaanthuosaperekansembeamene adzalowem’maloawoopatulika,ndipoAyudaonse azikalembetsam’kaundulawamsonkhondiudindowa akapolo
[29]iwoameneadalembetsanawonsoaziikidwa chizindikiropamatupiawondichizindikirochaDionysus, ndipoadzachepetsedwakukhalamomweanalirikale
[30]Kutiasawonekerengatimdanikwaonse,adalemba pansipa:"Komangatiwinawaiwoangakondekulowa nawoomweadayambitsidwam'zinsinsi,adzakhalandi unzikawofananandiwakuAlexandria"
[31]Tsopanoena,ngakhalekulitero,ndikunyansidwa koonekeratukwamtengowofunidwakaambakakusunga chipembedzochamzindawawo,anadziperekaokha, popezakutianayembekezerakukulitsambiriyawomwa kuyanjanakwawondimfumum’tsogolo
32Komaambirianalimbikamtimandiposanapatukepa chipembedzochawo;ndipopoperekandalamaposinthana ndimoyoiwoanayeseramolimbamtimakudzipulumutsa kukalembera
[33]Iwoanakhalabendichiyembekezochotsimikizirika chopezachithandizo,ndipoananyansidwandiawoamene anadzilekanitsaokhakwaiwo,akumalingaliraiwokukhala adaniamtunduwaAyuda,ndikuwamanaiwomayanjano ofananandikuthandizana
MUTU3
[1]Mfumuyoipayoitazindikirazimenezi,inapsamtima kwambirimotiinakwiyiraAyudaameneankakhalaku Alesandriyaokha,komansoankadanakwambirindianthu akumidzi.ndipoadalamulirakutionseasonkhanemsanga pamaloamodzi,ndikuphedwamwankhanzakwambiri [2]Pamenenkhanizimenezizinalikukonzedwa, mphekeserayoipitsitsainafalitsidwapamtunduwaAyuda ndiamunaameneanakonzachiwembuchowachitirazoipa,
chifukwachinaperekedwandilipotilakutiiwoanaletsaena kusungamiyamboyawo.
[3]Komabe,Ayudaanapitirizabekukhalandimtima wabwinondikukhulupirikakosagwedezekakumzerawa mafumuwo;
[4]komachifukwachakutiankalambiraMulungundi kuyendamotsatirachilamulochake,anadzipatulapankhani yazakudya.Chifukwachaichiadawonekaodakwaena;
[5]Komapopezaanakometseramoyowawondintchito zabwinozaanthuolungama,anakhazikikandimbiri yabwinomwaanthuonse
6Komaanthuamafukoenasanalabadireutumikiwawo wabwinokwamtunduwawo,umeneunalinkhaniyaanthu onse
[7]m’malomwakeankanenamisechezakusiyanakwa kulambirandizakudya,ponenakutianthuamenewasanali okhulupirikakwamfumukapenakwaakuluakuluake, komaanaliodanandikutsutsakwambiribomalake Chonchosadaphatikizepochitonzowamba.
[8]Agirikiamumzindawo,ngakhalekutisanalakwitse chilichonse,ataonachipwirikitichosayembekezereka chozunguliraanthuwandikhamulaanthulomwe linayambamwadzidzidzi,sanathekuwathandiza,chifukwa ankakhalamwankhanzaIwoanayesadikuwatonthoza, pokhalaachisonindimkhalidwewo,ndipoanayembekezera kutizinthuzidzasintha;
[9]pakutigululalikululoteresiliyenerakusiyidwakuti lifikepamenesilidachimwa.
[10]Ndipokaleenamwaanansiawondiabwenzindi anzawoamalondaanaliatatengeraenamwaiwopambali mwamserindipoanalikulonjezakutiawatetezendi kuyesetsakwambirikutiawathandize
11Pamenepomfumuyo,modzitamandirachifukwacha mwayiwakeumeneunalinawopanopa,osaganiziransoza mphamvuzaMulunguWamkulukulu,komapoganizakuti idzapitirizabekuchitachifunirochake,inalembakalata yowatsutsa.
12“MfumuPtolemyPhilopatorkwaakazembeakendi asilikaliakekuIguptondizigawozakezonse,monindi thanzilabwino.
[13]Ineyondibomalathuzikuyendabwino
+14PameneulendowathuunachitikirakuAsiya,+monga mukudziwainunokha,anafikapachimake,mogwirizana ndicholingachake,chifukwachamgwirizanowadala umenemilunguinachitandiifepankhondo
[15]ndipotinalingalirakutisitiyenerakulamuliraamitundu okhalakuCoele-SyriandiFoinikendimphamvuya mkondokomatiyenerakuwasamaliramwachifundondi kukomamtimakwakukulu,ndikuwachitirazabwino mokondwera
16Ndipotitaperekandalamazambirikuakachisia m’mizinda,tinafikansokuYerusalemu,ndipotinakwera kukalemekezakachisiwaanthuoipawo,amenesaleka kupusa
[17]Iwoanalandirakukhalapokwathundimawu,koma mopandachinyengondintchito,chifukwapameneife tinaganizazolowam’kachisiwawowamkatindi kumulemekezandizoperekazaulemererondizokongola kwambiri
[18]adatengedwandimiyamboyawo,natitsekerezaife kulowa;komaiwoanapulumutsidwakuntchitoya
mphamvuyathuchifukwachakukomamtimakomwetili nakokwaonse.
[19]Posungachifunochawochoonekerakwaife,amakhala anthuokhawopakatipamitunduyonseameneamanyadira mafumundiochitirazabwinoawo,ndiposafunakuona zochitazilizonsekukhalazowona
20“Komaife,pamenetinafikakuIguptoopambana, tinachitazopusazawo,ndipotinachitazoyenera,popeza tichitiramitunduyonsemokomamtima
21Mwazina,tinadziwitsaanthuam'dzikolawopanokuti akhululukidwechifukwachakugwirizanakwawondiife, ndiponsochifukwachantchitomasauzandeambiriamene anapatsidwamowolowamanjakuyambirapachiyambi. ndipotinayesetsakusintha,poganizazowaonakutindi oyenererakukhalanzikazakuAlesandriandi kuwapangitsakukhalandiphandem’miyamboyathu yokhazikikayachipembedzo
+22Komam’choipachawochimeneanachibadwanacho, iwoanachilandirandimzimuwotsutsa,+ndipoananyoza chabwinoPopezaiwoamakondakuchitazoipanthawi zonse,
23Iwosamangokanaunzikawamtengowapataliwo,koma komansomwazolankhulandikukhalachete, amanyansidwandianthuochepaameneamatikondandi mtimawonse.m’zochitikazirizonse,mogwirizanandinjira yawoyoipayamoyo,amakayikiramwamserikuti posachedwapatikhozakusinthandondomekoyathu
[24]Chifukwachake,potsimikizikakwathunthundi zizindikiroizikutialindimalingalirooipakwaifem'njira iliyonse,tatenganjirazodzitetezerakuti,ngatichipwirikiti chadzidzidzichingatigwerepambuyopake,tingakhalendi anthuosapembedzawakumbuyokwathungatiachinyengo ndiadaniankhanza
+25Choterotalamulakutimukangofikakalatayi, mutitumizireanthuokhalapakatipanupamodzindiakazi awondianaawo,mwachipongwendimwankhanza, omangidwamolimbandimaunyoloachitsulo,kuti akaphedweimfayotsimikizirikandiyochititsamanyazi yoyenereraadaniawo
[26]Pakutipameneonsewaalangidwa,tiriotsimikizakuti kwanthawiyotsalayobomalidzadzikhazikitsiraifetokha mwadongosololabwinondilabwinokwambiri
27KomaameneatsekerezaMyudaaliyense,nkhalamba, anakapenamakanda,adzazunzidwampakaimfandi mazunzooipitsitsa,pamodzindibanjalake
[28]Aliyensewofunakufotokozaadzalandirachumacha amenealangidwa,komansondalamazokwanamadirakima 2,000zochokeram’nkhokweyamfumu,ndipo adzapatsidwaufulu
[29]MaloaliwonseopezekakutiMyudaabisala,azikhala osafikirikandikutenthedwandimoto,ndipoadzakhala opandantchitompakakalekalekwacholengedwa chilichonse”
[30]Kalatayoinalembedwamumawonekedwepamwamba
MUTU4
[1]Pamenepoponsepamenelamulolilinafika, panakonzedwaphwandolaanthuamitundu,ndikufuula ndikukondwera,pakutiudaniwaukuluumeneunali m’maganizomwawotsopanounaonekerandipo unaonekerapoyera
2KomapakatipaAyudapanalimaliroosatha,kulirandi misozi.ponseponsemitimayaoinayaka,nabuulacifukwa cachionongekochosayembekezekachimene chinawalamuliramodzidzimutsa.
[3]Kodindichigawokapenamzindauti,kapenamalo okhalamoanthu,kapenandimisewuitiimenesinadzaze ndimalirondikuwalirira?
[4]Pakutindimzimuwaukalindiwankhanzawoterowo, iwoanalikuthamangitsidwa,onsepamodzi,ndiakazembe ankhondom’mizindaingapo,kutiataonazilangozawo zachilendo,ngakhaleenaaadaniawo,pozindikirachinthu wambachochitirachifundopamasopawo,analingaliraza kusatsimikizirikakwamoyondikukhetsamisozipa kuthamangitsidwakomvetsachisonikwaanthuameneŵa
5Pakutiunyinjiwaanthuokalambaaimvi,aulesindi okalambaukalamba,analikutengedwa,kugubaliŵiro liŵirondichiwawachimeneanathamangitsidwanacho m’njirayochititsamanyazi
[6]Ndipoakaziachichepereameneangolowam’chipinda chaukwatikugawananawomoyowaukwati,anasinthana chisangalalondikulira,tsitsilawolonunkhirabwinola mulelitawazidwaphulusa,ndipoananyamulidwa atavundukulidwa,onsepamodziakuliriram’malomwa nyimboyaukwati,popezaanang’ambikandinkhanzaza amitundu.
[7]M’maunyolondipamasopaanthuanakokera mwachiwawampakapamalookwera
[8]Amunaawo,muubwanawawo,makosiawoamangika ndizingwem’malomwankhatazankhata,anathera masikuotsalaaphwandolaukwatiwawoalim’maliro m’malomwachisangalalondichisangalalochaunyamata, akumaonaimfapatsogolopawo
9Anawalowetsam'ngalawamongatizilombozakuthengo, zoponderezedwandimaunyoloachitsulo;ena anamangidwandikhosipamabenchiangalawa,ena anamangidwamapaziaondimatangadzaosaduka; [10]ndipokuwonjezeraapoanatsekeredwapansipasitima yolimba,koterokutimasoawoalimumdimawandiweyani, ayenerakulandirachithandizochoyeneraachinyengo paulendowonsewo.
+11AnthuwoatawabweretsakumalootchedwaSkediya, ndipoulendowounathamongammenemfumuinalamulira, analamulakutiatsekedwem’bwalolahippodromelimene linamangidwandilingalochititsachidwikwambiri moyang’anizanandimzinda,limenelinaliloyenera kuwapangakukhalachoonetsedwakwaonseobwera mumzindawokapenakutulukam’mizinda,kutiasathe kulankhulanandiankhondoamzindawo,kapenanso kutulukam’mudzimwanjirailiyonseamadzinenerakuti alimkatimwaderalamzindawo
12Izizitachitika,mfumuyoinamvakutiAyudaakunjaa mumzindawoankatulukakawirikawirimserikukalira momvetsachisonichifukwachatsokalochititsamanyazila abaleawo
[13]muukaliwakeanalamulakutiamunaamenewa achitidwemofananandienawo,osasiyatsatanetsatanewa chilangochawo.
[14]Mtunduwonsewounayenerakulembedwamunthu aliyensepayekha,osatichifukwachantchitoyolemetsa yomweyatchulidwamwachidulekale,komakuzunzidwa ndimkwiyoumeneadawalamulira,ndipopamapetopake adzawonongedwam'nthawiyatsikulimodzi
15Chonchokulembedwakwaanthuamenewa kunachitidwamofulumirakwambirindiponsomwachangu kuyambirapotulukadzuŵampakakulowakwake,ndipo ngakhalekutikunalibekutha,kunasiyapambuyopa masikumakumianayi.
[16]Mfumuyoinadzazidwandichisangalalomochuluka ndimosalekeza,kukonzamaphwandoolemekezamafano akeonse,ndimaganizoolekanitsidwandichoonadindi mkamwamwachipongwe,kutamandazinthuzosalankhula zimenesizingathengakhalekulankhulakapenakuthandiza munthu,ndikunenamawuosayeneramotsutsanandi Mulunguwamkulu
17Komapatapitanthawi,alembianauzamfumukuti sanathensokuwerengeraAyudachifukwachakhamulawo losawerengeka
18Ngakhalekutiambiriaiwoanaliadakalikumidzi,ena analikukhalabem’nyumbazawo,ndienakumalo ntchitoyoinaliyosathekakwaakazembeonseaAigupto [19]Atawawopsezakowopsa,ndikunenakutiadapatsidwa chiphuphukutiapezenjirayopulumukira,adatsimikizaza nkhaniyi
[20]pameneadanenandikutsimikizirakutimapepalandi zolemberazomweankagwiritsantchitopolemba zidaperekedwakale
[21]Komaichichinalichochitachosagonjetsekachaiye ameneanalikuthandizaAyudakuchokerakumwamba
MUTU5
1Pamenepomfumuyo,yosasinthikakonse,inadzalandi mkwiyowaukulundiukali;ndipoanaitanaHermoni wosunganjovu;
[2]namuuzatsikulotsatirakutiawonongenjovuzonse, mazanaasanumwakuchulukakwake,ndilubani wochulukawodzazamanja,ndivinyowambiri wosasanganikirana,ndikutiazilowetsamo,misalandi chakumwachochuluka,kutiAyudaakumanendichilango chawo
3Ataperekamalangizoamenewa,anabwererakuphwando lakelimodzindianzakendiponsoankhondoamene ankadanakwambirindiAyuda
4NdipoHermoni,wosunganjovu,anachitamokhulupirika malamulowo.
[5]Atumikiameneanalikuyang’aniraAyudaanapita madzulondikukamangamanjaaanthuosaukawondi kukonzazotiapitirizekuwasungausikuwonse,alindi chikhulupirirochakutimtunduwonsewoudzawonongedwa komaliza.
+6PakutikwaanthuamitunduinazinkaonekakutiAyuda atsalaopandathandizolililonse
[7]chifukwam’zomangirazawoadatsekeredwamolimbika ponsepo.Komandimisozindimawuolimbakuletsaonse anaitanakwaAmbuyeWamphamvuyonsendiWolamulira wamphamvuzonse,MulunguwawowachifundondiAtate, akupemphera
[8]kutiapewendikubwezerachiwembuchoipa chowachitiraiwo,ndikutim’mawonekedweaulemerero awapulumutsekutsokalimenelakonzedweraiwotsopano 9Chonchokuchondererakwawokunakwerakumwamba 10KomaHermoni,ataledzeretsanjovuzopandachisoni zija,mpakazitadzazidwandivinyowochulukandilubani,
anakaonekeram’bwalom’mamawakutiakauzemfumuza makonzedweamenewa.
11KomaYehovaanatumizakwamfumugawolatulo,kuti ubwinoumenekuyambirapachiyambi,usikundiusana, umaperekedwandiiyeameneamauperekakwaaliyense amenewamufuna
[12]NdipondimachitidweaAmbuyeadagonjanditulo tokomanditozamakoterokutiadalepheramucholinga chakechosayeruzikandipoadakhumudwitsidwakotheratu mudongosololakelosasinthika
13PamenepoAyuda,popezaanapulumukapaola loikidwiratu,anatamandaMulunguwawowoyera, nampemphansoiyeamenealiwoyanjanitsidwamosavuta kutiasonyezemphamvuzadzanjalakelamphamvuzonse kwaamitunduodzikuza
14Komatsopano,popezainalichapakatipaolalakhumi, woyang’anirawoitaniraanthuataonakutioitanidwa asonkhanapamodzi,anapitakwamfumundikuigwedeza mwamphamvu.
15Komaatavutikakumudzutsa,anamuuzakutiolala phwandolinalilitatsalapang'onokutha,ndipo anamufotokozerammenezinthuzinalili.
16Mfumuyoitaganizirazimenezi,inabwererakukumwa kwake,ndipoinalamulaameneanalipopaphwandopokuti akhalepansimoyang'anizananaye.
17Izizitachitika,anawalimbikitsakutiadziperekeku maphwandoaphokosondiponsokutiasangalatsegawo limenelinalipopaphwando,mwakuchitamowonjezereka kwambiri
[18]Phwandolitathakwanthawindithu,mfumuinaitanitsa Hermonindipoinamuopsezamwamphamvukutiidziwe chifukwachakeAyudaaloledwakukhalabendimoyo mpakalero
19Komapameneiye,motsimikizirikandimabwenziake, ananenakutikudakaliusiku,iyeanakwaniritsazonse zimeneanamulamula
[20]mfumuyo,yogwidwandimphulupuluyoipitsitsa kuposayaPhalaris,inanenakutiAyudaanapindulanditulo talero,“koma,”iyeanawonjezerakuti,“mawa mosazengerezakonzaninjovum’njirayofananayokaamba kachiwonongekochaAyudaosayeruzika!
21Mfumuyoitalankhula,onseameneanalipoanavomereza mokondwerandimosangalalandimtimaumodzi,ndipo aliyenseananyamukakupitakwawo
[22]Komasanagwiritsentchitonthawiyausikualim’tulo, komam’malomolinganizachipongwechamtundu uliwonsekwaiwoameneankawaganizirakutiadzathedwa nzeru.
23Pamenepotambalaakuliram’mamawa,Hermoni, atanyamulazilombozo,anayambakuzisuntham’khonde lalikulu
24Khamulaanthuamumzindawolinalilitasonkhanakuti lichitezinthuzomvetsachisonikwambirizimenezindipo ankayembekezeramwachidwikutikuche
[25]KomaAyuda,potsirizirapake,popezakutinthawi inaliitapita,anatambasuliramanjaawokumwambandipo ndimapembedzeroakulirakwambirindinyimbozachisoni anachondererakwaMulunguWamkulukulukuti awathandizensonthawiyomweyo
[26]Kuwalakwadzuŵakunalikusanatulukekunja,ndipo pamenemfumuinalikulandiramabwenziake,Hermoni
anafikanamuitanakutiatuluke,kusonyezakutizimene mfumuyoinkafunazinalizokonzekerakuchitapokanthu.
27Komaiye,atalandiralipotilo,ndipoanakanthidwandi chiitanochachilendokutiatulukepopezakutianali atagonjetsedwakotheratundikusamvetsetsaanafunsa kutichinalichiyanichimeneichichinatsirizidwa mwachangukwaiye
+28Izin’zimeneMulunguanachita,wolamulirazinthu zonse,+chifukwaanaikam’maganizomwamfumuyo kuiwala+zinthuzimeneanalikuganizapoyamba
29PamenepoHermonindimabwenzionseamfumu ananenakutizilombondimaguluankhondozakonzeka, "Inumfumu,mongamwakufunakwanu."
30Komapamawuamenewaanadzazidwandimkwiyo waukulukwambiri,chifukwamwamphamvuyaMulungu maganizoakeonseanasokonezekapankhanizimenezi. ndipomowopsezaanati,
31“Pakanakhalakutimakoloakokapenaanaakoanalipo, ndikadawakonzeramadyereroazilombozolusam’malo mwaAyuda,amenesanandipatsechifukwachodandaulira, ndipoanasonyezakukhulupirikakotheratundikolimba kwamakoloanga.
[32]Ndithudi,mukadakhalaopandamoyom’malomwaizi, kukadapandachikondichochokeram’kulerakwathu pamodzindiubwinowanu.
33ChonchoHermonianakumanandizoopsa zosayembekezerekakomansozoopsa,ndipomasoake anagwedezekandiponkhopeyakeinagwa.
34Anzakeamfumuanathawa,mmodzimmodzi, n’kuthamangitsaanthuameneanasonkhana,aliyense kuntchitoyake.
35PamenepoAyudawo,atamvazimenemfumuyo inalankhula,anatamanda+YehovaMulunguwoonekera, Mfumuyamafumu,chifukwaanalinsothandizolimene analandira
[36]Komamfumuyoinasonkhanitsansophwandolo chimodzimodzindipoinalimbikitsaalendowokuti abwererekuchikondwererochawo
37AtaitanaHermoni,ananenamoopsezakuti:“Kodiiwe watsokawosaukaiwe,kodindikulamulirekangati zimenezi?
38KonzekeraninsonjovuzokutiAyudaawonongedwe mawa.
39Komaakapitawoameneanalikudyanaye,akudabwa ndikusakhazikikamaganizokwake,anamuyankhakuti:
40“Inumfumu,mudzatiyesampakaliti,ngatikutindife opusa,+ndikulamulakachitatukutiawonongedwe,+ n’kuchotsansolamulolanupankhaniyi?
[41]Chifukwachachipwirikitichamzindawuchifukwa chachiyembekezochake;ladzalandiunyinjiwaanthu, ndiponsolilipachiwopsezochofunkhidwa
42Pamenepomfumuyo,ameneanaliMfarasi m’chilichonse,wodzazidwandimisala,sanaganizireza kusinthakwamaganizokumenekunachitikamwaiyekuti atetezeAyuda,ndipoanalumbiramwamphamvukuti adzawaphamosazengereza,atazunguliridwandimaondo ndimapaziazilombo.
43NdipoanagubansokuYudeya,naliwitsamsangapansi ndimotondimkondo,ndipomwakutenthakachisi wosafikirikakwaiye,analiperekamwamsangakwamuyaya wopandaanthuoperekansembekumeneko
44Pamenepomabwenzindiakapitawoanachokaalindi chimwemwechachikulu,ndipomolimbamtimaanaika maguluankhondopamaloabwinokwambiriakulondera mumzindawo.
45Tsopanozilombozozitachitamisala,titerokunena kwake,chifukwachavinyowonunkhirabwinowosakaniza ndilubani,ndipozinalindizidazoopsa,wosunganjovu [46]adalowam'bandakucham'bwalo-mzindawotsopano uliwodzazandiunyinjiwaanthuakukhamukiram'bwalola mahippodrome-ndipoadalimbikitsamfumuyoza nkhaniyi
47Choteroiye,atadzazamaganizoakeonyansandiukali waukulu,anathamangirakunjandimphamvuzonse pamodzindizilombo,kufunakuchitiraumboni,ndimtima wosagonjetsekandimasoake,chiwonongekochowawandi chomvetsachisonichaanthuamenetawatchulawa.
48Ayudaataonafumbilanjovulikutulukapachipatandi maguluankhondootsatirawa,ndikupondapondagulula anthu,ndipoanamvaphokosolalikulundilaphokoso.
[49]iwoankaganizakutiiyiinalimphindiyawoyomaliza yamoyo,mapetoachikayikochawochomvetsachisoni kwambiri,ndipopoperekam’malomwakulirandikubuula anapsompsonana,kukumbatiranaachibalendikugwa m’manjamwawinandimnzakemakolondiana,amayi ndianaaakazi,ndienaalindianapamabereawoamene analikukokeramkakawawowomalizira
50Sizimenezizokhaayi,komansoataganizirazathandizo limeneanalandirakuchokerakumwamba,anagwadapansi ndimtimaumodzi,n’kuchotsaanawopamabereawo
51Ndipoanafuulandimawuokwezakwambiri,ndi kuchondereraWolamulirawamphamvuzonsekuti adzionetsereyekhandikuwachitirachifundo,+pamene anaimapazipatazaimfa
MUTU6
+1PamenepoEleazarawina,wotchukapakatipaansembe am’dzikolo,ameneanaliatakalambandithu,ndipopa moyowakewonseanaliatavalazinthuzabwinozonse, anauzaakuluameneanalikumuzungulirakutiasiyekuitana kwaMulunguwoyerandipoanapempheramotere:
[2]“Mfumuyamphamvuzazikulu,Mulungu WamphamvuyonseWam’mwambamwamba,yolamulira chilengedwechonsendichifundo,
[3]PenyanimbadwazaAbrahamu,Atate,anaawoyera mtimaYakobo,anthuagawolanulopatulidwa,amene atayikamongaalendom’dzikolachilendo
[4]Faraondimagaletaakeochuluka,wolamulirawoyamba waIguptouyu,wokwezekandichipongwechosamvera malamulondililimelodzitukumula,munawononga pamodzindigululakelankhondolodzikuzamwa kuwamizam’nyanja,kusonyezakuwalakwachifundo chanupamtunduwaIsiraeli
[5]Sanakeribuwokondwerandimaguluankhondoake osawerengeka,mfumuyoponderezayaAsuri,ameneanali atayambakalekulamuliradzikolonselapansindimkondo, ndipoananyamuliramzindawanuwoyera,kunenamawu owawandikudzitamandirandimwano,inu,Yehova, mwaphwanya,kusonyezamphamvuzanukwamitundu yambiri.
+6AnzakeatatuakuBabuloameneanaperekamoyo wawomwaufulukutiasatumikirezinthuzopandapake,+
munawapulumutsaosavulazidwa+mpakatsitsi,+kuti munyowetseng’anjoyamotondimame,+ndipolawila motoligwereadaniawoonse
7Danieliamenemwansanjeanaponyedwapansindi mikangongatichakudyachazilombozakutchirechifukwa chansanje,iweunamubweretsakuunikawosavulazidwa [8]NdipoYona,m’mimbamwachilombochachikulu chobadwam’nyanja,inuAtatemunayang’anirandi kuchiritsabanjalakelonse
9Ndipotsopano,iweameneumadanandizachipongwe, wachifundondiwotetezeraonse,dzionetseremsangakwa iwoamtunduwaIsrayeli,ameneakuchitidwachipongwe ndiamitunduonyansandiosamveramalamulo.
10Ngakhalemiyoyoyathuyakodwam'zoipam'ndende yathu,tipulumutsenim'dzanjalamdani,ndipo mutiwononge,Yehova,mwachilichonsechimene mwasankha
+11Anthuopandapakeasayamikirezinthuzachabechabe +zawopachiwonongekochaanthuanuokondedwa,+kuti, ‘Ngakhalemulunguwawosanawapulumutse
[12]KomaInu,OWamuyaya,amenemulindimphamvu zonsendimphamvuzonse,tiyang’anirenitsopanondi kutichitirachifundoifeamenemwachitonzochopanda nzeruchaanthuosamveramalamulotikulandidwamoyo m’njirayaopanduka.
13Amitunduagwedezekelerochifukwachakuopa mphamvuyanuyosagonjetseka,Inuwolemekezeka,amene mulindimphamvuyakupulumutsamtunduwaYakobo.
14Khamulonselamakandandimakoloawolikupemphani ndimisozi
15Amitunduonseadziŵikekutimulindiife,Yehova, ndiposimunatitembenuzirankhopeyanu;+Komamonga mwanenakuti,‘Ngakhalepameneanalim’dzikolaadani awosindinawanyalanyaza,’kwaniritsanizimenezo,inu Yehova
16Eliyazaraatangomalizakupemphera,mfumuyoinafika pamalookwerapamabwaloamvuupamodzindizilombo ndikudzikuzakonsekwaasilikaliake
17Ayudaataonazimenezianafuulamofuulakwambiri kumwamba,motingakhalezigwazimenezinalipafupi zinamvekaphokosolawo,ndipogululankhondolo linachitamanthaosaneneka
18KenakoMulunguwaulemerero,Wamphamvuyonse,ndi woonaanaululankhopeyakeyoyera,natsegulazipata zakumwamba,mmeneangeloaŵiriaulemereroambali yochititsamanthaanatsika,oonekerakwaonsekupatulapo Ayuda
[19]Anatsutsanandimphamvuzaadani,ndipo adawadzazandichisokonezondimantha,adawamangandi maunyoloosasunthika
20Ngakhalemfumuyoinayambakunjenjemera,ndipo inaiwalazachipongwechake.
[21]Zilombozozinabwererakugululankhondolomwe linalikuwatsatiran’kuyambakuwapondapondandi kuwawononga
22Pamenepomfumuyoinakwiyakwambirindipo inagwetsamisozichifukwachazimeneinakonza m'mbuyomo
23Pakutipameneanamvakufuulakondikuonaonseali chiwonongeko,analirandikuopsezaanzakemokwiya,kuti: [24]“Mukuchitachiwembundioponderezaoposera mwankhanza;ndipongakhaleine,wopindulawanu,
tsopanomukuyeserakulandaulamulirondimoyo mwakuchitamobisazinthuzopandaphindukuufumu.
+25Ndaniamenewachotsaaliyensem’nyumbayake n’kusonkhanitsamopandanzeruanthuameneagwira malingaam’dzikolathumokhulupirika?
[26]Ndaniamenemosayembekezekawaphatikizira nkhanzazaanthuamenekuyambirapachiyambiadasiyana ndimitunduyonsechifukwachakukomamtimakwawo kwaifendiponthawizambiriamavomerezamofunitsitsa kuopsakoipitsitsakwaanthu?
[27]Masulenindikumasulazomangirazawozopanda chilungamo!Abwezerenikunyumbazawomwamtendere, ndikupemphachikhululukiropazomwemudachitakale!
[28]masulanianaaMulunguWamphamvuyonsendi wamoyowaKumwamba,amenekuyambiram’nthawiya makoloathukufikiratsopanolino,wakhazikitsa kukhazikikakosalepherekandikoonekeratukubomalathu” 29IzindizimeneananenandipoAyuda,omwe adamasulidwapomwepo,adatamandaMulunguwawo woyerandiMpulumutsi,popezaadapulumukaimfa 30Pamenepomfumuyoitabwererakumzinda,inaitanitsa ndunayoyang’aniramsonkhondikumuuzakutiapatse Ayudavinyondizinthuzonsezofunikapachikondwerero chamasiku7,ndipoinagamulakutiazikondwerera kupulumutsidwakwawomosangalalapamaloamene ankayembekezerakutiadzawonongedwa
[31]Choteroiwoameneanachitiridwamanyazindi kuyandikiraimfa,kapenakani,ameneanaimirirapazipata zake,anakonzeraphwandolachipulumutsom’malomwa imfayowawandiyachisoni,ndipomodzalandi chimwemweanagawiraokondwereramaloamene anakonzedwerachiwonongekondikuikidwakwawo
32Iwoanasiyakuimbanyimbozamaliro+n’kuyamba kuimbanyimboyamakoloawo,yotamandaMulungu, MpulumutsiwawondiwochitazodabwitsaPothetsakulira ndikubumakonse,anaimbanyimbozoimbiramonga chizindikirochachisangalalochamtendere.
[33]Momwemonsomfumuyo,itakonzaphwandolalikulu lakukondwererazochitikaizi,inayamikakumwamba kosalekezandimosangalalachifukwachachipulumutso chosayembekezekachimeneinapeza
34NdipoameneadakhulupirirakalekutiAyuda adzawonongedwandikukhalachakudyachambalame, ndipoadawalembetsamokondwera,adabuulapamene adathedwanzeru,ndipokulimbamtimakwawokoyaka motokudazimitsidwa.
35KomaAyuda,atakonzagululanyimbolomwe talitchulalo,mongatanenakale,anadutsanthawiya madyererondichiyamikochokondwerandimasalmo +36Atakhazikitsamwambowochitirazinthuzimenezi+ m’deralawolonsendimbadwazawo,anayambitsa mwambowokumbukiramasikuamenetawatchulawo mongachikondwerero,osatichakumwandikususuka,+ komachifukwachachipulumutsochimenechinawafikira kudzeramwaMulungu
37Kenakoanachondereramfumuyokutiiwatulutsire m’nyumbazawo.
38Choterokalemberawawoanalembedwakuyambirapa 25laPakonimpakapatsikulachinayilaEfifu,kwamasiku 40.ndipochiwonongekochawochinakhazikitsidwakwa tsikulachisanumpakalachisanundichiwirilaEpeifi, masikuatatu
[39]m’menemoAmbuyewaulemererowonse adavumbulutsachifundochake,nawapulumutsaonse pamodzindiosavulazidwa
40Kenakoanachitaphwando+ndizonsezimenemfumuyo inawapatsampakatsikula14,limenensoanapemphakuti awachotse
[41]Mfumuyoinawayankhanthawiyomweyo,ndipo inawalemberakalataakazembeankhondoam’mizindayo, kufotokozamokondweramtimawake:
MUTU7
[1]“MfumuPtolemyPhilopatorkwaakazembeankhondo kuIguptondionseolamuliram’bomalake,monindithanzi labwino
[2]Ifetokhandianaathuzinthuzikuyendabwino, Mulunguwamkuluakutsogolerazochitazathumongamwa kufunakwathu
[3]Enamwamabwenziathu,ameneanalikutidandaulira kaŵirikaŵirindizolingazoipa,anatikakamizakuti tisonkhanitsepamodziAyudaamuufumuwondi kuwalangandizilangozopandapakemongaoukira;
[4]pakutianalengezakutibomalathusilidzakhazikika mpakapamenezimenezizitakwaniritsidwa,chifukwacha chifunochimeneanthuwaanalinachopamitunduyonse.
[5]Anawatulutsansomwankhanzamongaakapolo,kapena ngatioukira,ndipo,atavalankhanzazankhanzakuposa mwambowaAsikuti,anayesakuwaphapopandakufunsa kapenakufufuza
+6Komatinawaopsezakwambirichifukwachazimene anachitazi,ndipomogwirizanandichifundochimenetili nachopaanthuonse,sitinawapulumutsePopeza tazindikirakutiMulunguwaKumwambaamatetezadi Ayuda,nthawizonseamatengagawolawomongaatate amachitiraanaake;
7Ndipopopezataganizirazakukomamtimakwawo kwaubwenzindikolimbakumeneiwoanalinakokwaife ndimakoloathuakale,mwachilungamotawamasulaku mlanduuliwonsewamtunduuliwonse
[8]Talamulansoaliyensekutiabwererekwawo,popanda aliyensewowachitirachoipachilichonsekapena kuwadzudzulachifukwachazinthuzopandanzeruzimene zachitika.
[9]Pakutimuyenerakudziwakutingatitiwakonzera choipachilichonsekapenakuwachititsachisoni,nthawi zonsesitidzakhalandimunthukomaWolamulirawa mphamvuzonse,MulunguWam’mwambamwamba, m’zonsendimosapeŵekamongamdaniwobwezera chilangoTsalanibwino"
[10]Ayudaatalandirakalatayi,sanafulumirekunyamuka, komaanapemphamfumuyokutiiwoamtunduwaAyuda ameneanalakwiradalaMulunguwopatulikandikuti alandirechilangochoyenera,alandirechilangochoyenera [11]Iwoananenakutianthuameneanaphwanyamalamulo aMulunguchifukwachamimbayawo,sangakondeboma lamfumu
12Pamenepomfumuyo,itavomerezandikuvomereza zonenazawozo,inawapatsachilolezokutiawononge mwaufulu,popandaulamulirowachifumukapena kuyang'anira,onseameneanaphwanyamalamuloa Mulungukulikonsemuufumuwake
13Atamuomberam’manjamoyenerera,ansembeawondi khamulonselaanthuanafuulakuti,Aleluya,ndipo anachokamosangalala
14Chonchom’njiraanalangandikuphaanthuonseamene anakumananayemwaanthuam’dzikolawoamene anaipitsidwa
15Tsikulimeneloanaphaanthuoposa300+Analisunga tsikulokukhalachikondwererochosangalatsa,+popeza anawonongaonyozawo
16KomaiwoameneanaumirirakwaMulungukufikira imfa,nalandirachimwemwechonsechachipulumutso, anayambakutulukam’mudzi,atavalazisotizamaluŵa amitundumitundu,onunkhirabwinokwambiri,akuyamika Mulungummodziwamakoloawo,Mpulumutsiwamuyaya waIsrayeli,m’mawuotamandandimitunduyonseya nyimbozabwino.
17AtafikakuTolemayi,wotchedwa“duzi”chifukwacha khalidwelakumaloko,zombozozinawadikirirakwa masiku7mogwirizanandizimeneanthuambiriankafuna.
18Kumenekoanakondwererakulanditsidwakwawo, pakutimfumuinawapatsamowolowamanjazinthuzonse zaulendowawo,aliyensekufikirakunyumbakwake.
19Ndipoatafikamumtenderendichiyamikochoyenera, kumenekonsoanaganizazosungamasikuamenewangati chikondwererochosangalatsapanthawiimeneanakhalako.
+20Kenako,atawalembakutindioyerapachipilala choimiritsakomansokupatuliramaloopemphererapamalo achikondwererocho,ananyamukaosavulazidwa,aliaufulu ndiosangalalakwambiri,popezamfumuyoinalamulakuti anthuwoapulumukepamtunda,panyanjandipamtsinje aliyensekumaloake.
21Iwoanalinsondiulemererowaukulupakatipaadani awo,ndipoanalikuchitidwaulemundimanthandipo sadalandidwakonsechumachawondimunthu.
22Kuwonjezerapamenepo,onsewoanatengakatundu wawoyensemalingandikalembedwekake,motiamene analindichilichonseanawabwezerandimanthaaakulu. ChoteroMulunguWam’mwambamwambaanachita mwangwirontchitozazikuluzowapulumutsa
23AdalitsikeMpulumutsiwaIsrayelinthawizonse! Amene