Galaktyka sp. z o.o. 90-644 Łodź, ul. Żeligowskiego 35/37 tel. +42 639 50 18, 639 50 19, tel./fax 639 50 17 e-mail: info@galaktyka.com.pl; sekretariat@galaktyka.com.pl www.galaktyka.com.pl
ISBN: 978-83-7579-971-2
Redakcja: Aneta Wieczorek
Korekta: Monika Ulatowska
Redakcja techniczna: Marta Sobczak-Proga Redaktor prowadzący: Marek Janiak
Ilustracje: Jagoda Jeruzalska
Skład: Agnieszka Charuba
Projekt okładki: Master
Druk i oprawa: Drukarnia Wydawnicza im. W.L. Anczyca
Pełna informacja o ofercie i planach wydawniczych: www.galaktyka.com.pl info@galaktyka.com.pl; sekretariat@galaktyka.com.pl Zapraszamy!
Medycyna chińska jest profesjonalnym systemem medycznym. Informacje zawarte w tej książce są przeznaczone dla osób posiadających odpowiednie kwalifikacje. Pracownicy ochrony zdrowia zainteresowani stosowaniem medycyny chińskiej powinni odbyć formalne szkolenie. Autor ani wydawca nie zalecają samodzielnego leczenia – pacjentom chcącym poddać się terapii zaleca się kontakt z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Nauki medyczne są dziedziną stale się rozwijającą i zmieniającą. Autor i wydawca dołożyli wszelkich starań, aby informacje zawarte w tej książce były poprawne, nie ponoszą jednak odpowiedzialności za ewentualne błędy, nieścisłości, przeoczenia ani za niekorzystne skutki skorzystania z rad czy informacji zawartych w niniejszej książce.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy książka ta nie może być powielana ani w częściach, ani w całości. Nie może też być reprodukowana, przechowywana i przetwarzana z zastosowaniem jakichkolwiek środków elektronicznych, mechanicznych, fotokopiarskich, nagrywających i innych.
Sen
Fizjologia snu w medycynie chińskiej jest dość prosta i można ją pokrótce opisać następująco: kiedy zamykamy wieczorem oczy, łączą się naczynia yin i yang qiao, a aspekt yang naszego ciała (shen, hun) przytula się do yin (Krew) i regeneruje się wewnątrz ciała.
Z tego opisu wynika, że dla jakości snu kluczowe znaczenie ma stan:
• Wątroby i hun, a więc liczba zadań, stres, presja czasu,
• Krwi,
• Żołądka: Gorąco (wynikające czy to z zastoju pożywienia, czy rodzaju spożywanej diety, czy nadmiernego myślenia albo też pożądań) będzie zaburzać shen
Bezsenność z nadmiaru/zastoju zwykle powoduje problemy z zasypianiem, a bezsenność z niedoboru – „lekki” sen i częste wybudzanie się.
Nadmierna senność może natomiast występować jako objaw:
• niedoborów qi (głównie Śledziony i Serca),
• niedoborów yang (Śledziony, Serca, Nerek),
• niedoborów jing,
• nagromadzeń Wilgoci,
• neurologiczny w końcowych fazach chorób infekcyjnych.
Zaburzenia snu wymagają dobrej diagnozy również w paradygmacie medycyny zachodniej oraz zwykle konsultacji neurologicznej i endokrynologicznej, czasem psychiatrycznej.
Bóle głowy
Głowa jest „pałacem yang”, poza kanałami yang dochodzą do niej jedynie
wewnętrzne gałązki kanałów Serca, Wątroby i Nerek, dlatego ból głowy wywoływany jest najczęściej przez patologie yang (również „puste”, wynikające z niedoboru yin, Krwi i jing).
W różnicowaniu istotne są objawy dodatkowe, a także pozostałe elementy diagnozy, szczególnie badanie pulsu. Określając przyczynę, zwracamy uwagę na charakter bólu, a także jego lokalizację:
• potylica: zastój (patogeny?) w taiyang, wznoszące się yang Wątroby wzdłuż kanału Pęcherzyka Żółciowego, zastój Wilgoci, niedobory w Nerkach,
• szczyt głowy – zastój w kanałach taiyang, patologie Wątroby,
• czoło – najczęściej yangming, czasem Pęcherz Moczowy lub Pęcherzyk Żółciowy,
• za oczami – patologie Wątroby i Krwi,
• skronie – często shaoyang, czasem Wątroba.
Najczęstsze przyczyny bólu głowy to:
• zewnętrzne patogeny – często Wiatr z towarzyszącymi patogenami,
• niedobory: qi, Krwi i w Nerkach (często jing),
• patologie Wątroby (czasem z Pęcherzykiem Żółciowym),
• patologie Żołądka (Gorąco, zastój pożywienia), również yangming,
Głowa i znajdujące się w niej narządy zmysłu muszą być odpowiednio odżywiane przez qi, Krew i płyny – zajmują się tym kanały doprowadzające te substancje do głowy. Dlatego patologie, które zaburzają ten proces, mogą skutkować zawrotami głowy:
• Wiatr, Ogień, wznoszące się yang zaburzają swobodny ruch qi i Krwi,
• niedobory substancji ciała: qi, Krwi, jinye i jing uniemożliwiają odżywienie.
• Wilgoć i zastoje (qi i Krwi) blokują kanały,
Bardzo podobny sposób rozumowania dotyczy:
• głuchoty i szumów usznych:
→ ostre i raczej jednostronne – nadmiary (patogeny, Ogień Wątroby),
→ przewlekłe i raczej obustronne – niedobory (Nerek i/lub Wątroby),
• problemów z oczami i widzeniem:
→ ostre, ze stanem zapalnym – patogeny i alergie (nadaktywność Wątroby),
→ przewlekłe – patologie Krwi i Wątroby/Nerek/Serca.
Klatka piersiowa
Poczucie ciężkości i ucisku w klatce piersiowej:
• może być wynikiem niedoboru qi i/lub Krwi,
• może też być spowodowane nadmiarem – nagromadzeniem:
→ qi Płuc (patogen? Zimno? Gorąco?),
→ Śluzu w Płucach,
→ qi Wątroby, → Krwi Serca.
Palpitacje
Według medycyny chińskiej prawidłowa praca Serca powinna być nieodczuwalna, tak jak dobre rządy cesarza, palpitacjami nazywa się więc jakiekolwiek poczucie bicia serca najczęściej w klatce piersiowej (choć również np. w uszach czy głowie).
Najczęściej palpitacje powstają w wyniku:
• niedoborów w Sercu: niedoboru qi/yang lub Krwi/yin Serca (ważna jest pierwotna przyczyna niedoboru),
• patologii osi shaoyin,
• emocji zaburzających pracę Serca (często lęk, niepokój, rozedrganie),
• nagromadzeń – zastoju: qi, Krwi, Śluzu, płynów.
Pragnienie, apetyt, smaki
Pragnienie (definiowane jako odczucie suchości):
• wzmożone pragnienie towarzyszy Suchości i Gorącu (nadmiarowym i niedoborowym),
• osłabione pragnienie wskazuje na niedobory yang (Zimno i Wilgoć),
• pragnienie bez chęci do picia to objaw Gorąca i Wilgoci lub Śluzu albo zastoju Krwi.
Apetyt:
• wzmożony apetyt wskazuje na obecność Gorąca (głównie Żołądka),
• osłabiony apetyt to oznaka niewydolności Ziemi/Śledziony, a także obecności Wilgoci i/lub zastoju pożywienia,
• głód bez ochoty do jedzenia może występować w przypadku niedoboru yin Żołądka.
Czasem pacjent zgłasza odczucie konkretnego smaku w ustach:
• słodkawy smak lub kleiste odczucie pojawiają się przy nagromadzeniach Wilgoci oraz Wilgoci i Gorąca, szczególnie w Śledzionie i Żołądku,
• kwaśny smak często jest wyrazem wznoszenia się zbuntowanego qi Żołądka z powodu zastoju pożywienia lub Gorąca Wątroby i Żołądka,
• gorzki smak zwykle wskazuje na obecność Gorąca, najczęściej w Wątrobie lub Pęcherzyku Żółciowym, a jeśli występuje rano, po obudzeniu – w Sercu,
• w niektórych zaburzeniach Nerek chory może odczuwać w ustach słony smak,
• brak smaku może być wynikiem osłabienia qi Śledziony/Żołądka, występuje również podczas infekcji – wnikania zewnętrznych patogenów.
Spis treści
Diagnoza – spotkanie z człowiekiem
Yin i yang w diagnozie 6
Jesteś narzędziem diagnostycznym –
dbaj o siebie 8
Między niebem a ziemią
Choroba rozwija się w czasie
Porządek diagnozy 13
1. DIAGNOZA NA PODSTAWIE
Pięć przemian w ciele
2. DIAGNOZA NA PODSTAWIE
Pieśń o 10 pytaniach
Bóle głowy
Zawroty głowy i problemy
oczu i uszu
Klatka piersiowa
Pragnienie, apetyt, smaki
Analiza – diagnoza kanałów
Diagnoza w medycynie chińskiej to podręcznik, który prowadzi czytelnika przez kolejne etapy diagnozy: od obserwacji, przez wywiad, aż po analizę pulsu i języka. Dzięki licznym ilustracjom i przemyślanej strukturze złożony proces diagnozowania staje się przystępny i zrozumiały. Spośród innych podobnych publikacji ten przewodnik wyróżniają zwięzłość i praktyczne podejście –można w nim znaleźć tylko te informacje, które rzeczywiście są użyteczne w codziennej pracy terapeuty. Autor celowo zrezygnował z przedstawienia wszystkich możliwych opcji, włącznie z tymi najrzadziej spotykanymi w klinice, a zamiast tego skoncentrował się na tych, które występują często i stanowią rzeczywistą podstawę praktyki. Skupienie na aspektach praktycznych i zwięzła forma przekazu sprawiają, że ten podręcznik jest wyjątkową pozycją na rynku i niezbędną pomocą naukową dla każdego, kto uczy się medycyny chińskiej lub ją praktykuje.
www.galaktyka.com.pl
Jestem akupunkturzystą i lekarzem, studiuję klasyczne teksty chińskie sprzed 2000 lat i biorę udział w najnowszych badaniach klinicznych. Daje mi to możliwość spojrzenia na medycynę z dwóch, zupełnie różnych punktów widzenia i pozwala zobaczyć pełniejszy obraz.
Niezależnie jednak od przyjętej perspektywy –jestem przede wszystkim praktykiem, starającym się stawać za każdym razem po stronie mojego pacjenta i pomagać mu w walce z chorobą.
