Photography & Life Magazine No.409-410 Mar & Apr 2023

CỐ VẤN TẠP CHÍ

TS LÊ DOÃN HỢP

Nguyên Bộ trưởng

Bộ Thông tin và Truyền thông

ThS TRẦN THỊ THU ĐÔNG

Phó Chủ tịch Liên hiệp

các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội NSNAVN, Đại biểu Quốc hội, NSNA - Tước hiệu: E.VAPA - E.FIAP

TỔNG BIÊN TẬP

ThS HỒ SỸ MINH

Phó Chủ tịch Thường trực Hội NSNAVN

kiêm Trưởng Ban Lý luận phê bình, NSNA - Tước hiệu: E.VAPA/G

HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP

PHẠM TIẾN DŨNG

TRẦN DUY NGOÃN

PHAN VĂN TOÀN

THƯ KÝ TOÀ SOẠN

HỒ TRẦN MINH QUANG

BIÊN TẬP HÌNH ẢNH & THIẾT KẾ

QUANG HỒ - KHÁNH LINH

QUẢNG CÁO - PHÁT HÀNH:

ĐỖ LIÊN

091 757 8 311

TÒA SOẠN:

Tầng 2, 82 Trần Thái Tông, Cầu Giấy, Hà Nội Điện thoại: 091 757 8 311

Website: nhiepanhdoisong.vn

Email: nhiepanh.doisong@gmail.com

CÁC VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN:

◉ BẮC TRUNG BỘ:

93 Nguyễn Thị Minh Khai, TP. Vinh, Nghệ An.

Trưởng VPĐD: NSNA TRẦN DUY NGOÃN

◉ QUẢNG BÌNH - QUẢNG TRỊ: Tổ dân phố 2, thị trấn Lệ Ninh, Lệ Thuỷ, Quảng Bình Phó VPĐD: NSNA HOÀNG AN

◉ ĐÀ NẴNG: 308/10 Hoàng Diệu.

Trưởng VPĐD: ANH TUẤN

◉ TÂY NGUYÊN: 62 Nguyễn Văn Hoàng, phường

Duy Tân, TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum

Trưởng VPĐD: NSNA HOÀNG ĐÌNH CHIỂU

◉ TP. HCM: 178 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường

6, quận 3

Trưởng VPĐD: HỒ MINH SƠN

◉ BÌNH DƯƠNG: 207 đường Nguyễn Bình, phường Phú Lợi, TP. Thủ Dầu Một, Bình Dương

Trưởng VPĐD: VÕ NHƯ ANH

Giấy phép Hoạt động báo chí in số: 657/GP-BTTTT - Ngày 29/12/2017

In tại Công ty CP In Thương mại Truyền thông

Việt Nam - Số lượng: 3.000 cuốn

SỐ 409 - 410 I THÁNG 3+4/2023 I NĂM THỨ 45

Ảnh bìa: Bác Hồ với các

nghệ sĩ nhiếp ảnh (1961)

Tác giả: Phạm Tuệ

THEO DÒNG SỰ KIỆN KỶ NIỆM 70 NĂM NGÀY TRUYỀN THỐNG

Đồng Chí Võ Văn Thưởng: Trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ tiếp tục tận tâm, tận hiến với quốc gia dân tộc

70 năm - Một chặng đường

Giá trị thực tiễn và lý luận của Sắc lệnh 147/SL với nghệ thuật nhiếp ảnh Việt Nam

Nhiếp ảnh Việt Nam với cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc

Nhiếp ảnh Việt Nam từ kháng chiến kiến quốc đến đổi mới và hội nhập quốc tế

Nhiếp ảnh nghệ thuật Việt Nam: Sự tôn vinh và chuyển giao thế hệ

Hình tượng Bác Hồ trong nhiếp ảnh

Những bức tượng đài về phụ nữ Việt Nam trong nhiếp ảnh

Nhiếp ảnh Việt Nam trong giao lưu và hội nhập quốc tế

Nhiếp ảnh Hà Nội: Thuận lợi và thử thách

Nhìn lại nhiếp ảnh TP. Hồ Chí Minh từ sau ngày giải phóng đến nay

TÁC GIẢ - TÁC PHẨM

Tạp chí Nhiếp ảnh và Đời sống: Thúc đẩy sự phát triển của nhiếp ảnh Việt Nam

Trung tâm Lưu trữ và Triển lãm Ảnh nghệ thuật Việt Nam: Lưu giữ những tư liệu ảnh vô giá cho thế hệ mai sau

Phổ biến nhiếp ảnh: Điều cần được quan tâm

Đào tạo nguồn nhân lực nhiếp ảnh chất lượng cao

Công nghệ kỹ thuật số tạo bước đột phá trong hoạt động nhiếp ảnh

Nhiếp ảnh: Muôn nẻo đến, đôi ngả đi

Phát triển nhiếp ảnh địa phương, nhìn từ một Liên hoan ảnh

NSNA Võ An Khánh: cây đại thụ của nhiếp ảnh Tây Nam Bộ

Cuộc thi Ảnh Nghệ thuật Quốc tế lần thứ 12 tại Việt Nam năm 2023

Vẻ đẹp đất nước và con người qua ống kính nữ nhiếp ảnh

Hội nhiếp ảnh TP.HCM: Cuộc thi ảnh nghệ thuật mùa Xuân Quý Mão

NHIẾP ẢNH VIỆT NAM

VỚI CUỘC ĐẤU TRANH

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC, XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ

TỔ QUỐC

BÀI: CHU CHÍ THÀNH

Sắc lệnh 147/SL đã xác định nhiệm vụ cách mạng cho hai ngành nghệ thuật non trẻ Điện ảnh và Nhiếp ảnh. Từ đấy trở đi Nhiếp ảnh Cách mạng Việt Nam càng gắn chặt với quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

▼ Tháng 12/1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng họp bàn quyết định tiêu diệt Tập đoàn Cứ điểm Điện Biên Phủ của quân Pháp. Ảnh: Tư liệu

tại khu Đấu xảo Hà Nội năm 1938 của Nguyễn Bá Khoản, ảnh về Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và Lễ Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 của Vũ Năng An, Nguyễn Bá Khoản, Võ An Ninh... là những tấm ảnh vô giá. Tác giả của nó ngày ấy là người những thợ ảnh tự do, không đảng phái. Đây là bằng chứng đẹp về sự khởi đầu, và sự đồng hành của nhiếp ảnh với đất nước, với Cách mạng.

▲ Bộ đội vào tiếp quản Thủ đô 10/10/1954.

Ảnh: Tư liệu

◀ Phất cờ trên nóc hầm De Castries.

Ảnh: Triệu Đại

Nhiếp ảnh yêu nước và Cách mạng Việt Nam đã phôi thai từ trước Cách mạng Tháng Tám. Những bức ảnh phản ánh đời sống khổ cực của dân thợ thuyền, các cuộc bãi công, bãi khóa đăng trên Báo Dân Chúng và Báo Tin Tức - tuần báo, cơ quan của Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1936 - 1939) đã thể hiện tinh thần đấu tranh mạnh mẽ chống ách nô dịch của thực dân Pháp. Tập ảnh về cuộc mit tinh, tuần hành ngày 1/5

Tháng 11/1949 Đoàn Nhiếp ảnh trong Hội Văn nghệ Việt Nam được thành lập tại chiến khu Việt Bắc. Có thể coi Đoàn Nhiếp ảnh Việt Nam là tiền thân của Hội NSNAVN. Lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, hình ảnh người nông dân, người công nhân, người chiến sĩ, người trí thức được nhiếp ảnh tạc vào tượng đài văn hóa dân tộc với tư cách những con người trực tiếp làm nên lịch sử. Trong hàng vạn bức ảnh chân thực, sinh động, người ta có thể chọn ra những ảnh vừa mang tính tài liệu cụ thể, chính xác, có nội dung tư tưởng sâu sắc, vừa mang tính thẩm mỹ cao, và có tầm khái quát lớn. Những bức ảnh hoàn hảo như vậy được ghi nhận là ảnh nghệ thuật. Bức ảnh “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” (khuyết danh) chụp một chiến sĩ mặc áo trấn thủ ôm bom ba càng sẵn sàng lao vào xe tăng giặc Pháp ở phố Hàng Đậu đã trở thành biểu tượng của người Hà Nội bất khuất. Nó là nguyên mẫu cho các nhà điêu khắc sau này dựng tượng Cảm tử để Tổ quốc quyết sinh bên Hồ Hoàn Kiếm, trước phố Đinh Tiên Hoàng, và một tượng đài Cảm tử nữa ở vườn hoa Hàng Đậu, Hà Nội nơi xảy ra trận đánh xe tăng Pháp năm 1946. Cũng ngay trong những năm chống Pháp, Nguyễn Tiến Lợi đã thành công với bức ảnh “Xung phong”, (còn có tên “Trận Phố Ràng”) chụp năm 1949 trong Chiến dịch Sông Thao. Ảnh thể hiện rõ khí phách quyết thắng của anh bộ đội Cụ Hồ. Đó là những tay súng, chân đất băng qua

xác giặc dưới chiến hào, truy kích địch! Bức ảnh đưa ra một thông điệp quan trọng: “Ta thắng, địch thua”. Rồi tiếp đó là những ảnh “Chủ tịch Hồ Chí Minh thị sát chiến dịch Biên giới ở Đông Khê năm 1950” của Vũ Năng An, “Bác Hồ xem báo cáo tại mặt trận biên giới” của Đinh Đăng Định. Ảnh Chiến dịch Tây Bắc từ năm 1953 mà đỉnh cao là loạt ảnh “Chiến thắng Điện Biên Phủ 1954” của Triệu Đại, Đinh Ngọc Thông, Nguyễn Đình Ưu. Kế đến là những ảnh tiếp quản Thủ đô Hà Nội tháng 10/1954 của các phóng viên ảnh quân đội Nguyễn Đình Ưu, Bùi Duy Ly, và của các nhà nhiếp ảnh tự do tại Hà Nội như: Nguyễn Duy Kiên, Vũ Minh, Phan xuân Thúy, Thân Trọng Ninh… Đó là những ảnh ghi đậm dấu ấn lịch sử đất nước.

Những hình ảnh hào hùng đẹp như vậy càng có nhiều hơn, càng đậm nét hơn trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước. Một ấn tượng không phai mờ, dữ dội và hùng tráng toát ra từ bức ảnh “Hiên ngang” của Vũ Tạo, khi anh thu vào ống kính cảnh các chiến sĩ pháo cao xạ bảo vệ cầu Phủ Lạng Thương, tỉnh Bắc Giang. Đấy là lúc những người lính bình tĩnh nhả đạn đánh trả máy bay phản lực Mỹ, mặc cho chúng trút bom xuống trận địa. Hai quả bom vừa nổ tung, dựng lên trời bùn đất, khói bụi như hai bức tường khổng lồ hình phễu ngùn ngụt bốc cao đầy ma lực uy hiếp sự sống. Hoặc ảnh “Đấu pháo ở Cồn Tiên, Dốc Miếu” của Lương Nghĩa Dũng cho thấy hai pháo binh xung trận bất ngờ, không kịp đội mũ sắt, nhảy thẳng vào ụ pháo lao đạn, giật cò đánh trả pháo bầy của Mỹ từ Cồn Tiên, Dốc Miếu, và từ Hạm đội 7 ngoài biển bắn vào. Những bức ảnh như thế chẳng những cho thấy sự dũng cảm phi thường của người lính, mà còn thấy sự xả thân của các nhà nhiếp ảnh.

Ảnh “Từ thần sấm xuống xe trâu”

của Văn Bảo toát ra sự thất bại thảm

▼ Niềm hạnh phúc trong khắc nghiệt của chiến tranh. Ảnh: Dương Thanh Phong

▲ Hiên ngang.

Ảnh: Vũ Tạo

▶ Từ ngục tối

thắng lợi trở về.

Ảnh: Chu Chí Thành

hại của không lực Hoa Kỳ. Viên phi

công Gedeon Willart Select lái máy

bay F.105 nhanh hơn tiếng động, vừa

hùng hổ dội bom, bắn phá làng mạc, đường phố của ta, thì bỗng chốc bị

bắn rơi, tụt xuống chiếc xe quệt để

người nông dân làng Sen Hồ tỉnh

Bắc Giang dắt trâu đi chậm chạp kéo

y vào trại giam! Không chỉ có hàng

chục, mà thực sự có hàng nghìn

ảnh xuất sắc thể hiện rõ ý chí kiên

cường, bất khuất của quân dân ta.

“O du kích nhỏ” (Ảnh: Phan Thoan);

“Tiểu đội 10 cô gái hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc” (Ảnh: Văn Sắc); “Nụ

cười trên Thành cổ Quảng Trị” (Ảnh: Đoàn Công Tính); “Nguyễn Thị Định

- người chị của đội quân tóc dài”

(Ảnh: TTXGP); “Đánh chiếm đồn Cái Keo” (Ảnh: Trần Bỉnh Khuol); “Trạm quân y dã chiến” (Ảnh: Võ An Khánh); “Cầu người” (Ảnh: Phạm Văn Thính); “Du kích Củ Chi ngụy trang tiếp cận đánh địch” (Ảnh: Dương Thanh Phong); “Nữ dân quân Nguyễn Thị Hiền, Nam Ngạn, tỉnh Thanh Hóa” (Ảnh: Mai Nam); “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” (Ảnh: Minh Trường); “Đường 20 Quyết thắng” (Ảnh: Hứa Kiểm); “Đường Trường Sơn những năm chống Mỹ” (Ảnh: Vương Khánh Hồng); “Từ ngục tối thắng lợi trở về” (Ảnh: Chu Chí Thành);

◀ Đấu pháo ở Cồn Tiên, Dốc Miếu.

Ảnh: Lương Nghĩa Dũng

▼ Thần tốc tiến về Sài Gòn. Ảnh: Lâm Tấn Tài

“Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn”, “Mẹ con ngày gặp mặt” (Ảnh: Lâm Hồng Long)... là những hình ảnh chân thực, ấm áp hơi thở cuộc sống, đẹp hoàn hảo đã được Nhà nước ghi nhận. Những

tác phẩm ảnh kể trên thể hiện rõ chủ nghĩa anh hùng cách mạng và chủ nghĩa nhân đạo Việt Nam, có tác dụng sâu sắc đến nhận thức của người xem.

Năm 2022 lại là năm nhiếp ảnh

“được mùa”, thời chiến có 2

tác giả được Giải thưởng Hồ

Chí Minh, 9 tác giả được Giải

thưởng Nhà nước và 4 tác giả ảnh thời

bình được Giải thưởng Nhà nước.

Mười một tác giả thời chiến gồm Võ

An Khánh với tác phẩm “Anh hùng

bất khuất trung hậu đảm đang” (Giải

thưởng Hồ Chí Minh) nói về phụ nữ

Nam Bộ trực tiếp đấu tranh chống

Mỹ và chính quyền Sài Gòn; Chu

Chí Thành với tác phẩm “Hai người

lính” (Giải thưởng Hồ Chí Minh) ghi

lại giây phút hiếm hoi đón mừng

hòa bình của những người lính ở hai chiến tuyến; Xuân Át với 2 cụm tác

phẩm: “Chân dung các phi công Anh

hùng lực lượng vũ trang được Bác Hồ khen và tặng huy hiệu của Người”, và cụm ảnh “Giải phóng Quảng Trị”; Nguyễn Hữu Lộc với cụm tác phẩm “Phụ nữ miền Bắc trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước”; Nguyễn Đặng với cụm tác phẩm “Nam Bộ - Thành đồng Tổ quốc”; Nguyễn Hoàng Nẫm với cụm tác phẩm “Hậu phương với tiền tuyến”; Ngô Minh Nhật với cụm tác phẩm “Dấu ấn Hải quân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước”; Đinh Quang Thành với cụm tác phẩm “Địch phá ta cứ đi”; Phạm Văn Thính với tác phẩm “Cầu người” (ảnh đơn), và bộ ảnh “Trên vành đai thép Tây Ninh”. Chỉ điểm tên tác phẩm, mà chúng ta đã cảm nhận được các tác giả và ảnh của họ bám sát cuộc chiến đến nhường nào.

Còn ảnh chiến tranh biên giới phía Tây - Nam và biên giới phía

Bắc, cuộc đấu tranh bảo vệ biển đảo

Hoàng Sa, Trường Sa đã được báo chí sử dụng kịp thời, và có giá trị lịch sử quan trọng.

Về ảnh thời bình, phần thưởng

cao quý cho nhiếp ảnh giai

đoạn này mới có 4 Giải thưởng

Nhà nước. Nguyễn Á với tập sách ảnh “Họ đã sống như thế”, nói về tình yêu cuộc sống, vượt lên số phận

▲ Ngày 23/7/1980, Tàu “Liên hợp 37” đã được phóng lên vũ trụ với đội bay quốc tế gồm nhà du hành vũ trụ Liên Xô V. Gorbatko và nhà du hành vũ trụ Việt Nam Phạm Tuân. Ảnh: Tiến Dũng

Dẫn dòng điện xanh. Ảnh: Lâm Hoàng Thanh Liêm

▲ Nông thôn mới. Ảnh: Đỗ Hữu Tuấn

nghiệt ngã của những người khuyết tật; Lâm Hoàng Thanh Liêm với ảnh

“Nối dòng điện xanh”, nói về điện mặt trời, ngành năng lượng sạch non trẻ

ở nước ta; Lê Vấn ghi lại niềm hạnh

phúc của cặp vợ chồng cựu chiến binh

dân tộc Cơ Tu, chồng ngực đầy huân chương đèo vợ ôm hoa và bằng khen ngồi sau xe đạp, trong ảnh “Ngày trở về”; Trần Văn Tuấn phản ánh những

khoảnh khắc đời thường của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong cụm tác phẩm 8 ảnh “Sự giản dị hiếm thấy của một vĩ nhân”. Tám ảnh là tám tình huống sinh động khác nhau khắc họa được nhân cách Tướng Giáp một trí thức lớn của nước ta. Với lính, với dân, ông không có khoảng cách chức tước, không phân biệt giàu nghèo, sang hèn. Võ Nguyên Giáp đúng là người

chuẩn mực thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, tác phong Hồ Chí Minh.

Thực ra, nhiếp ảnh thời bình của ta phát triển rất mạnh mẽ, đặc biệt các nhà nhiếp ảnh báo chí luôn luôn đứng ở mũi nhọn cuộc sống, phản ánh được sự

đổi thay, sự lớn lên kỳ diệu của đất

nước. Hoạt động nhiếp ảnh rất sôi

động và hiệu quả. Hội NSNAVN, Cục

Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm cứ hai năm có một cuộc thi và triển lãm

ảnh toàn quốc. Ngoài ra còn có các Liên hoan ảnh 8 khu vực, thi và triển lãm ảnh của cơ quan báo chí, các bộ, ngành, các địa phương. Từ những năm 1980 trở đi, chúng ta có nhiều ảnh đẹp về những công trình của

Chủ nghĩa xã hội như Nhà máy thủy điện Hòa Bình, Cầu Thăng Long, Nhà máy nhiệt điện Phả Lại, Đường dây 500 KV Bắc - Nam, Nhà máy thủy điện Trị An, lúa Đồng bằng Sông Cửu Long, Nhà máy lọc dầu Dung Quất...

Tác phẩm ảnh “Đêm Sông Đà” của Kim Hùng (TTXVN), thể hiện sự nhộn nhịp, khẩn trương tiến tới

ngày ngăn Sông Đà 12/12/1995. Bức ảnh đoạt giải Nhất cuộc thi và triển lãm ảnh Đất nước Con người do Hội NSNAVN và Báo ảnh Việt Nam tổ chức. Hay những tác phẩm về nông nghiệp, ngư nghiệp như “Mùa lúa mới” (Hoàng Thế Phúc, Đồng Nai); “Quà của biển” (Phạm Hữu Tiến, Tiền Giang) là hai tác phẩm đoạt Huy chương Vàng tại Cuộc thi và Triển lãm ảnh Toàn quốc lần thứ 24, năm 2006... Hàng ngày truyền thông đa phương tiện dùng nhiều ảnh để phản ánh mọi diễn biến trong các lĩnh vực chính trị, ngoại giao, kinh

tế, quân sự, văn hóa xã hội, y tế, giáo dục... Guồng quay của ảnh báo chí càng ngày càng sôi động, luôn mới là những loạt ảnh về xây dựng. Hàng trăm cầu, đường giao thông mới mở, hàng loạt nhà cao tầng san sát bên nhau trải dài trong các đô thị từ Bắc chí Nam hoành tráng và mỹ lệ. Đến nỗi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama cũng phải ngạc nhiên, thán phục, khi ông thăm Hà Nội vào năm 2016, nơi trước đây máy bay B52 Mỹ dội bom hủy diệt, nay thanh bình đổi thay quá nhiều. Những khu cư dân đáng sống

đã mọc lên ở Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ... Bức ảnh “Ánh sáng trên công trường” của Trần Thị Minh Hà (Kim Chi) đoạt giải C Xuất sắc năm 2016 cho ta thấy: Thành phố Hồ Chí Minh đang mở rộng ra ngoại thành với nhịp độ mạnh mẽ chưa từng có. Riêng Đà Nẵng được gọi là thành phố đáng sống. Vì Đà Nẵng không chỉ có nhà cửa được quy hoạch chỉnh trang, đường phố xanh, sạch, đẹp, mà đáng sống còn bởi người Đà Nẵng xây dựng được thể thức hành chính, quan hệ

giữa người với người theo nét đẹp truyền thống của văn hóa dân tộc ta hài hòa với nét văn minh hiện đại. Phía sau những cái đẹp sáng sủa thường có góc khuất tối tăm. Góc khuất của chiến tranh là chết chóc, là nhà cửa, tài sản của Nhân dân bị tàn phá. Bức ảnh “Phúc Tân kêu gọi trả thù” (Ảnh: Vũ Ba) làm nhói đau con tim người xem bởi một em gái chín, mười tuổi gào khóc trước khu nhà em bị bom đạn Mỹ đánh sập đang bốc lửa, không biết cha mẹ, người thân ai còn, ai mất! Những ảnh về tổn thất,

▲ Nắng ấm trên thành phố trẻ.

Ảnh: Phạm Đức Minh

◀ Trước gương than.

Ảnh: Vũ Quang Ngọc

đau thương như vậy được Thông tấn xã Việt Nam, Ủy ban điều tra tội ác chiến tranh của Đế quốc Mỹ ở Việt Nam sử dụng và lưu giữ rất nhiều.

Còn góc khuất của thời bình là nạn tham nhũng, là các tệ nạn xã hội đã

được nhiếp ảnh phản ánh kịp thời, góp phần cùng dư luận lấy lại niềm

tin cho Nhân dân. Đi đầu trong lĩnh

vực này phải kể đến các phóng viên

ảnh TTXVN, các báo Trung ương và địa phương. Họ đã làm trọn nhiệm vụ

của những nhà báo, nhà nhiếp ảnh chân chính.

Song song với ảnh chính luận, còn có mảng ảnh rất lớn, rất đa dạng và phong phú về vẻ đẹp hùng vĩ của non sông đất nước, về truyền thống văn hóa, văn nghệ, về đời sống gia đình, làng xã đã được các nhà nhiếp ảnh say mê chụp ảnh, tổ chức triển lãm ảnh, và làm sách ảnh. Dành cả tâm huyết cuộc đời cho đề tài này có các cố nhiếp ảnh gia nổi tiếng như Võ

An Ninh, Đỗ Huân, Lê Vượng, Phạm Văn Mùi, Mạnh Đan… Nối tiếp những bậc thầy lớp trước đó có các tay máy đáng nể Hoàng Đức Thự, Bùi Việt Hưng, Hữu Cấy, Hữu Nền, Đỗ Kha, Nguyễn Đình Kự, Trần Lam, Đào Hoa Nữ, Hoàng Thế Nhiệm, Trần Thị Thu Đông, Hồ Sỹ Minh và hàng trăm tay máy trẻ khác. Mỗi người trong họ đã in ít nhất một cuốn sách ảnh dầy dặn trang trọng, không phải để thi, cũng không phải để nuôi thân, mà là để lại cái đẹp cho đời.

Cùng với loại hình nhiếp ảnh chính thống (ảnh chụp trực tiếp người thật, việc thật), thì loại hình nhiếp ảnh kỹ xảo (còn có tên là ảnh đồ họa, ảnh ý tưởng) ở nước ta cũng đang phát triển và được thừa nhận. Từ năm 2010, Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm đã phát động

Cuộc thi và Triển lãm “Ảnh ý tưởng”. Năm 2020, loại hình nhiếp ảnh ý tưởng lại được triển khai trong Cuộc thi và Triển lãm Ảnh Nghệ thuật Việt Nam. Tiếp bước các nhà nhiếp ảnh kỹ xảo nổi tiếng Phạm Văn Mùi (TP. Hồ Chí Minh), Lại Hiển (Hà Nội), Hoàng Quốc Tuấn (TP. Hồ Chí Minh), Lý Hoàng Long (Đà Lạt)... có thêm hàng trăm tay máy khác như Lê Tuệ (TP. Hồ Chí Minh), Nguyễn Văn Dũng (TP. Hồ Chí Minh), Vũ Mạnh Cường (Phú Thọ), Lê Hồng Đức (Tuyên Quang)... làm cho đội ngũ ảnh ý tưởng ngày càng hùng hậu. Tuy nhiên còn ít người hướng loại hình nhiếp ảnh này vào thể tài chính luận. Ảnh ý tưởng chính luận là con dao nhọn sắc cần đến bản lĩnh nghề nghiệp và bản lĩnh chính trị vững vàng. Chẳng hạn đề tài chống tham nhũng là mảnh đất còn trống để ảnh ý tưởng tung hoành. Chúng ta không nôn nóng, và cũng không “đại ngôn” về tình hình nhiếp ảnh hiện nay. Có thể nói, nhiếp ảnh của chúng ta đã trở thành tiếng nói của dân, nguyện vọng của dân, cái đẹp của dân. Tôi tin tưởng lực lượng nhiếp ảnh trẻ đủ sức tiếp tục bồi đắp tượng đài nghệ thuật nhiếp ảnh nước ta ngày càng lớn mạnh hơn, rực rỡ hơn. ☐

Bác Hồ là hình ảnh được giới văn học nghệ thuật nói chung và nhiếp ảnh nói riêng rất quan tâm thể hiện và là ước nguyện của nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh. Nhưng vinh dự

đó chỉ đến với một số không nhiều các nhiếp ảnh gia.

▲ Bác Hồ tại mặt trận Biên giới năm 1950. Ảnh: Đinh Đăng Định

Có lẽ người đầu tiên được may mắn chụp Bác chính là nhà báo Nguyễn Bá Khoản với loạt ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Người thứ hai có vinh dự lớn là cố nghệ sĩ Võ An Ninh, ông đã chụp được ảnh Bác cùng với Bộ trưởng Nội vụ Võ Nguyên Giáp đang ngồi trong ô tô, rời lễ đài sau buổi lễ kết thúc.

Ngay sau ngày Quốc khánh đầu tiên, có 6 nhà nhiếp ảnh được giới nhiếp ảnh Thủ đô tiến cử vào chụp chân dung Bác Hồ, để in tuyên truyền rộng rãi trong cả nước. Bức ảnh chân dung đầu tiên của Chủ tịch nước được Bác chọn là tác phẩm của nghệ sĩ Vũ Năng An.

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, có khá nhiều nhà nhiếp

ảnh chụp Bác Hồ. Bức ảnh nổi tiếng lúc bấy giờ là tác phẩm “Bác Hồ quan sát mặt trận Đông Khê, 1950” cũng của nghệ sĩ Vũ Năng An. Bức ảnh cho thấy tác giả của tác phẩm này là một nghệ sĩ bậc thầy, một phóng viên ảnh chiến trường dày dạn kinh nghiệm về thể loại ảnh thời sự nghệ thuật.

Nghệ sĩ Nguyễn Hồng Nghi cùng có nhiều tác phẩm quý chụp Bác trong những thời khắc khó khăn gian khổ ở chiến khu Việt Bắc. Trong đó đáng nhớ nhất là bức ảnh “Giờ nghỉ trưa Bác Hồ tranh thủ đọc báo”. Bức ảnh làm nao lòng người xem là tác phẩm “Bữa cơm đạm bạc thường ngày của Bác”…

Tuy ít có điều kiện tiếp xúc, nhưng trong một dịp may hiếm có đã đến với Lâm Hồng Long, nghệ sĩ đã nhanh chóng ghi được hình ảnh Bác đang “bắt nhịp bài ca Kết đoàn” cho một dàn hợp xướng, đã làm say đắm tâm hồn của bao thế hệ công chúng.

Nghệ sĩ Kim Côn chụp Bác Hồ không nhiều, những để đọng lại trong lòng người xem, trước hết phải kể đến tác phẩm “Bác kéo lưới ở biển Đồ SơnThanh Hóa”. Đó là bức ảnh có sức lan tỏa lớn, không chỉ cho hôm nay và mãi mãi mai sau.

Nhà báo Đinh Thúy (tức liệt sĩ Bùi Đình Túy), thời gian ở Hà Nội không

▲ Bác Hồ bắt nhịp bài ca Kết đoàn.

Ảnh: Lâm Hồng Lâm

◀ Bác Hồ với các cháu thiếu nhi.

Ảnh: Hoàng Linh

nhiều, nhưng mỗi bức ảnh của ông chụp Bác Hồ, khiến người xem trầm trồ ngợi khen. Đó là bức ảnh “Bác Hồ trong buổi lễ trao tặng Huân chương Sao vàng cho cụ Tôn Đức Thắng” ngày 19/8/1958. Sẽ là một thiếu sót, trong số các nghệ sĩ chụp ảnh Bác, không thể không nhắc đến nghệ sĩ Mai Nam với 2 tác phẩm “Bác kiểm tra máy cày cải tiến” và “Bác thăm làng Lỗ Khê”.

Nói đến người chụp ảnh Bác Hồ nhiều nhất và ấn tượng nhất là nghệ sĩ Đinh Đăng Định. Ông được đặc ân trong nhiều năm chuyên chụp ảnh Bác. Trong số các tác phẩm đẹp về Bác của Đinh Đăng Định, làm nhiều người nhớ là “Bác

Hồ đọc Báo Nhân dân số ra đầu tiên, 1951 ở

Việt Bắc”; “Bác bế em bé” hay “Bác làm việc trong vườn Phủ Chủ tịch”. Nhưng có lẽ hai tác phẩm làm nhiều

người hâm mộ nhất, yêu quý nhất và

nhớ mãi nhất là “Bác Hồ thăm Đại

đoàn quân Tiên phong tại đền Hùng

trước khi về tiếp quản Thủ đô, 1954”

với câu nói nổi tiếng: “Các vua Hùng

có công dựng nước, Bác cháu ta phải

cùng nhau giữ lấy nước” và tác phẩm

“Bác cùng chúng cháu hành quân”, là

tấm gương sáng cho bao thế hệ thanh

niên Việt Nam theo chân Bác làm nên

sự nghiệp cho đất nước cho dân tộc.

Người kế nghiệp Đinh Đăng Định

chụp ảnh Bác Hồ cho đến khi Người qua đời là nghệ sĩ Vũ Đình Hồng, với nhiều tác phẩm lừng danh, trong đó

cần kể ra đây 2 tác phẩm tiêu biểu, là “Bác Hồ thăm trận địa pháo cao xạ bảo vệ Thủ đô”, trong những năm tháng Nhân dân ta chiến đấu chống cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ và “Bác đến thăm đền thờ Nguyễn Trãi” ở Côn Sơn, Hải Dương.

Tuy số người có may mắn chụp ảnh Bác không nhiều, nhưng số lượng tác phẩm chụp Bác thành công không phải là ít. Nhưng để có những tác phẩm sống động, có hồn đòi hỏi phải nắm bắt được thần thái của Bác là điều không dễ. Vì vậy, để có những thành công đó, mỗi nghệ sĩ một khi được chụp Bác, trước đó họ đã phải dày công tìm hiểu, nghiên cứu khá kỹ về phong cách sống và làm việc của vị Lãnh tụ rất giản dị nhưng vô cùng vĩ đại của dân tộc. ☐

Ảnh:

◀

Hồ

Hồng Nghi

▶

Ảnh: Mai Nam

NHỮNG BỨC TƯỢNG ĐÀI

VỀ

PHỤ NỮ VIỆT NAM TRONG NHIẾP ẢNH

Ở bất cứ loại hình văn học - nghệ thuật nào, hình tượng người phụ

nữ cũng được phản ánh một cách

phong phú và sinh động. Các nhà

nhiếp ảnh cũng có những đóng

góp quý báu vào việc thể hiện hình

tượng người phụ nữ, tạo dựng nên

những bức tượng đài vô cùng hấp

dẫn, đẹp đẽ bằng ảnh về người phụ

nữ Việt Nam dũng cảm, bất khuất, trung hậu, đảm đang.

TỔNG HỢP: TIẾN DŨNG

O du kích giải giặc lái Mỹ

NSNA Phan Thoan chụp bức ảnh này ngày 20/9/1965 tại Hà Tĩnh quê ông. O du kích nhỏ bé trong tấm ảnh quý giá đó tên là Nguyễn Thị Kim Lai mặc áo nâu, chân đi dép lốp. O giương cao súng, áp giải tên phi công Mỹ cao lớn lênh khênh, hai tay bị trói, cúi đầu bước trên đường. Bức ảnh của Phan Thoan đã đoạt giải Huy chương Vàng tại cuộc thi ảnh của Đại hội Liên hoan Thanh niên, Sinh viên thế giới lần thứ 9 tại Sôphia (Bun-ga-ri) năm 1968. Đặc biệt, khi xem tác phẩm nhiếp ảnh này, nhà thơ Tố Hữu đã cảm hứng viết bài thơ “Tấm ảnh” gồm 4 câu mà hầu như ai cũng thuộc, cũng tâm đắc:

"O du kích nhỏ giương cao súng

Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu

Ra thế ! To gan hơn béo bụng.

Anh hùng đâu cứ phải mày râu

quân anh hùng

Đầu năm 1965, đế quốc Mỹ thực thi kế hoạch “Sấm rền” ném bom ồ ạt xuống miền Bắc, đặc biệt là những tỉnh miền Trung. Thanh Hoá là một trong những tỉnh chịu nhiều bom Mỹ, vì nơi đây là một trong những huyết mạch giao thông quan trọng để vận chuyển vũ khí, lương thực, thực phẩm, thuốc men vào Nam.

Tại khu vực Hàm Rồng, rất nhiều lực lượng được huy động tham gia chiến đấu bảo vệ cầu cùng với bộ đội chủ lực. Trong đó, góp một phần quan trọng trong cuộc chiến đấu này là các đơn vị dân quân tự vệ. Có rất nhiều

tấm gương sáng ngời về tinh thần chiến đấu và phục vụ chiến đấu, trong đó có nữ dân quân Ngô Thị Tuyển. Ngày 04/4/1965, vừa làm xong nhiệm vụ truy lùng bọn giặc lái Mỹ nhảy dù, Ngô Thị Tuyển gặp một chiếc tàu Hải quân yêu cầu dân quân giúp vận chuyển vỏ đạn lên bờ và tiếp tế đạn xuống tàu. Không một chút đắn đo, Ngô Thị Tuyển cùng với các chiến sĩ dân quân tự vệ xuống sông, bơi ra tàu làm nhiệm vụ, mặc cho máy bay địch đang quần lượn trên đầu. Khi có đoàn xe tiếp đạn vừa tới, chị lại xung phong đi vác đạn. Có lần gặp phải 2 hòm

đạn đai sắt móc chặt vào nhau, anh em dùng thuổng bật ra để vác nhưng chưa được. Sợ chậm trễ ảnh hưởng đến chiến đấu, Ngô Thị Tuyển ghé vai vác luôn 2 hòm đạn nặng 98kg, gấp đôi trọng lượng cơ thể mình, vượt qua đê, chuyển ra bờ sông tiếp viện kịp thời cho anh em bộ đội chiến đấu.

Sau này khi nhắc về chuyện vác đạn, bà cười: “Hồi đó tôi vác 98kg, khi nhà báo về nói họ không tin. Họ bảo tôi biểu diễn cho họ xem, ai ngờ tôi vác nhiều hơn 2 hòm đạn ngày

Cô gái kéo xác máy bay Mỹ

Bức ảnh này do nghệ sĩ nhiếp ảnh Quang Văn chụp năm 1966 tại xã Hải Thịnh, huyện Hải Hậu (Nam Định). Người kéo mảnh xác chiếc máy bay F4 có hình lá cờ, một biểu tượng của nước Mỹ là nữ dân quân Hà Thị Nhiên, còn vật dùng để kéo là chiếc dây thừng, vật “bất ly thân” được trang bị cho dân quân các xã ven biển nhằm sẵn sàng bắt, trói phi công địch. Chính nhờ sự “ngẫu nhiên” này, tác giả có được những chi tiết giá trị cho tấm ảnh. Bức ảnh đã được trao Huy chương Vàng tại Triển lãm Ảnh Quốc tế tại Cộng hòa Dân chủ Đức 3 /1970.

ấy 2kg”. Bà cười đôn hậu. Nụ cười ấy chất chứa cả sức mạnh nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Với những thành tích xuất sắc trong chiến đấu, dũng cảm kiên cường, Ngô Thị Tuyển đã hai lần được nhận Huân chương Chiến công hạng Ba, được Bác Hồ tặng huy hiệu của Người. Ngày 01/01/1967, bà được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.

Ngô Thị Tuyển - Người nữ chiến sĩ dân

Mẹ Suốt

Mẹ Suốt tên thật là Nguyễn Thị Suốt (1906 - 1968), nữ Anh hùng Lao động trong Chiến tranh Việt Nam, người đã lái đò chở bộ đội, thương binh, đạn dược qua con sông Nhật Lệ trong những năm 1964 - 1967. Năm 1964, sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ, Mỹ bắt đầu đem quân đánh phá miền Bắc. Miền đất Quảng Bình là một trong những trọng điểm đánh phá của máy bay và hải quân Mỹ, với mục đích nhằm ngăn chặn việc chi viện của miền Bắc cho lực lượng cách mạng miền Nam. Lúc đó, mẹ đã gần 60 tuổi nhưng vẫn xung phong nhận công việc chèo đò chở cán bộ, thương binh và vũ khí qua sông, ngay cả những lúc máy bay Mỹ ném bom oanh tạc ác liệt.

▲ Ảnh: Tư liệu

Tổng cộng ước tính mỗi năm mẹ Suốt chèo đò qua lại đến 1400 chuyến.

Trong Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc năm

1966 tổ chức ở miền Bắc, mẹ Suốt được mời tham dự. Ngày 1/1/1967, mẹ được phong tặng danh hiệu Anh hùng ngành Giao thông vận tải trong chống Mỹ cứu nước.

Ngày 11/10 /1968 mẹ Nguyễn Thị Suốt đã hy sinh trong một trận bom Mỹ.

Năm 1980, Ủy ban Nhân dân thị xã Đồng Hới đã cho dựng tượng đài “Mẹ Suốt” nằm giữa trung tâm bến đò. Hiện nay ngay gần cầu Nhật Lệ là con đường Mẹ Suốt, là nơi đặt bức tượng “Mẹ Suốt”. Bức tượng được khánh thành năm 2003, tác giả là nhà điêu khắc Phan Đình Tiến. Nhà thơ Tố Hữu cũng đã sáng tác bài thơ nổi tiếng mang tên “Mẹ Suốt”.

Nữ dân quân

Trong ngày Lễ kỷ niệm Quốc khánh 02/9/1960, Nguyễn Đình Ưu, phóng viên ảnh báo Quân đội chụp được cô dân quân đầu chít khăn mỏ quạ, chiếc áo cánh nâu, đai lưng thắt chẽn, vai mang súng, gương mặt vừa đôn hậu vừa cương nghị không chỉ quen thuộc đối với mỗi người Việt Nam mà cả với bạn bè quốc tế. Đó là cô dân quân làng Láng, Hà Nội, tên là Minh Nguyệt. Bức ảnh đã được trao Huy chương Vàng tại triển lãm ảnh quốc tế tại Hungari năm 1960.

▲ Mẹ Suốt và Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Đại hội Anh hùng, Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 1996. Ảnh: TTXVN

Nữ anh hùng La Thị Tám

Hơn 50 năm trước, ngã ba Đồng Lộc, nằm trên đường Hồ Chí Minh, giao điểm của quốc lộ 15A và tỉnh lộ 2 đoạn qua huyện Can Lộc - mạch máu giao thông quan trọng của mọi tuyến đường ra Bắc vào Nam nên bị địch đánh phá ác liệt.

Nhiệm vụ của La Thị Tám là đứng trên quả đồi cao, phía trái của ngã ba Đồng Lộc vào những lúc máy bay địch ném bom, dùng ống nhòm quan sát để đếm, xác định xem những quả nào đã rơi, bao nhiêu quả đã nổ. Quả nào chưa nổ thì chạy xuống cắm cọc tiêu báo bom để các lực lượng công binh rà phá. Suốt 200 ngày đêm ròng rã, La Thị Tám đã đếm và cắm tiêu được 1.205 quả bom.

La Thị Tám được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu

Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân vào năm 1969, khi mới 20 tuổi.

Trong một lần đến Đồng Lộc, nhiếp ảnh gia Văn Bảo đã chụp được khoảnh khắc La Thị Tám đang đứng ở trên

đồi, tay cầm ống nhòm, đôi mắt quan sát những quả bom rơi.

Bức ảnh ấy trở thành nguồn cảm hứng để nhà thơ Phương

Thúy cho ra đời bài thơ “Cô gái sông La” và nhạc sĩ Doãn

Nho đã phổ nhạc bài thơ này thành bài hát “Người con gái sông La” nổi tiếng: “Bom thù xới nát đất này từng ngày/ Mà em đứng đó tóc xanh tung bay/ Em là chồi biếc của mùa Xuân Việt Nam...”

Nụ cười chiến thắng

Trong ký ức của nhiều người vẫn còn nhớ rất rõ sự kiện ngày 02/08/1968, trước Tòa án Quân sự mặt trận Vùng 3 Chiến thuật của chính quyền Sài Gòn, sau khi nghe kết án chị Võ Thị Thắng đã nở nụ cười, dõng dạc tuyên bố: “Liệu chính quyền của các ông có tồn tại đến 20 năm để bỏ tù tôi không?”. Thực tế đã chứng minh lời nói của bà, ngày 7/3/1974, chị Võ Thị Thắng và nhiều chiến sĩ cách mạng khác đã được trả tự do theo Hiệp định Paris.

Bức ảnh “Nụ cười chiến thắng” với câu nói ngắn gọn, đanh thép của cô gái miền Nam, nữ sinh Sài Gòn Võ Thị Thắng đã làm rung động lòng người; tác động tích cực đến tinh thần chiến đấu của chiến sĩ và là nguồn cảm hứng cho nhiều sáng tác của văn nghệ sĩ trong và ngoài nước thời bấy giờ.

Nụ cười ấy đã trở thành biểu tượng hiên ngang dũng mãnh của cả thế hệ người Việt Nam anh hùng trong kháng chiến, bức ảnh nụ cười chiến thắng đã theo chân những người biểu tình chống chiến tranh xâm lược Việt Nam - xuất hiện khắp Paris, là hành trang cho bao chiến sĩ và bao người bị nhà lao đế quốc giam cầm. Chị Võ Thị Thắng là niềm tự hào của người Việt Nam. Ảnh do một phóng viên Nhật chụp.

NSNA VÕ AN KHÁNH

NSNA Võ An Khánh (tên thật là Võ Nguyên Nhân), ông là cây đại thụ nhiếp ảnh kháng chiến xuất sắc bậc nhất Tây Nam Bộ, tác giả của những bức ảnh nổi tiếng “Trạm quân y dã chiến” - Giải thưởng Nhà nước năm 2007, “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” (ảnh bộ) - Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2022.

Gắn bó với chiếc máy ảnh và dân quân miền Tây Nam Bộ ngay ở những ngày đầu kháng chiến, chiến sĩ - nghệ sĩ nhiếp ảnh Võ

An Khánh đã để lại một kho tư liệu ảnh đồ sộ gồm hàng trăm thước phim đen trắng, trong đó tác phẩm tiêu biểu nổi tiếng nhất phải kể đến bức “Trạm quân y dã chiến”

“… Trưa ngày 15/9/1970, khi bám sát bước chân của tiểu đội 20 nhằm chặn đánh cánh quân địch di chuyển từ Rạch Sỏi dọc theo kênh xáng Xẻo Rô trong chiến dịch “Nhổ cỏ U Minh”, tôi đã ghi được bằng máy ảnh Yashica - D, ống kính 80mm, phim 6x6cm. Ít ai ngờ, ngay giữa cánh rừng tràm ngập mặn, kề sát bên trận địa còn vương mùi thuốc súng, lại có một ca mổ

đang được các y bác sĩ khẩn trương

tiến hành thầm lặng nơi “Trạm quân y dã chiến” nổi trên mặt nước, dưới một tấm bạt dù đơn sơ…

Nhà phê bình ảnh Margarette

Loke - báo New York Times - số xuất

bản ngày 19/4/2000 đã bình luận

“Khoảnh khắc không lời, thời gian

như ngưng đọng giữa sự sống và cái

chết. Ở đâu đó, dường như có một

hơi thở đang hồi sinh. Giữa chiến sự bao trùm, sự bình tĩnh của các nhân

vật biểu lộ sức chịu đựng gian khổ,

ý nghĩa nhân văn, khát vọng chiến

thắng của người dân Việt, cùng

không gian độc đáo khiến bức ảnh

đi vào lịch sử. Hình tượng gây xúc

động mạnh thậm chí hơn cả bức ảnh

“Nhóm bác sĩ quân y Hoa Kỳ - năm

1943” của phóng viên chiến trường

bậc thầy Robert Capa (1913 - 1954)”.

Sinh năm 1936, tại xã Ninh Quới, huyện Hồng Dân, tỉnh Cà Mau trong một gia đình nghèo. Cậu bé

Võ Nguyên Nhân từ lúc 8 tuổi, đã theo chân mẹ vào rừng học cách đặt trúm bắt lươn, úp cá để mưu sinh.

Năm 17 tuổi, ông được tổ chức đưa lên Sài Gòn, đổi tên là Võ An Khánh vào làm công cho một hiệu ảnh.

Vừa học nghề đồng thời trong vai chụp ảnh dạo, ông làm giao liên cho lực lượng kháng chiến ở quê nhà.

Năm 1959, ông được điều về làm Tổ trưởng Nhiếp ảnh kháng chiến Bạc Liêu rồi lên Phó phòng Nhiếp ảnh khu Tây Nam Bộ. Tích cực xây dựng

cơ sở, tuyên truyền vận động chính sách, vừa sát cánh cùng dân quân địa phương trong chiến đấu, chiến sĩ - nhà nhiếp ảnh Võ An Khánh có cơ hội ghi được nhiều bức ảnh vừa giàu

tính hiện thực, vừa giàu tính sử thi: “Đội quân tóc dài huyện Cái Nước ra trận hỏi tội kẻ thù” (1963), “Nhân dân xã Trần Thới, Phú Mỹ, Tân Hưng Đông tuần hành ủng hộ bản tuyên bố 8 điểm của Đoàn Đại biểu ta tại Hội đàm Paris, tháng 6/1972”, “Bắn lựu đạn bằng nạng giàn thun - một sáng kiến độc đáo của chiến tranh du kích” (1974)…

đấu

Vào thập niên 1960 và đầu những năm 1970, chiến sự miền Tây diễn ra ngày càng ác liệt, hầu hết các trận đánh lớn ở chiến trường Khu 9 đều in dấu chân nhà nhiếp ảnh Võ An Khánh. Có lần say mê bấm máy, ông bị sức ép của bom hất ngược văng mạnh về phía sau, nằm bất tỉnh suýt chết ngay tại miệng hầm. Đêm đến

4. Tấm lòng của Hội mẹ chiến sĩ và Phụ nữ cấp 6 xã Khánh Lâm U Minh đối với các chiến sĩ đang làm nhiệm vụ ở chiến trường (2/6/1970)

5. Phản lực Mỹ đã bị du kích bắn rơi ngày 27/3/1971 tại xóm Lung Tràm. Xác của nó còn nằm rải rác trên đường các em đến trường.

6. Lớp học tập chánh trị nghiệp vụ cho 50 cán bộ đang công tác hợp pháp trong lòng địch (Rừng đước Năm Căn 7/1972)

7. Đội nữ pháo binh Cái Nước là một trong bốn đội nữ pháo binh của tỉnh Cà Mau thời chiến năm 1973

ông lại mày mò, cặm cụi tráng từng cuộn phim, rọi ảnh bằng đèn dầu rồi cẩn thận ghi chép các thông tin cần lưu giữ…

Sau ngày đất nước hoàn toàn thống nhất, ông tiếp tục dành thời gian cầm máy ảnh miêu tả giai đoạn tái thiết, xây dựng quê hương đổi mới và lần luợt xuất bản các sách ảnh: “Đường hạnh phúc” (2000),

“Quê hương tôi thời chiến” (2003), “Việt Nam trong trái tim tôi” (2015)… Năm 2017, kỷ niệm 42 năm Ngày Giải phóng miền Nam, 300 bức ảnh tư liệu - nghệ thuật thời chiến của nghệ sĩ nhiếp ảnh Võ An Khánh đã trưng bày tại Quảng trường Hùng Vương (TP. Bạc Liêu). Đầu năm 2020, được sự hỗ trợ của nhiều cơ quan, ban ngành “Nhà trưng bày ảnh Tư liệu - Nghệ thuật” của nghệ sĩ nhiếp ảnh Võ An Khánh đã hình thành tại đường Huỳnh Văn Xã, Phường 1, TP. Bạc Liêu.

Xuyên suốt hành trình hơn 50 năm cầm máy ảnh, trọn vẹn nghĩa tình với vận mệnh đất nước, cây đại thụ nhiếp ảnh kháng chiến xuất sắc bậc nhất Tây Nam Bộ Võ An Khánh vinh dự được trao tặng: Huân chương Độc lập hạng Ba, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Ba, Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cao Văn Lầu tỉnh Bạc Liêu lần thứ Nhất (2009) cùng nhiều Giải thưởng ảnh báo chí, ảnh nghệ thuật trong và ngoài nước. Những khoảnh khắc dũng cảm, hào hùng trong kháng chiến của quân dân miền Tây Nam Bộ qua ống kính của chiến sĩ, nghệ sĩ Võ An Khánh sẽ là chứng tích sống động sống mãi với thời gian. ☐

8. Đơn vị U Minh 1 hành quân đánh chiếm Chi khu Đầm Dơi chiều ngày 9/9/1963 (Người đội nón phía tay phải là ông Hai Nhiếp, tức Trần Bỉnh Khuôl)

9. Hàng vạn Nhân dân ba xã Trần Thới, Phú Mỹ và Tân Hưng Đông biểu tình tuần hành ủng hộ Bản Tuyên bố 18 điểm của đại biểu ta tại Hội đàm Paris tháng 6/1972

10. Đoàn cán bộ đang chờ giao liên bám đường trước khi sang sông Ông Đốc - nơi địch thường phục kích và cho tàu chiến tuần tra bắt giết người qua lại (Gia Lai, năm 1968)

NHIẾP ẢNH CÁCH MẠNG VIỆT NAM

CUỘC THI ẢNH NGHỆ THUẬT

QUỐC TẾ LẦN THỨ 12

TẠI VIỆT NAM NĂM 2023

Cuộc thi Ảnh nghệ thuật Quốc tế lần thứ 12 năm

2023 tại Việt Nam (VN-23) do Hội Nghệ sĩ Nhiếp

ảnh Việt Nam (VAPA) tổ chức với sự bảo trợ nghệ thuật của Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật Quốc tế (FIAP), Hiệp hội Hình ảnh không biên giới Pháp (ISF) đã thành công tốt đẹp.

Với 4 chủ đề: Tự do Màu, Tự do Đơn sắc, Trẻ em và Ý tưởng, VN-23 đã thu hút 10.330 tác phẩm của 1.079 tác giả tham dự của 32 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ban Tổ chức đã

BÀI: MỸ LINH

nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của các tác giả. Điều đó đã tiếp tục khẳng định các cuộc thi “VN” do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức là sân chơi ảnh nghệ thuật lớn, rất được mong đợi không chỉ đối với nhiếp ảnh trong nước, mà cả với bạn bè nhiếp ảnh thế giới.

Được thẩm định theo phương thức online độc lập bởi 4 Hội đồng Giám khảo có uy tín, có tước hiệu cao của Việt Nam và quốc tế. Nhằm đáp ứng nhu cầu giao lưu Nhiếp ảnh quốc tế, đồng thời bảo đảm các tiêu chí

HUY CHƯƠNG VÀNG VAPA - ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH MÀU

Tác phẩm: All around music (Tạm dịch: Không gian âm nhạc)

Tác giả: André Boto (Bồ Đào Nha)

HUY CHƯƠNG VÀNG ISF

ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH MÀU

Tác phẩm: Pollution (Tạm dịch: Sự ô nhiễm)

Tác giả: André Boto (Bồ Đào Nha)

của VAPA, Hội đồng Giám khảo đã tiến hành chọn ra bộ ảnh accept theo 2 tiêu chí, trong đó bộ 1.155 ảnh được accept ban đầu theo tiêu chí quốc tế (áp dụng với 2 tổ chức: FIAP và ISF); sau đó, tiếp tục rà soát theo tiêu chí VAPA, chọn ra bộ 499 ảnh triển lãm VAPA (được VAPA tính điểm đỏ), bao gồm 71 giải thưởng cho cả 3 hệ thống VAPA, FIAP và ISF.

Mặc dù có thêm bộ ảnh được accept linh hoạt theo thông lệ của các tổ chức nhiếp ảnh quốc tế, tuy nhiên, tỷ lệ ảnh vào accept của VN-23 so với các cuộc thi quốc tế khác vẫn rất khắt khe (chỉ 12,29% đối với bộ theo tiêu chí quốc tế và 4,8% đối với bộ theo tiêu chí của VAPA) đã thực sự trở thành thử thách ngày càng cuốn hút đối với người chơi ảnh trong nước, quốc tế.

Bộ tác phẩm được lựa chọn triển lãm tại VN-23 sẽ là một bữa tiệc thị giác đa dạng, hấp dẫn với nhiều phong cách sáng tạo độc đáo dành cho công chúng thưởng lãm; là bức tranh sinh động đầy màu sắc về tình đoàn kết, hữu nghị giữa các tác giả nhiếp ảnh từ 32 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự Cuộc thi Ảnh nghệ thuật Quốc tế năm 2023. ☐

HUY CHƯƠNG VÀNG FIAP

ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH MÀU

Tác phẩm: Ký ức thời gian

Tác giả: Nguyễn Anh Tuấn (Việt Nam)

HUY CHƯƠNG VÀNG VAPA

ĐỀ TÀI: TRẺ EM

Tác phẩm: Trẻ em và mùa Xuân

Tác giả: Lê Thanh Sơn (Việt Nam)

HUY CHƯƠNG VÀNG FIAP

ĐỀ TÀI: TRẺ EM

Tác phẩm: Summer day (Tạm dịch: Ngày hè)

Tác giả: Nguyễn Thị Vân (Việt Nam)

HUY CHƯƠNG VÀNG ISF

ĐỀ TÀI: TRẺ EM

Tác phẩm: Maja (Tạm dịch: Nàng Maja)

Tác giả: Grzegorz Lewandowski (Ba Lan)

HUY CHƯƠNG VÀNG VAPA - ĐỀ TÀI: Ý TƯỞNG

Tác phẩm: New reality (Tạm dịch: Thực tại mới)

Tác giả: André Boto (Bồ Đào Nha)

HUY CHƯƠNG VÀNG FIAP - ĐỀ TÀI: Ý TƯỞNG

Tác phẩm: The false Illusion (Tạm dịch: Ảo ảnh)

Tác giả: André Boto (Bồ Đào Nha)

HUY CHƯƠNG VÀNG VAPA

ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH ĐƠN SẮC

Tác phẩm: Một đời gắn bó (Tạm dịch: Lifetime attachment)

Tác giả: Đặng Kế Đức (Việt Nam)

HUY CHƯƠNG VÀNG FIAP

ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH ĐƠN SẮC

Tác phẩm: Mirror

Tác giả: André Boto (Bồ Đào Nha)

HUY CHƯƠNG VÀNG ISF ĐỀ TÀI: TỰ DO CHO ẢNH ĐƠN SẮC Tác phẩm: Foggy dawn Tác giả: Ma Yaping (Trung Quốc)

ội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam có trên 70 hội viên nữ trải dài khắp các vùng miền trên cả nước. Hàng năm Ban công tác nữ của Hội vẫn duy trì triển lãm nhân dịp Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3. Triển lãm năm nay với chủ đề “Vẻ đẹp đất nước và con người” đã quy tụ được 61 tác giả với 244 tác phẩm tham gia triển lãm với đề tài tự do, phản ánh mọi hoạt động đời sống sinh hoạt của người phụ nữ và phong cảnh đẹp của đất nước.

Các tác phẩm tham dự cuộc thi nhìn chung đã phản ánh đa dạng, phong phú hình ảnh cuộc sống đất nước và con người Việt Nam ở khắp mọi miền Tổ quốc, đặc biệt là hình ảnh về phụ nữ trong công việc, trong sinh hoạt ở nhiều lĩnh

vực khác nhau. Triển lãm là một bức tranh tổng thể khắc họa khái quát về chân dung các mẹ, các chị trong đời sống hàng ngày... Qua thể hiện của các tay máy nữ hình ảnh người phụ nữ có chất mềm mại và nữ tính. Đam mê và sáng tạo, các nữ nghệ sĩ nhiếp ảnh tuy bận rộn công việc gia đình, với thiên chức làm bà, làm mẹ, làm vợ… ngoài ra còn phải đảm nhận các công việc xã hội trong công sở, cơ quan... nhưng các chị vẫn luôn học hỏi và tích cực tham gia đi sáng tác cho dù ở độ tuổi nào. Nhiều chị tuổi cao trên 70 và 80 vẫn gửi ảnh tham gia triển lãm. Hy vọng triển lãm ảnh vào dịp 8/3/2023 năm nay của các chị em nhiếp ảnh nữ sẽ đem lại nhiều cảm xúc cho người xem. ☐

◀

truyền thống

Ảnh: Võ Thị Bạch Yến

◀ Nắng Xuân

Ảnh: Phạm Bích Diệp

▼ Chiều Tây Nguyên

Ảnh: Trần Thị Thu Đông

▶

▼

GIẢI NHÌ

1. Tác phẩm: Xuân về trên Cao Nguyên Đá Tác giả: Hoàng Văn Dưỡng (Hà Nội)

2. Tác phẩm: Đón Xuân Tác giả: Hiếu Minh Vũ (Đồng Tháp)

GIẢI BA

3. Tác phẩm: Du Xuân Tác giả: Nguyễn Việt Hồng (Hà Nội)

4. Tác phẩm: Những mảng màu

đẹp bên ô cửa

Tác giả: Huỳnh Thanh Huy (TP Hồ Chí Minh)

5. Tác phẩm: Đường đua mùa Xuân Tác giả: Dương Duy Khang (Ninh Bình)

Nhân dịp đầu Xuân Quý Mão, Hội Nhiếp ảnh TP HCM đã tổ chức thành công Cuộc thi ảnh nghệ thuật mùa Xuân với hai chủ đề “Xuân Quê hương” và “Chim, Động vật thiên nhiên, Hoa, Cá kiểng, Côn trùng”. Sau khoảng thời gian phát động, Cuộc thi đã nhận được tổng số 2666 tác phẩm của 281 tác giả đến từ 54 tỉnh thành gửi về dự thi. Qua nhiều vòng chấm, Ban Giám khảo cuộc thi và Ban Tổ chức đã chọn ra 22 tác phẩm đoạt giải, trong đó có 2 giải Nhất, 4 giải Nhì, 6 giải Ba và 10 giải Khuyến khích.

CHỦ ĐỀ: CHIM, ĐỘNG VẬT

THIÊN

GIẢI NHẤT

Tác phẩm: Thành công Tác giả: Đinh Xuân Trường (TP. Hồ Chí Minh)

Khoảnh

những nẻo đườngkhắc

Thân tặng các nghệ sĩ nhiếp ảnh nhân kỷ niệm

70 năm Ngày truyền thống Nhiếp ảnh Việt Nam

Trải lòng cùng mưa nắng

Cũng lều bạt dặm trường

Đi muôn phương tìm ảnh

Dù trời đông giá lạnh

Dù băng giá tuyết rơi

Nơi biên giới xa xôi

Dấu chân anh ở lại.

Rong ruổi khắp nẻo đường

Lên non và xuống biển

Đeo mang bao phương tiện

Chinh phục mọi điểm cao

Lặn xuống tận đáy sâu

Như những nhà thám hiểm, Đâu phải làm nghề biển

Cũng vào lộng ra khơi

Bến bờ khắp muôn nơi

Theo cánh buồm gió lộng.

Đón bình minh khắc khoải

Nhớ hoàng hôn đợi chờ

Mơ mây trắng trời xanh

Ước tia nắng long lanh

Sương sa trên hoa lá.

Ánh sáng là tất cả

Ống kính hút trời trong

Ghi khoảnh khắc chờ mong

Lưu cho đời mãi mãi.

Tâm hồn luôn rộng trải

Chân lấm mọi nẻo đường

Từ sinh hoạt đời thường

Các dân tộc bốn phương

Các danh lam thắng cảnh

Hay con Lạc cháu Hồng

Đến sự kiện non sông

Cùng xông pha tiền tuyến

Ghi sử các trận chiến

Lưu danh mãi cho đời

Ghi vẻ đẹp muôn nơi

Bằng đam mê trí tuệ

Người nghệ sĩ là thế

Họ đi như vô đề...