Pioneering Ceramics

Om de verbanden tussen toen en nu verder uit te werken maakten we twaalf combinaties van historisch Delfts aardewerk en hedendaags keramiek. De historische stukken selecteerden we uit de collectie zeventiende- en achttiende-eeuws Delfts aardewerk van het museum. Voor de hedendaagse stukken kozen we voor werk van in Nederland opgeleide of werkzame makers, met een uitzonderlijke interesse voor het keramiekambacht. Om de contrasten tussen toen en nu scherp te stellen, zochten we overwegend naar werk van nieuw talent: jonge makers, autodidacte makers en makers die ongehoorde of ongeziene perspectieven vertegenwoordigen. De combinaties van hun werk met dat van hun historische collega’s legden we aan hen voor. De gesprekken die hieruit volgden, te midden van stukken klei, ovens en 3D-printers, wekten de dialoog rond Pioniers in Keramiek ook buiten de muren van het museum tot leven.

In dit boek delen we de inzichten en verbanden die we vonden tijdens onze gesprekken aan de hand van vier thema’s: Verkennen, Verdiepen, Produceren en Verbeelden. Aan de hand van deze thema’s volgen we de werkwijzen en uitdagingen van zowel Delftse plateelbakkers als hedendaagse makers. We onderzoeken wat hen inspireert, hoe en waarom ze zich verdiepen in kleisoorten, glazuren en beschilderingen, hoe ze nieuwe productiemethoden ontwikkelen en hoe ze uitdrukking geven aan hun ideeën. Maar we bestuderen ook hoe makers met pionierende keramiek reageren op de wereld waarin ze werken, en hoe ze daar mede vorm aan geven.

De ontwikkeling van Pioniers in Keramiek heeft antwoorden, maar ook veel nieuwe vragen gebracht. Het heeft onze kijk op keramiek - historisch en hedendaags - ontegenzeglijk veranderd. Wij zijn benieuwd of dat bij u ook het geval zal zijn.

To further elaborate on the connections between then and now, we made twelve combinations of historical Delft earthenware and contemporary ceramics. We selected the historical pieces from the museum’s collection of seventeenth- and eighteenth-century Delft earthenware. For the contemporary pieces, we chose the work of makers active or educated in the Netherlands, with a particular interest in the ceramics craft. To accentuate the differences between then and now, we looked predominantly for the work of new talent: young makers, autodidactic makers and makers representing perspectives that have not been heard or not been seen. We presented them with the combinations of their work and the work of their historical colleagues. The resulting conversations, amidst blocks of clay, kilns and 3D printers, evoked a further dialogue on Pioneering Ceramics, outside of the museum walls, too.

In this book, we share the insights and connections found during our conversations on the basis of four topics: Exploration, Immersion, Production and Imagination. On the basis of these topics, we trace the working methods and challenges of both the Delftware potters and contemporary makers. We look into what inspires them, how and why they explore different kinds of clay, glazes and decoration, how they develop new production methods and how they express their ideas. But we also consider how makers respond with pioneering ceramics to the world in which they work, and how they help to shape it.

The development of Pioneering Ceramics has led to answers, but also to many new questions. It has unquestionably changed our view of ceramics – both historical and contemporary. We are curious to see if it has the same effect on you.

Keramiek Ceramics

Aardewerk Earthenware Porselein Porcelain

Steengoed Stoneware

dik thick dun thin broos brittle sterk strong

waterdoorlatend permeable waterdicht watertight

gebakken op fired at ca. 800-1150ºC

gebakken op fired at ca. 1350-1500ºC

haar objecten juist zichtbaar maken hoezeer culturen met elkaar verwant en versmolten zijn. Ze ziet keramiek maken als een universele taal, die iedereen kan leren spreken en die in uiteenlopende gemeenschappen op gelijksoortige wijze wordt toegepast.

In haar vroege werk vertaalt Moniz deze visie door bevriende kunstenaars en ontwerpers uit te nodigen om haar vazen samen te voorzien van een beeldverhaal (afb.3) Uiteenlopende verhalen van verschillende individuen verworden op haar grootschalige objecten tot één. Voor meer recent werk bestudeert Moniz in verschillende landen traditionele maaktechnieken, waaromheen zich gemeenschappen hebben gevormd. Zo ging ze in de leer bij gemeenschappen in Marokko, Zuid-Korea en Japan, op zoek naar vormen, symbolen en waarden die ons als mensen binden. De objecten die Moniz naar aanleiding van deze verkenningen maakt ademen traditioneel vakmanschap (afb.4). Ze zijn met de hand opgebouwd en deels of niet geglazuurd. Universele basiselementen uit het maakproces – zoals de hand van de maker, de kleur en de textuur van de klei – blijven zo zichtbaar.

In her early work, Moniz expressed this view by inviting artist and designer friends to provide her vases with a visual narrative (ill.3). Different stories by different individuals blend into one on her large-scale objects. For more recent work, Moniz studies traditional creative techniques, around which communities have formed, in several countries. She was an apprentice in communities in Morocco, South Korea and Japan, in search of forms, symbols and values uniting us as people. The objects Moniz makes in response to these explorations radiate traditional artisanship (ill.4). They are constructed by hand and either partially glazed or not at all. In this way, universal basic elements of the creative process – such as the hand of the maker, the colour and texture of the clay – remain visible.

Leren door te doen

Om de uiterlijke kenmerken van porselein dichter te benaderen dan met majolica mogelijk is, ontwikkelden Nederlandse plateelbakkers rond 1620 een nieuw type aardewerk. Ze ontdekten dat ze dunner aardewerk konden maken door aan hun klei Doornikse aarde met mergel toe te voegen, wat een minder vet mengsel opleverde. Het eenmaal gebakken aardewerk dompelden ze volledig onder in een bad van vloeibaar tinglazuur. Het tinglazuur bestond uit masticot, dat weer is samengesteld uit zand en zouten, en tinas, een mengsel van lood en tin. Om voorwerpen extra glans te geven voegden ze een laag transparant loodglazuur toe. Het geglazuurde aardewerk stapelden de plateelbakkers niet langer op met proenen. Ze legden het in plaats daarvan op pennen die in een koker werden gestoken, zodat het witte glazuur alleen aan de achterkant wordt onderbroken.

Learning by Doing

Around 1620, in order to get closer to the visible characteristics of porcelain than is possible with maiolica, Dutch potters developed a new type of earthenware. They discovered they could make a thinner earthenware by adding to their clay soil with marl from Tournai, resulting in a mixture that was less fatty. When the earthenware had been fired once, they immersed it completely in a bath of liquid tin glaze. The tin glaze consisted of massicot, which in turn is composed of sand and salts, and a mixture of lead and tin. To give the objects extra gloss, a layer of transparent lead glaze was added. The Delftware potters no longer stacked the glazed earthenware using spurs. Instead, they placed them on pegs that were stuck into a saggar, so the white glaze would only be interrupted on the back.

5. Onbekend (China), Kalebasvormige vaas

Unknown (China), Gourd-shaped vase

porselein porcelain

Ca. 1635-1645

6. Plateelbakkerij

De Grieksche A, Flesvaas Delftware factory

The Greek A, Bottle vase

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze

1678-1686

7. Onbekend (Delft), naar Leonaert Bramer (1596-1674)

Unknown (Delft), after Leonaert Bramer (1596-1674)

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze

Ca. 1660-1670

8. Olivier van Herpt, Arcanum porselein porcelain

2017

9. Olivier van Herpt, Blue and White porselein porcelain

2018

Dit vroeg 17de-eeuwse bordje combineert een op het Chinese Kraakporselein geïnspireerde rand met het typisch Christelijke motief van Maria-met-kind. Twee culturen ontmoeten elkaar.

This early 17th-century dish combines a border inspired by Chinese Kraak porcelain with the typically Christian motif of the Virgin and Child. Two cultures meet.

Eind 17de eeuw maakten Delftse plateelbakkerijen grote, uitbundige vazen met tuiten, die uit verschillende delen bestaan. Het zijn technische hoogstandjes.

At the end of the 17th century, Delftware potters made large, exuberant vases with spouts, consisting of several parts. They were technical tours de force.

Octave Rimbert-Rivière ontwerpt bizarre gebruiksobjecten met behulp van 3D-software. Hij realiseert zijn ingewikkelde ontwerpen door gebruik te maken van verschillende, zelfgemaakte mallen.

Octave Rimbert-Rivière designs bizarre utilitarian objects with the help of 3D software. He realizes his complicated designs by making use of a variety of self-made moulds.

21. Viktor Hachmang i.s.m./with Gen-emon, Intruder porselein porcelain

2019

22. Viktor Hachmang i.s.m./ with Gen-emon, Thieving Magpies porselein porcelain 2019

23. Viktor Hachmang i.s.m./with Gen-emon, Tsuyu porselein porcelain 2019

24. Lisa Konno i.s.m./with Yamatatsu en/and Bunshogama, Mirror selfie porselein, hout, spiegel, webcams porcelain, wood, mirror, webcams

2022-2023

25. Simone Post i.s.m./with Yamatatsu en/and Kinemon, Flagship Pitcher porselein porcelain 2023

26. Onbekend (Japan), Kistje

Unknown (Japan), Chest lakwerk lacquer

Ca. 1600-1700

27. Onbekend (China), Vierkante vaas met vogels bij bloemtakken

Unknown (China), Square vase with birds and flower branches

porselein porcelain

Ca. 1700

28. Onbekend (Delft), Koffiekan

Unknown (Delft), Coffee pot

aardewerk, glazuur earthenware, glaze

Ca. 1700-1730

29. Onbekend (Delft), Borstelrug

Unknown (Delft), Brush back

aardewerk, glazuur earthenware, glaze

Ca. 1700-1730

30. Plateelbakkerij De Grieksche A, Theepot Delftware factory De Grieksche A, Tea pot

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze 1701-1722

31. Yoon Seok-hyeon, OTT/ Another Paradigmatic Ceramic

porselein, hars porcelain, resin 2021

De Delftse plateelbakkers pasten zogenaamde ‘chinoiseriedecors’ toe op voorwerpen met een typisch Europese vorm, zoals lampetkannen en -schalen.

The Delftware potters applied so-called ‘chinoiserie’ decoration to objects with characteristically European shapes, like jugs and basins.

Simone Post experimenteert in Arita met het knopen van klei. De gebruikte kleuren verwijzen naar de landen die in de 17de eeuw direct of indirect verbonden waren door de porseleinhandel.

Simone Post experimented with knots of clay in Arita. The colours used refer to the countries directly or indirectly linked by the trade in porcelain during the 17th century.

Rink Schelling (Studio Rink) maakt objecten van ongefilterde, Nederlandse zeeklei. De eigenschappen van dit lokale materiaal zijn leidend in haar maakproces.

Rink Schelling (Studio Rink) makes objects of unfiltered, Dutch sea clay. The characteristics of this local material determine her creative process.

Zogenaamde ‘misbaksels’ zijn in de oven kapotgegaan, bijvoorbeeld doordat een koker met borden is ingestort. Dergelijk productieafval werd veelal weggegooid.

So-called ‘misfirings’ were damaged in the kiln, for example, when a saggar with dishes collapsed. Such production waste was usually discarded.

Fabrique Publique en Coudre gebruiken afgedankt keramiek als grondstof voor Reprint Ceramics, een serie ge-3D-printe lampenkappen.

Fabrique Publique and Coudre use discarded ceramics as raw material for Reprint Ceramics, a series of 3D-printed lampshades.

Er was veel brandstof nodig om de kamergrote ovens, waarin Delfts aardewerk minstens twee keer werd gebakken, op te stoken. Kwaartkokers beschermden het aardewerk tegen rookgassen.

Lots of fuel was needed to stoke the kilns the size of rooms in which Delft earthenware was fired at least twice. Saggars protected the earthenware from flue gases.

‘Rauwglazuren’ is het direct glazuren van ongebakken aardewerk, zodat het maar één keer gestookt hoeft te worden. Benedetta Pompili blaast deze techniek met Raw.obj nieuw leven in.

‘Raw glazing’ is the immediate glazing of unfired earthenware, so the kiln only has to be stoked once. Benedetta Pompili is breathing new life into this process with Raw.obj.

61. Plateelbakkerij De Porceleyne Schotel, Paar plastieken in de vorm van paarden

Delftware factory De Porceleyne Schotel, Pair of sculptures of horses

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze

1724-1764

62. Onbekend (Delft), Paar miniatuurschoenen

Unknown (Delft), Pair of miniature shoes

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze 1758

63. Onbekend (Nederland), Poppenhuis van Petronella Oortman Unknown (Netherlands), Dolls’ house of Petronella Oortman

kast van eikenhout, belijmd met schildpad en tin oak cabinet, glued with tortoisehell and pewter

Ca. 1686-1710

64. Onbekend (Delft), Miniatuurkannetjes

Unknown (Delft), Miniature pitchers

aardewerk, tinglazuur earthenware, tin glaze

Ca. 1700-1800

65. Sunwoo Jung, Tiny Friends steengoed, glazuur stoneware, glaze

2022-heden/present

Deze kraantjeskan heeft de vorm van een dame. Haar elegante houding en chique kleding maken haar tot een toonbeeld van ‘goede’ smaak.

This coffee urn is shaped like a lady. Her elegant posture and chic attire make her a model of ‘proper’ taste.

Leo Maher vraagt aandacht voor ongeziene of uitgewiste verhalen in onze cultuur. De tafellamp Cruising II verwijst naar informele ontmoetingsplaatsen voor seks binnen de homoseksuele gemeenschap.

Leo Maher calls attention to the unseen or erased stories in our culture. The table lamp Cruising II alludes to informal places where the homosexual community meets for sex.

Baas, Rode Duivel

Aardewerk, glazuur

Earthenware, glaze

2021

Chris Weijers, Wolvenkasteel

Aardewerk, glazuur

Earthenware, glaze

2021

Samuel Sarmiento, Showcase (Collection of minerals and precious metals)

Aardewerk, glazuur Earthenware, glaze 2023

Niels-Jan Tavernier, Zonder titel

Met dank aan

With thanks to

Alle vaste en tijdelijke medewerkers van Museum Prinsenhof Delft/All permanent and temporary staff of the Museum Prinsenhof Delft, Astrid Kerchman, Circulair Warenhuis, Creative Residency Arita, MOED (Museum of Equality and Difference), Royal Delft, Saga prefectuur/Saga prefecture (Japan), Stichting Onbeperkt Genieten; studenten en docenten Creatief Vakman Keramiek/students and tutors Creative Artisanal Ceramics (SintLucas, Boxtel), VAK Delft

Fondsen en sponsors

Funds and sponsors

De tentoonstelling Pioniers in Keramiek is mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Delft, De Laatste Eer, het Mondriaan Fonds, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Keramiekstichting Smeele Van der Meulen en Stichting Van Achterbergh-Domhof.

The exhibition Pioneering Ceramics was made possible in part by the City of Delft, De Laatste Eer, Mondriaan Fund, Creative Industries Fund NL, Keramiekstichting Smeele Van der Meulen and Stichting Van Achterbergh-Domhof.

FSC keurmerk plaatsen