Sociale relaties en attitudes, waarden en normen
Over het verband tussen OVER
HET
VERBAND
TUSSEN
sociale relaties en attitudes, SOC IALE
RELATIES
EN
ATTITUDES,
waarden en normen WA A RD E N
E N
N O R M E N
Filip Agneessens • Daniëlle De Lange • Hans Waege Universiteit Gent
1
| Inleiding
Doorheen de tijd zijn samenlevingen sterk onderhevig aan veranderingen. Eén van de belangrijke tendensen die zich volgens sommigen (e.g. Beck, 1996) ontwikkelt, is deze van toenemende individualisering. Mogelijke bronnen, waardoor mensen zowel structureel als cultureel steeds meer aan hun eigen persoonlijke levensloop timmeren, zijn de stijging van het opleidingsniveau, de afnemende invloed van traditionele instituties en de toenemende complexiteit van de samenleving. Samen met deze visie groeide snel de gedachte dat dit zou samengaan met een verschraling van de sociale contacten. De achterliggende idee is dat een samenleving door de nadruk op individualisering zal resulteren in toenemende sociale armoede. De aard en structuur van sociale relaties tussen personen zijn mogelijk een gevolg van deze individualiseringstendens en andere maatschappelijke trends. Van de mate waarin en de manier waarop personen contact hebben met anderen in de alledaagse contexten kan worden verwacht dat deze een invloed uitoefenen op attitudes, opinies, visies en waarden ten opzichte van hun omgeving, maar ook ten aanzien van de bredere samenleving. Zo kan er van individuen die deel uitmaken van een omvangrijk en divers netwerk worden verwacht dat zij zich in het algemeen minder zullen richten op het nastreven van hun eigenbelangen. Anderzijds zal deze bredere maatschappijvisie ook gevolgen hebben op de kwantiteit en de kwaliteit van de eigen sociale relaties. In deze bijdrage gaan we na in welke mate kenmerken van sociale contacten binnen de onmiddellijke omgeving (m.n. familie, vrienden, buren en collega’s) samenhangen met de manier waarop mensen naar het leven en de samenleving kijken. In een eerste deel gaat de aandacht uit naar het aantal, de diversiteit en de
15