MILIEUBESEF EN MILIEUGEDRAG VAN DE VLAMING
Leen Ackaert, Marc Swyngedouw K.U.Brussel Centrum voor Toegepast Multivariaat Onderzoek
Sinds de jaren ’60 kunnen we - althans op verbaal niveau - een toenemende bezorgdheid en consensus omtrent de ernst van het milieuvraagstuk in de meeste Europese landen vaststellen. Deze bezorgdheid heeft zich stilaan gekristalliseerd in de oprichting van verschillende milieuorganisaties, -actiegroepen, politieke partijen en in een vaste plaats van het milieuvraagstuk in de beleidsplanning. Er is echter minder consensus over de oorzaken, de oplossingen en de noodzaak van individuele gedragsverandering om het milieuvraagstuk op te lossen. Immers, hier raakt men niet alleen het vlak van uiteenlopende politieke en maatschappelijke visies maar ook de weerstanden tegen het opgeven van bepaalde milieuonvriendelijke gedragingen. Ondanks de belangrijke rol van de individuele actor in het al dan niet slagen van het voorgestelde of opgelegde milieubeleid, wordt slechts heel occasioneel gepeild naar de opinies en de draagwijdte van de burger aangaande dit vraagstuk. In slechts enkele rapporten kunnen we gegevens omtrent het milieubesef van de Belgen terugvinden. Zo vinden we, bijvoorbeeld, in de (1) Eurobarometer van ’86, ’88, ‘92 en ’95 en de (2) European Value Survey van ’90 vragen omtrent • attitude t.a.v milieu, milieugedrag en -bereidheid, evaluatie van het milieubeleid • milieubezorgdheid en –offerbereidheid Toch schieten deze surveys elk op hun beurt tekort om een algemeen inzicht in het milieubesef en het milieugedrag van de Vlaming weer te geven. De rapporten informeren niet exclusief over Vlamingen. Attitudes worden veelal gemeten aan de hand van één vraag in plaats van een schaal vragen en ze beperken zich dikwijls tot één aspect van het milieubesef. Om aan deze lacune in informatie tegemoet te komen, nam de Vlaamse administratie het initiatief om een luik milieubesef en milieugedrag in haar survey “Culturele verschuivingen in Vlaanderen 1996” op te nemen. In dit artikel willen we dieper ingaan op de eerste resultaten van deze survey. In ons onderzoek staan de volgende vragen centraal: hoe denkt de Vlaming over het milieuvraagstuk, meer concreet wat is zijn houding ten aanzien van het milieu in Vlaanderen? Is hij bereid om een inspanning te leveren ten voordele van het milieu? In welke mate laat de Vlaming zijn milieugedrag beïnvloeden door zijn attitudes t.a.v. het milieu en zijn sociaal - demografische kenmerken ? Aangezien we deze attitudes in breder perspectief willen plaatsen, worden de resultaten van de survey in de mate van het mogelijke vergeleken met de resultaten van de Eurobarometer en de European Value Survey.