Europese steun Natuur en landschap zijn in Europa erg gevarieerd: van hooggebergten en moerassen, tot bossen en uitgestrekte polderlandschappen. Om al die natuurpracht te behouden voor de toekomst heeft de Europese Unie het ‘Natura 2000-netwerk’ gecreëerd. Om de bijzondere habitats en soorten in het Natura 2000-netwerk te beschermen is niet alleen veel werk nodig, maar ook heel wat
financiële middelen. De Europese Unie wil een financieel duwtje in de rug geven bij de uitvoering van voorbeeldprojecten en richtte daarvoor het LIFE-Natuurfonds op. Zowel de overheden als (natuur)verenigingen kunnen beroep doen op het LIFE-fonds voor financiële ondersteuning van grote projecten in Habitat- of Vogelrichtlijngebied.
In september 2006 keurde de Europese Commissie het LIFE-project “Averbode bos & heide” goed en kende zij een Europese cofinanciering van ca 2.000.000 toe voor de inrichting van het natuurgebied Averbode bos & heide. Dit LIFE-project wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband tussen Natuurpunt, het Agentschap voor Natuur en Bos en de Vlaamse Landmaatschappij.
Natuurherstelproject Averbode Bos & Heide Nieuwe natuur in Averbode Bos & Heide
Wat denken de plaatselijke burgemeesters van het project?
Aan het natuurinrichtingsproject en aan de bijbehorende grootschalige werken in het bos komt dit jaar een einde. Het LIFE-project dat van start ging in 2007 loopt immers af in 2011. Na het bouwverlof moeten nog een paar werken worden afgerond en dan kan de natuur zich ten volle ontplooien. Zoals een pasgeboren baby die nog wat moet groeien! Op vele plaatsen kan je al zien wat het wordt, maar er is tijd en geduld nodig om te zien welke verrassingen de natuur in Averbode nog voor ons in petto heeft.
Fons Verwimp, burgemeester Tessenderlo “Het natuurinrichtingsproject was en is een moeilijk, maar ook een moedig verhaal. Ik denk dat er van bij het begin juiste keuzes zijn gemaakt. Ik voel aan dat de mensen nieuwsgierig zijn naar de resultaten en ik ben blij dat we die op 28 augustus al voor een deel kunnen tonen. Vanuit Tessenderlo was er vraag om een ecologische verbinding te maken tussen
Manu Claes, burgemeester Scherpenheuvel-Zichem Voor de inwoners van ScherpenheuvelZichem is de verbeterde toegankelijkheid van het gebied de sterkste troef van het project. “Als we vroeger met de Scouts een bosspel speelden dan werden we door de opzichter letterlijk weggejaagd”. “Nu is het bos toegankelijk voor iedereen. Vooral de nieuwe fietspaden en
Gerhagen en Averbode Bos & Heide. Dat is gebeurd door een open corridor te creëren naar het natuurreservaat Pinnekenswijer en we zijn daar heel tevreden mee. Het project kan naast een ecologische meerwaarde zeker ook voor een maatschappelijke en zelfs economische meerwaarde zorgen, maar het natuurverhaal moet de bovenhand blijven houden. Daar staat of valt alles mee!“ het wandelnetwerk zijn een echte meerwaarde voor de streek.” Toch viel het project niet bij iedereen in goede aarde, vertelt Manu Claes. “De grootschalige kappingen lagen bij heel wat inwoners zwaar op de maag. Persoonlijk hadden we die graag meer verspreid gezien in de tijd. Toch moet ik zeggen dat het landschap nu beter tot zijn recht komt. De belevingswaarde van het gebied is groter geworden. Het landschap is gevarieerder en het reliëf komt beter tot uiting.“
Partners en samenwerking Na de aankoop van het domein en de daaraan verbonden doorverkoopoperaties, sloeg een heel team van organisaties en instanties de handen in elkaar. Minister Kris Peeters gaf het Agentschap Natuur en Bos en de Vlaamse Landmaatschappij in oktober 2005 de opdracht om het onderzoek naar de haalbaarheid op te starten voor een natuurinrichtingsproject in Averbode Bos en Heide. Er werd onderzocht waar en hoe de natuur hersteld kon worden, hoe water weer dynamiek in het ecosysteem kon brengen, hoe de talrijke landschappelijke en erfgoedwaarden zichtbaar gemaakt konden
Nadat er open plekken werden gecreëerd in het bos, nadat de woekersoorten werden verwijderd en de wandelpaden door vrijwilligers werden aangelegd, kwamen afgelopen jaar vooral de waterhuishoudkundige werken aan bod. Die zijn nodig om een aantal van de oorspronkelijke vennen in het gebied te herstellen. In plaats van het water versneld af te voeren uit het bos, zal het gebied het water voortaan veel langer vasthouden. Een natuurlijke spons, om wateroverlast in de dorpen te beperken! Ook de bewegwijzering van het wandelnetwerk de Merode kreeg vorm en dat loopt uiteraard doorheen de bossen, heide, zandduinen en langs de vennen in Averbode! Tine Gielis
Manu Claes
Tine Gielis, burgemeester Laakdal Ook in Laakdal voelt de burgemeester dat de mensen vooral nieuwsgierig zijn. “In het begin voelde je wel wat weerstand tegen de veranderingen in het gebied en
Fons Verwimp
stelden de mensen zich terecht vragen. Maar door goede communicatie kan je veel oplossen! Onze gemeente is vooral blij met de ontsluiting van het gebied. De toegang vanuit Laakdal naar de Averboodse bossen is sterk verbeterd, en daar kunnen we alleen maar tevreden over zijn!”
worden voor de bezoeker, en hoe de recreatieve infrastructuur optimaal in functie van mens en natuur kon worden ingericht. Vanaf de plannen tot en met de uitvoering werd het project bijgestaan door een natuurinrichtingscomité met vertegenwoordigers van het Agentschap voor Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, het Agentschap voor Onroerend Erfgoed, Natuurpunt, het Kempens Landschap vzw, de abdij van Averbode, de gemeenten Scherpenheuvel-Zichem, Tessenderlo, Laakdal, de provincies VlaamsBrabant, Limburg en Antwerpen, de Boerenbond, de regionale landschappen Noord-Hageland en Lage Kempen.
Toegankelijkheid
Colofon Oplage: 31000 Exemplaren Grafische vormgeving: VLM Drukwerk: drukkerij Michiels VU: ir. Toon Denys, gedelegeerd bestuurder VLM, GuldenVlieslaan 72, 1060 Brussel
augustus 2011
Een natuurgebied als Averbode Bos & Heide kan maar haar hoge natuurwaarden behouden en een aangenaam wandelgebied zijn als er duidelijke afspraken zijn en als alle gebruikers zich daar aan houden. Daarom is er een toegankelijkheidsreglement opgesteld waarin aangegeven wordt welke routes voor welke bezoekers onder welke voorwaarden toegankelijk zijn. Die regels worden in de zomermaanden aan alle ingangen van het gebied geplaatst zodat iedereen ze kent. Je kan het toegankelijkheidsreglement ook raadplegen op de website averbodebosenheide.demerodeonline.be
Waarnemingen Heb je ook een bijzondere dier- of plantensoort gezien in het bos of op de heide? Signaleer het dan via de website www.waarnemingen.be. Zo draag je zelf een steentje bij aan de kennis over de nieuwe natuur in Averbode.
Contact Wil je meer weten over de natuurhappening of over de resterende natuurherstelwerken? Neem dan contact op met: raf.nilis@vlm.be (016 / 66 52 39) of noah.janssen@natuurpunt.be (015 / 29 72 36)
Wandelschoenen bij? Knip de bon aan de binnenzijde uit, deponeer hem aan de Merode-stand en win een mooie prijs! Kom op 28 augustus naar Averbode voor een ontdekkingstocht door bos & hei! Op 28 augustus vieren we feest. Trek je wandelschoenen aan en ontdek de herstelde heide en vennen in dit 575 hectare grote natuurgebied. Er zijn verschillende wandelingen met landschapsposten. Voor de jonge deelnemers is er een speciale tocht die langs de schaapskudde passeert. Speel zelf voor herder of ga op de foto met je lievelingsschaap! Er is een tentoonstelling over de realisaties, de grootschalige werken die eraan vooraf gingen en de partners die dit uniek Europees natuurherstelproject mee hebben uitgewerkt. En natuurlijk kan je nagenieten met een drankje of een kleine versnapering! We verwachten je vanaf 14 uur aan Huize Levensruimte, Pater De Grootstraat 6, in Averbode. Voor meer informatie kan je terecht bij Torsten Mainz: torsten.mainz@natuurpunt.be
Verder in deze krant… …lees je meer over de laatste werken, de nu al spectaculaire resultaten, het toekomstige beheer van het gebied, het toegankelijkheidsreglement en de andere activiteiten die plaatsvinden in het plattelandsproject de Merode.