VOORSTEL VIONA TRENDRAPPORT OPROEP 2001
3b.02
over thema 3b. “Analyse van recente beleidservaringen in de omringende landen” (inzake migratiebeleid)
door Ive Marx, Centrum voor Sociaal Beleid, UFSIA
Situering van het thema De uitdagingen op het vlak van het migratiebeleid zijn zoals we weten immens. Het hoeft geen betoog dat de maatschappelijke positie van migranten veel te wensen overlaat. Ze blijven ondervertegenwoordigd in de prominentere regionen van het politieke, economische en culturele leven. Zelfs op het vlak van basisrechten schort er zeer veel. Studies op het vlak van huisvesting, onderwijs, arbeidsmarkt, inkomen en armoede schetsen een onrustbarend beeld 1 . De opleidingsachterstand van migranten en hun kinderen, om maar één voorbeeld te noemen, is en blijft bijzonder hoog2 . Hun positie in de arbeidsmarkt is navenant en lijkt veeleer te verslechteren dan te verbeteren3 . Verder worden migranten niet alleen geconfronteerd met openlijk racisme en xenofobie, ze worden dikwijls op een meer verholen wijze gestigmatiseerd omwille van de vermeende consequenties van hun aanwezigheid. In brede lagen van de bevolking heerst een afwijzend en zelfs vijandig gevoel ten aanzien van migranten4 . Toch komt er vanuit verschillende hoeken de roep om meer immigratie. Er is nu reeds de vraag van werkgevers naar meer buitenlandse arbeidskrachten, vooral om schaarstes in bepaalde knelpuntberoepen op te vangen (cfr. oproep VEV). De demografische evolutie, zo leren gezaghebbende rapporten, zal op langere termijn nopen tot (nog) meer migratie, tenminste indien men een inkrimping van de werkende en dus belasting- en bijdragebetalende bevolking wil tegengaan5 . Ook zijn er diegenen die een krachtig pleidooi houden voor meer migratie op principiële en ethische gronden6 .
1
Zie o.a. Vranken, J., Geldof, D., Van Menxel, G. en J. Van Ouytsel (meerdere jaargangen), Armoede en Sociale Uitsluiting: Jaarboek, Leuven: Acco. 2 SOMA (2001), De Antwerpse onderwijssituatie: objectief dataspoor, Antwerpen: SOMA. 3 Steunpunt WAV, De arbeidsmarkt in Vlaanderen (meerdere jaargangen). 4 European Commission (1997), “Racism and xenofobia in Europe”, Eurobarometer Opinion Poll No 47.1; Koopmans, R. en P. Statham (2000), Challenging Immigration and Ethnic Relations Politics: Comparative European Perspectives, Oxford: Oxford University Press. 5 United Nations (2000), Replacement Migration: Is it a Solution to Declining and Ageing Populations ?, Populations Division, Department of Economics and Scoial Affairs, New York.; Tapinos, G. (2000), “The role of migration in moderating the effects of population ageing”, OECD International Migration Unit Occasional Papers., Paris: OECD; Council of Europe (2000), Europe’s polulation and labour market beyond 2000. Strasbourg. 6 Hayter, T. (2001), The case against immigration controls, London: Pluto Press, Dummett, M. (2001), On immigration and refugees, London: Routledge.