Optimisme en pessimisme in Vlaanderen.
Optimisme en pessimisme in Vlaanderen. O P T I M I S M E
E N
P E S S I M I S M E
I N
V L A A N D E RE N .
Op zoek naar determinanten van algemene O P
ZO E K
N A A R
D E T E R M I N A NT E N
VA N
A L GE M E N E
en persoonlijke toekomstverwachtingen. E N
P E R S O O N L I J KE
T O E KO M S T VE R WA C H T I N GE N .
Dirk Jacobs • Mark Janssens • Marc Swyngedouw K.U.Leuven, IPSO K.U.Brussel, IPSoM
1
| Inleiding
Bij tijd en wijle wordt in bevragingen gepeild naar de algemene toekomstverwachtingen van mensen. In de rapportage van de resultaten wordt dan een soort graadmeter van het collectieve optimisme dan wel pessimisme gepresenteerd. Zo werd bijvoorbeeld eind jaren negentig, in de aanloop naar het nieuwe millennium, in de Eurobarometer-onderzoeken in alle EU-lidstaten gevraagd wat de mensen vonden van de stelling dat het in de 21e eeuw slechter zou gaan ‘dan in deze eeuw’. De grootste percentages pessimisten waren toen te vinden in respectievelijk Luxemburg, Griekenland en België, terwijl de grootste percentages optimisten zich in respectievelijk Spanje, Denemarken en Nederland manifesteerden1. Het is niet ongewoon dat in peilingen gevraagd wordt naar toekomstverwachtingen. Dit kan over de persoonlijke toekomstverwachtingen gaan – wat verwacht men voor zichzelf? – of over de toekomst in het algemeen – wat verwacht men voor het land? Men kan peilen naar de onmiddellijke toekomstverwachtingen – die van het komende jaar bijvoorbeeld -, maar het kan ook over een wat langere termijn gaan. Ook in de APS-survey van 2002 kwamen dergelijke vragen naar de toekomstverwachtingen van de Vlamingen aan bod. Zo werden bijvoorbeeld een aantal vragen gesteld omtrent de toekomstverwachtingen (in het algemeen) van de Vlamingen op het vlak van onder meer werkloosheid, 1.
Van alle ondervraagde Belgen was 49% het eens met de stelling ‘In de 21ste eeuw zal het slechter gaan dan in deze eeuw’. In Luxemburg ging 63% van de ondervraagden akkoord met de stelling en in Griekenland onderschreef 56% de pessimistische uitspraak. In Spanje kon slechts 18% van de respondenten zich in de uitspraak vinden, terwijl in Nederland en Denemarken één op vier van de bevraagden een somber toekomstbeeld voor de 21ste eeuw hadden. Het Europese gemiddelde bedroeg 35% pessimisten (Europese Commissie, 1998).
199