9789401492652

kalender 2024

www.lannoo.com

Registreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve aanbiedingen.

Auteur: Bart Steenhaut

Beelden frontcover: Unsplash (Greyson Joralemon)

Grafisch ontwerp cover: Koen Surmont – windwaait.be

Grafisch ontwerp binnenwerk: Kaat Van den Hende – KaaTigo

Als u opmerkingen of vragen hebt, dan kunt u contact opnemen met onze redactie: redactielifestyle@lannoo.com

© De Tijdloze, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2023

D/2023/45/413 – NUR 660

ISBN 978 94 014 9265 2

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Wat maakt een nummer tijdloos? Moet het een hit zijn geweest? Niet per se, want er zijn genoeg voorbeelden die het tegendeel bewijzen. De eerste drie classics van The Police flopten stuk voor stuk toen ze een eerste keer werden uitgebracht. One van U2 scoort elk jaar hoog in De Tijdloze, maar toen het in 1990 voor het eerst op single verscheen, haalde het in veel landen – waaronder België – niet eens de top 20. Sommige songs worden wél meteen hits, maar blijken tien jaar later al vergeten. En zoals intussen bekend is, zat een van de meest iconische Vlaamse nummers aller tijden – Mia van Gorki – aanvankelijk verstopt op een B-kantje. Of neem The Chain van Fleetwood Mac. Dat is uiteraard al een classic sinds het in 1977 op Rumours verscheen. Het is gek genoeg nooit een single geweest, maar het werd dankzij de intrede van allerlei digitale streamingplatformen decennia later door een nieuwe generatie in de armen gesloten. Pas veertig jaar na de release kwam het voor de eerste keer De Tijdloze 100 binnen, waar de song daarna is gebleven tot hij in 2021 en 2022 alle concurrentie achter zich liet.

Dat blijft opmerkelijk, maar tegelijk kun je vaststellen dat de beste muziek haast als vanzelf tijdloos geworden is. Een nummer uit 1955 is tegenwoordig even gemakkelijk gevonden als de hit die vandaag op 1 staat in De Afrekening. In beide gevallen zijn ze slechts een muisklik verwijderd, waardoor de kloof tussen oud en nieuw sowieso wat gedicht lijkt.

2024 is een schrikkeljaar en dus bevat De Tijdloze Scheurkalender 366 weetjes, anekdotes en statistiekjes over meer dan honderd jaar popmuziek. Van ABBA tot ZZ Top, van Albanië tot Zweden, en van toen tot nu. Alles meteen prijsgeven zou ongepast zijn – dat moet, zoals het een scheurkalender past, dag per dag gebeuren. Maar toch al één tip: neem als tijdloze muzikant nooit een vliegtuig om je tijdens een tournee van punt A naar punt B te verplaatsen.

Maak er een fantastisch jaar van waar veel, héél veel muziek in zit.

Beste wensen! Duffy zet de eerste dag van januari 2009 meteen goed in: ze krijgt te horen dat ze met haar debuut Rockferry de bestverkochte plaat van 2008 in Groot-Brittannië heeft gemaakt, en zelfs wereldwijd valt ze maar net uit de top 3. Dat heeft de dan 23-jarige zangeres grotendeels te danken aan het succes van Mercy, haar in een retrosausje gegoten doorbraaksingle, waarmee ze in liefst vijftien landen een forse hit scoort. Het is dan al 25 jaar geleden – sinds Bonnie Tyler en Total Eclipse of the Heart – dat een Welshe muzikante nog eens tot aan de top van de Britse charts weet te klimmen. Duffy’s rauwe sixties-sound slaat aan en met haar karakteristieke, hese stem raakt ze een gevoelige snaar bij het grote publiek.

Meer dan een jaar na de release staat haar plaat nog steeds in de top 5 en zijn ook Warwick Avenue, Stepping Stone en Rockferry radiohits geworden. Ze wint er een Grammy en drie BRIT Awards mee, en platenmaatschappij Universal berekent dat Aimée Duffy – zoals de blonde met het bijenkorfkapsel voluit heet – tot een van hun meest succesvolle Britse artiesten in de Verenigde Staten behoort. Uiteindelijk gaan er meer dan 10 miljoen exemplaren van Rockferry over de toonbank – en dat op een moment dat de platenverkoop wereldwijd terugloopt.

Na haar tweede plaat wordt het stil. In een statement dat ze in 2020 op haar website publiceert wordt ook duidelijk waarom: Duffy zegt gedrogeerd, ontvoerd en verkracht te zijn, waardoor ze zich meer dan tien jaar uit het publieke leven terug heeft getrokken. Intussen is ze gelukkig weer aan de beterende hand.

januari 2

George Harrison scoort solo

TIP My Sweet Lord

All Things Must Pass (1971)

53 jaar

Op de dag af twee jaar nadat The Beatles de studio induiken om daar aan de opnamen van Let It Be te beginnen – hun twaalfde en laatste plaat – wordt George Harrison de eerste ex-Beatle die solo de top van de hitparade haalt. In 1971 voert het toepasselijk getitelde All Things Must Pass liefst zeven weken de Billboard 200 aan. Het is een driedubbelalbum, en de weelde aan knappe nummers illustreert dat de gitarist een buitengewoon componist is, die gewoon tien jaar de pech had om met twee songschrijvers in een band te zitten die op dat moment nóg beter waren.

Nu hij uit de schaduw van John Lennon en Paul McCartney stapt kan Harrison zelf schitteren, en dat doet hij het mooist op de wereldhit MySweetLord, een song die hij eerder cadeau had gedaan aan zijn vriend Billy Preston, maar uiteindelijk ook zelf opneemt. Het nummer is geschreven als eerbetoon aan de hindoegod Krishna en wordt mee ingespeeld door Ringo Starr, Garry Brooker en Eric Clapton. Die laatste richt tijdens de opnamen van de plaat samen met drie andere aanwezige muzikanten – Bobby Whitlock, Carl Radle en Jim Gordon – en passant Derek & The Dominos op. My Sweet Lord blijft tot vandaag het bekendste nummer van George Harrison en wordt in de loop der jaren regelmatig gecoverd, onder meer door Nina Simone.

januari 3

Aretha Franklin eerste vrouw in de Rock & Roll Hall of Fame

TIP Respect

I Never Loved a Man (The Way I Love You) (1967)

37 jaar

The Rock & Roll Hall of Fame wordt in 1983 opgericht door Ahmet Ertegün, de legendarische platenbaas van Atlantic Records. Het idee is om artiesten, producers en andere belangrijke figuren die de rockmuziek mee vorm hebben gegeven, te eren in een speciaal daartoe bestemd museum, dat uiteindelijk in Cleveland, Ohio wordt gebouwd. De selectieprocedure is niet onbesproken, vooral omdat de jury uitsluitend uit niet-muzikanten bestaat die eerder hun eigen persoonlijke voorkeuren laten meespelen dan rekening te houden met de publieke opinie.

Zo duurt het liefst vier jaar – tot 1987 – voor de eerste vrouwelijke artieste wordt voorgedragen. Aretha Franklin geldt als de grootste soulzangeres aller tijden, bracht enkele indrukwekkende gospelplaten uit en heeft een carrière die liefst zes decennia omvat. Haar populariteit komt in een stroomversnelling vanaf 1966, wanneer ze bij platenlabel Atlantic tekent en tijdloze songs maakt met I Say a Little Prayer, Think, Chain of Fools, (You Make Me Feel Like) A Natural Woman en, uiteraard, Respect. Het nummer werd weliswaar door Otis Redding geschreven, maar de bevlogen uitvoering van The Queen of Soul geldt als de definitieve. Tot in de jaren tachtig blijft Aretha Franklin hits scoren, ook al doordat ze door duetten met George Michael en Eurythmics door een nieuwe generatie wordt ontdekt. In 2022 zet het toonaangevende muziekblad Rolling Stone Aretha op nummer 1 in een lijst met de 200 beste stemmen aller tijden.

Intussen zijn een kleine vierhonderd artiesten opgenomen in de Rock & Roll Hall of Fame. Nog geen 9 procent daarvan zijn vrouwen.

januari 4

The Doors brengen eerste plaat uit

TIP Light My Fire

The Doors (1967)

57 jaar

The Doors bouwen een stevige reputatie op als huisband van de nachtclub Whiskey-a-Go-Go in Los Angeles, maar daar wordt de groep de deur uit gezet na een uitvoering van het dramatische The End, waarin Jim Morrison kenbaar maakt dat hij graag de liefde met zijn eigen moeder wil bedrijven. Geen probleem: de band heeft de maanden ervoor volop nieuwe songs kunnen uitproberen en is nu helemaal klaar om hun door Ray Manzarek aangedreven orgelrock op plaat vast te leggen.

Het titelloze debuut staat vol met songs die in eerste instantie wat te lastig zijn om de aandacht van het Top 40-publiek te trekken, maar daar komt verandering in wanneer Light My Fire wordt ingekort van een lange jam tot een radiogenieke single. Nu is de aandacht er wél. The Doors worden geroemd vanwege hun originele, vernieuwende geluid, waar naast rock ook jazz, blues en zelfs flamenco in doorschemeren. Daarmee is het grondplan getekend voor een van de meest tot de verbeelding sprekende bands in de geschiedenis. De theatrale croonerstem van posterboy Jim Morrison kleurt mooi af tegen het broeierige, sombere geluid dat Manzarek samen met gitarist Robbie Krieger en drummer John Densmore heeft bedacht. Zowel Break on Through (To the Other Side), The Crystal Ship als het controversiële, door lust en moordzucht ingegeven The End worden classics.

Onder meer Nick Cave, Mark Lanegan en Echo & The Bunnymen wijzen The Doors aan als een belangrijke invloed.

januari 5 VRIJDAG

Livedebuut Prince TIP Little Red Corvette 1999 (1983)

jaar

Prince Roger Nelson staat voor het eerst op een podium voor een betalend publiek op vrijdag 5 januari 1979 in het Capri Theatre op West Broadway in zijn thuisbasis Minneapolis. Kaartjes kosten 4 dollar in de voorverkoop, en de opbrengst gaat integraal naar het theater zelf, dat inzet op jeugdzorg en buurtwerking. Ook de dag erna treedt hij op. Prince speelt een klein uurtje en de set bestaat grotendeels uit songmateriaal van For You, zijn debuutplaat die in april ’78 werd uitgebracht. Prince heeft alle instrumenten zelf ingespeeld, maar de plaat veroorzaakt weinig rimpelingen. De single Soft and Wet wordt plaatselijk een heel bescheiden hitje, maar daarmee is alles gezegd.

Toch wordt die avond de basis gelegd voor een van de meest tot de verbeelding sprekende liveacts in meer dan een eeuw popmuziek. Exact een jaar later staat hij al in het voorprogramma van Kool & The Gang en mag hij mee op tournee als support-act van Rick James. Die concerten zullen later van groot belang blijken: Rick James staat uitdagend gekleed op het podium, kruist disco, funk, rock en new wave, en schrijft erotisch getinte teksten. Het lijdt geen twijfel dat Prince hier goed heeft opgelet. ‘His Royal Badness’ groeit – zeker na de internationale doorbraak met 1999 en Little Red Corvette –uit tot een rasperformer, die avond na avond op het podium staat en niet zelden achteraf nog aftershows speelt.

In zijn veertigjarige carrière zal Prince uiteindelijk dertig tournees afwerken. En wat hij zelf wellicht niet voor mogelijk had gehouden gebeurt toch: na zijn dood in 2016 komt For You weer de Amerikaanse albumcharts binnen, op nummer 138. Dat is 25 plekjes hoger dan de eerste keer.

januari 6

TIP You’re So Vain

No Secrets (1972)

52 jaar

Twee maanden nadat Carly Simon de eerste single van haar nieuwe plaat heeft uitgebracht, staat You’re So Vain op 1 in de Verenigde Staten. Canada, Australië en Nieuw-Zeeland volgen, en ook in Vlaanderen haalt ze er de top 5 mee. Vooral de tekst –waarin in niet mis te verstane bewoordingen wordt afgerekend met een man die het wel héél erg goed met zichzelf kan vinden –prikkelt de nieuwsgierigheid. Wie is die kerel waar ze duidelijk nog een rekening mee te vereffenen heeft? Is het Mick Jagger, die in het achtergrondkoortje zingt? Simon zelf ontkent met klem. Vlak voor ze de song schreef was ze getrouwd met collega-singer-songwriter James Taylor. Hij dan? Ook niet, al krijgt Taylor de vraag de jaren erna zo vaak voorgeschoteld door journalisten dat hij uit pure irritatie tot vandaag een clausule laat opnemen waarin staat dat tijdens interviews het thema niet langer mag worden aangesneden. In de pers blijft men nog jarenlang speculeren. Namen als David Bowie, Cat Stevens en David Cassidy vallen. Simon zelf speelt het spelletje mee en belooft in 2003 de naam prijs te geven aan diegene die 50.000 dollar biedt aan een goed doel. Dat doet ze, maar een deel van de deal bestaat eruit dat nadien enkel een tip mag worden vrijgegeven. Dat wordt de letter E. Nog later voegt ze er een A aan toe. In 2004 volgt ook nog een R.

Intussen weten we dat You’re So Vain op z’n minst deels geïnspireerd is op acteur Warren Beatty. Die was daar zélf overigens al langer van overtuigd. Hij heeft Simon zelfs ooit opgebeld om haar te bedanken voor de song.

Pink is niet tevreden met de manier waarop ze op haar debuutplaat als r&b-zangeres wordt weggezet en neemt haar carrière in eigen handen. Ze gaat songs schrijven met Linda Perry – bij ons vooral bekend als zangeres van 4 Non Blondes – en meet zichzelf een stoerder, meer rockgericht geluid aan. Met succes: Let’s Get The Party Started zet recht wat scheef zat en wordt in 2001 haar eerste écht grote hit.

Datzelfde jaar leert Pink in Philadelphia motorcrosser Carey Hart kennen, met wie ze een relatie begint. Na een korte breuk vraagt ze hem in 2005 ten huwelijk door tijdens een motorrace een bordje met ‘Will U Marry Me?’ op te houden. De eerste keer rijdt hij haar straal voorbij, maar de tweede keer stopt Hart toch. Ze trouwen vandaag precies achttien jaar geleden op een strand in Costa Rica voor een honderdtal genodigden, waaronder Lisa Marie Presley. Het wordt aanvankelijk een knipperlichthuwelijk. In februari 2008 gaat het koppel uit elkaar en is Hart zelfs te zien in So What, een nummer over hun gebroken relatie. De twee gaan samen in therapie, waarna ze zich twee jaar later verzoenen. Intussen heeft het koppel een zoon en een dochter.

P!nk behoort op haar 44ste tot de meest succesvolle zangeressen van haar generatie. Ze heeft 60 miljoen platen verkocht en 75 miljoen singles. In februari 2023 bracht ze met Trustfall haar negende studioplaat uit, die ze afgelopen zomer kwam voorstellen op Werchter Boutique.

Onder de supervisie van Sam Phillips neemt de jonge radio-dj, gitarist en blueszanger Riley Ben King in Memphis Recording Service B.B. Blues op. Het is 1951 en King heeft op dat moment al een paar opnamen gemaakt onder zijn roepnaam Beal Street Blues Boy. Hij besluit om zijn naam in te korten tot Blues Boy, en uiteindelijk B.B. Dat bekt beter. De 25-jarige King wordt ontdekt door muzikant en talentscout Ike Turner. Die introduceert hem bij RPM Records, een in Los Angeles gevestigd platenlabel. Het betekent het begin van een fantastische samenwerking, want de volgende vier jaar klimt B.B. King liefst vier keer naar de top van de Amerikaanse r&b-charts. Sterker nog, in de jaren erna ontwikkelt hij zich tot een van de belangrijkste bluesmuzikanten van de jaren vijftig, met zodanig veel hits dat zijn wekelijkse inkomsten binnen enkele maanden stijgen van 85 euro tot 2500 euro. In 1956 treedt hij liefst 342 keer op, naast drie sessies in een opnamestudio.

Doordat artiesten als Eric Clapton de blues bij een blank publiek introduceren, begint King vanaf de late jaren zestig ook buiten het geijkte bluescircuit op te treden. Na een tournee in het voorprogramma van The Rolling Stones neemt zijn populariteit verder toe. Hij wint zijn eerste Grammy voor zijn bloedstollende versie van The Thrill Is Gone, en bereikt in 1988 nogmaals een nieuwe generatie muziekfans dankzij When Love Comes to Town, een samenwerking met U2. B.B. King sterft op 89-jarige leeftijd in 2015. Hij is tot aan zijn dood blijven optreden, met soms meer dan 200 shows per jaar.

januari 9