De Desierto A Oasis

Page 1


DE DESIERTO A OASIS:

DISTRITO DE APRENDIZAJE

De Desierto a oasis

Colaboradores:

Gerardo Gómez Gutiérrez

Fernando Montes Hernández

Asesores:

Diana García Cejudo

Rubén Garnica Monroy

Rodrigo Pantoja Calderón

Norma González López

María Fernanda Peña Pérez

Agustín Solórzano Gil

Pedro Mendoza Hernández

agraDecimientos

Fueron muchos los que apoyaron en el proyecto, si omitimos a alguien perdón

A nuestras familias que siempre han estado ahí para nosotros apoyándonos en esta travesía con ausencias y desveladas. Mil gracias.

A los nuestros asesores que estuvieron todos los días atentos a los proyectos y que fueron incansables a lo largo del semestre

A Pedro Alvarado por su ayuda y consejos para el proyecto

A Luisa y Daniela que fueron las mejores asistentes que pudimos haber tenido en el salón.

A Daft Punk por su música en noches largas y develdas

capítulo 1: Distopia

capítulo 2: el contexto

p.11
p.23

capítulo 3: proyecto

p.49

capítulo 4: De Desierto a oasis

p.75

capítulo 1: DIstopIa

un charco Del ingenio sin protector

El Charco del Ingenio es una reserva natural que cuenta con una gran biodiversidad, entre matorrales, la cañada y el humedal. Alberga miles de cactáceas y suculentas mexicanas o en peligro de extinción.

El Charco del Ingenio is a nature reserve that has great biodiversity, between bushes, the ravine and the wetland. It houses thousands of Mexican or endangered cacti and succulents.

¿Qué pasaría si no existiera la reserva natural? ¿En cuantos años se perdería toda la biodiversidad que tiene el lugar? ¿Qué pasaría con todo el ecosistema si se quedaran sin protector?

What would happen if the nature reserve did not exist? In how many years would all the biodiversity that the place has be lost? What would happen to the entire ecosystem if they were left without a protector?

Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022

viviremos sin oro pero no sin agua

El humedal es uno de los elementos más importantes del jardín botánico, dándole un hogar a diferentes tipos de animales que conviven en el ecosistema. También es un elemento importante retener agua y recargar los mantos acuíferos.

The wetland is one of the most important elements of the botanical garden, as it is home to many different species of animals who coexist in the ecosystem. It is also an important element for retaining water and recharging the aquifers.

¿Qué pasará cuando San Miguel se quede sin agua? ¿Consumiremos hasta la última gota que tengamos? ¿Qué nos espera si seguimos consumiendo más agua de la que tenemos?

What will happen when San Miguel runs out of water? Will we consume every last drop we have? What awaits us if we continue to consume more water than we have?

Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022

el cambio climatico nos alcanza

El Charco del Ingenio también esta sufriendo de los efectos del cambio climático. En las gráficas mostradas, se observa que en San Miguel de Allende, del escenario cercano (2015 - 2019) al escenario lejano (20752099), tanto las temperaturas máximas como las mínimas.

El Charco del Ingenio is also suffering from the effects of climate change. In the graphs shown, it can be seen that in San Miguel de Allende, from the short term scenario (2015 - 2019) to the long term scenario (20752099), both the maximum and minimum temperatures.

¿Cómo el aumento de la temperatura representa al Charco del Ingenio y su contexto un riesgo? ¿cómo puede el Charco del Ingenio fomentar estrategias para contener o amortiguar los efectos de las inundaciones causadas por un estrés hídrico potenciado por una planeación urbana negligente?

How does the increase in temperatures represent a risk to Charco del Ingenio and its context? How can Charco del Ingenio promote strategies to contain or mitigate the effects of flooding caused by water stress enhanced by negligent urban planning?

El mundo está viviendo una verdadera distopía, y México no está lejos de esta. Las ciudades empiezan a quedarse sin agua y parece que nadie hará algo al respecto.

The world is experiencing a true dystopia, and Mexico is not far from it. Cities are starting to run out of water and it seems that no one will do anything about it.

San Miguel de Allende, es uno de los destinos turísticos más importantes del Mundo, está creciendo de manera incontrolable que nos llevará a un futuro distópico.

San Miguel de Allende, one of the world’s most important tourist destinations, is growing uncontrollably, which will lead us to a dystopian future.

El crecimiento de la mancha urbana es imparable y parece que no puede ser detenida.

The growth of urban sprawl is unstoppable and it seems that it cannot be slowed down.

El estrés hídrico y el cambio climático están destruyendo uno de los puntos turísticos más importantes de México.

The water stress and climate change are destroying one of Mexico’s most important tourist destinations.

“es imposible valorar lo que no se conoce” (gnemmi, 1997)

capítulo 2: el contexto

visión Del charco Del Ingenio

El Charco del Ingenio buscará la simbiosis entre el entorno natural y construido, tanto en sus expresiones presentes como futuras.

El Charco del Ingenio will seek the symbiosis between the natural and built environment, both in its present and future expressions.

De la convivencia del ecosistema nace una interacción que formará su identidad, un catalizador para el florecimiento de un paisaje resiliente.

From the coexistence of the ecosystem, an interaction which will shape its identity is born, a catalyst for the flourishing of a resilient landscape.

Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022

Humanos: Como principal actor de cambio, que afecta directamente el sistema de forma positiva y negativa.

Humans: As the main actor of change, who directly influences the system in both a positive and negative way.

Animales: Como habitante del sitio que depende del lugar y de su forma de trabajar.

Animals: As inhabitants of the place, who depend on it and its way of working.

Plantas: Como primer ser vivo autosuficiente del lugar que lo puede mejorar y ser dependiente.

Plants: As the first self-sufficient living being in the place that can improve it and be dependent.

Investigadores: Como maestro y aprendiz directamente del lugar sin necesidad de cambiar en donde trabaja.

Researchers: As direct teacher and apprentice of the place, and has no necessity of changing where they work.

rango De eDaD por genero

Considerando que los principales usuarios del Charco del Ingenio son personas adultas y personas de la tercera edad, siendo el 28.30 % respectivamente de los visitantes promedio, la accesibildad del Charco del Ingenio se terminará por convertir en un obstáculo para el cumplmiento de otro de los objetivos del jardín: ser un enlace entre la gente y el entorno natural.

Considering that the main users of El Charco del Ingenio are adults and senior citizens, being the 28.30% of average visitors, the accessibility of El Charco del Ingenio will end up becoming an obstacle to the fulfillment for another of the garden’s objectives: to be a link between the people and the natural environment.

mejoras en el charco

En la búsqueda por cumplir los objetivo del Charco del Ingenio es el mismo entorno natural el eje rector en el diseño de la movilidad al interior de este jardín botánico. Aunque, así como este diseño permite una inmersión al usuario en este entorno natural, no garantiza que sea un espacio universalmente accesible para todos aquellos que visiten o trabajen en este lugar.

In the search to meet the objectives of Charco del Ingenio, the natural environment itself is the guiding axis in the design of mobility within this botanical garden. Although, just as this design allows the user to be immersed in this natural environment, it does not guarantee that it is a universally accessible space for all those who visit or work in this place.

“Localizado a unos minutos de San Miguel de Allende, El Charco del Ingenio es un Jardín Botánico y una Reserva Natural extraordinaria.

“Located just a few minutes away from San Miguel de Allende, El Charco del Ingenio is a botanical garden and an extraordinary nature reserve.

Posee una extensa colección de cactáceas y otras plantas suculentas de México, muchas de ellas raras, amenazadas o en peligro de extinción.”

It possesses an extensive collection of cacti and other Mexican succulents, many of them rare, threatened or endangered.

Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022

zona De recarga

El Charco del Ingenio, y como se ha mencionado en un inicio, cuenta con un cuerpo de agua: la Presa de las Colonias. Este cuerpo de agua, a su vez, se mantiene conectado con diferentes escurrimientos y con dos cuerpos de agua más: el Borde San Carlos y la Presa del Obraje.

El Charco del Ingenio, as mentioned at the beginning, has a body of water: the Presa de las Colonias. This body of water, in turn, remains connected with different runoffs and with two other bodies of water: the Borde San Carlos and the Presa del Obraje.

No obstante, con el paso del tiempo, la erosión de las tierras de cultivo y las áreas naturales de su alrededor, han generado sedimentos en la Presa de las Colonias. Por lo tanto, con el paso de los años, la capacidad volumétrica de la presa está disminuyendo, siendo más vulnerable a desbordarse.

Nonetheless, over time, erosion of farmland and surrounding natural areas have generated sediments in the Presa de las Colonias. Therefore, over the years, the volumetric capacity of the dam is decreasing, making it more vulnerable to overflow.

Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022
Gerardo Gómez, 2022

mapa accesos

Día con día el Charco del Ingenio lucha para evitar ser consumido por una ciudad, a la cual, aunque pertenezca, ya no se siente identificado con ella. Ante esta situación el Charco ha adoptado el crear bordes el área natural y su alrededor, esto como un medio de defensa hacia el.

Day by day, El Charco del Ingenio fights to avoid being consumed by a city, to which although it belongs, it no longer feels identified with. Faced with this situation, El Charco has adopted creating borders in the natural area and its surroundings, as a means of defense towards it.

Aunque estos bordes fueron creados con la intención de proteger y salvaguardar el Charco del Ingenio, estas “barreras” tanto físicas como metafóricas, crean no sólo una separación entre el Charco y San Miguel de Allende, sino también entre el charco y los habitantes, quienes solían interactuar más con el área.

Although these borders were created with the intention of protecting and safeguarding El Charco del Ingenio, these “barriers”, both physical and metaphorical, create not only a separation between El Charco and San Miguel de Allende, but also between El Charco and the inhabitants, who used to interact more with the area.

Diego de Corcuera, 2022
Diego de Corcuera, 2022
Diego de Corcuera, 2022
Diego de Corcuera, 2022

(Dasylirion acrotriche) Cucharilla

(neobuxbaumia polylopha) órgano
(myrtillocactus geometrizans) garambullo
(Astrophytum ornatum) Biznaga de estropajo
(stenocactus cristatus) Biznaga ondulada
(turbinicarpus alonsoi)
(agave filifera) maguey
(agave salmiana) Maguey pulquero
(yucca filifera) palma pita
(euphorbia radians) flor de tierra
(Calibanus hookeri) sacamecate
(opuntia robusta) nopal tapona

suculentas

(ferocactus histrix) acitrón, biznaga dulce

(mammillari muehlenpfordtii)

(villadia aristata) flor de piedra

Cylindropuntia imbricata Cardenche

(echinocactus platyacanthus) biznaga gigante

(mammillaria magnimamma) biznaga de chilito

(echeveria) rosa de alabastro

Coryphantha erecta -Organito

(Echinocactus grusonii) Biznaga de zimpán

(ariocarpus) chaute
(ferocactus latispinus) Borracha
(astrophytum) peyote
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022v
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022
Silvia Linarte, 2022

experiencia Del usuario

(Rhamnus microphylla) granjeno

(hesperalbizia occidentalis) palo blanco

(salix bonplandiana) sauce

(carya illinoinensis) nogal pecnero

(cedrela dugesii) nogal cimarrón

(Gomphrena serrata L) Cabezona
(acacia farnesiana) huizache hediondo
(prosopis laevigata) mezquite
(celtidifolia) mora morus
(ptelea trifoliata) palo zorrillo
(celtis caudata) palo zorro
(schinus molle) pirul

(acacia schaffneri) huizache chino

Cilantrillo

granjeno rojo
granjeno pico de pájaro
(Asclepias linaria Cav). Venenillo
(Mandevilla foliosa) Bricho
(Eryngium heterophyllum Engelm). Hierba del sapo
(Pellaea ternifolia)
(Ruellia lactea Cav) Borraja (Trianthema portulacastrum L) Verdolaga
aguacatillo
Erythrina americana
(fraxinus uhdei) fresno

(Psaltriparus minimus)

Sastrecillo

(Sayornis nigricans)

Mosquero Negro

(Quiscalus mexicanus)

Zanate Mayor

(Thryomanes bewickii)

Saltapared de Bewick

(Sturnus vulgaris)

Estornino Pinto

(Lanius ludovicianus)

Lanio Americanov

(Sporophila torqueola)

Semillero Collarejo

(Turdus rufopalliatus)

Zorzal Dorso Rufov

(Phainopepla nitens)

Capulinero Negro

(Mimus polyglottos)

Cenzontle Norteño

(Wilsonia pusilla) Chipe de Wilson
(Vireo cassinii) Vireo de Cassin

(Polioptila caerulea)

Perlita Grisilla

(Aphelocoma californica) Chara Azuleja

(Anthus rubescens)

Bisbita Americana

(Carpodacus mexicanus) Fringílido Mexicano

(Psaltriparus minimus) Sastrecillo

(Petrochelidon pyrrhonota)

Golondrina Risquera

(Pheucticus melanocephalus)

Picogrueso Tigrillo

(Passer domesticus)

Gorrión Doméstico

(Sturnus vulgaris)

Estornino Pinto

(Auriparus flaviceps)

(Falco peregrinus)

Halcón Peregrino

(Pheucticus melanocephalus)

Picogrueso Tigrillo

Baloncillo

Grande

(Anas platyrhynchos diazi) Pato Mexicanov

(Columba livia) Paloma Domésticav

(Porzana carolina) Polluela Sora

(Mycteria americana) Cigüeña Americana

(Anas strepera) Pato Pinto

(Geococcyx californianus) Correcaminos Mayor

(Charadrius vociferus) Chorlito Tildio

(Tyto alba) Lechuza de Campanario
(Jacana spinosa) Jacana Mesoamericana
(Ardea alba) Garza
(Plegadis chihi) Ibis Cariblanco
(Colinus virginianus) Codorniz Cotuí Norteña

(Cathartes aura) Aura Cabecirroja

(Tachybaptus dominicus)

Zambullidor Menor

(Aeronautes saxatalis)

Vencejo Gorgiblanco

(Himantopus mexicanus) Candelero Americano

(Accipiter cooperii)

Gavilán de Cooper

(Pelecanus erythrorhynchos)

Pelícano Blanco Americano

(Cynanthus latirostris) Colibrí Piquiancho

(Calidris mauri) Playerito Occidental

(Falco columbarius)

Halcón Esmerejón

(Phalacrocorax brasilianus) Cormorán Neotropical

(Ceryle alcyon) Martín Pescador Norteño

(Leucophaeus atricilla) Gaviota Reidora

planta De vegetación

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.