Mantelzorgers
Onzichtbaar maar onmisbaar
Als de roze wolk uitblijft De stille impact van een traumatische bevalling Drie vrouwen over leven met een onzichtbare ziekte: "Ze zien me wandelen, maar ik lig 15 uur per dag op bed"
verb rgen
“Wij maken uw dak en muren weer als nieuw!”
Mensen vergeten vaak dat het dak van een huis een van de belangrijkste onderdelen van een huis is en ook uit esthetisch oogpunt belangrijk is.
Op lange termijn heeft een dak te maken met diverse weer invloeden, zoals zon en zeer zeker de zure regen, verder krijgt het dak nog te lijden onder diverse mossen en korstmossen, dit kan op langere termijn lijden tot schade aan uw dakpan. De korstmossen zorgen er voor dat de worteltjes tot diep in de pan dringen en er voor zorgen dat er samen met de winter stukjes van de pan afspringen, wat weer tot gevolg heeft dat de pan dunner wordt of met sneldekpannen ruwer wordt en zelf hun kleur verliezen. Doordat de pan ruwer wordt krijgen diverse organismen steeds meer de kans om zich aan de pan te hechten, u begrijpt het al, het wordt van kwaad naar erger. De oplossing zit hem in het werksysteem van HC Dakbehandeling.
De behandelingen die wij verzorgen:
• Schoonmaken en impregneren van uw dak
• Schoonmaken, impregneren én coaten
• Schoonmaken, impregneren, coaten én glazuren
• Het is ook mogelijk om de bestaande kleur van uw dak te wijzigen
• Het vernieuwen van daken (inclusief platte daken)
• Reinigen, impregneren en stralen van muren
• Reinigen van bestratingwen
• 10 jaar lang uw bestrating onkruidvrij
• Coaten van garagevloeren (keuze uit circa 150 kleuren)
Noordlandseweg 9, Heinksenszand 0113 - 56 75 82 - info@hc-dakbehandeling.nl
Verborgen
Soms lijkt alles op het eerste gezicht in orde. Iemand lacht vriendelijk, doet boodschappen, wandelt met de hond. Maar achter die glimlach schuilt misschien pijn, verdriet of uitputting die zich niet zomaar laat zien. In dit najaarsnummer van Zij en Zeeuws richten we ons op wat niet meteen zichtbaar is. Op wat verborgen blijft voor het oog, maar niet minder werkelijk is.
We spraken met drie vrouwen die leven met een onzichtbare ziekte. Hun verhalen laten zien hoe verwarrend het kan zijn als je uiterlijk niet strookt met je innerlijke werkelijkheid. Zoals Marleen treffend zegt: “Ze zien je wandelen met je hond, en dat lijkt dan heel wat. Maar de realiteit is dat ik gedurende 15 van de 24 uur op bed lig.” De buitenwereld oordeelt vaak snel, maar begrip begint met luisteren. En dat is precies wat we in dit nummer willen doen.
Verborgen pijn komt er ook in andere vormen. Na de geboorte van een kind verwachten we geluk, maar voor veel vrouwen is de realiteit rauwer. Monica vertelt over hoe zij vrouwen bijstaat na een traumatische bevalling. “Natuurlijk mag je dankbaar zijn,” zegt ze, “maar je mag ook verdrietig zijn als het anders is gelopen dan gehoopt.”
En dan is er de stille kracht van mantelzorgers. Ze draaien op de achtergrond mee in het leven van een ander, vaak zonder veel erkenning. Carla en Klazien delen hun verhaal. Klazien zegt: “Ik zie de zorg voor mijn kinderen niet als mantelzorg: dit doe je gewoon, je groeit in het leven dat je toebedeeld krijgt. Het leven met onze kinderen heeft ons veel gebracht, het heeft ons leven verrijkt.”
In dit nummer brengen we dat wat verborgen is naar voren. Niet om het bloot te leggen, maar om het te erkennen. Om ruimte te geven aan wat vaak genegeerd wordt. We hopen dat de verhalen je raken, tot nadenken stemmen, en misschien ook troost bieden. Want wat niet zichtbaar is, kan wel degelijk worden gezien — als we de moeite nemen om écht te kijken.
Corina Margriet
NO.64, 2025
INHOUD
verb rgen
'Het gaat er niet om wát er is gebeurd, maar om hoe jij je vóelde ten tijde van die gebeurtenis'
Columns 3 Welkom 19 Wendy 29 Gerard 49 Arianne 77 Corien 97 Willy
Rubrieken
7 Ik heb een vraag
16 Budgetproof
22 Psyche
78 Hemd van het lijf
80 Vrouwen aan de top
88 Hij & Zeeuws
Lezen
9 Portretten: onzichtbaar ziek
34 Marjan Kole koos voor vergeving
52 Onmisbaar aanwezig: de mantelzorger
60 Als bevallen te intens is
66 Geloven: een wonderding
70 Gina de Graaf over haar schilderclub
Inspiratie
26 Blijmakers: wonen en tuin
30 Boekentips
42 Uittips
44 Blijmakers: lifestyle
86 Recept
En ook
21 Zeeuwse Vrouwenloop
50 Zij & Zeeuws Vriendinnendag
58 Word abonnee
99 Zeeuwse Zussen in Business
Onzichtbaar ziek
tekst Janneke Meerman fotografie Koen Dorst
Chronisch ziek zijn zonder dat het zichtbaar is, vraagt elke dag om moed, aanpassing en vertrouwen. Drie vrouwen delen hun persoonlijke verhaal over leven met een onzichtbare ziekte. Hun lichaam stelt grenzen, terwijl hun hart méér wil. Ze spreken eerlijk over pijn, onbegrip en verlies – maar ook over hoop, geloof en het vinden van kracht in kwetsbaarheid. Wat hen draagt? Een diep vertrouwen in God, die hen niet loslaat, ook als genezing uitblijft.
Onmisbaar aanwezig
De mantelzorger, de hulp die altijd aanwezig is, als een vanzelfsprekendheid.
tekst Arine de Visser
Wat houdt mantelzorg precies in en hoeveel mantelzorgers zijn er in Nederland? Want nu: als je geen sociaal netwerk hebt om je heen, hoe werkt het dan? Kom je eerder in een zorginstelling terecht dan iemand die wel een sociaal netwerk heeft. Wanneer is het mantelzorg, en wanneer is het gewone ‘normale’ zorg?
Arine is voor Zij en Zeeuws uitgebreid in dit onderwerp gedoken, heeft met de Mantelzorglijn gebeld en heeft twee vrouwen gesproken die al heel lang mantelzorger zijn.
proof
Eén jurk, drie looks: stijlvol en duurzaam shoppen!
In een wereld waarin kleding in razend tempo wordt geproduceerd én weer afgedankt, is het tijd voor een nieuwe mindset. Gelukkig hoeft duurzaam shoppen helemaal niet saai of ingewikkeld te zijn. Sterker nog: het is vaak juist verrassend en creatief! Tweedehands kledingwinkels zijn dé plek om unieke items te scoren én om een statement te maken tegen de wegwerpcultuur. Deze keer laten we zien hoe je met één basisstuk meerdere kanten op kunt. Slim én stijlvol!
2.
De klassieker: het zwarte jurkje
Iedere vrouw kent ’m – de little black dress. Een tijdloze must-have die altijd goed is. En wist je dat je met dit ene item eindeloos kunt combineren?
1.Stoer & stijlvol
Combineer het jurkje met een leren jasje en chunky boots. Zo geef je jouw outfit direct een stoere uitstraling.
Casual chic
Draag er een warm, grofgebreid vest over, zet een hoed op en je bent klaar voor een herfstwandeling of koffiedate.
3.
Elegant met een twist
Accentueer je taille met een opvallende riem en kies voor een bijpassende tas. Voeg een hakje toe en je bent klaar voor een avondje uit.
Trendalert: de bruine jurk
Bruin en blauw zijn dé modekleuren van dit najaar – warm, natuurlijk en eindeloos te combineren. En ook deze jurk is weer op drie manieren te dragen.
Nonchalant & warm
1.
Draag er een grote, wollen blauwe trui overheen. Comfortabel én trendy.
2.
Zacht & vrouwelijk
Kies voor een licht, zacht truitje onder de jurk en maak het af met een speels sjaaltje.
3.
Stoer & urban
Ga voor een oversized leren jas en combineer met stoere boots of juist een mooie hak voor een krachtig contrast.
Dus: duik die tweedehands winkel in, laat je verrassen door unieke vondsten en mix & match er op los. Eén jurk, drie outfits – eindeloze mogelijkheden! Duurzaam, betaalbaar én stijlvol. Wat wil je nog meer?
Met dank aan tweedehands kledingwinkel ‘The Second Floor’. In hartje Vlissingen kun je voor een eerlijke prijs terecht voor de leukste kleding voor mannen, vrouwen en kinderen. ‘The Second Floor’ beschikt over ruim 350 m2 aan kleding, waardoor je niet snel uitgekeken bent. Adres: Spuistraat 6 (op de tweede verdieping) in Vlissingen.
secondfloor_vlissingen
secondfloorvlissingen
Boekentips: Raisa en de kindertrein
tekst Willy Wouters
Arenda van der Maas is een bekende voor ons. Regelmatig schrijft zij de Bijbelstudie voor Zij en Zeeuws. Kersvers is haar boek ‘Raisa en de kindertrein. Op de lijst van Nicholas Winton’. Ik lees haar boek - en het boeit me vanaf het begin. Wat een mooi verhaal ligt eraan ten grondslag en wat heeft Arenda er een mooi boek van gemaakt!
Ze weet me te boeien; ik wil haar spreken over haar boek.
Als bevallen te intens is
tekst Kristine de Regt
Monica van Wijk werkte jarenlang als verloskundige. Het wonder van nieuw leven en de kracht zien van vrouwen tijdens hun bevalling vindt ze prachtig.
Maar waarom hebben zoveel vrouwen angst voor de bevalling? En veel vrouwen kijken nadien moeizaam terug op het proces, merkte ze. Het is goed om aandacht te hebben voor het emotionele proces van zwanger zijn en moeder worden. En zeker als er complicaties zijn geweest; dat kan vreselijk moeilijk zijn.
Na de geboorte van haar derde kindje stopte ze als verloskundige, en specialiseerde ze zich in angst, trauma en depressie rondom zwangerschap en geboorte. Ze startte haar eigen praktijk.
Annemarie Bogaard
delelierouwbegeleiding.nl info@delelierouwbegeleiding.nl
Verlies kent vele vormen en is onderdeel van het leven. Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Maar dat maakt het nog niet makkelijk. Merk je dat je vastloopt op het pad van verlies en rouw? Dan is het misschien fijn als iemand een stuk met je meeloopt. Iemand die luistert naar jouw verhaal en die meekijkt om de wegwijzers langs de route te vinden. Het pad van rouw loop je zelf. Graag wil ik jouw gids zijn.
www.uitgeverijmozaiek.nl
Zeeuwse Vrouwenloop
Wanneer?
Zaterdag 27 september 2025
Waar?
Zierikzee, Schouwen-Duiveland
Vrij starten
Tussen 9.00 en 11.00 uur
Kies je afstand 13 of 20 kilometer
Marjan Kole (60) is een geboren en getogen Zeeuwse. Ze is de middelste in een gezin van vijf kinderen. De ouders van Marjan zijn inmiddels allebei overleden. Tegenwoordig woont Marjan in Vlissingen. In deze plaats werkt ze in het Buurtzorgpension, waarin mensen die even niet thuis kunnen zijn na bijvoorbeeld een val of ziekenhuisopname tijdelijk kunnen verblijven.
Marjan houdt van koken met verse ingrediënten, tuinieren, mozaïeken en schilderen. Ze is dol op dieren, en was jarenlang actief in de paardensport.
In 2024 verscheen het levensverhaal van Marjan in boekvorm.
Marjan Kole
Marjan koos voor vergeving:
'Ik kreeg er vrijheid voor terug!'
tekst Jolanda Driesse Bosland fotografie Marit Wouters
In 2015 krijgt Marjan Kole te horen dat haar vader ernstig ziek is. Ze heeft dan al dertig jaar geen contact meer met haar ouders gehad. Als tiener ontvluchtte ze, na een moeilijke jeugd, haar ouderlijk huis. Ook voor het geloof is geen plek meer in haar leven.
Nu het einde van het leven van haar vader nadert, besluit ze hem op te zoeken. Wat heeft deze ontmoeting haar gebracht? Krijgt ze antwoorden op de vragen die ze heeft, en is er verzoening mogelijk? “Geloof, kracht en vertrouwen zijn de sleutels tot genezing.”
Jan Peter de Rijke 06-23076853
info@praktijkjan.nl www.praktijkjan.nl
Sta je in je gezonde kracht?!
‘Kom in beweging! Ga voor; gezond gewicht, energie en kracht!’
Yerseke
Tel. +31(0)113 202138
Mob. +31(0)6 25030718
info@destoffeerders.nl
www.destoffeerders.nl
Bent u op zoek naar een vloer van tapijt, pvc, vinyl, plinten of schoonloopmatten? Neem dan contact op met ons op. Wij beschikken over een uitgebreide collectie stalen.
Cursus TVG
Cursus TVG
Cursus TVG
Scan de QR-code voor meer informatie
Verdieping en toerusting vanuit de Bijbel
Verdieping en toerusting vanuit de Bijbel
Regio Zuid Hollandse eilanden/zeeland /NW Brabant
Regio Zuid Hollandse eilanden/zeeland /NW Brabant
Verdieping en toerusting vanuit de Bijbel
➢ Hoe lees ik de Bijbel en wat betekenen deze teksten voor mij?
➢ Wat leren we uit de kerkgeschiedenis?
➢ Hoe lees ik de Bijbel en wat betekenen deze teksten voor mij?
Vragen, info en aanmelden:
Vragen, info en aanmelden:
Ds. S.A. Doolaard
➢ Dogmatiek, wat heb ik daar nu aan?
➢ Wat leren we uit de kerkgeschiedenis?
➢ Hoe betrek ik de Bijbel op mijn leven?
➢ Dogmatiek, wat heb ik daar nu aan?
Bijbel en wat teksten voor mij? de kerkgeschiedenis?
➢ Hoe betrek ik de Bijbel op mijn leven?
➢ Hoe voer ik een geloofsgesprek?
➢ Hoe kan ik met de Bijbel iemand pastoraal begeleiden?
➢ Hoe voer ik een geloofsgesprek?
➢ Hoe kan ik met de Bijbel iemand pastoraal begeleiden?
heb ik daar nu aan? Bijbel op mijn
➢ Gelovig zijn in een seculiere samenleving, hoe doe ik dat?
➢ Gelovig zijn in een seculiere samenleving, hoe doe ik dat?
geloofsgesprek? de Bijbel iemand begeleiden? een seculiere hoe doe ik dat?
sadoolaard@gmail.com
Ds. S.A. Doolaard
of 06 12431664
sadoolaard@gmail.com
of 06 12431664
Secr. Dhr. T. Grinwis
Secr. Dhr. T. Grinwis
cursustvgmiddelharnis@gmail.com of 06 12285061 0187 681980
cursustvgmiddelharnis@gmail.com
of 06 12285061 0187 681980
Gerard Plaggenmarsch (61 jaar) is getrouwd met de Zeeuwse Marleen en samen met hun twee zoons, Wilmer en Ruben, wonen ze in het Gelderse Duiven. Mede door de jongens is schrijven een hobby geworden, want met kinderen beleef je niet alleen veel, ze geven ook stof tot nadenken. En niets is mooier dan om die combinatie zwart op wit te krijgen.
Oefening baart kunst
Vakantie is niet alleen tot rust komen, maar ook genieten van wat je ziet en hoort.
Op het veldje met zeven gezinnen lukt dat prima. Moeders die hun kroost verzorgen; vaders die met hun teiltje afwas tevreden terugkeren: ook dit klusje is weer geklaard. Kinderen lopen een willekeurige tent binnen, omdat het speelgoed bij de ander altijd mooier is. Ouders laten het toe, genietend van het effect dat kinderen veroorzaken als ze hun grenzen verleggen. Dat geldt ook voor oma: zij speelt verstoppertje met haar kleinzoon en duikt daarvoor achter de heg, waardoor ze op een natuurlijke manier wordt gecamoufleerd. Opa kijkt lachend toe. Met behulp van zijn sigaar inhaleert hij tevreden dit beeld - terugdenkend aan de vervlogen jaren van zijn eigen jeugd, die in rook zijn opgegaan.
Het veldje oogt gemoedelijk en speels, een combinatie waaraan de schommel en wipwap bijdragen. Niet alleen als speelplek voor kinderen, maar ook als ontmoetingsplek voor ouders. Er zijn ook rustzoekers, die zich laten verwennen door de zon. Meestal met een BBQ binnen handbereik, waarop het vlees op een andere manier bruin wordt. Ik herinner mij een campinggast die, in een ver
verleden, stukjes vlees naar ons toeschoof.
Kamperen leent zich daar prima voor, want door het wegvallen van muren creëer je kansen om bruggen te bouwen. Er ontstaat een sfeer die niet in scène wordt gezet, maar op een natuurlijke manier tot stand komt.
Dat lijkt niet veelzeggend, maar veel van wat zich achter de schermen afspeelt is een wezenlijk onderdeel van het leven - en dat zou je zomaar vergeten als de wereldproblematiek beeldbepalend wordt. Als alle ellende van deze mondiale wereld via de beeldbuis onze huiskamers binnenstroomt en de gebrokenheid van het leven laat zien ...
Kamperen bepaalt mij bij de schoonheid van het leven, meestal verborgen in de eenvoud van ons bestaan. Het helpt mij om op een eenvoudige manier het leven te waarderen en te koesteren, dwars door alle beperkingen en teleurstellingen heen, want die zijn er ook!
Het vraagt wat oefening om die eenvoud wat meer onder de aandacht te krijgen. Maar … oefening baart kunst. En kamperen kan daaraan, in het klein en op een natuurlijke manier, bijdragen.
GERARD
Van Schildersclub tot
‘De Thoolse streek’
tekst Margreet Zwerus fotografie Klazien Dijkhuizen
“Zij heeft zo’n talent voor tekenen en kleuren”, vindt Gina de Graaf van een kennis. “Dat moet eigenlijk eens in zo’n blad”. Gina vat de koe bij de horenszoals ze vaker doet, merk ik gedurende het gesprek - en meldt haar kennis aan bij Zij en Zeeuws.
Uiteindelijk komt de vraag terug bij haarzelf. Zodoende sta ik op een zonnige dag in het Thoolse Poortvliet.
Vrouwen aan de top
In de rubriek ‘Vrouwen aan de top’ laten we vrouwen aan het woord die een topfunctie bekleden in een bedrijf of organisatie.
Deze keer: Willemienke Bliek
Ze is thuis dezelfde als op het werk. Willemienke Bliek leerde door de jaren heen steeds meer zichzelf te zijn. Te vertrouwen op authenticiteit. Als je iets doet waar je gelukkig van wordt, ga je vanzelf stralen, weet ze uit ervaring. Het samen creëren, vanuit ieders eigenheid en expertise, is voor Willemienke de krachtigste combinatie die je kunt bedenken om tot de mooie dingen te komen.
tekst Jolanda Driesse-Bosland fotografie Esther Stiksma
Willemienke Bliek-Janssen (37) woont met haar man Martin en zoontje James in Baarland. Ze groeide op in de dorpsgemeenschap van Oostdijk. Willemienke is in het dagelijks leven werkzaam als regiomanager Zuidwest-Nederland voor Lelie zorggroep. Bij deze organisatie werken in totaal zo’n 3.500 mensen. Ze zijn actief in de verpleeghuis- en thuiszorg, ambulante zorg en hulp bij de huishouding. De organisaties Agathos en Curadomi zijn onderdeel van Lelie zorggroep, en zijn ook actief in Zuidwest-Nederland, de regio waar Willemienke manager is.
Micha Sanderse
tekst Corina Blok en Margriet Hackenberg fotografie Esther Stiksma
Het is nog vroeg in de ochtend; de deuren zijn nog niet open voor het publiek, wanneer we de gezellige lunchroom van Micha Sanderse bezoeken. Hij is zelf al volop in de weer om de boel klaar te zetten voor de schoolklas die zo meteen langskomt, terwijl hij en passant een kinderwagen aan de kant schuift. Deze is bestemd voor zijn jongste zoontje die nog maar 2,5 maand oud is - en dus regelmatig met zijn ouders meegaat.
Micha heeft een druk leven momenteel met een net geopende zaak en een jong gezin met vijf jongens. Maar zegt hij zelf: “Ik vind het belangrijk dat je vanuit de gaven en talenten die je van God hebt gekregen kunt leven en werken.”
Micha Sanderse (37), getrouwd met Marwa. Ze hebben samen vijf kinderen in de leeftijd van 5 maanden tot 10 jaar. Sinds april 2025 hebben ze lunchroom Habibi geopend, Kerkstraat 1, Vlissingen.
De lunchroom is nog maar een paar maanden geopend. Jullie zullen hard gewerkt hebben. Blij met hoe het nu gaat?
Lachend: Ik ben vooral blij dat het klussen even voorbij is. De tafels en banken die je hier ziet staan, heb ik allemaal zelf gemaakt bijvoorbeeld. Leuk om te doen, maar het is nu wel even mooi geweest. Natuurlijk zitten we niet stil, en zijn we nog steeds verder aan het ontwikkelen.
Kom je uit de horeca?
Nee, ik was hiervoor werkzaam als maatschappelijk werker bij het COA (het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, red.). Dus dit is voor mij iets totaal nieuws. Ik heb de afgelopen jaren bij mezelf ontdekt dat ik een ondernemer ben, en God bevestigde dit ook. Daarom heb ik hier bewust ook stappen
Een bijzondere omdraaieditie:
Zij. Hij. Samen in één nummer.
Neem een kijkje op Instagram: @zijenzeeuws
HOOFDREDACTIE
Corina Blok, Margriet Hackenberg
EINDREDACTIE
Dorothée Melse
ABONNEMENTENADMINISTRATIE
Administratiekantoor Zwemer en Co
FOTOGRAFEN
Klazien Dijkhuizen, Elise Fluijt, Judith Walhout, Arie Jongman, Lia Willemse, Marit Wouters, Esther Stiksma, Koen Dorst
TEKSTSCHRIJVERS
Jolanda Driesse, Erna van Dijk, Elise Fluijt, Marloes de Graaf, Jeanine Kwant, Corien Kwekkeboom, Willemien Lemkes, Arenda van der Maas, Janneke Meerman, Cocky Minderhoud, Gerard Plaggenmarsch, Kristine de Regt, Marjolein Saman, Liesbeth Timmer, Anneke van der Veen, Cora Verburg, Annella Vermaas, Arine de Visser, Willy Wouters, Margreet Zwerus
ILLUSTRATIE
Wilma Polak
OPMAAK & DRUK
DMARC een Reclamebureau
UITGEVER
Quaeris Media
REDACTIEADRES
Zij en Zeeuws, Anna Blamanlaan 15, 4385 KM Vlissingen, zijenzeeuws@live.nl, www.zijenzeeuws.nl, tel.: 06-42847536, bank NL30INGB0002993191
ABONNEMENTSPRIJZEN
Zij en Zeeuws verschijnt 4x per jaar. Een abonnement kost € 37,50 per jaar (automatische incasso). Losse verkoop € 9,95. Abonnementen worden automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, cadeauabonnementen stoppen automatisch na een jaar. Alleen geldig in Nederland. Abonnement beëindigen? Geef dit uiterlijk zes weken voor het aflopen van de betaaltermijn door via www.zijenzeeuws.nl/contact
KLANTENSERVICE
Adreswijziging doorgeven? www.zijenzeeuws.nl/contact
ADVERTEREN
Voor vragen omtrent adverteren: neem contact op met Quaeris Media, marcel@quaerismedia.nl.
De redactie is niet aansprakelijk voor de inhoud van de advertenties.
Zeeuwse Zussen in business
Ben jij ondernemer, leidinggevende of professional én christenvrouw in Zeeland? Dan is dit netwerkevent iets voor jou!
Donderdag 20 november 2025
10.00 – 16.00 uur
Hof Olmenstein, Kloetinge
Wat kun je verwachten?
• Met Eline Hoogenboom
• Verdiepende gesprekken
• Heerlijke lunch & ontmoeting
• Netwerken met andere vrouwen met passie voor hun werk
• Geloof toepassen in je werkpraktijk
Geloof & werk - in verbinding met elkaar