Wszystkie W Y PADK I
• Wypadki budowlane
• Błędy w sztuce lekarskiej
• Workers’ Compensation
• Wypadki samochodowe
• Zaniedbania w domach opieki
• Potknięcia i poślizgnięcia
WYPADKI W PRACY
$ 4,250,000
Pracownik budowlany spadł z drabiny lądując na betonie, co spowodowało obrażenia prawego nadgarstka, prawego ramienia, prawego kolana i pleców, wymagające wielu operacji.
$ 3,750,000
Pracownik budowlany stawiał rusztowanie na dachu. Drewniana deska, na której stał, pękła, powodując upadek z wysokości 10 stóp. Jego obrażenia obejmują złamania prawej nogi i złamania kręgów L1 i L2.
$ 3,200,000
Pracownik budowlany spadł z wysokości około 5 stóp z drabiny podczas wieszania płyt gipsowo-kart onowych, raniąc dolną część pleców, lewe ramię i lewe kolano.
Zadzwoń teraz po bezpłatną konsultację: 516-202-7114
Adwokat
Edward Sanocki
WYPADKI SAMOCHODOWE
$11,200,000
Motocyklista potrącony przez pojazd podczas zawracania, doznający urazu rdzenia kręgowego skutkującego paraplegią i koniecznością poruszania się na wózku inwalidzkim.
BŁĘDY MEDYCZNE
$ 62,000,000
Przebicie jelita podczas laparoskopii powodującej wstrząs septyczny i konieczność wykonania kolostomii, gangrenę kończyn dolnych, obustronną amputacja poniżej kolana i uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego powodującą ciężką trwałą utratę słuchu.
Social Security Fairness Act - Co warto wiedzieć po uchwaleniu ustawy
Po wielu latach debat i oczekiwań ustawa Social Security Fairness Act wszedła w życie. To historyczna zmiana, która dotyczy paru milionów emerytów i rencistów w USA, w tym wielu polskich imigrantów. Dla tych, którzy przez lata otrzymywali obniżone lub całkowicie zredukowane świadczenia emerytalne, nadeszła długo wyczekiwana sprawiedliwość. Co się zmieniło? Kto korzysta? Jakie środki wypłaca teraz SSA? Oto podsumowanie najważniejszych informacje.
Problem z wcześniejszymi zasadami
Do momentu wejścia ustawy w życie, wielu emerytów pracujących wcześniej za granicą albo w sektorze publicznym (np. nauczyciele, strażacy, urzędnicy) było objętych dwoma ograniczeniami:
Klauzula WEP (Windfall Elimination Provision) – obniżała emerytury Social Security osobom, które miały też zagraniczne lub publiczne emerytury z pracy bez składek Social Security.
Klauzula GPO (Government Pension Offset) – redukowała lub całkowicie eliminowała świadczenia małżeńskie i wdowie po zmarłych małżonkach dla osób z emeryturą rządową.
W praktyce oznaczało to, że emeryci – mimo lat legalnej pracy i opłacania składek – otrzymywali świadczenia niższe o setki dolarów miesięcznie. Część osób, dotknięta przez GPO, nie dostawała nic.
Co zmieniła nowa ustawa
Social Security Fairness Act, która weszła w życie na początku 2025 roku, całkowicie uchyliła redukcje WEP i GPO od świadczeń Social Security wypłacanych od początku 2024 roku. Oznacza to co następuje:
Emeryci i renciści nie mają już obniżanych świadczeń z powodu posiadania drugiej emerytury, więc dostają więcej.
Osoby, którym wcześniej odmówiono świadczeń małżeńskich lub wdowich z powodu GPO, mogą teraz się o nie ubiegać.
SSA rozpoczęła wypłacanie zaległych kwot (underpayments) – czyli różnicy między tym, co ktoś otrzymał od 1 stycznia 2024 roku, a co faktycz-
nie mu się należało.
Według szacunków, WEP i GPO dotyczyły wcześniej ponad 2 milionów osób, z czego wielu to emerytowani nauczyciele, policjanci, pracownicy związkowi i urzędnicy. Wśród nich znajduje się też znaczna grupa imigrantów, którzy pracowali w obu krajach: Polsce i w Stanach.
Wypłaty zaległości – jak to działa?
Social Security Administration wypłaca już zaległe świadczenia. W praktyce oznacza to:
Jednorazowe wyrównanie –wiele osób otrzymało albo wkrótce otrzyma przelew wyrównawczy obejmujący sumę za niewypłacone środki od początku 2024 roku, czasem sięgające kilku tysięcy dolarów.
Wzrost miesięcznych świadczeń – osoby, które miały obniżone emerytury, od teraz będą otrzymywać pełną kwotę wynikającą z przepracowanych lat i składek.
W przypadku świadczeń wdowich i małżeńskich, SSA umożliwia ponowne składanie wniosków lub automatyczne przyznanie tych świadczeń, jeśli ktoś wcześniej je utracił przez GPO.
Przykład: Pani Krystyna, emerytowana nauczycielka z Chicago, przez 15 lat pracowała również w sklepie spożywczym, gdzie płaciła składki Social Security. Jej świadczenie było przez WEP obniżone o 420 dolarów miesięcznie. Teraz nie tylko otrzymuje pełną kwotę ($1,280 zamiast $860), ale także dostała wyrównanie od początku 2024 roku.
Niestety, redukcje WEP czy GPO dotyczące świadczeń sprzed 2024 roku nie są przebaczane.
Jak sprawdzić, czy masz prawo do wyrównania?
Zaloguj się na swoje konto na stronie SSA: www.ssa.gov/myaccount i przejrzyj historię wypłat. Sprawdź, czy były zastosowane przepisy GPO lub WEP. Jeśli masz emeryturę stanową/rządową i wcześniej nie otrzymałeś świadczeń małżeńskich lub wdowich z tytułu pracy małżonka –możesz je teraz odzyskać. Złóż o nie wniosek do SSA.
SSA wypłaca należności i daje podwyżkę automatycznie, ale bardziej
skomplikowane przypadki wymagają ręcznej korekty i muszą poczekać. Jeżeli do czerwca nic nie dostaniesz, to zadzwoń pod numer 1-800-772-1213, umów się na rozmowę w lokalnym biurze SSA i zapytaj o swój przypadek. Przygotuj dokumenty potwierdzające twoją polską emeryturę.
Czy trzeba płacić podatki od wyrównania?
To zależy. Zaległe świadczenia są wypłacone w bieżącym roku, więc zwiększą twój dochód za rok 2025, z którego rozliczysz się na początku roku 2026. Część tej kwoty może podlegać federalnemu opodatkowaniu, w zależności od jej wysokości i sumy innych przychodów twoich i małżonka. SSA wystawi ci formularz SSA-1099, który należy uwzględnić w zeznaniu podatkowym.
Można jednak zastosować zasadę „przypisania dochodu do lat poprzednich” (z ang. lump-sum election lub income averaging), by zmniejszyć podatek. Jest to specjalna zasada podatkowa w USA, która pozwala osobom otrzymującym zaległe świadczenia Social Security (również w wyniku wyrównania po uchwaleniu ustawy Social Security Fairness Act) uniknąć wyższego podatku dochodowego, który normalnie mógłby ich objąć, gdyby cały zaległy dochód zaliczyli w jednym roku podatkowym. Porozmawiaj na ten temat ze swoim księgowym.
Przykład rozliczenia
Pani Anna otrzymała w marcu 2025 roku jednorazowe wyrównanie z Social Security w wysokości $7,000.
Ta kwota dotyczyła zaległych świadczeń od stycznia 2024 do lutego 2025 ($500 miesięcznie x 14 miesięcy).
Zgodnie z zasadą przypisania dochodu, Pani Anna nie musi wykazywać całych $7,000 jako dochodu tylko za 2025 rok. Może przypisać tę kwotę, albo jej część, do roku 2024 i zrobić za ten rok poprawione rozliczenie (amended tax return).
W efekcie, przy rozliczeniu podatku za 2025, księgowy lub doradca podatkowy uwzględni, że te pieniądze dotyczą wcześniejszego roku i dzięki temu mogą obniżyć całkowity dochód do opodatkowania w bieżącym roku. Porozmawiaj na ten temat ze swoim doradcą podatkowym.
Podsumowanie
Uchwalenie Social Security Fairness Act to przełomowa zmiana dla wielu osób, które wcześniej były niesprawiedliwie traktowane przez system. Obalenie WEP i GPO sprawia, że około dwa miliony emerytów – w tym wielu polskich imigrantów –może wreszcie otrzymać pełne świadczenia, jakie im się należą. Niestety, zaległości sprzed 2024 roku pozostają do zwrotu.
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, “Jak chować pieniądze przed fiskusem” i „Jak oszczędzać na podatkach”, “Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com, poczta@poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
Jak pomniejszyć podatki
dowiesz się z książek Elżbiety Baumgartner
"Jak oszczędzać na podatkach". Przepisy podatkowe, jak rozliczyć się samodzielnie. Cena $20.
“Jak chować pieniądze przed fiskusem. Podręcznik agresywnej gry podatkowej”. Spadki, darowizny, przychody, inwestycje, sprzedaż mieszkania, konta w USA i w Polsce, walka z IRS. Ustawa o ujawnianiu kont zagranicznych FATCA. Cena $35.
Również: „Emerytura reemigranta w Polsce”, „Powrót do Polski” i wiele innych. Książki są uaktualnione na rok 2025 i dostępne tylko w wersji elektronicznej w witrynie www.PoradnikSukces.com, tel. 718-224-3492, poczta@poradniksukces.com.
www.PoradnikSukces.com
MEC. WIERZBICKI WYGRYWA PONAD 7 MILIONÓW DLA
POLSKIEGO DACHARZA ZA WYPADEK NA BUDOWIE
W poprzednim miesiącu udało nam się skutecznie zakończyć kolejną sprawę odszkodowawczą na rzecz polskiego imigranta. Nasz klient przepracował w Stanach Zjednoczonych prawie dwadzieścia lat na budowie, aż do czasu, kiedy uległ wypadkowi w pracy na terenie remontowanej szkoły w hrabstwie Westchester. Na emigracji ciężko pracował, aby zapewnić lepsze życie swojej rodzinie, która pozostała w Polsce. Niestety tego dnia jego możliwość zarobkowania została mu odebrana. W dniu zdarzenia pracownik wykonywał prace renowacyjne po pożarze, do którego doszło w szkole. Generalny wykonawca otrzymał kontrakt w ostatniej chwili i pospieszał prace, aby jak najszybciej skończyć zlecenie przed rozpoczęciem roku szkolnego. Do
wypadku doszło w momencie, gdy nasz klient pracował na rusztowaniu, które tak naprawdę składało się z dwóch rusztowań, ustawionych jedno na drugim. Rusztowanie było niestabilne. Chwiało się. W pewnej chwili nasz klient stracił równowagę i spadł z górnej platformy rusztowania, lądując bezpośrednio na pięty. Istniało kilka różnych wersji samego zdarzenia. Przełożony poszkodowanego zeznał, że pracownik wchodził po rusztowaniu w nieodpowiedni sposób i w pewnym momencie zeskoczył z rusztowania. Jeszcze inny świadek zeznał, że poszkodowany po prostu zdecydował się na skok z rusztowania zamiast zejść po bocznej drabince na dół. Niezależnie od tego, udowodniliśmy, że rusztowanie nie było wyposażone we właściwy element (tzw.
„outrigger”), który zgodnie z przepisami OSHA powinien był zostać użyty w przypadku rusztowania o tej wysokości składającego się z dwóch poziomów.
W tym konkretnym przypadku, poszkodowany mógł założyć dodatkową sprawę cywilną przeciwko generalnemu wykonawcy i inwestorowi na podstawie Prawa Pracy chroniącego poszkodowanych pracowników budowlanych, którzy spadli z wysokości.
W pozwie żądaliśmy odszkodowania za ból i cierpienie, utracone zarobki oraz świadczenia emerytalne, jak również koszty leczenia. Nasz klient w wyniku wypadku doznał złamań kości piętowych w obydwu stopach, które wymagały operacji polegającej na zespoleniu kości przy użyciu metalowych elementów. Poszkodowany przez cały czas otrzymywał świadczenia Workers’ Compensation, które pokrywały utracone zarobki oraz potrzebne koszty leczenia. Należy pamiętać, że sprawa Workers’ Compensation nie uprawnia jednak poszkodowanego do żądania odszkodowania za doznany ból i cierpienie.
Firmy ubezpieczeniowe i korporacyjni adwokaci nie zamierzali jednak wypłacić należytego odszkodowania. Nasza kancelaria włożyła ogrom pracy i nakładów finansowych, aby zapewnić klientowi jak najlepszą reprezentację. Obawiając się procesu sądowego, po odbyciu dwóch mediacji, firmy ubezpieczeniowe zgodziły się wypłacić naszemu rodakowi odszkodowanie w wysokości $7,300,000, które nie podlega opodatkowaniu.
Mecenas Paweł P. Wierzbicki, Esq.
Jeżeli Państwo lub Państwa bliscy doznali obrażeń cielesnych w wyniku wypadku, zachęcam do kontaktu z naszą kancelarią. Aby umówić się na bezpłatną konsultację i porozmawiać bezpośrednio z mecenasem Wierzbickim w języku polskim mogą Państwo dzwonić na numer 646-351-8611 lub wysłać e-mail z zapytaniem na adres pwierzbicki@blockotoole.com.
Więcej bezpłatnych materiałów informacyjnych mogą Państwo znaleźć na naszej stronie internetowej www.blockotoole.com.
WYPADKI:
• W PRACY
• NA BUDOWIE
• SAMOCHODOWE
• NA POSESJI
• WORKERS COMPENSATION
NASZE WYNIKI MÓWIĄ SAME ZA SIEBIE:
• PONAD MILIARD DOLARÓW UZYSKANYCH DLA NASZYCH KLIENTÓW
• NAJWYŻSZY WERDYKT SĄDOWY W STANIE
NOWY JORK (110 MILIONÓW DOLARÓW)
• NAJWYŻSZE ODSZKODOWANIE
W USA ZA WYPADEK BUDOWLANY
Lecisz do UK na wakacje? Pamiętaj o ETA
Obywatele Polski, którzy planują podróż do Wielkiej Brytanii, od 2 kwietnia muszą posiadać Electronic Travel Authorization (ETA). Dotyczy to wszystkich, którzy są zwolnieni z obowiązku posiadania wizy (przyjazd turystyczny, przyjazd w odwiedziny) lub nie posiadają uregulowanego statusu migracyjnego w Wielkiej Brytanii (np. Settled Status czy Indefinite Leave To Remain).
ETA jest certyfikatem elektronicznym, ważnym przez dwa lata od chwili jego wystawienia lub do momentu utraty ważności paszportu, do którego ETA będzie przypisana. Autoryzacja ETA jest powiązana z konkretnym dokumentem paszportowym, dlatego w przypadku jego utraty lub wymiany - konieczne będzie wystąpienie o nową ETA.
ETA upoważnia do wielokrotnego wjazdu do Wielkiej Brytanii, zgodnie z obowiązującymi przepisami migracyjnymi w UK. ETA jest wymagana w przypadku podróżujących do Wielkiej Brytanii (także osób małoletnich), którzy są zwolnieni z obowiązku posiadania wizy (wyjazd turystyczny lub odwiedziny), albo nie posiadają uregulowanego statusu migracyjnego w Wielkiej Brytanii (np. Settled Status czy Indefinite Leave To Remain).
WAŻNE! Od 2 kwietnia 2025 r. posiadanie ETA jest obowiąz -
kowe. Personel linii lotniczych weryfikuje posiadanie certyfikatu ETA przed wejściem pasażerów na pokład samolotu. Zalecane jest złożenie wniosku o wydanie ETA na trzy dni przed planowaną podróżą. Wniosek o wydanie ETA składa się wyłącznie w formie elektronicznej, za pośrednictwem UK ETA App dostępnej na smartfony lub witryny rządowej. W przypadku tych, którzy nie mogą złożyć wniosku samodzielnie (np. dzieci czy osoby wykluczone cyfrowo), strona brytyjska zaleca złożenie wniosku w jej imieniu przez osobę trzecią.
Na czas nieokreślony Wielka Brytania zawiesiła konieczność posiadania ETA przez osoby lecące tranzytem do innych państw przez lotniska Heathrow i Manchester - o ile pozostają w strefie tranzytowej lotniska bez konieczności przekroczenia granicy brytyjskiej i ewentualnego odbioru bagażu.
Szybka. Niezawodna. Polska. Twoja
Więcej informacji na oficjalnych stronach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Home Office) Zjednoczonego Królestwa:
www.gov.uk/guidance/ apply-for-an-electronic-travel-authorisation-eta
www.gov.uk/government/ news/uk-to--expand-digital-travel-to-more-visitors.pl
• Paczki Lotnicze i Morskie - do Polski i Europy
• Kontenery – z każdego miejsca w USA do każdego miejsca w Polsce
• Mienie Przesiedlenia
• Samochody, Motocykle, Łodzie
• Przesyłki Komercyjne
• PolamerSEND – paczki do Polski z każdego miejsca w USA
• Dolary do Polski – do odbioru w gotówce, na konto, nawet do domu
• Bilety Lotnicze i Wakacje All-Inclusive
• Kwiaty na każdy adres w Polsce
Na szlakach Teksasugórska ścieżka Lost Mine
Mniej więcej w połowie drogi zaczyna się bardziej strome podejście, zakosami, które prowadzi na skalny grzbiet poprzez zagajnik jałowców, sosen i dębów. Stąd, z otwartymi zewsząd widokami, kierujemy się w prawo, a łatwy szlak wiedzie już po litej skale, do końca, z cudną panoramą Gór Chisos otwierającą się z trzech kierunków; od północy, wschodu i od południa. Na horyzoncie widać również pasmo Sierra del Carmen, po stronie meksykańskiej, Z tego względu, jeżeli komuś zależy na poprawnych fotografiach, warto wybrać się na Lost Mine Trail raczej po południu, bacząc jednak pilnie, aby powrócić do parkingu o zachodzie słońca, nie później.
Stojąc na końcu szlaku przypominam sobie legendę, która wyjaśnia jego frapującą nazwę. Otóż hiszpańscy kolonizatorzy odkryli, gdzieś tutaj, złotonośną żyłę i rozpoczęli jej eksploatację wykorzystując lokalnych Indian Chizo do katorżniczej pracy. Przywykli do wolności Indianie szybko się zbuntowali i wymordowali Hiszpanów, zasypując gruzem wejście do kopalni. Do dzisiaj jej co prawda nie odnaleziono, ale... podobno
o wielkanocnym poranku jest ona oświetlona wschodzącym słońcem, z sekretnym miejscem wejścia, widocznym spod kościoła San Vicente, po drugiej, meksykańskiej stronie granicy!
Podsumowując - park narodowy Big Bend to niewątpliwie jeden z najbardziej fascynujących zakątków Stanów Zjednoczonych. Jest też - dodatkowa zaleta - jednym z najrzadziej odwiedzanych, leżąc ponad 160 km od najbliższej autostrady, dużego sklepu czy szpitala. Właśnie ta izolacja sprawia, że wielu zauroczonych ciszą i odludziem turystów powraca tu jak wędrowne ptaki. Zapraszam w kwietniu, gdy zakwitną kaktusy!
Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka
Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem biura podróży EXOTICA TRAVEL. Biuro organizuje wycieczki po całym świecie oraz po Stanach Zjednoczonych, w tym do Teksasu, od 26 kwietnia 2025. Informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6773 W. Belmont Ave, Chicago IL 60634. tel. (773) 237 7788, strona internetowa https://andrzejkulka.com/ upcoming-trips/
Wulkaniczne skałki przy szlaku
Ostaniec skalny
Opuncja
Agawa, Park Narodowy Wielkiego Zakola Big Bend
Nowe zasady dla obcokrajowców w Stanach Zjednoczonych
Administracja prezydenta Donalda Trumpa wprowadza szereg radykalnych zmian w polityce imigracyjnej, które dotykają zarówno osoby przebywające nielegalnie, jak i legalnych rezydentów oraz posiadaczy wiz.
“Złap I unieważnij”
Obcokrajowcy przebywający legalnie na terenie Stanów Zjednoczonych, zarówno odwiedzający, jak i mieszkający tu na stale, mogą stracić swój status wizowy, jeśli naruszą prawo. Takie konsekwencje niesie nowa, bezwzględna polityka znana jako “złap i unieważnij” (ang. “catch and revoke”), którą ogłosił sekretarz stanu Marco Rubio.
“Obowiązuje teraz zasada jednego przewinienia: “Złap i unieważnij” - napisał Rubio 2 maja w mediach spolecznościowych. “Kiedy rząd przyłapie obywatela innego kraju na łamaniu naszego prawa, podejmiemy działania w celu odebrania mu statusu.”
W oficjalnym komunikacie nie sprecyzowano dokładnie, jakie wykroczenia i przestępstwa będą skutkować unieważnieniem wizy. Eksperci ds. imigracji wyrazili wątpliwości co do tego, jak nowa polityka miałaby być wprowadzana w życie.
David Bier z libertariańskiego Cato Institute nazwał nową politykę “absurdalną i sprzeczną” z amerykańskim prawem imigracyjnym. “Zamożni, wykwalifikowani ludzie, którzy mają inne możliwości, nie będą chcieli osiedlić się w kraju, gdzie ich życie może zostać zrujnowane z powodu mandatu za przekroczenie prędkości czy prowadzenie nielegalnego stoiska z lemoniadą” - napisal Bier na platformie X.
Kogo to dotyczy
Departament Stanu wydaje wizy nieimigracyjne dla różnych grup – turystów, studentów, opiekunek, inwestorów, małżonków i dzieci legalnych rezydentów oraz innych kategorii odwiedzających i mieszkańców. Rubio zaznaczył, że pod jego kierownictwem Departament jasno zakomunikował: “wiza to przywilej, a nie prawo”. Ostatnio administracja agre -
sywnie atakowala posiadaczy wiz studenckich, którzy protestowali przeciwko wojnie Izraela w Strefie Gazy lub wyrażali poglądy propalestyńskie. Studenci, którzy dopuścili się nawet drobnych wykroczeń - takich jak przewinienia drogowe - również tracili swoje wizy.
“Odebrano wizy studentom za mandaty drogowe - zauważył
Aaron Reichlin Melnick, starszy analityk w American lmmigration Council. “Teraz sugerują, że będą robić to samo wobec wszystkich”. Pod koniec kwietnia administracja cofnęła jednak swoją wcześniejszą decyzję o unieważnieniu wiz setkom zagranicznych studentów w całym kraju, po fali pozwów sądowych.
Program zachęt do samodeportacji
Równolegle do zaostrzenia polityki wobec legalnych rezydentów, administracja Trumpa ogłosiła program zachęt finansowych dla osób przebywających w USA nielegalnie. Zgodnie z nowym programem, mogą one otrzymać nawet 1000 dolarów, jeśli zdecydują się dobrowolnie opuścić kraj i udokumentują ten wyjazd za pomocą aplikacji CBP Home.
Plany masowych deporta -
cji ogłoszone przez prezydenta Trumpa napotykają przeszkody w postaci pozwów sądowych oraz ograniczonych zasobów Departamentu Bezpieczeństwa Krajowego (DHS). Dlatego administracja już w marcu zaczęła zachęcać migrantów do tzw. dobrowolnych wyjazdów (ang. self deportation) zamiast czekania na aresztowanie przez ICE. W najnowszym komunikacie DHS poinformował, że osoby bez statusu prawnego mogą otrzymać tysiąc dolarów, jeśli za pomocą aplikacji CBP Home udowodnią, że wróciły do swojego kraju. Wyjazd na własną rękę określono jako “godny sposób opuszczenia USA”.
Motywacja finansowa i wcześniejsze programy
Według danych DHS, koszt aresztowania, osadzenia w ośrodku i deportacji jednej osoby to około 17,121 dolarów. Zachęta finansowa w wysokości 1000 dolarów może więc przynieść znaczne oszczędności, jeśli z programu skorzysta odpowiednio dużo osób.
To nie pierwsza próba uruchomienia programu samodzielnych deportacji w USA. W 2008 roku rząd federalny uruchomił inicjatywę “Operatlon Self Departure”, skierowaną do 457 tysięcy nielegalnych imigrantów w pięciu miastach. Wówczas zgłosiło się zaledwie osiem osób.
Podobne rozwiązania były w przeszłości testowane także w innych krajach, m.in. w Niemczech, Szwecji i Wielkiej Brytanii. W niektórych przypadkach programy odnosiły częściowy sukces, jednak wiele z nich zakończyło się niewielkim zainteresowaniem.
Administracja twierdzi, że
osoby, które dobrowolnie opuszczą USA, mogą mieć możliwość legalnego powrotu w przyszłości. Jednak obecne prawo zakłada zakaz wjazdu dla większości osób, które przebywały w USA nielegalnie lub którym wygasł status imigracyjny.
Nowy wymóg rejestracji cudzoziemców
W związku z nowym wymogiem rejestracji cudzoziemców (ARRAlien Registration Requirement), około 47 tysięcy imigrantów, wcześniej nie objętych żadnymi federalnymi zapisami, dokonało rejestracji w ciągu pierwszych 100 dni drugiej kadencji Trumpa. Wiele z tych osób może być teraz zobowiązanych do opuszczenia kraju lub narażonych na surowsze sankcje.
Kristi Noem, sekretarz bezpieczeństwa krajowego, powiedziała: “Jeśli jesteś w USA nielegalnie, samodeportacja to najbezpieczniejszy i najbardziej opłacalny sposób opuszczenia kraju i uniknięcia aresztowania. DHS oferuje teraz pomoc finansową i dofinansowanie podróży dla nielegalnych migrantów poprzez aplikację CBP Home. To bezpieczniejsze rozwiązanie dla służb, migrantów i 70% tańsze dla amerykańskich podatników.”
Biały Dom kontynuuje twardą linię polityki imigracyjnej. Administracja Trumpa ostrzega posiadaczy wiz i zielonych kart, że powinni zachowywać się jak “goście USA”. Wzrosło też zaangażowanie lokalnych policji i departamentów szeryfa w działania deportacyjne.
Niedzielny obiad. Syn bez apetytu gmera widelcem po talerzu.
Ojciec: - Jedz, jedz! Bo ci siusiak nie urośnie!
Żona: - Daj dzieciakowi spokój! Sam byś lepiej jadł!
Kilkuletni chłopczyk i dziewczynka w tym samym wieku kąpią się razem w wannie. Dziewczynka dostrzega siusiaka i pyta chłopczyka:
- Mogę dotknąć?
Chłopczyk oburzony:
- Nie ma mowy! Swojego już urwałaś!
Wróżka mówi do klientki:
- Mąż panią zdradza.
- Chyba musiała pani odwrotnie rozłożyć karty.
teraz???
- Jest pan obok żony?
- Nie. Przecież miałem się uspokoić. Sączę piwo w wannie...
- Halo?! Pogotowie?! Moja żona leży nieprzytomna w kuchni, co mam robić?!
- Na początek, proszę się uspokoić.
- Ok. Już jestem spokojny... Co
Co to jest: żona i teściowa w samochodzie?
- Zestaw głośno mówiący.
Mądrości ludowe:
Nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem; toż to nie piwo.
Jak masz pecha, to nawet jak kamień z serca spadnie, to trafia w stopę...
Kobieta w ramach równouprawnienia może robić co zechce, byle było smaczne.
Świnia do świni:
-Ty wiesz, podobno nas tuczą po to, żeby zabić i zjeść...
-Daj spokój, Ty i te Twoje teorie spiskowe.
Chłopiec wchodzi do fryzjera, a ten szepcze do klienta:
- To jest najgłupsze dziecko na świecie. Proszę popatrzeć, pokażę panu.
Fryzjer bierze w jedną rękę dolara, a w drugą dwie dwudziestopięciocentówki. Woła chłopca i pyta:
- Które wybierasz?
Chłopiec bierze dwudziestopięciocentówki i wychodzi.
- I co, nie mówiłem? - triumfuje fryzjer - Ten dzieciak nigdy się nie nauczy!
Jakiś czas później klient wychodzi i widzi chłopca wracającego z lodziarni.
- Hej, mały! Mogę zadać ci pytanie? Czemu wziąłeś dwudziestopięciocentówki zamiast dolara?
Chłopiec polizał loda i odpowie-
dział:
- Ponieważ w dniu, kiedy wezmę dolara, gra się skończy!
Egzamin na obywatelstwo USA bez znajomości angielskiego
Wielu z nas wyemigrowało do Stanów Zjednoczonych jako dorośli. Życie w Stanach opierało się na pracy, ciężkiej pracy, aby nasze dzieci mogły się kształcić. Praca pochłonęła nam większość godzin każdego dnia. Wielu z nas pracuje między rodakami, jeden kumpel z Rzeszowa, drugi z Łomży. Robimy zakupy w polskich sklepach, w domu oglądamy polską telewizje, także w domu mówimy do dzieci po polsku. Nasze grono przyjaciół to też Polacy. Do kościoła idziemy na polską mszę, proboszcz z Białegostoku, a nasza fryzjerka z Grajewa. Często tryb życia imigranta jest skupiony w swojej ojczystej kulturze i po latach zamieszkiwania w Stanach Zjednoczonych, nie potrafimy porozumiewać się po angielsku. Najczęściej jedyny czynnik, który hamuje nas przed złożeniem aplikacji na obywatelstwo amerykańskie, to brak znajomości angielskiego. Mimo tego, Urząd Imigracyjny, stworzył wyjątki dla rezydentów z zielonymi kartami i pozwala zdawać im egza-
- kto ma prawo?
min na obywatelstwo amerykańskie w ojczystym języku lub całkowitym zwolnieniu z egzaminu.
Podczas egzaminu na obywatelstwo amerykańskie, każdy aplikant musi ustnie odpowiedzieć na pytania z aplikacji (która obecnie ma 14 stron) i pytania z wiedzy o historii i współczesnej polityki Stanów Zjednoczonych. Material do przygotowanie się na egzamin jest dostępny podczas pobierania odcisków palców. Wezwanie na odciski palców odbywa się około 90 dni po złożeniu naszej N-400, aplikacji na obywatelstwo. Istnieją oczywiście inne źródła, nawet internet, gdzie można wyszukać pytania, które są zadawane podczas egzaminu. Oprócz pytań, każdy aplikant musi napisać zdanie po angielsku, które jest dyktowane przez oficera i wymagane jest przeczytanie zdanie po angielsku.
Po egzaminie na temat historii i polityki, oficer imigracyjny, też zadaje nam pytania zawarte w aplikacji N-400. Informacje o nas, naszej rodzinie i kilkanaście pytań na temat
naszej przeszłości. Pytania są po angielsku i odpowiedzi też muszą być po angielsku. Nie jest to trudny egzamin, ale aplikant musi być dość biegły w angielskim.
Rezydenci z zielonymi kartami mogą zdawać egzamin w języku ojczystym. W Nowym Jorku nie można przyprowadzić ze sobą “tłumacza”, na przykład córkę lub syna. Urząd Imigracyjny udostępnia nam tłumacza na miejscu lub najczęściej przez telefon. Ta osoba przekazuje nam informacje i pytania po polsku, a potem informuje oficera po angielsku jaka była nasza odpowiedź. Aplikant, nawet jeśli zdaje egzamin po polsku musi być zapoznany z historią i organizacją rządu amerykańskiego.
Czynniki, które pozwalają aplikantowi zdawać egzamin na obywatelstwo amerykańskie w ojczystym języku wiążą się z wiekiem aplikanta oraz z okresem posiadania zielonej karty. Mając pięćdziesiąt lat wystarcza spełniać jeden z dwóch warunków na egzamin po polsku. Jednak też trzeba mieć zieloną kartę przynajmniej przez dwadzieścia lat. Czym starszy aplikant, tym mniej lat jako rezydent jest wymaganych, abyśmy mogli odpowiadać na pyta-
nia oficera w ojczystym języku. Po ukończeniu sześćdziesięciupięciu lat, nadal musimy zdawać egzamin w ojczystym języku, lecz egzamin jest uproszczony i prawie to tylko formalność.
Aplikant, który nie jest w stanie nauczyć się języka angielskiego z powodów medycznych (porażenia mózgowe, wylew, wypadek z poronieniem głowy) jest zwolniony z egzaminu o historii i polityce. Musi się stawić na spotkanie z oficerem i musi oczywiście wykazać, że jest osobą o nienagannej postawie moralnej. Aplikant, który kwalifikuje się na zwolnienie z egzaminu z powodu medycznego, musi udowodnić swój stan zdrowia i przedstawić lekarskie zaświadczenie na prawidłowym formularzu. Zwolnienie medyczne powinno być oparte na prawidłowej diagnozie i przygotowaniu formularza przez lekarza, który musi opisać problem medyczny aplikanta bezpośrednio wpływający na niemożliwość poznania języka angielskiego i historii. Dalszą informacje udzielam podczas konsultacji. Zapraszam!
Mecenas Joanna Ewa Nowokuński
Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i duż y ch k lie n t ó w . Z a p e wnia m y a t r a k c yjne i konkurenc yjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na r ynku amer ykańskim.
• Transpor t całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Impor t & Expor t)
• Kontenery małe (20ſt), duże (40ſt i 40ſt HC) i specjalistyczne (20ſt & 40ſt Open Top, 20ſt & 40ſt Flat Rack)
• Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi
• Wysyłka mienia przesiedleńczego
• Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych
• Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Por tugalii
• Agencja celna w Gdyni
• Przygotowujemy dokumentację transpor tową i celną
South Street
Providence, NJ 07974
732-516-9555 fax: 732-516-9777
www.icetranspor t.com stawk i@icetranspor t.com
Łososia plusy i minusy
Ostatnio jest coraz bardziej modny zarówno na pańskich stołach, jak i w przeciętnych polskich domach, gdzie dania podgrzewa się na szybko, w mikrofalówce. Łosoś jest bardzo smaczny, ma niewiele ości i da się go przyrządzić na tysiąc i jeden sposobów. Są jednak tacy, którzy przestrzegają, że właśnie ze względu na jego masową produkcję, jest to ryba droga, tłusta i nafaszerowana chemicznymi ulepszaczami oraz antybiotykami. Jaka jest prawda?
Łososia zaliczamy do najzdrowszych gatunków ryb, a jego mięso jest bogate w witaminy z grupy B, witaminę A, D, E oraz pierwiastki takie jak jod, potas, fosfor, fluor, selen, cynk. Nie da się jednak ukryć, że jest to ryba tłusta. Zawiera aż 14 proc. tłuszczu, na szczęście jednak bardzo korzystnego dla ludzkiego organizmu. Łosoś jest bogaty w długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Wpływają one korzystnie na układ krwionośny, chronią przed zawałem, obniżają ciśnienie krwi, zwiększają dobry cholesterol HDL, wzmacniają odporność, poprawiają wygląd włosów, skóry i paznokci, zapewniają też prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, działają antydepresyjnie i antynowotworowo oraz chronią wzrok.
Mięso łososia na pewno powinno znaleźć się w jadłospisie osób z chorobami układu krążenia, cukrzycą, łuszczycą, jaskrą, zagrożonych nowotworem, chorobami tarczycy czy cierpiących na depresję.
Przysmak rodem z Bałtyku
Gatunki łososia dzielą się na pacyficzne i atlantyckie. Na europejskie półki trafia zazwyczaj pierwszy z nich, wypierany ostatnio przez łososia norweskiego, który pochodzi z farm hodowlanych, rozlokowanych na całym świecie. Ta szlachetna ryba była niegdyś powszechna także w Bałtyku. Dziś łosoś bałtycki jest zagrożony wyginięciem i poławiany w bardzo ograniczonych ilościach. Jego mięso bardzo cenią koneserzy, ponieważ charakteryzuje się doskonałymi walorami smakowymi oraz specyficzną, żółtawą barwą. Jest ono wysokokaloryczne w porównaniu do ryb o niskiej zawartości tłuszczu, gdy natomiast porównamy je do mięsa zwierząt hodowlanych, okazuje się niskokaloryczne i dostarcza dużych ilości łatwo przyswajalnego białka.
Co z tymi dioksynami?
Co jakiś czas tu i ówdzie pojawiają się rewelacje, że mięso ryb, w tym łososia, może być szkodliwe dla naszego zdrowia ze względu na związki występujące w zanieczyszczonym środowisku, takie jak np. dioksyny. I choć prawdą jest, że stężenie dioksyn jest wyższe
u łososi hodowlanych karmionych paszą niż u ryb wolno żyjących, to według ekspertów nie powoduje to bezpośredniego zagrożenia dla naszego zdrowia. Pamiętajmy też, że jeżeli chcielibyśmy unikać spożywania szkodliwych związków, to powinniśmy praktycznie zrezygnować z jedzenia. Wszystko, co jemy, może zawierać substancje w mniejszym lub większym stopniu zagrażające organizmowi.
Smażyć, nie smażyć?
W porównaniu do innych mięs, ryby są zdecydowanie najzdrowsze. Kwasy omega-3, w które bogaty jest łosoś, są bardzo korzystne zarówno dla kobiet w ciąży, małych dzieci jak i osób starszych. Wpływ na prozdrowotne właściwości tej ryby ma jednak również sposób jej przyrządzania i przechowywania. Smażona, panierowana ryba jest niewątpliwie smaczna, ale mniej zdrowa i bardziej kaloryczna. Za najwłaściwszą metodę przyrządzania łososia uważa się gotowanie na parze, pieczenie w folii czy na grillu.
mieszanina wielu związków chemicznych, między innymi węglowodorów, fenoli, aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Ich działanie ma wpływ bakteriobójczy, zapobiega jełczeniu tłuszczów i nadaje rybie charakterystyczny smak i aromat.
Oczywiście najzdrowszym rozwiązaniem jest spożywanie wędzonej, świeżej ryby, jednak niewielu z nas ma taką możliwość. Zmuszeni jesteśmy wybierać tę wędzoną i pakowaną na przykład w folię. Takie produkty zawierają jednak więcej substancji konserwujących. Nie powinno to jednak być powodem, by całkowicie rezygnować z jedzenia łososia.
Uwaga na bakterie
W sklepach często też możemy natknąć się na produkty wędzone. Czy ten sposób obróbki mięsa wpływa na jego wartości odżywcze i zdrowotne? Raczej nie, ale pod warunkiem, że wędzenie odbywa się w sposób tradycyjny. Niekorzystne zmiany w białkach czy lipidach powstające w procesie wędzenia są porównywalne ze zmianami mającymi miejsce podczas smażenia i gotowania. Dym wędzarniczy to
Wędzony łosoś znalazł się jednak ostatnio na cenzurowanym. Kilka lat temu wiele emocji wzbudziła informacja, że w wędzonych łososiach (w folii) wykryto przekroczenie dopuszczalnych norm bakterii Listeria monocytogenes, która wywołuje listeriozę (choroba szczególnie groźna dla kobiet w ciąży). Bakteria rozmnaża się przy temperaturze 0-45 stopni Celsjusza i przechowywanie żywności w lodówce nie chroni nas wcale przed tym drobnoustrojem. Szczególnie niebezpieczne są produkty, które długo przechowuje się w chłodziarce i nie poddaje działaniu wysokiej temperatury przed spożyciem. A łosoś wędzony właśnie do takich należy. Trzeba jednak pamiętać, że bakteria ta powszechnie występuje także na warzywach, owocach i serach.
Trust czy przepisanie własności na dzieci
Klienci często pytają, czy dom powinien zostać przepisany na dorosłe dzieci klienta, zachowując prawo dożywotniego mieszkania dla rodzica, czy też fundusz - Medicaid Asset Protection Trust powinien być wykorzystany do ochrony majątku.
Chociaż przekazanie aktu własności dziecku z zachowaniem prawa dożywotniego mieszkania dla rodzica jest o wiele mniej kosztowne niż założenie trustu, w większości przypadków to rozwiązanie jest jednak nie korzystne. Po pierwsze, jeśli dom zostanie sprzedany przed śmiercią osoby otrzymującej świadczenia Medicaid, wartość dożywotnią udziału rodzica w nieruchomości będzie musiała zostać zapłacona za świadczenia Medicaid. Jeśli dom jest wynajmowany, czynsz netto jest należny na poczet ich opieki, ponieważ należą one do dożywotniego najemcy. Nastepnie, klient traci znaczną część zwolnienia z podatku od zysków
kapitałowych w przypadku sprzedaży swojego głównego miejsca zamieszkania, ponieważ będzie on uprawniony tylko do proporcjonalnego udziału w oparciu o wartość dożywotniego majątku do domu jako całości. Natomiast właściwie sporządzony trust zachowuje pełne wyłączenie z podatku od zysków kapitałowych w odniesieniu do głównego miejsca zamieszkania, a dom może zostać sprzedany przez trust bez obowiązku uiszczania jakiejkolwiek kwoty głównej za opiekę nad klientem, zakładając, że minął okres wsteczny .
Należy w tym miejscu zauważyć, że zarówno prawo dożywotniego mieszkania, jak i nieodwołalny fundusz powierniczy Medicaid likwidują podatek od wzbogacenia od sprzedanego majątku ale TYLKO po śmierci rodzica, który był właścicielem lub darczyńca. Po śmierci rodzica podstawa naliczania podatku od zysków kapitałowych jest podwyższana z kwoty zapła-
conej przez rodzica plus wszelkie ulepszenia do wartości majątku w dniu śmierci rodzica. To skutecznie eliminuje płacenie podatku od zysków kapitałowych że sprzedaży cennych nieruchomości po śmierci rodzica. Sytuacja każdego z nas jest inna, dlatego bardzo ważne jest, aby poświęcić trochę wolnego czasu na konsultację z adwokatem. To pozwoli nam na dokładną analizę sytuacji w jakiej się znajdujemy i wybór optymalnego dla nas planu, który zabezpieczy dorobek naszego życia, przyszłość naszą i naszych bliskich.
Mecenas Joanna Gwóźdź
WYCIECZKI WYCIECZKI
Busem z Polskim przewodnikiem
Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin
Kaniony i tylko kaniony oraz Parki Narodowe – Utah, Arizona, Colorado 11 dni: od 14 czerwca
Wycieczki dookoła USA: od 4 lipca, 22 sierpnia 4 październik 2025
Nowy Orlean/Texas/Dom Presley'a/Tennessee 10 dni: 15 - 24 listopad 2025
Ponadto: Niagara/kanion, Waszyngton/Kapitol/jaskinie, Kraina Amiszów, Wielki Kanion Pensylwanii
Zobacz: www.ampolinc.com Napisz: ampoltours@yahoo.com Zadzwoń: 609-647-9054
Zobacz www.RadioRampa.com,
Agencja Anna-Pol Travel: 821 Manhattan Ave. Tel: 718-349-2423
Wescom Agency: 99 Norman Ave. Brooklyn, Tel: 718-383-7773
BARAN Barany pogrążone do niedawna w lekkim letargu już w pierwszych dniach tygodnia poczują przypływ sił witalnych, co wpłynie dodatnio na wynik działań, które podejmą. A w podejmowaniu wyzwań będą wręcz brawurowe.
BYK Zodiakalne Byki będą sumiennie i pracowicie wykonywać powierzone obowiązki. Słońce opiekuje się Tobą, sprzyja Twojej spostrzegawczości. Planuj swój czas rozsądnie.
BLIŹNIĘTA Słońce jest po Twojej stronie. Pozwoli to uzyskać satysfakcjonujące wyniki w większości życiowych aspektów, jednak do szczytowej formy troszkę jeszcze brakuje. Skup się na naprawdę pilnych zadaniach.
RAK W nowy tydzień zodiakalne Raki wejdą pełne werwy i nadziei na jeszcze lepsze jutro. Dobra passa z zeszłego tygodnia nie będzie ich opuszczać, a na nowo podjęte stare wyzwania dadzą pełnię satysfakcji i będą źródłem znacznych profitów finansowych.
LEW Nowy tydzień będzie czasem obfitym w nowe problemy, jednak nie zabraknie w nim także czasu na zadbanie o siebie i zapewnienie sobie dużej dozy rozrywki. Wszystko wskazuje na to, że zbliża się trudniejszy okres w życiu zawodowym.
PANNA Zodiakalne Panny czeka udany i dostatni tydzień. Planety otaczają Cię czułą opieką, jednak przez nawał obowiązków, jakie przypadną Ci teraz w udziale możesz poczuć osłabienie, co sprzyjać będzie infekcjom.
WAGA Dominacja Wagi wśród znaków zodiaku dobiega końca –przez co zodiakalne Wagi poczują się nieco znużone i znudzone codziennością i zaczną szukać rozrywek. Na szczęście kompanów do poszukiwania przygód w najbliższych dniach Ci nie zabraknie. SKORPION Zodiakalne Skorpiony przywitają nowy tydzień w świetnym nastroju, a ten przez najbliższe kilka dni nie będzie chciał ich opuścić. Dobra passa będzie trwać jeszcze w najbliższym okresie czasu.
STRZELEC Siłą, jaką odnajdziesz w spokoju pokonasz niejedną przeciwność losu, jaką spotkasz na swojej drodze w nadchodzących dniach. Uran sprawi, że łatwiej wprowadzisz w życie kilka planowanych zmian, a trygon Plutona – ułatwi realizowanie planów i postanowień.
KOZIOROŻEC Słońce w Wadze sprawia, że jesteś teraz bardziej ożywiony i weselszy, co przełożysz na małe i spore sukcesy w nadchodzących dniach. Przebojowość, jaką teraz obdarzają Cię gwiazdy sprawi, że wszystko stanie się łatwe i osiągalne.
WODNIK W nadchodzącym tygodniu zodiakalne Wodniki muszą uważać na przestrzeganie wszelkich kodeksów i regulaminów –półsekstyl Neptuna ostrzega, że ich lekceważenie może się wiązać z poważnymi konsekwencjami.
RYBY Nowy tydzień dla zodiakalnych Ryb upłynie pod znakiem pokaźnego zastrzyku finansowego, nowych zawodowych wyzwań ale i wypoczynku w domowym zaciszu, z dala od zgiełku i codziennej rutyny. Nie staraj się na siłę robić rzeczy, co do których nie jesteś przekonany.
Połącz po numerkach i pokoloruj
Rysuj szlaczki i pokoloruj żółwia
Przejdź przez labirynt
Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia-ny@tygodnikplus.com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 26.05.25r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 2.06.25r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.
SPONSOREM NAGRODY JEST:
NAGRODA TYGODNIA:
Darmowa wejściówka
dla 2 osób na
XVI Festiwal Tygodnika PLUS 31 maja - 1 czerwca 2025
Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr.18 (749) nagrodę wylosowała Pani
Margaret Kenigstein z West Hills. Gratulujemy!
Hasło – „Nowe wyzwolenie”
Bożena Piekarz-Lesiczka
Tel: 718-472-4344
146 Driggs Ave. Brooklyn, NY 11222
General dentist
✗ Laminaty, koronki, mostki
✗ Leczenie kanałowe
✗ Leczenie kanałowe
✗ Korony na implanty
✗ Korony na implanty
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Kosmetyka
✗ Kosmetyka
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów
www.doctorbozenapiekarz.com
CHOROBY ZAPALNE JELIT I KORZYSTNE ZMIANY
W ICH LECZENIU
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA I WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO TO NIE TYLKO BÓL BRZUCHA, BIEGUNKI I OSŁABIENIE. PODCZAS ZAOSTRZEŃ NIE DA SIĘ NORMALNIE ŻYĆ, CHORY MOŻE TRAFIĆ NA STÓŁ OPERACYJNY, MOŻE DOJŚĆ DO NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI. ALE MEDYCYNA NIE JEST JUŻ BEZRADNA, A DZIĘKI NOWOCZESNYM LEKOM CZĘSTO UDAJE SIĘ ZAPOBIEC POWIKŁANIOM. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ. ciąg dalszy na stronie 22
Wciąż nie wiadomo, dlaczego dochodzi do rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Pewne jest, że są to choroby przewlekłe, o charakterze zapalnym, prawdopodobnie na podłożu autoimmunologicznym, najczęściej przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji, ale są pacjenci, u których proces chorobowy postępuje cały czas. Obydwie też charakteryzują się wysokim ryzykiem powikłań w innych układach narządów niż pokarmowy. Obydwie, nieleczone, prowadzić mogą do niepełnosprawności. Początek i rozwój przypadać może zarówno na dzieciństwo, jak i wiek co najmniej dojrzały, ale szczyt zachorowań to okres między 20. a 40. rokiem życia. - W wyniku przewlekłego stanu zapalnego, który jest na całe życie, nie ma sposobu, by te choroby wyleczyć, chyba że we wrzodziejącym zapaleniu jelit wytnie się całkowicie jelito grube. Natomiast w chorobie Leśniowskiego - Crohna nie ma takiej możliwości, bo ona może zajmować kolejne odcinki jelita, mogą tworzyć się przetoki między światłem jelita a skórą, w okolicach okołoodbytniczych. Te przetoki mogą zniekształcać rejon odbytnicy i dróg rodnych. Stan zapalny najczęściej objawia się biegunką z krwią i śluzem, bólem brzucha, stanem podgorączkowym, stałym poczuciem choroby. Mogą pojawić się bóle stawowe i w konsekwencji zapalenie stawów i inne powikłania np. kostne, oczne, jak zapalenie tęczówki - Jarosław Reguła, kierownik Kliniki Gastroenterologii Onkologicznej w Centrum Onkologii — Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii.
Obydwie choroby zaliczane są do grupy nieswoistych zapaleń jelit.
Objawy choroby
Leśniowskiego-Crohna
• Osłabienie, czasami gorączka, chudnięcie
• Niedokrwistość
• Ból brzucha nasilający się zwłaszcza po posiłku, biegunki,
• U niektórych pacjentów pierwsze objawy przypominają zapalenie wyrostka robaczkowego,
• U części chorych pierwszymi
objawami są owrzodzenia, ropnie i przetoki w okolicy odbytu.
• Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
• Najczęściej biegunki (do 20 wypróżnień na dobę), stolec z domieszką krwi;
• U niektórych pacjentów zaparcia;
• Osłabienie, niedokrwistość, podwyższona temperatura
• Czynniki przyczyniające się do zaostrzenia chorób jelit
• Stres;
• Modyfikacja diety.
Niektóre leki, w tym antybiotyki, a w chorobie wrzodziejącego jelita grubego także przeciwbólowe niesteroidowe leki przeciwzapalne (w tej grupie znajdują się np. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy – popularna aspiryna).
W leczeniu nieswoistych chorób jelit stosuje się szereg leków, a niezbędne są również interwencje niefarmakologiczne. Na przykład zmniejsza się liczba i intensywność zaostrzeń w tych chorobach po zaniechaniu palenia tytoniu. Pacjenci muszą też przestrzegać odpowiedniej diety, którą najlepiej jest uzgodnić indywidualnie z lekarzem i dietetykiem. Zalecane są również techniki pomagające radzenie sobie ze stresem. Bywa, że konieczne są interwencje chirurgiczne.
Poza tym w leczeniu nieswoistych chorób zapalnych jelit stosuje się m.in. leki sterydowe (mają działanie przeciwzapalne), leki immunosupresyjne (niejako „wyciszające” układ odpornościowy) oraz – u chorujących ciężko – leki biologiczne.
Te ostatnie to grupa medykamentów, produkowanych za pomocą bardzo zaawansowanych technologii z wykorzystaniem organizmów żywych, która zrewolucjonizowała współczesną medycynę. Europejska Agencja Leków wskazuje, że „większość obecnie stosowanych klinicznie leków biologicznych zawiera substancje czynne składające się z białek”, a ich produkcja jest zwykle bardziej złożonym procesem niż pozyskiwanie leków - w uproszczeniu – „syntetycznych” w drodze reakcji chemicznych. „Większość leków biologicznych produkowanych jest z zastosowa-
niem metod biotechnologicznych, często wykorzystujących skomplikowane systemy komórkowe i technologię rekombinacji DNA” – czytamy w opracowaniu EMA dotyczącym leków biologicznych i biopodobnych. Warto pamiętać, że prawodawstwo unijne narzuca ściśle określone, bardzo restrykcyjne wymogi dla producentów leków biologicznych.
Dostępność leków biologicznych – jest poprawa
Z dostępnością do części terapii, zwłaszcza tej lekami biologicznymi, było przez całe lata krucho. Obecnie sytuacja zmieniła się znacznie na korzyść. M.in. od 1 stycznia tego roku pacjenci przyjmujący leki biologiczne nie muszą się już obawiać, że terapia zostanie przerwana z przyczyn administracyjnych. Przed początkiem tego roku pacjent w zależności od programu lekowego mógł otrzymywać lek biologiczny przez okres od roku do dwóch lat. Tego czasu nie dawało się wydłużyć także wtedy, gdy lek okazywał się skuteczny i bezpieczny u danego pacjenta - lekarz musiał odstawić lek i czekać w nadziei, że pacjentowi się nie pogorszy albo czekać wręcz na pogorszenie, by pacjenta znowu leczyć w ramach programu lekowego i doprowadzić do remisji.
- To wiązało się z olbrzymimi dramatami, ludzie tracili pracę, musieli rezygnować ze studiów, bo
zaostrzenie choroby wiąże się z częstymi hospitalizacjami, uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Choroby jelit to niewyobrażalny ból brzucha, biegunki, osłabienie. Cieszymy się z decyzji o zniesieniu ram czasowych leczenia biologicznego. Szczególnie wdzięczni jesteśmy ministrowi Maciejowi Miłkowskiemu, który jest otwarty na postulaty środowiska pacjentów i dialog z koalicją organizacji chorych na NChZJ. Liczymy, że tak będzie również w sprawie ułatwienia dostępu do terapii biologicznej i innych postulatów - mówi Jacek Hołub, rzecznik prasowy Polskiego Towarzystwa Wspierania Osób z Nie swoistymi Chorobami Jelit „J-elita”, cierpiący na chorobę Leśniowskiego - Crohna od 2001 r. W chwili diagnozy miał 28 lat. Podobnie uważa prof. Jarosław Reguła.
- To rzeczywiście była najważniejsza sprawa, jaka wydarzyła się w leczeniu naszych pacjentów. Leczenie biologiczne jest stosowane w najcięższych przypadkach nieswoistych chorób jelit. Likwiduje ono stan zapalny, doprowadza do remisji. W większości państw jest tak, że jeśli leczenie skutkuje, jest kontynuowane, a w Polsce było przerywane. Czekało się na nawrót choroby, żeby można było znów włączyć to leczenie. Wskutek nawrotu pacjent mógł skończyć na stole operacyjnym, mieć powikłania lub nawet umrzeć - tłumaczy prof. Jarosław Reguła. - Cieszę się, że ten niemądry przepis został zniesiony na przełomie roku - dodaje ekspert.
Zdaniem stowarzyszeń pacjentów leki biologiczne powinny być stosowane w Polsce u większej grupy chorych niż obecnie.
- Jako Towarzystwo „J-elita” od wielu lat wskazujemy, że należy obniżyć restrykcyjne kryteria kwalifikacji do programów lekowych. W Polsce mamy ok. 100 tys. pacjentów cierpiących na NChZJ. Jedynie między 3 a 4 tys. z nas korzysta z leczenia biologicznego, podczas gdy na zachodzie Europy dostęp do niego ma kilkukrotnie więcej chorych. Wcześniejsze włączenie nowoczesnej terapii może nie tylko znacząco poprawić nasz stan zdrowia i nie dopuścić do rozwoju choroby uniemożliwiającej nam normalne życie, ale obniża także wydatki państwa na leczenie i opiekę nad chorymi. Dzięki terapii biologicznej możemy uniknąć powikłań, operacji usunięcia fragmentu jelita lub całego jelita grubego i wyłonienia stomii. Możemy pracować i normalnie funkcjonować, unikamy niepełnosprawności i długotrwałych hospitalizacji, nie pobieramy świadczeń, zasiłków i nie przechodzimy na rentę, na garnuszek państwa. Pamiętajmy, że większość pacjentów dotkniętych nieswoistymi zapaleniami jelit to ludzie młodzi. 3/4 diagnoz pojawia się do 35. roku życia – argumentuje Jacek Hołub.
W programach lekowych z lekami biologicznymi jest obecnie około 1 proc. osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego i u ok. 8 proc. osób z chorobą Leśniowskiego - Crohna. W krajach zachodnich te odsetki są wyraźnie wyższe. Ograniczenie w dostępie do leków biologicznych wynika przede wszystkim z systemowych założeń przyjętych w Polsce przez regulatorów rynku opieki zdrowotnej. Zanim pacjent będzie mógł stosować terapię lekami biologicznymi, musi przejść odpowiednią kwalifikację. W chorobie LeśniowskiegoCrohna stosuje się tzw. punktację CDAI (skala oceny stanu zdrowia chorego w ciągu ostatnich siedmiu dni). Punkty zlicza się m.in. na podstawie objawów, a maksymalnie pacjent może „zebrać” 450 punktów. W polskich programach lekowych można być zakwalifikowanym do leczenia biologicznego, gdy się uzbiera 300 punktów. W większości krajów Europy Zachodniej zakwalifikowany jest pacjent, który uzbiera 220 punktów.
- Polskie kryteria wzięły się z tego, że leki biologiczne dotychczas były bardzo drogie, więc Ministerstwo Zdrowia chciało ograniczać wydatki, zawężając je do leczenia tych, którzy najbardziej tego potrzebują. Kolejnym naszym zadaniem będzie więc zmiana kryteriów tak, by pacjenci ze średnim zaawansowaniem choroby, jeśli tego wymagają, mogli być objęci leczeniem biologicznym - tłumaczy prof. Jarosław Reguła.
Zastrzega jednak, że przy kwalifikacji do leczenia biologicznego ta punktacja nie jest kluczowa.
- Ocenia się także ogólny stan pacjenta, czy wcześniejsze próby jego leczenia się powiodły - dodaje krajowy konsultant w dziedzinie gastroenterologii.
Przypomina, że u części osób z klasycznym przebiegiem chorób: Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego leki standardowe, jak mesalazyna, czy krótko podawane na początku choroby sterydy, są wystarczające i nie ma potrzeby terapii lekami biologicznymi.
Kolejny krok naprzódpodawanie podskórne
Ostatnio zniknęła spora niedogodność ze stosowaniem jednego z leków biologicznych – wedolizumabu. Substancja ta jest refundowana także wtedy, gdy podawana jest w formie podskórnej. Dlaczego to ważna zmiana?
- Decyzja o refundacji wedolizumabu w formie podskórnej bardzo ucieszyła nas, pacjentów, ponieważ może znacząco podnieść komfort życia chorych na terapii biologicznej. Dzięki tej formie podania leku chorzy będą mogli korzystać z niego w warunkach domowych. Mówiąc krótko, będziemy go sobie mogli podawać samodzielnie, co nie jest trudne. Nie będziemy musieli już jeździć na każde podanie leku do szpitala, co wiąże się z koniecznością zwolnienia się z pracy lub ze szkoły, a obecnie z ryzykiem zakażenia omikronem. Odpadną nam koszty związane z dojazdami, bo przecież nie wszyscy pacjenci mieszkają w dużych miastach, gdzie mają dostęp do ośrodków oferujących terapię biologiczną - mówi Jacek Hołub.
Jego zdaniem, podawanie podskórne leków biologicznych ważne jest również w kontekście personalizacji leczenia, gdyż decyzja
o formie podania leku może być podjęta w czasie rozmowy między lekarzem a pacjentem, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji życiowej i potrzeb.
- Jeśli ktoś obawia się samodzielnego podawania sobie leku, może korzystać z podania dożylnego, w szpitalu. Z naszej perspektywy jest to naprawdę dobra decyzja, za którą jesteśmy wdzięczni Ministerstwu Zdrowia - zapewnia Jacek Hołub. Korzyści są oczywiste także z punktu widzenia prof. Reguły.
- Lek biologiczny adalimumab występował wyłącznie w formie podskórnej, lek ustekinumab podaje się najpierw dożylnie, a potem podskórnie, ale pacjent musiał przyjechać do szpitala. Dopiero ostatnio to trochę się zmieniło. Generalnie, pozostałe leki biologiczne były podawane w formie dożylnej. Taka forma podania jest obciążona ryzykiem, bo w trakcie podawania może nastąpić wstrząs. Pacjentom nie było łatwo przyjechać do szpitala oddalonego o np. 200 km od miejsca zamieszkania. Dla nich to świetnie, że od 1 lipca podskórnie można podawać kolejny lek biologiczny - zapewnia prof. Jarosław Reguła.
Dlaczego był problem dojazdów? Bo ośrodki zajmujące się leczeniem biologicznym są rozmieszczone po Polsce nieregularnie. Spośród pacjentów leczonych biologicznie w woj. mazowieckim ponad 30 proc. dojeżdża z innych województw. W woj. lubuskim czy opolskim są jedynie pojedyncze ośrodki leczące biologicznie nieswoiste choroby zapalne jelit. Dzieje się tak, gdyż tego typu leczenie jest nieopłacalne z punktu widzenia gospodarności szpitala – trudno tu mówić o zysku ekonomicznym.
- Leczenie biologiczne odbywa się naprawdę dzięki entuzjazmowi i chęci leczenia pacjentów. Koszt leku jest co prawda refundowany, ale opłaty związane z badaniami diagnostycznymi pacjentów, jak rezonans czy kolonoskopia, są na prawach ryczałtu - trzy-, czterokrotnie niższego niż rzeczywiste koszty. Szpital, który prowadzi leczenie biologiczne, generuje straty. Działa jednak w poczuciu misji. To dlatego jest problem z dostępnością leczenia biologicznego - tłumaczy prof. Jarosław Reguła. Źródło: zdrowie.pap.pl
LECZYMY:
• Bóle mięśni i stawów
• Urazy sportowe
• Bóle szyi i pleców
• Rehabilitacja neurologiczna
• Urazy po wypadkach samochodowych i w pracy
• Rehabilitacja po operacjach
ZABIEGI:
• Elektrostymulacji
• Ultradźwięki
• Leczenie laserem
• Ćwiczenia lecznicze
• Masaże lecznicze
