Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i duż y ch
k lie n t ó w . Z a p e wnia m y a t r a k c yjne i konkurenc yjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na r ynku amer ykańskim. BEZPŁATNY
• Transpor t całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Impor t & Expor t)
• Kontenery małe (20ſt), duże (40ſt i 40ſt HC)
i specjalistyczne (20ſt & 40ſt Open Top, 20ſt & 40ſt Flat Rack)
• Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi
• Wysyłka mienia przesiedleńczego
• Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych
• Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Por tugalii
• Agencja celna w Gdyni
• Przygotowujemy dokumentację transpor tową i celną
Wszystkie W Y PA DK
• Wypadki budowlane
• Błędy w sztuce lekarskiej
• Workers’ Compensation
• Wypadki samochodowe
• Zaniedbania w domach opieki
• Potknięcia i poślizgnięcia
BROOKLYN • QUEENS • MANHATTAN
Zadzwoń teraz po bezpłatną konsultację: 516-202-7114
Od 20 lat oferujemy doradztwo w zakresie ubezpieczeń Medicare i emerytur:
✓ Zapisy na Medicare A&B i plany uzupełniające
✓ Porównanie ubezpieczeń z pracy/ Unii do Medicare
✓ Nie chcecie, aby potrącano Wam $185 na Medicare
✓ Pomoc w przeglądzie rachunków medycznych i kosztów lekarstw
✓ Testamenty
✓ Healthcare Proxies
✓ Living Wills
✓ Medicaid
✓ Home visits
✓ Macie niską emeryturę i chcecie uzyskać maksymalne benefity
✓ Ubezpieczenia od kosztów pogrzebu i ubezpieczenia na życie
✓ Inne rodzaje pomocy dla emerytów
in: NY, NJ, CT, PA & FL
✓ Revocable Trusts
✓ Guardianship
✓ Probate
✓ Irrevocable Trusts
✓ Real Estate
Wszystkie W Y PADK I
• Wypadki budowlane
• Błędy w sztuce lekarskiej
• Workers’ Compensation
• Wypadki samochodowe
• Zaniedbania w domach opieki
• Potknięcia i poślizgnięcia
WYPADKI W PRACY
$ 4,250,000
Pracownik budowlany spadł z drabiny lądując na betonie, co spowodowało obrażenia prawego nadgarstka, prawego ramienia, prawego kolana i pleców, wymagające wielu operacji.
$ 3,750,000
Pracownik budowlany stawiał rusztowanie na dachu. Drewniana deska, na której stał, pękła, powodując upadek z wysokości 10 stóp. Jego obrażenia obejmują złamania prawej nogi i złamania kręgów L1 i L2.
$ 3,200,000
Pracownik budowlany spadł z wysokości około 5 stóp z drabiny podczas wieszania płyt gipsowo-kart onowych, raniąc dolną część pleców, lewe ramię i lewe kolano.
Zadzwoń teraz po bezpłatną konsultację: 516-202-7114
Adwokat
Edward Sanocki
WYPADKI SAMOCHODOWE
$11,200,000
Motocyklista potrącony przez pojazd podczas zawracania, doznający urazu rdzenia kręgowego skutkującego paraplegią i koniecznością poruszania się na wózku inwalidzkim.
BŁĘDY MEDYCZNE
$ 62,000,000
Przebicie jelita podczas laparoskopii powodującej wstrząs septyczny i konieczność wykonania kolostomii, gangrenę kończyn dolnych, obustronną amputacja poniżej kolana i uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego powodującą ciężką trwałą utratę słuchu.
Kiedy twoje konto bankowe może być uznane za zapomniane
W Stanach Zjednoczonych każdego roku miliardy dolarów trafiają do tzw. funduszy nieodebranych środków (unclaimed property). Wśród nich znajdują się zapomniane konta bankowe, nieodebrane czeki, depozyty zabezpieczające i inne aktywa, które przez dłuższy czas pozostawały bez aktywności. W tym artykule wyjaśniamy, kiedy konto może zostać uznane za „uśpione”, co dzieje się z pieniędzmi, jakie prawa przysługują właścicielom i spadkobiercom oraz jak odzyskać środki — nawet po wielu latach.
Co to znaczy, że konto jest „zapomniane” lub „uśpione”?
Konto bankowe zostaje uznane za „uśpione” (dormant) lub „nieaktywne” (inactive), gdy przez określony czas nie dochodzi do żadnych transakcji ani kontaktu ze strony właściciela. W praktyce oznacza to brak wypłat, wpłat lub przelewów, brak logowania do bankowości internetowej, zaniedbanie odpowiedzi na korespondencję banku czy też aktualizacji danych kontaktowych.
W większości stanów USA okres nieaktywności wynosi 3 do 5 lat, po czym konto zostaje zakwalifikowane jako zapomniane i podlega przepisom dotyczącym unclaimed property.
Obowiązki banków wobec właścicieli zapomnianych kont
Banki i inne instytucje finansowe mają prawny obowiązek podejmowania prób kontaktu z właścicielem konta przed przekazaniem środków do władz stanowych. Zazwyczaj obejmuje to wysyłanie listów na ostatni znany adres, próby kontaktu telefonicznego lub e-mailowego, a w ostateczności publikację ogłoszeń w prasie lokalnej lub etnicznej.
Jeśli próby te nie przyniosą skutku, bank musi — zgodnie z przepisami stanowymi — przekazać środki do stanowego biura ds. nieodebranych funduszy (Office of Unclaimed Property). Od tego momentu właściciel lub jego spadkobiercy mogą ubiegać się o zwrot pieniędzy już nie w banku, lecz w urzędzie stanowym.
Różnice w przepisach stanowych
Każdy stan USA ma własne przepisy dotyczące nieaktywności kont i procedury przekazywania środków. Na przykład: Nowy Jork uznaje konto za uśpione po 3 latach braku aktywności.
Illinois stosuje okres 5 lat, ale w przypadku niektórych produktów finansowych (np. czeków kasowych) może to być krócej.
Aktualne przepisy dla każdego stanu można sprawdzić na stronie National Association of Unclaimed Property Administrators: https://unclaimed.org.
Co dzieje się z pieniędzmi?
Po przekazaniu środków do urzędu stanowego, pieniądze są przechowywane bezterminowo — nie przepadają. Stan nie może ich wydać na własne potrzeby, dopóki nie zostaną zgłoszone przez właściciela lub jego spadkobierców. W niektórych stanach środki są inwestowane, a odsetki i zyski trafiają do budżetu, a tylko kapitał pozostaje do dyspozycji właściciela.
Środki z tytułu Unclaimed Funds, w tym zawartość zapomnianych skrytek depozytowych przekazana do urzędu stanowego, nie są oprocentowane. Nawet jeśli przedmioty zostaną sprzedane (np. akcje, złoto, biżuteria, obligacje), a uzyskana gotówka zostanie zdeponowana, nie nalicza się do niej odsetek na korzyść właściciela.
W praktyce oznacza to, że odzyskasz nominalną wartość majątku, ale nie powiększoną o ewentualne zyski z inwestycji, inflację czy oprocentowanie.
Jak odzyskać pieniądze z zapomnianego konta?
Proces odzyskiwania środków jest bezpłatny i stosunkowo prosty. Wystarczy wejść na stronę www. unclaimed.org i wybrać stan, w którym mogło znajdować się konto, wpisać imię i nazwisko (lub nazwisko panieńskie, jeśli dotyczy). Jeśli pojawi się dopasowanie, należy złożyć wniosek online lub pobrać formularz i posłać pocztą. Do tego trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające tożsamość (np. kopię prawa jazdy, numer Social Security) i ewentualne prawo do spadku.
Weryfikacja może potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stanu i kompletności dokumentów.
Jak uaktywnić konto, zanim zostanie uznane za zapomniane?
Jeśli podejrzewasz, że masz konto, z którego rzadko korzystasz, wystarczy jedna aktywność, by przerwać bieg nieaktywności. Może to być: zalogowanie się do bankowości internetowej, wykonanie przelewu lub wpłaty, kontakt z bankiem (np. telefoniczny lub pisemny), albo aktualizacja danych kontaktowych.
Jest bardzo ważne, by bank miał twój aktualny adres i numer telefonu — to zwiększa szansę, że skontaktuje się z tobą, zanim konto zostanie przekazane do urzędu.
A co ze spadkobiercami?
Spadkobiercy mogą odzyskać środki z zapomnianych kont zmarłych krewnych, nawet jeśli nie wiedzieli o ich istnieniu. W tym celu powinni:
• przeszukać dokumenty zmarłego (wyciągi, listy z banku, hasła do bankowości),
• sprawdzić historię wpływów z Social Security lub emerytur (mogą wskazywać bank),
• odwiedzić www.unclaimed. org i przeszukać bazę danych w stanach, gdzie zmarły mieszkał lub pracował,
• przygotować dokumenty potwierdzające prawo do spadku (np. akt zgonu, postanowienie sądu o nabyciu spadku, testament).
W niektórych przypadkach pomocna może być również współ-
praca z powiatowym biurem Public Administrator, jeśli zmarły nie zostawił testamentu i nie miał bliskich, w czego rezultacie majątek zmarłego był zarządzany przez lokalnego Publicznego Administratora.
Przykład z życia
Pani Danuta, polska imigrantka, wróciła do Polski i uznała, że zamknęła swoje konto w unii kredytowej w USA. Tymczasem niewielka emerytura Social Security nadal wpływała na konto, po czym ustała, a konto z czasem zostało uznane za nieaktywne. Po trzech latach środki — ponad 18,000 dolarów — miały trafić do stanowego biura ds. nieodebranych funduszy. Dzięki temu, że unia kredytowa miała dane kontaktowe jej brata, udało się odnaleźć panią Danutę i przekazać jej środki.
Podsumowanie
Zapomniane konta bankowe to nie mit — to realny problem, który dotyczy milionów Amerykanów, w tym wielu imigrantów. Na szczęście prawo chroni właścicieli i spadkobierców, a odzyskanie środków jest możliwe nawet po wielu latach. Wystarczy wiedzieć, gdzie szukać, jak złożyć wniosek i jakie dokumenty przygotować.
Elżbieta Baumgartner Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników m.in. „Planowanie spadkowe, czyli jak uporządkować swoje sprawy w Stanach i w Polsce” oraz „Jak chować pieniądze przed fiskusem”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces. com, poczta@poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.
Wracasz do Polski?
Masz tam majątek? Pomogą ci książki Elżbiety Baumgartner”
„Powrót do Polski” – finansowe i prawne dylematy amerykańskich reemigrantów
„Emerytura reemigranta w Polsce” –podręcznik seniora wracającego do Polski. „Emerytura polska i amerykańska” ich łącznie i skutki Umowy emerytalnej. Książka dla osób pozostających w USA. Również: “Amerykańskie emerytury”, “Ubezpieczenie Social Security”, “Obywatelstwo z przeszkodami”, „Planowanie spadkowe”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Podręcznik ochrony majątkowej” i wiele innych. Książki są dostępne tylko w wersji elektronicznej w witrynie www.PoradnikSukces.com, tel. 718-224-3492, poczta@poradniksukces.com. www.PoradnikSukces.com
MEC. WIERZBICKI WYGRYWA PONAD 7 MILIONÓW DLA
POLSKIEGO DACHARZA ZA WYPADEK NA BUDOWIE
W poprzednim miesiącu udało nam się skutecznie zakończyć kolejną sprawę odszkodowawczą na rzecz polskiego imigranta. Nasz klient przepracował w Stanach Zjednoczonych prawie dwadzieścia lat na budowie, aż do czasu, kiedy uległ wypadkowi w pracy na terenie remontowanej szkoły w hrabstwie Westchester. Na emigracji ciężko pracował, aby zapewnić lepsze życie swojej rodzinie, która pozostała w Polsce. Niestety tego dnia jego możliwość zarobkowania została mu odebrana. W dniu zdarzenia pracownik wykonywał prace renowacyjne po pożarze, do którego doszło w szkole. Generalny wykonawca otrzymał kontrakt w ostatniej chwili i pospieszał prace, aby jak najszybciej skończyć zlecenie przed rozpoczęciem roku szkolnego. Do
wypadku doszło w momencie, gdy nasz klient pracował na rusztowaniu, które tak naprawdę składało się z dwóch rusztowań, ustawionych jedno na drugim. Rusztowanie było niestabilne. Chwiało się. W pewnej chwili nasz klient stracił równowagę i spadł z górnej platformy rusztowania, lądując bezpośrednio na pięty. Istniało kilka różnych wersji samego zdarzenia. Przełożony poszkodowanego zeznał, że pracownik wchodził po rusztowaniu w nieodpowiedni sposób i w pewnym momencie zeskoczył z rusztowania. Jeszcze inny świadek zeznał, że poszkodowany po prostu zdecydował się na skok z rusztowania zamiast zejść po bocznej drabince na dół. Niezależnie od tego, udowodniliśmy, że rusztowanie nie było wyposażone we właściwy element (tzw.
„outrigger”), który zgodnie z przepisami OSHA powinien był zostać użyty w przypadku rusztowania o tej wysokości składającego się z dwóch poziomów.
W tym konkretnym przypadku, poszkodowany mógł założyć dodatkową sprawę cywilną przeciwko generalnemu wykonawcy i inwestorowi na podstawie Prawa Pracy chroniącego poszkodowanych pracowników budowlanych, którzy spadli z wysokości.
W pozwie żądaliśmy odszkodowania za ból i cierpienie, utracone zarobki oraz świadczenia emerytalne, jak również koszty leczenia. Nasz klient w wyniku wypadku doznał złamań kości piętowych w obydwu stopach, które wymagały operacji polegającej na zespoleniu kości przy użyciu metalowych elementów. Poszkodowany przez cały czas otrzymywał świadczenia Workers’ Compensation, które pokrywały utracone zarobki oraz potrzebne koszty leczenia. Należy pamiętać, że sprawa Workers’ Compensation nie uprawnia jednak poszkodowanego do żądania odszkodowania za doznany ból i cierpienie.
Firmy ubezpieczeniowe i korporacyjni adwokaci nie zamierzali jednak wypłacić należytego odszkodowania. Nasza kancelaria włożyła ogrom pracy i nakładów finansowych, aby zapewnić klientowi jak najlepszą reprezentację. Obawiając się procesu sądowego, po odbyciu dwóch mediacji, firmy ubezpieczeniowe zgodziły się wypłacić naszemu rodakowi odszkodowanie w wysokości $7,300,000, które nie podlega opodatkowaniu.
Mecenas Paweł P. Wierzbicki, Esq.
Jeżeli Państwo lub Państwa bliscy doznali obrażeń cielesnych w wyniku wypadku, zachęcam do kontaktu z naszą kancelarią. Aby umówić się na bezpłatną konsultację i porozmawiać bezpośrednio z mecenasem Wierzbickim w języku polskim mogą Państwo dzwonić na numer 646-351-8611 lub wysłać e-mail z zapytaniem na adres pwierzbicki@blockotoole.com.
Więcej bezpłatnych materiałów informacyjnych mogą Państwo znaleźć na naszej stronie internetowej www.blockotoole.com.
WYPADKI:
• W PRACY
• NA BUDOWIE
• SAMOCHODOWE
• NA POSESJI
• WORKERS COMPENSATION
NASZE WYNIKI MÓWIĄ SAME ZA SIEBIE:
• PONAD MILIARD DOLARÓW UZYSKANYCH DLA NASZYCH KLIENTÓW
• NAJWYŻSZY WERDYKT SĄDOWY W STANIE
NOWY JORK (110 MILIONÓW DOLARÓW)
• NAJWYŻSZE ODSZKODOWANIE
W USA ZA WYPADEK BUDOWLANY
Czy twój telefon naprawdę cię podsłuchuje?
Lustra liczące powtórzenia ćwiczeń, poduszki tłumiące chrapanie — technologia stale się rozwija. A jednymi z najinteligentniejszych i najbardziej powszechnych urządzeń są nasze telefony. Według Pew Research Center, w 2024 roku aż 9 na 10 Amerykanów posiadało smartfona, podczas gdy w 2011 roku było to zaledwie 35%.
Chociaż nowinki technologiczne zwiększają wygodę życia, często mają też swoją cenę: prywatność.
Ukryty koszt smart technologii
Federalna Komisja Handlu (FTC) ostrzega, że firmy mogą śledzić aktywność użytkowników za każdym razem, gdy korzystają oni z urządzeń podłączonych do internetu. Strony internetowe używają plików cookie, by monitorować odwiedzających nawet po opuszczeniu witryny. Niektóre aplikacje pozwalają reklamodawcom korzystać z unikalnych identyfikatorów do śledzenia aktywności użytkownika, również na różnych urządzeniach, w tym telefonach i laptopach, tak długo jak są one połączone z siecią.
Zgromadzone informacje mogą obejmować historię zakupów, aktywność w mediach społecznościowych, subskrypcje czasopism, a nawet poglądy polityczne. Brokerzy danych gromadzą te informacje często bez wiedzy użytkownika i odsprzedają je firmom, które dzięki temu mogą kierować do potencjalnych klientów zadziwiająco trafne reklamy.
Przykładowo, firma Experian, jeden z największych brokerów danych w USA, analizuje lokalizacje, demografię, styl życia i zainteresowania setek milionów osób, by umożliwić marketerom „dogłębne zrozumienie, kim naprawdę są ich klienci”.
To właśnie dlatego wiele osób zaczęło wierzyć, że ich telefony ich podsłuchują — nawet jeśli w praktyce dzieje się to inaczej.
„Gdy ludzie widzą reklamy, które wydają się ‘zadziwiająco trafne’, w rzeczywistości są one efektem wykorzystania ogromnych zestawów prywatnych danych zebranych w ukryty sposób” — wyjaśnia raport Electronic Frontier Foundation (EFF).
Ta praktyka niepokoi wielu Amerykanów. Badanie Pew z 2023 r. wykazało, że prawie 3 na 4 respondentów uważa, że ma „niewielką lub żadną kontrolę” nad tym, jak firmy wykorzystują ich dane, a 67% stwierdziło, że „niewiele lub nic” rozumie na temat tego, jak przetwarzane są ich dane osobowe.
5 najczęstszych mitów o inwigilacji – i jak jest naprawdę
1. Czy moje urządzenia stale
mnie podsłuchują?
Nie — inteligentne urządzenia zazwyczaj nie podsłuchują użytkownika cały czas. Jednak zdarzały się przypadki, gdy nagrania głosowe trafiały do odsłuchu przez ludzi.
W 2018 roku CBS przeprowadziła śledztwo i nie znalazło żadnych dowodów na to, że smartfony podsłuchują rozmowy. W tym samym roku Mark Zuckerberg zeznał przed Senatem, że Meta (Facebook) nie prowadzi aktywnego podsłuchu użytkowników.
Niemniej jednak, wirtualni asystenci tacy jak Siri, Alexa czy Google Assistant nagrywali dźwięk w momencie aktywacji — a nagrania były analizowane przez pracowników. Praktyka ta została w większości zakończona w 2019 roku.
2. Czy ktoś może mnie podglądać przez kamerę?
Zazwyczaj użytkownik powinien zauważyć, że kamera lub mikrofon są aktywne — np. poprzez zapalającą się diodę.
Microsoft ostrzega, że objawy przejęcia kontroli nad kamerą mogą obejmować migającą diodę,
nieznane pliki, złośliwe oprogramowanie lub zmienione ustawienia prywatności.
„Zawsze radzimy użytkownikom, aby sprawdzili uprawnienia prywatności na swoich urządzeniach, aby upewnić się, że żadna aplikacja nie uzyskuje dostępu do ważnych funkcji, takich jak kamera, mikrofon lub lokalizacja bez ich wiedzy”radzi rzecznik EFF, zauważając, że można to zrobić zarówno na urządzeniach z Androidem, jak i Apple.
3. Kto ma dostęp do danych z mojego telefonu?
Zależy to od rodzaju danych i przyznanych uprawnień. Apple informuje, że używa danych osobowych m.in. do świadczenia usług, przetwarzania transakcji, komunikacji z użytkownikiem, bezpieczeństwa i zapobiegania oszustwom.
W grudniu 2024 Apple zgodziło się zapłacić 95 milionów dolarów w ramach ugody za wysyłanie danych z Siri do podmiotów trzecich bez zgody użytkowników. Tydzień później firma zapewniła, że nigdy nie wykorzystywała danych Siri w celach marketingowych ani nie sprzedawała ich innym firmom.
4. Czy tryb incognito chroni
mnie przed inwigilacją?
Tryb incognito lub„prywatny”w przeglądarkach nie zapisuje historii wyszukiwań na urządzeniu, co może być przydatne przy wrażliwych tematach
lub korzystaniu z komputera współdzielonego. Jednak nie chroni on przed monitorowaniem przez dostawcę internetu ani przed poznaniem lokalizacji użytkownika — informuje Mozilla Foundation.
Aby ograniczyć zbieranie danych przez brokerów, można np. wyłączyć identyfikator reklamowy w ustawieniach telefonu lub korzystać z wyszukiwarki DuckDuckGo, która deklaruje: „Nie śledzimy cię. Nigdy”.
5. Czy dane biometryczne mogą zostać wykorzystane przeciwko mnie?
Family
metrii twarzy i innych danych biometrycznych bez zgody użytkowników. Sprawa zakończyła się ugodą w wysokości 1,4 miliarda dolarów — pierwszą w historii egzekucją ustawy chroniącej dane biometryczne w Teksasie. Podobne przepisy wprowadzono także w Illinois i Kalifornii.
Podsumowanie: Twoje urządzenia prawdopodobnie nie podsłuchują cię bez przerwy, ale zbierają o tobie wiele danych — często więcej niż ci się wydaje. Świadomość zagrożeń, kontrola nad uprawnieniami aplikacji i odpowiedzialne korzystanie z technologii to podstawowe kroki w ochronie prywatności.
FTC ostrzega, że dane biometryczne mogą ujawnić informacje wrażliwe i przyciągać cyberprzestępców. Niektóre stany już podjęły działania w tej sprawie.
W 2022 roku prokurator generalny Teksasu pozwał firmę Meta za użycie danych o geo-
Bożena Piekarz-Lesiczka
Tel: 718-472-4344
Rządy i firmy coraz częściej korzystają z danych biometrycznych, takich jak odciski palców, skany tęczówki czy obrazy twarzy — co niesie za sobą poważne ryzyko naruszenia prywatności.
146 Driggs Ave. Brooklyn, NY 11222
General dentist
✗ Laminaty, koronki, mostki
✗ Leczenie kanałowe
✗ Leczenie kanałowe
✗ Korony na implanty
✗ Korony na implanty
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Stomatologia dziecięca
✗ Kosmetyka
✗ Kosmetyka
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Protetyka i ortodoncja
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów
✗ Czyszczenie i wybielanie zębów
Dental Care www.doctorbozenapiekarz.com
ETIOPIA - Kraina podróżniczych marzeń – cz.1
Zapragnąłem odwiedzić Abisynię, od kiedy - jako mały chłopak - zapędzony z całą szkołą nr 29 z podgórskich Krzemionek na ulicę Grodzką w Krakowie, ujrzałem odzianego we wspaniały mundur cesarza Haile Selasje. Obok niego, w limuzynie, stał sekretarz KC Edward Ochab, jakże szaro i smutno się prezentujący w ten słoneczny dzień 18 września 1964 roku nad Wawelskim Grodem. I w tak banalny sposób zrodziło się podróżnicze, nie pierwsze zresztą, marzenie.
Wiedziałem już, że w Etiopii są źródła Nilu Błękitnego i kolebka ludzkości mozolnie odtwarzana z prahistorycznych szkieletów, gdzie znajduje się między innymi australopitek Lucy liczący 3.2 miliony lat! Wiedziałem, że w wykutych w litej skale klasztorach Lalibela podobno przechowywana jest biblijna Arka Przymierza. Znałem już wtedy na pamięć przygody Stasia i Nel, tak wzruszająco i pięknie opisane przez Henryka Sienkiewicza, ale „Cesarz“ Ryszarda Kapuścińskiego - niezwykle cenna pozycja naszej literaturyjeszcze nie istniał, gdyż ujrzał światło dzienne dopiero w 1978 roku. Przez wiele, wiele lat Etiopia nie była łatwym celem dla turystów, aż nadszedł czas, kiedy zarówno sytuacja polityczna jak i lokalna infrastruktura umożliwiły łatwiejsze poruszanie się po tym jakże fascynującym regionie świata. Realia w sąsia-
dujących krajach - Sudanie, Sudanie Południowym, Erytrei i Somalii - zniechęcają do podróży, ale Etiopia... jak najbardziej zasługuje na jak najszybszą wizytę, dopóki nie mamy nowej epidemii ani nowej wojny.
Aby młodzieńczym marzeniom stało się zadość, postanowiłem już niedługo, od 11 do 22 stycznia 2026, zorganizować wyjazd do Etiopii uwzględniający obejrzenie jej najciekawszych miejsc.
Ciąg dalszy za tydzień… Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Etiopią włącznie, od 11 do 22 stycznia 2026 roku. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: https://andrzejkulka. com/destinations/etiopia-swieto-timkat-styczen-2026/
Wzgórza Siemien.
Ozdoba twarzy.
Ranking amerykańskich lotnisk
Czy są lotniska, z których nie chce się wychodzić? Takie, gdzie zapominasz, że jesteś w podróży, a kawa nie kosztuje tyle, co butelka prosecco w Rzymie? Okazuje się, że tak.
„The Washington Post” postanowił to sprawdzić i stworzył ranking 50 najlepszych lotnisk w Stanach Zjednoczonych. Pod uwagę wzięto opinie ponad 2,3 tys. czytelników, recenzje z Yelpa i dane z ponad 450 portów lotniczych. Efekt?
Lista miejsc, które przeczą stereotypowi, że każde lotnisko to raczej czyściec niż przyjemność. Zacznijmy od pierwszej dziesiątki.
10. Detroit Metro Airport (DTW)
Funkcjonalność i efektowność. Pasażerowie chwalą podwieszony tramwaj ExpressTram ułatwiający im poruszanie się po terenie lotniska. Liniowy projekt terminalu McNamara to strzał w dziesiątkę dla pasażerów, którzy doceniają „prosty układ”. Przemieszczanie się między halami terminala może przypominać dyskotekę dzięki efektom świetlno-dźwiękowym. Nawet hot dog z Leo’s Coney Island może być punktem kulminacyjnym podróży.
9. Salt Lake City International (SLC)
Nowoczesność, przestrzeń, światło. Do tego widoki na góry i ceny jedzenia, które nie powodują wstrzymania oddechu. Nowy SLC to modelowy przykład udanej przebudowy.
Rodziny czekające na powitanie lub pożegnanie bliskich mogą spędzić czas w tzw. „pokoju powitalnym” wypełnionym wygodnymi meblami i kominkiem.
8. Indianapolis International (IND)
„Easy everything“–tak piszą o tym lotnisku. Przejrzysty układ, sztuka na suficie i słynny koktajl krewetkowy w restauracji Harry & lzzy’s. Czego chcieć więcej?
7. Albuquerque Sunport (ABQ)
Tradycja i lokalny klimat. Terminal wygląda jak z filmu o Nowym Meksyku, z piñonową kawą i widokiem na Sandia Mountains. Sztuka rdzennych mieszkańców robi wrażenie.
6. Rhode Island T.F. Green (PVD)
Pasażerowie chwalą sobie stojące w łazienkach świeże goździki, chryzantemy i inne kwiaty. Miłość do toalet jest celowa: PVD w ciągu ostatnich paru lat zmodernizowało je w ramach projektu o wartości 10 milionów dolarów. Jest tu też darmowa biblioteczka–niby drobiazg, a robi różnicę. Łatwość parkowania i poruszania się po lotnisku to duża idealna alternatywa dla zatłoczonego Bostonu.
5. Paine Field (PAE)–Seattle
Małe jest piękne. Terminal przypomina bardziej luksusowy salon niż lotnisko. Widoki na Mount Rainier i wygodne fotele robią swoje. Centralnym punktem minimalistycznej przestrzeni jest ściana akcentowa wyłożona wapieniem z cyfrową tablicą odlotów.
4. Minneapolis–St. Paul (MSP)
Kultura, spokój i... książki. Lotnisko z własnym kinem, sklepami z lokalnymi pamiątkami i cichą strefą relaksu. Nawet możesz skorzystać z fotela z masażem.
3. Ronald Reagan Washington National (DCA)
Najlepszy widok z lotniska w całym kraju–panorama samolotów, rzeka Potomac, Pomnik Waszyngtona i Pomnik Jeffersona. Jeśli masz szczęście, podczas lądowania możesz zobaczyć całe miasto rozpościerające się pod tobą. Małe, ale z duszą. Plus–świetne połączenia metrem do centrum stolicy.
2. Long Beach Airport (LGB)
Świeże powietrze. Piasek pod stopami. Palmy. Tak, wszystko to znajdziesz na tym na lotnisku. Podróżni uwielbiają dziedziniec, który łączy plażę z lotniskiem. Jest tu nawet długie palenisko, gdy noce robią się chłodniejsze. Choć to mały port, wielu twierdzi, że to „lotniskowa oaza“.
1. Portland International (PDX)
Zasłużony lider. Drewniane sufity, żywe drzewa, widok na Mount Hood i... mikro-kino z filmami lokalnych twórców. Serio, są tu nawet lamy. I to nie w przenośni.
A jak wygląda dalsza część zestawienia?
Oto miejsca 11-20, które również zasłużyły na uwagę:
11. Tampa International (TPA)
12. John Wayne (SNA)
13. Milwaukee Mitchell (MKE)
14. Hollywood Burbank (BUR)
15. Ontario International (ONT)
16. Columbia Metropolitan (CAE)
17. Washington Dulles (IAD)
18. Dallas Love Field (DAL)
19. Baltimore-Washington International (BWI)
20. Raleigh-Durham International (RDU)
A JFK czy Newark?
Milczenie z terminala
W zestawieniu 50 najlepszych portów lotniczych USA nie znalazło się ani nowojorski JFK, ani Newark. Czy to szokuje mieszkańców aglomeracji? Niespecjalnie. Wielu z nas nauczyło się traktować lot z NJ/NY jako coś w rodzaju sportu ekstremalnego–z opóźnieniami, sprintami przez terminale, sporymi wydatkami i pokrzykiwaniami obsługi.
Czy to się kiedyś zmieni? Może już niedługo, po zakończonych przebudowach i modernizacjach, jakie mają miejsca na tych lotniskach. Ale póki co, jeśli marzy się lotnisko, gdzie nikt nie krzyczy przez megafon, a w łazience są świeże kwiaty, warto spojrzeć poza
Tri-State Area. Bo jak widać, nawet lotnisko może być miejscem, gdzie chce się zostać trochę dłużej.
@
Pewien mężczyzna chwali się koledze:
- Mam trzy pary okularów. Jedne do czytania, drugie do kina.
- A trzecie?
- Trzecie zakładam do szukania dwóch pozostałych.
@
Jasiu zakończył szkołę średnią z najlepszymi wynikami i jemu przypadł zaszczyt przemówienia podczas rozdania świadectw. Stanął na podeście i zaczyna:
- Chciałbym bardzo podziękować mojej kochanej mamie za ten wspaniały wpływ, jaki na mnie miała. Za to, że zawsze była przy mnie, cały czas mogłem na nią liczyć i że pomagała mi, kiedy tylko tej pomocy potrzebowałem. Kocham ją nad życie i nie wiem, kim bym był, gdyby nie ona....
Nagle Jasio stęknął, zatrzymał się i zaczął z trudnością literować słowo. Jednak przerwał na chwilkę i w końcu przemówił:
- Przepraszam bardzo za przerwę, ale pismo mojej mamy jest takie niewyraźne!
@- Czy to prawda, że szef mafii uciekł z pana córką i wszystkimi pieniędzmi?
- Tak, ale zostawił kartkę, że wszystko mi odda. Córkę już odesłał...
@Blondynka kupiła sobie nowy samochód. Wsiada i mówi: - Chyba są źle ustawione lusterka, bo nie widzę siebie, tylko jakieś samochody.
@Baca wraca z Afryki i dziennikarz pyta go: - Jakie zwierzęta tam widzieliście, baco? Na to baca: - No to na przykład zebra. - A jak ta zebra wygląda? - A wicie jak wygląda kuń? - Wiem. - To takie samiusieńkie, tylko że w paski. - A jakieś inne
WYCIECZKI WYCIECZKI
Busem z Polskim przewodnikiem
Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin
Wycieczki dookoła USA: 4 października 2025
Nowy Orlean/Texas/Dom Presley'a/Tennessee 10 dni: 15 - 24 listopad 2025
Acadia National Park: 3 dni – październik 2025
Floryda Sylwestrowa: 10 dni od 26 grudnia 2025
Ponadto: Niagara/kanion, Waszyngton/Kapitol/jaskinie, Kraina Amiszów, Wielki Kanion Pensylwanii
zwierzę? - No to np. żyrafa. - A jak ta żyrafa wygląda? - A wicie jak wygląda kuń? - Wiem. - No to takie samiusieńkie tylko z długą szyją.A jeszcze jakieś inne zwierzę? - No to na przykład krokodyl. - A jak on wygląda? - A wicie jak wygląda kuń? - Wiem. - No to w ogóle do kunia niepodobne.
@Dzwoni blondynka do chłopaka:
- Mógłbyś do mnie wpaść? Mam tu strasznie trudne puzzle i nie wiem od czego zacząć.
- A co powinno z nich wyjść według rysunku na pudełku? - pyta chłopak.
- Wygląda na to, że tygrys.
Chłopak obiecuje przyjechać. Pół godziny później blondynka wpuszcza go do mieszkania, prowadzi do pokoju, gdzie na stoliku są porozsypywane puzzle. Chłopak
Wescom Agency: 99 Norman Ave. Brooklyn, Tel: 718-383-7773
sierpnia 2025
przez chwilę przygląda się kawałkom, po czym odwraca się i mówi: - Kochanie, po pierwsze nie wydaje mi się, żebyśmy mogli ułożyć z tych kawałków cokolwiek przypominającego tygrysa. Po drugie: zrelaksuj się, napijmy się kawy, a potem pomogę ci powrzucać te wszystkie płatki kukurydziane z powrotem do pudełka.
Fakty i mity
Pytanie: „Byłam sponsorowana przez męża na zieloną kartę i muszę się rozwieść, ponieważ mój małżonek znęca się nade mną psychicznie i fizycznie. Czy po rozwodzie stracę zieloną kartę?”
To niestety częsty problem, z którym zmagają się nasi rodacy mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Wiele osób trwa w toksycznych związkach z obawy przed utratą statusu imigracyjnego. Sprawca przemocy nierzadko manipuluje i grozi deportacją, a ofiara – zastraszona – unika kontaktu z policją czy złożenia pozwu o rozwód.
Warto jasno podkreślić: prawo imigracyjne USA przewiduje mechanizmy ochronne dla ofiar przemocy domowej. Rozwód, nawet w sytuacji, gdy Zielona Karta została uzyskana dzięki sponsoringowi małżonka, nie
oznacza automatycznej utraty prawa stałego pobytu – pod warunkiem, że związek był zawarty w dobrej wierze.
Zielona karta na 10 lat – sytuacja prostsza
Posiadacze dziesięcioletniej, stałej zielonej karty (permanent resident card) są w najkorzystniejszej sytuacji. Mogą podjąć decyzję o rozwodzie bez ryzyka utraty statusu imigracyjnego. Jedyną istotną zmianą może być wydłużenie czasu potrzebnego do ubiegania się o obywatelstwo:
• jeżeli pozostajemy w małżeństwie z osobą, która nas sponsorowała, możemy złożyć wniosek o naturalizację po 3 latach pobytu stałego,
• po rozwodzie okres ten wydłuża się do 5 lat.
POLSKIE OKNA, MEBLE I WIĘCEJ Lepsza cena i jakość POLSKIE DRZWI zewnętrzne - wewnętrzne - garażowe
Kontakt do importu towarów: Marek Leśniewski sales@leśniewskieurobuild.com | 718-755-8118
KONTENERY, MIENIE PRZESIEDLEŃCZE, PRZESYŁKI HANDLOWE MOŻLIWOŚĆ ZAKUPU AUT NA AUKCJACH IAA, COPART NISKIE PROWIZJE ZAKUPU I CENY TRANSPORTU WYSYŁKA ZE STANÓW GEORGIA I TEXAS
IMPORT AUT Z EUROPY 918 Clinton Ave, Irvington NJ 07111 973 372 1100, 973 302 6160, 973 372 1101 usa@lesniewski.com | export@lesniewski.com
Czynne w godzinach: Pon – Pt 8.00am – 5.00pm
Zielona karta warunkowa – dodatkowe wymagania
Trudniejsza jest sytuacja osób posiadających tymczasową, dwuletnią zieloną kartę (conditional green card). Aby uzyskać stałą, dziesięcioletnią kartę, trzeba złożyć wniosek o zniesienie warunków w ciągu 90 dni przed upływem terminu jej ważności. Standardowo wniosek składa się wspólnie z małżonkiem (file jointly). Jednak w przypadku rozwodu, separacji lub przemocy domowej, można złożyć wniosek samodzielnie, powołując się na tzw. waiver. W takim przypadku konieczne jest:
• udowodnienie, że małżeństwo zostało zawarte w dobrej wierze (good faith marriage),
• przedstawienie dokumentów i zeznań potwierdzających, że związek nie był fikcyjny, a rozwód lub separacja wynikały z realnych, poważnych przyczyn.
Wnioskodawcy w takich sytuacjach zazwyczaj są zapraszani na dodatkowe spotkanie z urzędnikiem imigracyjnym. Prawo nie wymaga, aby pozostawać w toksycznym związku wyłącznie po to, by „doczekać” do uzyskania stałej zielonej karty. Rozwód może nastąpić także z innych przyczyn – np. niedopasowania charakterów czy naturalnego rozpadu relacji. W każdym przypadku kluczowe jest wykazanie, że związek był prawdziwy i oparty na realnej wspólnocie życia. Rozwód, nawet w przypadku osób sponsorowanych na zieloną kartę przez małżonka, nie przekreśla możliwości utrzymania stałego pobytu w USA. Najważniejsze jest udowodnienie, że małżeństwo zostało zawarte w dobrej wierze, a nie wyłącznie „dla papierów”. Prawo imigracyjne chroni ofiary przemocy i daje im narzędzia, aby mogły zakończyć związek bez obawy o natychmiastową utratę statusu.
Mecenas Joanna Ewa Nowokuński
Polacy kochają grillować! Zazwyczaj wrzucają na grilla karkówkę, kiełbasę lub kaszankę, chociaż w ostatnim czasie coraz więcej osób sięga także po warzywa i ryby. Stosunkowo mało popularne są jednak grillowane owoce. Warto to zmienić!
Jakie owoce można grillować? Teoretycznie - niemal wszystkie. Najlepiej jednak nadają się do tego celu jabłka, banany, gruszki, ananas i inne duże owoce.
Grillowany arbuz
z sosem mango, limonki i melisy
Składniki:
• 1/4 średniego arbuza, pokrojonego w plastry
• 2 łyżki miodu płynnego
• sok z 1/2 limonki
• 1 dojrzałe mango, obrane
• kilka liści melisy i borówki do dekoracji
Sposób przygotowania:
Plastry arbuza smarujemy miodem i wykładamy na kratę mocno rozgrzanego grilla. Grillujemy około 3 minuty. Mango miksujemy, dodajemy sok z limonki oraz kilka listków melisy. Na talerz wykładamy grillowanego arbuza, sos z mango przekładamy do miseczki. Całość dekorujemy świeżymi borówkami.
JABŁKA
Składniki:
• 3 duże jabłka pokrojone w grube plastry
• 1/4 szklanka białego wina
• 20 dag sera camemberta z pieprzem
• sól
• świeżo zmielony czarny pieprz
• łyżeczka świeżych listków tymianku
Sposób przygotowania:
Jabłka polej białym winem, oprósz solą, szczyptą świeżo zmielonego pieprzu i tymiankiem. Ułóż na rozgrzanym grillu, piecz minutę. Przewróć na drugą stronę, po czym obłóż plasterkami sera. Grill przykryj. Jabłka grilluj kilka minut, aż ser ładnie się stopi. Podawaj z żurawiną ze słoika.
Grillowane
BRZOSKWINIE
z bitą śmietaną i lodami
Składniki:
• 4 brzoskwinie
• 200 ml śmietanki ubitej na sztywno
Sposób przygotowania:
• 2 łyżki miodu
• lody
Brzoskwinie przekrawamy na pół, usuwamy pestki. Owoce kładziemy przekrojoną stroną na grill i pieczemy, aż zarumienią się i pojawią się na nich charakterystyczne grillowe paski. Odwracamy owoce i jeszcze chwilę pieczemy. Zdejmujemy brzoskwinie z grilla, smarujemy miodem od strony przekrojenia. Ubijamy śmietankę na sztywno. Na talerzu kładziemy po dwie połówki brzoskwiń, obok bitą śmietanę i za pomocą łyżki do lodów, dowolną ilość kulek.
Imbirowy
ANANAS
z miodem
Składniki:
• ananas
• imbir kawałek 2 cm
• miód 2 łyżki
Sposób przygotowania:
Ananasa obrać, pokroić w plastry. Imbir obrać, zetrzeć na tarce o małych oczkach.
Wymieszać imbir z miodem, posmarować plastry ananasa, zostawić na 10 minut. Grillować z obu stron.
Grillowane owoce są naprawdę pysznym deserem!
Składniki:
• 4 duże banany
• 2 łyżki drobno posiekanych orzechów laskowych
• skórka otarta z pomarańczy
• 2 łyżki roztopionego masła
• 3 łyżki płynnego miodu
• szczypta cynamonu
• lody wiśniowe
Sposób przygotowania:
Obrane banany ułóż na kawałkach folii aluminiowej, polej roztopionym masłem i płynnym miodem. Posyp orzechami laskowymi, cynamonem i skórką pomarańczową.
Brzegi folii podnieś do góry i delikatnie zegnij, tworząc zgrabną paczuszkę. Piecz na grillu około 3–5 minut. Podawaj od razu z lodami wiśniowymi.
Małżeństwo a związek partnerski – cz. 2
Atuty małżeństwa są tak powszechnie znane, że często o nich nie myślimy. Są jednak znaczące! Istnieje ponad 1,138 świadczeń federalnych wynikających z korzyści małżeństwa. Kilka z nich to prawo do:
• dziedziczenia
• wsparcie finansowe – alimenty od współmałżonka
• podział majątku małżeńskiego po rozwodzie
• sponsorowanie współmałżonka (emigracja)
• przyjęcie nazwiska współmałżonka
• otrzymanie świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych, emerytalnych, itp.
Małżeństwo przynosi też
wiele korzyści finansowych. Jedna z najważniejszych to automatyczne dziedziczenie. Jeśli twój małżonek umiera bez testamentu, jesteś w znacznie lepszej sytuacji niż gdybyś był w związku partnerskim. W przypadku niespodziewanej śmierci partnera i braku odpowiednich dokumentów (testamentu czy trust), możesz nie kwalifikować się do świadczeń z tytułu śmierci, emerytury lub renty rodzinnej, jaka przysługuje małżonkom. Jest jednak wiele sposobów, aby zabezpieczyć życiowego partnera i przekazać mu swój majątek! Odpowiednio przygotowane dokumenty to podstawa. Dzięki nim Twój partner uniknie niepotrzebnych konfliktów i nieporozumień. Co więcej, nikt z najbliższej rodziny nie podważy Twojej ostatniej woli.
Niezależnie od tego, czy jesteś w związku małżeńskim, czy w związku partnerskim, powinie -
neś podjąć (ważne) decyzje pod względem zarządzania finansami. Na przykład, chcesz mieć wspólne konto/a czy oddzielne?
Następnie, w przypadku obu związków, należy pamiętać o kluczowych dokumentach takich jak “Power of Attorney,” jak również “Health Care Proxy.”
“Power of Attorney” czyli pełnomocnictwo do czynności prawno-finansowych. Jest to pełnomocnictwo do podejmowania wszelkich decyzji związanych z dniem powszednim w razie choroby, niekompetencji lub niemożności działania we własnym imieniu. Potrzebne przy przeprowadzaniu bankowych tranzakcji, sprzedaży nieruchomości, lub ubiegania się o różne stanowe świadczenia. Taki dokument może być odwołany przez osobę dającą upoważnienie (principal), pod warunkiem, że będzie on w pełni świadomy swoich czynów!
“Health Care Proxy” czyli pełnomocnictwo do spraw medycznych. Jest to upoważnienie, w którym wyznaczamy osobę do podejmowania decyzji medycz -
nych w sytuacji, kiedy nie jesteśmy już w stanie wyrazić swoich życzeń (będąc czy to w szpitalu czy u lekarza). Głośna sprawa “Cruzan” z 1990 roku to dobry przykład, gdzie brak odpowiedniego „papierka” może zaważyć na losach naszych najbliższych. [Nancy Cruzan, która w wieku 25 lat zapadła w śpiączkę po tragicznym wypadku samochodowym. Rodzice chcieli odłączyć ją od maszyn, ale brak odpowiedniego dokumentu spowodował, że musieli czekać na wyrok sądu, co zajęło aż 7 lat!]
Reasumując powyższe fakty na temat małżeństwa i związku partnerskiego, należy pamiętać, że każdy związek znajdzie swojego zwolennika. Ze strony prawnej, małżeństwo daje nam wiele korzyści, których związek partnerski nie zapewni. Jedno jest pewne, czy jesteśmy w związku małżeńskim czy zalegalizowanym związku partnerskim, warto przygotować odpowiedni plan rodzinno-finansowy, tak aby zabezpieczyć wszystkie strony. To się opłaca!
Mecenas Joanna Gwóźdź
BARAN Wpływ planet na zodiakalne Barany w nowym tygodniu będzie z pewnością owocował mnóstwem pozytywnych zdarzeń i emocji. Nie musisz bać się, że coś pójdzie nie po Twojej myśli.
BYK Tydzień dla Byków będzie bardzo łaskawy, spokojny i dość leniwy – niektóre osoby spod tego znaku poczują się wręcz znudzone. Spokój to ogromna siła, o czym w następnych dniach będziesz mógł się przekonać.
BLIZNIĘTA Bliźnięta będą chętnie zajmować się problemami swoich najbliższych. Swój czas poświęcisz teraz na rozwiązanie dręczących Cię od dłuższego czasu problemów, spłaty starych długów.
RAK Dzięki sprzyjającemu ustawieniu Marsa Raki będą w tym tygodniu walczyć(z powodzeniem) o swoje. W tym tygodniu wszelkie negocjacje pójdą jak z płatka. Możesz pozwolić sobie nawet na odrobinę brawury.
LEW Nowy tydzień dla zodiakalnych Lwów będzie czasem obfitym w nowe problemy, jednak nie zabraknie w nim także czasu na zadbanie o siebie i zapewnienie sobie dużej dozy rozrywki.
PANNA Najbliższy tydzień zodiakalnym Pannom upłynie pod znakiem refleksji i podsumowań. Wykorzystaj ten czas na odpoczynek i regenerację przed nowym, intensywnym czasem w Twoim życiu
Complete Physical Therapy PC
LECZYMY:
• Bóle mięśni i stawów
• Urazy sportowe
• Bóle szyi i pleców
• Rehabilitacja neurologiczna
• Urazy po wypadkach samochodowych i w pracy
• Rehabilitacja po operacjach
ZABIEGI:
• Elektrostymulacji
• Ultradźwięki
• Leczenie laserem
• Ćwiczenia lecznicze
• Masaże lecznicze
WAGA Kolejny tydzień będzie dla zodiakalnych Wag okresem pełnym wyzwań. Będziesz starał się za wszelką cenę spełnić oczekiwania otaczających Cię ludzi, co przyniesie Ci duże powodzenie.
SKORPION Wykorzystaj ten czas na porządkowanie swoich spraw. Niektóre z nich nie będą czekały do urlopu. W połowie tygodnia szczególnym powodzeniem będziesz się cieszyć w sprawach urzędowych i administracyjnych – masz szanse bez nerwów i długiego oczekiwania załatwić wszystko, czego potrzebujesz.
STRZELEC Wszystkie starania ostatnich tygodni odniosą wyczekiwany i tak potrzebny Twojej karierze zawodowej sukces. Zdobędziesz uznanie w oczach przełożonych, jednak w zawodowym otoczeniu przybędzie również wrogów.
KOZIOROZEC Zodiakalne Koziorożce będą tryskać energią i humorem, choć częściej będą z ich ust padać sarkastyczne i ironiczne uwagi. Nie będzie to w stanie nikogo zezłościć, ale pilnuj się, żeby nie przesadzić.
WODNIK Nowy tydzień upłynie pod znakiem pokaźnego zastrzyku finansowego, nowych zawodowych wyzwań ale i wypoczynku w domowym zaciszu, z dala od zgiełku i codziennej rutyny. Nie staraj się na siłę robić rzeczy, co do których nie jesteś przekonany.
RYBY Zodiakalne Ryby w najbliższych dniach będą w fazie nieco skomplikowanych relacji ze światem. Większość Ryb będzie miało pobudzoną percepcję, dzięki czemu będą mogli pokonać swoich wrogów w kilku prostych ruchach.
Adwokat
Tomasz Pacholec
Specjalista od spraw prawa pracy
Bezpłatne konsultacje i analiza sprawy z zakresu naruszeń praw pracowniczych takich jak:
Zaledwie półtora godziny od Manhattanu w stanie Nowy Jork leży urokliwe miasteczko Poughkeepsie. Założone w 1854 roku szczyci się mianem „The Queen City of the Hudson”. Pierwszymi osadnikami Poughkeepsie w XVII wieku byli Holendrzy. Nazwa miasta pochodzi z języka plemienia Wappinger i w tłumaczeniu brzmi „Trzcinowa chatka nad wodą”. Co prawda trzcinowej chatki w Poughkeepsie nie znajdziemy, ale za to nad wodą czeka tu na nas mnóstwo
atrakcji.
Miasto każdego roku odwiedza pół miliona turystów. Z myślą o nich powstało kilka ciekawych szlaków, na które chcemy Was zabrać! Co nam potrzebne do podróży? Właściwie oprócz wygodnych butów, rowerów dla rowerzystów, wędek dla wędkarzy i kocyka dla miłośników pikników to tylko dobry humor!
Pierwszą z tras jest Walkway Lopp Trial (4.4 mili) – gdzie możemy podziwiać widok na Hudson z dwóch mostów.
Dawny most kolejowy wybudowany w 1890 roku został zniszczony podczas pożaru w 1974 roku. Po remoncie w 2009 roku został oddany do użytku dla osób pieszych i rowerzystów. Na most wyruszyć możemy krótszym, półmilowym szlakiem - Waterfront Trial. Aby najszybciej dotrzeć do początku szlaku należy udać się pod adres 1 Main Street, które notabene jest adresem budynku Poughkeepsie Ice House, gdzie
ciąg dalszy na stronie 18
18 Weekend z PLUSem
Delano Roosevelt z żoną Eleonorą, która przecięła wstęgę.
możemy zjeść smaczny lunch podziwiając uroki rzeki Hudson. Ale zanim udamy się na lunch warto się troszkę zmęczyć!
Marsz szlakiem rozpoczynamy od Poughkeepsie Waterfront i kierujemy się w stronę starego mostu. Udając się do Upper Landing Park miniemy stację kolejową oraz Children’s Museum, które jeśli towarzyszą nam dzieci na pewno warto odwiedzić. Jest ono otwarte codziennie od 9:30 do 5 pm, a w niedziele od 11 am. Bilet wstępu wynosi $14.50. Muzeum organizuje wiele ciekawych wystaw i imprez dla dzieci, warto zatem przed wycieczką do miasteczka sprawdzić co aktualnie jest w przygotowaniu – www.mhdm.org.
Pod samym mostem od 9 rano do 6 wieczorem kursuje winda, która wznosi się 212 stop. Winda jest bezpłatna i spokojnie pomieści kilka osób, także rower nie stanowi przeszkody, więc jeśli macie ochotę na przejażdżkę rowerową szlakiem turystycznym warto to uczynić!
Znajdując się na starym kolejowym moście możemy podziwiać urok rzeki Hudson oraz cieszyć się widokiem mostu Mid-Hudson Bridge. A most ten naszym sercom jest szczególnie bliski, gdyż to most wybitnego konstruktora swojej epoki – Rudolfa Modrzejewskiego. Modrzejewski był prekursorem konstrukcji mostów wiszących. Jego most Mid-Hudson Bridge w Poughkeepsie nazywany został najpiękniejszym mostem Ameryki. Na otwarciu mostu 25 sierpnia 1930 roku obecny był Franklin
Szlak Walkway Loop Trial poprowadzi nas przez drugi brzeg ku Parkowi Johnson Iorio, mostem Mid-Hidson aż do starego kolejowego mostu z powrotem.
Teraz na pewno możemy udać się na zasłużony lunch do Ice House, o ile wcześniej któraś z sympatycznych restauracyjek we włoskiej dzielnicy nas nie skusiła.
Ruszamy w miasto
Najdłuższy szlak turystyczny w Poughkeepsie wiedzie poprzez centrum miasta przez Southside Historic District, City Downtown, Historic Neighborhood i Litlle Italy.
Rozpoczynając wędrówkę od Southside Historic District podziwać będziemy uliczki pełne starych kamienic oraz piękny kościół z 1888 roku. Przechodząc obok fontanny dotrzemy do City Downtown, gdzie koniecznie odwiedzić należy Bardavon Opera House. Założona w 1976 roku jest jedną z najstarszych oper w kraju i wpisana do rejestru zabytków. Na scenie opery gościli między innymi: Cher, Sinead O’Connor, Frank Sinatra, Cyndi Lauper, Liza Minnelli, Yo-Yo Ma oraz Franki Valli. By sprawdzić aktualny kalendarz imprez warto odwiedzić stronę: www.bardavon.org.
Przecinając Main Street warto przejść kilka przecznic by zobaczyć Clinton House – historyczny budynek z 1765 roku, który został zbudowany przez lokalnego właściciela ziemskiego. Budynek ten od 1777 do 1783 roku odgrywał ważną rolę w życiu politycznym. Dom George’a Clintona, pierw -
szego gubernatora w Nowego Jorku obecnie jest siedzibą Towarzystwa Historycznego Hrabstwa Dutchess i posiada lokalną bibliotekę z dużym historycznym księgozbiorem oraz bogatym działem archiwalnym.
Idąc w kierunku Little Italy miniemy City Hall oraz pocztę, której budynek z 1937 roku wpisany jest w krajowy rejestr miejsc historycznych. Architekci poprzez kamienną strukturę budynku chcieli odzwierciedlić holenderskie korzenie miasta. Kamień, z którego zbudowano pocztę pochodził ze ścian lokalnych gospodarstw. Wewnątrz poczty znajdują się piękne murale: Poughkeepsie w 1839 roku oraz Poughkeepsie 100 lat później, w 1939 roku.
Kolejnym przystankiem szlaku po Poughkeepsie jest Little Italy. Tętniące życiem enklawy imigrantów należą od zawsze do amerykańskiego krajobrazu, także w Poughkeepsie. Pierwszymi imigrantami w mieście byli Irlandczycy, potem Niemcy, wkrótce potem mieszkańcy Europy Wschodniej. Duża grupa imigrantów z Włoch przybyła tu pod koniec XIX wieku, aby zbudować wspaniały most kolejowy. Osiedlając się, w pobliżu pracy zbudowali kościoły, szkoły, a także Pelton’s Mansion, pierwsze centrum opieki nad dziećmi imigrantów, które istnieje do dziś. Dzielnica Little Italy jest wierna korzeniom, znajdziemy tu przytulne restauracje, kawiarenki i sklepiki.
W Poughkeepsie istnieje wiele symbolów polskości. Kierując się w stronę Hudson między drogą 9 a Washington Street jest Pula -
ski Park Pool (162 Washington St, Poughkeepsie, NY 12601). Przy wejściu do parku zobaczymy pomnik generała Pułaskiego, który na prośbę lokalnej Polonii został odsłonięty 8 września 1940 roku. Na cześć Generała Pułaskiego od 1929 roku organizowana jest parada w mieście. W Poughkeepsie mieszka duża Polonia, są tu polskie sklepy i biznesy, a także szkoła języka polskiego im. Marii Konopnickiej, która powstała w 1969 roku.
Przejażdżka po okolicy
Po przebyciu szlaków nad Hudson oraz w centrum miasta, czas by zwiedzić jego okolicę. A jest tu sporo do zobaczenia. Już sama droga do Poughkeepsie dostarcza nam wielu wrażeń. Okolice miasta kryją wiele ciekawych miejsc wartych zobaczenia.
Takim miejscem jest rodzinna posiadłość F. D. Roosevelta w Hyde Park. Właśnie Franklin D. Roosevelt zapoczątkował zwyczaj, że prezy-
denci budują sobie lub buduje się dla nich biblioteki prezydenckie, gdzie przechowywane są osobiste dokumenty z okresu sprawowania przez nich funkcji. Najczęściej biblioteki te stanowią również muzea zawierające osobiste pamiątki po prezydentach. Pierwszą taką bibliotekę prezydencką zaczęto budować w 1940 roku dla FDR. Mieści się ona w rodzinnej posiadłości Rooseveltów w Hyde Park i zawiera obecnie ponad 12 milionów stron różnych dokumentów z okresu 12 lat prezydentury FDR. Hyde Park położony jest około 10 minut od Poughkeepsie. „Wszystko zawsze woła mnie do powrotu do mego domu nad Hudson” - mawiał Roosevelt. By przekonać się, co sprawia, że Hyde Park jest tak wyjątkowe i piękne warto zwiedzić je i poświęcić na to sporo czasu! Służba Parków Narodowych oraz Metro-North Railroad oferują autobus do Roosevelt-Vanderbilt National Historic Sites. Przez siedem dni w tygodniu od 1 maja do 31 października organizowane są „Roosevelt Ride”. Wycieczka rozpoczyna się na stacji Poughkeepsie Metro-North, gdzie należy zapytać o bezpłatne kursy „Roosevelt Ride”. W planie wycieczki znajdują się takie punkty jak: biblioteka i muzeum Franklina Delano Roosevelta, Val-Kill, Springwood (wybudowany w 1826 roku) oraz przechadzka na szczyt wzgórza, gdzie mieści się ustronny domek prezydenta - Top Cottage. To tu miał miejsce słynny piknik z królem i królową Wielkiej Brytanii w czerwcu 1939 roku, odbył się on na frontowej werandzie Top Cottage oraz na terenie wokół domku. W menu znalazła się zielona sałata, kruche ciasto z truskawkami oraz
hot dogi. Warto zwiedzić również
Eleanor Roosevelt National Historic Site. Żona prezydenta, Eleanor Roosevelt przerobiła domek Val-Kill, część posiadłości Rooseveltów na fabrykę o nazwie Val-Kill Industries, która działała na zasadach non-profit i dawała pracę najuboższym. Artyści i rzemieślnicy uczyli tu ludzi tworzenia wyrobów rękodzielniczych. Franklin Roosevelt był pod wielkim wrażeniem inicjatywy żony i wspierał ją poprzez federalne programy dla rozwoju przedsiębiorczości. Po zamknięciu fabryki Eleanor Roosevelt prze niosła się do domku, który został w całości wyposażony w sprzęty powstałe w fabryce. Obie siedziby Eleanor Roosevelt, Val-Kill i Sprin gwood znajdują się w Narodo wym Rejestrze Zabytków. Wieczór przed wycieczką w te historyczne miejsca warto poświęcić na obej rzenie filmu „Weekend z królem”!
W Hyde Park jest między innymi szkoła średnia - Franklin Delano Roosevelt High School oraz kino - Hyde Park Roosevelt Cinemas, obie instytucje nazwane na cześć najsławniejszego syna tego miasta.
Szybka.
Niezawodna. Polska. Twoja zaufana firma wysyłkowa od
W drodze powrotnej do Poughkeepsie mijać będziemy na pewno Marist College. Warto poświęcić czas, aby zwiedzić ten historyczny kampus założony w 1929 roku. Zajmuje on 210 akrów i położony jest nad rzeką Hudson.
Na koniec wycieczki warto odwiedzić Poughkeepsie Galleria (2001 South Road Poughkeepsie, NY 12601), największe centrum handlowe w Dutchess County. Oprócz wielu sklepów znanych marek znajdziemy tu na pewno sklepiki z pamiątkami przypominającymi o wycieczce do Poughkeepsie!
• Paczki Lotnicze i Morskie - do Polski i Europy
• Kontenery – z każdego miejsca w USA do każdego miejsca w Polsce
• Mienie Przesiedlenia
• Samochody, Motocykle, Łodzie
• Przesyłki Komercyjne
• PolamerSEND – paczki do Polski z każdego miejsca w USA
• Dolary do Polski – do odbioru w gotówce, na konto, nawet do domu
• Bilety Lotnicze i Wakacje All-Inclusive
• Kwiaty na każdy adres w Polsce
NJ. 07203
(908) 352 9100
Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia-ny@tygodnikplus.com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 1.09.25r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 8.09.25r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.
SPONSOREM NAGRODY JEST:
TYGODNIA
Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr.32 (762) nagrodę wylosował Pan Jacek Dmitrowski z Brooklynu. Gratulujemy! Hasło – „Welon”
WYDAWAŁOBY SIĘ, ŻE DEPRESJA TO CHOROBA, KTÓRA POJAWIA SIĘ W REAKCJI NA TRUDNE DOŚWIADCZENIA ŻYCIOWE. ALE W JEJ ROZWOJU SILNY JEST CZYNNIK GENETYCZNY, CHOĆ NIE OZNACZA TO, ŻE NA PEWNO DZIECKO CHOREGO NA DEPRESJĘ RODZICA TAKŻE ZACHORUJE. LEPIEJ JEDNAK MIEĆ ŚWIADOMOŚĆ RODZINNEJ SKŁONNOŚCI DO TEJ CHOROBY, BO WCZESNA REAKCJA POZWOLI NA UCHRONIENIE DZIECKA PRZED POWAŻNYMI PROBLEMAMI. DOWIEDZ SIĘ, CO MOŻNA ZROBIĆ.
Hipotezę, że istnieje depresja młodzieńcza i dziecięca, jako jedna z pierwszych wysunęła dr Myrna Weissman z Columbia University, kierująca Wydziałem Epidemiologii Translacyjnej w Instytucie Psychiatrycznym Stanu Nowy Jork, a badania przez nią rozpoczęte doprowadziły też do wniosków, że depresja może być dziedziczona z pokolenia na pokolenie.
Ostatnich dowodów na to dostarczyły m.in. dane z badania Adolescent Brain Cognitive Development opublikowane w tym roku w czasopiśmie JAMA. Naukowcy przeanalizowali w nim retrospektywne, przekrojowe raporty dotyczące funkcji psychiatrycznych u 11 200 dzieci, a także wywiady z rodzicami na temat historii depresji rodziców i dziadków, które zostały zebrane na przestrzeni 40 lat. Oprócz rozległych wywiadów badacze poszukiwali różnych markerów zaburzeń depresyjnych
zbierając dane m.in. z badań EEG czy genotypowania.
Okazało się, że występowanie depresji we wcześniejszych pokoleniach wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania przez kolejne pokolenie. Co więcej, dzieje się tak nawet już w dzieciństwie. Ze względu na wspólne genetyczne i środowiskowe czynniki ryzyka, potomstwo matek z depresją ma od dwóch do pięciu razy większe ryzyko wystąpienia choroby w porównaniu z potomstwem zdrowych rodziców.
MIŁOŚĆ, EPIGENTYKA, RODZINNY DOM. CO WPŁYWA NA TO, JAK KOCHAMY
Naukowcy zidentyfikowali ponadto czynniki genetyczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie depresji, choć nie są one determinujące–dziedziczy się
mniejszą lub większą skłonność do reakcji depresyjnych, co nie oznacza, że u danej osoby depresja ostatecznie się rozwinie. Zależy to od rodzaju i konfiguracji różnych genów, ale też od czynników psychologicznych (np. sytuacji stresowych, wzorca relacji z innymi ludźmi) oraz społeczno-kulturowych (np. dostępności wsparcia, osamotnienia, problemów zawodowych czy materialnych).
Co dość oczywiste, większe prawdopodobieństwo wystąpienia depresji ma miejsce w domach, w których występują konflikty i przemoc. Wiadomo też że osoby, które pochodzą ze środowiska, w którym było dużo konfliktów emocjonalnych, cierpią na cięższe formy depresji i mają mniejsze szanse na pozytywną reakcję na dostępne obecnie leki i formy terapii. Do wiedzy tej dochodzono systematycznie przez lata.
- Pojawiło się pytanie: co możemy zrobić, żeby przerwać pokoleniową transmisje depresji i czy możemy tego dokonać poprzez leczenie? – mówi dr Anna Nowak z Poradnia Zdrowia Psychicznego w Ciąży i Połogu NZOZ Centrum Terapii Dialog.
Z pomocą przyszło badanie dr Myrny Weissman oraz dr Maurizio Fava i dr Johna Rasha, w którym ustalano, czy skuteczne leczenie farmakologiczne kobiet z ciężką depresją wiąże się z redukcją objawów i diagnozy u ich dzieci.
- Wynika z niego, że remisja depresji u matki ma pozytywny wpływ zarówno na nie same, jak i na ich dzieci, natomiast nieskuteczne leczenie depresji u matki może zwiększać częstość zaburzeń u ich dzieci. To badanie pokazuje, że poprawa u dzieci jest znacząco powiązana ze stanem remisji u matek i że przy odpowiednim leczeniu matki depresja u dzieci jest modyfikowalnym czynnikiem ryzyka – mówi specjalistka.
Najkorzystniejsze wyniki osiągały dzieci matek, które uzyskały remisję na początku leczenia (pomiędzy trzecim a szóstym miesiącem). Poprawa u dzieci utrzymywała się wówczas co najmniej rok po wyleczeniu matki i to niezależnie od sposobu, w jaki została uzyskana–poprzez farmakoterapię czy poprzez psychoterapię. Poprawa u matki zawsze pomagała dziecku.
DEPRESJA POPORODOWA: FAKTY, KTÓRE TRZEBA ZNAĆ
- Wyniki tego badania są dla nas bardzo ważne, wiemy bowiem, jakie są inklinacje kliniczne tej choroby. Odkrycia dotyczące rodziny o wysokim ryzyku wystąpienia depresji podkreślają znaczenie profilaktyki i wczesnej interwencji. Choć to się wydaje oczywiste, fakty są takie, że w codziennej praktyce nie zwracamy na to aż takiej uwagi, jak sugerowałyby wyniki badań. Dlatego, jeżeli mamy dziecko z objawami depresyjnymi, powinniśmy zbadać także jego matkę. I jeśli ona wykazuje objawy depresji, należy podjąć jej leczenie, bo być może poprawa u dziecka nastąpi już w samym procesie leczenia matki – wyjaśnia dr Nowak.
Badanie nie obejmowało sytuacji, kiedy to ojciec ma depresję, a wydaje się, że to także jest obszar, który wymaga zgłębienia.
DEPRESJI MOŻNA ZAPOBIEGAĆ?
Zdaniem lekarki, biorąc pod uwagę te wyniki, oczywista wydaje się potrzeba skriningu kobiet z grupy wysokiego ryzyka i podejmowanie leczenia zanim pojawią się objawy. Z pomocą przychodzą protokoły psychologiczne, szczególnie te z terapii behawioralno-poznawczej (CBT) i terapii interpersonalnej (IPT). W 2016 roku ukazała się duża metaanaliza pokazująca skuteczność terapii interpersonalnej w profilaktyce depresji u kobiet z grupy wysokiego ryzyka. Ten rodzaj terapii jest formą „terapii mówionej”. Koncentruje się na relacjach pacjenta, trudnościach w komunikacji z rodziną, bliskimi, znajomymi, pracodawcą itp. Jej celem jest poprawa komunikacji i podniesienie samooceny.
WRAŻLIWY OKRES ŻYCIA
PŁODOWEGO
Warto zwrócić uwagę także na analizowany przez psychologów wątek wpływu życia płodowego na późniejsze życie. - Hipoteza programowania płodowego mówi o tym, że środowisko w macicy może zmieniać rozwój płodu, szczególnie we wrażliwych okresach, powodując trwały efekt w fenotypie. To dlatego boimy się stosowania leków w czasie ciąży. Trzeba jednak wyraźnie powiedzieć, że nieleczona depresja też daje uszkadzające płód efekty i są badania, które pokazują, że kiedy matka w określonym w czasie w ciąży jest w lęku, to u dzieci mogą występować zaburzenia behawioralne, emocjonalne czy ADHD. Te dzieci są predysponowane do zaburzeń psychicznych i powinny być pod naszą obserwacją – uważa psychiatra.
Ponadto depresja w ciąży może skutkować przedwczesnym porodem czy niską wagą urodzeniową, co ma bardzo poważne implikacje dla metabolicznego zdrowia tych osób w dorosłym życiu, a także długoterminowe skutki emocjonalne, behawioralne i poznawcze.
DEPRESJA POPORODOWA
MOŻE ZABURZYĆ ROZWÓJ DZIECKA
Niezwykle ważny dla rozwoju dziecka jest także okres tuż po jego urodzeniu, bowiem depresja matki prowadzić może do zaburzonej relacji z dzieckiem, zaburzeń przywiązania, czasem wręcz do zaburzeń psychicznych.
Pokazuje to jasno eksperyment Edwarda Tronica „Still face experiment”, który bardzo obrazowo przedstawia co
dzieje się z dzieckiem, które ma kontakt z depresyjną matką.
Podczas eksperymentu matka początkowo zachowuje się „normalnie”: uśmiecha się, mówi do dziecka, a ono reaguje na te zaczepki. Po pewnym czasie kobieta przyjmuje kamienny wyraz twarzy. Niemowlę patrzące na mamę, która nie wyraża żadnych emocji, robi wszystko, by „przywrócić” matkę, denerwuje się, zachęca ją do jakiejkolwiek reakcji. Eksperyment pokazuje, że dla niemowląt wyraz twarzy najbliższego opiekuna ma olbrzymie znaczenie i wiele mówi o psychologicznym znaczeniu budowania kontaktu emocjonalnego między matką a dzieckiem.
- Dlatego bardzo ważne jest, żeby lekarze zwracali uwagę na stan psychiczny kobiet w ciąży, umieli rozpoznawać osoby z wysokim ryzykiem rozwoju depresji i rozpoczynali leczenie zanim rozwiną się objawy. Od stycznia 2019 roku w standardach opieki okołoporodowej pojawiło się nawet zalecenie skriningu tych kobiet pomiędzy 11. a 13. tygodniem życia dziecka i później, pomiędzy 33. a 37. tygodniem, a także w czasie wizyty patronażowej po porodzie – zwraca uwagę dr Nowak.
DEPRESJA NASTOLATKA
Remisja matczynej depresji po 3 miesiącach leczenia była istotnie związana z redukcją diagnozy i objawów u dzieci. Odnotowano ogólny 11-proc. spadek częstości rozpoznań u dzieci matek, u których depresja ustąpiła, w porównaniu z około 8 proc. wzrostem częstości rozpoznań u dzieci matek, u których depresja nie ustąpiła.
- Jesteśmy lekarzami i jeżeli mamy u pacjentki objawy depresyjne plus wiedzę na temat epigenetyki i znaczenia leczenia depresji w ciąży, to oczywiste wydaje się, że należy podejmować leczenie. Choć oczywiście zawsze warto sprawdzić, czy może nie udałoby się odnieść pozytywnych efektów zlecając pacjentce psychoterapię. To bardzo skuteczne oddziaływanie, wciąż niewystarczająco wykorzystywane – uważa psychiatra.
Przerwanie transmisji pokoleniowej depresji w rodzinie jest możliwe, wymaga jednak zebrania odpowiedniego, rzetelnego wywiadu, obserwacji pokoleniowej, patrzenia na pacjentów przez pryzmat rodziny i jego środowiska oraz podejmowania działań jak najwcześniej to możliwe. Warto jednak zaangażować się w pomoc takiej rodzinie, by uchronić kolejne pokolenia od tej destrukcyjnej choroby.
