OKRA-magazine december 2025

Langer thuis wonen met een Otolift traplift

Als traplopen niet meer zo vlot gaat, kan uw trap een hindernis worden. Bij Otolift begrijpen wij dat u zo lang mogelijk op uw geliefde plek wilt blijven wonen. Omdat elke situatie anders is, maken wij de traplift helemaal op maat. Hoe uw trap er ook uitziet en wat uw wensen ook zijn; samen zoeken we naar de perfecte oplossing.

Vrijblijvend thuisadvies

Wilt u meer informatie over onze trapliften? Vraag dan gratis ons informatiepakket aan. Of maak een afspraak voor een vrijblijvend thuisadvies. U weet dan precies wat er mogelijk is voor uw situatie.

Uw trapleuning kan blijven

Maatwerk door innovatieve modules

Dunste enkele rail ter wereld

Smart dashboard

Ergonomische stoel

Automatisch opklapbare voetensteun

Automatisch draaibare zitting

Montage op uw treden

Inhoud

DECEMBER 2025

4 ACTUA

8 OVER WAT TELT

Helmut Lotti

14 JAAROVERZICHT

Nooit meer vrede

18 OKRA HELPT

Wat is aquamatie of resomatie?

20 COLUMN

Sonja Vertriest

21 NIEUWE TREINTARIEVEN

Seniorenticket verdwijnt

22 GENERATIEMAKERS

De viervijfde werkweek

24 DE WERELD

MOOIER MAKEN

Eric onderhoudt Grote Routepaden (GR)

26 WEGWIJS

Wees alert voor vishing

NIEUWS EN ACTIVITEITEN

Uit jouw provincie

29 SPRINGLEVENDE TRADITIES

Stoomtreinen

32 DOORLEEFD

Reclamemaker en schrijver

Guillaume Van der Stighelen

“De tijd helpt je te wennen aan het feit dat de tijd niet alle wonden heelt.”

38 UIT Het Portugese Alentejo

42 ALLES WAT

JE MOET WETEN OVER Reverse mentoring en ultrabewerkte voeding

46 MVX

Anne Goffin uit Hemiksem

48 AAN TAFEL

Wat maakt Jeroen Meus thuis?

50 NIET TE MISSEN IN DECEMBER EN JANUARI

54 PUZZEL & WIN

Benieuwd naar nog meer activiteiten en nieuws van OKRA? Volg OKRAvzw op

@OKRAvzw @OKRAvzw @OKRAvzw OKRA

Uit het nieuws

Dag van de lelijke kersttruien

Soms is het heerlijk om eens helemaal fout te zijn. Op 19 december mag dat officieel, want dan vieren we Ugly Christmas Sweater Day, de dag waarop slechte smaak gevierd wordt. Denk aan Rudolf met een knipperlichtneus, belletjes die rinkelen bij elke stap en genoeg glitter om de kerstboom jaloers te maken.

OKRA-magazine is het ledenblad van OKRA vzw OKRA-leden ontvangen OKRA-magazine tien keer per jaar (niet in januari en augustus). Een lidmaatschap kost in 2025 31 euro per persoon per kalenderjaar, of 52 euro per gezin. Wie nog nooit eerder lid was, kan nu al de lidmaatschapsbijdrage voor 2026 betalen (33 euro per persoon of 56 euro per gezin). De resterende dagen van 2025 zijn dan gratis inbegrepen.

INFO

Lid worden kan

• via www.okra.be

• door je naam, adres en geboortedatum te sturen naar OKRA vzw, team lidmaatschap, postbus 40, 1031 Brussel

• door je naam, adres en geboortedatum te sturen naar lidworden@okra.be

Meer dan 6000 meldingen over frauduleuze sites

We kopen steeds meer online. Driekwart van de Belgen laat pakjes thuisbezorgen, daarmee zitten we een paar procent boven het Europese gemiddelde. Maar al dat online shoppen heeft ook een keerzijde. Er zijn ook steeds meer klachten over fraude en leveringsproblemen. In totaal ontving de FOD Economie 6.463 meldingen over valse webshops. Meestal zijn dat buitenlandse websites of grote platforms. Daarom raadt de Economische Inspectie aan om de verkoper goed te identificeren, de betrouwbaarheid van de website te controleren en alert te blijven voor aanbiedingen die te mooi lijken om waar te zijn. De overheid vraagt ook om frauduleuze sites te melden via www.consumerconnect.be, zodat ze offline kunnen worden gehaald.

MaandX 2025 — jaargang 57 nr. 2

Contacteer magazine@okra.be over OKRA-magazine of secretariaat@okra.be voor een andere vraag. Via post: OKRA vzw, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.

OKRA-magazine is het maandblad van OKRA. Verschijnt niet in januari en augustus.

December 2025 — jaargang 57 nummer 10

VAN ONZE FOTOGRAAF KRISTOF VADINO

Molenbeek, Brussel.

In het woonzorgcentrum Acacias treden Fabienne Antoine en Patrick Deglas in het huwelijk. Zij is 61 jaar, hij is 68. In een zaaltje vol ballonnen en Marokkaanse muziek geven ze elkaar het jawoord. Fabienne woont in een ander centrum. Even overwogen ze bij elkaar in te trekken. “Om een beetje vrijheid te hebben, heb ik toch beslist dat we apart blijven wonen. Ik zal haar elke dag bezoeken”, vertelt Patrick. Hij is van half Congolese afkomst, zij van Burundese. Toen hij haar in de bibliotheek ontmoette, gaf ze hem een boek over Burundi. Ze begrepen elkaar meteen.

€110… Zoveel euro geven Belgen gemiddeld cadeau aan een bruidspaar als ze een uitnodiging krijgen voor een all-introuwfeest. Dat blijkt uit een onderzoek van De Zondag en iVox. Twee op de drie geeft zijn cadeau liever cash dan via een overschrijving. Bijna de helft voelt zich zelfs ongemakkelijk bij een overschrijving, omdat het dan lijkt alsof ze met lege handen toekomen op het feest. Worden we enkel uitgenodigd voor de receptie, dan geven we gemiddeld 65 euro.

WOONZORGCENTRA

GAAN BETER OM MET MEDICATIE

Het risico op medicatiefouten in Vlaamse woonzorgcentra is het afgelopen jaar duidelijk gedaald, zo blijkt uit het nieuwste rapport van het Departement Zorg. Uit 188 inspecties tussen september 2024 en september 2025 blijkt dat woonzorgcentra zorgvuldiger omgaan met het toedienen, registreren en bewaren van medicatie. Voor acht op de tien veiligheidsaspecten zijn ze volledig in orde, met opvallende verbeteringen in registratie (+ 22 procent), insulinebeheer (+ 17 procent) en veilige bewaring (+ 11 procent). Alleen de administratie rond wie wanneer medicatie kreeg, blijft een werkpunt.

CAMPAGNE ‘IS HET ALTIJD ALCOHOLTIJD?’

FOCUST OP 55-PLUSSERS

De Druglijn en VAD, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, blazen de campagne ‘Is het altijd alcoholtijd?’ nieuw leven in, dit keer met een specifieke focus op 55-plussers. Uit onderzoek blijkt dat drie op de tien mensen in die leeftijdsgroep willen minderen met alcohol. Niet toevallig, want rond je 55ste verandert vaak veel: de kinderen staan op eigen benen, er komt meer vrije tijd, en het vaste glas wijn of streekbier kan ongemerkt een gewoonte worden. Volgens de gezond-

“Mannen

heidsenquête van Sciensano overschrijdt zeventien procent van de 55- tot 74-jarigen in Vlaanderen de richtlijn van maximaal tien glazen per week.

Met de campagne wil de Druglijn niemand met de vinger wijzen, maar wel uitnodigen tot reflectie. Ze roept op om even stil te staan bij die vanzelfsprekende drankmomenten: een pint tijdens de voetbal van de kleinkinderen, bubbels op kraambezoek, of een glas wijn na een fietstocht met vrienden.

weten heel

weinig over de vrouw met wie ze soms al 40 jaar in bed liggen.”

Gynaecoloog Hendrik Camus (67) schrijft na een lange carrière zijn memoires. In Wat mannen niet weten … en vrouwen zouden moeten weten heeft hij over het mysterieuze vrouwenlichaam, maar vooral over een goed leven

AGENDA

5/12

Vrijwilligers in de bloemetjes

Op 5 december 2025 is het weer zover: de internationale dag van het Vrijwilligerswerk. Dé dag om de vele vrijwilliers in de bloemetjes te zetten en dat zijn er wel wat. In 2024 zette 43 procent van de Belgen zich in als vrijwilliger in een organisatie of vereniging, een cijfer dat de laatste jaren in de lift zit.

Ook bij OKRA dragen zo’n 12.500 vrijwilligers de organisatie. Gemiddeld worden er bijna 55.000 activiteiten per jaar georganiseerd door vrijwilligers. Achter de schermen werken nog eens 8.618 vrijwilligers mee. En tien keer per jaar brengen 6.263 contactpersonen het OKRA-magazine rond. Een dikke ‘dank je wel’ aan alle vrijwilligers is hier op zijn plaats!

‘Bewuste keuze’

Als Godelieve en Jacques op uitstap gaan, halen ze steevast hun Omnipas 65+ boven. ‘Vooral in de koudere maanden gebruiken we het, want hier op den buiten valt niets te beleven.’ Met lijn 33 kunnen ze makkelijk van Meeuwen naar

Genk. Op- en afstappen doen ze aan de kerk, en het reizen verloopt altijd aangenaam. ‘We gaan graag naar de markt of stappen aan het station over op andere lijnen richting Maaseik, Maasmechelen Village of het ziekenhuis’, vertelt Godelieve. Ook combineren ze soms de bus met de auto. ‘Dan rijden we naar Linde om lijn 48 naar Hasselt te nemen – of parkeren we aan een randparking in Leuven als we onze dochter bezoeken. Zo geraken we veel makkelijker in het centrum.’ ‘Onze Omnipas 65+ kost 67 euro’, vult Godelieve aan. ‘Voor een jaar te kunnen reizen, is dat echt voordelig. Al zouden we het eigenlijk nog vaker moeten

‘Altijd aangenaam op de bus’

GODELIEVE EN JACQUES OP UITSTAP

De bus op – en de wijde wereld tegemoet. Dat is wat Godelieve en Jacques doen. Met hun Omnipas 65+ gaan ze naar de markt voor verse groenten, of trekken ze naar het Leuvense stadscentrum voor een bezoekje aan hun dochter. Volg je mee?

gebruiken.’ Vroeger deed het koppel dat ook, toen er nog een bus naar Bree reed. ‘Die is helaas afgeschaft,’ zegt Jacques. ‘Jammer, maar we begrijpen dat niet elk dorp een rechtstreekse lijn kan hebben.’ Al laat het koppel zich daar niet door tegenhouden. Ze vinden het nemen van de bus niet alleen een praktische, maar ook een bewuste keuze. ‘Dat ‘groene’ vinden we echt belangrijk, want we zijn begaan met het milieu. De natuur is vernield – en wij willen écht ons steentje bijdragen om te helpen.’ Dat doen ze door thuis te sorteren en door geen giftige producten in hun moestuin te gebruiken. ‘Zo zorgen we samen voor een schonere wereld.’

Maak je leven makkelijker, ook in de donkere maanden. Ontdek het voordelige 65+-abonnement op delijn.be/65plus.

WAAROM KIEZEN VOOR DE OMNIPAS 65+? Een jaarabonnement van De Lijn heeft héél wat te bieden. Zo

• profiteer je van een vaste lage prijs (67 euro).

• reis je onbeperkt* heel Vlaanderen door met bus en (Kust)tram.

• ga je zorgeloos op weg en trek je je niets meer aan van parkeer- of verkeersdrukte.

• kies je je reisgezelschap Je kan alleen opstappen of je laten vergezellen door je partner, vriend(in) of (klein)kinderen.

• ga je veilig en milieubewust op pad, in heel Vlaanderen.

* Uitgezonderd de Limburgse snellijnen.

Praktische weetjes

• Dit abonnement is te koop in één van de Lijnwinkels of via de website delijn.be/65plus.

• Je Omnipas 65+ wordt opgeladen op een MOBIB-kaart, voor een nieuwe rekent De Lijn automatisch 6 euro aan.

• Je kiest zelf de startdatum, dat kan max. 100 dagen op voorhand.

• Er zijn heel wat kortingen. Als inwoner van bepaalde steden en gemeenten, persoon met een beperking of lid bij de Gezinsbond heb je daar recht op.

• Met een account bewaar je veelgebruikte routes en haltes of krijg je specifieke informatie over ‘jouw’ lijnen.

Wist je dat ... je met je abonnement ook probleemloos de tram kan nemen aan de kust? Of er in het weekend vlot mee naar de bios en gezelligste winkelstraten kan?

MUZIEKICOON

HELMUT LOTTI

“Mijn grootste verdriet is dat ik mijn dochter zes jaar nauwelijks zag”

Met veertien miljoen albums is Helmut Lotti de bestverkopende Belgische artiest ooit. Zit zijn unieke stem – tussen Elvis en Amerikaanse crooners – er voor iets tussen? Precies dertig jaar geleden ging hij klassiek en brak hij internationaal door. Toch was het voor de jonge Helmut Lotti niet altijd rozengeur en maneschijn. “Wat er ook op je pad komt, leef!”, zegt hij. “Wees positief, zonder naïef te zijn. Grijp elke kans. Maak van je hart geen moordkuil, sluit je niet in jezelf op.”

Helmut Lotti is blij dat ik zijn nieuwe album – eind augustus nog in de maak – al beluisterde. “Hoe tof,” lacht hij, “eindelijk een journalist die mijn liedjes hoort vóór het interview.” Ik vertel dat El sol de mi vida er voor mij uitspringt, een vrolijke ode aan het leven, met aanstekelijke castagnetten. “Tekst en muziek zijn van mij”, reageert Helmut, “ik ken een beetje Spaans, maar het was wel moeilijk om alles te laten rijmen.” Ook Ode an die Freude raakt me. “Onze Europese hymne, een lied van vrede en broederschap”, legt Helmut uit. “Door er Engelse tekst aan toe te voegen, wordt het internationaler. Ik vind grenzen kunstmatig. De wereld voelt complexer aan dan vroeger, mensen worden tegen elkaar opgezet, waardoor de sociale cohesie verdwijnt Maar eerlijk, ik zing Ode aan die Freude vooral omdat het zo’n schoon liedje is.”

Halverwege belt zijn moeder. Ze wil Kerstmis regelen, vier maanden op voorhand. “Dat is haar autistisch kantje”, glimlacht hij. “Ik heb het van geen vreemde: ADD en ASS, een lichte vorm. Structuur is voor mij belangrijk. Toch ben ik sociaal en begripvol, net als zij. Mijn vader was eerder teruggetrokken. Zelf steek ik alleen

energie in mensen en activiteiten die goed aanvoelen. ADD of ASS zijn ook geen ziektes, het is een aard. Nu plakken ze labels op kinderen of geeft men medicatie om ze stil te krijgen. Misdadig! Laat kinderen toch buiten spelen. Ik voetbalde en fietste. Heerlijk!” En dan, met een twinkeling: “Maar nu is het podium mijn speelplaats. Daar voel ik me volledig op mijn gemak.”

Het leven was niet altijd even lief voor jou. Toen je zes jaar was, gingen je ouders uit elkaar. En toen je dertien was, moest je afscheid nemen van je geliefde stiefvader en je halfbroertje. Hoe ben je daarmee omgegaan?

“Ik heb groot respect voor mijn ouders. Mijn vader was een entertainer. Hij kon zingen, een filosoof met een spirituele inslag. Tegelijk was hij gesloten, ik wist weinig van hem. Bij mijn dochter is dat anders: zij weet wie ik ben, en ze kan bij mij terecht, ook al staat ze stevig op eigen benen. Mijn vader stierf in 2020. Hij was nog een omhulsel in een rolstoel. Mijn moeder is sociaal en zorgzaam. Ze was altijd in de weer voor ons. Haar leven draait om het welzijn van kinderen en kleinkinderen, ze draagt de wereldproblemen niet mee.”

“Ik herinner me het gesprek, ik was zes jaar, waarin mijn ouders hun scheiding

aankondigden. Ze vertelden dat ze elkaar niet meer graag zagen, maar dat ze ons altijd graag zouden blijven zien. Ik huilde. Ik had mijn moeder wel eens met een blauw oog gezien, en mijn vader op de tafel zien slaan, maar ik begreep het niet. Nee, scheiden is niet gemakkelijk. Ik ben zelf ook een ervaringsdeskundige (lacht). Toch hebben mijn ouders dat goed gedaan, vind ik. Met respect voor ons en respect voor elkaar. Vader ging weg en betaalde geen alimentatie. ‘Je kunt geen kei pellen’, zei moeder. Ze werkte hard. ’s Morgens deed ze haar soepronde, in de namiddag verkocht ze ijsjes, en ’s avonds kookte ze. Behalve in het weekend, want dan kookte ik, en ruimde ik alles op. Ik kreeg veel vrijheid en verantwoordelijkheid. En mijn ouders bleven mijn broers en mij graag zien. Net daardoor, heb ik mijn eigen waarde altijd behouden, en heb ik geen minderwaardigheidscomplex. Op school werd ik gepest, maar ik stelde me erboven. Zieligaards, dacht ik. Mijn sterkte is dat ik altijd positief denk en altijd kansen zie.

Het tweede huwelijk van mijn moeder maakte ik bewuster mee. Ik zag meer af van haar tweede scheiding dan van haar eerste. Mijn moeder is een harde. Klinkt het niet, dan botst het. Op het cassante af. Het grootste probleem

was dat zij niet verliefd was op mijn stiefvader, hij wel op haar. En ik hield van die man. Hij was een goeie mens, die ongelooflijk veel wist. Ik leerde veel van hem. Ik kreeg ook een halfbroertje, die acht jaar jonger was. James zag ik als mijn baby, ik was zijn mini-papa. Het viel me dan ook heel zwaar – ik was toen 13 jaar – toen mijn stiefvader met James vertrok. Ik at niet meer, had stress en vluchtte met mijn koersfiets de Vlaamse Ardennen in, op zoek naar rust.”

Je hebt ook zelf gekoerst, maar zonder succes? (lacht) “Zelf koersen was geen goed idee. Ik stond dertien keer aan de start van een wedstrijd, maar haalde nooit de eindmeet. Maar ik fiets wel heel graag. En ik volg het. Mijn grote idool was Michel Pollentier, winnaar van de Giro in 1977. Ik herinner me de Ronde Van Vlaanderen in 1980, hoe hij in de laatste drie kilometer niet één keer maar zes of zeven keer demarreerde. Ik vond dat fantastisch. Niet opgeven, blijven gaan, erin blijven geloven.”

Je bent vroeg getrouwd, maar daarna ook weer gescheiden. Je hebt ook een dochter uit je eerste huwelijk. Maar daarna liepen relaties spaak. Nu ben je een kleine tien jaar samen met Marieke Van Hoof, die kinderboeken maakt. Een wat vreemde vraag misschien, maar wat is het geheim van een goede relatie? “Zoals ik al zei, ik ben ervaringsdeskundige. Drie keer getrouwd, drie keer gescheiden. En nu gelukkig samen met Marieke. Mijn grote droom was het beter te doen dan mijn ouders. Maar dat is niet gelukt. Ik ben ook al meer dan veertien keer verhuisd. Het geheim van een goede relatie? In elke relatie wist ik na veertien dagen dat het fout zat. Impulsief verliefd, getrouwd, en te laat om terug te krabbelen. Je kunt de ander niet veranderen, en al zeker elkaars karakter niet. Je denkt dat het met

genoeg liefde wel lukt. Maar we zijn wie we zijn. Met liefde alleen, demp je niemands demonen. We deelden altijd dezelfde waarden. En toch liep het mis. Men zegt vaak dat je aan een relatie moet werken. Dat is gedeeltelijk zo. In een goede relatie hoef je je best niet te doen, maar moet je zien dat je genoeg met elkaar praat, moet je weten wat je partner leuk vindt, en moet je voor elkaar zijn, ook als de buitenwereld moeilijk doet. Belangrijk is ook om jezelf niet te verliezen. Ik heb mezelf een paar keer verloren in relaties. Ik heb te veel mijn best willen doen.”

Heb je ooit hulp gezocht?

“Nee. Toen het moeilijk ging tussen mijn moeder en mijn stiefvader, kroop ik op de fiets of trok ik de natuur in. En ook later deed ik dat. Wandelen,

fietsen, muziek. Ik heb uren met mezelf alleen door de bossen gewandeld en nagedacht. De natuur geneest en herstelt je mentale hygiëne. Ik zal als ik fiets niet in iemands wiel kruipen om sneller te kunnen rijden. Fietsen is voor mij buiten zijn, de vogels horen fluiten, zien hoe schoon het is. Het is spelen, net zoals optreden dat is.”

Hoe gaat het nu in je relatie?

“Goed. Maar we hebben enkele zware maanden achter de rug, met elk om beurt onze portie stress. Op zo’n moment dreig je enkel met jezelf bezig te zijn, maar is het de kunst om veel te praten. En elkaar eens goed vast te pakken, intimiteit te delen, die energie levend te houden. Ik vind het ook belangrijk, ook als je ouder wordt, om actief zorg te dragen voor jezelf.

“Mijn sterkte is dat ik altijd positief denk en altijd kansen zie.”

‘Hoe kan ik zelf bepalen wie wat van mij erft?’

U leest het in onze gratis gids!

problemen bij nabestaanden. Stel het opmaken van een testament dus

Een testament zorgt ervoor dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt verdeeld. Het geeft u controle over wie wat krijgt en voorkomt problemen bij nabestaanden. Stel het opmaken van een testament dus niet uit. Vraag nu onze gratis gids aan met 21 veelgestelde vragen (en antwoorden) over nalaten en het maken van een testament.

Ja, ik ontvang graag de gratis gids over nalatenschap en testament. Bestel de gids via komoptegenkanker.be/nalaten of vul deze antwoordstrook in.

De heer Mevrouw

Voornaam

Straat

Postcode

Gemeente Naam

Nummer Bus

Stuur de ingevulde antwoordstrook in een gefrankeerde envelop naar: Kom op tegen Kanker vzw, Koningsstraat 217, 1210 Brussel. Vragen? Contacteer ons via testament@komoptegenkanker.be of op 02 227 69 69. Wij gaan zorgvuldig met uw gegevens om en verstrekken ze nooit aan derden. Kijk op komoptegenkanker.be/privacybeleid voor meer informatie.

Kijk in de spiegel, zorg dat je er goed blijft uitzien. Oud worden doen we allemaal, aftakelen doen we ook, maar ik wil dat met zelfrespect doen.”

Wat is jouw grootste verdriet?

“Dat ik mijn dochter – ze is nu 33 en doet het fantastisch – tussen haar zesde en twaalfde amper heb gezien. Die jaren komen nooit terug. Ik heb het mezelf lang kwalijk genomen, maar sommige zaken kan je niet oplossen. Het blijft een litteken, al is onze band nu goed. We hebben veel gepraat. En ik heb haar ook heel duidelijk gemaakt dat het nooit aan haar lag.”

Hoe ging je om met zo’n groot verdriet?

“Door niet door te zwelgen in zelfmedelijden. Door geen wrok te koesteren. Door eerlijk te zijn. En door haar te tonen dat ze 100 procent op mij kan rekenen. Vaders kiezen soms voor de lieve vrede en zetten zelf een stap opzij, maar dan verlies je je kind. Op een bepaald moment heb ik mijn tanden moeten laten zien.”

Welke levensles koester je?

“Ga niet uit van je onwrikbaar eigen gelijk, maar wees bereid te luisteren naar mensen. Toen mijn manager Piet Roelen voorstelde om klassieke muziek te brengen, zei ik dat hij zot was. Maar ik ben hem gevolgd, en zie nu. Ik heb het juiste team. We vloeken regelmatig op elkaar. Maar Piet wijst me mee de weg.”

Tot slot: hoe kijk je naar het ouder worden?

“Ik ben 56. Ouder worden betekent voor mij dat je doet wat je graag doet en dat je geen kans onbenut laat om iets positiefs te brengen. Belangrijk is dat je, doorheen alle lelijkheid, de schoonheid blijft zien. Ik geef iemand graag een compliment, daardoor word je samen beter. Natuurlijk merk

je tekenen van ouderdom zoals een pijnlijke knie en vrienden die ziek worden of wegvallen. Hopelijk blijven we zo lang mogelijk gespaard. Verder begrijp ik veel dingen in de wereld niet, zoals oorlog. Een beschaafde mens voert geen oorlog, punt. En het klimaat wordt onze grootste strijd. Dan ben

ik blij dat ik Ode aan die Freude kan zingen, of dat ik naar de Ardennen kan gaan, waar ik sneller schoonheid zie dan lelijkheid. Tegelijk besef ik hoe groot het verschil is tussen hier geboren worden of in Gaza. Mensen vluchten niet voor niets, we mogen hen de toegang niet ontzeggen.”

HELMUT LOTTI GOES CLASSIC 30 YEARS

Alle info en tickets zijn te vinden op www.helmutlotti.com

Op de eerste CD van het dubbelalbum ‘Lotti Goes Classic 30 Years Jubilee Edition’ staan zeventien nieuwe nummers en op de tweede CD staat het beste uit 30 jaar Goes Classic. Kijk op pagina 55 en win een exemplaar van het dubbelalbum.

LEKKER THUIS

Home cuisine zorgt voor een lekker, verse en gezonde

maaltijd aan huis, elke dag!

Wat doet Home Cuisine?

Home Cuisine brengt smaakvolle, gezonde en vers bereide gerechten gekoeld bij u aan huis. U hoeft ze enkel nog een paar minuutjes op te warmen in de microgolfoven en klaar. Maak zelf uw keuze uit onze ruime selectie van gevarieerde en evenwichtige dagschotels en keuzemenu’s. Een menu bestaat telkens uit een soep, een hoofdgerecht en een dessert en wordt gekoeld aan huis geleverd.

Waarvoor staat Home Cuisine?

Lekker en evenwichtig:

Onze menu’s worden steeds met de grootste zorg samengesteld en zijn afgestemd op de seizoenen. Ook de lekkerste klassiekers van de Belgische keuken vindt u erin terug.

Vers en gezond:

Met Home Cuisine geniet u telkens weer van een (h) eerlijke maaltijd. Geen smaakversterkers of bewaarmiddelen, maar altijd bereid met de meest verse ingrediënten.

Gemakkelijk:

U beslist zelf hoe vaak u bestelt, wanneer het wordt geleverd en wanneer u de maaltijden zal eten. Enkel nog een paar minuutjes opwarmen in de microgolfoven en klaar. Zo eenvoudig is dat!

Hoe bestellen?

U kunt ons bereiken via mail of gratis nummer 0800 19 020. Om uw persoonlijke wensen zo goed mogelijk te leren kennen, kunt u ons telefonisch of per e-mail vrijblijvend contacteren. We leggen de werking graag aan u uit.

INFO@HOMECUISINE.BE

WWW.HOMECUISINE.BE

Wat is er dermate eigen aan het bijna afgelopen jaar dat het om die reden een plaats in historische werken verdient? Die vraag brengt journalist Guy Poppe tot een eigenzinnig jaaroverzicht.

Tekst Guy Poppe — Illustratie Arnoleon

Geven historici over vijftig jaar 2025 dezelfde plaats in de geschiedenis als 1939? Een voor de hand liggende suggestie. Dat jaar is op een schiereiland, in de buurt van Danzig, nu omgedoopt tot Gdansk, naar aanleiding van een futiel, misschien wel uitgelokt incident de hel uitgebroken. Duitsland valt Polen binnen, de start van de Tweede Wereldoorlog, zes jaar oorlogsgeweld.

In 1939 is in Duitsland het nazisme aan de macht, in Italië het fascisme. Ook in andere Europese landen gedijt extreemrechts gedachtegoed. In België zetten traditionele partijen alle zeilen bij om de opmars van het VNV en Rex te stuiten. Een jaar daarvoor gaan Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk in München ermee akkoord dat Duitsland Sudetenland annexeert in Tsjechoslowakije, waar het binnengevallen is. 1939 was een jaar van wapengekletter en politieke stromingen die vreemdelingenhaat voeden, zich laven aan populisme en boekverbrandingen stimuleren.

Die patronen herkennen we 86 jaar later. Straks is het vier jaar geleden dat Rusland aan zijn invasie van Oekraïne begonnen is. Vervang vreemdeling door migrant. Het geloof in de westerse vorm van democratie kalft af. Uiterst rechts is in opmars. In Slovakije en Tsjechië winnen ze de verkiezingen, in Hongarije en Italië zijn ze aan de macht. In Polen komt de nieuwe president uit hun rangen. Vrije meningsuiting, een onafhankelijke pers en de rechtsstaat dreigen op de schop te gaan.

Gen Z

Vergelijken toekomstige historici 2025 veeleer met 1968? Dat jaar is de geschiedenis ingegaan voor het jongerenprotest op flink wat plaatsen in de wereld. Verzet tegen de gevestigde orde, tegen oude gedaanten en gedachten, autoritaire bevoogding en willekeur. Het is sinds de schoolstrijd in de jaren vijftig geleden dat betogingen, tegen de oorlog in Vietnam, zo veel volk op de been brengen. De manifestaties gaan samen met volksvergaderingen. Het verzet vindt geen aansluiting met bestaande structuren. Een uitgesproken leidinggevende organisatie is er nauwelijks. We beleven de laatste opleving van door het marxisme geïnspireerde ideeën. Enkelingen begeven zich op het vlak van de stadsterreur. Onvrede is het sleutelwoord.

Die onvrede, op aardig wat plaatsen in de wereld, is opnieuw gericht tegen het bestaande bestel. Je vindt ze terug op de sociale media, die uitgegroeid zijn tot de nieuwsbron bij uitstek. Daar mondt het misnoegen vaak uit in nepnieuws, conflicttheorieën en ongebreidelde haatberichten. Maar het komt ook op straat tot uiting. Er wordt weer massaal betoogd, tegen het optreden van Israël in Gaza. Bloquons Tout wil Frankrijk lamleggen met ordewoorden als “Gebruik je bankkaart niet, consumeer niet”, de moderne versie van de radicale 68’ers. Van marxistische inspiratie is er alleen bij marginale groepjes sprake. Bij tijd en wijle schuwen ze het gebruik van geweld niet.

Het is je, geplaagd door het zoveelste phishingbericht, misschien ontgaan maar jongeren laten van zich horen. In Marokko zijn ze zijn het zat dat ze geen toekomstperspectief hebben. Ook in Indonesië, Kenia, Madagaskar, Mozambique, Nepal en Peru staat de Generatie Z op de barricaden. De aanleiding mag telkens heel verschillend zijn, onvrede is het sleutelwoord.

Nieuwe orde

Bestempelen geschiedenisboeken 2025 als het jaar dat de afbrokkeling van de wereldorde die na de Tweede Wereldoorlog tot stand kwam, in een stroomversnelling terechtkomt?

De West-Europese samenleving leeft vanaf 1945 met een Pax Americana. Haar veiligheid is met minimale defensie-inspanningen gewaarborgd, door het bondgenootschap met de VS in de NAVO. Europa ziet geen oorlogsgevaar meer. Bij de ondergang van de Sovjet-Unie in 1991 maakt zelfs de stelling school dat er een einde aan de geschiedenis gekomen is. »

Achter die periode is er een punt gezet sinds de Russische inval in Oekraïne. Het gebruik van drones en de hacking van computersystemen neemt exponentieel toe. Cyberoorlog is de nieuwe term. Europa is gedwongen om te investeren in militair materiaal en ziet zich verplicht om van goedkoop Russisch gas over te stappen op het dure Amerikaanse equivalent.

Ook op economisch vlak zit de klad in het naoorlogse model. De VS hielpen Europa er bovenop met het Marshallplan. In de Antwerpse haven liepen de Fords van de lopende band. Jeans en jazz waren niet meer weg te denken uit de dagelijkse cultuur.

Die schijnbaar onverbreekbare band houdt op met president Donald Trump. Was hij in 2024, louter door zijn verkiezing, al de man van het jaar, op de keper beschouwd is hij dat even goed in 2025. Een nieuwe orde dient zich aan. Vrijhandel moet plaats ruimen voor zakelijke deals en hoge invoerrechten, onvoorspelbaarheid en brutaal machtsoptreden vervangen verdragen en internationale afspraken. Trump voert een regelrechte handelsoorlog.

Met China gaat het om de controle over chips, niet de aardappelschijfjes maar elektronische halfgeleiders. China is niet meer het land van de Grote Sprong Voorwaarts, blotevoetendokters, acupunctuur en het eenkindgezin, waarvoor nieuwe communisten warmliepen. Het is een economische grootmacht, die niet wakker ligt van individuele vrijheden, mensenrechten en duurzame economie.

Ark

Alweer heeft de wereld een extra warm jaar beleefd, met temperaturen die bijna nooit gemeten zijn. Wie er terugdenkt aan de hete zomer van

1976 beseft dat het een beklijvende uitzondering is, een halve eeuw later tot regel uitgegroeid. Droogte en bosbranden zijn jaarlijkse kost.

De uitstoot van CO² is in Europa en de Verenigde Staten de eerste zes maanden gestegen. De klimaatomwenteling is een van de grootste bekommernissen van de volgende decennia. Maar de wekelijkse klimaatmarsen zijn doodgebloed en België heeft geen klimaatplan dat Europees door de beugel kan

Zegt Tiago Rodrigues, directeur van het theaterfestival van Avignon, onlangs te gast in De Singel in Antwerpen: “Wat zullen toekomstige generaties van onze tijd denken als ze zien dat 1 procent van de bevolking de macht en het geld bezat en de enige beslissingsbevoegdheid had? … Misschien zullen we op een dag niet meer in staat zijn om op aarde samen te leven. De komende generaties zullen onder moeilijkere omstandigheden leven dan wij”. Moet Anuna de Wever, in 2019 gelauwerd met de Arkprijs voor het Vrije Woord, op zoek naar een partner om bij de volgende zondvloed hun plaats in de ark in te nemen?

Oorlog und kein Ende

Staren we naar onze navel? Slaan we de elf miljoen vluchtelingen in de wind in Soedan, rijk aan aluminium, goud en olie, en sinds 1955, op enkele pauzes na, geteisterd door een vergeten oorlog? Negeren we de miljoenen doden en vluchtelingen in Congo, rijk aan coltan, kobalt en lithium, en sinds 1996, op enkele pauzes na, geteisterd door een gewapend conflict? Het vredesakkoord, gesloten onder druk van Trump, heeft op het terrein niets veranderd. De zucht naar grondstoffen blaast de vredesduiven weg. Het is al goud wat blinkt, voor een ons betaal je een fortuin. De VS stoppen met ontwikkelingssamenwerking, Vlaanderen volgt.

Valt het op hoeveel keer we het woord oorlog of een synoniem gebruikt hebben? Is dat het allesoverheersende fenomeen dat 2025 typeert, de niet te stuiten golf van geweld? Nooit meer oorlog. Zo staat het op de zuil van de IJzertoren. De Vlaamse regering schrapt de helft van de subsidies.

Jordaan

Laten we meer dan één zin aan Gaza wijden, de strook Palestina, waarvan velen vinden, voor het Internationale Gerechtshof zich uitspreekt, dat Israël er een genocide gepleegd heeft. Israël luistert maar met een half oor naar Trump, het kost hem de Nobelprijs voor de Vrede. Op ijdeltuiterij stelt er niemand prijs.

Zong Barry McGuire in 1965, lang voor het wonderjaar 68, in “The eve of destruction”: “The Eastern world, it is exploding, violence flaring… and even the Jordan river has bodies floating”. Is de wereld in 2025 in een tijdperk van (zelf)vernietiging aanbeland?

Kleine dromen vragen grote

steun.

Doe een gift

Organiseer een actie

Steun een actie

Kinderkanker heeft een grote impact op heel wat facetten van het gezinsleven. Met onze projecten proberen we de levenskwaliteit van het kind en het gezin te verbeteren, tijdens én na de behandeling. Ontdek meer op onze website www.kinderkankerfonds.be of scan de QR-code!

Steun ons in de strijd tegen kinderkanker.

Neem ons op in je testament

VRAAG HET AAN OKRA

Wat is aquamatie of resomatie?

Elke maand tracht de redactie hier vragen van lezers te beantwoorden. Deze maand heeft Iker een vraag.

Tekst Peter Dhaese — Illustratie Shutterstock

Dag OKRA

Het overlijden van een goede vriend vorig jaar heeft mij aan het denken gezet over mijn eigen einde hier op deze aardbol. Ik lees bijvoorbeeld veel boeken en artikels over onderwerpen die met het levenseinde te maken hebben. Zo las ik onlangs dat er een nieuwe manier van ‘cremeren’ zou komen. Onder meer Desmond Tutu, de voormalige aartsbisschop van Zuid-Afrika, zou daarvoor gekozen hebben. Kan je mij hier iets meer uitleg over geven?

Met warme groet

Iker, 72 jaar Boechout

Dag Iker

Bedankt voor jouw vraag. Je bent zeker niet de enige die aan het denken is over het levenseinde en daar soms heel specifieke vragen over heeft. Waar jij naar verwijst, is eigenlijk geen crematie, maar aquamatie. Het wordt ook resomatie of alkalische hydrolyse genoemd. Het basisprincipe is dat het lichaam niet verbrand wordt zoals bij crematie, maar onder druk wordt opgelost in een mengsel van water met kaliumhydroxide.

Het proces duurt 8 à 12 uur en na afloop blijft enkel het skelet over, zeer broos en poreus. De beenderen worden dan vemalen, zodat er enkel een witkleurig poeder overblijft dat je met assen kan vergelijken. Net zoals bij een crematie kunnen de assen uitgestrooid worden, of in een urne bewaard. Van het hele verwerkingsproces blijft daarnaast enkel nog een steriele, waterachtige vloeistof over die – na neutralisatie van de laatste resten kaliumhydroxide – gezuiverd en geloosd kan worden.

In Vlaanderen is het nog niet mogelijk om zelf te kiezen voor aquamatie. Binnenkort start wel een proefproject via het crematorium in Wilrijk waarbij gebruikgemaakt zal worden van lichamen die aan de wetenschap werden geschonken. Het doel is om na te gaan of de methode effectief milieuvriendelijker is dan cremeren, zoals algemeen wordt aangenomen. Ook ethische kwesties zullen tijdens het proefproject onderzocht worden.

Aquamatie zal dus nog niet voor meteen zijn. Naast het doorlopen en evalueren van het proefproject moet ook nog de nodige wetgeving hierover opgemaakt en gestemd worden. Dat zal ten vroegste in 2027 gebeuren.

Met vriendelijke groeten

Peter

Rechtzetting Negatieve wilsverklaring

Uit de vorige aflevering van OKRA Helpt in het OKRA-magazine van november zou je onterecht kunnen besluiten dat je een negatieve wilsverklaring bij de gemeente kan laten registreren. Dat klopt niet. In een negatieve wilsverklaring geef je aan wat je niet meer wil, bijvoorbeeld reanimatie of levensverlengende behandelingen. Enkel verklaringen over orgaandonatie, euthanasie en uitvaartwensen kan je bij de gemeente laten registreren. Het is daarom aangewezen om van een negatieve wilsverklaring zelf een exemplaar te bewaren, een exemplaar te voorzien voor de vertegenwoordiger(s) en een exemplaar te overhandigen aan de huisarts. Onze excuses voor de mogelijke verwarring.

Kiezen tussen een nieuwe bril voor de dochter en voor jezelf. Tussen groenten en medicijnen. Tussen de huur en een beugel. Tussen een doktersbezoek en een schoolreis. Tussen de psycholoog en de elektriciteitsrekening. En dat elke dag opnieuw. Niemand zou ooit deze keuzes moeten maken.

mee dat armoede niet ziek

Steun ons: BE 21 0000 0000 0303

www.samentegenarmoede.be

WARM WIT LICHT

Eind augustus begint het al te kriebelen. Het mooiste seizoen – voor mij toch –komt eraan. Ik begin reikhalzend op te bouwen naar ... Kerstmis. Intussen hangen ook al lichtjes buiten, sinds Halloween al eigenlijk. Niet uit ongeduld hoor, maar als tegenreactie. Ik wil graag licht brengen wanneer de nachten langer worden en wanneer mensen het lastiger krijgen door de kortere dagen. Het is een welkom aan wie aan onze deur staat.

“We vieren licht in duisternis, met wit licht of een bonte slinger van vele kleuren.”

En ja, ik zal het maar bekennen: sinds begin november staat bij ons thuis de kerstboom al te pronken. Ik kon niet wachten. Mijn oog viel dit jaar op de doos van de lichtjes. Er staat ‘Warm Wit’ op, wat mij eraan doet denken dat er inderdaad ook veel ijziger wit bestaat. Zelf ben ik opgegroeid met kerstverlichting die veel kleuren had. Of, bedenk ik nu, alle kleuren van de verschillende OKRA-logo’s. De slogan van onze mooie organisatie luidt dan ook: OKRA geeft kleur aan je leven! Dat doen we elke dag, samen met onze lokale afdelingen.

Toch kies ik nu in deze eindejaarsperiode voor ‘Warm Wit Licht’. Want wit is niet kleurloos, integendeel. Tijdens de les fysica leerde ik dat wit licht bestaat uit zeven kleuren. Het wit licht op een prisma breekt in de mooiste kleuren van de regenboog.

En ook dat strookt met de waarden van OKRA. Wij pinnen ons ook niet vast op een kleur. In een wereld waar er bijzonder sterk gepolariseerd wordt, waar je kleur moet bekennen om te weten tot welk kamp je behoort, willen we niet meegaan in het duw- en trekwerk naar uitersten. De kracht van een organisatie zoals OKRA, de kracht van een middenveld is dat we nuance bieden en diverse visies omarmen. Wat OKRA typeert, is dat we gedreven zijn door waarden en niet door iemands kleur of overtuiging. De ‘O’ van OKRA staat niet zomaar voor open. Ja, we zijn geïnspireerd door het verhaal van Christus waarin naastenliefde belangrijker was dan ego. En waarbij ook de kaart van de meest kwetsbare getrokken wordt.

Daarom ook dat ik veel waarde hecht aan Kerstmis. We vieren hoop, we vieren door verbinding en samenzijn, door geven aan en om elkaar. We vieren licht in duisternis, met wit licht of een bonte slinger van vele kleuren.

Lieve lezers, ik wens dat we voor elkaar het ‘Warm Wit Licht’ mogen zijn en dat jullie ‘Warm Wit Licht’ mogen voelen op momenten van verdriet, pijn of angst. Warme, witte feestdagen gewenst en een mooie start van een voorspoedig nieuw jaar!

Sonja Vertriest Directeur OKRA vzw

NIEUWE TREINTARIEVEN

Ouderen betalen voortaan meer

Ouderen kunnen niet langer het bekende seniorenticket kopen. Met de nieuwe tarieven van de NMBS zijn langere treinritten voor ouderen dan ook veel duurder.

Een rekenvoorbeeld maakt veel duidelijk. Wil je van Antwerpen naar Oostende voor een dagje zee, dan betaalde je vroeger met het seniorenticket 8,5 euro voor de heen- en terugreis. Koop je vandaag een Train+-kaart van 4 euro per maand, dan betaal je maximaal 5,5 euro per enkel traject, dus 11 euro voor de heenen terugreis. Tel je daar de 4 euro voor de Train+-kaart bij, dan kom je op 15 euro of 75 procent meer dan 8,5 euro.

Wat ook duidelijk is, zegt Herman Fonck van OKRA Belangenbehartiging, is dat je serieus zal moeten puzzelen om uit te zoeken wat nu precies de goedkoopste formule is. “Mensen die zich online uit de slag trekken, kunnen

gebruikmaken van de app en de online rekenmodule om te bekijken of de aanschaf van een Train+-kaart de moeite is. Maar snel je ticket regelen met de NMBS-app, dat lukt voor veel ouderen niet.”

“De ouderenorganisaties vroegen een heel eenvoudig seniorenabonnement”, zegt Herman Fonck van OKRA Belangenbehartiging. “Laat met één combikaartje de ouderen een jaar lang gratis rijden met de trein, tram en bus in heel het land. We kregen echter geen gehoor bij NMBS. Wij verwachten dat NMBS haar tarievenplan alsnog bijwerkt en bijstuurt.”

Wil je meer leren over de nieuwe treintarieven?

Bekijk het webinar van OKRA Belangenbehartiging via www.okra.be

Draag bij aan hun toekomst

EEN GIFT

Elke bijdrage maakt een tastbaar verschil in de levens van blinde en slechtziende personen. Doe een gift op het rekeningnummer BE11 0000 0000 4848, of snel en veilig via de QR-code.

EEN OPGEDRAGEN FONDS

Een opgedragen fonds oprichten dat uw naam draagt, helpt een project te financieren dat u nauw aan het hart ligt. Zo houdt u tevens uw nagedachtenis levend.

EEN LEGAAT

Met een legaat, zet u uw vrijgevigheid en solidariteit kracht bij. Door al uw bezittingen of een deel ervan aan de Stichting voor de blinden na te laten, biedt u aan meer dan 16.000 blinde en slechtziende personen in België de mogelijkheid om een zelfstandig leven te leiden.

Uw gift aan de Brailleliga geeft recht op een belastingvermindering van 45 %.

STEUN PERSONEN MET EEN VISUELE HANDICAP,

TIJDENS UW LEVEN OF ZELFS NADIEN.

De Stichting voor de blinden informeert u in alle discretie.

T +32 (0)2 533 33 08 • stichting@braille.be

stichting voor de blinden

STELLING

We zouden beter overschakelen op een vierdaagse werkweek

Eén stelling, drie generaties. Lopen de meningen uiteen, of kunnen de generaties elkaar net vinden?

Tekst

Michiel Bronckaerts

Dertiger

Anna Robijns

30 jaar

uit Antwerpen

“ Ik vind het concept van een strikte 9-to-5-job wat absurd”

De vraag is natuurlijk wat er allemaal moet gebeuren in die kortere week. Hetzelfde als wat we normaal in vijf dagen doen? Dat houdt niemand vol, dan gaan er gewoon nog meer mensen uitvallen. Jammer genoeg komt dat al meer voor dan je zou denken. Zeker in de zorg, waar er niet genoeg middelen zijn. Ik had een deeltijdse job in de sociale sector, waarin het werkvolume eigenlijk overeenkwam met een voltijdse job. Dan ga je over je grenzen, want je wil goed blijven presteren en die extra vrije dagen behouden. Die prestatiedrang is ook eigen aan de mens. Als de maatschappij en werkgevers hun verwachtingen zouden bijsturen, zou een vierdaagse werkweek waarschijnlijk sneller worden aanvaard. Nu moeten we altijd

en overal bereikbaar zijn. Misschien dat een verkorte werkweek ons wat vertraagt en dat niemand vreemd opkijkt als een vraag eens een halve dag of langer blijft liggen. Ik vind het concept van een strikte 9-to-5-job ook wat absurd. Elke dag binnen vaste uren het beste van jezelf moet geven tot het weekend is, en nadien nog zorgen voor jezelf of voor je gezin … Niet echt flexibel, toch? Met vier werkdagen is bijvoorbeeld een vrije dag in het midden van de week mogelijk. Dat komt volgens mij ook het welzijn en de motivatie van de werknemers ten goede. En daar wint de werkgever weer bij. Ik wil gewoon niet dat mijn leven enkel rond mijn werk draait. Nee, ik wil werken zodat ik een fijn leven kan leiden en dat lijkt me toch vlotter te gaan met een vierdaagse werkweek.

Vijftiger

Peter Devlieger

56 jaar uit Passendale

Zeventiger

“ Hersenen zijn als batterijen: volledig opgeladen presteren ze beter”

De vierdaagse werkweek roept wantrouwen op: men vreest dat de agenda op veel vlakken in de soep loopt. Toch krijgt het idee stilaan voet aan de grond, en niet zonder reden. Voor werknemers betekent het een ticket naar wat broodnodige adempauze, in plaats van het gevoel te hebben dat hun weekend al voorbij is nog voor het goed en wel begonnen is.

Studies tonen trouwens aan dat wie vier dagen werkt, vaak productiever is tijdens die dagen. Hersenen zijn als batterijen: volledig opgeladen presteren ze beter. Wie weet daalt dan wel het ziekteverzuim en het aantal

Anne Goffin

74 jaar uit Hemiksem

burn-outs, terwijl de motivatie op kantoor stijgt.

Maar laat ons eerlijk zijn, niet elke dag biedt koffie en croissants. In een vierdaagse week zit je gemiddeld zo’n 10 uur per dag aan je machine of scherm gekluisterd. Het is dan, eens je thuis bent, nog maar de vraag wie er de energie heeft om bijvoorbeeld nog te koken. De werknemers staan misschien scherper, maar de planning wordt een puzzel van formaat. Klanten moeten ook op vrijdag hulp krijgen, en dat lukt niet als de halve werkvloer thuis zit te ontspannen.

Toch valt de balans positief uit. De vierdaagse werkweek vraagt extra organisatie, maar het kan de motivatie, efficiëntie en levenskwaliteit een flinke duw in de rug geven. En misschien is dat het puzzelen wel meer dan waard.

“In sommige sectoren krijg je het werk in vier dagen niet gedaan”

Ik denk dat de traditionele werkweer al lang niet meer de norm is. Mijn beide dochters werken bijvoorbeeld allebei viervijfde, en dat loopt goed. Maar een algemene vierdaagse week voor iedereen? Dat lijkt me niet haalbaar. In sommige sectoren, zoals het onderwijs, is het simpelweg niet mogelijk om alles in vier dagen te proppen. En wat met het financiële luik? Een kortere werkweek zonder loonverlies klinkt aantrekkelijk, maar wordt de werkdag dan ook niet langer? Ik spreek uit ervaring: tien uur werken op een dag is zwaar, zowel fysiek als mentaal. Wie zo’n lange dag niet aankan, zou wel eens loonverlies kunnen lijden. Nu het leven alsmaar duurder wordt, lijkt me dat geen oplossing.

Wat me wel opvalt: de jongere generatie vindt vrije tijd heel belangrijk en wil daarin

investeren. Letterlijk, want festivals en verre reizen zijn niet goedkoop. Ik ken genoeg mensen die bovenop hun voltijdse job er nog een flexijob bijnemen. Niet puur voor het geld, maar om die levensstijl, waarin ontspanning zo belangrijk is, te bekostigen. En ze combineren dat met een standaard werkweek. Dus vraag ik me af: hoe noodzakelijk is dan zo’n kortere werkweek? Ik vind het alvast geen goed idee om zo’n drastische aanpassing te verplichten. Maar het mag zeker een mogelijkheid zijn. Dan is het aan de werkgever om daar goede afspraken rond te maken. Want de werklast moet voor iedereen hetzelfde blijven.

Zelf een stelling suggereren of je mening geven? Contacteer magazine@okra.be

Toen Eric De Baets uit Ruiselede nog beroepsactief was, trok hij er af en toe een week op uit om te wandelen. Weg van de drukte. “Wandelen geeft adem aan lichaam en geest”, zegt hij. Stappend ontdekte Eric de Grote Routepaden. Intussen onderhoudt hij een stuk van GR 129, dat is de GR die Arnout Hauben volgde in ‘Dwars door België. Eric stuurt ook de ruim 70 vrijwilligers in West-Vlaanderen aan.

Tekst An Candaele

ERIC ZORGT DAT WANDELAARS

NIET VERLOREN LOPEN

Het was wijlen Piet Hardeman – de man die GR-routes naar Vlaanderen bracht –die Eric vroeg om het stuk GR tussen Doomkerke en Wontergem te onderhouden. “Als vrijwilliger heb je een traject van ongeveer 25 kilometer dat je minstens twee keer per jaar controleert”, legt Eric uit. “Je werkt de signalisatie bij waar nodig en zijn er hindernissen op de weg dan wordt naar een oplossing gezocht. Zie je nieuwe mogelijkheden om de GR een mooier traject te laten volgen, dan kan je dat melden. Een keer per jaar wandel je ook het traject van een andere vrijwilliger omdat een paar extra ogen meer zien.”

Rugzak wordt lichter

Onlangs werd een nieuw en mooier stukje traject bewegwijzerd op de route waar Eric voor verantwoordelijk is. Er is nu ook een bivakplaats voor tenten, iets wat Eric op zijn buitenlandse tochten vaak tegenkwam.

“Met de rood-wit tekens wijzen we de weg, zonder op te dringen”, zegt Eric. “Wandelen is fijn op elke leeftijd en als je ouder wordt is het een manier om fysiek in conditie te blijven. Elkaar ontmoeten bij een koffie is leuk, maar als je samen gaat wandelen heb je er de gezondheidseffecten bij. Het praat vaak ook makkelijker dan aan een tafel. Ik heb wandelend met een groep – al dan niet langs GR-paden – al veel levensverhalen gehoord en spreekwoordelijke rugzakken die mensen meedragen wat lichter zien worden. Wandelen geeft adem aan lichaam en geest.”

Rustige plekken bestaan nog

Aan interesse ontbreekt het de wandelsport de laatste jaren niet. “Op sommige wegen is het ontploft”, stelt Eric vast. “De camino’s naar Compestalla zijn (te) druk geworden en op sommige bergpassen moet je een jaar op voorhand boeken in de berghutten. ” Die ‘topbestemmingen’ hoeven voor Eric niet. Er zijn gelukkig nog veel plaatsen waar je in alle rust kan wandelen. Dat kan ondergetekende beamen. We deden het gesprek voor dit stukje wandelend op de Poelberg in Tielt. Op een doordeweekse ochtend genoten we van de opkomende zon, van de herfstkleuren en de rust. We kwamen er geen mens tegen, wel af en toe de vertrouwde rood-wit tekens.

In december tot €1.000 eindejaarskorting*

Met padenexpert en kaartlezer eerste klas Eric die dan ook nog eens de streek kent als zijn broekzak, zouden we de weg ook gevonden hebben zonder wegwijzers. Maar voor wie minder vaardig is met kaarten en route apps zijn die bakens heel welkom. Met dank aan Eric en andere vrijwilligers die ze aanbrengen en onderhouden.

GR-paden zijn lange afstandsroutes die leiden van a naar b, het zijn dus geen luswandelingen.

In 1947 werd in Frankrijk de eerste Grande Randonnée (GR) gemarkeerd. De GR 5, van de Noordzee naar de Middellandse Zee, was in 1962 de eerste GR op Belgische bodem. Ondertussen strekt het GR-netwerk zich uit over heel Europa en liggen er bijna 5 000 km GR-paden in Vlaanderen.

www.groteroutepaden.be

UW HUIS BLIJFT

UW THUIS

Met een S200 traplift

Uw huis is niet zomaar een huis. Het is een vat vol herinneringen. Het groeide met u, uw gezin en de steeds veranderende omstandigheden mee en kan dat ook in de toekomst blijven doen. De trapliften van TK Home Solutions worden namelijk ontwikkeld om u maximale onafhankelijkheid te bieden in uw dagelijkse routine. Zo kan uw huis nog heel lang uw thuis zijn.

Ga voor meer informatie naar tk-traplift.be of bel gratis 0800 94 365.

* Aanbieding onder voorwaarden, zie tk-traplift.be

VISHING: VOORZICHTIG

MET FRAUDULEUZE

TELEFOONTJES

Wie heb ik aan de lijn? Je kan het niet vaak genoeg vragen, want die anonieme beller zou zomaar eens een oplichter kunnen zijn. Met vishing, kort voor voice phishing, proberen cybercriminelen persoonlijke gegevens te verkrijgen via een telefoongesprek. Hoe gaat dat precies in zijn werk? We vroegen het aan Katrien Eggers, woordvoerder van Centrum voor Cybersecurity België (CCB).

Tekst Michiel Bronckaerts — Illustratie Shutterstock

WAARAAN HERKEN JE VISHING?

· Echte bankmedewerkers zullen je contacteren tijdens de kantooruren. Telefoontjes ’s avonds laat of in het weekend over financiële zaken zijn verdacht.

· Fraudeurs blijven bewust vaag Ze spreken over een bepaald risico, maar treden niet in detail. Daarnaast is hun toon paniekerig. Je moet zo snel mogelijk handelen.

· Ze geven wel specifieke instructies: geef die code, ga naar deze website of installeer deze software.

EERSTE

· Contacteer meteen je bank. Fraudediensten zijn 24/7 beschikbaar. Blokkeer je kaart door Card Stop te bellen op 078 170 170.

· Meld verdachte berichten (sms of e-mail) via verdacht@safeonweb.be.

· Verwittig de politie en dien eventueel een klacht in.

MEER WETEN over online veiligheid? Surf naar safeonweb.be

Phishing, smishing en vishing. Het lijkt een olijk trio, maar ze hebben slechts één doel: jou misleiden. Via e-mail, sms en telefoon proberen oplichters op slinkse wijze je vertrouwen te winnen. “Zodra je persoonlijke informatie geeft, hebben cybercriminelen voldoende informatie om je rekening te plunderen”, weet Katrien. “Ze zijn op zoek naar een ontbrekend puzzelstukje. Want je naam, telefoonnummer of adres hebben ze waarschijnlijk al bemachtigd via een datalek. En daar maken ze dankbaar gebruik van. Iemand die je aanspreekt met je naam of laat uitschijnen dat hij je adres kent, klinkt meteen minder verdacht.”

Behulpzame criminelen

Daarmee bevestigt Katrien meteen het cliché: dit kan iedereen overkomen. “Een plots telefoongesprek verrast je en heeft iets vluchtigs. Je kan bijvoorbeeld niets nalezen. Als we bellen, schakelen we ook snel over op automatische piloot. Vragen met wie we spreken doen we eerder uit gewoonte, niet

uit wantrouwen. Daarbij geven fraudeurs weinig prijs over hun identiteit. Ze bellen in naam van de overheid of een andere autoritaire, officiële dienst.” Cybercriminelen vallen graag terug op beproefde recepten. Ze testen verschillende scripts uit en delen efficiënte trucjes. Die zijn ondertussen ook gekend bij Safeonweb, het informatieplatform van CCB. “Het moet altijd snel gaan. Ze overvallen je letterlijk en figuurlijk met een dreigende boodschap. ‘Onderneem nu actie of u bent al uw geld kwijt.’ Uiteraard panikeer je dan. Terwijl hoor je aan de andere kant van de lijn exact wat je moet doen om erger te voorkomen. Ze zullen je stap voor stap begeleiden om bijvoorbeeld een overschrijving uit te voeren of bepaalde software te installeren. In dat opzicht zijn cybercriminelen wel heel ‘behulpzaam’.”

Durf af te wimpelen

Valt daar iets aan te doen? Katrien heeft een simpel advies: wees alert. Op je hoede zijn blijft het meest efficiënte wapen tegen onzichtbare vijanden. “Een onbekende die vraagt om vertrouwelijke informatie is altijd verdacht. Officiële instanties zullen zelden hierover communiceren via telefoon. Bij de minste twijfel leg je best af. Je moet geen schrik hebben om je bank af te wimpelen. Als ze je echt nodig hebben, vinden ze je wel via andere kanalen. Daarbij ben je zelf vrij om contact op te nemen bij de betreffende organisatie. Bel bijvoorbeeld een bankmedewerker die je vertrouwt en leg de situatie uit. Dan weten zij meteen dat er fraudeurs de naam van hun organisatie misbruiken en kunnen ze andere klanten hiervan op de hoogte brengen. Daar hebben alle partijen baat bij.”

Artificiële oplichters

Uiteraard onderzoeken ook oplichters de mogelijkheden van artificiële intelligentie (AI). “Onlangs circuleerden er valse Card Stop-telefoontjes”, weet Katrien. “De oplichter maakte gebruik van AI om de eerste boodschap in te spreken, zodat de stem klonk als die van een echte medewerker. Daarnaast automatiseren cybercriminelen hun proces met AI om op korte tijd zoveel mogelijk mensen te bellen. Ondertussen zijn er ook gevallen bekend waarbij AI de stem nabootst van vertrouwde mensen zoals familie en vrienden. Gelukkig is die strategie nog niet zo populair in Vlaanderen, maar het is wel een waarschuwing om steeds alert te blijven.”

JAAR

Topkwaliteit uit Duitsland Service aan huis

Tot 7 jaar garantie

✓ Maatwerkzetels ✓ Zetels

Echt heerlijk zitten met Flowsit ®

Wij vieren feest met onze nieuwste innovatie; Flowsit®.

De zetel die zich vormt naar uw lichaam.

Kom proefzitten en ontdek Flowsit®:

✓ Echt ontspannen zitten

✓ Drukverlaging en pijnverlichting

✓ Relaxen en genieten

Vraag onze brochure aan

✓ Bekijk alle collecties zetels

✓ Relaxzetels v.a. €795,-

✓ Lees meer over Flowsit®.

Ga naar of bel ons: 011 49 71 60 meubelzorg.be

Gebruiken en gewoonten zijn van alle tijden. Sommige verdwijnen, andere blijven lange tijd deel uitmaken van ons leven. En bepaalde tradities kennen zelfs een tweede leven. In deze rubriek houden we elke maand een springlevende traditie tegen het licht. Deze keer: historische treinen.

Stoomtrein Maldegem-Eeklo laat historische treinen rijden tussen het oude station van Maldegem en het station van Eeklo.

OP VIER SPOORLIJNEN IN BELGIË RIJDEN

NOG STOOMTREINEN ROND

“De publieke interesse voor spoorwegerfgoed is enorm”

Stoomlocomotieven en ander spoorwegerfgoed doen heel wat harten sneller slaan. In het verleden kregen historische locomotieven, rijtuigen en motorstellen niet altijd veel aandacht. Maar vandaag is dat helemaal anders. Zowel NMBS als verenigingen van treinliefhebbers restaureren en bewaren spoorwegerfgoed. Op verschillende plaatsen in ons land kan je historisch spoorwegmateriaal bewonderen. Je kan vaak ook meerijden op spoorlijnen die gesloten zijn voor commercieel vervoer.

Tekst Matthias Van Milders — Foto Stoomtrein Maldegem-Eeklo

“Mensen willen graag nog eens meerijden met een stoomtrein van vroeger. Of de trein tonen aan hun kleinkinderen.”

In 2015 opende NMBS het grootste spoorwegmuseum dat ons land ooit heeft gekend. In en naast het station van Schaarbeek toont Train World een klein deel van de omvangrijke erfgoedcollectie van NMBS. Het allereerste spoorwegmuseum van NMBS – dat intussen gesloten is – was vanaf 1958 te vinden in het station Brussel-Noord. Toch waren het in die tijd vooral cheminots – spoorwegmensen zeg maar – die zich ontfermden over locomotieven, rijtuigen en motorstellen die buiten dienst werden gesteld. Na de laatste commerciële rit met een stoomlocomotief in 1966 klonk de vraag om stoomlocomotieven van de sloophamer te redden. Geleidelijk aan werd ook de directie van NMBS zich bewust van het belang van spoorwegerfgoed. Als er vandaag rollend materieel buiten dienst wordt gesteld, beoordeelt een commissie of een deel daarvan wordt bewaard. “Als we rijtuigen of locomotieven opnemen in onze collectie, is dat met het oog op een representatief beeld van de geschiedenis van de Belgische spoorwegen”, zegt Bregt Brosens, teamcoördinator railway history & research bij NMBS.

Vrijwilligers

De eerste initiatieven om rollend spoorwegerfgoed te redden van de ondergang kwamen dus van treinliefhebbers. Aanvankelijk waren dat medewerkers van NMBS die op eigen houtje locomotieven, rijtuigen en motorstellen bewaarden in een verloren hoek van een depot. Gaandeweg ontstonden er verenigingen die zelf materiaal gingen verwerven. Ze lieten die historische treinen rijden op een traject dat voor het commerciële treinverkeer was gesloten. Verschillende van die initiatieven zijn intussen ter ziele gegaan. Maar vandaag kan je in ons land nog steeds een

ritje maken op vier verschillende spoorlijnen. Naast deze toeristische treinritten op zogenaamde normaalspoorlijnen, kan je ook nog ritten maken op historische tramlijnen of smalspoorlijntjes over een doorgaans korte afstand.

De Chemins de Fer à Vapeur des 3 Vallées laat treinen rijden tussen Mariembourg en Treignes. De Bocqlijn – genoemd naar de gelijknamige rivier – loopt van Ciney naar Yvoir. Ook tussen Puurs en Baasrode bij Dendermonde rijden historische stoom- en dieseltreinen. En dan is er de Stoomtrein Maldegem-Eeklo, waarvan de beherende vzw een grote collectie rollend spoorwegerfgoed beheert. Op de lijn Eeklo-Maldegem laten vrijwilligers deze historische treinen rijden. Want net als de drie andere verenigingen draait ook Stoomtrein Maldegem-Eeklo op vrijwillige inzet, vertelt voorzitter Koen Goossens. “We doen dit allemaal naast onze job en ons gezin. Evident is dat niet, want we moeten de treinen niet alleen laten rijden, maar ook onderhouden. En ook de spoorlijn zelf vraagt het nodige onderhoud. Maar met onze vijftig actieve vrijwilligers lukt dat wel. Al moet ik wel zeggen dat het serieus doorwerken is.”

“We moeten de treinen niet alleen laten rijden, maar ook onderhouden. En ook de spoorlijn zelf vraagt het nodige onderhoud.”

“Onze vrijwilligers hebben verschillende drijfveren om zich in te zetten. Fascinatie voor het spoorwegerfgoed is er een van, maar sommigen zijn ook gewoon op zoek naar een leuke hobby in een vriendschappelijke sfeer. Het is ook een nuttige activiteit, want je doet iets voor de gemeenschap. Dat geeft voldoening op het einde van de dag. Sommigen hebben een professioneel verleden bij de spoorwegen, maar dat is zeker geen must. Iedereen is welkom, al moet je natuurlijk wel een opleiding volgen als je machinist wil worden. Maar andere zaken leer je al doende. En de ervaren leden geven graag hun kennis door. Zelf woonde ik als kind langs de spoorlijn tussen Maldegem en Eeklo. Hoorde ik een trein aankomen, dan rende ik naar buiten om te gaan kijken. Die treinen hebben me altijd gefascineerd en op mijn veertiende ben ik lid geworden van Stoomtrein Maldegem-Eeklo.”

Mooie collectie

Stoomtrein Maldegem-Eeklo begon als een groepje vrienden met een passie voor modelbouw. Nadat ze al een smalspoorlijn hadden aangelegd, startten de leden van de vereniging in 1990 met de museumexploitatie van het traject Eeklo-Maldegem. Dat doen ze nu nog steeds met stoomtreinen en historische dieseltreinen. “Geleidelijk aan breidden we ons materieelbestand uit”, aldus Koen Goossens. “Vandaag is het moeilijker om nog een stoomlocomotief op de kop te tikken. Nu, we hebben een mooie collectie van rijtuigen, motorwagens met een dieselmotor, stoomlocomotieven en diesellocomotieven. Onze werkplaats draait non-stop voor onderhoud en restauratie. Onze stationsgebouwen uit 1863 zijn geklasseerde

monumenten, en sinds 2024 zijn we door Vlaanderen erkend als ‘Open Erfgoed’.”

Van begin mei tot eind september kan je op woensdag en zondag, en op feestdagen op vaste tijdstippen van Maldegem naar Eeklo sporen, en terug. Op andere momenten kunnen groepen en verenigingen een trein afhuren. Begin mei opent het seizoen met het jaarlijkse Stoomtreinfestival. Stoomtrein Maldegem-Eeklo organiseert ook Sinterklaastreinen en andere bijzondere ritten. En je kan aan boord gaan van de Oriënt Dining Express voor een culinaire ervaring in een restauranttrein. De vrijwilligers beschikken trouwens over twee restaurantrijtuigen die ooit nog deel waren van de echte Oriënt Express.

Goede samenwerking

Het valt op dat Stoomtrein Maldegem-Eeklo een uitgebreid aanbod heeft. “We moeten wel”, reageert Koen Goossens. “We halen bijna al onze inkomsten uit onze activiteiten. En we moeten veel investeringen doen die zeer veel geld kosten. Ook de verzekeringen en de vaste kosten wegen zwaar door.”

Veel subsidies krijgt Stoomtrein Maldegem-Eeklo niet, maar het wordt wel ondersteund door NMBS. Dat geldt trouwens ook voor de andere museumspoorlijnen, vertelt Bregt Brosens. “We schenken hen rollend materieel of geven het in bruikleen. Ze krijgen een concessie voor de spoorlijnen waarop hun treinen rijden. We maken hun evenementen bekend, waarop we vaak ook zelf aanwezig zijn, soms met onze eigen historische treinen.” Koen Goossens is alvast tevreden: “Onze samenwerking met NMBS en met Infrabel is positief.”

Publieke interesse

“Een deel van de mensen die met onze treinen meerijden doet dat om iets unieks mee te maken”, vertelt Koen Goossens. “Een ander deel rijdt mee uit nostalgie. Die mensen willen nog eens meerijden met de stoomtrein zoals vroeger. Of ze willen die tonen aan hun kleinkinderen. Vervolgens heb je mensen die gewoon een leuke bezigheid zoeken op zondag. En ten slotte zijn er degenen die komen voor onze themadagen en evenementen. Er is alleszins veel belangstelling voor wat wij doen.”

Die vaststelling is voor Bregt Brosens geen verrassing. “De publieke interesse voor spoorwegerfgoed is enorm. Dat zagen we in december 2024 bij de afscheidsritten voor de iconische ‘tweetjes’ (elektrische motorstellen die decennia dienstdeden op het Belgische spoorwegnetwerk – red.). Ze stonden toen op het punt om spoorwegerfgoed te worden. De tickets voor deze laatste ritten waren meteen uitverkocht en zelfs de media pikten het op.” De werkplaats van Stoomtrein Maldegem-Eeklo

SCHRIJVER EN RECLAMEMAKER

GUILLAUME VAN DER STIGHELEN

“Schrijf maar op, ik heb een titel voor dit interview:

‘Hetisnooittelaatvoor eengelukkigejeugd.’ ”

“Schrijven maakt me gelukkig”, zegt Guillaume Van der Stighelen (70). “De verhalen komen naar me toe. En ik maak er een roman van. Meer is dat niet.”

Maar terwijl Guillaume vertelt, zie ik nu en dan wat vocht in zijn ogen. Zijn zoon Mattias (1989-2011) is er altijd bij. “In elke boterham die je smeert, in elke tas soep die je inschenkt, in elk woord en elke zin die je schrijft, is hij erbij.”

Tekst Dominique Coopman — Foto’s Katrijn Van Giel

Voor elk interview doe ik research. Ik lees artikels, beluister podcasts, snuister in boeken. Maar nog voor ik Guillaume Van der Stighelen opzoek, komen twee uitspraken van hem boven. Zijn angst toen zijn zoon stierf: “Ik was bang dat ik mijn vrouw nooit meer zou zien lachen. En bang dat ik zelf verbitterd zou worden.” En zijn kijk op het hiernamaals: “Mijn vrouw, mijn dochter en ik, wij zijn het leven na de dood.” Bij de start van ons lange gesprek leg ik hem die woorden opnieuw voor. “Ik ben altijd een dankbare mens geweest”, zegt hij. “En ik was bang, na die mokerslag, dat ik dat zou verliezen. Dat ik cynisch zou worden. Maar diezelfde dag, de dag van zijn dood, hebben we nog gelachen. De tuin stond plots vol vrienden die ons een hart onder de riem staken. En de zon kwam terug, na een lange periode van regen. Kijk, daar is Mattias.”

Boven de vleugelpiano hangt een klein prachtig schilderij van een mooie jonge man, omgeven door de stilte van een witte muur. Hoe onwezenlijk. Verdriet dat diep snijdt. En toch. Guillaume steekt het haardvuur aan. “Ik heb het graag gezellig”, zegt hij. “Waar wil je het over hebben?”

Over het leven. Over jouw jeugd. Je gezin. Je werk, het reclamebureau Duval Guillaume dat je in 1994 startte en in 2010 weer verkocht. Over de dood van Mattias. Je romans Rozeke (2023) en De aanraking (2025). Over ouder worden. En vooral: over hoe je je voelt?

“Je vat mijn leven samen. Ik ben een dankbare mens. Dankbaar voor het geluk dat ik kreeg, soms ook beschaamd, omdat zovelen dat niet hebben. Ik kan dankbaar zijn voor de kleinste dingen. En verwonderd. Ik herinner me dat ik met mijn pa op de Schelde zeilde, ik was een jaar of vijftien. Een zomeravond, volle zeilen, ruime wind. De zon zakte achter de kranen van Antwerpen. Wauw, dacht ik, wat een heilig moment. Ik zat aan het roer, mijn pa naast me, met zijn pijp. Ik zei: ‘Zeemannen zijn gelovig omdat ze bang zijn voor de zee. Maar aan wie moet ík dank u zeggen?’

Hij trok aan zijn pijp en zei: ‘De enige die je moet bedanken, ben je zelf. Veel mensen zouden dit moment niet zien, jij wel.’ En hij had gelijk. Ik ben dankbaar voor een appel uit de hof, voor het mirakel dat zo’n bloemeke een vrucht wordt waar je in kunt bijten. En vooral dankbaar dat mijn pa me meegaf dat ik niet hoef te geloven in bovenaardse wezens om te kunnen genieten.”

Heeft schrijven jou geholpen, na de dood van Mattias?

Guillaume: “Ik heb dertig jaar reclame gemaakt. De smaak van een pintje of koffie, in woorden gevat. En ik had daarmee goed verdiend. Maar na zo’n slag – de dood van je zoon – ben je sprakeloos. En toch, schreef ik. Stuurde sms’jes. Ik was een ramptoerist in mijn eigen hoofd. Ik schreef lelijke gedachten en zinnen op. Maar Jean-Bosco Safari zette die op muziek, voegde er iets vrolijks aan toe. Alsof wilde hij zeggen: wat je doet, is goed. Ik had die permissie nodig. Rouw is rauw. Je voelt dat ook heel fysiek. Mijn vrouw was verlamd. Ik dacht: ‘Ik geraak hier nooit meer uit.’ De wereld rondreizen als reclameman, kon ik niet meer. Maar – ik was 55 – ik kon wel nog iets anders doen. De tijd verzet ook veel werk. We zijn gered door vrienden. Goed omringd en graag gezien zijn, is alles. Mensen onderschatten soms hoeveel anderen voor hen, in geluk en verdriet, kunnen betekenen.”

Kris, de echtgenote van Guillaume, komt even goeiedag zeggen. “Hoe gaat het met jou,” vraag ik. “Ca va,” zegt ze. “Ik ben blij dat we Mattias 21 jaar bij ons gehad hebben. En ik ben blij dat we nog een dochter hadden. »

“Mijn vrouw is de enige die weet wat ik doormaak. En ik ben voor mijn vrouw de enige die weet wat zij doormaakt.”

Joline is 39, ze heeft een vriend en twee pluskinderen. Ook zij heeft afgezien, toen haar broer plots wegviel.”

Hoe overleef je de dood van een kind als koppel?

Guillaume: “Als je zoiets als koppel meemaakt, kan het twee kanten uitgaan. Of je verliest elkaar, of je groeit naar elkaar toe. Ik heb daar geen oordeel over. Wij hadden het geluk dat we – na soms moeilijker periodes – meer naar elkaar aan het toegroeien waren. En dat we, toen het net gebeurd was, niet van elkaar wegkonden. We plakten gewoon aan elkaar. En natuurlijk is verdriet ook persoonlijk. Elk heeft zijn verdriet. Maar er is ook een samen. Mijn vrouw is de enige die weet wat ik doormaak. En ik ben voor mijn vrouw de enige die weet wat zij doormaakt. We konden er compleet onderdoor gaan, maar we vonden rust in elkaars armen.”

En dan verstrijken de jaren. Op je 67ste schrijf je je eerste roman ‘Rozeke’. Een succes!

“Ik was helemaal geen schrijver. Maar ik was bezig met mijn eigen geschiedenis. Ik ben genoemd naar mijn overgrootvader, Guillaume Van der Stighelen. Mijn overgrootvader was een man

geboren in 1852, die als kind van ambachtslui en loodgieter, een grote zaak in sanitair uitbouwde en zo opklom tot een belangrijk Antwerps burger, met veertien eigendommen. Hij heeft een fortuin verdiend. Maar hij brak met zijn familie. En toen hij stierf, schoot er niets van zijn rijkdom over. Gaf hij zijn rijkdom aan de meid? Of gaf hij het aan de nonnen, die hem tot op het einde verzorgden? Ik praatte erover met mijn vriend en journalist Thomas Siffer. Hij zei dat ik er maar beter ineens een roman over kon schrijven. En ’s anderendaags stond ik op, als romanschrijver. In de voormiddag schreef ik, en ik de namiddag zocht ik zaken op. Ik ontdekte de Belle Epoque, een fantastische periode van grote uitvindingen, maar ook van armoede en cholera. En de evolutie van een waskom, een kruik en een kakstoel tot het watercloset-toilet. En ik hoorde mijn vader weer, over hoe hij met nieuwjaar een centje kreeg van bompapa. Maar vooral, hoe mijn overgrootvader zijn zoon en dus mijn grootvader, die in de zaak zat en met 35 man personeel werkte, met zijn gezin van tien kinderen op straat zette, midden de crisisjaren van 1930. Waarna mijn grootvader in de armoede terechtkwam, een ‘attaque’

kreeg en in een rolstoel belandde. Ik vroeg me af hoe wreed en hardvochtig je kan zijn.”

Vandaag ligt ‘De aanraking’ in de winkel. Waarover gaat dat boek? “Het begint met een man op zijn sterfbed. De ideale man, die het gemaakt heeft. Sociaal. Mooi. Knap. Mister Perfect. Maar op zijn sterfbed, vijf minuten voor hij euthanasie pleegt, zegt hij: ‘Er was nog een andere vrouw’. En dan sterft hij, en laat zijn eigen vrouw en drie kinderen verweesd achter. Zijn drie kinderen zijn een IVF-tweeling en een onverwacht nakomertje, tien jaar later, die op zijn veertiende aan de drugs geraakt. En zo begint de miserie. Eén voordeel: hij komt uit een rijke villawijk, en dus wordt zijn verslaving medisch opgelost. Clean en klaar. Bijtende vraag voor zijn moeder blijft wel: wie was mijn man? Ze staat voor haar zoon, die haar ooit met de dood bedreigde. Kunnen ze met elkaar praten? Kunnen ze elkaar aanraken?”

Intussen ben je aan je derde roman begonnen. Net toen we een datum hadden voor dit interview, mailde je mij “Bel mij die ochtend (ben 70).”

Ik kan me voorstellen het ook al

wat knarst en kraakt. Hoe zie jezelf ouder worden?

(lacht) “Ik had dat ook gemaild als ik zeventien was. Ik hou me jong door ‘Nederland in beweging’, samen met mijn vrouw, en daarna een koude douche. Natuurlijk moet je wat geluk hebben met je gezondheid. Ik ken mensen wiens lichaam het wat laat afweten, maar die het verder goed doen. Er zijn mensen die een trauma meemaken, en verder een gewoon leven leiden. En er zijn mensen die er vroeg of laat onderdoor gaan. Ook wij moesten verder, na de dood van Mattias. Ik was kapot, mijn vrouw verlamd. En dat blijft een gapende wonde. Als in de krant een bericht staat van een jonge

gast die is verongelukt, dan denken we meteen aan wat een hel dat moet zijn voor die ouders. Maar je leert dat er ook een morgen is. De tijd heelt niet alle wonden, maar de tijd helpt je wel te wennen aan het feit dat de tijd niet alle wonden heelt.”

“Wat mij nu helpt, is dat ik zo vlot schrijf. Ik ontdekte het plezier van verhalen maken. Schrijf maar op, ik heb een titel voor dit interview: ‘Het is nooit te laat voor een gelukkige jeugd.’ Je kunt bij je pensioen denken: ‘oef, het is gedaan’. Of: ‘wat kan ik nu nog beginnen?’ Voor mij werd het schrijven. Nu ik romans schrijf, valt alles op zijn plaats. Alles wat ik ooit mee-

“We zijn gered door vrienden. Goed omringd en graag gezien zijn, is alles.”

maakte — geluk, verlies, twijfel — bleek brandstof. Voor elk woord, elke emotie, put ik uit wat ik mocht meemaken en voel.”

“Verhalen vertellen is het mooiste wat er is. Wij Vlamingen zijn vertellers, net als de Ieren. Niet alles hoeft grote literatuur te zijn, niet elke zin moet goed zitten, als het maar een mooi verhaal is. Heb je kleinkinderen, lees ze voor, leer ze lezen, vertel ze, leer ze schrijven, leer ze vertellen. En laat ons niet beschaamd zijn over ons dialect. Wil je een volk onderdrukken, pak ze dan hun taal af. In Vlaanderen hebben we dat onszelf aangedaan. Taalkundigen van de BRT leerden ons AN praten, waardoor we ons dialect verloren. Kijk je naar Chantal? Wat Mathias Sercu schrijft, en wat Maaike Cafmeyer speelt, is fantastisch. Zij zeggen wat verzwegen wordt. In mijn café, ‘De Billenkletser’, hoorde ik de mooiste zinnen. Er kwam eens een meisje binnen met koperrood haar. ‘Haar waarmee je de plongs kunt herstellen,’ zei een elektricien. En even later aan de toog zat een slager die koteletten verkocht ‘van een varken dat hij goed gekend had’. Heerlijk toch?”

Het boek ‘De aanraking’ van Guillaume Van der Stighelen is verschenen bij Manteau. Kijk op pagina 55 van dit magazine en win een exemplaar van het boek.

Exclusief OKRA feestmenu vijfgangen voor 4 personen:

Aperitiefhapje, voorgerecht, soep, hoofdgerecht en dessert voor slechts € 74,99 – dit is €18,75/p.p.

Normale verkoopprijs €104,91 (of €26,23/pp)

Nu exclusief voor OKRA leden

(of €18,75/pp) + GRATIS THUISGELEVERD

Je kan profiteren van deze exclusieve aanbieding door te reserveren via de website www.bofrost.be/OKRA of te telefoneren naar 016/981919 en hierbij duidelijk te vermelden “OKRA FEESTMENU” bij het opgeven van je naam, adres, e-mail en telefoon. Aanbod is beperkt tot de levering van 1 feestmenu-voordeelpakket per adres tussen 27.11.2025 en 30.12.2025 (bestellen mogelijk tot en met 22.12.2025)

Ervaar de Portugese ziel in Alentejo

Bij het kasteel van Monsaraz kijk je uit over het immense meer

We gingen naar Alentejo (Portugal) eind maart vorig jaar. Wat zon en warmte na een lange winter zouden deugd doen. Maar we troffen er Belgisch weer. Dat zijn ze ginder absoluut niet gewoon en twee dagen na onze reis hadden ze er weer stralende zon. Fout karma bij iemand van ons groepje? Wie zal het zeggen. Ondanks de frisse temperaturen en de regen, zagen we heel mooie steden, dorpjes en landschappen. Mét zon kan het alleen maar nóg mooier zijn.

Tekst & foto’s An Candaele

Alentejo heeft een traditie van ambachtelijke keramiek

Alentejo betekent ‘over de Tejo’ of de Taag. Met 29 inwoners per vierkante kilometer is dit een heel dunbevolkt gebied, waar ruimte en rust de hoofdtoon hebben. Kenners zeggen dat je hier de Portugese ziel het best kan ervaren. De hoofdstad Évora ligt op anderhalf uur rijden in Westelijke richting vanuit Lissabon. In het zuiden grenst Alentejo aan Algarve. In de loop van de geschiedenis vestigden onder andere Romeinen en Moren zich hier en ook andere heersers kwamen en gingen. Allen lieten ze hun sporen na. Op en tussen de heuvels en boomgaarden en in de steden komen geschiedenis en eeuwenoude tradities samen die vaak nog heel goed bewaard zijn.

Onderweg van Lissabon naar het hart van Alentejo vallen ons de vele ooievaarsnesten in elektriciteitsmasten op. Een bijzonder zicht met soms wel tien nesten in één mast. Dankzij het voedsel dat ze hier vinden én de milde temperaturen trekken ze vaak niet verder naar het zuiden voor de winter, zoals ze vroeger wel deden. Geef ze eens ongelijk.

Erfgoedparel Évora

Sinds 1986 staat het oude centrum van Évora – alles binnen de middeleeuwse stadsmuren – op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en is het dus beschermd. De witte huizen met gele accenten langs de smalle straten, de gezellige pleinen en de betegelde binnentuinen met hier en daar een citroenboom die overhangt van de vruchten, stralen een mediterrane sfeer uit. Je vindt de witte huizen overal in de streek.

We beginnen onze verkenning bij het Royal Palace dat dateert uit de dertiende eeuw. Eerst was het een klooster, later werd het omgebouwd tot paleis voor koning Manuel. In de tentoonstelling op het gelijkvloers leer

je meer over de geschiedenis van deze plek. De voormalige paleistuin is nu een publiek toegankelijk park.

Beenderen als behang

Een bijzondere aanblik biedt het interieur van de Capela dos Ossos (kapel van botten) waar beenderen en schedels van zo’n 5000 mensen opgeslagen zijn. Ze werden aan het begin van de negentiende eeuw opgegraven op middeleeuwse begraafplaatsen en hier samengebracht. Muren, plafonds en pilaren zijn bekleed met het wat ‘aparte’ materiaal. De monniken die de kapel lieten bouwen wilden zo wijzen op de vergankelijkheid van het leven. Boven de ingang hangt de spreuk ‘Onze botten wachten hier op de jouwe’. Die zekerheid hebben we inderdaad: ooit komt de dood ook ons halen.

Een onverwacht bouwwerk in een Portugese stad is de Tempel, een overblijfsel uit de Romeinse tijd. In de 2000 jaar van zijn bestaan zijn delen verwoest en weer opgebouwd, nu staan alleen de zuilen nog overeind. Het 18 kilometer lange aquaduct van Évora uit de zestiende eeuw werd gebruikt om water uit verschillende bronnen naar de stad te brengen. Er werd zes jaar aan gebouwd. De goed bewaarde constructie wordt niet meer gebruikt. In het centrum zijn in een aantal van de bogen huizen gebouwd.

Café Alentejo

Het centrale plein van de stad is Praça de Giraldo waar de acht hoofdstraten op uitkomen. Blikvanger is de fontein in barokstijl. Dit hart van de stad is een ontmoetingsplaats en de terrasjes zijn heel uitnodigend. Je vindt er enkele souvenirwinkeltjes en in een bakkersetalage lonken streekgebakjes aan heel schappelijke prijzen.

Op het plein is ook de toeristische dienst gevestigd en in een zijstraat

vind je een restaurant dat geliefd is bij locals én toeristen: Café Alentejo. Het restaurant serveert gerechten typisch voor de regio, de sfeer is gemoedelijk, het interieur gezellig en het personeel vriendelijk. Évora heeft de grootste kathedraal van Portugal. Het oudste deel van de gotische kathedraal werd gebouwd in de dertiende eeuw, andere delen zijn van latere datum. Je kan er zelfs op het dak wandelen. Met een universiteit opgericht in 1569 (de op één na oudste van Portugal) is Évora ook een echte studentenstad. De gebouwen zijn publiek toegankelijk.

Kurkbossen, olijfgaarden en keramiek

Alentejo is de grootste kurkproducent ter wereld. Bij Herdade da Maroteira in Rodondo produceren ze al meer dan 150 jaar kurk. Een jeep brengt ons naar de kurkeikplantages. We zijn onder de indruk van het harde werk én de vakkennis nodig om de bomen te verzorgen en kurk te oogsten. Kennis en vaardigheden worden van generatie op generatie doorgegeven. Een stielmanschap dat wat verloren dreigt te gaan nu onvoldoende jongeren het nog willen leren. Een kurkboom moet je tijd geven. Eenmaal om de negen jaar kan je oogsten. Dat kurk gebruikt wordt om wijnflessen af te sluiten is bekend, maar met dunne plakken kurk worden ook handtassen en andere gebruiksvoorwerpen gemaakt. Om de zaak financieel leefbaar te houden hebben ze bij Herdade da Maroteira ook olijfgaarden en in 2000 legden ze een wijngaard aan. De wijn kan ter plekke geproefd worden.

“Alentejo is de grootste kurkproducent ter wereld” »

Alentejo is ook bekend om zijn keramiek. Bij São Pedro do Corval – in het afgelegen Corval - maken ze al meer dan zestig jaar keramiek. Je kan er vrij binnenlopen in het atelier om het ambachtelijk maakproces te zien. In de bijhorende winkel koop je onder meer kleurrijke vazen, borden, kopjes voor weinig geld. Leuk om te geven of om voor jezelf te kopen, al moet je die breekbare soevenirs dan wel heelhuids thuis zien te krijgen.

Sterrenkijken

lichtvervuilingzonder

Als we Monsaraz bezoeken, laat de zon zich zien. De witgekalkte huizen op de heuvel zie je al vanop afstand schitteren in de zon. Het dorp is eeuwenlang een vesting geweest. Zowel voor de Moren als de Romeinen was het een belangrijke locatie. Je hebt er een geweldig uitzicht over de omgeving en zag er de vijanden al van ver aankomen. Even een klim naar boven en dan in alle rust rondwandelen in het autovrije dorpje. We beginnen bij het kasteel dat ook wel de bewaker van de vlakte van Alentejo wordt genoemd. Vanop de vestingmuren kijk je uit over het Alquava meer of Grande Lago (het Grote Meer). Tot eind van de vorige eeuw kronkelde hier alleen de smalle en grillige rivier de Guadiana door het landschap. Begin jaren 2000 werd een dam gebouwd die een meer van 250 vierkante kilometer liet ontstaan, één van de grootste kunstmatige meren van Europa. Het doel was water voorzien voor de streek die heel erg te kampen had met droogte én elektriciteit opwekken. Het mooie uitzicht, de watersport- en wandelmogelijkheden en de rijkdom aan fauna en flora in en rond het meer zijn fijne neveneffecten. Ook de wijngaarden floreren op de vochtige, vruchtbare gronden.

Het gebied rond het meer is een Dark Sky reserve. Er is geen lichtvervuiling waardoor je de nachtelijke sterrenhe-

mel in alle helderheid kan aanschouwen. Bij open hemel uiteraard, maar die kans is hier heel groot. Sommige hotels rond het meer hebben op hun terrein een dark sky area waar je geen hinder ondervindt van het licht van de accommodatie en waar je naar hartenlust sterren kan kijken. Via de kerk, huizen, kunstgalerijen, restaurants, en souvenirwinkels dalen we over de kasseistraten weer af.

Traditionele koorzang

’s Avonds in het hotel komt het vrouwenkoor Flores de Abril enkele liederen ten beste geven. Over liefde, verlangen, gemis, … Geen hoogstaand muzikaal concert, maar volks en typisch voor de streek. De traditionele meerstemmige koorzang Cante alentejano is sinds 2014 door UNESCO erkend als immaterieel cultureel erfgoed. Er zijn verschillende van die groepjes, al dan niet gemengd. Hun liederen en manier van zingen doen heel erg denken aan Grândola, Vila Morena. Het Portugese lied gecomponeerd door José Alfonso dat bekend werd als het startsignaal voor de Anjerrevolutie in 1974.

Tapijten uit Arraiolos

Ook Arraiolos staat op ons reisprogramma. Het dorpje is tegen een heuvel gebouwd waar bovenop een middeleeuws kasteel staat. Arraiolos is bekend om de tapijten die hier al eeuwenlang geweven worden. Bij graafwerken werden verfputten uit de 13e en 14e eeuw blootgelegd. Toen de Moren in de vijftiende eeuw in Arraiolos arriveerden troffen ze er een heuse wolververij met meer dan 90 van die putten. 75 procent van de bevolking werkte in de textiel. In dit rustige dorp met de mooie huizen, vind je nog heel wat winkels met hand vervaardigde tapijten. In 2013 opende het museum Tapete de Arraiolos Centro Interpretatievo, waar je alles over tapijten te weten komt.

Zet het glaasje aan je lippen

Alentejo is – samen met de Doura-vallei – bekend als dé wijnregio van Portugal. Er zijn dan ook talloze wijngaarden. Een heel mooi en modern wijnhuis is Mainova. Je kan er een rondrit met een 4X4 door de glooiende wijngaarden boeken. De teelt gebeurt met respect voor de bodem en de natuur. Er groeien ook uitsluitend Portugese variëteiten. De druiven worden ’s avonds en ’s nachts geplukt omdat de druiven dan niet gekoeld moeten worden en maximaal hun aroma’s bewaren. En voor de plukkers is het aangenamer werken. Tijdens het oogstseizoen kunnen bezoekers een avondje meeplukken. Wij laten ons rondleiden door de kelders voor we de lippen aan het glas zetten om enkele kwaliteitswijnen te proeven tijdens een lunch van het huis. Tot slot nog een leuk weetje: er worden ook flessen wijn neergelaten tot op de bodem van het meer om daar te rijpen.

MEER INFORMATIE

www.visitalentejo.pt

Je kan de website laten vertalen naar het Engels of het Frans.

De steden in Alentejo zijn vanuit de luchthaven bereikbaar met het openbaar vervoer. Vanuit Lissabon gaat een bus rechtstreeks naar Évora. Als je verschillende plekken in Alentejo wil bezoeken, is een (huur)auto nodig, zeker als je afgelegen natuurgebieden wilt ontdekken. Vanuit veel hotels worden dagtrips naar allerlei bestemmingen georganiseerd.

Wijn proeven in een van de grootste wijnregio s van Portugal

De rust en de witte gevels scheppen een zuiderse sfeer

Vestingstadje Minssaraz schittert in de zon

ALLES WAT JE MOET WETEN OVER … Reverse mentoring

Elke dag passeren in het nieuws of in gesprekken begrippen die heel vertrouwd klinken. Maar wat betekenen ze exact? In deze rubriek nemen we elke maand een aantal van die begrippen onder de loep. Wil je zelf een begrip voorstellen, uit het nieuws of uit gesprekken met familie, vrienden en (klein)kinderen? Dat kan via magazine@okra.be.

Deze keer hebben we het over alles wat je moet weten over reverse mentoring en ultrabewerkt voedsel.

Tekst Matthias Van Milders Illustraties Shutterstock

De leerkracht en de student, de (groot)ouder en het (klein)kind, de ervaren werkkracht en de jonge collega: bij mentorschap denken we vaak aan een oudere persoon die kennis en vaardigheden deelt met een jongere. Reverse mentoring (letterlijk: omgekeerd mentorschap) keert dat om.

‘Hoe zorg ik ervoor dat mijn senior managers het internet goed leren kennen?’ Dat vroeg Jack Welch zich af in 1999. De CEO van het Amerikaanse bedrijf General Electric vond de oplossing in eigen huis. Hij schakelde jonge werknemers in en vroeg hen om hun kennis te delen over het internet. Dat werd toen nog niet zo lang algemeen gebruikt. Welch was de eerste die voor deze vorm van mentorschap de term reverse mentoring gebruikte.

Meer voeling

Vandaag zetten bedrijven reverse mentoring in om verschillende redenen. Digitale kwesties blijven een voor de hand liggend thema, denk maar aan sociale media. Tijdens de coronapandemie deelden jongere medewerkers hun inzichten in thuiswerk met verstokte kantoorwerkers. Jongeren hebben doorgaans meer voeling met recente maatschappelijke tendensen en met de wensen van jonge consumenten, die voor veel bedrijven erg belangrijk zijn.

Reverse mentoring gaat niet alleen over kennis en vaardigheden delen. Het kan zorgen voor een culturele verandering in de organisatie, bijvoorbeeld door meer aandacht te hebben voor mentaal welzijn. En het kan stereotypen doorbreken, bijvoorbeeld door de generatiekloof te verkleinen. De relatie van een jongere mentor en een oudere mentee (de persoon die leert) is een vorm van intergenerationele samenwerking. Het kan zorgen voor meer wederzijds begrip en respect. Jongere medewerkers klagen soms dat babyboomers niet makkelijk luisteren, stelt de Britse journalist Nicole Kobie. En de ouderen vinden op hun beurt dat jongeren te

veel verandering en flexibiliteit eisen ondanks hun gebrek aan ervaring. “Reverse mentoring kan helpen zulke aannames en stereotypen te overwinnen: over oudere mensen die moeite hebben met technologie en culturele veranderingen, en jonger personeel dat gebrek aan focus en toewijding heeft”, zo schrijft ze op de website van de BBC.

Er zijn nog meer voordelen verbonden aan reverse mentoring. Het is een manier om meer diversiteit en inclusie in de organisatie te brengen. Collega’s leren elkaar beter kennen waardoor het netwerk in het bedrijf sterker wordt. En het kan helpen om jongere medewerkers langer aan boord te houden. Zij worden immers meer betrokken en voelen zich gehoord over de onderwerpen die er voor hen toe doen. Dat merken ook verschillende Belgische bedrijven die reverse monitoring toepassen. Hun werknemers bevestigen de positieve effecten op digitale competenties en hun onderlinge connectie.

Kwetsbaarheid

Een wonderoplossing is reverse mentoring natuurlijk niet. Bovendien moeten alle betrokkenen het serieus nemen. Annuleert een oudere mentee verschillende keren een afspraak met een jonge mentor, dan bloedt de samenwerking vermoedelijk dood. Leidinggevenden moeten uit hun leidinggevende rol kunnen stappen. En het vraagt ook wel enige moed van hen om te bekennen dat ze iets niet weten. Maar als ze die kwetsbaarheid tonen, versterkt dat wel de band tussen mentor en mentee.

Reverse mentoring kan uiteraard ook tweerichtingsverkeer zijn. De jongere mentor en de oudere mentee kunnen allebei van elkaar leren. En leeftijd hoeft niet altijd het (enige) criterium te zijn. Reverse mentoring kan ook werken bij een verschil in hiërarchische positie, culturele achtergrond, handicap of seksuele oriëntatie. Zo gebruiken verschillende organisaties deze vorm van mentoring om thema’s als diversiteit meer bespreekbaar te maken.

“Ik deed onderzoek naar reverse mentoring bij Belgische bedrijven en was daarbij voornamelijk verrast door de neveneffecten. Reverse mentoring blijkt wel effectief om digitale vaardigheden bij te brengen, maar niet méér dan andere opleidingen. Deze vorm van coaching heeft echter ook gevolgen voor de verbondenheid en intergenerationele samenwerking, en kan daarom een echte gamechanger zijn voor bedrijven. En in tijden van artificiële intelligentie zou deze begeleiding wel eens hét verschil kunnen maken. De jongere generatie kan de oudere op weg zetten met deze tools, en in ruil kan die laatste misschien wel voorzichtigheid en oog voor de risico’s meegeven. Reverse mentoring is een echte win-win, die met elke nieuwe technologische evolutie opnieuw z’n meerwaarde bewijst.”

Tiffany Motton, Learning Architect bij Mensura en bestuurder bij VOV Lerend Netwerk

ALLES WAT JE

MOET WETEN OVER … Ultrabewerkt voedsel

Sommige voedingsadviezen zijn al lang bekend. Denk maar aan voldoende groenten en fruit eten, of suiker, vet, zout en alcohol beperken. De jongste tijd hoor je geregeld ook waarschuwingen voor ultrabewerkt voedsel. Die voedingsproducten blijken we veel te consumeren. Té veel, vinden nogal wat experten.

Wat hebben instantsoep- en saus, margarine, snoep, ontbijtgranen zoals corn flakes, frisdrank, broodbeleg zoals choco, veggieburgers, hummus, koekjes, diepvriespizza’s en veel verpakte kant-en-klare maaltijden met elkaar gemeen? Je kan ze thuis niet op exact dezelfde manier produceren als in een fabriek. Dat komt omdat er ingrediënten inzitten die je niet in je eigen koelkast of voorraadkast terugvindt. En bovendien gebruikt men bij de productie industriële technieken die je thuis niet kan toepassen. Die voedingsproducten noemt men ultrabewerkt.

Ultrabewerkt voedsel wordt op industriële manier gemaakt in fabrieken. Daarbij gebruikt men stoffen om de houdbaarheid, de smaak, de textuur, de geur en het uitzicht te verbeteren. Denk maar aan emulgatoren, stabilisatoren, verbeteraars, smaakstoffen met een E-nummer of kleurstoffen. Emulgatoren zorgen ervoor dat men verschillende stoffen kan mengen, stabilisatoren houden een product stabiel. Ultrabewerkt voedsel bevat

doorgaans ook meer suikers, zout en verzadigde vetten.

Beschikbaar en goedkoper

In de supermarkt is er heel veel ultrabewerkt voedsel beschikbaar. De cijfers variëren wat naargelang het onderzoek, maar zouden oplopen tot 80 procent van het voedsel in de grootwarenhuizen. We eten met z’n allen dan ook veel ultrabewerkt voedsel. Het gezondheidsinstituut Sciensano stelde vast dat we zowat 30 procent van onze energie uit ultrabewerkt voedsel halen. Dat type voeding is bovendien vaak ook een stuk goedkoper dan zelfgemaakt voedsel.

Wereldwijd waarschuwen experts voor de gezondheidsrisico’s van ultrabewerkt voedsel. Door de consumptie ervan zou de kans op vroegtijdig overlijden stijgen. Ultrabewerkt voedsel wordt dan ook in verband gebracht met obesitas, hart- en vaatziekten, kanker, diabetes, nierproblemen en andere aandoeningen. Zelfs depressie zou een mogelijk gevolg zijn. Velen roepen dan ook op om de consumptie van deze producten te beperken en vragen aan onder meer de overheid om actie te ondernemen.

Het doorgaans hogere suiker-, vet- en zoutgehalte van ultrabewerkt voedsel volstaat niet om die hogere kans op gezondheidsproblemen te verklaren. Toch is het niet helemaal duidelijk wat dan wel meespeelt. De negatieve

gevolgen komen mogelijk van de toegevoegde stoffen of van de stoffen uit de plastic verpakking. Ook eten we sneller te veel van dit soort voedsel omdat we er minder op moeten kauwen en omdat de productietechnieken ervoor zorgen dat dit voedsel smakelijker wordt, bijvoorbeeld krokanter.

Veiliger

en duurzamer?

Niet iedereen is het eens met de stelling dat ultrabewerkt voedsel zonder meer schadelijk is. Eerder dat jaar stelden 25 wetenschappers van Belgische universiteiten op de website van Eos: “Zonder voedselverwerking zouden veel van de voedingsmiddelen die wij dagelijks consumeren simpelweg onveilig, oneetbaar of ongezond zijn. (…) Voedselverwerking omvat een breed assortiment aan stappen die gebruikt worden om voeding beter verteerbaar, veiliger, langer bewaarbaar, lekkerder, duurzamer, of gemakkelijker in gebruik te maken. Op die manier kunnen verwerkingsstappen zowel positieve als negatieve effecten hebben op de gezondheid.”

Wil je zelf minder ultrabewerkt voedsel eten, bekijk dan de ingrediëntenlijst, adviseert het Vlaams Instituut Gezond Leven: “Ultrabewerkte voedingsmiddelen herken je aan hun etiket: vaak hebben ze een lange lijst van bekende en onbekende ingrediënten en additieven. Veel gebruikte ingrediënten zijn onder meer suiker, geraffineerde bloem, palmolie (en andere vetten rijk aan verzadigde vetzuren) en zout.”

Vrienden der Blinden zet zich al 140 jaar in om de integratie van mensen met een visuele beperking te bevorderen, door hen sociale en professionele begeleiding, maar ook geleidehonden aan te bieden. Vandaag worden 80 geleidehonden door Vrienden der Blinden opgeleid en ter beschikking gesteld. Op wat die honden betekenen, staat geen prijs, maar hun opleiding kost wel geld.

WIL JE MEER WETEN OVER TESTAMENTEN TEN VOORDELE VAN VRIENDEN DER BLINDEN ? Dat kan op 3 manieren.

Neem contact op met ASTRID SONNEVILLE, je bevoorrechte aanspreekpunt, die je advies kan geven of je naar de juiste expert kan leiden

Tel : +32 58 53 33 03 / +32 479 87 22 36

E-mail : a.sonneville@vriendenderblinden.org

Je kan online een brochure aanvragen, gratis en vrijblijvend, op testament.vriendenderblinden.be of door deze code te scannen

TEN SLOTTE KAN JE DEZE DOCUMENTATIE OVER LEGATEN MET DE POST ONTVANGEN, door deze strook terug te sturen naar: (adres)

Mevr Dhr Mevr en Dhr

Naam : Voornaam :

Adres :

Postcode : Stad :

E-mail : @

Telefoon :

WIE IS DE M/V/X

ACHTER DE OKRAVRIJWILLIGER?

DEZE KEER: ANNE GOFFIN UIT HEMIKSEM

“Na

de scheiding leerde ik Gyprocmuren zetten”

Naam: Anne Goffin

Geboorteplaats & -datum: Ekeren, 25 augustus 1951

Burgerlijke staat: Hertrouwd, drie adoptiekinderen, twee pluskinderen en vijf kleinkinderen

Woont in Hemiksem, voordien in Ekeren

Professioneel

leven:

Verpleegkundige, daarna lesgever verpleegkunde in het hoger onderwijs

Huidige rol bij

OKRA: Lid OKRA

Hemiksem, daarvoor teamleader

Ekeren Donk en clusterbegeleider

Hobby’s naast

OKRA: Zingen in een koor, handwerken en lesgever reanimatie/AED bij Het Vlaamse Kruis

“De kinderen zagen niet dat ik de hele tijd stond te bibberen!”

Wat doe je het liefst in je vrije tijd?

Heb je een passie?

Ik zit al mijn hele leven in een koor. Ik kom er tot rust en vergeet er mijn zorgen door aandachtig mee te zingen en te genieten van de klank van de muziek. Stem voor stem iets inoefenen om dan tot een mooi harmonisch geheel te komen, dat beroert mij. Daarnaast geef ik nu al twee jaar regelmatig lessen in reanimatie en het gebruik van een AED-toestel (een draagbaar apparaat dat een elektrische schok toedient om een levensbedreigende hartritmestoornis te herstellen, red.) Soms voor leerlingen in een secundaire school, dan weer voor leden van een Seniorenadviesraad of petanqueclub. Een andere keer in de moskee of woonzorgcentrum. Telkens een andere aanpak, maar met hetzelfde doel: mensen warm krijgen om hulp te bieden en te reanimeren indien nodig.

Welk boek, welke film of welk liedje heeft een bijzondere betekenis voor jou?

Het boek Becoming van Michelle Obama. Zij was ook een vrouw die haar zorgvuldig geplande leven anders zag verlopen. Ik ben geen presidentsvrouw geworden, maar toch moest ik door mijn scheiding voltijds blijven werken. Daardoor heb ik een mooie carrière gemaakt in het hoger onderwijs. Door mijn job kwam ik in binnen- en buitenland in contact met fantastische verpleegkundigen die enorm fier over hun job spraken. Die fierheid heb ik proberen over te brengen bij studenten.

Wat is je levensmotto?

Bezig zijn, doorgaan! Ik ben een doener. ‘Dat gaat niet’ bestaat niet in mijn

denken. Ik ben ook een planner. Door de plotse scheiding werd mijn leven totaal anders dan wat ik voor ogen had. Niet halftijds werken en voor de kinderen zorgen, maar voltijds werken en een huis renoveren. Ik leerde Gyprocmuren zetten, een badkamer installeren, … Ik probeerde het altijd zelf in orde te krijgen en vroeg soms hulp aan een broer of een buurman. Ook nu kan ik nog steeds moeilijk stilzitten in de zetel en TV kijken zonder brei- of naaiwerk.

Wat maakt jou hoopvol?

Ik zie nog zo veel mensen zorgen voor elkaar, soms in moeilijke omstandigheden. Een partner met dementie of Parkinson, een buurvrouw die eenzaam is … en ik ben zo blij dat er in de trefpunten van OKRA zo zorgzaam wordt omgegaan met leden. Er worden bergen verzet om een goed gevuld jaarprogramma uit te werken. Voor elk wat wils. Dat is een dagelijkse bezigheid voor het bestuur en de vrijwilligers. Zij worden hier niet voor vergoed, maar krijgen wel de warmte van hun dankbare leden. Daarvoor doen ze het, en dat maakt me hoopvol.

Wat is het spannendste dat je ooit hebt uitgestoken?

Met mijn drie toen nog heel jonge kinderen heb ik eens een berg op beklommen. Naar boven ging vlot, we hadden plezier en genoten van een prachtig uitzicht. Maar naar beneden was het niet te doen. Het was heel glibberig en de berg leek ineens veel steiler. Van boom naar boom gleden wij al zittend naar beneden. ‘Onverantwoord’, kreeg ik beneden te horen van een man. Hij had gelijk. Maar de kinderen vonden het enig en zagen niet dat ik de hele tijd stond te bibberen!

Een gezellig bordje warm eten thuis

‘Maakte gij dat thuis ook?’ In zijn nieuwste boek deelt Dagelijkse kostchef Jeroen Meus de gerechten die hij thuis maakt voor familie en vrienden. OKRA-magazine mag mee in de potten kijken.

Zalmballetjes in seldersaus met mosterd en puree

4 personen

WAT HEB JE NODIG?

· 1 kg aardappelen, kruimig • 800 g zalm zonder vel • 2 el paneermeel

· 2 eierdooiers • 1 el grove mosterd

· 2 el groene peperbollen • 2 uien

· 4 stengels bleekselder • 2 tenen knoflook • 2 el bloem • 2 dl witte wijn

· 1 bouquet garni van tijm en laurier

· 150 g zachte kruidenkaas • 2 dl visfumet • 1 dl room • 2 el mosterd

· enkele takjes dragon • enkele takjes peterselie • melk • boter • arachideolie

· peper en zout

HOE GA JE TE WERK?

1 Snijd de aardappelen in grote stukken en kook ze gaar in gezouten water.

2 Snijd de zalm in stukken en doe met het paneermeel, 1 eierdooier en de grove mosterd in de pot van de blender. Voeg peper en zout toe en mix. Kook de peperbolletjes twee keer in water en voeg ze toe.

3 Rol balletjes van de zalm en bak ze in een scheut arachideolie.

4 Snijd de uien en de bleekselder in grote stukken en stoof ze aan in boter met arachideolie. Doe de peper- bolletjes erbij. Plet de knoflook en voeg hem toe. Strooi de bloem erover en laat even stoven. Blus met de witte wijn, laat inkoken en voeg het bouquet

garni toe. Doe er de kruidenkaas, de visfumet en de room bij en kruid met peper en zout.

5 Giet de aardappelen af en voeg er een scheut melk, 1 eierdooier en een klont boter aan toe. Kruid met peper en zout en stamp.

6 Doe de mosterd en de zalmballetjes in de saus. Snipper wat dragon en peterselie fijn en doe ze erbij. Serveer de zalmballetjes met extra saus en aardappel- puree.

Pasta alla norma

4 personen

WAT HEB JE NODIG?

· 400 g rigatoni • 2 aubergine

· 2 sjalotten • 1 rode chilipeper

· 2 el kappertjes • 2 el tomatenpuree • 1 blikje tomatenblokjes

· 200 g ricotta salata • enkele takjes basilicum • enkele takjes oregano • rodewijnazijn • olijfolie

HOE GA JE TE WERK?

1 Kook de pasta gaar volgens de aanwijzingen op de verpakking.

1 Schil de aubergines, snijd ze in redelijk grote stukken en bak ze in olijfolie.

1 Snijd de sjalotten in ringen en hak de knoflook fijn. Snipper de chilipeper. Doe alles bij de aubergine en laat even bakken. Doe de kappertjes, de tomatenpuree, de tomatenblokjes en een blik kookwater van de pasta erbij en breng de saus aan de kook. Roer er wat rode- wijnazijn en een lepel kookwater van de pasta door.

Meng de fijngesnipperde basilicum en oregano erdoor.

1 Schep de pasta bij de tomatensaus en meng goed. Werk af met geraspte gezouten ricotta en wat extra basilicum.

Gebakken appel met broodpudding en meringue 4 personen

WAT HEB JE NODIG?

· 4 appels • 3 el bruine suiker

· 200 g + 3 el kristalsuiker

• 5 dl melk • zeste van 1 sinaasappel • 1 vanillestokje

• 300 g rozijnenbrood

• 100 g suiker 4 eieren

• kaneel • boter

HOE GA JE TE WERK?

1 Verwarm de oven voor tot 180 °C.

2 Schil de appels, snijd ze in grote stukken en bak ze in boter. Voeg de bruine suiker,

3 eetlepels kristalsuiker en een snuifje kaneel toe. Schep de appels in een ovenschaal.

3 Breng de melk met de sinaasappelzeste aan de kook en voeg de zaadjes van het vanillestokje toe.

4 Snijd het rozijnenbrood in stukken en doe ze in een kom. Voeg 100 gram kristalsuiker toe. Schenk de warme melk erbij en meng goed.

Is er nog een dessertje?

Thuis bij Jeroen Meus van Jeroen Meus is uitgegeven bij Standaard Uitgeverij.

Kijk op pagina 55 van dit magazine en win een exemplaar van het boek.

5 Scheid de eieren. Doe de eiwitten in een aparte kom en meng de dooiers door het beslag. Giet de broodpap over de gebakken appels en strooi er nog wat kaneel over. Schuif de schaal 60 minuten in de oven en laat dan wat afkoelen.

6 Klop de eiwitten stijf in de keukenmachine. Voeg 100 gram suiker toe en laat de machine nog even kloppen.

7 Bedek de ovenschaal met een laag meringue. Ga met een gasbrander over de pieken eiwitschuim en serveer.

Niet te missen in december en januari

KERST

Winterwandelingen in en rond Brugge

Wie zegt dat je in de kou geen mooie wandelingen kunt maken? In het Brugse Ommeland bundelden ze zeven routes langs winterse landschappen, sfeervolle dorpen en gezellige opwarmadresjes onderweg. Trek het bos in en ontdek verborgen parels zoals het Kasteel Ryckevelde, waar de kelder vanaf 6 december wordt omgetoverd tot een knusse après-skibar. Zin in meer licht en sfeer? Wandel dan de Lichtbelevingsroute in Brugge of geniet van de Erfgoedwandeling in het feeërieke Damme. De wandelroutes vind je hier: www.brugseommeland.be

BOEK U bent de eerste aan wie ik dit vertel

Een vrouw klaagt haar Tinderdate aan voor verkrachting omdat hij loog over zijn uiterlijk. Een studente dient een klacht in tegen een docent nadat die hun relatie heeft verbroken. En een vader wordt veroordeeld voor een seksuele relatie met zijn dochter. Advocate Sanne De Clerck neemt de lezer mee achter de schermen van tal van zedenzaken. Is incest altijd strafbaar? Hoe ga je met pedofielen om? En hoe moeilijk is het om als advocate daders van seksueel geweld bij te staan? Dat zijn maar enkele vragen die Sanne De Clerck in dit boek behandelt.

MUSICAL Nieuwe versie van Alice in Wonderland

Vanaf 12 december speelt in de Stadsschouwburg Antwerpen en Trixxo Hasselt de familiemusical Alice in Wonderland. Je krijgt een tijdloos verhaal in een eigentijds jasje en ziet radiopresentatrice Anke Buckinx debuteren als hartenkoningin. Alice in Wonderland gaat over een jong meisje, Alice, die in een vreemde en kleurrijke wereld terechtkomt nadat ze een wit konijn volgt. In deze wonderlijke wereld ontmoet ze bizarre wezens zoals de pratende Cheshire Cat, de waanzinnige Mad Hatter en de hartenkoningin, die bekend staat om haar tirannieke gedrag. Terwijl ze door deze surrealistische omgeving reist, komt ze voortdurend in situaties die haar dwingen om na te denken over identiteit, logica en volwassen worden. Het verhaal is een unieke mix van fantasie en humor.

BOEK Boef, over een onverwachte vriendschap met een wilde hond

Meer info en tickets: www.deepbridge.be

MUSEUM

’s Avonds naar het museum

Op 4 december openen de 10 Gentse musea extra lang hun deuren. Tot 1 uur ’s nachts kan je er in de vaste en de nieuwste expo’s duiken van onder andere het STAM, het Industriemuseum en het Huis van Alijn. Speciaal voor de Museumnacht is er een sfeervol programma vol performances, opdrachten, muziek, streetfood en andere verrassingen. Het programma kan je vinden op: www.degentsemusea.be

Tekstschrijver en verhalenverteller Jana Elza Wuyts ontmoet een wilde hond in de Spaanse bergen. Als zijn leven in gevaar komt, neemt ze hem mee naar huis. Het is het begin van een bijzondere, maar ingewikkelde vriendschap. Er valt met het dier geen land te bezeilen, gewend als het is aan overleven in de bossen. Met liefde en geduld slaagt Jana erin om Boef te laten wennen aan de mensenwereld. Dan keren de rollen om. Zoals Jana Boef meenam naar haar wereld, neemt hij haar mee naar de zijne: de wilde natuur. Jana en haar man, schrijver Marnix Peeters, ontdekken een oud berghuis op de onherbergzame hoogten van de Franse Pyreneeën. Ze beginnen een nieuw leven in het bos, op een plek die als twee druppels water lijkt op Boefs geboortegrond. Zijn ze opgewassen tegen de uitdagingen en de gevaren van een leven in het wild? Jana Elza Wuyts neemt je mee op sleeptouw in hun nieuwe zoektocht.

KERST

Kerstmagie in 6 kastelen

Van 7 tot en met 28 december openen zes Vlaamse kastelen hun poorten voor Kerstmagie. Elk kasteel neemt je mee in een eigen kerstverhaal dat verweven is met de geschiedenis van de plek. Tijdens een wandeling door de prachtig versierde kamers ontvouwt het verhaal zich stap voor stap in een originele theaterbeleving vol warmte, verwondering en een vleugje kerstmagie. En wie weet, kruist op het einde zelfs de kerstman je pad. Te beleven in de kastelen van Aartselaar, Laarne, Sint-Truiden, Hingene, Westerlo en Wijnendale. Meer info en tickets: www.kerstmagie.be

KERST

Hugo Sigal

in variétéshow

Let it Snow

Hugo Sigal vindt dat er geen winters meer zijn zoals vroeger. Waar blijft toch die sneeuw, die rode gloed op je wangen, de winterse gezelligheid bij de open haard? Zal Hugo erin slagen om Koning Winter te overtuigen om het te laten sneeuwen? En welke rol spelen Sinterklaas, de Kerstman en een sexy kerstelfje in het geheel? Met Let It Snow opent Het Witte Paard in Blankenberge zijn deuren voor een winterse zoektocht naar geluk. Vegas Showdancers zorgen voor wat glitter en glammer, meezingen kan je met de mooiste melodieën en de grappige sketches zorgen voor een extra vrolijke noot. Meer info: www.wpevents.be

PODCAST

Het loket voor het Leven

Hoe vaak denk je: ik kan toch niet de enige zijn die met deze vraag rondloopt? In de podcast Loket voor het Leven vertellen mensen over hun zoektocht naar het antwoord op die ene grote of kleine levensvraag en keert een filosoof - of een andere denker - de vraag binnenstebuiten. Tal van levensvragen komen aan bod. Hoe ga ik om met ouder worden? Hoe vergeef ik iemand die iets onvergeeflijks gedaan heeft? Hoe eerlijk mag ik zijn naar de buitenwereld?

Uw voeten in topvorm

BOTA PODOLOGIE is een gespecialiseerd gamma voor voetzorg. Het verzacht pijn bij hamertenen, teenknobbels, likdoorns en eelt De inlegzolen zorgen voor dagelijks comfort en bieden extra steun bij sport.

Elastische gel- en siliconenkussens met zilver

• Zeer zacht en elastisch voor optimale aanpassing aan de voet

• Snelle terugkeer naar de oorspronkelijke vorm, ook na veelvuldig gebruik

• Schokabsorberend voor ideale drukverdeling

Pleisters

• Hydrogelpleisters

• Gel- en siliconenpleisters

• Schuimpleisters met zachte toplaag

Inlegzolen

• Anatomisch voetbed met leder en Poron®schokdemper

• Visco-elastische inlegzool met massagezones

• Siliconeninlegzool met optimale schokabsorptie

Verkrijgbaar via apotheek, bandagist en thuiszorgwinkel

HORIZONTAAL 1 ouderling

5 keukenapparaat 10 liefdesgod 12 glazen plaat 14 meervoud 15 euvel 18 kauwtje 19 flink van postuur 20 ton 22 alleen in zijn soort 24 vervalst 26 het kweken 28 tekst op muziek 29 langzaam 31 snijwond 32 houvast 34 houten klepper 36 file transfer protocol

37 Bijbelboek 38 indruk 41 bijzonder groot 44 kerkplechtigheid 45 via de mond 48 halfwarm 50 hengselvat

52 grote beker 53 loterijspel 54 schaakstuk 56 luizenei

57 geografische mijl 59 ijzig 60 met dank 61 slachtoffer 63 brandstof 65 serieus 66 ademhalen.

VERTICAAL 1 door middel van 2 in oprichting 3 schamel bezit 4 op een keer 6 varkensvlees 7 entertainer 8 Sovjet-Unie 9 kloppend geluid 10 buikflesje 11 klaar 13 familielid 16 woonboot 17 profijt 19 deel v.e. fiets 21 doordringend 23 muurholte 24 de onbekende 25 public relations 27 oplawaai 29 inleidend deel 30 sullige vrouw 33 vliegende schotel 35 Algemeen Beschaafd

Nederlands 38 eindbedrag

39 claimen 40 graag 42 stom 43 insect 44 goede eigenschap

46 rooms-katholiek 47 annexus

49 toorn 51 bedorven 53 moe

55 edelgas 56 misère 58 korte tijd

60 rekenteken 62 par example 64 Frans lidwoord.

Oplossing november KERKUIL

Oplossing kruiswoordraadsel december 2025

Schiftingsvraag: Hoeveel OKRA-contactpersonen brengen tien keer per jaar het OKRA-magazine rond?

Bezorg ons de oplossing van het kruiswoordraadsel via een mailtje naar wedstrijd@okra.be voor 20 januari 2026. Vermeld je naam, adres, voorkeurprijs en het antwoord op de schiftingsvraag. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Insturen via post kan ook: OKRA vzw, wedstrijd december 2025, PB 40, 1030 Brussel.

Tip: Je vindt het antwoord op de schiftingsvraag elders in dit OKRAmagazine.

Frankeer je brief zelf, maar een ongebruikte postzegel toevoegen om deel te nemen is niet langer nodig.

• 5 exemplaren van de dubbel-cd ‘Lotti Goes Classic 30 Years Jubilee Edition’ van Helmut Lotti

• 5 exemplaren van het boek ‘De aanraking’ van Guillaume Van der Stighelen

• 5 exemplaren van het boek ‘Thuis bij Jeroen Meus’ van Jeroen Meus Los het kruiswoordraadsel op pagina 54 op en win één van onderstaande prijzen.

SUDOKU

Vul de sudoku in door in elk blokje een cijfer van 1 tot en met 9 te schrijven. Let op: in elke rij, kolom en 3x3-blok mag elk cijfer maar één keer voorkomen!

Medewerkers OKRA-magazine december 2025

Ankie Beerten, Wim Bogaert, An Candaele, Dominique Coopman, Karlijn De Haes, Peter Dhaese, Jurgen D’Ours, James Arthur Ghesquière, Els Hoebrechts, Eric Hulsmans, Fons Jacobs, Marijn Loozen, Ellen Ophalvens, Steven Reynders, Ingrid Samson, Mira Sissau, Kaat Soetermans, Eric Sohl, Kristof Vadino, Arno Vande Velde (Arnoleon), Katrijn Van Giel, Ellen Van Reybrouck, Lucie Van Hemelrijk, Karin Vanhoven, Hilde Van Malderen, Matthias Van Milders, Tom Van Welkenhuyzen en Arno Vermeulen.

Coördinatie en eindredactie Arno Vermeulen en Jurgen D’Ours

Vormgeving Ankie Beerten en Tom Van Welkenhuyzen

Reclameregie Trevi plus bvba, Katrien Lannoo, Meerlaan 9, 9620 Zottegem, 09 360 48 54, Katrien@treviplus.be

Druk Dessain Printing, Mechelen

Coverfoto Katrijn Van Giel

Oplage 163 620 exemplaren

Verantwoordelijke uitgever

Sonja Vertriest, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel

Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.

Het februarinummer verschijnt uiterlijk op 27 januari 2026. Je kunt OKRA-magazine ook lezen via www.okra.be.

Contacteer magazine@okra.be over OKRA-magazine of secretariaat@okra.be voor een andere vraag. Via post: OKRA vzw, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.

Luxe Saint-Émilion op kist

Kerst-tip!

2023 Chateau Chêne Vieux Cuvée Joseph Puisseguin Saint-Émilion, Bordeaux Rijk en fluweelzacht als een Saint-Émilion Grand Cru nokvol zwarte kersen, bosbes en bramen. Krachtig maar door z’n soepelzachte Merlot-fruit heerlijk ‘doordrinkbaar’. Een vleug cederhout en mokka maken het feest compleet. Nu al heerlijk bij een mooi braadstuk, wildstoof, gevulde aubergine en belegen kaas. Blind geproefd, beslist goede wijn.

Gebruik deze kortingscode voor korting én gratis verzending: