CLUBBLAD VAN DE ASSOCIATION NÉERLANDAISE DU MIDI
Thuis in de Provence – nummer 203– najaar 2025

CLUBBLAD VAN DE ASSOCIATION NÉERLANDAISE DU MIDI
Thuis in de Provence – nummer 203– najaar 2025
new home is de grootste Nederlandse makelaar in Zuid Frankrijk, al 20 jaar gespecialiseerd in onroerend goed in de Var en aan de Côte d’Azur. Met kantoren in Lorgues, Fayence, Sainte-Maxime en actief in Cannes-Mandelieu. Door ons uitgebreide netwerk in Frankrijk en in Centraal- en Noord-Europa, in combinatie met een gerichte marketingaanpak geheel afgestemd op uw woning, zijn we in staat om snel een geschikte koper voor uw woning te vinden.
Ons verkoop-stappenplan begint met een professionele taxatie. Wij geven u advies over de vereiste diagnostische onderzoeken en helpen u met het samenstellen van een volledig en overtuigend verkoopdossier. Ook weten wij hoe u met eventuele kleine aanpassingen uw huis optimaal kunt presenteren. Even belangrijk is de online presentatie. Denk daarbij aan professionele fotografie, de inzet van drones voor luchtfoto’s en geavanceerde 3D-technologie voor een virtuele rondleiding in uw woning. Heeft u een Provençaalse mas, een bastide, een appartement, een chateau of een villa met zeezicht, new home verkoopt het voor u! Kijk op www.new-home.fr of bel met een van onze kantoren.
(0)4 94 47 49 54
Als dit magazine bij u in de bus valt, is de meteorologische herfst al begonnen: vanaf 1 september, zowel in Nederland als in Frankrijk en volgt de jaarkalender. De astronomische herfst daarentegen start dit jaar op 22 september. Deze is afhankelijk van de stand van de zon: als de zon precies boven de evenaar staat en dag en nacht ongeveer even lang duren. Ook in ‘ons’ Frankrijk is dat het geval omdat het eveneens op het noordelijk halfrond ligt. Ik moest aan dit fenomeen denken toen ik met dit voorwoord begon, want we hebben zowel in Nederland als in Frankrijk een hele mooie en vooral zeer warme meteorologische en astronomische zomer gehad. Dat dit niet altijd fijn bleek, bleek wel uit de vele bosbranden die we dit jaar hadden door de aanhoudende droogte en veel wind.
Brandgevaar
Sommige ANM-leden vonden dat een voorzitter geen vooringenomen standpunt mag hebben. Dat klopt.
Ik woon vlakbij sortie 38 en drie kilometer vanaf mijn huis brandde een paar hectare af, begonnen vanaf de berm van de autoroute Nice-Fréjus. Op de vluchtstrook stonden wel veertig pompiers-blusauto’s en Canadairs vlogen af en aan. Indrukwekkend en angstaanjagend. Ik sta dan ook versteld van hoe men met brandgevaar omgaat: ik zie mensen, vooral opvallend veel Fransen, al autorijdend met raam open en sigaret in de hand hun as en daarna peuk uit het raam gooien; onvoorstelbaar. Ik heb dan altijd de neiging om de mensen op hun ongelofelijk domme handelen te wijzen, maar ja dat doe je dan toch maar niet, als toerist.
Samengaan
Toen ik aan dit voorwoord begon, moest ik ook denken aan een paar reacties op ANM-Facebook over mijn voorwoord in het vorige magazine. Ik schreef daar, in het kader van het proces van samengaan van ANM en DNC, dat ik het voorzitter-
schap ben aangegaan, omdat ik in principe een voorstander hiervan ben. Sommige ANM-leden vonden dat een voorzitter geen vooringenomen standpunt mag hebben. Dat klopt. Ik heb daarop met één van deze leden uitgebreid kunnen spreken en deze kunnen zeggen (en naar ik hoop kunnen overtuigen) dat ik er weliswaar een voorstander van ben, maar dat dit niet inhoudt dat de race gelopen zou zijn. Als voorzitter MOET je dit soort zaken heel objectief bekijken en dus vanuit de diverse invalshoeken. Ik doe dit dan ook en daarom zijn de gesprekken die ik met Marigot Goossens, Wouter Rombach en Martijn Buter voer dan ook pittig, want we weten dat er bij een aantal leden het gevoel van ‘overname door DNC’ en het ‘verdwijnen van de ANM-karakteristiek’ leeft. Dat gevoel willen we proberen weg te halen. We doen dit proces met z’n vieren dan ook zeer gedegen om tot een goed advies aan beide verenigingen te komen.
Daarbij: uiteindelijk wordt ‘ons’ voorstel aan de leden van beide verenigingen voorgelegd en de leden stemmen voor wel of niet samengaan. Hopelijk draagt dit voorwoord bij aan een beter beeld over mijn inzet in deze kwestie.
Ik wens u een mooi najaar en tot de volgende editie! l
Peter Derksen voorzitter@a-n-m.com
Jaargang 45 nummer 203 Najaar 2025
ANM Magazine is een uitgave de Association Néerlandaise du Midi (ANM) en verschijnt 4 x per jaar.
© ANM 2025 – Alle rechten voorbehouden
Adres: 212 chemin des Fourches, 83510 Lorgues
Hoofdredacteur: vacature redactie@a-n-m.com
Bladmanager: Astrid Beukers-Tazelaar magazine@a-n-m.com
Medewerkers aan dit nummer: Arja Bastiaanse. Astrid BeukersTazelaar, Marja Engelbracht-Brummer, Bauke Geersing, Ida Groot-Attias, Joep Helmes, Raf Hetzler, Jacques Kerker, Truus Lafourmi, Léon Manet, Maître Albert Mulder, Hannedea van Nederveen Meerkerk, Jacqueline Potter, Marcel Reimer
Jos van den Hout is onze vaste videograaf die bijna ieder evenement op video vastlegt. Volg Jos via zijn eigen kanaal: vimeo.com/user24140358 of via a-n-m.nl/ledenportaal/beeldportaal
Druk: Deltabach Grafimedia, Pesetaweg 65, 2153 PJ Nieuw-Vennep (Nederland)
Coverfoto: ‘IJsvogels’ © Ida Groot-Attias
BESTUUR
Voorzitter: Peter Derksen voorzitter@a-n-m.com
Secretaris: Andries Koster secretariaat@a-n-m.com
Penningmeester: René Leenders penningmeester@a-n-m.com
Bestuurslid: Elma Sikking
Evenementen-coördinator: Joep Helmes evenementen@a-n-m.com
EVENEMENTEN-COMMISSIE
Atty Baggen, Luc Jansen, Gert-Jan Neuteboom
LIDMAATSCHAP
Het verenigingsjaar loopt van 1 januari t/m 31 december. Het lidmaatschap incl. abonnement op ANM Magazine kost € 37 voor één persoon of € 55 voor een (echt)paar en gezin met kinderen tot 18 jaar. Eénmalig inschrijfgeld bij aanmelding: € 15 per persoon. abonnement
Een los abonnement op ANM Magazine kost € 24 per jaar. Aanmelden via www.a-n-m.nl
OVER DE ANM
De Association Néerlandaise du Midi (ANM) is opgericht in 1981 als gezelligheidsvereniging voor Nederlanders die in de Var, Bouches-du-Rhône, Vaucluse en Alpes-de-Haute-Provence wonen. Inmiddels heeft de ANM ruim 400 leden die zich permanent in Frankrijk hebben gevestigd of in de Midi een tweede huis bezitten. De ANM is een actieve vereniging. Het bestuur organiseert jaarlijks terugkerende evenementen zoals de nieuwjaarsreceptie, de autopuzzeltocht en het zomerfeest. De evenementencommissie organiseert veel andere activiteiten zoals workshops, excursies en lezingen. Heel belangrijk zijn de activiteitenclubs. Zij staan hiernaast vermeld. Op de website a-n-m.nl vindt u aankondigingen, verslagen en foto’s van evenementen en activiteiten, alsmede andere relevante informatie. De ANM is aangesloten bij de FANF (Fédération des Associations Néerlandaises en France, fanf.fr) die de belangen behartigt van Nederlanders in Frankrijk.
Neem ook een kijkje op onze Facebookpagina ANM – Thuis in de Provence. Deel uw verhalen, anekdotes en foto’s. Stel een vraag, of beantwoord er een. Veel plezier!
BRIDGECLUB ANM
speelt elke vierde dinsdagmiddag van de maand bij Domaine Régis Frères in Vidauban.
Raf Hetzler – 04 94 68 93 90, raf.hetzler@gmail.com
Ed Klein Breteler – e.kleinbreteler@orange.fr
Jacques Kerker – 07 57 40 53 72 – jacqkerker@gmail.com
KOOR ANM-VOCALE repeteert 2 woensdagmiddagen in de maand.
Léon Manet – 06 47 97 26 96, lfmanet@me.com
ANM GOLFCLUB
Luc Jansen – 06 38 17 80 94, jansen.frasse@hotmail.com
TUINCLUB
komt 6 à 7 keer per jaar bij elkaar.
Jacqueline Potter-Nammensma – jacquelinepotter.perso@gmail.com
Marietta Mosmuller – mhcmosmuller@gmail.com
ANM LEESGROEP
komt 9 x per jaar samen bij een van de leden.
Mechelien van Gaalen – 04 94 76 52 48, mvgaalen@geersing.com
BOULECLUB IN FLAYOSC speelt elke 2e vrijdag van de maand.
Raf Hetzler – 04 94 68 93 90, raf.hetzler@gmail.com
BOULECLUB IN VILLECROZE speelt iedere 3e vrijdag van de maand van 14.00h-16.00h.
Marjo Nolte – wig.nol@orange.fr
CULTUURGROEP
komt elke 3e donderdag van de maand samen.
Connie de Blécourt – 04 94 84 69 81, cdeblecourt@orange.fr
Jacques Kerker – 07 57 40 53 72 – jacqkerker@gmail.com
Andries Koster – andries.koster@me.com
Fernand Beckand – 04 94 72 71 58
ANM’S FOTOCLUBJE KLIK KLIK komt regelmatig bij elkaar voor een fotowandeling.
Ida Groot-Attias – 06 71 69 16 63
HOLLAND HUIS BORREL
Wordt samen met partnervereniging DNC maandelijks op wisselende locaties in de Provence (Var) en aan de Côte d’Azur georganiseerd. De borrel is een leuke en ontspannen manier om andere Nederlanders te ontmoeten. Iedereen is van harte welkom. Toegang is gratis, het eerste rondje hapjes wordt u aangeboden, de drank is voor eigen rekening. Kijk voor het programma op www.a-n-m.nl/ons-programma.
03 Besturen
Woord van de voorzitter
07 ANM Actueel
Wat was, wat is en wat komt ...
16 Bomen in de Provence
De eucalyptus
20 Fiscaal: Albert Mulder
25 Kunst: Vincent van Gogh
In deze aflevering vervolgt Hannedea van Nederveen Meerkerk de cultuurwandeling door Van Gogh’s leven
28 Wolven in de Provence
Wilt u reageren op de inhoud van deze editie? Hebt u ideeën, wensen of kritiek naar aanleiding van ANM Magazine? Laat het ons weten! redactie@a-n-m.com of ga naar facebook.com/groups/anmprovence 16 25 28
Verkoop van de Franse hoofdwoning:
Een volledige vrijstelling met haken en ogen
23 Column Bauke Geersing
Frans of Nederlands?
Jacques Kerker vergelijkt de situatie met die van Nederland
30 Le Phare Rembrandt
Het Musée des Beaux-Arts in Draguignan organiseert vanaf 15 november een zeer bijzondere tentoonstelling
33 Recept van
Marja Engelbracht-Brummer
Pittige bloemkool uit de wok met broccoli in curry paste en kokosmelk
33 Mijn lievelingsplek
Jolinde van der Zijl over Tourtour
Groot, klein, eenvoudig, luxe, met of zonder zwembad ... Onze met zorg geselecteerde vakantiehuizen bevinden zich in de Provence, dichtbij bezienswaardigheden als de fameuze Gorges du Verdon en het Lac de Sainte Croix. De hoogtepunten van de Franse Rivièra SaintTropez en Cassis zijn voor een dagtochtje goed bereikbaar, net als de Luberon en het gezellige Aix enProvence.
+33 (0)626 695 626 - info@lecocon.org
Al meer dan 50 jaar zet het Nederlands Ondersteuningsfonds zich in om permanent in ZuidFrankrijk gevestigde landgenoten, die hulp nodig hebben, de helpende hand te reiken. In deze periode hebben wij aan vele mensen die geen of onvoldoende een beroep kunnen doen op Nederlandse of Franse instanties, die geen familieleden hebben en voor wie terugkeer naar Nederland geen optie is, praktische of financiële steun verleend.
Meer informatie over de werkwijze van het fonds: www.nederlandsondersteuningsfonds.fr
U kunt ook contact opnemen per email of telefoon: nlondersteuningsfonds@gmail.com
Kick Roodhuyzen de Vries – 04 92 92 23 33
Jeannine van Iperen – 06 23 30 21 04
Het koor ANM-Vocale is in september weer begonnen met een nieuw muzikaal seizoen. Na een vrolijke Zweedse middag in juni, is het nu weer tijd voor het oppoetsen van het koor repertoire. Zo kreeg de Ode aan de Provence er een tweede couplet bij (opnieuw geschreven door koorlid Hedy de Zoete). Maar er zijn meer nieuwe nummers om in te studeren. Nou ja, nieuw ... het zijn vaak evergreens uit de jaren zestig en zeventig, maar heel leuk om te doen. Oh Carol van Neil Sedaka is er zo een. Als je het hoort, herken je het meteen. Maar wat is er eigenlijk zo leuk aan samen zingen? Koorleden Huub en Laura Hoynck leggen het graag uit:
Hoe zijn jullie bij ANM-Vocale terecht gekomen?
Heel toevallig! Laura kwam tijdens een wandeling aan de praat met ANM-Vocale routinier Ed Klein Breteler, aan wie ze vertelde dat ze ook in Salernes woonde. Ed vroeg toen ‘zing je ook?’ en liet enthousiast een filmpje zien van het zangkoor. In januari dit jaar zijn we toen voor het eerst mee gaan zingen.
Had je al eens eerder gezongen?
‘Huub had wel enige zangervaring. Zo had hij destijds stiekem zanglessen genomen om Laura toe te kunnen zingen op hun huwelijk. Laura had nog nooit
gezongen en moest een klein jeugdtrauma overwinnen, waarin haar altijd verteld is dat ze ‘maar beter niet kon gaan zingen.’ In eerste instantie ging ze met Huub mee voor de gezelligheid, maar de sfeer en aanmoediging van de aanwezige groepsleden zorgden ervoor dat Laura het aandurfde, en zichtbaar met plezier.
Wat is er leuk aan samen zingen?
Dat je jezelf niet hoort (grapje!). Samen zingen geeft allereerst een heerlijk gevoel. Daarnaast is het erg leuk om te merken hoe je als groep een nummer steeds beter ‘in de smiezen’ krijgt. Wij vinden het fijn dat er bij ANM-Vocale een goede balans is tussen gezelligheid en het streven om het beste niveau te behalen dat voor ons als groep mogelijk is.
Wat vond je tot nu toe het leukst om te doen?
Buiten het zingen, is het ook ontzettend leuk om elke keer bij iemand anders thuis te worden ontvangen en weer in een nieuwe omgeving met elkaar te zingen. De seizoensafsluiting in juni, waarbij velen een eigen voordracht hadden voorbereid, was ook erg geslaagd.
Wat zou je het liefst met het koor zingen?
Huub is een groot fan van Cliff Richard en kent heel veel nummers uit z’n hoofd. Hij zong deze als kind al mee (het was een van zijn eerste cassettebandjes). Hij zou het fantastisch vinden om een hitje van Cliff in het repertoire op te nemen.
Zweedse middag
Op het koorrepertoire prijken maar liefst 3 nummers van ABBA, I have a dream, SOS en Happy New Year. Genoeg reden om eens wat extra aandacht aan de Zweedse popgroep te besteden. En zo ontstond het idee om het seizoen af te sluiten met een Zweedse middag, waaraan elk koorlid zijn steentje bijdroeg. Uiteraard met Zweden in het achterhoofd. En dat leverde komische en soms ontroerende momenten op. En uiteraard mocht het Zweedse buffet na afloop niet ontbreken. Een mooie manier om de zomer in te luiden!
Zin om ook te komen zingen? Dat kan: we repeteren 2 woensdagmiddagen per maand. Meld je aan bij Leon Manet: lfmanet@me.com l
Garghh! Dat was vroeger het geijkte antwoord als iemand voorstelde om een stukje te gaan wandelen. Garghh! Wandelen werd – door mij en mijn gezin – gezien als een activiteit voor watjes. Van A naar B gaan, via C of D, deden we liever wat dynamischer dus op een fiets, hardlopend of met de auto. En meestal werden er dan karikaturen gebruikt om duidelijk te maken hoe we over ‘de wandelaar’ dachten. Daarom bedacht ik dat het wel eens aardig is om wat karikaturen op een rij te zetten. Dit is deel 1 van mijn drieluik.
De fanatieke wandelaar
Het soort mens dat om 6 uur ’s ochtends al door het bos struint alsof zijn inkomen of levensvervulling afhankelijk is van het aantal stappen dat hij maakt. Gewapend met wandelstokken en gps-apparaat banjert de fanatiekeling door plassen en modder, op zoek naar een verdwenen schat. De GPS-app houdt het tempo bij, maar eerlijk: wie is er ooit écht blij geweest van een berichtje dat zegt dat je ‘slechts 2.347 stappen verwijderd bent van je doel’?
De recreatieve wandelaar
Deze zal na exact 15 minuten vragen: ‘Is het al tijd voor koffie? Zijn we er al bijna?’ Dit type beschouwt wandelen als een goed excuus om twee keer een
terras te bezoeken. ‘Oh, die appeltaart heb ik echt verdiend hoor, ik heb zo hard gewandeld!’
De Wandelaar-met-een-Missie
Deze persoon wandelt niet, nee, hij doet een expeditie. Met een topografische kaart in de hand, een kompas en een rugzak groot genoeg om een maand in de wildernis te overleven, stapt hij spiedend alsof na elke bocht in het pad een episch avontuur begint. Zijn of haar missie? Iets
zeldzaams (plant of dier) ontdekken, of dé perfecte foto maken. Als je naast deze wandelaar loopt, hoor je voortdurend opmerkingfen als: ‘Zie je die buizerd daar? Nee? Kijk dan! Rechts van die eik!’ of ‘Kijk, die bergtop daar, dat is de Mont Moeilijk’ Het enige wat jij ziet, is je eigen ademwolk omdat je op sleeptouw bent genomen naar de top van een heuvel ... Herkenbaar? Of toch niet. In mijn volgende twee delen komen nog meer typetjes aan bod. Misschien zit je er dan wel tussen.
Sluit je aan!
Zelf loop ik graag in een groep. De ANM Randonnée organiseert elke donderdag een wandeling, behalve in de maanden juli en augustus. Je wordt begeleid door een gids, die steeds andere routes uitzoekt in delen waar je zelf niet zo gauw naartoe zou gaan. Je ontmoet een diversiteit aan mensen en samen wandelen is gewoon leuk en gezellig. Je praat elkaar bij, helpt elkaar bij moeilijkere stukken en deelt informatie over planten, uitzicht of anderszins. Voor meer informatie bezoekt u de website anmrando.nl. l
Vrijdag 13 juni was een behoorlijk warme dag: 33°C. Maar voor vijftien die-hards, die toch graag wilden boulen, was het prima te doen. De platanen rond de boulebaan gaven veel schaduw, zodat het toch prettig spelen was.
En wie had gedacht dat er zelfs een werkende bierpomp ons aan een koel biertje zou kunnen helpen! Dat is niet gebruikelijk, maar de lokale bevolking bereidde een tournooi voor, dat die avond zou plaats vinden. Dat we besloten hadden maar twee rondes te spelen, kwam dus perfect uit.
Volgens plan zou de uitreiking van de prijs voor de beste bouler 2025, na afloop van deze wedstrijd plaatsvinden bij Raf en Jetty Hetzler thuis, tijdens een aangeklede apéro. Daarvoor hadden de diverse deelnemers allemaal wat lekkers meegenomen. Onder het genot van een lekker hapje en een koel drankje is daar dus deze prijs uitgereikt.
Maar owee, de winnaar Ernesto Beukers was er zelf niet bij. Die lag lekker ergens in Griekenland op het strand.
Jan Noë wierp zich daarom op als plaatsvervanger, en nam de prijs namens Ernesto in ontvangst. Gelukkig kwam de echte winnaar terug uit Griekenland om zelf zijn prijs in ontvangst te nemen. Ernesto, gefeliciteerd! l
Raf Hetzler
We kijken er altijd naar uit om jullie te zien bij onze evenementen. Om alles zo soepel mogelijk te laten verlopen, van het reserveren van locaties tot het regelen van materialen en catering, is het voor ons een enorme hulp als jullie je op tijd inschrijven. De afgelopen tijd hebben we soms last-minute moeten schuiven of zelfs reserveringen moeten afzeggen doordat er te weinig of te laat inschrijvingen binnen kwamen. Zonde, want zo missen we samen mooie momenten. Daarom ons vriendelijke verzoek: zodra je een uitnodiging ziet voor een activiteit die je leuk vindt, schrijf je meteen even in. Bij verhindering kun je je later nog altijd afmelden. Zo kunnen
wij zorgen voor een goede voorbereiding en wordt het voor iedereen een geslaagde dag.
Op a-n-m.nl/ons-programma vind je altijd het actuele programma. Naast de maandelijkse Holland Huis borrels staan er dit najaar nog op de agenda: ANM Golf, Cultuurgroep-lezingen De Argentijnse Tango door Lyda Kerker en Voettocht dwars door Groenland door Rob Brink en de herfstworkshop onder leiding van Arja Bastiaanse. Bedankt voor jullie medewerking, we kijken ernaar uit om samen mooie momenten te beleven! l
Namens de evenementencommissie, Joep Helmes, evenementencoördinator
De fotoclubdag georganiseerd door Ida Groot-Attias ging op deze zonovergoten 21e mei naar het Presqu’île de Giens. We waren deze keer met een klein fotoclubje. We moesten al vroeg aanwezig zijn bij de zoutpannen van Pesquiers op het terrein van Espace Nature. Daar werden we opgewacht door twee natuurgidsen bij wie Ida een vogelobservatietocht had georganiseerd in een klein gedeelte van het in totaal 550 hectare kustmoerasgebied.
Bijzondere biodiversiteit
Dit mozaïeklandschap kent vele zoutmeren van verschillende dieptes, oppervlaktes en zoutgehaltes en heeft een grote diversiteit aan natuurlijke habitats met een bijzondere biodiversiteit. Het is het gebied waar jaarlijks vele honderden trek- en andere vogelsoorten hun toevlucht zoeken.
Met onze camera’s in de aanslag fotografeerden wij op de aanwijzingen van onze twee gidsen dan ook hele mooie plaatjes van flamingo’s, kluten, strandlopers en andere vogelsoorten. We kregen verder veel informatie over dit kwetsbare ecosysteem.
Na deze interessante rondleiding was het tijd voor koffie op een terras in La Capte, waarna we zijn doorgereden naar de ruïne van wat ooit het Château de Giens was. Het heeft een prachtig panoramisch uitzicht over
zee. Ook hier werden weer mooie platjes geschoten. Aansluitend brachten we nog een kort bezoek aan de kleine haven Port du Niel.
Verjaardagslunch
Wat later dan gepland hebben we geluncht bij Boulangerie maison David. Dat heeft een mooi omsloten buitenterras met een aantal leuke winkeltjes en een fraai uitzicht op de baai van Hyères. Hier hebben we de verjaardagen van Astrid en Marcel gevierd, dus mocht koffie met gebak niet ontbreken.
Het was een gezellige fotoclubdag waarmee we goede bruikbare tips van
Marcel en Ida hebben gekregen. Zo leren we iedere keer weer wat bij over hoe we ons fototoestel beter kunnen gebruiken om de mooiste plaatjes te kunnen maken. l
Arja Bastiaanse
Op 15 oktober om 10 uur hebben we een bijzonder interessant tuinbezoek kunnen vastleggen bij de eigenaars van het Domaine de l’Olivette in Roquebrune-sur-Argens. De privétuin van de enthousiaste eigenaars van het domein is zeer de moeite waard, met een rijke variatie aan planten en bomen waarvan er nog veel in bloei zullen staan. Daarnaast beschikt het domein over een grote citrustuin en zijn de eigenaars CCVS (Conservatoire des Collections Végétales Spécialisées)-erkende telers van olijfboomvariëteiten. Je vindt er heel veel soorten olijfbomen in de kweek in alle maten, van stekken tot indrukwekkend groot. Verder hebben ze ook een prachtige productieve olijfgaard.
Daar persen ze ook hun eigen olijfolie, die ter plaatse wordt verkocht (indien er nog voorraad is, kun je hun olie in flesjes kopen).
Na het bezoek gaan we samen genieten van een gezellige lunch in een restaurant, waarschijnlijk ‘Chez Nous’ in Roquebrune-sur-Argens. Inschrijven voor deze mooie dag via jacquelinepotter.perso@gmail.com. Er is beperkt plaats voor nietleden van de tuinclub, maar ga eens mee! Deelname bedraagt € 5 per persoon voor de visite (te betalen op de dag zelf) plus de prijs van de lunch in het restaurant. l
Jacqueline Potter, ANM Tuinclub +33 (0)6 32 45 61 87
Het begint allemaal op een warme zomerdag, ergens tussen het gezoem van bijen en het gekwetter van vogels. De zomer is voorbij en de lavendel in mijn tuin heeft haar paarse glans verloren, maar haar geur? Die blijft koppig hangen, alsof ze weigert de zomer los te laten. En lavendel weggooien is eeuwig zonde.
Dus pak ik mijn snoeischaar, een grote mand en een flinke dosis goede zin en vooral: niet stiekem dromen over een koud glas rosé. Stengel voor
stengel belandt de lavendel op tafel – mijn tuintafel. Daar laat ik haar een paar dagen liggen drogen, tot ze zacht ritselt als je er met je vingers doorheen gaat.
Dan begint het ritueel: het ‘afritsen’. Met mijn handen pluk ik de geurig bloemetjes van hun stelen. Het ruikt zóoo lekker. Daarna verplaats ik me van tuintafel naar naaimachine. Uit stapels vrolijke stofjes knip en stik ik cigales – stoffen krekels, het symbool van de Provence. Met trechters vul ik ze zorgvuldig met de gedroogde lavendelbloemen. Soms lijkt het wel of ik potjes jam sta te vullen, maar dan zonder de suiker.
Het resultaat? Unieke, geurige cadeautjes die niet alleen mooi zijn, maar ook nog de geur van zomer blijven verspreiden. Ze zingen niet, maar zorgen wél voor zoete dromen. Mijn logés vinden er vaak eentje op hun kussen: een stukje Provence om mee naar huis te nemen. Weer eens wat anders dan een lavendelzakje.
Heeft u interesse? Ik maak ze graag op bestelling. Een mailtje is genoeg om uw eigen portie zomer te reserveren: assiebeukers@gmail.com l
Wist je dat ...
... de cigale hét symbool van de Provence is?
... lavendel vroeger in linnenkasten werd gelegd om motten weg te houden?
je lavendelbloemen het beste oogst als ze net beginnen te verkleuren?
... uit één flinke bos genoeg geur komt om maandenlang een kamer te parfumeren?
lavendel helpt om beter te kunnen slapen?
Tips: meer doen met lavendel Lavendelthee: Meng een theelepel gedroogde lavendel met kamille voor een rustgevende avondthee.
Suiker met een twist: Bewaar een paar takjes lavendel in een afgesloten pot met suiker. Perfect om koekjes of cake een subtiele Provençaalse smaak te geven.
Astrid Beukers-Tazelaar
Met verdriet hebben wij kennis genomen van het overlijden van Eduard, een markante en geliefde, eigenzinnige man die zoveel voor onze vereniging heeft betekend.
Eduard was altijd bereid om zich in te zetten. Meer dan vijf jaar vervulde hij de rol van penningmeester, op geheel eigen wijze en met veel toewijding – altijd trouw aan zijn vertrouwde Excel-bestanden.
Hij was iemand, die soms ook venijnig uit de hoek kon komen. Juist daardoor stond je direct op scherp, en dat maakte de samenwerking met hem levendig en waardevol. Hij dacht altijd mee, bracht ideeën en energie, en liet zien dat betrokkenheid ook betekent dat je kritisch durft te zijn. Naast zijn inzet voor onze vereniging was Eduard actief lid
van de cultuurclub en de boules in Flayosc. Zijn liefde voor verzamelen en zijn dagelijkse Beatles-klanken zullen velen bijblijven. Zelf koester ik de herinnering aan de lavendelpuzzeltocht die ik samen met hem mocht organiseren en de tijd samen in het bestuur – een ervaring die zijn humor en enthousiasme prachtig samenvatte.
Zijn heengaan laat een grote leegte achter bij ons allen. Wij wensen zijn vrouw Connie heel veel sterkte in deze moeilijke tijd.
Dank je, Eduard, voor alles wat je ons hebt gegeven. Je blijft in onze harten. l
Astrid Beukers-Tazelaar – foto: Marcel Reimer
Juridische Adviespraktijk Bosscher helpt u graag bij juridische kwesties in Frankrijk, zodat u optimaal kunt genieten van la douce France. aan- en verkoop van Franse woningen; fiscale kwesties; erfrecht / nalatenschappen; huurrecht; echtscheidingen.
President Kennedylaan 19 2517 JK Den Haag
+31 (0)6 426 61 075
+31 (0)70 219 68 68
+33 (0)970 733 287 info@bosscher-advies.nl
Advies en praktische administratieve begeleiding voor particulieren
Emigratie naar Frankrijk van A tot Z Wonen en werken in Frankrijk
Aangiften inkomstenbelasting
Correspondentie met Franse instanties
Administratiekantoor voor (internationale) bedrijven en kleine zelfstandigen
Advies en begeleiding bij ondernemen in Frankrijk Virtueel kantooradres voor postbehandeling
Oprichting en registratie van bedrijven
Bedrijfscorrespondentie
Meer weten
www.passepartoutfrance.com • info@passepartoutfrance.com 14 route d’Autun – 71540 Lucenay l’Evêque • +33 (0)3 85 82 74 24
SIRETNUMMER 519 669 584 00020 RCS CHALON SUR SAÔNE
Van Houten Industriepark 12 1381 MZ Weesp Nederland
+31 (0)294 418080 info@kuiperbv.nl www.kuiperbv.nl
Kuiper De Internationale Verhuizer verzorgt uw internationale verhuizing tot in de puntjes. Wekelijks rijden er luchtgeveerde verhuiswagens naar en vanuit onder meer Frankrijk, Spanje, Portugal, Zwitserland en Italië.
• Eigen (Nederlandstalige) vestigingen in heel Zuid-Europa
• Wereldwijd betrouwbaar en ervaren agentennetwerk
• Moderne opslagfaciliteiten in Nederland en op de bestemming
• Tevens frequent op andere Europese en Overzee bestemmingen
• Door combinatielading gunstige en concurrerende tarieven!
De eucalyptus is een bijzondere boom die al eeuwenlang bewondering oogst, zowel om zijn krachtige geur als om zijn heilzame eigenschappen. Oorspronkelijk komt de eucalyptus uit Australië, waar hij een belangrijke rol speelt in de natuur én in de cultuur van de Aboriginals: bij deze inheemse bevolking wordt de eucalyptus beschouwd als een heilige boom, die symbool staat voor de scheiding tussen de onderwereld, de aarde en de hemel. Tegenwoordig groeit de boom ook in andere delen van de wereld, eigenlijk overal waar het warme, zonnige klimaat hem goed bevalt.
De eucalyptus heeft het ook naar zijn zin in de Provence: hij is niet Provençaalser dan mimosa, maar hij heeft zeker zijn plaats ingenomen als ‘boom van de Provence’. Hij is echter door zijn zeer brandbare karakter aan het verdwijnen.
Oorsprong en uiterlijk
De eucalyptus stamt af van de familie Myrtaceae. De benaming van de boom komt uit het Grieks en betekent ‘mooie muts’ of ‘goed bedekt’. Bij ons heet hij de ‘Blauwe Gomboom’. Het is een groen-
blijvende boom, met vaak een opvallend gladde stam die in dunne lagen zijn bast loslaat, waardoor er prachtige kleuren en patronen zichtbaar worden. Zijn bladeren zijn smal, grijsgroen en bevatten geurige olieklieren die de kenmerkende
frisse, kamferachtige geur verspreiden wanneer je ze tussen je vingers wrijft.
Eucalyptusbomen kunnen uitgroeien tot de grootste en hoogste bomen op aarde. Ze kunnen wel 2,5 meter per jaar groeien. De ‘Eucalyptus regnans’ is de hoogste eucalyptussoort ter wereld en kan een hoogte halen van wel 100 meter. De dikste eucalyptusboom ter wereld daarentegen is de ‘Eucalyptus jacksonii’ met een omtrek van wel 24 meter.
Er is één diersoort die de eucalyptus als maaltijd gebruikt, namelijk de Koala. ‘Koala’ betekent letterlijk ‘drinkt niets’ en dat heeft het dier te danken aan zijn eenzijdige dieet van eucalyptusbladeren die een hoog vochtgehalte hebben.
Geneeskrachtig
De etherische olie van de eucalyptus staat bekend om haar reinigende en verzachtende werking. Ze wordt vaak ingezet bij luchtwegproblemen, zoals verkoudheid, hoest en verstopte neusholtes, omdat de olie een verfrissend, openend effect heeft. Inademen van eucalyptusdamp kan helpen om de ademhaling te vergemakkelijken en in massageolie wordt het soms toegepast
om spieren te ontspannen en de doorbloeding te stimuleren. Ook heeft de olie een antibacteriële en antivirale werking, waardoor ze in natuurlijke schoonmaakmiddelen of huidverzorging wordt gebruikt.
Spirituele betekenis
Spiritueel staat eucalyptus bekend als een plant die zuivert en beschermt. In energetisch opzicht wordt hij vaak ingezet om ‘zware’ of negatieve energie uit een ruimte te verdrijven en om te zetten in positieve energie. Sommige mensen gebruiken eucalyptus in rituelen om hun energieveld schoon te maken of om zich beter te kunnen concentreren en helder te denken. De frisse geur wordt ook geassocieerd met vrijheid en openheid: alsof hij letterlijk en figuurlijk ruimte schept voor een nieuwe ademhaling: een frisse start …
Een symbool van heling en veerkracht
Door zijn vermogen om te groeien in soms harde, droge omstandigheden, wordt de eucalyptus ook wel gezien als een symbool van veerkracht en herstel. Hij laat zien hoe leven zich kan aanpassen en bloeien, zelfs waar de omstandig-
heden uitdagend zijn. De boom draagt zo een stille, maar krachtige boodschap uit: zuiver je omgeving, adem diep in, laat los wat niet meer dient, en maak ruimte voor nieuw leven en nieuwe energie.
Weetjes
Voor babykoala’s zijn eucalyptusbladeren giftig. Daarom eten zij eerst de poep van de moeder om de juiste bacteriën binnen te krijgen om de bladeren te kunnen verteren. Sommige eucalyptusbomen bevatten goud. Als de boom zich bovenop een goudader bevindt, kunnen de wortels, met het opzuigen van water, ook goud omhoog transporteren. Voor de boom is goud giftig en zo komt het goud er via de bladeren weer uit. Je kunt dan (weliswaar in minuscule hoeveelheden) goud op de bladeren zien liggen.
De eucalyptusboom is heel brandbaar, maar ook heel weerbaar. Door de olie brandt de boom heel snel, maar doordat ze zo hoog zijn komt de brand vaak niet tot de top. Na een brand herstelt de boom daarom ook weer snel.
Je kunt de blaadjes gebruiken bij verkoudheid. Simpelweg door er heet water over te gieten. Het werkt dan als een soort verkoudheidsbalsem als Dampo. l
- 602 15 52
+31 20 - 244 68 70 hello@fonszari.com Hand-forged, polished, and patinated Fonszari invites you to experience the luxury of authentic craftsmanship. using traditional craftsmanship.
Iedereen die een woning in Frankrijk verkoopt, krijgt te maken met de vraag of er belasting moet worden betaald over de gerealiseerde winst ( plus-value immobilière).
Een persoon die fiscaal inwoner is van Frankrijk en de hoofdwoning (résidence principale) verkoopt, is volledig vrijgesteld van belastingheffing. Deze vrijstelling geldt zonder tijdslimiet en er is geen maximum qua gerealiseerde winst. Een aantrekkelijk voordeel, maar tegelijk ook een regeling die in sommige gevallen uitnodigt tot misbruik.
Hoofdverblijf: geen vrijblijvende keuze
De Franse wet is summier wat betreft de definitie van hoofdwoning. Uit de fiscale doctrine van de belastingdienst en de rechtspraak blijkt dat het gaat om de plaats waar iemand gewoonlijk en daadwerkelijk woont en waar zich het centrum van zijn leven bevindt. Het antwoord op de vraag of een woning kwalificeert als hoofdverblijf is dus een feitenkwestie. De Franse fiscus heeft het recht om te controleren en in geval van een geschil beoordeelt de administratieve rechter achteraf of de bewijslast wel of niet voldoende is.
Rol van de notaris
In de praktijk is het uiteraard de Franse notaris die bij de verkoop vraagt of de woning een eerste of tweede verblijf betreft. De verkoper verklaart in de akte van eigendomsoverdracht geheel op eigen verantwoordelijkheid dat het om het hoofdverblijf gaat. Over het algemeen vraagt de notaris alleen om een kopie van de Franse aanslag inkomstenbelasting. Alleen in geval van duidelijke twijfel zal de notaris verder doorvragen en waarschuwen dat de belastingdienst kan controleren en een naheffing kan opleggen, inclusief een boete en naheffingsrente. De standaardboete bedraagt 25%, maar die kan verhoogd worden naar 40% en zelfs 80% als er echt bewijsbaar sprake is van misbruik maken van de wet.
Misbruik en strenge rechtspraak
Omdat de regeling zo voordelig is komt het geregeld voor dat verkopers zich kort voor de verkoop alsnog als inwoner bij de Franse belastingdienst aanmelden door een aangifte inkomstenbelasting in te dienen. Een stap verder gaand is dat ze een tweede woning via schijnhandelingen als hoofdverblijf aanmerken. De Franse belastingdienst is hier vrij alert op en ageert en controleert geregeld. Wanneer personen zich voor het eerst aanmelden als fiscaal inwoner, door het indienen van hun eerste Franse aangifte inkomstenbelasting, komt het geregeld voor dat de lokale Franse belastingdienst de afgifte van de bijbehorende belastingaanslag weigert. De betrokkene wordt hiermee formeel niet erkend als fiscaal inwoner van Frankrijk en blijft ook de taxe d’habitation verschuldigd. Een duidelijk signaal dat er voor de Franse belastingdienst vooralsnog sprake is van een tweede woning. Immers, alleen personen die in Frankrijk fiscaal woonachtig zijn krijgen een vrijstelling van de taxe d’habitation voor de hoofdwoning. De weigering om de aanslag af te geven is een efficiënte “voet op de rem”-methode die de belastingdienst gebruikt om misbruik van de vrijstelling te voorkomen. In de praktijk moet ik de Franse belastingdienst meestal één of meerdere keren aanschrijven om hen formeel te verzoeken de aanslag op te leggen en de betrokkene aldus toe te staan als fiscaal inwoner ingeschreven te staan. Fiscaal inwoner worden van Frankrijk gaat in de praktijk helaas niet altijd zonder slag of stoot.
Uiteraard is er in de meeste gevallen gelukkig geen sprake van misbruik, maar het komt geregeld voor dat personen toch een poging wagen. Zo werd in een arrest van het Hof van Parijs in 2023 een beroepsmusicus die twee naast elkaar gelegen appartementen gebruikte, maar er één als hoofdwoning had opgegeven, alsnog belast met een forse naheffing en een boete van 40%. In hetzelfde jaar werd in Douai een makelaar op de vingers getikt die in korte tijd drie verschillende woningen
als hoofdverblijf had aangegeven. Hoewel hij over verklaringen en energiecontracten beschikte, wees het lage elektriciteitsverbruik en zijn eigen verklaring bij justitie in een andere context erop dat hij er feitelijk niet woonde. Het Hof achtte dit voldoende reden voor een naheffing met een hoge boete van 80%. Een zeer recent voorbeeld is het Hof van Parijs dat bepaalde dat een kleine Parijse studio van 13 m² geen hoofdverblijf kan zijn als het energieverbruik minimaal is en de woning ook als bedrijfsadres diende. Oneigenlijk gebruik maken van de vrijstelling van de hoofdwoning wordt gecontroleerd en afgestraft. Uiteraard glippen er vissen door de mazen van het net, maar de Franse belastingdienst is alert.
Uit deze uitspraken valt een duidelijk patroon te herkennen:
• Bewijsdocumenten zijn essentieel: het is essentieel om ten minste over meerdere inkomstenbelastingaanslagen met adres te beschikken, maar dat bewijst niet dat iemand er ook daadwerkelijk woont. Bouw dus een gedegen dossier op met meerdere bewijsdocumenten
die aantonen dat de woning permanent werd gebruikt als hoofdverblijf. Bewaar zorgvuldig officiële documenten die naar het woonadres worden gestuurd. Abonnementen, bankafschriften met uitgaven in lokale winkels of lokale activiteiten versterken de bewijslast.
• Energieverbruik als belangrijke graadmeter: het gebruik van water en elektriciteit moet aantonen dat de woning daadwerkelijk is gebruikt als hoofdwoning. Abnormaal laag gebruik is altijd verdacht.
• Tijd is een belangrijke factor: wie kort na elkaar verschillende woningen als hoofdverblijf opgeeft ondermijnt zijn eigen geloofwaardigheid.
• Voorkom dubbel gebruik: een woning die geregeld langdurige periodes wordt verhuurd verliest al snel de kwalificatie hoofdverblijf. Hetzelfde geldt voor het eigendom van meerdere woningen, als er bijvoorbeeld ook nog een woning is in Nederland, en de verblijfsperiodes in de beide woningen uitgespreid worden over het jaar en relatief kort zijn.
• Oost west, thuis best: tijdens een controle van de feiten en omstan-
digheden wordt meestal vrij snel duidelijk of een woning ook als hoofdwoning wordt gebruikt. Immers, de hoofdwoning is de plaats waar iemand genesteld is en over het algemeen ook met zijn hart en gevoel verbonden is.
Kort verblijf kan toch volstaan
Opvallend is dat een korte woonperiode op zichzelf geen probleem hoeft te zijn. Zo oordeelde het Hof van Lyon in 2021 dat een bewoning van slechts drie en een halve maand tóch kwalificeerde, omdat er objectieve redenen waren. In casu waren er beroepsmatige verplichtingen die de gedwongen verhuizing noodzakelijk maakten. De sleutel ligt dus niet primair in de duur, maar in de geloofwaardigheid en de consistentie van het bewijs.
Op basis van mijn jarenlange ervaring als Frans advocaat – zoals u hopelijk weet bestaat het beroep juridisch-/belastingadviseur niet in Frankrijk en is illegaal – kan ik in ieder geval bevestigen dat de kans op een belastingcontrole vrijwel nihil is als de woning langdurig als hoofdwoning wordt gebruikt en de eigenaren jaarlijks netjes hun aangifte inkomstenbelasting indienen. l
Gestoeld op twaalf jaar ervaring met de aan- en verkoop van huizen in de gehele Var. Deskundig, persoonlijk, betrouwbaar en resultaatgericht. Met een grote Franse en internationale klantenkring.
Aarzel niet om contact op te nemen, ik ga graag met u in gesprek. Geheel vrijblijvend en altijd informatief!
À bientôt!
www.bee-provence-immobilier.com
+33 (0)6 66 41 77 65 - contact@bee-provence-immobilier.com
Représenté par Bernadette Hoefsloot, Agent Immobilier, Diplômée
Hebt u dat nu ook? Je woont een aantal jaren, ikzelf meer dan 20 jaar, in Frankrijk, en je vraagt je af wat dat met je heeft gedaan. In het begin kijk je rond en hoor je mensen met elkaar praten in een taal en je denkt, waar hebben ze het over? Ze praten snel, gebruiken hun handen, hun gezicht praat ook mee, de ogen ondersteunen wat ze zeggen en alles beweegt. Als het gesprek ten einde is nemen ze met een omhelzing afscheid van elkaar. En je dacht een kwartier daarvoor nog dat ze elkaar in de haren zouden vliegen, zo opgewonden verliep hun conversatie!
Wat is hier aan de hand? Ik realiseerde mij dat je het antwoord op die vraag slechts kunt vinden als je bereid bent erin te duiken. Vanuit welke cultuur, welke achtergrond en welke maatschappelijke opvattingen zijn die ‘Fransen’ bezig?
Al gauw blijkt dat je dan de kern van hun conversatie, de Franse taal, moet begrijpen. Ok, dan gaan we de kennis van de Franse taal opvoeren. We gaan les nemen van een Franse leraar/lerares. Wat gebeurt er dan? Precies, je komt weer terecht in de schoolbanken. Na een ongetwijfeld mooie carrière gaat zo’n Franse lerares je vertellen hoe je moet praten in een andere taal. Een taal die ook nog eens een andere basis heeft dan je eigen Nederlands. Je dacht de fase te zijn gepasseerd dat iemand je gaat zitten wijzen op jouw gebrekkige beheersing van een taal. Maar, nee hoor, het gebeurt wel en je wordt geconfronteerd met een existentieel vraagstuk. Wil ik, op mijn respectabele leeftijd nog wel worden gewezen op die onafwendbare onvolkomenheden?
Je gaat naar een taalcursus om te zien hoe het uitpakt. Je verdiept je in de vraag hoeveel woorden je tenminste moet beheersen om een taal een beetje te kunnen spreken. Dat zijn er tenminste 500, zo blijkt. En dan die grammatica. Die verdomde Fransen doen verrekte moeilijk met het gebruik van het werkwoord. En dan de volgorde in de zinnen. Dan blijkt er ook nog eens een verschil te zijn hoe stukken in de krant zijn geschreven en hoe de spreektaal gaat.
Gelukkig hadden wij nog het voorrecht dat we Frans op school kregen. Maar het meeste is verdwenen in de echoput van het Engels. Iemand die deze up hill battle eerder had meegemaakt wees mij erop dat ik bezig was
met het vergroten van het probleem en zo bezig was mijzelf richting de stress te duwen. Waarom zie je het niet als een uitdaging en concentreer jij je niet op de winst die je bereikt als je met de Fransen behoorlijk kunt praten? Hij zei ook tegen mij dat er enkele wetmatigheden in het leven zijn. De eerste is dat je alleen maar door te investeren een resultaat kunt bereiken. In de tweede plaats kun je tijdens dat proces niet beter doen dan je best. En in de derde plaats is het grote belang belangrijker dan het kleine.
Met andere woorden, zit niet zo te zeiken en begin er aan en je bereikt altijd resultaat. Ik deed dat en leerde al snel een mooie Franse uitdrukking die ze in de Var regelmatig gebruiken: ‘Er bestaan geen problemen, slechts uitdagingen en oplossingen.’
Wat ik ook leerde is, dat angst een slechte raadgever is. Dat produceert zaagsel in je hoofd en belemmert je denkvermogen. Ik bedacht mij dat Erasmus dat in de 16e eeuw ook al had gezegd!
En weet je wat ik er ook aan over heb gehouden? Dat is dat Frankrijk een fantastisch land is, dat gelukkig wordt bewoond door Fransen, waar je een hoop van kunt leren. Zei Annemarie Jorritsma niet een keer dat Frankrijk een mooi land is, alleen jammer dat er Fransen wonen! Zo zie je in welke put je dondert als je de Franse taal niet wil leren. l
Reageren?
bauke.geersing@wanadoo.fr redactie@a-n-m.com
Siebe Huisman is de specialist in het nationaal en internationaal verhuizen en transporteren van uw waardevolle bezittingen.
Of het nu gaat om een compleet interieur, een schilderij, koffers, een motor of bijzondere bouwmaterialen, van een eerste gesprek tot daadwerkelijke uitvoering; met Siebe wordt het een zorgeloos gegeven.
Zo rijdt hij elke week naar de Côte d’Azur voor al uw kleine en grote goederen. Snel, betrouwbaar, met kennis van zaken én met begrip voor de privacy van de klant.
KUNST Hannedea van Nederveen Meerkerk
Hannedea van Nederveen Meerkerk is erelid van de MoWIC Stichting voor Onderzoek en Behoud van Monumenten van de WestIndische Compagnie.
Paul Gauguin, Nachtcafé (met Mme. Ginoux), 1888, Pushkin Museum, Moskou
In deze aflevering vervolgen we aan de hand van Van Gogh’s oeuvre een cultuurwandeling door zijn leven. Deel 1 van dit verhaal vindt u in de zomereditie van ANM Magazine.
Arles 2
De relatie begon kameraadschappelijk. Maar hun kunstopvattingen bleken te ver uiteen te liggen. Gauguin bewonderde de fijne figuratie van Raphael, Ingres en Degas. Hij begon het schilderij buiten, om het thuis uit te werken. Vincent verkoos de expressieve Daumier, Daubigny en Monticelli. Hij wilde werken in de vrije natuur direct vanuit het gevoel. De discussies liepen hoog op. Gauguin schreef aan Emile Bernard: ‘Van Gogh waardeert mijn werk, maar als ik bezig ben geeft hij altijd commentaar want dan is dit fout en dan moet dat anders en hij weet alles beter. Maar je hebt gelijk, ik moet mijn kalmte bewaren.’ Anderzijds vond Vincent zijn collega arrogant. Hij nam het hem ook kwalijk, dat ‘Arles’ voor hem een tussenstation bleek, omdat deze droomde van een paradijselijk leven in het tropische Martinique. Bovendien hadden zij beiden een oogje op dezelfde dame. Dat was Marie Ginoux, bij wie hij gewoond had. Hij bleef met haar en haar man contact houden.
In december 1888, de laatste maand van hun partnerschap, schilderde Vincent twee stoelen, zijn eigen en die van Gauguin. De zijne was een knalgele keukenstoel op de plavuizen met daarop het vaste attribuut, zijn pijp met tabak. Op
de achtergrond wat uien in een kistje, waarop zijn handtekening.
De stoel van Gauguin was voornaam. Mahoniehout met een gewelfde rugleuning en armleggers. De strooien zitting was groen waarop een kaars in een kandelaar en twee boeken. Het groene behang en het bonte, hoogpolige tapijt zijn eveneens chique. Vincent was stilistisch geen symbolist, maar veel van zijn werken zitten vol symbolen!
Vincent van Gogh, Madame Ginoux (L’Arlésienne), 1888, Metropolitan Museum, New York
Saint-Rémy -de-Provence
Op een avond gebeurde het vreselijke. Van Gogh sneed een stuk van zijn oorlel af. Hij stuurde dat in een doos naar Gabrielle Bertier. Zij was een dienstmeisje in een plaatselijk bordeel, te jong om als prostituée te werken. Gauguin berichtte Theo, en vertrok de volgende ochtend naar Parijs.
Vincent werd verbonden en naar het psychiatrisch asiel in SaintRémy gestuurd. Maar na een paar dagen was hij alweer terug. Theo kwam naar Arles en Vincent liet zich vrijwillig weer opnemen. Het psychiatrische asiel was gevestigd in het klooster Saint-Paul de Mausolé in Saint-Rémy-de-Provence.
Van Gogh’s werk werd door het personeel gewaardeerd en hij mocht als enige patient in het park rondlopen en later ook buiten de muren. Hij wilde zich aan zijn demonen ontworstelen. Zo ontstonden de Bloeiende struiken in
het park, de Irissen, de Sterrennacht, Cypressen met wandelaars, Olijfgaard, het Korenveld, om maar een paar van zijn daar ontstane 150 schilderijen te noemen. Dynamisch werk in stralend, contrastrijk coloriet, vooral geel en blauw. Nooit met rechte lijnen alsof alles beweegt in de zinderende zon.
Irissen in gele vaas (bloemen oorspronkelijk paars; rood geatrofieerd), 1889, Jean-Paul Getty Museum,Los Angeles
Sterrennacht, 1889, Museum of Modern Art (MoMa), New York
Veel verflagen over elkaar, de ‘impasto’-techniek. Hierdoor verkreeg hij in de kleuren de voor hem karakteristieke diepte. Hij schreef aan zijn zuster Willemien, dat kleur en alleen kleur hem kon redden en dat de wereld meer kleur nodig had. Dat hij eens zijn verf op at, wijst echter op zijn psychische instabiliteit.
Hij verbleef vrijwillig in het ziekenhuis tot mei 1890. In zelfreflectie maakte hij het zelfportret met het verbonden oor.
Auvers-sur-Oise
Na zijn ontslag verliet hij de Provence en ging naar Auverssur-Oise ten noorden van Parijs. Hier was een kunstenaarskolonie, een ontmoetingsplaats voor toen al bekende schilders. Hiertoe behoorde de arts Paul-Ferdinand Gachet, ook schilder, graficus en etser. Hij werkte onder het pseudoniem ‘Paul van Ryssel’, zijn geboorteplaats. Hij had een atelier op zolder voor het creëren en drukken van etsen.
Op advies van Pissarro vroeg Theo aan Gachet om Vincent te behandelen. Deze huurde een kamer in Auberge Ravoux. Hij bezocht de arts dikwijls en schilderde diens vrouw, hun dochter en het (nu allerduurste) portret ‘Dr. Gachet’. Bij hem maakte hij ook zijn enige ets, eveneens een portret van de dokter.
Gachet ried hem aan om zoveel mogelijk te werken. Door onophoudelijk te schilderen zou het hem
Olijfgaard, juli 1889, Kröller-Müller Museum
beter gaan. Zijn productiviteit was dan ook enorm. Van 20 mei tot 29 juli maakte hij 75 schilderijen en 750 tekeningen. Maar Van Gogh vroeg zich na enige tijd af, of de man niet gekker was dan hijzelf. De digitalis op het portret zou een verwijzing kunnen zijn naar een hartaandoening.
De boomwortels waren zijn laatste schilderij voordat hij zich in een korenveld door de borst schoot. Een wirwar van kronkels in onnatuurlijk coloriet.
Van Gogh was ziek, lichamelijk en geestelijk. Hij was alcoholist en ondervoed, had syfilis en wellicht een oogafwijking. Misschien lag de
schaduw van het tweede-kind-zijn over zijn geest. Op een dag werd het hem teveel en schoot hij zich in een korenveld in de borst. Enkele dagen later overleed hij met zijn broer aan zijn zijde.
‘La tristesse durera toujours’ waren zijn laatste woorden.
Roem
Toch begon zijn ster al in 1888 te rijzen, toen Theo zijn werk inzond voor de Salon des Indépendants. Op een expositie in 1890 in Brussel van ‘Les Vingt’, een Belgische groep avant-garde kunstenaars, werd ‘De rode wijngaard’ uit november 1888 gekocht door de toen bekende Belgische schilderes Anna Boch, zuster van Eugène Boch.
Het publiek ging zijn authentieke spiritualiteit steeds meer waarderen. Zijn oeuvre had grote invloed op de vernieuwende kunst in de twintigste eeuw.
Hij zag in Parijs het ‘Bouquet de Tournesols’ van Claude Monet. Gebiologeerd koos hij elf keer hetzelfde onderwerp. In Parijs vier en zeven in Arles.De twee met 12 stelen hebben een lichtblauwe achtergrond en die met 15 zijn ‘Geel op geel, verder niets’, schrijft hij vanuit Arles. Als bij Monet in de stadia van het leven: van ontloken bloem naar verwelkte.
Bloemen van de vreugdevolle levenscyclus maakten hem tot wat hij wenste te zijn: ‘De Schilder van de Zonnebloemen’. l
Zonnebloemen in vaas, 1890, Van Gogh Museum. Vaak schilderde Van Gogh in ‘impasto’, dikke lagen verf om diepte te verkrijgen
De grote snuit van de wolf geeft niet alleen een uitstekend reukvermogen, maar zorgt er ook voor dat hij bij de jacht op zijn prooi het hoofd koeler houdt
Halverwege de vorige eeuw was de wolf hier uitgeroeid, maar sinds 1992 hebben zich inmiddels ruim duizend wolven in Frankrijk gevestigd. Ze zijn vanuit Italië over de Alpen geklommen. In de Provence schat men hun aantal op 650 en in de Var leven er ongeveer 250 in 25 roedels. Er lopen 5 roedels in de buurt van het militaire oefenterrein in Canjuers. Daar vinden ook de meeste aanvallen op schapen plaats.
Maar de schuwe wolven beperken zich zeker niet alleen tot het Esterelgebergte en het Massif des Maures. Het bosgebied tussen Draguignan en Salernes is het jachtterrein van twee meutes. Langs de Route de Draguignan kwam een van onze lezers onlangs een wolf tegen bij het uitlaten van de hond.
De Fransen staan positiever ten opzichte van de aanwezigheid van de wolf dan onze landgenoten in de dichter bevolkte Lage Landen. Sinds de tijd van Karel de Grote bestaan er van overheidswege wolvenjagers, een beroep dat van vader op zoon overging en dat door de vorst werd beloond met belastingvrijstelling. De Lieutenants de Louveterie zijn hier nog een uitvloeisel van. Tegenwoordig is dit
een vrijwillige functie, die wordt uitgeoefend door een zeer ervaren jager die in bredere zin het beheer van de fauna onder zijn hoede heeft. Jaarlijks wordt 19% van de wolvenpopulatie afgeschoten , sinds het begin van dit jaar waren dat er 96. Na een recente aanval op een schaapskooi waarbij 22 schapen werden doodgebeten heeft de lokale Lieutenant de Louveterie 10 nachten op de wolf gejaagd, maar is uiteindelijk onverrichterzake teruggekeerd. Behalve door de schapenhouders wordt de wolf ook betreurd door de jagers, die minder zwijnen te schieten hebben omdat ze door de wolf worden opgegeten.
De overheid ondersteunt projecten die tot doel hebben te helpen met de wolf te leven. Voor een doodgebeten schaap kan de eigenaar een bedrag van 280 euro claimen. Er is 1 miljoen euro beschikbaar als subsidie voor de aanschaf van elektrische hekken.
De schaapskudden op de alpenweiden worden sinds kort beschermd door grote Pyreneese Berghonden die wij nog kennen uit de serie Belle et Sebastien. Voor de argeloze bergwandelaar kan dit nog wel eens een benauwd momentje opleveren als ze niet ver genoeg van de kudde wegblijven. (Een goede reden om hiermee in Drenthe niet te beginnen). Om de herders een betere nachtrust te gunnen slapen vrijwilligers te midden van de kudde om, wanneer de honden aanslaan, een Dion Grausje te doen (zie youtube.com/shorts/g4tgZG7EQkg). Overigens is dit tot opluchting van de vrijwilligers nog niet nodig geweest. In de Var wordt geëxperimenteerd met drones die het gebied rond de kudde surveilleren met infraroodcamera’s. In Italië is een studie gaande waarbij gepoogd wordt om wolven met rubber kogels te verjagen. Gekeken wordt of dit tot gewenste gedragsverandering leidt. Wellicht kan men hier ook in
Nederland zijn voordeel mee doen. Wolven spreken enorm tot de verbeelding. Naast een associatie met een ongecontroleerde wildernis en potentieel gevaar voor mens en gehouden dier wordt zijn imago ook nog bepaald door de figuur uit de sprookjes van onze kindertijd en de verbeelding van de duivel in de vroeg christelijke traditie. De emoties die een rol spelen bij onze houding jegens wolven (angst, woede, blijdschap) zijn genetisch vastgelegd. Globaal genomen zijn er twee groepen: Ego-centrische (dieren mogen door de mens gebruikt worden) en Eco-centrische (dieren verdienen zorg en hebben hun eigen rechten). In Nederland is de laatste groep het grootst. De toekomst zal uitmaken hoe wij met de wolf leren samenleven. l
mythe van een schilder in de eeuw
Een bijzondere tentoonstelling, met de bijzondere medewerking van het Musée du Louvre. Van 15 november 2025 tot 15 maart 2026 vindt in het Musée des Beaux-Arts in Draguignan de expositie ‘Le phare Rembrandt’ plaats. In deze tentoonstelling draait alles om hoe de schilderkunst van Rembrandt (1606-1669) in de achttiende eeuw in Frankrijk werd ontvangen en wat dat betekende voor kunstenaars en kunstliefhebbers.
Rembrandt’s werk heeft altijd tot de verbeelding gesproken, dankzij zijn meesterlijke spel met licht en zijn krachtige penseelstreken.
Tijdens de Verlichting, een periode vol nieuwe ideeën en ontdekkingen, groeide de fascinatie voor Rembrandt in Frankrijk enorm. In deze expositie ontdek je hoe zijn stijl werd bewonderd, geïmiteerd en zelfs soms verkeerd toegeschreven aan andere schilders. Je ziet vijftig werken die toen aan Rembrandt werden toegeschreven of die door kunstenaars zijn gemaakt die zich door hem lieten inspireren en zijn werk verzamelden. Zo krijg je inzicht in hoe Rembrandt’s stijl doorwerkte in de Franse kunst en verzamelcultuur, nog voordat romantici van hem een eenzame, onbegrepen held maakten.
De ‘Rembrandts’ van Draguignan
Het Musée des Beaux-Arts van Draguignan heeft twee bijzondere schilderijen in de collectie, die in 1793 tijdens de Franse Revolutie zijn buitgemaakt en aan Rembrandt werden toegeschreven. Beide werken tonen een jonge man met een bijzondere muts en een gouden ketting, in warme kleuren en met veel contrast tussen licht en donker. Ze komen uit dezelfde privéverzameling en vormden waarschijnlijk een tweeluik –twee verschillende schilderijen, maar bedoeld als een paar, gebaseerd op het idee van Rembrandt’s stijl.
In 1999 werd één van deze schilderijen, ‘Het kind met de zeepbel’, gestolen. Pas vijftien jaar later werd het teruggevonden. Kunsthistorici onderzochten het en waren het erover
Franse school, 18e eeuw, naar
Alexis Grimou, Het kind met de zeepbel
eens: dit is geen echte Rembrandt, ondanks een knap nagemaakte handtekening. Het is waarschijnlijk van een Franse schilder uit de achttiende eeuw, die Rembrandt’s stijl meesterlijk imiteerde.
Het tweede schilderij, ‘Portret van een jonge man met rode muts en gouden ketting’, werd ook ooit toegeschreven aan Rembrandt, maar is eigenlijk gemaakt door een anonieme Hollandse schilder uit de zeventiende eeuw. Kortom, een verzamelaar uit de Provence bracht in de achttiende eeuw twee schilderijen samen die Rembrandtesk aandoen, maar die nooit uit zijn atelier kwamen. Deze ontdekking is de aanleiding geweest voor de tentoonstelling, die laat zien hoe geliefd Rembrandt was in Frankrijk – juist in de tijd dat zijn schilderijen vanuit Nederland naar Franse verzamelingen verhuisden en Parijs uitgroeide tot dé kunsthoofdstad van Europa.
Rembrandt: inspiratie voor kunstenaars en verzamelaars
In deze tentoonstelling word je meegenomen naar een tijd waarin Franse kunstliefhebbers en kunstenaars Rembrandt’s werk leerden herkennen en waarderen. Ze
ontdekten zijn gewaagde techniek, zijn unieke kleurgebruik en zijn liefde voor het licht. Je volgt een route door drie zalen, waarbij je leert over de sterke en zwakke punten die de Fransen in Rembrandt’s schilderijen zagen, en hoe zijn typische ‘tronie’ (karakterkoppen) de basis vormden voor de zogenaamde ‘fantasiefiguren’ in de Franse schilderkunst.
Door Hollandse schilderijen naast Franse navolgers te hangen, laat de tentoonstelling je nadenken over kunsthandel, toeschrijving, kleurgebruik, lichtwerking en de taal die nodig is om Rembrandt’s schildertrucs te beschrijven. Bij elk deel van de route vind je korte uitleg en verrassende details uit 18e-eeuwse kunstboeken, zodat je zelf beter leert kijken en vergelijken.
Educatief & creatief
Voor iedereen, jong en oud, zijn er interactieve onderdelen tijdens dit museumbezoek. Je mag zelf proberen te zien welke attributen typisch zijn voor Rembrandt, hoe je een compositie ‘leest’ of wat de penseelstreek van de meester zo bijzonder maakt. De expositie wordt ondersteund door een rijk geïllustreerde catalogus, met artikelen van kunsthistorici uit Frankrijk, Amerika en Nederland, die je nog dieper meenemen in de wereld van de achttiende-eeuwse kunsthandel, kunstenaarsbiografieën en veilingcatalogi.
Rembrandt, Chardin, Fragonard en tijdgenoten
Het Musée du Louvre leent voor deze gelegenheid één van de meest bewonderde Rembrandts uit: ‘De Heilige Familie met Sint-Anna’, dat in de achttiende eeuw door verschillende beroemde verzamelaars werd gekocht voor enorme bedragen – in 1793 zelfs voor 17.120 Franse livres. Dit schilderij wordt getoond naast werk van Fragonard, Coypel en een grappige ‘hondenscène’ van Oudry, die het licht-donker van Rembrandt vertaalde naar
een tafereel met een hondenfamilie. Uit Washington komen vier schilderijen over, waaronder drie van Rembrandt of zijn atelier, zoals ‘De veegster’, die door Fragonard werd gekopieerd en uiteindelijk in Rusland belandde. Fragonard was één van de kunstenaars die het best Rembrandt’s poëzie en krachtige expressie doorgrondde.
Daarnaast zie je fantasieportretten van Alexis Grimou, de Franse schilder die het meest in de stijl van Rembrandt werkte. Maar ook werken van Chardin, Rigaud, Greuze, De Troy en anderen laten zien hoe Rembrandt’s invloed in Frankrijk doorwerkte. Je ziet onder meer Fragonards beroemde ‘Hoofd van een oude man’ en Hollandse voorbeelden zoals het ‘Portret van Amalia van Solms’ van Rembrandt, geleend uit het museum Jacquemart-André. Meer weten? Bezoek dan de website mba-draguignan.fr l
ANM Magazine mag 20 vrijkaarten voor 2 personen weggeven! Wilt u kans maken? Beantwoord dan de vraag: Hoe heette Rembrandt’s vrouw? Stuur het antwoord vóór 1 november 2025 per e-mail naar redactie@a-n-m.com – succes!
Hollandse school, 17e eeuw, Portret van een jonge man met een rode baret en een gouden ketting
15 november 2025 15 maart 2026
DE MYTHE VAN EEN SCHILDER IN DE EEUW VAN FRAGONARD
Wokken is tegenwoordig een populaire manier van gerechten bereiden. Het stamt oorspronkelijk uit de omgeving van de Chinese stad Canton. Eeuwen geleden groeide er nauwelijks hout; vuurbronnen waren er dus schaars. Dat betekende economisch koken. Hun oplossing: groeten en vlees in kleine stukjes snijden en boven hoog vuur snel roerbakken. Wokken was geboren!
Dit gerecht is een vegetarisch bijgerecht voor 4 personen. U kunt het ook als complete maaltijd serveren door er Basmati rijst bij te koken en er bijvoorbeeld Kipsaté met grove pindasaus, Kroepoek en Seroendeng aan toe te voegen.
Ingredienten
• 1 bloemkool
• 1 struik broccoli
• 1 ui
• 2 teentjes knoflook
• wok olie/arachide olie
• 12 blaadjes basilicum
• 3 eetlepels gele curry paste
• 3 eetlepels water
• ½ dl sinaasappelsap
• 20 cl kokosmelk
• zout
Zelf geef ik de voorkeur aan de gele curry paste van het merk Carry Vinday/Carry & Mael te koop bij de China Market in Draguignan/Trans en Provence.
Bereiding
Verdeel de bloemkool en broccoli in roosjes en was ze. Snijd de steel van de broccoli in dunne plakjes. Blancheer de bloemkoolroosje kort. Pel de ui en knoflook en snipper ze grof. Zet een grote wok op het hoogste vuur en laat de wok zo heet worden dat hij gaat walmen. Voeg een scheutje olie toe en roerbak de ui, knoflook, bloemkool en de broccoli 10 minuten. Pas op dat de ui en knoflook niet verbranden, dan het vuur iets temperen. Voeg de blaadjes basilicum en de met water aangemaakte curry paste toe en roerbak nog 2 minuten. Voeg de sinaasappelsap, kokosmelk en zout naar smaak, toe. Laat het geheel nog kort pruttelen.
Het wijnadvies van Paul Schmit: Pinot Gris Alsace. Eet smakelijk! l
Marja Engelbracht-Brummer is kookliefhebber, maar van huis uit marketing/communicatie-adviseur en grafisch ontwerper. Woont al sinds 2001 in de Provence Verte.
foto: Marcel Reimer
‘Hier is het altijd aangenaam. Het terras van Bar Les Ormeaux is mijn openluchthuiskamer.’ JOLINDE VAN DER ZIJL voelt zich thuis op het grote plein van Tourtour. Niet verwonderlijk, ze heeft lange tijd in de gemeente gewoond. ‘In de vakantie is het hier levendig, maar niet al te druk en nu de toeristen grotendeels weg zijn keert de rust terug en is het hier net een huiskamer. Ik hoef hier maar te gaan zitten en na 10 minuten komt er al een bekende op me af.’ Na Saint-Pierre de Tourtour is Jolinde alweer een paar keer verhuisd. ‘Mijn knieën zijn al lang slecht en toen ik mijn huis te koop zette ging het allemaal heel snel. Het was augustus en waar kun je dan terecht? Het werd een seniorenflat in résidence La Garance in Draguignan, goed gelegen naast het ziekenhuis, tegenover de Lidl en schuin tegenover het uitvaartcentrum, wat wil je nog meer? Naast een hoge huur moest ik ook nog eens € 550 lidmaatschap betalen aan de animatieclub. Ik zocht dus verder en kwam in Vidauban terecht. Een aardig appartement in een aardige wijk. En met een aardige huisbaas. Ik hoef niet meer verkassen.’ Jolinde komt nog steeds 1 à 2 keer per week in Tourtour. ‘Voor taalles, de bibliotheek, het zwembad in SaintPierre en zo nog een paar dingen.’ l
NEDEXPAT – de beste aanvullende ziektekosten
U woont in Frankrijk en bent verplicht verzekerd bij het Franse ziekenfonds CPAM? Deze vergoedt slechts 60 tot 70% van een laag gehouden basistarief. Een aanvullende ziektekostenverzekering (mutuelle) kan dan wenselijk zijn.
Om de collectieve aanvullende verzekering NedExpat te kunnen aanbieden, is in 2000 CMUNF in het leven geroepen. Assurances Secara 3000 heeft deze verzekering bij verzekeraar April International ondergebracht. Naast de opties voor 100%, 150% en 300% dekking van de met de CPAM overeengekomen tarieven, biedt Assurances Secara 3000 ook een polis die alleen de kosten voor ziekenhuisopname dekt. De Opties 150 en 300 kennen als enige mutuelle in Frankrijk geen periodieke (iedere 5 jaar) leeftijdgebonden premieverhoging vanaf de leeftijd van 65 jaar
Collectief verzekeren betekent voor u: aanzienlijk lagere premies; geen keuring, dus geen uitsluiting; een polis die is afgestemd op uw situatie; actuele voorlichting over zorg en verzekering; een Nederlandstalige helpdesk; belangenbehartiging bij problemen. Kijk voor meer informatie over de NedExpat verzekering op www.cmunf.fr
Naast NedExpat, de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, biedt Assurances Secara 3000 ook auto-, woning- en – niet te vergeten – reisverzekeringen. Vraag uw op maat gemaakte offerte aan bij:
PETER DE JONG, +33 (0)4 76 37 05 22
5-7 place Saint-Clément, 38480 LE PONT-DE-BEAUVOISIN peter.de.jong@secara.fr – www.secara.fr
Secara 3000
Westerzee France Sarl is sinds 1981 werkzaam aan de Côte d’Azur met als specialisatie het verzorgen van de verzekeringen voor particulieren in Frankrijk. Westerzee biedt u na risicoinspectie door een expert de speciale HISCOX-verzekering voor uw huis aan: opstallen, inboedel, kunst, antiek en andere kostbaarheden zijn dan optimaal verzekerd. En Westerzee combineert dit met een aansprakelijkheidsverzekening, een volledige rechtsbijstandsverzekening en de sublieme service van de HISCOX hulpcentrale. Dit op allrisk-voorwaarden en op basis van de vervangingswaarde. Dit in tegenstelling tot de standaard Franse verzekeringscontracten. Een bijzondere verzekering, die is gebaseerd op wederzijds vertrouwen, gemak en grote flexibiliteit. Verder werken wij samen met gerenommeerde maatschappijen, zoals Allianz Courtage (auto, opstal/inboedel), Cegema (aanvullende ziektekosten) en Helvetia (bootverzekering).
Is uw interesse gewekt? Neem dan contact op:
WESTERZEE FRANCE SARL
Kick Roodhuyzen de Vries, directeur 107 avenue de Pierrefeu, 06560 Valbonne +33 (0)4 92 92 23 33 info@westerzee.com