IU0425

De Efteling moeten

we doorgeven aan de toekomstige generaties

Jaargang 3 | Editie 4 | december 2025

EU kiest voor strategische aanpak koolstofarme brandstoffen

Pilot met toekomstbestendige transportleiding Industrie & Utilit y

Slim & duurzaam Watergebruik begint met de oplossingen van Logisticon verhuur

Bij Logisticon Verhuur begrijpen we uw behoeften en bieden we oplossingen op maat. Of u nu tijdelijke waterbehandeling

nodig heeft, nieuwe oplossingen wilt testen of grootschalige investeringen wilt uitstellen, wij staan voor u klaar. Ontdek onze uitgebreide verhuurvloot voor waterzuivering en -behandeling, de grootste in Europa. Van zandfilters tot MBR-systemen, we hebben de componenten en complete installaties die passen bij uw situatie.

De voordelen van huren zijn duidelijk:

+ Geen noodzaak voor grote initiële investeringen.

+ Kosten blijven transparant en beheersbaar.

+ Test en ervaar de gewenste oplossing voordat u zich verbindt.

+ Flexibiliteit om snel in te spelen op noodsituaties.

Bij Logisticon Verhuur streven we ernaar om uw waterbehandeling naadloos en zorgeloos te optimaliseren.

Industrie & Utilit y rie & Util

Industrie & Utility is onderdeel van Duurzaamheid & Energiegids, een print en online uitgave van Jetvertising b.v. onder redactie van Nederlandse Bouw Documentatie en De HandelsCourant.

Uitgever

Jetvertising b.v.

Tiendweg 12

2671 SB Naaldwijk

Tel. +31 (0)70 - 399 00 00 directie@jetvertising.nl

Inhoud

‘De Efteling moeten we doorgeven aan de volgende generaties’

Redactie Gebouwde omgeving Nederlandse Bouw Documentatie (NBD-Online) redactie@jetvertising.nl

Industrie De HandelsCourant (HC) redactie@jetvertising.nl

Persberichten info@jetvertising.nl

Vormgeving MSU Nikkelstraat 1C

8211 AJ Lelystad

Advertenties

Jetvertising b.v. Tiendweg 12

2671 SB Naaldwijk

Tel. +31 (0)70 - 399 00 00 robbin@jetvertising.nl

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, gekopieerd of hergebruikt zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

Wereldprimeur pilot-installatie voor het kraken van

ammoniak op industriële schaal

Air Liquide heeft de succesvolle opstart aangekondigd van ‘s werelds eerste pilot plant voor het kraken van ammoniak op industriële schaal, in de haven van Antwerpen-Brugge. Met een conversie-capaciteit van 30 ton ammoniak naar waterstof per dag.

Deze baanbrekende innovatie is een belangrijke technologische schakel om op een realistische manier ammoniak om te zetten in waterstof, en de uitdagingen om waterstof te transporteren op te lossen. Deze - op industriële schaal bewezen - technologie voor de ontwikkeling van ‘ammonia cracking plants’ op wereldschaal maakt toegang tot koolstofarme en hernieuwbare waterstof mogelijk voor het decarboniseren van industrie en mobiliteit.

De mogelijkheid om waterstof efficiënt te transporteren over lange afstanden is een hardnekkige uitdaging bij het ontwikkelen van een mondiale waterstofeconomie. Ammoniak (NH3), gevormd door waterstof- en stikstofmoleculen, toont aan dat het een waardevolle waterstofdrager is. Het kan kostenefficiënt geproduceerd worden in regio’s die rijk zijn aan hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-, wateren windenergie of andere koolstofarme energiebronnen. Er is al een operationele wereldwijde infrastructuur om ammoniak op grote schaal te produceren, transporteren en

gebruiken. Dit maakt het exporteren van ammoniak mogelijk vanuit energierijke regio’s naar eindgebruikers wereldwijd, waar het vervolgens kan worden “gekraakt” tot waterstof, een cruciaal onderdeel voor het decarboniseren van industrie en mobiliteit.

Deze nieuwe - en zelf ontwikkelde - technologie voor het kraken van ammoniak breidt het portfolio van Air Liquide voor koolstofarme en hernieuwbare waterstofproductie uit. Als onderdeel van de succesvolle ontwikkeling van deze unit werden belangrijke gepatenteerde innovaties gerealiseerd op kritieke gebieden, waaronder procesveiligheid, materiaaltests, geavanceerde katalyse voor ammoniak-kraken, ammoniakverbranding en efficiënte molecuulscheiding Het succes van dit project toont Air Liquide’s competenties aan om technologieën op te schalen van laboratoriumonderzoek naar industriële toepassingen en om unieke oplossingen voor haar klanten te ontwikkelen.

Tata Steel Nederland gaat Vattenfallenergiecentrales in de IJmond-regio overnemen

Tata Steel Nederland neemt de energiecentrales van Vattenfall in de IJmond-regio over. Daartoe is een definitieve overeenkomst ondertekend door beide partijen. Als onderdeel van de transactie worden alle medewerkers van de Vattenfall-centrales in de IJmond-regio werknemers van Tata Steel Nederland. Financiële details worden niet bekendgemaakt.

Hans van den Berg, CEO van Tata Steel Nederland: “De energiecentrales van Vattenfall en haar voorgangers zijn al bijna een eeuw een logische combinatie met ons staalproductieproces. De centrales zijn uniek omdat ze, in tegenstelling tot andere energiecentrales in Nederland, draaien op de restgassen uit ons staalproductieproces. Nu het huidige contract eind 2025 afloopt, is dit het moment om het eigendom te wijzigen: Door eigenaar te worden van de energiecentrales kan Tata Steel Nederland de complexe, stapsgewijze transitie van het huidige staalproductieproces naar een koolstofarme, groene staalproductie beter beheersen. Deze eigendomsoverdracht is dan ook een belangrijke en tastbare stap in de transitie van Tata Steel Nederland naar groen staal.”

Alexander van Ofwegen, Senior Vice President en Hoofd van Business Area Customers & Solutions en Heat bij Vattenfall: “Vattenfall ondersteunt de ambitie van Tata Steel om te verduurzamen. In deze transitie zijn de gascentrales in Velsen nog steeds nodig. Deze overeenkomst is daarom een win-winsituatie. Voor de medewerkers van de centrales, omdat het

werk onder vergelijkbare arbeidsvoorwaarden wordt voortgezet, en een winst voor Tata Steel, dat meer controle krijgt over de gehele keten in de transitie naar CO2-arme staalproductie.”

VATTENFALL

ENERGIECENTRALES IN DE

IJMOND-REGIO

De centrales van Vattenfall in de IJmond-regio bestaan uit drie eenheden. De centrales 24 en 25 in Velsen-Noord wekken voornamelijk elektriciteit op uit restgassen van het staalproductieproces. Deze elektriciteit wordt door Tata Steel gebruikt in haar operationele processen. De derde eenheid is IJmond 01, een warmtekrachtcentrale op het terrein van Tata Steel in IJmuiden. Deze eenheid wordt eveneens aangedreven door restgassen uit het staalproductieproces en produceert zowel elektriciteit als stoom. Ook deze elektriciteit en stoom worden gebruikt in de operationele processen van de staalfabriek. De drie eenheden bieden werk aan ongeveer 116 medewerkers. De ondernemingsraden van zowel Vattenfall als Tata Steel hebben hun advies over de transactie uitgebracht. Toezichthouders, waaronder de Autoriteit Consument & Markt, hebben goedkeuring gegeven aan de

eigendomsoverdracht van de energiecentrales. Het eigendom wordt op 1 januari 2026 overgedragen aan

Tata Steel Nederland.

Foto: door Arwin Meijer, CC-SA-BY-3.0

INEOS spant tien anti-dumpingzaken

bij Europese Commissie aan

INEOS zal in totaal tien belangrijke anti-dumpingzaken aanspannen bij de Europese Commissie. Deze ongekende stap is volgens het bedrijf noodzakelijk om zijn locaties, werknemers en langetermijninvesteringen te beschermen. Waarmee ook duizenden klanten, leveranciers en aannemers worden beschermd die afhankelijk zijn van een sterke Europese chemische industrie.

INEOS is van mening dat de Europese chemische sector, de basis van de moderne productie, wordt overspoeld door een vloedgolf van goedkope import uit Azië, het Midden-Oosten en de Verenigde Staten. Deze producten onderbieden de prijzen van Europese producenten, die te maken hebben met de hoogste energieprijzen ter wereld en stijgende, eenzijdige CO2-kosten.

Volgens de European Chemical Trade Association is de import van chemicaliën uit China in de eerste helft van 2025 met 8,3% gestegen, waardoor Europa overspoeld wordt

met koolstofintensieve producten die een fractie van onze energiekosten betalen en helemaal geen koolstofprijs hebben. Om de schade nog verder te vergroten, zal de recente handelsdeal tussen de EU en de VS het handelstekort nog verder verergeren, doordat Europa de weinige bescherming die het nog had tegen dumpingprijzen, opgeeft. De 10 INEOS-zaken beschermen strategische producten, waaronder PVC, MEG, BDO, PTA, ABS, polyethyleenglycolen, butylacetaat en polyolefinen, die de ruggengraat vormen van de Europese automobiel-, defensie-, Lees verder op de volgende pagina

elektronica-, bouw-, verpakkings- en farmaceutische industrie. Deze materialen, die worden geproduceerd op 15 INEOS-locaties en meer dan 5.000 directe banen voor geschoolde werknemers ondersteunen, zijn onmisbaar voor medische hulpmiddelen, medicijnen, huisvesting, transport en infrastructuur. Zonder deze materialen komt de Europese productie tot stilstand.

INEOS ondersteunt haar klanten ook met een groeiend aantal antidumpingaanvragen, bijvoorbeeld PET, omdat oneerlijke importen niet alleen chemische producenten treffen, maar hele waardeketens, van grondstoffen tot verpakkingen, voedsel en consumptiegoederen. Veel Europese fabrikanten worden nu gedwongen om handelsbescherming aan te vragen voor producten verderop in de keten om te overleven.

Het toenemende aantal actieve antidumping- en handelsbeschermingsonderzoeken in Brussel

onderstreept de omvang van het probleem, aangezien hele industrieën nu vechten om de productie in Europa te houden.

Steve Harrington, CEO van INEOS Styrolution, zei: “Dit is industriële zelfbeschadiging. Terwijl de VS en China hun industrieën beschermen, staat Europa oneerlijke ABS-import uit Zuid-Korea en Taiwan toe. Dat brengt zes ABS-fabrieken en 1.000 Europese banen in gevaar. De eigen gegevens van de Commissie laten een schadepercentage zien van 67%, maar Brussel stelt antidumpingheffingen van slechts 3,7% voor, wat volkomen ineffectief is. Als Europa niet daadkrachtig optreedt, is het gedaan met ons.”

Volgens de eigen analyse van de Europese Commissie lijden Europese ABS-fabrikanten verliezen die gelijk zijn aan twee derde (67%) van hun normale winstgevendheid als direct gevolg van oneerlijk geprijsde import. De antidumpingheffing van 3,7% die

Brussel voorstelt, is daarentegen het tariefniveau dat op die import wordt geheven om eerlijke concurrentie te herstellen. In het geval van ABS is de heffing veel te laag om de schade van 67% te compenseren. Het stelt buitenlandse leveranciers in staat om te blijven verkopen tegen kunstmatig lage prijzen die Europese producenten simpelweg niet kunnen evenaren. Kortom, de Commissie erkent de omvang van de schade, maar weigert een zinvolle oplossing te bieden.

Met energiekosten die drie tot vier keer hoger liggen dan in Azië of de VS, en stijgende CO2-kosten die uniek zijn voor Europa, worden chemische fabrikanten gedwongen te sluiten, terwijl buitenlandse concurrenten ongehinderd producten met een hoge uitstoot op de EU-markt dumpen.

“BDO is essentieel voor geneesmiddelen en medische hulpmiddelen, maar Europa laat zijn productie wegvagen door oneerlijke handel”, waarschuwde Andrew Brown, CEO van INEOS Enterprises. “Dat is geen veerkracht, dat is roekeloosheid.” INEOS roept de Europese Commissie op om haar handelsbescherming te versterken en vóór het einde van het jaar de nodige middelen beschikbaar te stellen en daadkrachtig op te treden om de de-industrialisering van Europa te stoppen.

“Europa spreekt over autonomie, veerkracht en de Green Deal”, aldus Tom Crotty, directeur van de INEOS Group. Maar geconfronteerd worden met flagrante productdumping, getuigt van zwakte. Vestigingen sluiten, de import van koolstofintensieve producten neemt toe en politici slapen nog steeds aan het stuur. Als Europa niet snel wakker wordt, zal het niet alleen zijn chemische industrie verliezen, maar ook de basis van zijn hele productiesector.

Foto: door stockphotos.com

Covestro overname

door ADNOC krijgt voorwaardelijke goedkeuring van Europese Commissie

Het staatsoliebedrijf ADNOC uit

Abu Dhabi heeft van de EU voorwaardelijke goedkeuring gekregen voor zijn bod van 14,7 miljard euro (17 miljard dollar) op het Duitse chemiebedrijf Covestro, zo meldde de Europese Commissie vrijdag.

De goedkeuring is afhankelijk van de volledige nakoming van de door de partijen gedane toezeggingen, waaronder de voorgestelde aanpassing van de statuten door ADNOC en het delen van de patenten van Covestro op het gebied van duurzaamheid met enkele andere marktdeelnemers. De Commissie, de mededingingstoezichthouder van de EU, hervatte

haar onderzoek naar de deal op 24 oktober, nadat ze op 3 september een pauze had ingelast in afwachting van de gevraagde informatie. ADNOC bood vorige maand aan haar statuten te wijzigen om tegemoet te komen aan de zorgen van de EU over haar onbeperkte staatsgarantie, en beloofde tevens de intellectuele eigendom van Covestro in Europa te

behouden. De deal, de grootste overname van ADNOC tot nu toe en een van de grootste buitenlandse overnames van een EU-bedrijf door een Golfstaat, heeft geleid tot zorgen bij de EU dat het bedrijf mogelijk staatssubsidies gebruikt om Covestro over te nemen.

Foto: door John William Doe, CC-SA-BY-3.0

Blue Circle Olefins en Ducor Petrochemicals werken

samen aan circulaire polypropyleenketen

Blue Circle Olefins en Ducor Petrochemicals gaan samenwerken om een volledig circulaire keten voor polypropyleen te realiseren. Het partnerschap richt zich op de productie en gezamenlijke marketing van bio-polypropyleen en koolstof gerecycled polypropyleen. Hiermee spelen beide bedrijven in op de groeiende vraag naar duurzame kunststoffen in sectoren zoals gezondheidszorg, automotive, verpakkingen, elektronica en huishoudelijke producten.

Blue Circle Olefins ontwikkelt een Methanol-to-Olefins (MTO)-fabriek in Rotterdam die vanaf 2030 groene methanol - geproduceerd uit gemengd plastic afval en landbouw- of bosresten - omzet in biobased en gerecyclede ethyleen en propyleen. Dit levert fossielvrije grondstoffen voor circulaire plastics en vermindert

de uitstoot van broeikasgassen met meer dan tachtig procent ten opzichte van traditionele op olie gebaseerde polyolefinen.

Ducor Petrochemicals brengt zijn expertise in op het gebied van flexibele productie en klantgerichte oplossingen, waardoor op maat gemaakte

polypropyleenproducten in kleinere volumes mogelijk zijn. Samen willen de bedrijven de hele waardeketen ontwikkelen en klanten helpen bij de overgang naar honderd procent circulair polypropyleen in 2030.

Het initiatief sluit aan bij de ambitie van beide bedrijven om duurzaamheid en innovatie te combineren en zo de Europese chemische industrie te voorzien van circulaire grondstoffen. Door afval om te zetten in hoogwaardige materialen dragen Ducor en Blue Circle Olefins bij aan een fossielvrije toekomst en een aanzienlijke reductie van CO₂-uitstoot..

Havenbedrijf Rotterdam analyseert knelpunten voor ontwikkeling

importterminals waterstof(dragers)

Havenbedrijf Rotterdam wil de import van waterstof en waterstofdragers zoals ammoniak, methanol en LOHC’s (Liquid Organic Hydrogen Carriers) versnellen en start daarom een marktconsultatie.

Hoewel verschillende bedrijven plannen maken, blijven investeringsbeslissingen veelal nog uit. Hierdoor vertraagt de energietransitie. Waterstof(dragers) zijn immers een alternatief voor fossiele brandstoffen zoals olie en aardgas. Op basis van de uitkomsten van de marktverkenning zal het Havenbedrijf bekijken welke rol het zelf kan spelen in het versnellen van de komst van waterstof importterminals.

In de energietransitie is vaak sprake van kip-ei discussies waardoor bedrijven wel plannen maken maar investeringsbeslissingen uitblijven. Zo willen afnemers zeker weten dat waterstof of ammoniak beschikbaar is tegen een redelijke prijs, terwijl producenten zekerheid nodig hebben over afname en transportcapaciteit voor ze investeren in productiecapaciteit. Onzekerheid maakt projecten

lastig te financieren. En dan zijn er nog belemmeringen als netcongestie en de stikstofproblematiek.

Het Havenbedrijf wil met de marktconsultatie grondig analyseren wat de concrete knelpunten zijn bij de ontwikkeling van importterminals voor waterstof(dragers). Het doel is te achterhalen wat nodig is om de realisatie van deze importterminals te

versnellen. Het gaat zowel om financiële als niet-financiële aspecten. De consultatie van bedrijven loopt tot 16 januari 2026. Aansluitend bepaalt het Havenbedrijf of en hoe het een rol wil en kan en wil spelen in het wegnemen van bottlenecks voor het realiseren van importterminals voor waterstof(dragers).

Foto: door Stockphotos.com

Japanse goedkeuring voor PET recycling Avantium

Het plantaardige plastic PEF van Avantium is in Japan officieel goedgekeurd voor recycling binnen de PET flessenstroom. De goedkeuring, verleend door de Council for PET Bottle Recycling (CPBR), is voor het gebruik in een meerlaagse PET-fles.Hiermee wordt voldaan aan een belangrijke voorwaarde voor de toepassing van PEF in de Japanse drankverpakkingsindustrie.

De Japanse branche-organisatie CPBR is verantwoordelijk voor het bevorderen en evalueren van de recycling van PET-flessen. Zij stelt vrijwillige ontwerprichtlijnen op voor PET-flessen en voert grondige evaluaties uit van nieuwe materialen, zodat die verenigbaar zijn met de integriteit en efficiëntie van

recyclingsystemen in Japan. Goedkeuring van CPBR is essentieel voor toelating in het land.

Met de toelating, na een grondig evaluatieproces, kan het PEF van Avantium, op de markt gebracht onder de merknaam Releaf®, worden gebruikt als barrièrelaag in meer-

laagse PET-flessen. Het materiaal voldeed aan fysische, chemische en verwerkbaarheidseisen. Het PEF werd met een ‘A’ beoordeeld. Dit betekent volledige geschiktheid voor fles-tot-fles recycling.

De CPBR-goedkeuring in Japan volgt op eerdere, soortgelijke erkenningen in Europa en de VS om PEF toe te passen als barrièrelaag. Het ondersteunt de transitie van de drankenindustrie naar hernieuwbare en hoogwaardige verpakkingen.

Foto: door Stockphotos.com

Voortaan één onderhoudsmanagementsysteem

voor het Rijksvastgoedbedrijf

Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB), werkt voortaan met één nieuw computersysteem voor het beheer van de terreinen, complexen en gebouwen. Met deze stap brengt het RVB al zijn onderhoudsprocessen samen in één geïntegreerd platform.

Het RVB schreef een aantal jaar geleden een Europese aanbesteding uit met als doel zes onderhoudssystemen te vervangen door één toekomstbestendige oplossing. Gedurende het traject werden meer dan 410.000 assets en 300.000 onderhoudsactiviteiten gestandaardiseerd en in het systeem geladen. Ruim 800 RVB-medewerkers en 800 medewerkers van leveranciers werken voortaan samen in één intelligent onderhoudsmanagementsysteem (i-OMS) van Planon. “Het is een belangrijke mijlpaal van een omvangrijk digitaliseringsproject”, zegt Irene van Munster, directeur

Vastgoedbeheer van het RVB. “We kunnen nu alle onderhoudsprocessen efficiënt en effectief aansturen en monitoren vanuit één onderhoudsmanagementsysteem. Het project past in de strategie van het RVB om de samenwerking met de markt te intensiveren en de uitvoering van de opgaven te versnellen.”

Foto boven : door Hugo de Wolf, Rijksvastgoedbedrijf.

Foto rechts: door Erik Jansen, Rijksvastgoedbedrijf. Directeur Vastgoedbeheer Irene van Munster.

Aquatech kondigt strategische samenwerking aan met Leading Utilities of the World

Bundeling krachten met als doel innovatie en samenwerking in de wereldwijde watersector te versnellen

Aquatech, organisator van internationale vakbeurzen voor een duurzame watersector en LUOW (Leading Utilities of the World), een wereldwijd netwerk van vooruitstrevende waterbedrijven gaan een strategisch samenwerking aan met als doel het bevorderen van innovatie, kennisdeling en leiderschap binnen de wereldwijde waterindustrie.

De samenwerking krijgt concreet vorm tijdens Aquatech Amsterdam 2027, waar beide organisaties gezamenlijk het programma ontwikkelen voor Integrated Leaders Forum, gericht op CEO’s en topbestuurders in de watersector en het Aquatech Innovation Forum dat gericht is op start-ups, innovatiemanagers en technologieontwikkelaars.

Daarnaast omvat het partnerschap gezamenlijke contentinitiatieven voor de online community van Aquatech, waaronder CEO-interviews en events via de digitale kanalen van beide organisaties. Ana Budimir, programmamanager bij LUOW: “Dit partnerschap is een belangrijke stap voor waterbedrijven wereldwijd. Door onze krachten te bundelen, kunnen we de uitwisseling van ideeën en best practices versnellen en zo de sector als geheel versterken.”

Gerben Hardeman, Exhibition Manager van Aquatech Amsterdam: “We zijn trots om de expertise en het leiderschap van LUOW te verwelkomen tijdens Aquatech Amsterdam. Samen creëren we nieuwe kansen voor leiders in de watersector om met elkaar in contact te komen, inzichten te delen en vooruitgang te stimuleren in de hele sector.”).

Foto: door Stockphotos.com

LUOW is een internationaal netwerk dat de meest vooruitstrevende en succesvolle water- en afvalwaterbedrijven samenbrengt. Het platform stimuleert innovatie en operationele excellentie door middel van kennisuitwisseling, benchmarking en strategisch leiderschap. Sinds 1968 organiseert Aquatech Global Events toonaangevende vakbeurzen voor een duurzame watersector in Europa, China en Mexico. Daarnaast beheert Aquatech de grootste online community voor watertechnologie. De beurzen bestrijken alle relevante thema’s: van afvalwater en schoon drinkwater tot bio-economie, industrieel watergebruik, smart water en watertekorten. Aquatech trekt professionals uit alle delen van de sector, waaronder beleidsmakers, marktleiders, specialisten en degenen die de technologie in de praktijk toepassen.

€105 miljoen voor 11 innovatieve projecten

Nederlandse onderzoeksfaciliteiten

Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft besloten om €105 miljoen toe te kennen aan elf innovatieve projecten vanuit Nederlandse onderzoeksfaciliteiten. Zij kunnen daarin de basis leggen voor de ontwikkeling van nieuwe producten, technologieën en diensten. De ondersteuning gaat naar onder andere een nieuwe windtunnel voor militaire en civiele lucht- en ruimtevaart, naar AI-modellen op het gebied van weer, klimaat en water en naar een faciliteit om grotere en complexere drones te ontwikkelen.

De ondersteuning komt vanuit de 2e financieringsronde van de regeling

Faciliteiten voor Toegepast Onderzoek (FTO). In de 1e ronde (2024) werd al €290 miljoen toegekend. Nederlandse Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2) en Rijkskennisinstellingen kunnen met deze steun hoogwaardige en toekomstbestendige faciliteiten voor onderzoek (door)ontwikkelen.

Minister Vincent Karremans (Economische Zaken): “Het kennis- en onderzoeksniveau in

Nederland is hoog. Maar onderzoek en ontwikkeling en uiteindelijk waardevolle innovaties ontstaan niet vanzelf. Die technologieën en producten zijn bovendien keihard nodig voor onze veiligheid, het voorkomen van afhankelijkheden en om ook in de toekomst ons geld te kunnen verdienen. Willen we succesvol blijven, dan zijn ijzersterke onderzoeksfaciliteiten daarvoor de basis en daarom investeren we daarin.”

DE 11 TOEGEKENDE

PROJECTEN

De middelen vanuit de

FTO-regeling gaan naar een nieuw onderzoeksvliegtuig (NLR), de Biospec faciliteit voor processen in voeding en biobased economie (WUR), de Biobased Products Innovation Plant waar aan circulaire innovaties en bioraffinage wordt gewerkt. De Drone faciliteit (NLR) krijgt een uitbreiding om grotere en complexere drones te testen. Naturalis gaat haar monitoring van biodiversiteit verder automatiseren door AI toe te passen. Deltares gaat met deze ondersteuning aan de slag voor een upgrade van haar bassins waar onder-

zoek naar waterveiligheid, energie en klimaatadaptatie plaatsvindt.

MARIN en Deltares krijgen allebei steun voor innovatieve laboratoria. De hogesnelheidswindtunnels ten behoeve van militaire en civiele lucht- en ruimtevaart bij NLR krijgen een update. RIVM gaat een centrale monsterbank inrichten. RCE gaat de toegankelijkheid tot roerende en gebouwde erfgoeddata verbeteren..

Foto: door Stockphotos.com

AD M INI S T R A TI E S

P. Klein

P.J. Passchier

Loire 184 2491 AL Den Haag (Castellum - gebouw B - zesde verdieping)

T. +31(0)70 4 300 100 E. info@vercauterenadministraties.nl

Koelsystemen ontwikkeld voor onderhoudsgebouwen F-35

Moderne gevechtsvliegtuigen zitten vol met computers. Die hebben niet alleen software-updates nodig, maar ook koeling. Heel veel koeling. Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) kreeg daarom de opdracht om in twee nieuwe onderhoudsgebouwen op Vliegbasis Volkel koelsystemen te installeren

Tijdens de vlucht kan een F-35 steunen op een eigen koelsysteem dat wordt aangedreven door de straalmotor. Maar wanneer de motor uit is tijdens testen en onderhoud, heeft de F-35 externe koeling nodig. Het RVB kreeg daarom de opdracht vaste koelsystemen te laten ontwerpen voor de twee nieuwe onderhoudsgebouwen op Vliegbasis Volkel waar nu aan gewerkt wordt. Zogeheten gebouwge-

bonden vliegtuigkoeling moet ervoor zorgen dat de systemen in het toestel altijd voldoende gekoeld blijven. Om de juiste temperatuur te halen, moet er koude lucht onder hoge druk in het toestel worden geblazen. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. ‘De eisen van de vliegtuigbouwer zijn erg hoog’, zegt inkoper Mark den Hartog van het RVB. ‘In een marktconsultatie hebben we de vraag gesteld: welk

bedrijf kan ons helpen bij het ontwerpen, fabriceren en daadwerkelijk installeren van vliegtuigkoeling in het gebouw? Gedurende de aanbestedingsfase bleef er uiteindelijk één partij over: DPA uit Elst. In totaal zijn er twaalf koelsystemen nodig. DPA heeft het koelsysteem zelf ontworpen en laat een groot deel in Italië bouwen omdat daar veel kennis zit omtrent luchtbehandelings- en koelsystemen. Als DPA het wil, kan het de koelsystemen ook aan andere landen leveren die de F-35 hebben.

Foto: door Stockphotos.com

Je koopt kennis. Je krijgt de pomp erbij.

Dat lijkt de omgekeerde wereld maar is precies waar het om draait. Een pomp kun je overal kopen. Je wilt vooral wat niet te koop is: de kennis, de expertise, de ervaring. Die is geld waard. De pomp krijg je er van ons bij. Verder. Vloeiend van A tot Z.

verderliquids.nl

De urgentie om watermanagement te optimaliseren neemt toe. Digitale technieken kunnen bijdragen om die optimalisatie succesvol door te voeren. “De technologische en digitale ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op waardoor steeds meer mogelijk is. Vaak wordt gedacht dat hierdoor ook de complexiteit toeneemt, maar je hoeft niet alles meteen tot op detailniveau in te richten. Begin indien gewenst klein, boek successen en laat de techniek voor jou werken”, stelt Anita van Rooijen, Industry Manager Water & Waste Water bij Endress+Hauser.

Waterbeheer duurzaam optimaliseren

Streef naar eenvoud met digitalisering en optimalisering

Door klimaatverandering en strengere wet- en regelgeving rond water- en afvalwaterbeheer is het noodzakelijk om de resources te optimaliseren én de prestaties van fabrieken te maximaliseren. “Onderzoek en ontwikkelingen om watermanagement te verbeteren en te digitaliseren zijn al ruim twintig jaar geleden begonnen. Al in 2005 introduceerden we digitale sensortechniek (Memosens Technology, red.) die een revolutie teweegbracht in de vloeistofanalysetechnologie. Het zet de gemeten waarde om in een digitaal signaal en stuurt dit inductief door naar de transmitter, waardoor de problemen in verband met vocht en vuil worden geëlimineerd. De ontwikkelingen rond chips en sensortechnologie volgen elkaar razendsnel op waardoor je tegenwoordig veel meer kunt meten dan alleen de meetwaarde. Je kunt veel meer data opslaan én analyseren.” Aan het woord is Anita van Rooijen, Industry Manager Water & Waste Water bij Endress+Hauser, gespecialiseerd in meetinstrumentatie, services en oplossingen voor de industriële sector. “We merken dat een aantal Nederlandse waterschappen en industriële bedrijven ten opzichte van het buitenland vaak nog spreekt over 4 tot 20 mA, de analoge standaard om meetwaarden zoals druk, temperatuur, niveau, debiet, enzovoort van sensoren naar besturingssystemen over te brengen. Bij

Binnen de drinkwatersector werkt Endress+Hauser samen met een klant die veel assets heeft geregistreerd in de Netilion cloud. Hier wordt data automatisch verrijkt en is actuele data van de assets continu beschikbaar. Veel ontwikkeling is “onder de radar”.

buitenlandse projecten wordt innovatie veel sneller omarmd. Hier kunnen een aantal redenen voor zijn. Als analoge

systemen al jaren goed werken, ziet men mogelijk niet onmiddellijk de voordelen die digitalisering met zich mee

kan brengen. Door de snelheid van de ontwikkelingen zijn de mogelijkheden ongekend waardoor het misschien las-

tig is om de juiste keuze te maken en er is wellicht enige schroom om digitale technieken te implementeren door angst voor cyberissues, het gebrek aan kennis of de verwachting dat een

digitale transformatie erg complex is.”

BETROUWBAAR

Toch is niet innoveren synoniem aan achteruitgaan. “Analoge sensoren geven signalen door, maar zijn deze signalen ook betrouwbaar? De meetinstrumenten van Endress+Hauser zijn bijvoorbeeld uitgerust met Heartbeat Technology die bestaat uit diagnose-, verificatie- en bewakingsfuncties. Dit zorgt voor een verhoogde meetbetrouwbaarheid en veiligheid onder diverse bedrijfsomstandigheden. De instrumenten kunnen naast de sensordata ook statusinformatie communiceren conform onder meer de NAMUR NE107. Operators krijgen daardoor op een uniforme manier inzicht in het proces én in de status van de instrumentatie. Het meetinstrument geeft een melding als er een tijdelijk ongeldig signaal is, wanneer onderhoud op korte termijn nodig is, wanneer het instrument buiten specificaties is of wanneer er sprake is van een storing in het instrument. Indien gewenst kunnen bedrijven bovendien gebruik maken van Netilion, een cloudgebaseerd industrieel IoT-ecosysteem, ontworpen voor processen in industriële procestechniek

waarin de fysieke en de digitale wereld samenkomen. Ze kunnen hiermee de statusinformatie van alle verbonden instrumenten eenvoudig analyseren, hun processen optimaliseren en snel en op feiten gebaseerde beslissingen nemen, ongeacht de locatie waar ze zich bevinden.”

DE KRACHT VAN EENVOUD

Je hoeft niet alles meteen te veranderen, stelt Van Rooijen gerust. “Streef naar eenvoud met digitalisering en laat de technieken voor je werken. Wat ik bijvoorbeeld regelmatig in de praktijk tegenkom, is dat bedrijven veel diensten, services en apparatuur bij diverse leveranciers inkopen waardoor ze geen eenduidig overzicht hebben van hun installed base. Daar begin je mee. Welke apparatuur heb je op je (bedrijven)terrein, wat meet je, hoe meet je en welke resultaten wil je hiermee bereiken? Goed apparatuur beheer leidt tot operationele efficiëntie en voorkomt compliance problemen. Wij ondersteunen onze klanten bij hun customer journey, juist om ervoor te zorgen dat digitalisering waarde creëert in plaats van kosten. Dit doen we bijvoorbeeld met een Dynamic Installed Base Analysis waarin we advies geven hoe

INSTITUTE FOR DESIGN & ENGINEERING FOR PROFESSIONALS

CURSUS INNOVATIEMANAGER IN DE TECHNIEK

JOUW UITDAGINGEN

Als technisch professional kun je een innovatief product of systeem ontwikkelen, maar dat is zelden genoeg om échte impact te maken. Organisaties moeten namelijk ook winst maken, verduurzamen, en maatschappelijk relevant zijn.

Deze cursus biedt je de kennis en vaardigheden om complexe innovatie-vraagstukken aan te pakken. Traditionele werkwijzen vul je aan met nieuwe aanpakken. Vanuit het WAAROM van innovatie werk je toe naar het WAT en het HOE, inclusief een concreet implementatieplan. Dit plan is direct toepasbaar in jouw organisatie voor zichtbare meerwaarde.

Zo word je naast een geweldige techneut ook een geweldige innovator!

VOOR WIE

Deze cursus is bedoeld voor technisch opgeleide professionals die te maken hebben met complexe innovatie-vraagstukken. Denk aan verantwoordelijken voor productgroep(en) of technische proces(sen), of projectleiders binnen technische teams.

Koningsbergerstraat 9, Utrecht

088 481 88 88

IDEforprofessionals@hu.nl

hu.nl/deeltijd-opleidingen/innovatiemanager-in-de-techniek

STURING GEVEN AAN INNOVATIEPROJECTEN

VAN VERNIEUWING NAAR

IMPACT VOOR KLANT EN TOEKOMST VAN JOUW ORGANISATIE

PAS HET GELEERDE DIRECT TOE IN EIGEN ORGANISATIE

HANDIG OM TE WETEN:

Start 12 november 2026

Lessen Ca. 20 bijeenkomsten

Lesdag Do 14.00 - 17.00

Diploma HU Certificaat

MEER

INFORMATIE & SCHRIJF JE IN!

je meer met data kunt doen dan alleen verzamelen en analyseren.”

HELDERE COMMUNICATIE

Van Rooijen gaat dieper in op de aanpak aan de hand van een aantal voorbeelden uit de praktijk. “Om bedrijven goed te kunnen begeleiden in het optimalisatieproces, is heldere communicatie essentieel. Daarom maken onze klanten gebruik van een portaal met centraal engineering platform (CEP) waarbinnen klanten hun procesapparatuur kunnen engineeren en met ons digitaal kunnen samenwerken. Zo hebben wij bij een nieuwe waterzuiveringsinstallatie van een chemiebedrijf in Nederland alle apparatuur samen geëngineerd en vooraf geconfigureerd volgens de procesgegevens en gewenste specificaties van deze klant. Al deze apparatuur is digitaal toegankelijk en is met smart-commissioning succesvol in bedrijf genomen en digitaal overgedragen aan de klant. Digitalisering draagt bij aan een eenvoudige manier van samenwerken; aan toepassingen zonder reiskosten waarbij alle facetten traceerbaar zijn en digitaal gedocumenteerd worden.”

JUISTE KEUZES

Van Rooijen geeft nog een voorbeeld. “Bij een grote waterzuivering in Nederland hebben we meegewerkt aan een centraal assetmanagementsysteem. Alle relevante onderhoudsdata wordt doorgestuurd naar een centraal computersysteem op deze locatie ter ondersteuning van het onderhoudsbeheer.  Stap voor stap hebben we het proces samen doorlopen zodat steeds de juiste keuzes werden gemaakt qua communicatiemethode en in te zetten hardwarecomponenten. Dit om het systeem van de gewenste informatie te voorzien om operators de beste ondersteuning te bieden. Het aanschaffen van digitale technieken wil immers niet zeggen dat relevante data automatisch ter beschikking komt en bruikbaar is. Digitaliseren is dus geen doel op zich. Je moet het vooral zien als een middel dat bijdraagt om het doel te bereiken, en daar helpen we graag aan mee in diverse samenwerkingsverbanden.”

HET GEBRUIK VAN ONLINE ANALYSE KAN DE PRESTATIES VERBETEREN

Door zuurstof, ammonium en nitraat te meten en de beluchting aan te passen aan de belasting, kunnen operators de prestaties van hun fabriek verbeteren. Ze kunnen hiermee de uitstoot verminderen, de veiligheid verhogen én de energie-efficiëntie verbeteren.

Een betrouwbare verwijdering van COD (Chemical Oxygen Demand) en nutriëntenbelasting is in zuiveringsinstallaties essentieel. Alleen een goed zuiveringsrendement maakt het mogelijk om stikstof te verminderen door denitrificatie dankzij de afwisseling van zuurstoftoevoer- en anoxische fasen. Het bewaken van de exacte hoeveelheid energieverbruik van de beluchting is belangrijk voor een efficiënt beheer van de totale energiekosten. Daarnaast moeten de lozingsnormen worden nageleefd en is een goed energierendement belangrijk bij de exploitatie.

Middelgrote en zelfs kleine fabrieken moeten tegenwoordig voldoen aan strenge eisen waardoor de vraag naar slimme sensor- en controleoplossingen toeneemt. Analytische metingen die weinig onderhoud vereisen en zeer betrouwbaar, herhaalbaar en responsief zijn, kunnen operators veel voordeel opleve-

ren. Endress+Hauser biedt diverse analytische meetoplossingen voor afvalwaterzuiveringsinstallaties. Hierbij een aantal voordelen op een rij:

• Eenvoudige behandeling van verschillende online analyseparameters

• Platformconcept voor de transmitter

• Minder onderhoud en eenvoudige kalibratie dankzij digitale Memosens-sensoren

• Continue en snelle meting van nutriënten Reagens-vrije ion-gevoelige (ISE) sensor

Endress+Hauser biedt daarnaast een slimme beluchtingsregelingoplossing – Liquicontrol CDC80:

• Controle van de beluchting van de biologische behandeling voor het slibactiveringsproces en controle van de doseerpompen voor flocculatiemiddelen

• Toegang op afstand tot realtime meetgegevens voor het downloaden en monitoring

Parameteraanpassing en statusbewaking van elke actieve controller

Met een uitgebreid serviceportfolio ondersteunt Endress+Hauser haar klanten ook in het garanderen van de prestaties en betrouwbaarheid van de fabriek.

Bron: Endress+Hauser

EU kiest voor strategische aanpak hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen voor de luchtvaart

en scheepvaart

De Europese Commissie heeft het Sustainable Transport Investment Plan (STIP) gepresenteerd. Waarin een cruciale routekaart wordt uiteengezet om de energietransitie van de luchtvaart en scheepvaart snel te versnellen.

Dit initiatief is een belangrijk onderdeel van het kompas voor het concurrentievermogen van de EU en de Clean Industrial Deal en voorziet voor het eerst in een gemeenschappelijke aanpak om investeringen in hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen voor deze sectoren te stimuleren. STIP is een grote doorbraak voor elektro-duurzame vliegtuigbrandstof (e-SAF) en lijkt een belangrijke stap voorwaarts richting koolstofvrije lucht- en scheepvaart.

Het investeringsplan speelt in op de dringende noodzaak om investeringen aan te trekken en de productie van hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen op te schalen. Om de brandstofdoelstellingen in de luchtvaart (SAF) en maritieme sector (SMF) te halen zal tegen 2035 een aanzienlijk volume van ongeveer 20 miljoen ton duurzame alternatieve brandstoffen nodig zijn. Door de productie van in de EU geproduceerde duurzame brandstoffen te versnellen, kan Europa zijn concurrentievermogen aanzienlijk vergroten, zijn energieafhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen en deze industriële transitie leiden op weg naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Met het STIP geeft de Commissie investeerders een duidelijk signaal dat haar doelstellingen stabiel zijn en dat zij de sector gedurende de hele transitie zal ondersteunen. De EU-maatregelen in het kader van dit plan zullen naar verwachting tot eind 2027 ten minste € 2,9 miljard vrijmaken.

+31(0)187-496940

www.delta-heat-services.com www.deltatech.nl

SCHENK Container verhuur

biedt u de grootste afzetbare container van Nederland!

Deze is zeer geschikt voor de opslag van diverse vloeistoffen.

De 80 m3 buffercontainer is verkrijgbaar in een open-top en gesloten versie. SCHENK Containerverhuur levert desgewenst vloeistofdichte lekbakken en kunststof rijplaten.

• Vloeistofdichte containers (7, 10, 14, 20, 28 en 40 m3)

• Ontwateringscontainers

• Open-top en gesloten 80 m3 buffercontainers

• Leidingwerk, appendages en aansluitingen

• Transport van containers

Vestigingen

Toen de gemeente Zuidplas drinkwaterbedrijf Dunea twee jaar geleden vroeg een transportleiding te verleggen, bood dat een bijzondere kans. In plaats van de nodulair gietijzeren leiding te verleggen, werd een pilot gestart waarbij de oude versie plaatsmaakte voor de nieuwe, duurzamere variant die fabrikant Saint-Gobain PAM onlangs op de markt heeft gebracht. “Een primeur in Nederland”, stelt Paul Kivit, projectmanager bij Dunea. “Maar bovenal een toekomstbestendige oplossing”.

Pilot met toekomstbestendige transportleiding

De vraag van de gemeente Zuidplas had betrekking op ontwikkelgebied Swanladriehoek. In dit gebied, bij het Zuid-Hollandse dorp Zevenhuizen, wordt een nieuwe woonwijk en een sportpark gerealiseerd. Hiervoor gaan de nieuwe wijkontsluitingswegen de transportleiding van Dunea kruisen. Dunea heeft het beleid om werk-met-werk te maken. Daarom heeft het bedrijf gekozen om over lengte van bijna 900 meter transportleiding – de ‘primaire leiding’ van het watertransportnet – te vervangen. “Die leiding was 40 jaar oud en zou ooit, in de verre toekomst, nog eens worden vervangen”, vertelt Kivit. “Dat hij nu moest worden uitgegraven en verlegd, bood de kans om hem meteen te vernieuwen, in plaat van volgens het gebruikelijke vervangingsinterval van 100 jaar”. Kivit nam contact op met Saint-Gobain PAM, dat al jaren een bekende leverancier is van drinkwaterleidingen. “Bij buizen van dergelijke diameters en aantallen geldt doorgaans een leveringstijd van enkele maanden. Als projectmanager heb ik de regie over de projectrisico’s, waaronder levertijden van toeleveranciers. Vanuit die rol gaf ik bij Saint-Gobain PAM aan dat we over tien maanden een bestelling van bijna 900 meter buis bij ze zouden plaatsen.” Dankzij die vroege melding kon een bijzondere mogelijkheid worden onderzocht. Bij de Franse fabriek van Saint-Gobain PAM Canalisation was een proefproject gestart voor geëlektrificeerde productie van nodulair gietijzeren buizen uit hergebruikt staal. “Vanuit

Saint-Gobain PAM kwam de vraag of we van dat project bij Zevenhuizen geen gezamenlijke pilot konden maken, waarbij de nieuwe buizen voor het eerst in Nederland zouden worden toegepast.”

Met die vraag ging Kivit terug naar zijn collega binnen Dunea, om het binnen het waterbedrijf te laten landen. “In eerste instantie moest men erg aan het idee wennen”, vertelt hij. “We hebben 40 jaar vrijwel probleemloos hetzelfde product gebruikt. Waarom zouden we het nu ineens anders doen, en heeft het impact op de drinkwaterkwaliteit, vroegen sommigen zich af.” Voor hemzelf was de overweging duidelijk: “Verduurzaming is een belangrijk onderdeel van de missie van Dunea. Dit was een prachtige kans om daaraan bij te dragen.” Uiteindelijk lukte het om breed draagvlak voor de pilot te krijgen, mede doordat onderzoek door materiaalspecialisten de kwaliteit van de nieuwe buizen bevestigde. Kivit: “Voor ons staat drinkwaterkwaliteit altijd bovenaan de prioriteitenlijst. Uit alle documentatie en tests bleek dat het nieuwe materiaal daar geen enkele invloed op zou hebben, nu en in de toekomst.”

Behalve duurzaamheid en kwaliteit speelden ook andere afwegingen een rol bij het besluit om groen licht te geven voor de pilot. Zoals risico’s rond leveringszekerheid van drinkwater. “Als het bij dit project niet om 900 meter, maar om 10 kilometer buis zou gaan en er zit iets tegen, dan kan dat gevolgen hebben voor de opleveringsdatum van het project en hadden we er geen pilot mee gestart”, aldus Kivit. “Een soortgelijke afweging is dat de transportleiding bij Zevenhuizen uit 500mm-buizen bestaat. Die zijn redelijk goed leverbaar, zodat er een uitweg zou zijn als we bijvoorbeeld door technische problemen veel vertraging zouden oplopen. 1000mm-buizen zijn lastiger te krijgen; als er daarmee iets misgaat in zo’n pilot, kan het werk zomaar een paar maanden stilliggen. Dat risico kunnen we niet lopen.”

Oorspronkelijke terughoudendheid ten opzichte van de nieuwe buizen was er niet alleen binnen Dunea zelf, maar ook bij de aannemer die het project uitvoerde. Dit bedrijf werkte al tientallen jaren met dezelfde buizen, en moest bij deze pilot voor het eerst met een heel nieuw product aan de slag. In gesprekken gaf men

onder andere aan bevreesd te zijn voor problemen met de verwerkbaarheid. Zo werd bijvoorbeeld de vraag gesteld of de trekvaste mof-spieverbindingen goed zijn te monteren - omdat de nieuwe buizen moesten worden aangesloten op traditioneel gefabriceerde appendages. Kivit: “Op aansluitniveau zou de buisdiameter

bijvoorbeeld net een of twee millimeter kunnen afwijken, met in uiterste geval lekkage tot gevolg. Maar die vrees was onterecht; uit alle documentatie en productbladen bleek dat de buizen technisch 100 procent identiek zijn.”

Uit die documentatie - en uit certificeringen - bleek ook dat de pro-

ductkwaliteit van de nieuwe buizen minstens gelijk is aan die van traditioneel geproduceerde buizen; iets dat cruciaal is voor een bedrijf dat drinkwater levert. “Saint-Gobain PAM heeft er uitvoerig onderzoek naar laten doen, en ook onze eigen materiaalspecialisten hebben er uitgebreid naar gekeken. Toen de transportlei-

ding afgelopen zomer was verlegd en vervangen, bleek uit verschillende tests dat de nieuwe buizen zich ook in de praktijk gelijkwaardig gedragen. Kivit: “De buizen hebben de gebruikelijk druktest – waarbij de nieuwe leidingen gevuld worden met water en voor langere periode op een minimale druk van ca. 4,5 bar moeten blijven

DUURZAME PRODUCTIE

Nodulair gietijzer is sterk, corrosiebestendig en kan na ‘einde levensduur’ volledig – en zonder kwaliteitsverlies – worden gerecycled. De productie vindt doorgaans nog plaats in hoogovens die op fossiele brandstoffen werken, waarbij CO₂ vrijkomt. Drie jaar geleden heeft het Franse Saint-Gobain – Europees marktleider in de productie van waterleidingsystemen – een elektrische oven in gebruik genomen die op duurzaam opgewekte elektriciteit werkt. Als hier nodulair gietijzer mee wordt geproduceerd, levert dat een besparing in CO2-emissie (direct + indirect) van 60 procent op. Een bijkomend voordeel is dat er buizen mee kunnen worden gemaakt die volledig uit reststroommateriaal bestaan, waarvan 40 procent gerecycled schroot.

– zonder enige lekkage doorstaan. En uit de waterbemonstering blijkt dat het nieuwe materiaal inderdaad geen enkele invloed op de waterkwaliteit heeft.”

TOEKOMSTIGE

MOGELIJKHEDEN

De wijk in Zevenhuizen is nog in aanbouw, maar met de realisatie van de nieuwe transportleiding zit het project van Kivit erop. Behalve dat hij

tevreden terugblikt op een succesvol project, kijkt hij inmiddels ook naar toekomstige mogelijkheden voor verdere uitrol van de nieuwe, duurzame buizen. “Daarover zijn we in gesprek met Saint-Gobain PAM; wat willen wij - en tegen welke voorwaarden, en wat kunnen zij leveren, qua kwaliteit, prijs en leveringssnelheid? Daarbij staat wat mij betreft voorop dat we er samen verder in optrekken, als strategische partners. Er is sprake van goed partnerschap als je bij je overwegingen rekening houdt met de zakelijke belangen van de andere partij, in dit geval Saint-Gobain PAM als leverancier.”

Positief is volgens Kivit in ieder geval dat binnen Dunea het collectieve gevoel is gegroeid dat dit de richting is waar het drinkwaterberdrijf in verder wil, in de woorden van Kivit “om handen en voeten te geven aan onze toekomstgerichte missie.” In dat kader verwacht hij dat duurzaam geproduceerde buizen over tien jaar de standaard zijn voor nieuwe transportleidingen. “De ontwikkeling naar productie en gebruik van CO₂-neutrale producten is onomkeerbaar, gezien de klimaatdoelstellingen. Dat geldt ook voor drinkwaterleidingen.”

“De samenwerking met Dunea in Zevenhuizen is voor ons een belangrijke milestone”, vult Marloes Meer, Managing Director van Saint-Gobain

PAM Nederland aan. “Het is het eerste project in Europa waarin onze duurzaam geproduceerde nodulair gietijzeren buizen zijn toegepast. Daarmee laten we zien dat verduurzaming en technische betrouwbaarheid uitstekend samengaan. Door de elektrificatie van onze productie en het gebruik van gerecycled staal reduceren we de CO₂-uitstoot, zonder concessies te doen aan kwaliteit of levensduur. Dit project is daarmee een mooi voorbeeld van hoe we samen met onze partners werken aan een toekomstbestendige en duurzame waterinfrastructuur.”

TRACKING

Een bijzonder aspect bij de pilot in Zevenhuizen is dat de nieuwe buizen door Saint-Gobain PAM zijn voorzien van een ‘PAM Track’-code. Die code is gekoppeld aan de projectdata en geeft de GPS-locatie, productiebatch en specs van de buizen aan. Dankzij de code kunnen de buizen tijdens hun transport worden gevolgd via een smartphone-app. Hierdoor kunnen uitvoerders op de bouwplaats in realtime volgen wanneer het materiaal wordt afgeleverd. “En die code biedt nog andere voordelen”, vertelt Paul Kivit van Dunea. “Stel dat er over vijftien jaar iets met een buis of aansluiting aan de hand is. Dan kunnen de mensen die ermee aan de slag gaan, meteen aflezen met welk type buis ze hebben te maken.”

Rijk, gemeente en Havenbedrijf investeren samen in verplaatsing spooremplacement IJsselmonde

Rotterdam ontvangt een bijdrage van 158 miljoen euro van het rijk voor de verplaatsing van het spooremplacement IJsselmonde. Dat meldt de gemeente Rotterdam. Gemeente en Havenbedrijf investeren samen 169 miljoen. Daarmee verdwijnt een groot spoorcomplex midden in de stad.

Het spooremplacement wordt verplaatst naar de Maasvlakte, waar op dit moment het Emplacement Maasvlakte Zuid aangelegd wordt. Het project is een samenwerking tussen het Rijk (ministeries van IenW en VRO), Havenbedrijf Rotterdam, de gemeente Rotterdam en ProRail. Tot 2040 staan diverse infrastructurele projecten gepland om de bereikbaarheid per spoor van de Maasvlakte te vergroten. Deze projecten voert het Havenbedrijf gefaseerd uit in samenwerking met ProRail en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De totale ontwikkeling bestaat naast de aanleg van het nieuwe spooremplacement van vier bundels van elk zes sporen, ook uit de elektrificatie van de distri-driehoek en de buitencontour, het aanpassen van de C2-bocht en de realisatie van twee doorrijdsporen.

Berte Simons, COO Havenbedrijf Rotterdam: “We zijn verheugd dat we op de Maasvlakte ruimte kunnen bieden voor de verplaatsing van het spooremplacement IJsselmonde. Hiervoor zullen we als Havenbedrijf de tweede spoorbundel versneld gaan realiseren. De aanleg van het emplacement past in het streven van het Havenbedrijf om het spoorgoederenvervoer, als duurzame modaliteit te stimuleren.”

OVER HET EMPLACEMENT

Het emplacement in IJsselmonde werd ruim een eeuw geleden aangelegd voor havenlogistiek. Nu de havenactiviteiten zijn opgeschoven richting Botlek en Maasvlakte, ligt het terrein midden in een woongebied dat volop in ontwikkeling is. De verplaatsing verbetert de leefkwaliteit, vermindert geluid en veiligheidscontouren en maakt woningbouw mogelijk in en rond Hillesluis, Stadionpark en Rotterdams Tij.

Artist impression: door Havenbedrijf Rotterdam

Twee jaar geleden is er in het gebied Anderrijk in de Efteling een duurzaam energiesysteem met een warmte-koude installatie (WKO) aangelegd. Dit heeft een besparing op het totale gasverbruik van circa 20 procent opgeleverd. De aanleg past binnen de duurzame ambities van de Efteling, zegt Mark Jansen, manager Technisch Ontwerp bij het attractiepark. Het is volgens hem een cruciale stap in de duurzame roadmap van het pretpark, dat in 2030 energieneutraal wil zijn. “Zolang er niks geks gebeurt, moet dat lukken.”

‘De

Efteling moeten we doorgeven aan de volgende generaties’

‘Nieuw energiesysteem cruciale stap in duurzame roadmap’

Anderrijk is één van de vijf rijken van de Efteling. Van een aantal gebouwen in Anderrijk waren de cv-ketels een paar jaar geleden aan het einde van hun levensduur. “In plaats van opnieuw grote ketels te plaatsen, zijn we gaan kijken of we het efficiënter en uiteindelijk gasloos konden aanpakken. We hebben vervolgens een

warmte-koudeopslag (WKO)-systeem in de bodem aangelegd. Dit is een laagtemperatuurnet dat geschikt is voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw. Het project is uiteindelijk in september 2023 afgerond”, zegt Jansen, die deel uitmaakt van twee Efteling-regiegroepen: Duurzaamheid en Technische Innovatie.

Het team van de Efteling koos voor een WKO-systeem, omdat het park het voordeel heeft van een groot terrein en een geschikte ondergrond. Daarnaast experimenteerde de Efteling al in de jaren negentig met warmte-koudeopslag. “We hebben installaties uit 2008 in vakantiepark Bosrijk en uit 2010 in het kantorenSymbolica - Zonnepanelen van

complex en de attractie Raveleijn, dus de techniek was niet helemaal nieuw voor ons. We hebben gekeken of we één groot net moesten maken of ieder gebouw zijn eigen warmtepomp. We kozen voor een tussenweg: clusters van gebouwen kregen een gezamenlijk energiesysteem, terwijl afgelegen gebouwen een eigen warmtepomp kregen. Anderrijk is de eerste – en meteen de grootste – in een reeks van dit soort systemen.”

BIJNA ALTIJD IN BEDRIJF

Volgens Jansen was de grootste uitdaging dat het park bijna 24/7 in bedrijf is. “We moesten wegen openhalen en gebouwen tijdelijk buiten gebruik stellen, terwijl bezoekers de volgende ochtend weer over hetzelfde straatwerk liepen. Daarnaast was de mengvorm van gebouwen een puzzel: we hebben nieuwbouw zoals het Efteling Grand Hotel en Danse Macabre, maar ook attracties uit de jaren tachtig, zoals Fata Morgana. Die bestaande bouw is niet geïsoleerd zoals moderne gebouwen, wat veel aanpassingswerk kostte.” Het project kostte ongeveer anderhalf jaar voorbereiding. De daaropvolgende uitvoering duurde een jaar. Danse Macabre is in 2024 geopend en Efteling Grand Hotel dit jaar. Ze zijn allebei direct op het WKO-systeem aangesloten.

In Anderrijk ligt de Aquanura-vijver. Deze vijver bevindt zich naast het theater van de Efteling en attractie Fata Morgana. Er wordt hier dagelijks een fonteinenshow getoond. “De Aquanura-vijver is een cruciaal onderdeel. We willen de fonteinenshow daar ook ‘s winters kunnen draaien, dus moet het water vorstvrij blijven. Vroeger gebeurde dat met aardgas. Nu onttrekken we in de zomer warmte aan de vijver, slaan die op in het grondwater en die warmte gebruiken we in de winter om de vijver vorstvrij te houden. Dat heet aquathermie. De vijver fungeert zoals een warmtebuffer voor het hele systeem. Uit onderzoek van de TU Eindhoven en onze eigen metingen blijkt dat dit bijzonder succesvol is.”

GEEN VERBRUIK GRONDWATER

Bij het WKO-systeem in Anderrijk wordt in de zomer warmte onttrokken aan gebouwen die gekoeld moeten worden, legt Jansen uit. Die warmte wordt de grond ingepompt, waar een ‘bel’ van ongeveer 18-19 graden ontstaat. “In de winter pompen we dat warme water op, sturen het door een warmtepomp voor de verwarming van gebouwen. Het afgekoelde water (8-9 graden) slaan we weer op in een andere ‘koude bel’.

Binnen 20 minuten is het water weer terug in de bodem; er wordt geen kubieke meter grondwater verbruikt. Attracties zoals Danse Macabre, die veel warmte produceren, leveren zo ook warmte aan het systeem.”

De Efteling heeft via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) DEI+-subsidie ontvangen. Deze energie- en klimaatsubsidie was volgens Jansen essentieel om het project over de streep te trekken. “De businesscase staat niet vanzelf op groen;

het is een investering in de toekomst. De subsidie hielp om het financieel rond te krijgen en het risico te delen. Het was wel een substantieel bedrag, meer dan een miljoen euro.”

INTENSIEF EN INTERESSANT

Jansen vond het project in Anderrijk heel intensief, maar ook heel interessant. “We hebben veel geleerd over WKO en de inpassing in een operationeel park. Het mooie was dat de collega’s in de gebouwen enthousiast meededen. We hebben goede interne PR gevoerd. Het was een mooie stap, al was het wel een uitdaging om meteen de grootste installatie als pilot te nemen. We rollen nu vergelijkbare systemen uit in Reizenrijk en Marerijk, twee andere arealen in de Efteling.”

De Efteling heeft na de realisatie van het project heel creatief gebruik gemaakt van één van de WKO-bronnen het park. “Die bron was heel zichtbaar. Omdat we visueel erg zijn ingesteld, hebben we er een mooie rotspartij omheen gebouwd, met lantaarntjes. Ik zie nu mensen picknicken op die bron.”

Er zijn instellingen zoals het H’Art Museum in Amsterdam die bij WKO gebruik maken van de warmte van hun bezoekers, maar dat doet de Efteling volgens Jansen niet direct. “We doen niet direct iets met de warmte van onze bezoekers. Het thermisch vermogen van een mens is minder dan 100 watt, dus dat is niet substantieel. Alle warmte in een gebouw – van mensen, computers, verlichting en installaties – wordt wel benut.”

KLIMAATNEUTRAAL IN 20230

De Efteling wil in 2030 klimaatneutraal zijn. Zo plaatste het park in totaal 25.000 zonnepanelen en wekt hiermee een groot deel van het jaarlijkse energieverbruik zelf op. Zonnepanelen zijn ook te vinden op gebouwen zoals de Symbolica. “De roadmap en plannen zijn er. We koersen erop af. Maar we zijn afhankelijk van wetgeving, samenwerking met overheden en budgetten. Zolang er

niks geks gebeurt, moet het lukken.”

Willen jullie ook ‘klimaatpositief’ zijn?

“Het wordt vaak uitgelegd als energie leveren, maar dat is niet haalbaar.

Voor ons betekent het dat we ons eigen huis op orde hebben en daarnaast bijdragen aan de omgeving:

het verminderen van netcongestie, het vergroten van de biodiversiteit en het helpen van de gemeente met waterinfiltratie. We zijn een grote speler en zetten ons in voor beter openbaar vervoer en dergelijke.”

De duurzame ambities van de Efte-

ling hebben volgens Jansen rechtstreeks te maken met de eigenaar van het park. Dat is een stichting: de Stichting Natuurpark de Efteling.

“In onze oprichtingsstatuten staan werkgelegenheid, sprookjes en een natuurrijke omgeving centraal. De at-

tracties worden door bezoekers hoog gewaardeerd, maar de natuur wordt zelfs hoger aangeslagen. We hebben de overtuiging dat we de Efteling tijdelijk mogen beheren en moeten doorgeven aan volgende generaties. Als je nu niet de omslag maakt naar

duurzaamheid, besta je over 20 jaar misschien niet meer. Het is een voorwaarde om te blijven bestaan”, aldus Mark Jansen.

Voor meer informatie zie: Subsidies voor energie-innovatie (rvo.nl)

Waar kwaliteit en innovatie samenvloeien

Innovatieve oplossingen voor afwateringsvraagstukken

Binnen de GWW infrastructuur is de TBS-SVA Groep, als marktleider in Nederland, dé adviseur voor afwateringsvraagstukken. Innovatie, duurzaamheid, kwaliteit en veiligheid vormen hierbij de basis van ons beleid en assortiment. Onze eigen engineeringsafdeling zorgt voor een afwateringsoplossing op maat.

TBS-SVA is de ervaringsdeskundige als het gaat om afwatering van zwaar bereden industrie- en overslag terreinen. Zowel in binnenland als buitenland beschikken wij over diverse referentieprojecten in havens, industrieterreinen en luchthavens. Door onze jarenlange ervaring met afwatering adviseren wij zowel de opdrachtgever als de aannemer. Zo verzekeren we dat de opdrachtgever het juist product kiest en de aannemer dit correct plaatst, wat resulteert in een lange levensduur.

FORTE VERHOLEN GOTEN met de waterdichte Aquaglip verbinding en de Solid Roostergoten type I vloeistofdicht (LAU) en KOMO gecertificeerd.

TBS-SVA Groep | Kanaaldijk 10, NL-6031 MZ Nederweert | +31 (0)85 483 95 00 | info@tbs-sva.nl www.tbs-sva.nl

AD TVS-SVA 185x132 1023 industry-utility .indd 1 31/01/2025 08:49

Controls microbiological growth, scale and corrosion

Factory installed options on coolers and condensers

Nu de wereldwijde waterschaarste en klimaatverandering toenemen, is de behoefte aan verantwoord waterbeheer in de industrie groter dan ooit. Bedrijven in alle sectoren worden steeds vaker opgeroepen om waterbeheerders te worden, niet alleen met het oog op duurzaamheid, maar ook voor de veerkracht van hun bedrijf op de lange termijn. Toch hebben waterbesparende maatregelen niet altijd de hoogste prioriteit in de belangrijkste industriële clusters in Europa. Ontdek in dit artikel waarom, terwijl we de noodzaak, maar vooral de voordelen van goed waterbeheer bespreken. In gesprek met Allan Bruun, Business Development Manager bij Alfa Laval.

“Volg het water als je energie wilt besparen”

De onderschatte waarde van duurzaam waterbeheer

“Hoewel water misschien goedkoop lijkt, zien veel bedrijven de werkelijke kosten ervan over het hoofd. Naast de lage prijs van onttrekking omvatten de werkelijke kosten ook aankoop, zuivering, pompen, verwarming en verwerking. Deze verborgen kosten zijn vooral significant in de voedingsmiddelen- en drankenindustrie, waar water

centraal staat in de bedrijfsvoering. Bovendien is niet iedereen zich bewust van de snel toenemende waterschaarste die veel landen treft. Zelfs in Europa komen periodieke watertekorten steeds vaker voor als gevolg van nattere winters en drogere zomers”, begint Allan Bruun. Door de verandering van het klimaat is de beschik-

baarheid van schoon water niet langer gegarandeerd, waardoor verantwoord waterbeheer een strategische prioriteit is geworden voor elk bedrijf.

DUURZAAMHEID: DE KERN VAN DE BEDRIJFSSTRATEGIE

In wezen heeft duurzaamheid altijd centraal gestaan in het bedrijfsleven, lang voordat het een ‘trending topic’ werd. “Het uitgangspunt voor elk bedrijf is altijd geweest om te opereren op een manier die het voortbestaan en succes van het bedrijf waarborgt, zowel nu als voor toekomstige generaties. Dit betekent risico’s beheren, kosten beheersen en de bedrijfsreputatie beschermen. Bedrijven moeten ervoor zorgen dat ze toegang hebben tot essentiële grondstoffen, deze tegen concurrerende prijzen veiligstellen en keuzes maken die klanten achter kunnen staan. Het verminderen van het waterverbruik komt voor in al deze prioriteiten. Het verlaagt het risico in tijden van schaarste, verlaagt de operationele kosten en vermindert de CO2-voetafdruk. Om energie te besparen, volg je het water - water besparen biedt alleen maar voordelen.”

Allan Bruun, Manager Hygenic Fluid Handling Alfa Laval. Met bijna 25 jaar ervaring bij Alfa Laval brengt Allan Bruun een mix van expertise in engineering, bedrijfskunde en duurzame engineering naar de zuivel-, voedingsmiddelen- en drankenindustrie en de farmaceutische sector. Met zijn diepgaande kennis van de sector is hij gespecialiseerd in het helpen van bedrijven bij het realiseren van aanzienlijke besparingen op grondstoffen - met name in chemicaliën, water en energie - door financiële prestaties af te stemmen op duurzame oplossingen. Zijn passie ligt in het verbinden van winstgevendheid en milieuverantwoordelijkheid, en het stimuleren van innovatie en blijvende waarde voor klanten in de hele sector.

De weg naar waterpositieve productie

Vooruitstrevende bedrijven erkennen dat effectief waterbeheer essentieel is voor succes op de lange termijn. Allan Bruun legt uit: “Alfa Laval maakt waterbeheer mogelijk voor een breed scala aan sectoren. We doen dit met oplossingen en expertise die we in de loop van tientallen jaren in verschillende industrieën hebben opgebouwd.

Samen met bedrijven kunnen we de watervoetafdruk van hun installaties optimaliseren. Dit hoeft niet ingewikkeld te zijn – eenvoudige technologie kan een enorme impact hebben.” De eerste stap is het in kaart brengen van het waterverbruik: vaststellen welke processen het meeste water verbruiken en mogelijkheden onderzoeken om het verbruik te verminderen. De specialisten van Alfa Laval ondersteunen dit traject door systemen, gegevens en procestekeningen te analyseren en vervolgens oplossingen op maat aan te bevelen. Elk bedrijf is uniek, en dat geldt ook voor de resultaten. Toch kunnen het toepassen van

warmtewisselaars, het herzien van tankreiniging en het optimaliseren van CIP-processen (Clean in Place) snel meetbare verbeteringen opleveren.

Eenvoudige

oplossingen, grote

impact

SLIMMERE CIP

Veel CIP-processen kunnen slimmer worden ingericht. De klepregeleenheid van Alfa Laval automatiseert de bewaking en regeling tijdens het CIP-proces (ThinkTop). Sensoren en regeleenheden geven nauwkeurige feedback, waardoor kleppen sneller en efficiënter kunnen worden geopend en gesloten. Dit vermindert het waterver-

IJSFABRIKANT BESPAART TOT 90% WATER TIJDENS CIP

Er zijn al mooie voorbeelden van hoe het wél kan, zegt Bruun”Een ijsfabrikant met verschillende productiefaciliteiten had verschillende leveranciers van onderdelen. Dit maakte service- en onderhoudstaken behoorlijk complex en tijdrovend. Ook moest er veel verschillende reserveonderdelen worden opgeslagen, wat hoge kosten met zich meebracht. Als onderdeel van zijn upgrade-strategie besloot het bedrijf om productieapparatuur van één leverancier te gebruiken en tegelijkertijd te investeren in apparatuur waarmee het zijn duurzaamheidsdoelstellingen kon bereiken: besparingen op water, energie en CO2-uitstoot. De eerste stap was het vervangen van 10kleppen door Alfa Laval-kleppen met ThinkTops. Dit verminderde het waterverbruik tijdens CIP met wel 90%, wat resulteerde in een jaarlijkse besparing van 165.000 liter. Bovendien leverde de nieuwe oplossing aanzienlijke besparingen op energie en kosten voor waterverwarming, pompen en afvalwaterbehandeling, evenals een lager chemicaliënverbruik. Het was een eenvoudige en duurzame upgrade die zich in dit geval in slechts vier maanden terugverdiende en een lange en betrouwbare levensduur belooft.”

JAARLIJKSE

WATERBESPARING VAN

5,7 MILJOEN LITER BIJ BROUWERIJ

Een multinationale brouwerij richtte zich bij het implementeren van waterbesparende maatregelen op het optimaliseren van het tankreinigingsproces. De brouwerij maakt gebruik van grote gistingstanks waarin actieve gist suikers omzet in alcohol. De omvang en horizontale indeling van deze tanks vormen een bijzondere uitdaging voor het reinigingsproces en vereisen geavanceerde technologie om alle oppervlakken tussen brouwcycli goed te kunnen reinigen. Door de installatie van nieuwe roterende sproeikoppen van Alfa Laval is het waterverbruik voor het reinigen van de tanks met maar liefst 17% verminderd. Dankzij het lagere waterverbruik in combinatie met een snellere reinigingstijd kan het bedrijf ongeveer 760 liter besparen tijdens de laatste spoel- en desinfectiestappen. De totale waterbesparing voor de gistingstanks wordt geschat op ongeveer 5,7 miljoen liter per jaar.

bruik met meer dan 90% zonder dat dit ten koste gaat van de effectiviteit. Belangrijk is dat een vermindering van het CIP-volume ook betekent dat er minder chemicaliën worden gebruikt, minder energie nodig is voor verwarming en dat er aanzienlijk minder afvalwater ontstaat. Zoals Bruun opmerkt: “Dit is niet nieuw, maar wel belangrijk. Slimme techniek kan krachtige resultaten opleveren.”

PULSREINIGING

Pulsreinigingstechnologie maakt gebruik van korte, krachtige pulsen om kleppen op precies het juiste moment te activeren, waardoor een grondige reiniging wordt gegarandeerd en drukschokken worden voorkomen. Deze innovatie bespaart aanzienlijke hoeveelheden water en behoudt tegelijkertijd de integriteit van het systeem.

EFFICIËNTE TANKREINIGING

Traditionele statische sproeikoppen raken vaak verstopt of reinigen niet grondig. Roterende sproeikoppen

daarentegen gebruiken minimale reinigingsmiddelen bij lage druk, waardoor de efficiëntie wordt verbeterd en het verbruik van water, energie en chemicaliën wordt verminderd. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van hoe eenvoudige veranderingen kunnen leiden tot aanzienlijke waterbesparingen.

VOLG

HET WATER

“Nu waterschaarste toeneemt en de verwachtingen op het gebied van duurzaamheid stijgen, moeten bedrijven verder kijken dan de directe kosten en een holistische benadering van waterbeheer omarmen. Bedrijven die de werkelijke waarde van water begrijpen, investeren in veerkrachtige processen, gaan verantwoord om met hulpbronnen en zullen succesvol zijn. Door water te volgen, besparen we niet alleen energie en verlagen we de kosten, maar stellen we ook onze toekomst veilig, versterken we onze merken en lopen we voorop op weg naar een veerkrachtigere wereld.”

Agenda

VSK+E

3 – 6 februari 2026

VSK+E is dé beurs waar je in één bezoek op de hoogte bent van alle ontwikkelingen in de wereld van installatie. Of het nu gaat om W-installatie of E-installatie; VSK+E is het vakevent voor de hele installatiewereld. Exposanten delen hun kennis en tonen het nieuwste aanbod van oplossingen, toepassingen, technieken, innovaties en diensten.

Locatie: Jaarbeurs, Utrecht

Indumation.be

4 – 6 februari 2026

Ontdek op indumation de transitie naar industrie 5.0 en match uw specifieke procesuitdaging met de juiste oplossing.

Op 4, 5 & 6 februari schakelt de Benelux-industrie naar de vijfde versnelling tijdens INDUMATION. Onder het motto “Accelerate your industrial autonomous solutions – shift into 5th” ontdekt u een breed aanbod aan technologieën die uw productieprocessen optimaliseren, digitaliseren en automatiseren.

De Benelux-industrie, net zoals de Europese industrie, onderging de laatste jaren, maanden en dagen een serieuze “awakening” op alle niveau’s: conjunctureel, geopolitiek, sociaal, technologisch, ecologisch en zelfs reglementair. Na het ontwaken komt het herrijzen. Seriële disrupties en nieuwe machtsverhoudingen zijn het nieuwe normaal. Reden te meer voor een industrie die investeert in een toekomstbestendige, duurzame, wendbare en robuuste technologie.

7 AUTONOME OPLOSSINGSTRAJECTEN

INDUMATION brengt meer dan ooit de sleutelspelers samen uit hardware, software, integratie en diensten. Samen met Agoria, Indumotion en tal van kennispartners begeleiden we elke maakorganisatie – groot of klein – richting Industrie 5.0: duurzaam, wendbaar en toekomstgericht.

Het technologie-aanbod op INDUMATION is gigantisch, en moet kunnen vertaald worden naar concrete “oplossingen”. Dit is de uitdaging voor ieder industrieel en technologisch profiel die de beurs binnenstapt. INDUMATION biedt concreet, voor de volledige waardeketen van een fabriek, en iedere

afdeling/proces, concrete oplossingstrajecten een overzicht aan oplossingen. U als bezoeker ontdek zo, in functie van de gezochte oplossing, welke technologie, en welke bedrijven, concreet matchen.

Locatie: Kortrijk Xpo, Kortrijk (B)

TechniShow

10 – 13 maart 2026

TechniShow is dé vakbeurs voor industriële productietechnologie. Al 75 jaar is dit het enige event waar de hele keten van de maakindustrie bij elkaar is. Driekwart van de bezoekers aan TechniShow is betrokken bij aankoopbeslissingen.

Tijdens TechniShow 2026 staan vier themapleinen centraal, elk met een eigen focus en toekomstvisie. Hier zie je waar de maakindustrie naartoe beweegt en hoe jij daarop kunt aansluiten. Van duurzame productie en hightech chipfabricage tot defensie-innovatie en volledig geautomatiseerde fabrieken: dit zijn de hotspots voor inspiratie, demonstraties en nieuwe verbindingen.

• De FPT Fabriek van de Toekomst inspireert met slimme, geautomatiseerde oplossingen voor efficiënte productie.

• Op het FPT Defensie Plein zie je hoe technologie en maakindustrie samenwerken aan de veiligheid van morgen.

• Het FPT Semicon Plein biedt een blik in de wereld van chips, precisie en hightech samenwerking.

• Green Manufacturing laat zien hoe duurzaamheid niet alleen noodzakelijk, maar ook winstgevend kan zijn.

Bredere bezoekersdoelgroep door aanleg ESEF Nieuw in 2026 is de verhuizing van de vakbeurs ESEF Maakindustrie naar de beursvloer TechniShow. Zo biedt TechniShow exposanten een nog breder bereik. De beursvloer van Technishow en ESEF krijgt een nieuwe indeling die past bij de toekomst. Het combineert de vertrouwde segmenten met de ontwikkelingen in de industrie. En laat daarmee zien hoe bedrijven samenwerken als één geïntegreerde productieketen.

Locatie: Jaarbeurs, Utrecht

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Zelf gemaakt. Snel geleverd.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken. Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken.

Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken. Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Veel producenten en leveranciers hebben maar één soort pomp. Van maar één merk. Wij verkopen verschillende merken. Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Bovendien produceren wij onze eigen pompen, voor allerlei toepassingen. Juist dat brede aanbod zorgt dat je direct bij ons terecht kunt, wat voor pomp je ook nodig hebt. Zo zorgen wij dat jouw bedrijf altijd blijft draaien.

Verder. Vloeiend van A tot Z. verderliquids.nl

verderliquids.nl

Verder. Vloeiend van A tot Z. verderliquids.nl

Verder. Vloeiend van A tot Z. verderliquids.nl

Verder. Vloeiend van A tot Z.

Verder. Vloeiend van A tot Z. verderliquids.nl

Verder. Vloeiend van A tot Z. verderliquids.nl

Het bereiken van een duurzame toekomst is als kajakken.

Met een ervaren partner kunt u de juiste beslissingen nemen.

Het bereiken van een duurzame toekomst is in veel opzichten veeleisend. Er moet goed worden geanticipeerd op obstakels en veranderingen om de juiste beslissingen te kunnen nemen. Wij staan klaar om deze uitdagingen samen met u aan te gaan! We helpen u om uw processen te verbeteren om te voldoen aan uw ESG-doelstellingen, operationele optimalisatie en inspanningen voor duurzame productie. Laten we samenwerken om te verbeteren!