Besit en gepubliseer deur Optimi, deel van Optimi Central Services (Edms) Bpk. Impalalaan 7, Doringkloof, Centurion, 0157 info@optimi.co.za www.optimi.co.za
Afgesien van enige billike gebruik vir die doel van navorsing, kritiek of resensie soos toegelaat onder die Wet op Outeursreg, mag geen gedeelte van hierdie boek in enige vorm of op enige manier elektronies of meganies, insluitend fotokopiëring, bandopname, of enige inligtingstoring-en-herwinningstelsel, gereproduseer of versend word sonder die uitgewer se skriftelike toestemming nie.
Die uitgewer dra geen verantwoordelikheid vir die voortbestaan of akkuraatheid van URL’e van eksterne webwerwe of webwerwe van derde partye waarna daar in hierdie publikasie verwys word nie, en waarborg nie dat enige inhoud op sulke webwerwe akkuraat of toepaslik is, of sal bly nie.
Daar is gevalle waar ons nie die kopiereghouer kon kontak of opspoor nie. Die uitgewer is bereid om enige foute of weglatings so gou as moontlik reg te stel indien die saak onder ons aandag gebring word.
Reg.nr.: 2011/011959/07
Tegnologie
Fasiliteerdersgids
Graad 8
Aangepas vir KABV
FI le Roux JC le Roux J Lubbinge HA Saaiman J Saaiman A Schwartz
VOORWOORD
Tegnologie kan gedefinieer word as die gebruik van kennis, vaardighede, waardes en hulpbronne om aan mense se behoeftes en begeertes te voldoen deur die ontwikkeling van praktiese oplossings vir probleme, deur sosiale en omgewingsfaktore in ag te neem.
INLEIDING
Hierdie boek is ontwikkel om die Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring (KABV) te ondersteun. Die inhoud is georganiseer in onderwerpe wat in die KABV uiteengesit is. Die outeurs het gepoog om die inhoud van die boek so omvattend as moontlik binne die raamwerk van die kurrikulum saam te stel.
Die hoofdoel van die boek is om fasiliteerders toe te rus met ’n goeie, basiese kennis van verskeie aspekte in tegnologie en om die leerders te help om die teorie in die praktyk toe te pas.
Ons het spesiale voorsorg getref om:
• die inhoud fasiliteerdervriendelik te maak.
• antwoorde vir aktiwiteite en oefeninge te verskaf.
• assesseringsrubrieke vir praktiese assesseringstake te verskaf.
Die Tegnologie-fasiliteerdersgids word deur die Tegnologie-handleiding ondersteun.
ROOSTER EN TYDBESTUUR
Die onderrigtyd vir Tegnologie is twee uur per week. Aangesien die vak ’n praktiese komponent insluit, moet die fasiliteerder toesien dat genoeg tyd toegelaat word om die praktiese assesseringstake (PAT’s) te voltooi.
SAMPLE
Die verskillende temas, toetse, eksamenvraestelle en PAT moet bespreek en voltooi word soos in die assesseringsprogram aangedui. Omdat daar in kwartaal 4 baie min tyd is voordat die eksamen begin, word aanbeveel dat die PAT in kwartaal 2 of 3 gedoen word.
ASSESSERINGSVEREISTES
TEGNOLOGIE GRAAD 8 ASSESSERINGSPROGRAM
KWARTAAL 1
Toets Formele tekeninge Ontwerpproses
Totaal
KWARTAAL 2
Eksamen Ontwerpproses
KWARTAAL 3
Toets Elektronika Verwerking Formele tekeninge
Totaal
KWARTAAL 4 PAT
Promosie
Kwartaal 1 + kwartaal 2 + kwartaal 3 + kwartaal 4
10 + 10 + 10 + 10 Novembereksamen
STUDIEWENKE
• Leerders moet die aktiwiteite van elke eendheid voltooi. Dit sal hulle help om te fokus op die inhoud wat gedek is en ’n aanduiding wees of hulle die werk begryp. Maak seker leerders verstaan die bestaande konsepte voordat daar met nuwe inhoud begin word.
• Maak seker dat die korrekte inhoud per kwartaal behandel word.
• Help leerders met ’n studierooster om hulle tyd doeltreffend te benut.
• Help die leerders om ’n geskikte studiemetode te kies wat by elkeen se behoeftes pas.
• Hulle kan enige studiemetode gebruik om Tegnologie te bemeester, maar om goeie uitslae te behaal, word die volgende beginsels voorgestel:
1.Oorsig
2.Vrae
3.Lees en leer
4.Opsê
5.Kontroleer
SAMPLE
Kry ’n oorsig oor die werk wat geleer moet word. Lees alles vinnig deur om te sien waaroor die werk gaan.
Stel vrae op oor die werk wat jy kan gebruik om te leer: Waarom? Hoe? Wat? Waar? Wie? Wanneer? Watter? Byvoorbeeld: Wat is tekenkonvensies? Hoe word dit gebruik?
Lees en leer hierdie vrae deeglik.
Sê die vrae en antwoorde hardop sonder om in jou boek te kyk.
Indien jy die werk ken, verstaan en opsê, vergelyk jou antwoorde met die inhoud in die handleiding. Hou aan leer totdat jy alles onthou.
6.Herhaal Herhaal die werk elke dag.
LES
LES
VAKINHOUD EN BEPLANNING
KWARTAAL 1 EENHEID 1:
Ontwerpvaardighede
Leerdoelwitte
Nadat die leerders hierdie eenheid voltooi het, moet hulle hul kennis en begrip omtrent die volgende kan demonstreer:
Ontwerpproses
• Ondersoek
• Ontwerp
• Maak/vervaardig
• Evalueer
• Kommunikasie
Veiligheid
Die hoofoorsake van ongelukke:
• Algemene veiligheidsmaatreëls vir praktiese tegnologiewerk
• Veiligheidsmaatreëls ten opsigte van elektrisiteit
• Gas
• Veiligheidsmaatreëls ten opsigte van snyapparaat
• Veiligheidsmaatreëls ten opsigte van skoonmaakmiddels en medisyne
Inleiding
Tegnologie is die gebruik van kennis, vaardighede en hulpbronne om praktiese oplossings (voorwerpe) te voorsien wat mense se probleme kan oplos of hul behoeftes bevredig. Tegnologie dra by tot menslike ondersteuning of gemak terwyl dit sosiale en omgewingsfaktore in ag neem.
BELANGRIKE TERMINOLOGIE
Analiseer
Begeerte
Behoefte
Benoem
Beperkings
Beskryf
Evalueer
Om ’n probleem, behoefte of item deeglik te bestudeer.
Gerieflike dinge waarsonder ’n mens wel ’n bevredigende lewe kan lei.
Noodsaaklike dinge waarsonder ’n mens nie ’n bevredigende lewe kan lei nie (’n vereiste).
SAMPLE
Isometriese projeksie
Om aantekeninge te maak of beskrywende kommentaar by werk of sketse te skryf.
Aspekte wat die omstandighede bemoeilik waarin die werk gedoen moet word, bv. tyd, materiale en koste.
Om te sê of skryf hoe iets of iemand is.
Om die gehalte of doeltreffendheid van ’n produk of voorstel te beoordeel.
Metode om ’n driedimensionele tekening (3D tekening) gebaseer op hoeke van 30° en 90° te teken.
Kommunikeer
Kreatief
Om inligting met ander te deel deur te gesels, skryf, teken of modelle of produkte te gebruik.
Om iets uit oorspronklike en buitengewone idees te skep.
Kunstenaarsvoorstelling Wanneer gevorderde tegnieke soos kleur, tekstuur, skaduwee, en perspektief gebruik word om ’n tekening te maak wat ’n voorwerp realisties voorstel.
Maak
Ondersoek
Ontwerp
Ontwerpproses
Ontwerpspesifikasies
Om iets te vervaardig (bou).
Om ’n probleem, behoefte of begeerte noukeurig te bekyk.
Om ’n voorlopige plan of skets te maak (’n moontlike oplossing).
SAMPLE
Die aktiwiteit om probleme deur idees op te los.
Die kriteria van die finale oplossing, bv. vorm en grootte.
Ontwerpvoorstel ’n Kort stelling van ’n probleem of behoefte.
Opname
Om navorsing te doen deur vrae te stel.
Ortografiese projeksie ’n Tweedimensionele tekening (2D tekening) wat gebruik word om ’n werktekening te maak. Dit gee gewoonlik drie verskillende aansigte van dieselfde voorwerp.
Portefeulje
Probleem
Prototipe
Vloeidiagram
’n Sistematiese en georganiseerde versameling van iemand se werk.
’n Situasie of persoon of ding wat aandag kort en opgelos moet word.
Die eerste weergawe van ’n produk waarvan die finale produk ontwikkel word.
’n Diagram wat elke stap van die vervaardigingsproses aandui.
Vooroordeel
Vraelys
SAMPLE
Om ’n persoon of ding op ’n onbillike wyse te ondersteun of teen te staan deur toe te laat dat persoonlike menings jou oordeel beïnvloed.
’n Stel vrae om mense se mening oor iets vas te stel.
G08
LES 1: Ontwerpproses
Hieronder is ’n voorbeeld van die ontwerpproses met die verskillende stappe wat jy moet volg.
STAP 1: Ondersoek
1.1 Identifiseer die probleem (behoefte/begeerte)
1.2 Analiseer bestaande produkte ten opsigte van:
Veiligheid Geskiktheid van materiale Doeltreffendheid Koste Vervaardigingsmetode
• Toets inligting om die verskillende eienskappe te bepaal of te vergelyk.
• Sorteer/bevestig inligting
Omkring of onderstreep die metode wat jy gebruik het.
STAP 2: Ontwerp
2.1 Ontwerpopdrag (Kort geskrewe idees, insluitend die omskrywing van die probleem, wie beïnvloed word, hoe die produk gebruik gaan word, betroubaarheid en impak op die omgewing.)
2.2 Ontwerpidees (Gebruik die ontwerpopdrag en vryhandsketse om ’n paar oplossings te vind. Kies die beste oplossing.)
2.3 Ontwerpspesifikasies (meer omvattend as die ontwerpopdrag) Lys van produkeienskappe/ beskrywing (Besonderhede van grootte, vorm, kleur, ens.)
Materiale (Waarvan word die produk gemaak?)
SAMPLE
Veiligheid
Koste Standaard waaraan voldoen moet word
STAP 3: Maak/vervaardig
3.1 Beplanning 3.2 Vervaardigingsproses (hoe dit gemaak word)
• Formele tekeninge wat afmetings en hoeveelhede aandui (op aparte papier).
• Hulpbronlyste (Apparaat/ gereedskap)
• Formele tekeninge wat afmetings en hoeveelhede aandui (op aparte papier).
• Hulpbronlys (Apparaat/gereedskap)
• Produksievaardighede (Vaardighede wat nodig is om produk te vervaardig, bv. opmeting.)
• Veiligheidsmaatreëls (Demonstreer kennis en begrip van veilige werkpraktyke.)
STAP 4: Evalueer
4.1 Wie doen die evaluering?
4.2 Hoe word die evaluering gedoen?
4.2.1 Evalueer die produk deur dit te mm m vergelyk met die:
• ontwerpopdrag
• spesifikasies
STAP 5: Kommunikasie
5.1 Berei aanbieding voor
• Bestaande tekeninge
4.2.2 Evalueer die vervaardigingsproses met mmm mm betrekking tot die doeltreffendheid van:
• werkswyse
• vaardighede
• tydbestuur
• Alle geskrewe dokumentasie (ontwerpopdrag, plakkate, PowerPoint en beredenering van ontwerp)
5.2 Kommentaar op ontwerpproses
• Was die ontwerp/projek suksesvol?
• Was die ontwerp/projek suksesvol?
• Noem moontlike verbeteringe.
• Omvattende verduidelikings van konsepte in eenvoudige taal.
• Interaktiewe, pret en praktiese aktiwiteite met alledaagse voorwerpe wat leerders help om die konsepte te bemeester.
• Sluit tekenblaaie en stap-vir-stap-instruksies vir tekeninge in.
• Alfabetiese lys van belangrike terminologie vir maklike naslaan.
• Leerders word gewys hoe om die praktiese assesseringstake te voltooi.
