םיכלמ,והיקזחןואזחא,םתוי,והיזועןופגעטידןיאםילשוריןואהדוהיןגעווןעזעגטאהרעסאוו,ץומאןבוהיעשיןופןוזחיד1
ייזןוא,רעדניקןגיוצעגפיואןואןגיוצעגפיואבאהךיא:טדערעגטאהטאגלייוו,דרעריא,גיואטמענראפןוא,ןעלמיהריא,טרעה2
.טשינטייטשראפקלאפןַמ,טשינטסייוולארשירעבא,ראהןַזןופעלעגיווידלזייארעדןוא,תיבה־לעבןַזטסייווסקארעד3 טזאלראפןבאהייז!ןבראדראפןענעזסאוורעדניק,סרעוטעטכעלשןופןעמאזא,הלוועטימןדאלאבקלאפא,קלאפקידניזא,יא4
.ןגארטרעדוצייזדימןיבךיא;הרצארימןענעזייז;המשנןיימטסאהםיבוט-םויעטמיטשאבערעייאןואםישדחעיינערעייא14 ,ןבעגתוליפֿליפךיזטעווריאןעווןוא;ךַאןופןגיואענַמןטלאהאבךיאלעוו,טנעהערעייאןטיירפשסיואטעווריאןעווןוא15 .טולבטימלופןענַזטנעהערעַא;ןרעהטשינךיאלעוו ;סטכעלשןאטוצףיואטרעה;ןגיואענַמראפןופםישעמעטכעלשידקעוואטמענ;ןיירךַאטכאמ,ךַאטשאוו16 .הנמלארעדראפטעב,םימותיידטפשמ,עטקירדעגידטיירפאב,טייקיטכערעגטכוז;סטוגןאטוצךיזטנרעל17 ;יינשיווסייווןייזייזןלעוו,ךאלראשיווןייזןלאזדניזערעייאשטאכ:טאגטגאז,ןקירדנעמאזוצךיזרימאלןוא,טציאטמוק18 לאוויווןייזייזןלעוו,רופרופיווטיורןייזןלאזייזשטאכ :דנאלןופעטוגסאדןסעריאטעוו,םאזכראהעגןואטיירגןייזטעווריאביוא19 'הןופליומרעדלייוו,ןרעווטרעצראפדרעוושןטימריאטעוו,ןכערפשרעדיווטעווןואןלעווטשינךיזטעווריאביוארעבא20
ןופדובכרעדראפןוא,טאגראפארומראפ,דרערעדןופןלייהידןיאןוא,ןזלעפידןופרעכעלידןיאןייגנַראןלעווייזןוא19
רענייארעדעיטכאמעגןבאהייזסאוו,םינלזגענעדלאגענייזןוא,םינלזגענרעבליזענייזןפראוושטנעמאטעווגאטםענעיןיא20 ;זיימרעדעלפידוצןואןלאמידוצ,ןענידוצךיזראפ
ןַזןופדובכרעדראפןוא,טאגראפארומראפ,ןזלעפענעסירעצידןופןציפשידןיאןוא,ןזלעפידןופןטלאפשידןיאןייגוצ21
.תואבצןופראהרעדטאגטגאז?עמעראידןופרעמינפידטלאמעצןואקלאפןַמטרעטשעצריאזא,ריאטניימסאוו15 ןואקידנעייג,ןגיואעטמעשראפןואןזדלאהעטקערטשעגסיואטימןעייגןוא,ךױהןענַזןויצןופרעטכעטידלַוו:טגאזטאגןוא16 סיפערעייזטימןעגנילקאןכאמןוא,ןעייגייזיווקידנפאלק .ןלייטענעגראבראפערעייזןקעדטנאטעווטאגןוא,ןויצןופרעטכעטידןופפאקםעדםורקאטימןגאלשטאגטעוורעבירעד17
םעדךרודןטימריאןופםילשוריןופטולבסאדןקיניירסיואטעווןוא,ןויצןופרעטכעטידןופץומשםעדןשאוופאטעווטאגןעוו4
ןייווזיב,טכאנזיברעטייווןעייגסאוו;ןעקנירטןקראטשןגלאפכאנוצידכ,ןגראמרעדןיאירפףיואןעייטשסאווידייוו11
טעברארעדףיואטשינןקוקייזרעבא;תודועסערעייזןיאןענַז,ןַווןוא,פַפידןוא,טערבאטיד,לאיווידןוא,ףראכידןוא12
ןענעזןשטנעמעבושחערעייזןוא;ןסיווןייקטשינןבאהייזלייוו,טפאשנעגנאפעגןיאןעגנאגעגקלאפןיימזיארעבירעד13
רעייזןוא,טייקסיורגרעייזןוא,דובכרעייזןוא;סאמאןאליומריאטנפעעגןוא,טרעסערגראפםונהיגידךיזטאהרעבירעד14
ייזטאהןוא,ייזןגעקטנאהןַזטקערטשעגסיואטאהרעןוא,קלאפןַזןגעקןדנוצעגנאטאגןופןראצרעדךיזטאהרעבירעד25
ןעשעגטשינטעווסעןוא,ןייטשטשינטעווסע:ראהרעדטאגטגאזיוזא7 ,ןרעווןכארבעצםירפאטעווראיקיצכעזןואסקעזןיאןוא;ןיצרזיאקשמדןופפאקרעדןוא,קשמדזיאעיריסןופפאקרעדלייוו8
דימךיואריאטליוורעבא,ןשטנעמןכאמדימוצךַאראפטייקיניילקאסעזיא;דודןופזיוה,טציאטרעה:טגאזעגטאהרעןוא13
סאוו,תואבצןופטאגןופלארשיןיארעדנואווראפןואםינמיסראפןענַז,ןבעגעגרימטאהטאגסאוורעדניקידןואךיא,עז18
:ןצראהןופץלאטשןואץלאטשטימןגאזסאוו,ןורמושןופרעניווונייארעדןואםירפא,ןסיווטעווקלאפעצנאגסאדןוא9
ןַזןלאזתונמלאידכ,קלאפןַמןופעמעראידןופטכערסאדקעוואןעמענוצןוא,טפשמןופעקיטפרעדאבטיונידןסיוטשפאוצ2
ענַזןרעצראפןואןענערבראפטעווסעןוא;םאלפאראפיִודקןַזןוא,רעַפאראפןַזטעוולארשיןופטכילסאדןוא17
ןוא,הדוהיןייזאנקמטשינטעווםירפא;ןרעווןטינשעגפאןלעווהדוהיןופטנייפידןוא,ןייגפאטעווםירפאןופהאנקידןוא13
ךיזןענעזסאוורעקלעפןופןכַרגינעקידןופשיורעגרעקידלמוטא;קלאפןסיורגאןופיוו,גרעבידןיאןומהאןופשיורעגרעד4
רעדיינשןייקזיא,ןראוועגטגיילעגפאראטסיבודטניז:קידנגאז,ןונבלןופןרעדעצידןוא,רידטימךיזןעיירפרעמייבןריטיד,אי8
רעדןופרעריפעלא,רידבילוצעטיוטידףיואטקעוויז;ןעמוקןַדַברידןענעגעגאבוצ,רידבילוצךיזטרירןטנואןופםונהיג9
פעקערעייזעלאףיוא;עבדמרעביאןואובנרעביאלליטעוובאומ;ןענייוווצ,תוהביד,ןובידןייקןואתיגבןייקףיוראזיארע2
רענייארעדעיטעווןסאגערעייזןיאןוארעזייהערעייזןופןכאדידףיוא;ךוט־קאזטימןטרוגנאךיזייזןלעווןסאגערעייזןיא3 .קראטשןענייוו,ןעללי
באומןופרענלעזעטנפאוואבידןלעוורעבירעד;זהיזיבןרעווטרעהעגטעוולוקרעַז;העלאעלאןוא,ןעַרשטעווןובשחןוא4
טיהולןופגייטשפיואןטימלַוו;הוקעקיראיַרדא,רַוצןייקןפיולטנאןלעווםיטילפענַז;באומךאנןעַרשטעווץראהןַמ5
.ןירגןייקאטשינזיאסע,ןלאפעגסיואזיאזארגיד,טקלעווראפזיאייהידלייוו;טסיווןרעווןלעווםירמנןופןרעסאווידלייוו6 ןדרעיידןופךייטםוצןגארטקעוואייזןלעוו,טלמאזעגנעמאזוצןבאהייזסאווןוא,ןעמוקאבןבאהייזסאוועפעשידרעבירעד7 .םילראבזיבהלליןַזןוא,םילגעזיבהלליןַז;באומןופןצענערגידםוראטייגיירשעגאלייוו8 טפיולטנאסאווםעדףיואןבייל,ןומידףיוארעמךאנןעגנערבלעווךיאלייוו;טולבטימלופןייזןלעווןומידןופןרעסאווידלייוו9
טאטש;רבחןייזןגעקרענייאןוא,רעדורבןייזןגעקרענייאןפמעקןלעווייזןוא;םירצמידןגעקםירצמידןלעטשלעווךיאןוא2
וצןוא,םילגידוצןדנעווךיזןלעווייזןוא;הצעריאןרעטשעצלעווךיאןוא;טימריאןיאןייגסיואטעווםירצמןופטסייגרעדןוא3
רעביאןסאלשאבטאהתואבצןופ'הסאווןסיווייזןזאלןוא,ןגאזטצעירידייזןלאזןוא?םימכחעניידןענעזואוו?ייזןענעזואוו12 .םירצמ סאוויד,םירצמטריפראפךיואןבאהייז;ןראוועגטריפראפןענַזףונןופןצנירפיד,ןראנןראוועגןענַזןעוצןופןצנירפיד13 .םיטבשעריאןופעציטשידןענַז איוו,השעמרעריארעדעיןיאתועטאוצםירצמטריפעגןבאהייזןוא;ריאןופןטימןיאטסייגעטיירדראפאטשימעגטאה'ה14 .יפשןייזןיאךיזטלקאוורערוכיש .ןוטןעק,לדניבארעדאגייווצא,קערעדרעדאפאקרעדסאוו,םירצמראפטעבראןייקןייזטשינטעווסעןוא15 ,תואבצןופטאגןופרעסאווטנאהםעדראפןבאהארומןואןבאהארומטעווסעןוא;ןעיורפיווןַזםירצמטעווגאטםענעיןיא16
ךַאךיאבאה,לארשיןופטאגםעד,תואבצ'הןופטרעהעגבאהךיאסאוו,ןראטשןַמןופהאובתידןוא,ןשערדןַמ10
ןגראמלייוו,ןעקנירטןואןסערימאל;ןייווטקנירטןואשיילפטסע,ספעשן'טחשןוארעדנירן'טחש,דיירפןואדיירפ,עזןוא13
ןוא,ןרעווןעמונעגקעוואטראןרעכיזםעדןיאטקיטסעפאבזיאסאוולגענרעדטעוו,תואבצןופטאגטגאז,גאטםענעיןיא25 .טדערעגסעטאהטאגלייוו;ןרעווןטינשעגפאטעווםיאףיואןעוועגזיאסאווטסאלידןוא;ןלאפןואןרעווןטינשעגפא
דנאלןופ;גנאגנַראןייק,זיוהןייקאטשינזיאסעזא,ןראוועגבורחזיאיזלַוו,שישרֿןופןפישריא,טלַהרוצןופטסאליד1 .ןראוועגטקעלפטנאייזסעזיאםיֿכ
טליפעגנאךייאןבאה,םיןרעביאןעייגסאוו,ןודיצןופםירחוסידןעמעוו,לזניאםעדןופרעניואוואבריא,ליטשטייז2 .רעקלעפןופהרוחסאזיאיזןוא;טפנוקנייאריא,ךייטןופטינשיד,רוחיסןופןעמאזרעדזיאןרעסאוועסיורגייבןוא3 ןרעבעגטשינןואןאטייווטשינלעווךיא:קידנגאז,םיןופטייקראטשיד,טדערעגטאהםירעדלַוו,ןודיצ,ןַזהשובךיזטסלאז4
.רעניואוונייאעריאטיירפשעצןואפאקרעדףיוארעביאיזטיירדרעןוא,יזטסיווראפןואקידיילדרעידטכאמטאג,עז1 ריאטימיוזא,לדַמטסנידןטימיוו;ראהןַזטימיוזא,טכענקןטימיוו;ןהכןטימיוזא,קלאפןטימיוו,ןַזלאזסעןוא2
.ןברוחטימןכארבעצזיארעיוטרעדןוא,ןברוחןבילבעגזיאטאטשרעדןיא12
.קיטראפזיאגנאגסיורא־סַוורעדןעווןביורט .םיןופךיוהןעיירשןלעווייז,טאגןופטייקסיורגרעדראפןעגניזןלעווייז,לוקרעייזןבייהפיואןלעווייז14 םיןופןעלזדניאידןיא,לארשיןופטאג,טאגןופןעמאנםעד,ןרעַפידןיאטאגטכעלרעהראפ,רעבירעד15 ַװ,טַקרעגאמןַמ,טַקרעגאמןַמ:טגאזעגבאהךיארעבא;םיקידצידוצדובכ,רעדילטרעהעגרימןבאהדרעןקעידןופ16
זיסערעווןוא;בורגרעדןיאןלאפטעווארומרעדןופשיורעגםעדןופטפיולטנאסאווזיסערעווזא,ןריסאפטעווסעןוא18
.עקיטפרעדאבטיונידןופטירטידןוא,עמעראידןופסיפיד,ןטערטסעטעווסופרעד6
םיקידצידןופךרדםעדטסגעוו,עטסקידרשוייד,וד;רשויזיאםיקידצידןופגעוורעד7 וצןוא,ןעמאנןיידוצזיאהמשנרעזדנואןופהקושֿיד;טראוועגרידףיוארימןבאה,טאג,םיטפשמעניידןופגעווםעדףיוא,אי8
םיטפשמענַדןעוולַוו;ירפןכוזךידךיאלעוורימןיאטסַגןַמטימ,אי;טכאנרעדןיאטעבעגךידךיאבאההמשנןַמטימ9 .טייקיטכערעגןענרעלטלעוורעדןופרעניואוואבידןלעוו,דרערעדףיואןַזןלעוו טעווןוא,טכערמואןאטרעטעוורשויןופדנאלןיא;טייקיטכערעגןייקןענרעלטשינטעוורערעבא,עשרםוצןחןאטןעמלאז10
רימטימםולשןכאמלאזרעןוא;רימטימםולשןכאמלאזרעידכ,טייקראטשןַמןאןפאכךיזרעלאזרעדא5
.טכורפטימטלעוורעדןופםינפסאדןליפןוא,ןעילבןואןעילבטעוולארשי;ןעלצראוובקעיןופןעמוקסאווידןכאמטעוורע6
.רעיוטםוצהמחלמידןעיירדסאווידראפטייקראטשראפןוא,טפשמןיאטציזסאווםעדראפטפשמןופטסייגאראפןוא6 ןבאהאיבנרעדןואןהכרעד;געווןופןטארטעגפאייזןענעזןעקנירטןקראטשןופןוא,ןייווןופטריטראפךיואךיזןבאהייזרעבא7
אראנ,ץונןייקטשינןואףליהןייקןַזטשינןוא,ןצונטנעקעגטשינייזטאהסאווקלאפאראפטמעשעגעלאךיזןבאהייז5
ץונןייקןעגנערבטשינייזטעווסאווקלאפאוצ,ןעלמעקסעפורגיד .ליטשןציזוצזיאטייקראטשרעייז,םעדןגעווןעירשעגךיאבאהרעבירעד;טסיזמואןוא,טסיזמואןפלעהןלעווםירצמידלייוו7
ןעיירדךיזטעווריאןעוו,ןירעדטייג,געוורעדזיאסאד:ןגאזוציוזא,רידרעטניהטראוואןרעהןלעווןרעיואעניידןוא21
ןפיוהןַז;טיירבןואףיטטכאמעגסעטאהרע;טיירגעגוצסעזיאךלמןראפ,אי;ןאטלאןופןראוועגטמיטשאבזיאתפוטלייוו33 .ןאסעטדניצ,לבעוושןופםארטשאיוו,טאגןופםעטארעד;ץלאהליפןוארעַפזיא
ןוא;ליפןענעזייזלַוו,סנגאווףיואךיזןזאלראפןוא,דרעפףיואךיזןטלאהןוא;ףליהךאנםירצמןייקפאראןעייגסאווידייוו1 !ראהםעדטשינןכוזייזןוא,לארשיתשודקםעדףיואטשינןקוקייזרעבא;קראטשרעייזןענעזייזלַוו,רעטיירףיוא םעדןגעקןייטשפיואטעווראנ;רעטרעווענייזןפורקירוצטשינטעווןוא,סטכעלשןעגנערבטעווןוא,גולקךיואזיארערעבא2
,טנאהןייזןקערטשסיואטעווטאגןעוו.טסייגטשינןוא,שיילפדרעפערעייזןוא;טאגטשינןוא,ןשטנעמןענעזםירצמידטציא3
.הרצןופטַצןיאךיואהעושירעזדנוא,ןגראמןדעיםערארעַזַז;טראוועגרידףיואןבאהרימ;טוגזדנואַז,טאג2 .ןראוועגטיירפשעצרעקלעפידןענַזגנובייהפיואןַדַב;ןפאלטנארעקלעפידןענַזלמוטםעדןופשיורעגםַב3
.םיובנגַפאןופגַפעקידנלאפאיווןוא,קאטשנייווןופפאראטלאפטאלבאיוו,ןלאפפאראןלעוו טפשמוצ,הללקןיימןופקלאפםעדףיואןוא,םודאףיואןעמוקפאראטעווסע,עז;למיהןיאןדאבעגךיזטעוודרעוושןיימלייוו5 טעפםעדטימ,ןגיצןוארעמעלןופטולבםעדטימןוא,טעפטימטעפטכאמעגזיאיז,טולבטימטליפעגנאזיאטאגןופדרעוושיד6 אעמודאדנאלןיאהטיחשעסיורגאןוא,הרצבןיאןברקאטאהטאגלייוו;סרעדיווןופןרינידןופ ןוא,טולבטימטצענעגכרודןרעווטעוודנאלרעייזןוא;ןסקאידטימןסקאידןוא,ייזטימןעמוקפאראןלעוורענראהנייאידןוא7
סעטעוו,ןאךיזטנילשטנעמאביואןכלעווףיוא,םירצמףיוא,דארםענעכארבעצםעדןופןקעטשםעדףיואךיזטסיורטוד,עז6
טסעווודביוא,דרעפטנזיוטייווצןבעגרידלעווךיאןוא,רושאןופךלמםעדראהןיימוצ,ךידטעבךיא,ןעגנוברעביגטציא8
:ןגאזוציוזא,ןראנךיד,טסיורטודןעמעווףיוא,טאגןיידטשינזאל:ןגאזוציוזא,הדוהיךלמוהיקזחוצןגאזריאטלאזיוזא10 .רושאךלמןופטנאהרעדןיאןרעווןבעגעגטשינטעווםילשורי טעוועטארעגטסעווודןוא;ןכאמוצבורחראגייז,רעדנעלעלאוצןאטעגןבאהרושאןופםיכלמידסאווטרעהעגטסאהוד,עז11
ידןוא,ףצרןוא,ןרחןוא,ןזוגיוו,טכאמעגבורחןבאהןרעטלעענַמסאווידטעוועטארעגרעקלעפידןופרעטעגידןבאה12
ןופזיוהןיאףיוראזיאוהיקזחןוא;טנעיילעגםיאטאהןוא,םיחילשידןופטנאהרעדןופווירבםעדןעמוקאבטאהוהיקזחןוא14
.רימןגעקסעכןיידןוא,םוקנייראןיידןוא,גנאגסיוראןיידןוא,גנוניואווןיידסייווךיארעבא28 ןיימןוא,זאנןיידןיאקאהןיימןגיילךיאלעוורעבירעד,ןרעיואעניימןיאףיוראזיא,שיורעגןיידןוא,רימןגעקםעזןיידלייוו29 .ןעמוקעגטסיבודסאווגעווםעדךרודןריפקירוצךידלעווךיאןוא,ןפילעניידןיאםוצ
םיאוצטאהןואןעמוקעגםיאוצזיאץומאןופןוזרעדאיבנהוהיעשיןוא.טיוטןזיבןראוועגקנארקוהיקזחזיאגעטענעיןיא1
קראטשרעייזטנייוועגטאהוהיקזחןואןגיואעניידןיאטוגזיאסאווןאטעג :ןגאזוציוזא,היעשיוצטאגןופטראווסאדןעמוקעגזיאטלאמעד4 ;ןרערטענַדןעזעגבאהךיא,הליפֿןַדטרעהעגבאהךיא:דודרעטאפןַדןופטאגרעד,טאגטגאזיוזא:והיקזחוצגאזןואייג5 .ראיןצפופגעטענַדוצןגַלוצלעווךיא,עז .טאטשעקיזאדידןצישאבלעווךיאןוא,רושאןופךלמםעדןופטנאהרעדןופןעוועטארטאטשעקיזאדידןואךידלעווךיאןוא6 ;טדערעגטאהרעסאווךאזסאדןאטטעווטאגזא,טאגןופןמיסאןַזרידטעווסאדןוא7
טאהרעלַוו,והיקזחוצהנֿמאןואווירבטקישעג,לבבןופךלמרעד,ןדאלאבןופןוזרעד,ןאדאלאבכדורמטאהטייצרענעיןיא1
טאהיזלייוו,ןראוועגןבעגראפזיאהלוועריאזא,טקידנעעגזיאהמחלמריאזא,ריאוצטפורןוא,םילשוריוצגיאורטדער2 .דניזעריאעלאראפטלפאטטנאהסטאגןופןעמוקאב .טאגרעזדנואראפייסאשארבדמרעדןיאךיילגטכאמ,טאגןופגעווםעדטיירג:רבדמרעדןיאטפורסאווםעדןופלוקרעד3 עבארגידןוא,ךיילגןרעווטעוועמורקידןוא;קירעדינןרעווטעוולגרעבןואגראברעדעיןוא,ןביוהרעדןרעווטעוולאטרעדעי4
ןוא,רעסאווןופךייטארבדמידןכאמלעווךיא;ןלאטידןופןטימןיאןלאווקןוא,רעטרעעכיוהידןיאןכייטןענעפעלעווךיא18
רעדןיאןלעטשלעווךיא;םיובלייאםעדןוא,טרימםעדןוא,םיובאטישםעד,םיוברעדעצםעדרבדמרעדןיאןצנאלפלעווךיא19 .ןעמאזוצםיובסקובםעדןוא,ןַפםעד,םיובעננאטםעדרבדמ תשודקרעדןוא,ןאטעגסאדטאהטאגןופטנאהידזא,ןעמאזוצןייטשראפןוא,ןטכארטאבןוא,ןסיווןוא,ןעזןלאזייזידכ20
ןראפדנובאראפןבעגךידלעווןוא,ןטיהךידלעווןוא,טנאהןַדןטלאהלעווןוא,טייקיטכערעגןיאןפורעגךידבאה,טאג,ךיא6
.ןבעלןַדראפקלאפןוא,רידראפ ;ברעמןופןעלמאזךידןוא,חרזמןופןעמאזןַדןעגנערבלעווךיא;רידטימןיבךיאלַוו,ארומןייקטשינבאה5 ןקעידןופרעטכעטענַמןוא,ןטַווןופןיזענַמגנערב;קירוצטשינטלאה,םורדםוצןוא;ףיואביג,ןופצםוצןגאזלעווךיא6 ;דרע ;טמעראפעגםיאבאהךיא,דובכןיימראפןפאשאבםיאבאהךיאלייוו,ןעמאנןיימטימןפורעגטרעווסאוורענייארעדעיוליפא7
ןרעיואןבאהסאוועביוטידןוא,ןגיואןבאהסאוועדנילבידסיוראטגנערב8 ידןזַווזדנואןוא,ןגאזסאדןעקייזןשיווצרעוו;ןעלמאזראפךיזןשטנעמידןלאזןוא,ןעלמאזנעמאזוצךיזרעקלעפעלאןלאז9 זיאסאד:ןגאזןואןרעהייזןלאזיצ;ןרעווטקיטרעפטכערעגןלאזייזידכ,תודעערעייזןעגנערבסיוראייזןלאז?ןכאזעקידרעירפ
ןואןביולגרימןואןסיווטלאזריאידכ,ןבילקעגסיואבאהךיאןעמעווטכענקןַמןוא,טאגטגאז,תודעענַמטנעזריא10
ידןוא?ןשטנעמעטלאידטמיטשאבבאהךיאטניז,ןלעטשסיוארימסעןוא,ןרעלקרעדסעטעווןוא,ןפורטעוו,ךיאיוו,רעווןוא7
?טרעלקרעדטשינסעבאהןוא,טַצרענעיןופטלייצרעדטשינרידךיאבאה;ןבאהארומטשינטסלאזןוא,ארומןייקטשינטאה8 .םענייאןייקטשינןעקךיא;טאגןייקאטשינזיאסע,אי?רימץוחאטאגאאדזיאיצ.תודעענַמטַזריא
?טשינראגראפךעלצונזיאסאוו,דליבעטצינשעגאןסאגעגיצ,טאגאןפאשעגטאהרעוו10 ייזןלאז,ןעמאזוצןעלמאזראפךיזעלאייזןלאז;ןשטנעמןופןענעזייז,רעטעבראידןוא,ןעמעשךיזןלעווםירבחענייזעלא,עז11 .ןעמאזוצןעמעשךיזןלעווייזןוא,ןבאהארומןלעווייזרעבא;ןייטשפיוא ענייזןופטייקראטשרעדטימסעטעבראןוא,סרעמאהטימסעטכאמןוא,ןליוקידןיאטעבראןגנאווצידטימדימשרעד12 .ךאוושזיאןוא,רעסאווןייקטשינטקנירטרע;ןדניוושראפתוחוכענייזןוא,קירעגנוהזיארע,אי;סמערא סעטריקראמרעןוא,ךעלקעהטימסיואסעטסאפרע;רונשאטימסיואסעטריקראמרע;לאינילןייזסיואטיצןאמרעמיצרעד13 .זיוהןיאןביילבלאזסעידכ;שטנעמאןופטייקניישרעדטיול,שטנעמאןופטלאטשעגרעדטיולסעטכאמןוא,סאפמאקןטימסיוא רע;דלאווןופרעמייבידןשיווצךיזראפטקראטשרעסאוו,ךייאםעדןואסערפיצםעדטמענןוא,ןרעדעצפאראךיזטקאהרע14
טיירפשןיילאךיא;ץלאטכאמסאוו,טאגןיבךיא,ןאטכארטןופטמעראפעגךידטאהסאוורעדןוא,לאוגןייד,טאגטגאזיוזא24
ןסיוורעייזטכאמןוא,קירוצםימכחידטיירדסאוו;עגושמרעגאזראווידטכאמןוא,עגושמרענגילידןופםינמיסידטכאמסאוו25 ;שיראנ טסעוווד:םילשוריוצטגאזסאוו;םיחילשענַזןופהצעםעדןַזםייקמןוא,טכענקןַזןופטראווסאדטגיטעטשאבסאוו26 עריאןופרעטרעעטליופראפידןלעטשפיואלעווךיאןוא,ןרעווטיובעגפיואטעווריא:הדוהיןופטעטשידוצןוא;ןרעווטצעזאב ;ןכייטעניידןענעקירטסיואלעווךיאןוא,ןקורטרעוו,ןפיטםוצטגאזסאוו27 טיובעגפיואטסעוווד,םילשוריוצטגאזרע;קשחןיימעלאןייזםייקמטעוורעןוא,ךוטסאפןיימזיארע,שרוכןגעווטגאזסאוו28
ןכאזידעלאוט,טאג,ךיא;סטכעלשפאשךיאןואםולשךאמךיא;שינרעטצניפפאשךיאןואטכילסאדפאשךיא7 ייזטזאלןוא,ןענעפעךיזדרעידטזאל;טייקיטכערעגןסיגןעלמיהידטזאלןוא,ןביואןופ,ןעלמיהריא,פאראטפירט8
וצזא,ןרעקמואטשינךיזטעווןוא,טייקיטכערעגטימליומןיימןופסיוראזיאטראווסאד,ןיילאךיזייבןריואוושעגבאהךיא23
ןייקאטשינזיאסעןוא,טאגןיבךיא;שרעדנארענייקזיאסעןוא,טאגןיבךיאלייוו:ןטייצעטלאןופןכאזעגידרעירפידקנעדעג9 ,ךיאיוו ,ןייטשטעווהצעןַמ:גאזךיא,ןעשעגטשינךאנןענעזסאווןכאזידןטַצעטלאןופןוא,בייהנאןופףוססאדרעלקרעדךיא10 .קשחןַמעלאןאטלעווךיאןוא ךיואסעלעווךיא,טדערעגסעבאהךיא,אי;דנאלןטַוואןופהצעןַמטוטסאווןאמםעד,חרזמןופלגַפאףורךיא11 .ןאטךיואסעלעווךיא,ןסאלשאבסעבאהךיא;ןעגנערב ;טייקיטכערעגןופטַווטנעזסאוו,עקיצראה-קראטשריא,וצךימטרעה12 העושיןלעטשלעווךיאןוא;ןטלאהראפטשינטעווהעושיןַמןוא,טַווןַזטשינטעוויז;טייקיטכערעגןַמטנעאנגנערבךיא13
ןַזוצרעדעיןרעדנאווןלעווייז;ןאטנגויןַדןופ,םירחוסענַד,טעימעגךיזטסאהודןעמעווטימ,רידוצןַזידןלעוויוזא15
טשינךידלאזךיאידכ,רידראפןטלאהפאךיזךיאלעווהליהתןַמבילוצןוא,סעכןַמןטלאהפאךיאלעווןעמאנןַמבילוצ9
תורצןופןוויואםעדןיאןבילקעגסיואךידבאהךיא;רעבליזטימטשינרעבא,טרעטַלעגךידבאהךיא,עז10 ןַמלעווךיאןוא?ןרעווטכעוושראפןעמאנןַמלאזיוולַוו,ןאטסעךיאלעוו,בילוצםענַמראפוליפא,בילוצםענַמראפ11
.רעטצעלרעדךיואןיבךיא,רעטשרערעדןיבךיא;רעןיבךיא;רענעפורעגןיימ,לארשיןואבקעי,וצרימטרעה12 ,ייזוצףורךיאןעוו;ןעלמיהידטנאפשעגסיואטאהטנאהעטכערןַמןוא,דרערעדןופדוסיםעדטגיילעגךיואטאהטנאהןַמ13
.חילצמגעווןַזןכאמטעוורעןוא,טכארבעגםיאבאהךיא;ןפורעגםיאבאהךיא,אי;טדערעגבאה,ןיילאךיא,ךיא15 ךיאןיב,ןעוועגזיאסעסאווטַצרעדןופ;ןאבייהנאןופדוסןיאטדערעגטשינבאהךיא;וצסאדטרעה,רימוצטנענטמוק16 טקישעגטסַגןַזןואראהרעדטאגךימטאהטציאןוא;ןטראד ךידטריפסאוו,ןאטוטסלאזסאווךידטנרעלסאוו,טאגןייד,טאגןיבךיא:לארשיןופרעקילייהרעד,לאוגןייד,טאגטגאזיוזא17
ידןעגנערבוצקירוצןוא,בקעיןופםיטבשידןבייהוצפיוא,טכענקןַמןַזוצךאזעניילקאזיאסע:טגאזעגטאהרעןוא6 .דרערעדןופקעןזיבהעושיןַמןַזטסלאזודידכ,םייוגידראפטכילאראפןבעגךיואךידלעווךיא;לארשיןופעטנעראוואב וצ,טכאראפקלאפסאדןעמעווםעדוצ,טכאראפשטנעמרעדןעמעווםעדוצ,שודקןַזןוא,לארשיןופלאוגרעד,טאגטגאזיוזא7 ןופשודקםעדןוא,יירטעגזיאסאווטאגבילוצ,ןקובךיזןלעווןצנירפןוא,ןייטשפיואןואןעזםיכלמןלעוו,רעשרעהןופטכענקא
לעווךיאןוא;ןפלאהעגךידךיאבאההעושיןופגאטאןיאןוא,טרעהעגךידךיאבאהןַזטסוװאבןופטַצאןיא:טאגטגאזיוזא8
רימראפקידנעטשןענַזטנעווענַד;טנעהענַמןופןכאלפטנאהידףיואטצירקעגנייאךידבאהךיא,עז16 .רידןופןייגסיוראןלעווטעטכינראפךידןבאהסאווידןוארערעטשעצענייד;ןלַאךיזןלעוורעדניקענייד17 עלאייזטסעוווד,טאגטגאז,בעלךיאיוורידוצןעמוקןוא,ןעמאזוצךיזןעלמאזידעלא:עזןוא,םוראןגיואעניידףיואבייה18
,טזאלראפןיבןוארעדניקענַמןריולראפבאהךיאזא,ןריובעגעקיזאדידרימטאהרעוו,ןצראהןיידןיאןגאזוטסעווטלאמעד21 ווו,עקיזאדיד;ןיילאןבילבעגןיבךיא,עז?ןגיוצעגפיואעקיזאדידטאהרעווןוא?קירוצןואןיהאקידנרעדנאווןוארענעגנאפעגא
,טשטנעבעגםיאןוא,ןיילאןפורעגםיאבאהךיאלייוו,ןריובעגךייאטאהסאוו,הרשףיואןוא,רעטאפרעייא,םהרבאףיואטקוק2 .טרעמראפםיאןוא ןופןטראגרעדיוורבדמריאןוא,ןדעיוורבדמריאןכאמטעוורעןוא;תוברוחעריאעלאהמחנטעוורע;ןויצהמחנטעוו'הלייוו3
טפשמןיימןכאמלעווךיאןוא,ץעזעגאןייגסיוראטעוורימןופלייוו,קלאפןיימ,רעיואןארימטיגןוא,קלאפןיימ,וצרימטרעה4
דרעידןוא,ךיוריווןדניוושראפןלעווןעלמיהידלייוו;ןטנואדרערעדףיואטקוקןוא,ןעלמיהידוצןגיואערעייאףיואטבייה6 ףיואןייזטעווהעושיןיימרעבא;ןפואןבלעזםעדףיואןבראטשןלעווןירעדןעניואווסאווידןוא,דיילקאיווטלאןרעווטעוו
יזסאווןיזעלאןופטנאהרעדייבןעמענטשיניזלאזרענייקןוא,ןריובעגטאהיזסאווןיזעלאןשיווצןריפטשיניזלאזרענייק18
.טמעשראפגאטןדעיקידנעטשטרעווןעמאנןַמןוא,טאגטגאז .ךיאןיבסאד,עז:טדערסאוורעדןיבךיאזאגאטםענעיןיאןסיווייזןלעוורעבירעד;ןעמאנןיימןסיווקלאפןיימטעוורעבירעד6 ןופתורושבעטוגטגנערבסאוו;םולשטיירפשראפסאוו,תורושבעטוגטגנערבסאווםעדןופסיפידןענעזגרעבידףיואןיישיוו7 !טשרעהםיקולאןייד,ןויצוצטגאזסאוו;העושיטיירפשראפסאוו,סטוג טעוו'הןעוו,גיואןיאגיואןעזןלעווייזלייוו;ןעגניזייזןלעווןעמאזוצלוקאטימ;לוקםעדןבייהפיואןלעוורעטכעווענייד8
טזיילעגסיואטאהרע,קלאפןַזןפלאהעגטאה'הלייוו,םילשוריןופתוברוחריא,ןעמאזוצטגניז,דיירפןיאסיואטכערב9
רעזדנואןופהעושיידןעזןלעוודרערעדןופןקעעלאןוא,רעקלעפעלאןופןגיואידראפםעראןקילייהןַזטקעלפטנאטאה'ה10
ןייווטפיוק,טמוק,אי;טסעןואטפיוק,טמוק;טלעגןייקטשינטאהסערעווןוא,ןרעסאווידוצטמוק,טשראדסאוורעדעי,יעה1
טוגרימטרעה?טשינטגיטעזסאווםעדראפטעברארעייאןוא,טיורבןייקטשינזיאסאווםעדראפטלעגסיואריאטיגסאווראפ2
יזטכאמןוא,דרעידטרעסאוואבראנ,ןיהאקירוצטשינךיזטרעקןוא,למיהןופיינשרעדןוא,פאראטמוקןגעררעדיוולייוו10
ךיאסאווןאטטעווסעראנ,קידיילרימוצןרעקמואטשינךיזטעווסע:ליומןַמןופסיוראטייגסאווטראווןַמןַזלאזיוזא11 .טקישעגסעבאהךיארעכלעוווצךאזרעדןיאןַזחילצמטעווסעןוא,ליוו ךייאראפןכערבסיואןלעווגרעבידןואגרעביד;ןרעווטריפעגריאטעווםולשטימןוא,דיירפטימןייגסיוראטעווריאלייוו12
וצםיאןופתבשםעדטיהסאוו;ייברעדךיזטלאהסאווןשטנעמןופןוזרעדןוא,סאדטוטסאוושטנעמרעדזיאליואוו2
;גראבןקילייהןיימןענעשריטעווןוא,דנאלסאדןענעשריטעוורימןיאןוחטבןייזטלעטשסאווזיסערעוו קלאפןַמןופגעווםעדןופןייטשלכיורטשםעדקעוואטמענ,געווםעדטיירגטכאמ,ףיואטפראוו,ףיואטפראוו:ןגאזטעווןוא14
המחנןעגנערבקירוצםילבאענייזןואםיאלעווןוא,ןריפךיואםיאלעווךיא;ןלייהםיאלעווןוא,ןגעווענייזןעזעגבאהךיא18 םיאלעווךיאןוא;טאגטגאז,טנעאנזיאסאווםעדוצןואטייווזיאסאווםעדוצםולש,םולש;ןפילידןופטכורפידףאשאבךיא19
רעדןיאןייגפיואטכילןיידטעוו;המשנעטגאלפעגידןקיטעזןוא,ןקירעגנוהםוצהמשנןיידןעיצסיוראטסעווודביואןוא10
ןגנאוושייז;טנגילןדערןוא,לבהףיואךיזןעיורטייז;תמאןייקטשינטגירקרענייקןוא,טייקיטכערעגןייקטשינטפוררענייק4
טשטעווקעצטרעווסאווןוא,טבראטשרעייאערעייזןופטסעסערעוו;ןצענ-ןיפשןבעווןוא,ןיפשאןופרעייאידסיואןעורבייז5
ןופםישעמןענעזםישעמערעייז;םישעמערעייזטימןקעדאבטשינךיזןלעווייזןוא,רעדיילקןרעווטשינןלעווץענערעייז6 .טנעהערעייזןיאזיאדלאווגןופהשעמידןוא,הריבע ;ןווַןופןעקנאדעגןענַזןעקנאדעגערעייז;טולבקידלושמואןסיגראפוצןלַאייזןוא,סטכעלשוצןפיולסיפערעייז7
טאגטגאז,בקעיןיאהריבעןופפאךיזןרעקסאווידוצןוא,ןויצןייקןעמוקטעוולאוגרעדןוא20 באהךיאסאוורעטרעווענַמןוא,רידףיואזיאסאווטסַגןַמ;טאגטגאז,ייזטימדנובןַמזיאסאד,טייגנאךימסאוו21 ןַדןופליומןופטשינןוא,ןעמאזןַדןופליומןופטשינןוא,ליומןַדןופןטערטפאטשינךיזןלעוו,ליומןַדןיאןבעגעגנַרא
ךידךיאבאהןראצןיימןיאלייוו;ןענידרידןלעווםיכלמערעייזןוא,טנעוועניידןעיובןלעוועדמערפןופרעדניקידןוא10
,טעטשעבורחידןטכירראפןלעווייזןוא,תוברוחעגידרעירפידןלעטשפיואןלעווייז,תוברוחעטלאידןעיובפיואןלעווייזןוא4
ערעייאןוארערעקאערעייאןייזןלעוועדמערפידןופןיזידןוא,םירדעערעייאןרעטיפןואןייטשןלעוועדמערפןוא5
ידןופתורצואידןסעטעווריא;טאגרעזדנואןופםיתרשמידןפורךייאטעווןעמ;טאגןופםינהכידןרעווןפורעגטעווריאראנ6
טסיב,טאג,וד;טשינזדנואטנעקרעדלארשיןוא,זדנואןגעווטשינטסייווםהרבאשטאכ,רעטאפרעזדנואודטסיברעכיז16
,רענגעקענַדוצטנאקאבןעמאנןַדןכאמוצידכ,ןרעסאווידןכאקרעַפסאדטכאמ,טנערברעַפקידנצלעמשעצאןעוויוו2
סאווןוא,הרובחרענעיראפשיטאןטיירגוצסאוו,גראבןקילייהןַמןסעגראפסאוו,טאגןזאלראפסאווידטנעזריארעבא11
טשינריאטאה,ןפורעגבאהךיאןעוולייוו;הטיחשםוצןקובעלאךיזטעווריאןוא,דרעוושםוצןלייצךייאךיאלעוורעבירעד12 טאהריאןוא,ןגיואענַמןיאסטכעלשןאטעגטאהריאראנ;טרעהעגטשינריאטאה,טדערעגבאהךיאןעוו;טרעפטנעעג
ענייזןוא,ןענעגרהךידטעווראהרעדטאגלַוו,עטלייוורעדסיואענַמראפהללקאיווןעמאנרעייאןזאלרעביאטעווריאןוא15 .ןעמאנרעדנאןאטימןפוררעטעווטכענק ןרעוושלאזדרערעדןיאטרעוושסערעווןוא;תמאןופטאגןיאןשטנעבךיזלאזדרערעדןיאךיזטשטנעבסאווזיסערעווזא16 ןגיואענַמןופןטלאהאבןענעזייזלייווןוא,ןראוועגןסעגראפןענעזתורצעקידרעירפידלייוו;תמאןופטאגםייב
רענייקטאה,ןפורעגבאהךיאןעוולייוו;ייזףיואקערשערעייזןעגנערבלעווןוא,תועותעֿערעייזןביילקסיואךיואלעווךיא4
טלאמעד;טנירסאווםארטשאיווםייוגידןופדובכידןוא,רהנאיווםולשןקערטשסיואריאלעווךיא,הֵה':הטגאזיוזאלייוו12 .ןגארטךייאןעמטעווינקעריאףיואןוא,ןטַזעריאףיואןרעווןגארטעגטעווריא,ןגיוזריאטעוו םילשוריןיאןרעווטסיירטעגטעווריאןוא;ןטסיירטךייאךיאלעוויוזא,טסיירטרעטומןייזןעמעוורענייאיוו13 טעווטאגןופטנאהידןוא;זארגאיווןעילבןלעוורענייבערעייאןוא,ןעיירפךיזץראהרעייאטעוו,ןעזסאדטעווריאןעווןוא14
טימעטערעגןַזןוא,המחטימסעכןַזןבעגוצ,םערוטשאיווסנמוטכַרענַזטימןוא,רעַפטימןעמוקטעווטאג,עז,לייוו15 .רעַפןעמאלפ
ליפןייזןלעוו'הןופםינגרהידןוא,ןשיילפעלאטימןטפשמךיז'הטעוודרעוושןייזטימןוארעייפטימלייוו16 ידןוא,הבעותידןוא,שיילפריזחןסעסאוו,ןטימןיאםיובןייארעטניהרענטרעגידןיאךיזןגיניירןואךיזןקילייהסאוויד17