Turkmen - The Book of Prophet Amos

Page 1


Amos

1-njibap

1TekoaçopanlarynyňarasyndabolanAmosyň, JudahahudapatyşasyUziýanyňdöwründeweýer titremesindenikiýylöňYsraýylpatyşasyasoaşyňogly oboarobgamyňdöwründeYsraýylhakdaaýdansözleri.

2Reb:«RebSiondangygyrarweIýerusalimdensesini çykarar»diýdiçopanlaryňýaşaýanýerleriýastutarwe Karmeliňdepesigurar.

3Rebşeýlediýýär:Damaskyňüçsanygünäsiwedördüsi üçinjezadanýüzöwürmerin;SebäbiolarGilgadydemir gurallarybilengysdylar:

4BenöneBenhadadyňköşkleriniýakjakHazaýeliňöýüne otibererin

5Şeýlehem,Damaskyňçyzygynydöwüp,Awen düzlügindeýaşaýanlaryweEremöýündenhasanytutýan adamykeserin,SiriýanyňhalkyKiriňýesirinegirer

6Rebşeýlediýýär:Gazanyňüçsanyhyýanatçylygywe dördüsiüçinjezasynyyzynaalmaryn;Sebäbibütin ýesirleriEdomatabşyrmaküçinalypgitdiler:

7EmmaGazanyňdiwarynaköşkleriýakjakotibererin:

8Aşdodyňýaşaýjysyny,Aşkelondanhasasynytutan adamykeserinweelimiEkronaöwürerin,piliştlileriň galyndylaryheläkbolardiýip,HökmürowanRebaýdýar.

9Rebşeýlediýýär:Tiriňüçsanygünäsiwedörtgezek jezasynybermerin;SebäbiolartutuşýesiriEdoma tabşyrdylarwedoganlykähtiniýadasalmadylar:

10EmmaTirusyňdiwarynaköşkleriýakjakotibererin

11Rebşeýlediýýär:Edomyňüçsanygünäsiwedördüsi üçinjezasynyterketmerin.sebäbidoganynygylyçbilen yzarlap,ählirehimdarlygytaşlady,gaharyhemişelik ýyrtyldywegazabynyhemişeliksaklady:

12EmmaBozranyňköşkleriniýakjakTemanaotibererin.

13Rebşeýlediýýär:Ammonçagalarynyňüçsanyeden etmişiüçin,dördüsiüçinjezasynyterketmerin.serhetlerini giňeltmeküçinGilgadyňçagasybolanaýallaryýyrtdylar: 14EmmaRabbanyňhemmesineotýakaryn,söweş günlerindegygyryşyp,tupangünündetupanbilenköşkleri ýakar:

15Patyşasyweşazadalaryýesirdüşerler,Rebaýdýar

2-njibap

1Rebşeýlediýýär:Mowabyňüçsanygünäsiwedördüsi üçinjezasynyterketmerinSebäbiolEdompatyşasynyň süňklerinihekbilenýakdy:

2EmmaMowabaotibererin,olKeriotyňköşkleriniýakar, Mowaptolgunyşyk,gykylykwesurnaýsesibilenöler:

3Menkazyarasyndanaýyrarynweählişazadalaryonuň bilenöldürerin-diýýärReb.

4Rebşeýlediýýär:Judahahudanyňüçsanygünäsiwe dördüsiüçinjezasynyterketmerinSebäbiolarRebbiň kanunlarynyäsgermezliketdiler,buýruklarynyýerine ýetirmediler,ýalanlarybolsaatalarynyňýöränlerindensoň ýalňyşmagynasebäpboldy:

5Judahahudaotibererin,Iýerusalimiňköşkleriniýakar.

6Rebşeýlediýýär:Ysraýylyňüçsanygünäsiwedördüsi üçinjezadanýüzöwürmerin;dogruçyllarykümüş, garyplarybolsajübütaýakgapüçinsatýardylar;

7Garyplaryňbaşyndakytoprakdansoňbalak,ýumşaklaryň ýolundanýüzöwüriň;mukaddesadymyharamlamaküçin biradamwekakasybirgyrnagyňýanynagirer: 8Hergurbanlyksypasyndagirewgoýlaneşikleriňüstünde oturdylarwehökümedilenleriňşerabynyhudaýlarynyň öýündeiçýärler.

9Yetönemenolaryňöňündäkiamorlaryýoketdim, beýikligikedrleriňbeýikliginemeňzeýärdi,dubagajyýaly güýçli;miwesiniýokardan,köklerinibolsaýoketdim.

10Mundanbaşga-da,siziMüsürtopragyndanterbiýeledim wekyrkýyllapçöldeamorlylaryňýurdunaeýeboldum

11Ogullaryňyzypygamberler,ýigitleriňizbolsaNazarlylar üçinulaldymEý,Ysraýylçagalary,şeýledälmi?Rebşeýle diýýär:

12Nazarlylaraşerapiçdiňiz.pygamberlerebuýrukberdi: «Pygamberliketme»

13Ine,arabagysylanýaly,araňyzgysylýar

14Şonuňüçinuçuşçaltlykbilenheläkbolar,güýçliler güýç-kuwwatynygüýçlendirerler,güýçlilerhemhalasedip bilmezler:

15theaýygöterýänhemdurmaz;aýakçaltlykbilenözüni halasedipbilmez,atdanmünenhemözünihalasedip bilmez.

16Güýçlileriňarasyndabatyrbolanadamşolgünýalaňaç gaçar

3-njibap

1Eý,Ysraýylogullary,RebbiňMüsürtopragyndan terbiýelänmaşgalamyňgarşysynaaýdansözünieşidiň 2eartherýüzündäkiählimaşgalalarybilýärsiňiz,şonuň üçinsiziähligünäleriňizüçinjezalandyraryn.

3Razybolaýmasa,ikisibilegezipbilermi?

4eyyrtyjyýokbolsa,tokaýdaarslangygyrarmy?ýaşarslan hiçzatalmadykbolsa,çukuryndanaglarmy?

5Guş,jynýokýerindeduzagadüşüpbilermi?ýerden duzakalyp,aslahiçzatalmazmy?

6Şäherdesurnaýçalmalymy,halkgorkmazmy?bir şäherdeerbetlikbolarmy,Rebmunyetmedi?

7Elbetde,HökmürowanRebhiçzatetmez,ýönesyryny gullarynapygamberlereaýaneder.

8Lionolbarsgygyrdy,kimgorkmaz?RebHudaýgürledi, pygamberliketmekdenbaşgakimbar?

9AşdodakyköşklerdeweMüsürdäkiköşklerdeçapediň we:SamSamariýadaglarynaýygnanyşyň,olaryňarasynda ulytolgunyşyklaryweezilenlerigörüň

10Sebäbiköşklerindezorlugywetalaňçylygysaklaýan Rebşeýlediýýär:

11ŞonuňüçinHökmürowanRebşeýlediýýär:Garşydaş hatdaýeriňtöweregindebolar;güýjüňisendenaşakdüşürer weköşkleriňizweýranbolar

12Rebşeýlediýýär:Çopanýolbarsyňagzyndaniki aýagynyýa-dagulagyňbirböleginiçykaranda;Ysraýyl ogullarySamariýadabirdüşegiňburçundaweDamaskda düşekdeçykarylar

13Jacobakubyňneslindeeşidiňweşaýatlykediň, HökmürowanRebHökmürowanRebşeýlediýýär: 14Ysraýylyňedenetmişlerinezyýaratedengünümde, Beýteldäkigurbanlyksypalaryna-dabarypgörerin, gurbanlyksypasynyňşahlarykesilip,ýeregaçar 15Gyşöýünitomuskyöýbilenuraryn;pilsüňkünden ýasalanöýlerweýranbolar,beýikjaýlaryňsoňybolar.

4-njibap

1Eý,Başankine,Samariýadagynda,garyplaryezýän, mätäçleriezýän,hojaýynlaryna:Geliň,içeliňdiýýänbu sözieşidiň.

2HökmürowanRebmukaddesligibilen,sizegünleriň geljekdigini,siziçeňňekbilen,nesliňizibalyktutjakdygyna antiçdi.

3Şeýlelikde,hersygyrözündenöňkisygyrlaraçykarsyňyz Olaryköşgetaşlarsyňyz-diýýärReb

4Beýteliňýanynageliň;Gilgaldaköpsanlyhyýanatçylyk; hergünirdengurbanlyklaryňyzyweüçýyldansoňondan birinigetiriň:

5Hamyrmaýabilenşükürgurbanlygynyberiň,mugt sadakalaryyglanediňweçapediň,çünkieý,Ysraýyl ogullary,busizemeňzeýär.

6Şeýlehem,ählişäherleriňizdesizedişarassalygyny berdim,ähliýeriňizdeçörekisledim,ýöneMaňagaýdyp gelmediňiz.

7Şeýlehem,hasylýygnamagaüçaýgalanda,sizdenýagyş sakladym,birşähereýagyşýagdyrdym,başgabirşähere ýagyşýagdyrmadym:birbölekýagyşýagdy,ýagyşbölegi guramady

8Şeýdip,iki-üçşähersuwiçmeküçinbirşähereaýlandy Emmaolarkanagatlanmadylar,ýönesenmaňagaýdyp gelmediň-diýýärReb

9Mensenipartladymweçeňňekbilenurdum:baglaryňyz, üzümçilikleriňiz,injiragaçlaryňyzwezeýtunagaçlaryňyz köpelendepalmagurçugyolaryýuwdy,ýönemaňagaýdyp gelmediňiz-diýýärReb

10MenaraňyzdaMüsüriňyzyndanýokançkeseliberdim, ýigitleriňizigylyçdanöldürip,atlaryňyzyalypgitdim düşelgeleriňiziňysynyburnuňyzagetirmeküçinysberdim, ýöneMaňagaýdypgelmediňiz"diýýärReb.

11HudaýSodomyweGomoranyýokedişiýaly, käbirleriňizi-deagdardym,sizodyöçürilenotkimin bolduňyz,ýöneMaňagaýdypgelmediňiz-diýýärReb.

12Şonuňüçin,eý,Ysraýyl,saňaşeýleederinwemuny saňaetjekdigimüçin,Ysraýyl,Hudaýyňbilenduşuşmaga taýynbol.

13Çünki,daglaryemelegetirýän,şemaldöredýänwe daňyňgaraňkylygynydöredýänweýeriňbelentýerlerine aýakbasýanadamaözpikiriniaýdýanadam,Hökmürowan RebRebdir

5-njibap

1Eý,Ysraýylhalky,saňagarşyaýdýanbusözümidiňle.

2Ysraýylgyzyýykyldy;mundanbeýläkdirelmez: topragyndataşlandy;onyterbiýelejekadamýok

3ÇünkiRebHökmürowanRebşeýlediýýär:Müňden çykanşäherýüzden,ýüzdençykanşäherbolsaonadam Ysraýylhalkynagalar

4ÇünkiRebYsraýylhalkynaşeýlediýýär:«Menigözläň, ýaşarsyňyz

5EmmaBeýteligözlemäň,GilgalagirmäňweBirşebä geçmäň,çünkiGilgalhökmanýesirdüşerweBeýtelýok bolar

6Rebbigözläň,şondaýaşarsyňyz;Josephusubyňöýündäki otkiminçykyp,onyýuwmazýaly,Beýteldesöndürjek adambolmaz

7Hökmanygurçugaöwrüp,ýerýüzündedogruçyllygyterk edenler, 8sevenediýyldyzyweOrionyýasaýan,ölümkölegesini daňatýanwegündizigaraňkylygaöwürýänadamygözläň, deňziňsuwlarynyçagyrýanweolaryýerýüzünedökýän adamygözläň:Rebonuňady: 9Oljalanlarygüýçleregarşygüýçlendirýär,talananlargala garşygeler.

10Derwezedekäýinýänleriýigrenýärlerwedogry gürleýänleriýigrenýärler

11Şonuňüçinýöreýşiňizgaryplaryňüstünedüşýärwesiz ondanbugdaýýükünialýarsyňyz:kesilendaşjaýlary gurduňyz,ýöneolardaýaşamazsyňyz;ýakymlyüzümler ekdiň,ýöneşerapiçmersiň

12Çünkiköpgezekedenetmişleriňiziwegüýçli günäleriňizibilýärin:adalatlylaraazarberýärler,para alýarlarwederwezedegaryplarysaglaryndansowýarlar 13Şonuňüçinpaýhaslyadamlarşolwagtdymarlar;Bu erbetdöwür.

14liveaşamaküçinýagşylygydäl-de,ýagşylygygözläň, şeýdip,HökmürowanRebsiziňaýdyşyňyzýalyýanyňyzda bolar.

15Evilamanlaryýigreniň,ýagşylarysöýüňwederwezede hökümçykaryň,belki,HökmürowanRebJosephusubyň galyndylarynarehimeder.

16ŞonuňüçinHökmürowanRebRebşeýlediýýär: Aglamakähliköçelerdebolar;ähliýollardaaýdarlar,Wah! gynansakda!weaglanyýastutmagaweaglamagaökde bolanlaryýastutmagaçagyrarlar

17Üzümçilikleriňhemmesindeaglarlar,çünkimenseniň içiňdengeçerin.

18Rebbiňgününiisleýänlerewaý!buseniňüçinnäme? Rebbiňgüniýagtylykdäl-de,garaňkylykdyr

19Biradamarslandangaçyp,aýyonygarşylaýanýaly;ýadajaýagirip,elinidiwaraegdi,ýylanbolsaonydişledi 20Rebbiňgünigaraňkylykdäl,ýagtylykdälmi?hatdagaty garaňky,içindeýagtylykýokmy?

21hateigrenýärin,baýramgünleriňiziýigrenýärin, dabaralyýygnaklaryňyzdaysbermerin

22Maňaýakmagurbanlyklarynyweetsadakalaryny hödürleseňiz-de,menolarykabuletmerin,semiz haýwanlaryňyzyňparahatçylyksadakalaryna-daüns bermerin.

23Aýdymlaryňyzyňsesinimendenaýryň;çünkiseniň skripkalaryňsazynyeşitmerin

24judgmentönehökümsuwýaly,dogrulykgüýçliakym ýalyaksyn

25Eý,Ysraýylhalky,kyrkýyllapçöldemaňagurbanwe sadakalarberdiňmi?

26youöneözüňiziňdöredenhudaýyňyzyňýyldyzybolan MolokweÇiunçadyryňyzygöterdiňiz

27ŞonuňüçinmensiziDamaskyňaňyrsyndaýesirlige alypbararyn,adyHökmürowanRebdir

6-njybap

1SiondarahatbolanlaraweYsraýylhalkynyňgelen milletleriňbaştutanydiýlipatlandyrylýanSamariýadagyna ynanýanlarawaý!

2Kalnehageçiňwegörüň;olýerdenbeýikHamatagidiň, piliştlileriňGatunagidiň:bupatyşalyklardangowumy?ýadaolaryňaraçägiserhediňizdenulymy?

3Erbetgüniuzaklaşdyryp,zorlukmekanyna ýakynlaşýanlar!

4Pilsüňkündenýasalandüşekleriňüstündeýatyp, düşeklerineuzap,goýunlarysürüden,göleleriatyň ortasyndaniýýärler;

5SkripkanyňsesiniaýdýanweDawutýalysazgurallaryny oýlaptapýanlar;

6Tabaklardaşerapiçip,başýaglarbilenýagçalýarlar, ýöneJosephusubyňhasratyüçingynanmaýarlar

7Şonuňüçinindiýesirdüşenlerbilenýesirdüşerlerwe özleriniuzadýanlaryňtoýyaýrylar

8HökmürowanRebRebantiçdi,HökmürowanRebşeýle diýýär:Jacobakubyňajaýyplygynyýigrenýärinwe köşkleriniýigrenýärin,şonuňüçinşäheriondakyählizatlar bilenhalasederin

9Biröýdeonadamgalsa,ölerler.

10Adamyňdaýysyonyalyp,onyýakanadamsüňkleri öýdençykararweöýüňgapdalyndakyadama:«Entegem ýanyňyzdabarmy?»Diýer.Soňbolsa:«Diliňitut,çünki Rebbiňadynyagzamaýarys»diýer

11ÇünkiRebbuýurýar,beýikjaýywekiçijikjaýydöwer

12Atlargaýanyňüstündeylgaýynmy?biriöküzbilen sürjekmi?Çünkihökümiöthalta,dogrulykmiwesini gemlokaöwürdiň:

13Hiçzatbolmadykzadabegenýänler,özgüýjümizbilen şahlaryalmadykmy?

14Emma,Ysraýylnesli,saňagarşybirmilletdörederin, HökmürowanRebRebşeýlediýýär:Hematyň girelgesindençölderýasynaçenliazapçekerler

7-njibap

1HökmürowanRebmaňagörkezdiIne,soňkyösüşiň başyndaçekirtgedöretdi;Ine,bupatyşanyňekilendensoň soňkyösüşiboldy

2theerotlarynyiýipbolansoňlar:«LordaReb,bagyşla, ýalbarýaryn,Jacobakupkimtarapyndandörär?»Diýdim. Sebäbiolkiçidir

3Rebmunuňüçintobaetdi,bolmaz,munyRebaýdýar

4HökmürowanRebmaňaşeýlegörkezdi:Ine,RebHudaý otbilensöweşmägeçagyrdy,çuňlugyýuwdywebir böleginiiýdi

5Soňra:«LordaReb,beset,ýalbarýaryn,Jacobakupkim tarapyndandörär?Sebäbiolkiçidir

6Rebmunuňüçintobaetdi:Bu-dabolmaz,Hökmürowan Rebşeýlediýýär:

7Şeýdip,olmaňagörkezdi,ine,Rebelibilençyzylan diwaryňüstündedurdy.

8Rebmaňa:«Amos,nämegörýärsiň?»DiýdiMenem çökdümdiýdimSoňraRebşeýlediýdi:«Ine,menYsraýyl halkymyňarasyndabirçökgünlikguraryn,mundanbeýläk olaryňýanyndangeçmerin:

9Yshagyňbelentýerleriweýranbolar,Ysraýylyň mukaddesýerleriweýranedilergylyçbilenoboarobgamyň öýünegarşyçykaryn

10BeýteliňruhanysyAmaziýaYsraýylpatyşasy oboarobgamyňýanynaiberip:«AmosYsraýylhalkynyň arasyndasaňadildüwşükgurady,ýurtählisözlerineçydap bilmeýär»diýdi

11ÇünkiAmosşeýlediýýär:oboarobgamgylyçdanöler weYsraýylhökmanözýurtlaryndansürgünediler

12ŞeýlehemAmaziýaAmosa:«Görýän,gid,Judahahuda topragynagaç,şolýerdeçörekiýip,şolýerdepygamberlik et»diýdi

13EmmaBeýteldemundanbeýläkpygamberliketme, çünkibupatyşanyňybadathanasywepatyşanyňköşgi.

14Amosajogapberip,Amaziýa:«Menpygamberdäldim, pygamberiňoglydäldim»diýdiýönemençopanwesikor miwesiniýygnaýjydym:

15GoýunsürüsiniňyzyndanRebmenialypgitdi,Reb maňa:«Bar,halkymYsraýylapygamberliket»diýdi

16ŞonuňüçinRebbiňsözünieşidiň:«Ysraýylagarşy pygamberliketme,Yshagyňnesilinegarşysözüňitaşlama» diýýärsiň.

17ŞonuňüçinRebşeýlediýýär:Aýalyňyzşäherdejelep bolar,ogullaryňyzwegyzlaryňyzgylyçdangeçer, topragyňyzbölüner;Hapalananýurtdaölersiň,Ysraýyl hökmanözýurdundanýesirdüşer

8-njibap

1HökmürowanRebmaňaşeýlegörkezdi:Ine,birsebet tomusmiwesi.

2Amos:«Nämegörýärsiň?»DiýdiMenembirsebet tomusmiwesidiýdimSoňraRebmaňa:«Ysraýyl halkymyňsoňygeldi;Mundanbeýläkolaryňýanyndan geçmerin

3Şolgünybadathananyňaýdymlarymöňňürer, HökmürowanRebşeýlediýýär:Herýerdeköpjesetbolar; dymmakbilenkowarlar

4Eý,mätäçleriýuwudýanlar,hatdaýurduňgaryplaryny heläketmeküçinmunyeşidiň!

5MekgejöwensatmaküçinTäzeAýhaçangider?Sabat güni,bugdaýyýolagoýup,efanykiçeldip,şekeliulaldyp, aldawbilendeňagramlylygyýalanaçykarmaküçin?

6Garyplarykümüş,mätäçlerebolsabiraýakgapsatyn almaküçin;hawa,bugdaýyňgalyndylarynysatýarsyňyzmy?

7RebJacobakubyňajaýyplygybilenkasametdi,Elbetde, olaryňeserlerinihiçhaçanýatdançykarmaryn

8Munuňüçinýertitremezmi,ondaýaşaýanlaryňhemmesi ýastutmazmy?suwjoşmagyýalybütinleýýokarygalar;Ol Müsüriňsuwyýalykowlupgarkbolar

9Şolgünamalaaşar,günortangünüňbatmagynasebäp bolarynweaçykgündeýerýüzünigaraňkylaşdyraryn.

10Baýramlaryňyzyýastutaryn,ähliaýdymlaryňyzyýas tutaryn;menählibilimejorap,herkellägeýinjek;Menony ýekejeogluňýastutmagy,soňunybolsaajygünýaly ederin

11Ine,günlergeler,HökmürowanRebşeýlediýýär:Men ýurtdaaçlyk,çörekaçlygyýa-dasuwsuzlykdäl-de,Rebbiň sözlerinieşitmeküçinibererin

12Deňizdendeňze,demirgazykdangündogaraaýlanarlar, Rebbiňsözünigözlemeküçinylgaýarlar,ýönetapyp bilmeýärler

13Şolgünadalatlygyzlarweýigitlerteşnebolarlar 14Samariýanyňgünäsibilenantiçip:«Eý,Dan,hudaýyň diridir!we,Beýerşebanyňýaşaýyşusuly;hatdaýykylarlar wehiçhaçandirelmezler.

9-njybap

1Rebbiňgurbanlyksypasynyňüstündeduranynygördüm: Ol:«Gapylaryňujunyuruň,ýazgylartiträr,hemmesini

kellesindekesiň»diýdiiňsoňkusynygylyçbilenöldürerin, olardangaçýangaçmaz,olardangaçypgutulmaz.

2Jähennemgazsalar-da,elimşolýerdenalar;jennete çyksalar-da,şolýerdenaşakindererin:

3Karmeliňdepesindegizlenseler-de,gözlärin;Deňziň düýbündemeniňgözümdengizlenseler-de,menýylany buýuraryn,olamolarydişlär:

4Duşmanlarynyňöňündeýesirdüşseler-de,gylyjy buýuraryn,olaryöldürerin,gözlerimiýagşylygadäl-de, ýamanlygagönükdirerin

5HökmürowanRebHökmürowantopragadegip,eräp, ondakylaryňhemmesiýastutar,suwjoşmagyýalybütinleý ýokarygalar.Müsüriňsuwjoşmasyýalygarkbolar.

6Hekaýalarynyasmandagurup,ýerdäkigoşunyny esaslandyranadamdyrdeňziňsuwlarynyçagyrýanwe olaryýerýüzünedökýän:Rebonuňadydyr.

7Eý,Ysraýylogullary,meniňüçinefiopiýalylaryňky dälmi?Rebşeýlediýýär:YsraýylyMüsürtopragyndan terbiýelemedimmi?Kaptorlypiliştliler,Kirdengelen siriýalylar?

8Ine,HUDAGODRebbiňgözigünäliPatyşalygyň üstünde,menonyýerýüzündenýokederin.Jacobakubyň neslinidüýbündenýoketmejekdigimdenhalasedýärin

9Ine,menbuýrukbererinwemekgejöweniňelekden süzülenýaly,Ysraýylnesliniählihalklaryňarasynda paýlaşaryn,ýöneiňazdäneýeregaçmaz

10Halkymyňähligünäkärleri:Theamanlykbizeýetip bilmezwepäsgelbermezdiýýängylyçdanöler.

11ŞolgünmenýykylanDawudyňçadyrynydikerinwe onuňbozulmalarynyýaparynharabalyklarynydirelderin wegadymydöwürlerdäkiýalyguraryn:

12Edomyňgalyndylarynawemeniňadymbilen atlandyrylanählibutparazlaraeýebolmaklaryüçinmuny edýänRebaýdýar.

13Ine,günlergeler,Rebşeýlediýýär:sürüjiorakçy,üzüm ekijibolsatohumekýänadamdangeçerdaglarsüýjişerap taşlar,ählidepelererär.

14Ysraýylhalkymyýesirligegetirerin,weýranşäherleri gurarlarwemesgentutarlarüzümçilikekerlerweşeraby içerler.baglargurarlarwemiweleriniiýerler.

15Menolaryöztopraklarynaekerin,indiberen ýerlerindençykarylmazlar-diýýärHudaýyňyzReb

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.