4thBukuya Vamakabeya
MANGHENELO
Bukuleyiyifananimpfumawulolowuchavisakawaku dzindzakatilolowutwalawuhumaekaswiloswochavisa leswingavonakikiswavulawuribyatihanyibyakhale.I ndzimaleyisekeriwekeekanxanisowaAntiyoko,mufumi watihanyiwaSiriya,loyivan’wanavan’wivitaneke Epiphanes,TheMadman.MatimuyaRhomayamalembe xidzanayosungulamarhekhodavafumivambirhivotano vatihanyi--un’wana,Caligula,TheSecondBrilliant Madman.
XivumbekoxatsalwaleriixambulavuloKutaniku tlakukanikuwakankulumokuvekiwilenkarhihivukheta; minjhekanjhekisanoyayonayionhaswinene;kuneneku ngatsekatsekikayonakutwisiseka;swidzikileswinene kususumetiwakayona;socoolitsreasoning--leroyiteka ndhawuyayonatanihixikombisoxasheeresteloquence
Nkulumo-nkului--Xivindzi.Mutsariusungulahi xitatimendelexihisekakaxaFilosofiyaXivangelolexi HuhuteriwekeHitsakelakuehleketahiLembe-xidzana leriravumakumembirhitanihiNguvayaMianakanyono rihambanisanaNguvayaMintsheketo--hambiswiritano tsalwarofananaleriintlhontlhoekakuehleketakotano. Hikumamutsariloyikumbexanaaariwalembe-xidzana rosungulaemahlwenikaNguvayaVukresteaboxa filosofileyingaerivaleniyaXivangeloleyingani matimbanamuntlhakufananimalembeyamagidi mambirhilamahundzeke
Kuvekiwakaswiloleswixiyiwekeekamakamarayo xanisaaswiheliEkatindlevetahinatamanguvalawaleti pfumelelanakaniswiloswoolovaswihlaselahindlelayo chavisaVuxokoxokobyakuxanisiwalokulandzelelanaka (leswiringanyetakaswitirhisiwaswaHuvoyaVuavanyisi yaleSpainendzhakukamalembe-xidzanayotala)byi andlariwilehindlelaleyihlamarisakaekakunavelaka hinaHambikurikuhumelelakaswimunhuhatwaswa xitoyiswaMukhalabye,VamakwavovaNkombo,na Manana,aswiendlinchumukuolovisavukarhilebyi muvulavuriloyialoyakaXivindzihabyona
VatatanavakhalevaKerekeyaVukrestevahlayisebuku leyihivukheta(hinayonakusukaekavuhundzuluxeribya Xisiriya)tanihintirhowankokawalehenhlawa mahanyelonikudyondzisa,naswonahandlekokanakanaa yitolovelekileekavotalavavafela-ripfumelovosungula vaVakreste,lavapfuxiwekekuyafikalahavadlayiweke ripfumelohikuyihlaya
NDZIMAYA1
Xivumbekoxafilosofikusukelaeminkarhiniyakhale malunghananiXivangelolexiHuhuteriweke.Nhluvukoa wusitshamawufikelelamianakanyoleyitlakukeke
Nkanelowa"Kutshikileriwa"Ndzimanaya48yi katsakanyaFilosofihinkwayoyavanhu
1Filosofihimpimowalehenhlaixivutisolexindzi ringanyetakakuxopaxopaxona,kungalokoXivangelo lexiHuhuteriwekexirimufumilonkuluekamintlhaveko; naswonaekafilosofiyayonandzitakombelanyingisowa n’winaswinene
2Hikuvaahintsenamhakaleyihintoloveloyilavekaka tanihirhaviravutivi,kambeyikatsakudzunisiwaka vunenelebyikulu,lahandzivulakakutikhoma
3Hileswaku,lokoKuAnakanyisisakukombisiwaku lawulamintlhavekoleyingarikiyineneekakutikhoma,ku dyanikunavela,kutlhelakukombisiwakahleleswakui hosiekamintlhaveko,kufananivubihi,leyilwisanakani vululami,nilehenhlakalavalwisanakanivununa,kunga vukarhinikuvavanikuchava
4Kambe,van’wanavangahavutisa,lokoXivangeloxiri n’winiwakunavela,hayinixingalawulikurivalaniku pfumalavutivi?xikongomeloxavonakurikuhlekula
5NhlamulohileswakuXivangeloaxinavulawurieka swihoxoleswinghenakaemianakanywenihiyoxe,kambe ekakunavelakumbeswihoxoswamahanyeloleswi lwisanakanivululaminivununanikutikhomaniku avanyisa;naswonaxiendloxayonaemhakeniyavonaahi kuherisamintlhaveko,kambeikuhiendlahikotakuyi lwisanahindlelaleyihumelelaka
6Ndzingatisaemahlwenikan’winaswikombisoswotala, leswitekiwekeekaswihlovoswohambana-hambana,laha KuAnakanyisisakutikombisekekurimufumiekaku navela,kambexikombisolexinenengopfulexindzingaxi nyikelakakufikelasweswiimahanyelolamatlakukekeya lavafekehikwalahokavunene,Eliyazara,niVamakwerhu vaNkomboniManana
7Hikuvalavahinkwavohikudelelakavonaswitlhavi,ina, hambikurikufikelaekufeni,vakombisileleswaku Mianakanyoyitlakukayitlulakunavela.
8Ndzingahakurisalahahikudzunisavunenebyavona, vona,vavanunalavanganaManana,vafahisikulerihiri tlangelakahikwalahokarirhandzurakusasekaka mahanyelonavunene,kambeematshan’winiyasweswo ndzingavabumabumelaekakuxiximiwalokuvaku fikeleleke
9Hikuvakutsakeriwalokutwiwekehikwalahokaxivindzi nikutiyiselakavona,kungarihimisavahinkwayontsena kambehivadlayivavonahivoxe,kuvaendlevatsariva kuwakavulawuribyatihanyilebyitikorahinaariri ehansikabyona,vahlulamufumiwatihanyihikutiyisela kavona,lerovatikoravonaribasisiwahavona
10Kambesweswindzitatekankarhikuburisanahileswi, endzhakukalokohisungurilehidyondzoyoangarhela, tanihileswindzinganamukhuvawoendla,kutanindzita yaemahlweniekaxitorixavona,ndzidzunisaXikwembu xavutlharihinkwabyo.
11Kutani,xivutisoxahinaixalokoXivangeloxirin’wini lonkuluehenhlakakunavela
12KambehifanelekuhlamuselakahleleswakuXivangelo iyininaleswakukunavelaiyini,naleswakukuna swivumbekoswinganiswakunavela,nalokoXivangeloxi tlakukileekahinkwaswo.
13Xivangelolexindzixitekakaxirimianakanyoleyi tsakelakahikuanakanyisisalokungaerivalenivutomibya vutlhari.
Bukuyavu-4yaVamakabeya
14Vutlharindzibyitekabyirivutivibyaswilo,swa Xikwembuniswavanhu,niswivangeloswaswona.
15Leswindziswitekaswirindhavukolowukumiweke ehansikaNawu,lowuhawonahidyondzakahikuxixima swiloswaXikwembunikuvuyeriwakahinakamisava swiloswavanhu
16Sweswivutlharibyikombisiwahiswivumbekoswa vuavanyisinivululami,nixivindzinikutikhoma.
17Kambekuavanyisakumbekutikhomahiswonaswiva lawulakahinkwavo,hikuvahiswona,entiyisweni,Ku anakanyakutiyisekisavulawuribyabyonaehenhlaka mintlhaveko
18Kambeekamintlhavekokuniswihlovoswimbirhileswi heleleke,kunga,ntsakonikuvava,naswonaxin’wanani xin’wanaxaswonahixiviriixamoya-xiviriswin’weni miri.
19Naswonamalunghananintsakonikuvavakuni swiyimoswotalalahakunavelakunganikulandzelelana kokarhi.
20Xisweswolokokunavelakurhangelantsako,ku enerisekakulandzela,naswonakuchavakurhangelaku vava,endzhakukakuvavakutakuvilela.
21Kuhlundzuka,nakambe,lokomunhuatatlhelela endzhakuhindlelayamintlhavekoyayena,ikunavela lokuekakonakuhlanganisiwakantsakonikuvava.
22Ehansikantsako,nakambe,kutakuhungutiwakoloko kamahanyelolokukombisakakuhambana-hambana lokukulukamintlhaveko.
23Ritikombisaemoyeni-moyatanihikutikukumuxa,ni makwanga,nikudzunekakahava,nikukanetana,niku rhuketela,nilemirinitanihikudyanyamaleyinga tolovelekangiki,nikudya,nikudyaswakudyaexihundleni 24Sweswintsakonikuvavisekakufananimirhiyimbirhi, leyimilakaemirininimoya-xiviri,marhaviyotalayaku navelalokumamila;naswonaXivangeloxamunhu un’wananaun’wanatanihimurimiwantanga,atsema nhovanakutsemetanakuboha,nakupfulamatinoma kongomisalahanahala,switisaxihlahlaxamikhuvanaku navelaehansikakufuyiwa
25HikuvahambileswiKuAnakanyakungamukongomisi watimfaneloletinenein’winiwakunavela
26Xiya,sweswi,ekusunguleni,leswakuXivangeloxiva lexitlakukekeekamintlhavekohikwalahokaxiendloxo sivelaxakutikhoma
27Kutikhoma,ndzaswiteka,ikutshikilelakunavela; kambeekakunavelakun’wanaikamianakanyokasi kun’wanaikamiri,naswonatinxakaletihatimbirhiti lawuriwakahlehiXivangelo;lokohiringiwaekanyama leyiyirisiweke,xanahitisakuyinikutshikantsakolowu ngatakumiwaekatona?
28XanaahileswakuMianakanyoyinimatimbayo tshikilelakunavelaswakudya?Hikuvonakaminaswi tano
29Hikupfumelelananasweswolokohitwakunavelaku dyaswiharhiswamatiniswinyenyananiswiharhini nyamayanhlamuseloyin’wananiyin’wanaleyihi yirisiwekeehansikaNawu,hipapalatahikufumaka Mianakanyo
30Hikuvakunavelakahinakaswakudyakukamberiwani kusiveriwahimianakanyoleyiringaniseriweke,naswona kufamba-fambahinkwakokamirikuyingisavulawuribya Mianakanyo
31Naswonaiyinilexingakonalexingahlamarisakaloko kunavelakantumbuluko yamoyakutiphinahimihandzuyakusasekayatimeka?
32Leswi,hakunene,hiswonaswiendlakaleswakuhi dzunisaYosefalanganimahanyelolamanene,hikuvahi Xivangeloxayena,himatshalatshalayamianakanyo,u kambisisensusumetowanyamaHikuvayena,jahaleringa ekamalembelawakunavelakamirikunganimatimba,hi Xivangeloxaronaritimensusumetowakunavelakarona
33NaswonaKuAnakanyakukombisiwakuhlula nsusumetokungariwakunavelakarimbewuntsena, kambewamixakahinkwayoyakunavela
34HikuvaNawuwuri:‘Ungatshukiunavelansatiwa warikwenukumbenchumuwun’wananiwun’wanalowu ngawawarikwenu’”
35Hakunene,lokoNawuwuhilerisaleswakuhinga naveli,ndziehleketaleswakuwufanelewutiyisekisa swinenenjhekanjhekisanowaleswakuXivangeloxikota kulawulakunavelakamakwanga,hambileswiwu endlakakunavelalokulwisanakanivululami
36Xanamunhu,hintumbulukowogormandizingna makwanganakudakwa,angadyondzisiwanjhaniku cincantumbulukowayena,lokoXivangeloxingari erivalenileswakuin’winiwamintlhaveko?
37Hakunene,hikuhatlisalokomunhuahlelavutomibya yenahikulandzaNawu,lokoarinivusopfauendlaleswi lwisanakanintumbulukowayena,alombamaliekalava pfumalakahandlekantswalo,naswonahiminkarhiya lemberavunkombouherisaxikweleti
38Naswonalokoarinivuxiyaxiya,utluriwahiNawuhi xiendloxaMianakanyo,naswonaupapalatakutshovela swirhabyaniswakwekumbekutshovelamadirivayo hetelelaemasin’winiyakweyavhinya
39Naswonamayelananahinkwaswoleswin’wanahinga swilemukaleswakuMianakanyoyilekaxiyimoxahosi ekakunavelakumbekunavela
40HikuvaNawuwulehenhlakarirhandzuekavatswari, lerovawanunaanganyiketivunenebyayenahikwalahoka vona,naswonawutlularirhandzuransati,lerovalokoa tlulanawuwanunaan’witshinya,naswonawulawulaku rhandzavana,lerovalokovarinavusopfawanunaava xupula,naswonawulawulaswihehloswavunghana, lerovawanunaatshinyavanghanavayenalokovaendla leswobiha
41Naswonaungaswitekiswirinchumulowukanetanaka lokoKuAnakanyahiNawukukotakuhlulahambikuri rivengo,lerovamunhuapapalatakutsemamasimuya mihandzuyanala,nikusirhelelanhundzuyanalaeka vaphangi,nikuhlengeletanhundzuyavonaleyi hangalakeke
42NaswonakufumakaMianakanyohikufananaku kombisiwakuanamahikutirhisakunavelakumbevubihi lebyinganitihanyiswinene,kunavelakuvanindhuma, vuhava,kutinyungubyisa,kutikukumuxanikurhuketela 43Hikuvamianakanyoleyiringaniseriwekeyihlongolaku navelalokuhinkwakolokutsongahataka,kufananiku hlundzuka,hikuvayihlulahambikurileswi.
44Ina,MuxelokoahlundzukeleDataninaAbiramaanga nyikangavukaribyayenahikuntshunxeka,kambeu lawulekevukarhibyayenahiXivangeloxayena.
45Hikuvamianakanyoleyiringaniseriwekeyikota,hilaha ndzivulekehakona,kuhlulakuhlulaekakunavela,yi cincayin’wana,kasiyin’wanayipfotlosahikuhelela
46HikwalahokayiniYakobetatawahinawotlharihaa solayindluyaSimiyoninaLevhihikwalahokakudlayaka vonanyimbayaVaxikemihandlekoanakanya,aku:‘Ku hlundzukakavonaakurhukaniwile!
47HikuvalokoReasonangarinamatimbayolawula vukarhibyavonaaangatavaangavulavulihindlelaleyi
48HikuvahisikuleriXikwembuxitumbuluxekemunhu harona,xin’winghenisekunavelakayenanikunavelaka yena,naswonahinkarhilowufanaka,xivekemianakanyo exiluvelweniexikarhikaswitwileswakuyiva mukongomisiwaxonawokwetsimaekaswilohinkwaswo; naswonaekamianakanyounyikeNawu,lowuhawona lokomunhuatihlela,angatafumamfumolowu ringaniseriweke,lowululameke,nivunene,nixivindzi
NDZIMAYA2
KufumakaKuNavelanaVukarhiMhakayatorhara Davhida.Tindzimaletihlohlotelakatamatimuyakhale. SavageuringetakuendlaleswakuVayudavadya tinguluveSwikomboleswitsakisakaswabangiyakhale (Ndzimana21.)
1Kahlekahle,un’wanaangahavutisa,lokoReasonyiri masterofthepassionswhyyingarimasterofforgetfulness andignorance?
2Kambenjhekanjhekisanolowuwuhlekisaswinene HikuvaXivangeloaxikombisiwixirihosieka mintlhavekokumbeswihoxohiswoxe,kambeehenhlaka leswiyaswamiri
3Hixikombiso,angakonaekan’winalakotakakuherisa kunavelakahinakantumbuluko,kambeXivangeloxinga n’wiendlaabalekelakuendliwahlongahikunavela
4Angakonaekan’winalakotakakuherisavukarhieka moya-xiviri,kambeswakotekaleswakuXivangeloxin’wi pfunakulwisananivukarhi
5Angakonaekan’winaloyiangaherisakamboyamelo wavubihi,kambeReasonyingavamunghanawayenawa matimbawolwisananikususumetiwahivubihi
6Kuanakanyaahikuherisamintlhaveko,kambei mukanetiwayona.
7MhakayatorharaHosiDavhidayingahapfunakuveka mhakaleyierivaleni
8HikuvalokoDavhidaalwileniVafilistasikuhinkwaro ravutomihinkwabyo,naswonahikupfuniwahitinhenha tatikorakahinaadlayevotalavavona,ufike nimadyambu,hinkwavovatshikiwilehinyukuniku tikarhata,entsongeniwavuhosi,lowumavuthuhinkwawo yavakokwawahinaamadzimemixaxamarhendzelekile
9Hilokovandlahinkwarovawelaekaswakudyaswavona swanimadyambu;kambehosi,hikudlayiwahitorha lerikulu,hambileswiayirinimatiyotala,ayiswikotanga kumaherisa
10Ematshan’weniyasweswo,kunavelalokunga twisisekikikamatilawaamariemavokweniyanalahi matimbalamayakamakulakun’wihisenikupfuriwahi vanhunikun’widya
11Kutanilokomurindziwayenaagungulahikunavela kahosi,majahamambirhi,tinhenhatamatimba,ma khomiwehitinganahileswihosiyawonayingapfumala
kunavelakayona,vaambalamatlhariyavonahinkwawo, vatekaxibyaxamati,vakhandziyamarhanguyanala; naswonavayivavangavoniwivahundzavarindzivale nyangweni,vasechaemixaxenihinkwayoyavalala.
12Hixivindzivakumaxihlovo,vakokahosixikhumba ekaxona
13KambeDavhida,hambileswiahapfurhahitorha,uteke leswakukukhulukakotano,lokutekiwakatanihiloku ringanakaningati,akurikhombolerikuluekamoya-xiviri wakwe
14Hikwalaho,hikukanetananiXivangeloxayenaniku navelakayena,uchululelematimavagandzeloeka Xikwembu.
15Hikuvamianakanyoleyiringaniseriwekeyikotaku hlulaswilerisoswakunavela,nikutimandzilowaku navela,nikulwisanahikuhlulaniswitlhaviswamimiriya hinahambileswiyinganimatimbaswinene,nihiku sasekakamahanyelonivunenebyaXivangelokukanetahi kudelelakufumahinkwakokakunavela.
16Naswonasweswixiendlakalolexixihivitanakuveka xitorixaXivangeloxotikhoma
17Hinkarhilowuvatatawahinaavatiphinahikurhula lokukuluhikuhlayisaNawuhilahakufaneleke,naswona avariemhakenileyitsakisaka,lerovaSeleucusNicanor, hosiyaleAsia,upfumelelexibaloxantirhowale tempeleni,naswonauxiyetipolitikitahina,hinkarhi wolowo,vavanunavokarhi,lavaavaendlahikulwisana nintwananowavanhuhinkwavo,vahikatseeka makhomboyotalaniyohambana-hambana
18Oniyasi,wanunawaxiyimoxalehenhla,leswihi nkarhiwolowoaarimupristalonkulunaswonaaarini xikhundlhaxavutomibyayena,Simoniun’wanaun’wi pfuxentlawa,kambetanihileswikungakhatharisekiku lumbetakamuxakawun’wananiwun’wanaatsandzekeke kun’wivavisahikwalahokavanhu,ubalekeematikweni mambehixikongomeloxoxengatikorakavona 19HilokoayaekaApoloniya,ndhuna-nkuluyaSiriyana FenikiyanaKilikiya,aku:‘Hikuvandzitshembekileeka hosi,ndzitakutivisaleswakuevuhlayiselwenibyaxuma byaYerusalemakuhlayisiwemagidiyotalayamaliya munhuhixiyexe,leyingarikiyaxibaloxatempele, naswonahimfaneloinhundzuyaHosiSeluko’ 20LokoApoloniyoakambisisevuxokoxokobyamhaka leyi,adzunisaSimonihikwalahokantirhowayenawo tshembekaekahosi,kutaniahatlisaayaehubyeniya Selewuko,an’wipaluxelaxumaxarisima;kutani, endzhakukokumamatimbayotirhananimhakaleyi,u hatleamachaanghenaetikwenirahina,aheleketiwahi Simoniloyiarhukaniwekenivuthuramatimbaswinene, kutaniativisaleswakuukonahixilerisoxahosileswakua tekatidipozititalexihundleniletingaevuhlayiselwenibya timali.
21Vanhuvahinavahlundzukisiweswinenehixitiviso lexi,naswonavakombisekuvilelaswinene,vaswiteka, kurinchumulowuhlundzukisakaekalavavatshembiseke maliyavonayavuhlayiselobyamaliyatempeleleswaku vayitekiwa,naswonavahoxeswihingahinkwaswoleswi ngakotekakaendleleniyayena
22Hambiswiritano,Apoloniyo,hikuxungetiwa,unghene etempeleni.
23Kutanivapristaetempeleninivavasatinivanava kombelaXikwembuleswakuxitakupfunaNdhawuya
xonayoKwetsimaleyiayionhiwa;naswonaloko Apoloniyonimavuthuyakwelamahlomekevamachava yatekamali,kuhumeleletintsumitihumaetilweni,ti khandziyetihanci,tirinirihatilerihatimakaemavokweni yatona,tivalahlelakuchavalokukulunikurhurhumela.
24KutaniApoloniyoawelaehansiafilehafueXivaveni xaVamatiko,atshambulutamavokoyakweetilweni,a kombelaVaheveruhimihlotileswakuvan’wikhongelela nikusivelavukarhibyamavuthuyaletilweni
25Hikuvauvuleleswakuudyohilenaswonaufaneriwahi rifu,nileswakulokoonyikiwilevutomibyayenauta dzunisavanhuhinkwavokukatekisiwakaNdhawuyo Kwetsima.
26Hikususumetiwahimaritolawa,Oniya,muprista lonkulu,hambileswiaarinivuxiyaxiyaswinene etimhakenitin’wana,un’wikhongelerileleswakuhosi SeleucusangahaehleketaleswakuApolloniusuhluriwile hikunguramunhukungarihivululamibyaXikwembu
27Apoloniyo,endzhakukakukutsuriwakayenaloku hlamarisaka,asukaayavikahosiswiloleswiyi humeleleke
28KambeSelewukolokoafa,mutlhandlamiwayena exiluvelweniakurin’wanawakweAntiyokoEpifani, wanunawochavisaswinene;loyiahlongolekeOniyas exikhundlhenixayenaxokwetsima,kutaniaendla makwavowayenaYasonimupristalonkuluematshan’wini yasweswo,xiyimoakurileswakuhikutlheriselaku thoriwaJasonufanelekun’wihakelamagidimanharhuna madzanayatsevunamakumetsevuwatitalentalembena lembe
29HilokoavekaYasonimupristalonkulu,an’wiveka mufumilonkuluwavanhu
30Naswonayena(Jason)ungheniseekavanhuvahina ndlelaleyintshwayavutominivumbiwalebyintshwahiku tlulaNawuhikuhelela;lerovaangavekangandhawuyo endlavutiolorintsenaeNtshaveniyavatatawahina,kambe entiyisweniuherisentirhowatempele.
31HikokwalahovululamibyaXikwembubyipfurhaku hlundzuka,byitisaAntiyokahiyexeavanalaekahina
32Hikuvarini.beaarikarhialwanaPtolemyeEgipta kutaniatwaleswakuvanhuvaYerusalemavatsakile swinenehikwalahokaxivikoxarifurayena,hikuhatlisaa tlhelelaendzhakualwanavona.
33Lokoaphangemuti,aendlaxilerisolexisolaka xigwevoxarifuekaun’wananiun’wanaloyiangata voniwaahanyahikulandzanawuwavatatawahina.
34Kambeswilerisoswayenahinkwaswoaswingapfuni nchumukuherisakutshamisekakavanhuvahinaeka Nawu,naswonauvoneminxungetoyayenahinkwayoni swigwevoswayenaswisandziwahikuhelela,lerova hambikurivavasatihikwalahokoyimbavanavavonava majaha,hambileswiavaswitivakahariemahlweni leswakukutavakuriyini,valahleriwa,swin’wenivana vavona,valahleriwahinhlokoemaribyeni
35Hikwalaholokoswilerisoswayenaswiyaemahlweni swisoriwahivunyingibyavanhu,yenahiyexeuringete kusindzisahikuxanisamunhuun’wananiun’wanahiku hambanaleswakuadyanyamaleyingatengangiki xisweswoatshikavukhongeribyaVayuda
36Hikupfumelelananisweswo,Antiyokomufumiwa tihanyi,aheleketiwahivakhanselaravakwe,vatshame endhawiniyokarhileyitlakukeke,mavuthuyakwema
n’wirhendzelamaambalematlharilamaheleleke,kutania lerisavarindzivakweleswakuvakokamunhuun’wanani un’wanawaVaheveruvavasindzisakudyanyamaya tinguluveniswiloleswinyikeriwekeekaswikwembuswa hava;kambelokoun'wanaaalakutinyamisahiswilo leswingatengangiki,aafaneleaxanisaatlhelaadlaya 37Lokovotalavakhomiwilehinkani,kurhangakutisiwa wanunaun’weexikarhikantlawalowuemahlwenika Antiyoko,MuheveruloyivitorayenaakuriEliyazara, mupristahikuvelekiwa,laleteriwekekutivanawu, wanunalakulekehimalembenaswonalativekakaswinene hivotalavahuvoyamufumiwatihanyihikwalahoka filosofiyayena.
38HilokoAntiyokoan’wilanguta,aku:‘Ndzingasi pfumelelakuxanisiwakusungulaekawena,Wenawanuna laxiximekaka,ndzitakunyikaxitsundzuxolexi,xa leswakuudyanyamayatinguluvekutaniuponisavutomi byawena;hikuvandzixiximamalembeyawenanimisisi yawenayampunga,hambileswikuvandziswiambale nkarhiwolehaswonghasi,naswonandzahanamarhela vukhongeribyaXiyuda,swiendlaleswakundziehleketa leswakuawumutiviwafilosofi.
39Hikuvanyamayaxiharhilexixakahleswineneleyi Ntumbulukowuhinyikekeyonahitintswalo,naswonaha yiniufaneleuyinyenyetsa?Hakuneneivuphukuphukuku ngatiphinihimintsakoleyingarikinanandzu,naswona swihoxilekualatintswalotaNtumbuluko
40Kambekutavavuphukuphukulebyikulu,ndziehleketa, ekawenalokohikurhurhumelalokungapfunikinchumu hintiyisoutayaemahlweniukanetahambikurimina leswakuuxupuriwa.
41Xanaawungepfukiekafilosofiyawenayavuhunguki? Xanaawungelahlietlhelovuhungukibyaswibaloswa wenanaswona,uamukelaxivumbekoxin’wanaxa mianakanyolexifanelakamalembeyawenalamavupfeke, udyondzafilosofiyantiyisoyakupfuna,nindlelayo nyikandzayoyaminayatintswalo,naswonautwela vusiwanamalembeyawenan’winilamaxiximekaka?
42Hikuvaanakanyanileswi,leswakuhambilokokurini Matimbayokarhilawatihlorawonamangaeka vukhongerilebyibyawena,minkarhihinkwayomataku rivalelahikwalahokakutlulanawulokuendliwekehiku sindzisiwa.’
43bazilerihlohloteriwekehimufumiwatihanyileswakua dyanyamaleyingatengangikiswingarienawini,Eleazar ukombelempfumelelowovulavula;naswonalokoayi amukela,asungulankulumoyayenaemahlwenikahuvo hindlelaleyilandzelaka:
44‘Hina,WenaAntiyoko,leswihiamukelekeNawuwa XikwembutanihiNawuwatikorahina,ahipfumeli leswakuxilavekoxihinaxihixamatimbaxivekiwile ehenhlakahinakutlulaxakuyingisakahinaNawu.
45Hikokwalaho,hakunenehivonaswingafanelangahi ndlelayihinayihikutlulaNawu
46Naswonahambiswiritano,lokoNawuwahina,hilaha uringanyetakahakona,awungariwavukwembu hakunene,lokohirikarhihipfumelahavaleswakuiwa Xikwembu,hambiswiritanoaswingatavaswifanerile leswakuhiherisandhumayahinayakuchavaXikwembu 47Kutani,mingaehleketileswakuixidyoholexitsongo ekahinakudyanchumulowungatengangiki,hikuvaku tlulaNawu,hambikuriekaswiloleswitsongokumbe
leswikulu,swinyenyetsahikuringana;hikuvaeka swiyimoleswimbirhiNawuwanyenyiwahikuringana.
48Naswonamihlekulafilosofiyahina,ongeehansika yonahihanyahindlelaleyilwisanakanikuanakanya.
49Aswitano,hikuvaNawuwuhidyondzisakutikhoma, lerovahivavafumivakutitsakisakahinahinkwakoniku navelakahinanaswonahileteriwileswineneekavununa leswakuhitiyiselaswitlhavihinkwaswohikulunghekela; naswonawudyondzisavululami,lerovahimikhuvaya hinahinkwayoyohambana-hambanahiendlahikululama, naswonawudyondzisakululama,lerovahixichavolexi fanelekehigandzelaXikwembulexingakonantsena
50Hikokwalahoahidyiswakudyaleswingatengangiki; hikuvahikupfumelaleswakuNawuwahinawunyikiwa hiXikwembu,haswitivanaleswakuMuvumbiwamisava, tanihiMunyikiwaNawu,uhitwelavusiwanahikuyahi ntumbulukowahina
51Xihilerisileleswakuhidyaswiloleswingataolovela mimoya-xiviriyahina,naswonaxihiarisilekudya swakudyaleswingatahambananaswona
52Kambeixiendloxamufumiwatihanyileswakuunga hisindzisikutlulaNawuntsena,kambeutlhelauhi sindzisakudyahindlelaleyingatahlekula’kuthyakisa lokukunyenyetsakahikuhelelaekahina
53Kambeawungendzihlekulihindlelaleyi,naswonaa ndzingetshoviswihlambanyoswokwetsimaswavakokwa waminaswakuhlayisaNawu,hambilokouhandzula mahloyaminanikupfotlosamarhumbuyamina.
54Andzingarinamunhuhivudyuharikambeleswaku lokokululamakuriekhombyenimatimbayavuntshwama tlhelelaekaXivangeloxamina.
55Hikokwalahosoholotaswineneswirhendzevutanaswa n’winanaswonamipfurhetelafurnitureyan’winaswinene Andzitwelivusiwanakudyuhalakaminalerovandzitlula Nawuwavatatanaekamunhuwamina
56Andzingekuhembeli,WenaNawulowuveke mudyondzisiwamina;Andzingekutshiki,Wenaku tikhomalokurhandzekaka;Andzingekukhomisitingana, WenaXivangelolexirhandzakavutlhari,naswonaandzi ngekulandzuli,Wenavupristalebyixiximiwakanivutivi byaNawu
57Naswonaungatshukiuthyakisanomulowutengeke wavudyuharibyaminanikutshamakaminaeNawini vutomihinkwabyoVatatanavatandziamukelandzibasile, vangachavikuxanisiwakawenakufikelaekufeni
58Hikuvahakuneneungavamufumiwatihanyieka vanhulavangalulamangiki,kambeungatshukiufuma ekaxibohoxaminaemhakeniyakululamahambikurihi maritoyawenakumbehiswiendloswawena’
NDZIMAYA3
Eleazar,mukhalabyewamoyawoolova,ukombisakutiya swinenelerovahambilokohihlayamaritolawaendzhaku kamalembeya2000,mavonakaongeindzilolowunga timekiki
1KambelokoEliyazaraahlamulahindlelayoleyohi ndlelayavuxongiekaswikhutazoswavafumivatihanyi, varindzilavaavan’wirhendzerilevan’wikokahitihanyi van’wiyisaendhawinileyixanisiweke.
2Vasungulakuhluvulamukhalabyeloyiaakhavisiwehi kusasekakakukwetsima
3Hilokovan’wibohamavokomatlhelohamambirhiva n’wiba,mutiviwamahunguayimilean’wihuwelelaaku, ‘Yingisaswilerisoswahosi!
4Kambewanunawamoya-xivirilonkuluniwaxiyimoxa lehenhla,Eliyazaraentiyisweni,angakarhateki emianakanyweniyakwekutlulalokoaxanisiwanorho;ina, mukhalabyeloyiahlayisamahloyayenamatiyilema tlakukileetilweniupfumelelenyamayayenakuvatomhi mintlhavikukondzaahlambisiwahingatinaswona matlheloyayenayahundzukanhuluyaswilondza; naswonahambilokoawelaehansihikuvamiriwayenaa wungahaswikotikuseketelakuvavaahahlayisa Xivangeloxayenaxiyimilenaswonaxingacinci.
5Hinengewakwekutaniun’wanawavarindzivatihanyi lokoarikarhiawaun’wirahahitihanyietlheloleswakua pfuka.
6Kambeutiyiserilekuxaniseka,asandzakusindzisiwa,a tiyiselaehansikakuxanisiwa,naswonakufanani mutlangiwaxivindziloyiaxupuriwaka,mukhalabyeu hlulevaxanisivayena
7Nyukuawuyimeemahlwenikayena,akokamoyawa yenahikuhefemulalokukulu,kukondzamoya-xiviriwa yenawaxiyimoxalehenhlawutekelakutsakeriwahi vaxanisivayenahivoxe
8Endzhakukasweswo,hikutwelavusiwanakudyuhala kayena,hikutwelamunghanawavonavusiwana,hiku tsakelaxivindzixayena,van’wanavavatirhela-mfumova lehubyenivayeekayenavaku:
9‘WenaEliyazara,hayiniutilovisahikupenga emaxangwinilawa?Hitakutiselaswakudyaleswi virisiweke,kambewenauendlaongeudyanyamaya tinguluventsena,kutaniutiponisahindlelayoleyo’ 10KutaniEliyazara,ongehilokoxitsundzuxoxavonaxi engetelakuxanisiwakayena,ahuwelelahiritoleri tlakukekeaku:‘E-eOngehinavanavaAbrahamaongehi ngatshukihivanimianakanyoyobihaswonghasikufana nihimbiluleyitsanekeyoendlaxiphemulexinga fanelangikiekahinaxavuxisi
11KuhambananaKuAnakanya,hakunene,aswiri leswakuhina,endzhakukohanyahintiyisokufikelaloko hidyuharile,nikurindzahixivumbekolexingaenawini ndhumayakuhanyahindlelaleyi,sweswikucincaniku vaekavanhuvahinaxikombisoekavantshwalava pfumalakaXikwembu,kufikelaemakumuleswakuhiva khutazakudyanyamaleyingatengangiki
12Aswikhomisiwatinganalokohihanyankarhinyana,hi nkarhiwolowokuhlekuriwalokutsongohivanhu hinkwavohikwalahokavugwala,naswonalokohirikarhi hisandziwahimufumiwatihanyitanihiloyiangarikiwa xinunahifanelekutsandzekakusirhelelaNawuwa Vukwembukufikelaekufeni
13Hikokwalaho,n’winavanavaAbrahama,xanamifahi kuxiximekahikwalahokakululama;kambelokokuri n’wina,n’winavatirhivamufumiwatihanyi,hayinimi yimanyanaentirhweniwan’wina?’
14Kutanivona,lokovan’wivonaahlulahindlelayoleyo ekakuxanisiwanaswonaangatsekatsekihambikurihi ntwela-vusiwanawavadlayivakwe,van’wikokavan’wi kokavan’wiyisaendzilweni
15Kwalahovan’wilahlelaehenhlakayona,van’wihisa himanoyatihanyi,van’wichelamurowanun’hwelowo bihaetinhompfinitayena
16Kambelokondzilosewufikileemarhumbyiniyakwe naswonaarikusuhinikutshikamoya,atlakuselamahlo yakweekaXikwembuaku
17‘WenaXikwembu,waswitivaleswakuhambilokondzi ngatiponisa,ndzafahikuxanisiwahindzilohikwalahoka NawuwawenaVananitintswaloekavanhuvawena,ku xupuriwakahinaakuvakuenerisekahikwalahokavona Endlangatiyaminakubasisiwakavona,utekamoyawa minakukutsulamimoyayavona,,
18Kutanihimaritolawawanunawokwetsimaunyikele moyawakwehindlelaleyixiximekakaehansikanxaniso waminanihikwalahokaNawulowukhomiwekehi Xivangeloxayenahambikurikulwisananikuxanisiwa kufikelaekufeni
19Kutani,aswikanakanisileswakuXivangelolexi Huhuteriwekexinivutshilaekamintlhaveko;hikuvaloko kunavelakumbekuxanisekakayenaakuhluleXivangelo xayenaahifanelehivadzunisehivumbhonilebyibya matimbayavonalamatlakukeke.
20KambesweswileswiXivangeloxayenaxihlulekeku navelakayena,hilahakufanelekehivulaleswakuxini matimbayokulerisa.
21Naswonaswilulamileleswakuhipfumelaleswaku vutshilabyilekaKuAnakanyisisa,ekaswiyimoleswinga ehansikaswonalahabyihlulakaswitlhavileswihumaka ehandlekahina;hikuvaaswihlekisakuswilandzula 22Naswonavumbhonibyaminaabyikatsintsenaku tlakukakaXivangeloekaswitlhavi,kambekutlakukaka xonaekamintsakonaswona;naswonaayitinyiketelieka vona
NDZIMAYA4
Leswiswivuriwaka"AgeofReason"swingahahlayaeka ndzimaleyileswakuFilosofiyaReasonyinamalembeya 2000hivukhaleMhakayavanavankombovamajahana manawavona.
1HikuvaXivangeloxatatawahinaEliyazara,kufanani mufambisiloneneloyiakongomisakaxikepexaku kwetsimaelwandleramintlhaveko,hambileswiabiweke himinxungetoyamufumiwatihanyinikukukuriwahi magandlatilamapfimbakayakuxanisiwa,angasitshama arhurhelanixin’wenixin’wexifamboxakukwetsima kukondzaatlutaayaevutumbelobyakuhlularifu
2Kuhavamutilowurhendzeriwekehitinjhinitotalanita vukanganyisilowutshamekewutisirhelelakahlekufana nimunhuyoloyewokwetsimalokomoya-xiviriwakwewo kwetsimawuhlaseriwahintunguniracknilangavi, naswonaususumetelelavaavarhendzelemoya-xiviri wakwehiXivangeloxayenalexiaxirixitlhanguxaku kwetsima
3HikuvatatawahinaEleazar,avekafilimiyamiehleketo yayenatanihiribyeralwandleleringaniswitsotswana,u tshovekusungulakavuhlanyakamagandlatiyakunavela
4Wenamupristalafaneriwakahivupristabyawena,awu nyamisangamenoyawenayokwetsima,naswonaawu nyamisangahiswakudyaleswingatengangikikhwirira wenaleriaririnindhawuyakuchavaXikwembuniku basantsena
5WenamupfumeriwaNawunimutiviwafilosofiwa vutomibyaVukwembu!Votanovafanelekuvalava ntirhowavonakungakutirhelaNawunikuwusirhelela
hingatiyavonaninyukulowuxiximekakaemahlwenika kuxanisekakufikelaekufeni.
6WenaTatana,utiyisilekutshembekakahinaekaNawu hikutiyakawenaleswakuhidzuneka;naswonalokou vulavulehikuxiximakukwetsimaawukanetangaku vulavulakawena,naswonautiyisilemaritoyafilosofiya Xikwembuhiswiendloswawena,Wenamunhula dyuhalekeloyiaarinimatimbakutlulakuxanisiwa.
7Wenankululaxiximekakaloyiaarinimatimbakutlula langavi,wenahosileyikuluyamintlhaveko,Eliyazara 8HikuvatanihileswitatawahinaAroni,ahlomehi xigwitsirisixamirhiyarisuna,atsutsumeke enhlengeletanweniyavunyingialwanintsumileyi pfurhakandziloiviayihlula,hindlelayoleyon’wanawa Aroni,Eliyazara,lokoahisiwahikuhisalokun’okakaka ndzilo,utshameangatsekatsekangahiXivangeloxayena. 9Naswonahambiswiritanolexihlamarisakangopfueka hinkwaswo,yena,tanihimukhalabye,angarinamisihaya miriwayenanaswonamisihayayenayintshunxekile naswonamisihayayenayitsanile,utlheleakulajahahi moyawaXivangeloxayenanaswonahiXivangeloxofana naIsakauhundzulekuxanisiwakanhlokoyahydrakuva kupfumalamatimba
10Wenanguvaleyikatekisiweke,Wenanhlokoya mpungaleyixiximekaka,Wenavutomilebyitshembekaka ekaNawunilebyihetisekekehimfunghowarifu!
11Kutani,hakunene,lokomukhalabyeadelelaku xanisiwakufikelaekufenihikwalahokakululamaswi fanelekuamukeriwaleswakuXivangelolexi Huhuteriwekexaswikotakukongomisamintlhaveko
12Kambevan’wanakumbexanavangahahlamulavakua hivanhuhinkwavolavangavafumivakunavelahikuvaa hivanhuhinkwavolavavoningeriwekeMianakanyoya vona.
13Kambehinkwavolavahimbiluyavonahinkwayova endlakakululamakuehleketakavonakosungula,lavahi voxevakotakutivakutsanakanyama,vapfumela leswakuavafiekaXikwembu,tanihileswivapatriarkava hina,AbrahamanaIsakanaYakobo,vangafiki,kambeva hanyelaXikwembu.
14Hikwalahoakuna-nchumulowukanetanakaekavanhu vokarhilavavonakakavarimahlongayakunavela hikwalahokakutsanakaXivangeloxavona.
15Hikuvaimaniloyikungamutiviwafilosofiloyia landzelakanawuhinkwawowafilosofihikululama,niku tshembaXikwembu,nikutivaleswakuinchumulowu katekisiwekekutiyiselakunonon’hwahinkwako hikwalahokavunene,angatakaangahlulikunavelaka yenahikwalahokakululama?
16Hikuvamunhuwotlharihanilatikhomakahiyena ntsenalangamufumiwaxivindziwakunavela
17Ina,hindlelaleyihambikurivafanalavatsongo,tanihi vativivafilosofihikwalahokaXivangelolexiyakahiku lulama,vahlulekuxanisiwalokukuluswinene
18Hikuvalokomufumiloyiwatihanyiatikumaa hluriwilehindlelaleyixiyekakaekamatshalatshalayakwe yosungula,naswonaangarinamatimbayosindzisa mukhalabyeleswakuadyanyamaleyingatengangiki, kutanihakunenehivukarhibyatihanyiulerisevarindzi leswakuvatisavan’wanavamajahayaVaheveru, naswonalokovalavakudyanyamaleyingatengangikiva
Bukuyavu-4yaVamakabeya
vantshunxaendzhakukoyidya,kambelokovaala,vava xanisahindlelayatihanyiswinene.
19Kutaniehansikaswilerisoleswiswamufumiwatihanyi vamakwavovankomboswin’wenimanawavonala dyuhalekevatisiwavabohiwaemahlwenikayena, hinkwavovasasekile,vatitsongahata,naswonava velekiwilekahle,--naswonahintolovelovakokarinoko 20Lokomufumiwatihanyiavavonakwalaho,vayime ongehilokovarikhwayereyankhuvonamanawavona exikarhi,avaxiya,kutaniabiwahikutikhomakavona lokutlakukekenilokuxiximekakaavan’wayitela,ava vitanaekusuhiaku:
21‘N’winamajaha,ndzinavelelaun’wananiun’wanawa n’winaleswinene,ndzitsakelakusasekakan’wina,ndzi xiximantlawalowukuluswonghasiwavamakwerhu; hikwalahoandzimitsundzuxintsenaleswakuminga phikeleliekakupengakamukhalabyeyoloyeloyisea xanisekeke,kambendzitlhelandzimikombelaleswakumi tinyiketelaekaminamivavatekaxiaveekavunghanabya mina
22Hikuva,tanihileswindzikotakakuxupulalavanga yingisikiswilerisoswamina,ndziswikotakuyisa emahlwenilavandziyingisaka
23Kutanitiyisekaleswakumitanyikiwaswikhundlhaswa nkokaniswavulawurientirhweniwaminalokomiala nawuwavakokwawan’winawatipolitiki
24Hlanganyelaevuton’winibyaVagriki,ufambahindlela leyintshwa,utiphinahivuntshwabyawena;hikuvaloko mindzihlundzukisahikungayingisikan’winamitandzi sindzisakutirhisaswigwevoleswichavisakanikudlaya un’wananiun’wanawan’winahikuxanisiwa.
25Kutanititwelavusiwana,loyihambikurimina,loyia lwakanan’wina,ndzin’witwelakavusiwanahikwalahoka vuntshwabyan’winanikusasekakan’wina.
26Xanaamingetinakanyisisihimhakaleyi,leswakuloko mingandziyingisiakunanchumuemahlwenikan’wina handlekarifulerixanisiweke?’
27Himaritolawaalerisaleswakukutisiwaswitirhoswa nxanisoleswakuavakhongotelahikuchavaleswakuva dyanyamaleyingatengangiki.
28Kambelokovarindzivahumesemavhilwa,ni swihambanoswamahlangano,niswirhendzevutana,ni swigwitsirisiswamarhambu,niswibalesa,niswibya,ni swigwitsirisi,niswikhwamaswaswikunwana,nitintihota nsimbi,niswirhendzevutananitinsimbitofungha,mufumi watihanyiatlhelaavulavulaaku:
29‘Swaantswamitwakuchava,vafanavamina,naswona vululamilebyimibyigandzelakabyitarivalelakutlula nawukan’winahikungaswilavi’
30Kambevona,hikutwakukhorwisakayena,nikuvona tinjhinitayenaletichavisaka,avakombisangakuchava ntsenakambeentiyiswenivahlengeletefilosofiyavonaku kanetananimufumiwatihanyi,naswonahiXivangeloxa vonalexinenevatekeleehansivulawuribyayenabya tihanyi
31Hambiswiritanoanakanya;lokohiehleketaleswaku van’wanaexikarhikavonaavarinatimbilutotsanana vugwala,xanaavatavavatirhiseririmiramuxakamuni? xanaaswingatavaswiritano?
32‘Khomborakona!swivumbiwaleswinganigome leswihingaswonaniswiphukuphukukutlulampimo!
Lokohosiyihirhambayitlhelayiendlaxikombeloeka hinahikukhomiwahimusaxanaahingeyiyingisi?
33Hayinihitikhutazahikunavelakahavanikuvani xivindzixakungayingisilokungatahikoxavutomibya hina?Xana,n’winavavanunavamakwerhu,ahingeswi chaviswichayachayanaleswichavisakanikupimakahle minxungetoyayenayakuxanisiwa,hitshikaku tinyungubyisalokukahavanikutinyungubyisalokuku dlayaka?
34Ahitwenivusiwanavuntshwabyahina,hitwela vusiwanamalembeyamanawahina;naswonaahivekeni embilwinileswakulokohingayingisihitafa
35NaswonahambikurivululamibyaXikwembubyitahi twelavusiwana,lokohisindzisiwahixilavekohi tinyiketelaekahosihikuchavaHayinihifanelehilahla vutomilebyilebyirhandzekakaekahinaivihititekela misavaleyiyonandziha?
36Hingalwisaninixilavekokumbehikutiyisekaloku ngapfunikinchumuhirhambakuxanisiwakahina.
37HambikuriNawuhiwoxeawuhigwevirifuhikuswi rhandza,hichavaswitirhoswakuxanisa
38Hayinikukanetanakotanokuhipfurhetelaniku nonon’hwalokudlayakakukumatintswaloekahina,kasi hingahavanivutomibyorhulahikuyingisahosi?’
39Kambeakunamaritoyotanolamabalekekemajaha lawalokomalangutelekuxanisiwa,naswonamianakanyo yotanoayinghenangaemianakanyweniyavona
40Hikuvaavadelelakunavelanivafumivaswitlhavi.
NDZIMAYA5
Ndzimayakuchavisanikuxanisiwaleyipaluxaka vulawuribyatihanyibyakhalehivukarhibyabyona lebyikulu.Ndzimana26intiyisolowudzikeke.
1Kutanihikuhatlisalokomufumiwatihanyiahetaku khutazakayenaleswakuvadyanyamaleyingatengangiki, hinkwavohiritorin’weswin’we,nikufananimoya-xiviri wun’we,akuekayena:
2‘Hayiniuhlwela,Wenamufumiwatihanyi?Hi lunghekelekufaematshan’winiyotlulamilawuyavatata wahina
3Hikuvanahinahifanelehikhomisavakokwawahina tingana,lokohingafambihikuyingisaNawuhitlhelahi tekaMuxeavamutsundzuxiwahina
4Wenamufumiwatihanyiloyiahitsundzuxakakutlula Nawu,ungahitwelivusiwanakutlulawenan’wini,hiku hivenga
5Hikuvahitekatintswalotawena,hikunyika.hina vutomibyahinahikutlheriselakutlulaNawu,nchumu lowutikakakuwutiyiselakutlularifuhiroxe
6Utahichavisahiminxungetoyawenayarifuehansika nxaniso,ongehilokonkarhinyanalowuhundzekeawu dyondzanganchumuekaEliyazara
7KambelokovakhalabyevaVaheveruvatiyiserileku xanisiwahikwalahokakululama,ina,kukondzavafa,swi fanerileswinenehinamajahahitafahisandzakuxanisiwa kakusindzisiwakawena,lokuyenamudyondzisiwahina ladyuhalekenayenaahlulekeekakona
8Hikokwalaho,endlandzingo,Wenamufumiwatihanyi Naswonalokoudlayavutomibyahinahikwalahokaku lulama,ungaehleketileswakuuhivavisahikuxanisiwa kawena
Bukuyavu-4yaVamakabeya
9Hikuvahinahitakumahakeloyavunenehikwalahoka xikombeloxahinaxobihanikutiyiselakahina;kambe wenahikwalahokakudlayakahinahitihanyiuta xanisiwahindzilohilahakungaherikiemavokweniya vululamibyaXikwembu.’
10Maritolawayavantshwamaandzisevukarhibya mufumiwatihanyikambirhi,kungarihikungayingisika vonantsenakambehikwalahokaleswiaaswitekaswi ngankhensi
11Kutanihiswilerisoswayenavahlaserivatisalonkulu ekavona,van’wihluvulanguvuyakwe,vabohamavoko nimavokoyakwehitintanguematlhelohamambirhi 12Kambelokovan’wibavakondzavakarhala,vanga vuyeriwihinchumu,van’wihoxaevhilwani
13Ekayonajahaleritlakukekearirhurhumerisiwa kukondzamarhambuyaronamahumamarhambu. Naswonalokonhlanganoendzhakukanhlanganowuri karhiwutshika,usolamufumiwatihanyihimaritolawa: 14‘Wenamufumiwatihanyilanyenyetsakaswinene, wenanalawavululamibyatiloniwamianakanyoyangati, undzixanisahindlelaleyikungarihikwalahokakudlaya hivomukumbehikwalahokakupfumalakuchava XikwembukambehikwalahokakusirhelelaNawuwa Xikwembu’
15Lokovarindzivakuekayena:‘Pfumelelakudya, leswakuutantshunxiwaekakuxanisiwakawena,’aku ekavona:‘Ndlelayan’wina,n’winavatirhilavangani gome,ayitiyilerovayingayisaXivangeloxamina evuhlongeniTsemaswirhoswamina,uhisanyamaya mina,usoholotamahlanganoyamina;ekakuxanisiwa hinkwakondzitakukombaleswakuhikwalahokavunene vanavaVaheveruntsenaavahluriwi’
16Lokoarikarhiavulavulahindlelayoleyovan’wiveke makalayohisahandlekasweswo,naswonakuxanisiwa lokukulukun’wikarhataswineneekavhilwa
17Kutanivhilwahinkwaroritotisiwilehingatiyayena, naswonamalahlalamahlengeletiwekematimiwilehiku hlekisakamiriwayenalowuawurikarhiwuwelaehansi, naswonanyamaleyihandzukekeayitsutsumayirhendzela swirhendzevutanaswamuchini.
18Leswimiriwayenaseawuriekurhurhumeleni,jaha leriramoya-xivirilowukulu,kufananin’wanawantiyiso waAbrahama,angakonyanganikatsongo;kambeongehi lokoaxanisekahikuhundzukahindzilokuyaekakunga onhaki,utiyiselekuxanisiwahindlelayaxiyimoxale henhla,aku:
19‘Landzelanixikombisoxamina,n’winavamakwerhuU ngandzitshikihilahakungaheriki,ungahlambanyiwihi vumakwerhubyahinahivukulukumbabyamoya-xiviri
20Lwanyimpiyokwetsimanileyixiximekakahiku yimelakululama,leyihayonaVuhlayisekibyolulama lebyilangutelekevatatawahinabyingavakanitintswalo ekavanhuvayenanikurihiselaekamufumiwatihanyila rhukaniweke’
21Himaritolawa,jaharokwetsimarinyiketamoya
22Kambelokohinkwavovarikarhivahlamarisiwahiku tshamisekakamoya-xiviriwayena,varindzivatisawa vumbirhihimalembeyavanavamajaha,naswonavan’wi khomahimavokoyansimbilamatlhavakavan’wiboha ekatinjhininilekacatapult.
23Kambelokovatwakutiyimiselakayenaloku tlakukekelokoahlamulaxivutisoxavonalexinge,‘Xana
aatadyaematshan’weniyoxanisa?’swiharhileswiswo fananapantherswihandzulemisihayayenahitintihota nsimbi,swihandzulanyamahinkwayoemarhumbyiniya yena,swihandzulanhlongeenhlokweniyayena.
24Kambeatiyiselanhlomulolowuatiyileaku:‘Mawaku ndlelayin’wananiyin’wanayarifuyinandzihahikwalaho kakululamakavatatawahina!’
25Kutaniekamufumiwatihanyiaku:‘Wenavafumiva tihanyilavangarikinantwela-vusiwana,xanaaswi vonakiekawenaleswakuenkarhinilowuuxanisiwaku tlulakaminahikuvonaxikongomeloxakutikukumuxaxa vulawuribyawenabyatihanyixihluriwahikutiyiselaka minahikwalahokakululama?
26Hikuvandziseketeriwahikuvavisekahintsakolowu takahivunene,kasiwenauxanisekaurikarhiu tinyungubyisahikupfumalakawenaXikwembu;naswona awungebalekeli,Wenamufumiwatihanyilanyenyetsaka swinene,swigwevoswavukarhibyaXikwembu’
27Kutelokoahlanganenirifurakwelerivangamakahi xivindzi,n’wanawavunharhuutisiwaemahlwenikutania kombelahimbiluhinkwayohivotalaleswakuanantswa nikutiponisa.
28Kambeyenaahlamulahiritoleritlakukekeaku:‘Xana amiswitivileswakutatanaun’weundzivelekeni vamakwerhulavafeke,naswonamananaun’weuhiveleke, naswonandzikurisiwehitidyondzoletifanaka?
29Andzihlambanyiwihixihlambanyolexitlakukekexa vumakwerhu.
30Hikokwalaholokomirininjhiniyoxanisa,yitirhise ekamirilowuwamina;hikuvamoya-xiviriwaminaami ngewufikeleli,hayilokomiswilava.’
31Kambevahlundzukengopfuhimavulavuleloya xivindziyawanunayoloye,van’wirhurhumerisamavoko nimilengeyakwehitinjhinitavonaletirhurhumeleke,va n’wintshunxaswirhoswayenaeswisekelweniswaswona, vaswintshunxa;kutanitisoholotatintihotayena,ni mavokoyayena,nimilengeyayena,nimahlanganoya yenayamavoko
32Leswiavangaswikotikupfotlosamoyawakwe nikatsongo,van’wihluvulanhlonge,vatekatinhlata tintihonarona,vahandzulanhlongeyanhlokoenhlokweni yakwehindlelayaXiskita,van’witisahikuhatlisaeka vhilwa.
33Lokovan’wisoholotankolokukondzaavonanyama yayenan’winiyilenga-lengahiswirhendzevutanani swirhumbanaleswikuluswangatileswikhulukakaswi humaemarhumbyiniyakwe
34Kutaniekufeniaku,‘Hina,Wenamufumiwatihanyila nyenyetsakaswinene,hixanisekahindlelaleyihikwalaho kakukurisiwakahinanivunenebyahinalebyihumaka ekaXikwembu;kambewenahikwalahokakupfumala Xikwembunitihanyitawenautatiyiselakuxanisiwaloku ngaheriki’
35Loko’wanunaloyiafilehindlelaleyifanelaka vamakwavo,vatisawavumune,vakuekayena:‘Nawena ungapengahikupengalokufanakanikavamakwenu, kambeyingisahosiutiponisa.’
36Kambeakuekavona:‘Ekaminaaminandzilolowu hisakangopfulerovawundziendlaxigangu
37Hirifulerikatekisiwekeravamakwerhu,hikhomboleri ngaherikiramufumiwatihanyi,nihivutomibyo
Bukuyavu-4yaVamakabeya vangamabyalavolulama,andzingelandzulivumakwerhu byaminalebyitlakukeke.
38Tisungulelakuxanisiwa,Wenamufumiwatihanyi, leswakuutadyondzahiswonaleswakundzimakwavowa lavasevaxanisiweke.’
39LokoatwaleswiAntiyokolanganitorharangati,la dlayakanilanyenyetsakahikuhelela,avalerisaleswaku vatsemaririmirakwe.
40Kambeaku:‘Hambilokowosusaxirhoxaminaxaku vulavula,Xikwembuimuyingiseriwalavangakotikiku vulavula
41Vona,ndzihumeseririmiraminandzilunghekile:ri tseme,hikuvaawungemiyetiXivangeloxaminahindlela yoleyo
42Hintsakohinyikaswirhoswamiriwahinaleswakuswi tsemiwaswirhohikwalahokamhakayaXikwembu.
43KambeXikwembuxitakuhlongorisahikuhatlisa; hikuvautsemaririmileriarin'wiyimbelelatinsimuto dzunisa.'
44Kambelokowanunaloyinayenaadlayiwilehiku vavisekahikuxanisiwa,wavuntlhanuuhumelerileaku: ‘Andzihungutiwi,Wenamufumiwatihanyi,kulavaku xanisiwahikwalahokavunene
45Ina,ekaminandzitaemahlweni,leswaku,hikundzi dlayanamina,utaengetelahiswiendloswobihaleswi engetelekekeswinenenxupulolowuuwukolotakaeka vululamibyaTilo
46Wenanalawavuneneninalawamunhu,uhilovisahi ndlelaleyihikwalahokavugevengabyihi?
47Xanaswivonakaswibihileekawenaleswakuhi gandzelaMuvumbiwahinkwaswonikuhanyahiku landzaNawuwayenalowunene?
48Kambeswiloleswiswifaneriwahikuxiximiwahayiku xanisiwa,lokoawutwisisakunavelakavanhunaswonaa wurinintshembowakuponisiwaemahlwenika Xikwembu
49Waswivo,sweswiunalawaXikwembunaswonaulwa nilavagandzelakaXikwembu’
50Lokoarikarhiavulavulahindlelayoleyovarindziva n’wibohavan’wiyisaemahlwenikaxibamu;kutaniva n’wibohaekayonahimatsoloyakwe,naswona,vaswi bohakwalahohiswikhomela-ndhawuswansimbi,van’wi rhurhumerisamarhakuehenhlaka‘xiphepherhele’lexi rhendzelekakalerovaagovekahikuhelelakufanani xikhovhanaswonamahlanganoman’wananiman’wana mahambanisiwile.
51Xisweswohikunonon’hweriwalokukulukaku hefemulanikuvavisekakamiriuhuwelerileaku,‘Ku vangama,Wenamufumiwatihanyi,kuvangamaloku lwisanakanikunavelakawenakunimikatekoleyiundzi nyikakayona,leyindzipfunakakukombisakutshembeka kaminaekaNawuhikuxanisiwalokuxiximekaka swinene’
52Kutelokowanunaloyinayenaafile,kutisiwawa vutsevu,mufanantsena,loyilokoahlamulaxivutisoxa mufumiwatihanyilokoatiyimiselekudyaniku ntshunxiwa,aku:
53‘Andzidyuharilehimalembekufananivamakwerhu, kambendzidyuharileemianakanyweniHikuvahi velekiwilenikukurisiwahixikongomeloxin’wenaswona hibohekehikuringanakufahikwalahokaxivangelo
xin’we;kutanilokouhlawulakuhixanisahikwalahoko kahingadyinyamaleyingatengangiki,xanisa.’
54Lokoarikarhiavulamaritolawavan’wiyisaeka vhilwa,kutanihivukhetavan’witshambuluta,vatshova marhambuyankolo,van’wihisandzilo.
55Vaendlaswikepeleswikarihakaswiriswotshwuka,va switsutsumisaenhlaneniwakwe,van’witlhavaematlhelo, vahisanimarhumbuyakwe.
56Kambeyenaexikarhikakuxanisiwakayenau huwelerileaku,‘Omphikizanolowufaneriwakahi vakwetsimi,lahavotalavahinavamakwerhu,himhakaya kululama,hinghenelekemphikizanowakuxanisiwa, kambeahihluriwanga!
57Hikuvakutwisisalokululameke,Wenamufumiwa tihanyi,akuhluriwi
58Himatlhariyavunenendziyatihlanganisani vamakwerhuekufeni,nikuengetelaekaminamurihiseri un’wewamatimbakukuxupula,Wenamusunguriwaku xanisiwaninalawalavolulamahakunene.
59Hinavantshwavatsevuhihlurilevulawuribyawena byatihanyi'Hikuvaxanakupfumalakawenamatimbaku cincaXivangeloxahinakumbekuhisindzisakudya nyamaleyingatengangikiahikuwisaekawena?
60Ndzilowawenawahititimela,tinjhinitawenataku xanisaatixanisi,naswonamadzolongayawenaamana matimba
61Hikuvavarindzivavetindhunaekahina,kungariva mufumiwatihanyi,kambevaNawuwaXikwembu; naswonahikwalahohinaXivangeloxahinalexingasi hluriwaka’
NDZIMAYA6
Swibohoswavumakwerhunirirhandzuramanana.
1Kutelokoloyinayenaafarifulerikatekisiweke,a hoxiwaexigwitsirisini,n’wanawavunkombo,lontsongo ekahinkwavo,ahumelela.
2Kambemufumiloyiwatihanyi,hambileswia hlundzukisiwekeswinenehivamakwavo,utwelemufana loyivusiwana,naswonalokoan’wivonakwalahosea bohiwileun’witshineteekusuhi,alavakun’wikhorwisa, aku:‘Wavonamakumuyavuphukuphukubya vamakwenu;hikuvahikwalahokakungayingisikavona varhurhumerisiwilekufikelaekufeniNawena,lokou ngayingisi,nawenautaxanisiwahindlelayovavaniku dlayiwankarhiwawenawungasifika;kambelokou yingisautavamunghanawamina,utatlakusiwaeka xikhundlhaxalehenhlaentirhweniwamfumo.’
4Lokoarikarhian’wikombelahindlelayoleyou rhumeleleswakukuvitaniwamanawamufanaloyi, leswakuhigomerayenahikwalahokolahlekeriwahivana votalavamajahaatakhutazaloyiaponekeleswakua yingisanikuponisiwa
5Kambemananaloyi,avulavulahiririmiraXiheveru, hilahandzingatavulahakonaendzhaku,ukhutazemufana loyi,akuekavarindziaku:‘Ndzintshunxeni,leswaku ndzitavulavulanihosinivanghanavayonahinkwavo lavanganayona’”
6Hilokovatsakilehikwalahokaxikombeloxamufana loyi,vahatlisavan’wintshunxa.
7Kutaniatsutsumelaekamutiviwatihanyilangani muhlovowotshwuka,ahuwelela,‘Ohomufumiwatihanyi
Bukuyavu-4yaVamakabeya
langachavikiXikwembu,’ahuwelela,‘naswonahiku pfumalakuchavaXikwembuekavadyohihinkwavo,xana awunatinganakutekamikatekoyawenanivuhosibya wenaemavokweniyaXikwembu,nikudlayamalandzaya xonanikuxanisavalandzerivakululama?
8LeswivululamibyaXikwembubyikunyiketaekandzilo lowuhatlisakaswinenenilowungaherikinikuxanisiwa lokungatakakungasiyikukukhomelelahilahakunga heriki
9Xanaawukhomiwihitingana,kuvamunhu,Wenala nganigomelanganimbiluyaxivandzanaxanhova,ku tekavanhulavanganimintlhavekoleyifanakanawena, lavaendliwekehiswiakileswifanaka,uvahandzula tindzimi,uvabanikuvaxanisahindlelaleyi?
10Kambelokovarikarhivahetisisakululamakavona ekaXikwembuekufenikavonalokutlakukeke,uta huwelelahindlelayovavauku“Khomborihlanganile” hikwalahokakudlayakawenahindlelaleyinga fanelangikivaseketerivavunene.’
11Kutanilokoayimeekusuhinirifuaku:‘Andzi muxandzukiekavumbhonilebyinyikeriwekehi vamakwerhu.
12KutanindzivitanaXikwembuxavatatawamina leswakuxivanitintswaloekatikoramina
13Utakuxupulaevuton’winilebyibyasweswinile ndzhakukasweswoufile’
14Hixikhongelolexiatihoxaexigwitsirisinixotshwuka, kutaniatshikamoya.
15Hikwalaholokovamakwerhuvankombovadelelaku xanisiwakufikelaekufeni,swikombisiwehinkwakonkwakoleswakuXivangelolexiHuhuteriwekeihosileyi tlakukekeehenhlakamintlhaveko
16Hikuvalokoavatinyiketeleekakunavelakavona kumbekuxanisekakavonakutanivadyaswakudyaleswi ngatengangikiahitavahivuleleswakuvahluriwilehi swona
17Kambeekacamleyiaswingaritano;kuhambanani sweswohiXivangeloxavona,lexiaxibumabumeriwa emahlwenikaXikwembu,vatlakukevatlulakunavelaka vona.
18Naswonaaswikotekikukanetavukulukumbabya mianakanyo;hikuvavahlulekuhlulaekakunavelaka vonanikuvavisekakavona.
19Hingaendlanjhaniswin’wanahandlekopfumela vutshilabyarightReasonekakunavelaekavavanunalava lavangahungutekakaemahlwenikamaxanguyakuhisa?
20Hikuvatanihileswiswihondzoleswingaehenhlaka swinyenyanaswaleribuweniswitlheriselakaminhlaselo yamagandlatinikunyikelanyangwaworhulaekalava nghenakaendhawiniyavutumbelo,hindlelayoleyo Xivangeloxalexinenenixaswihondzoswankomboxa vantshwaxisirhelelevutumbelobyakululamaniku tlheriselaendzhakuxidzedzexakunavela
21Vavumbakhwayereyokwetsimayakululamalokova rikarhivatitsakisa,vaku:
22‘Vamakwerhu,ahifenikufananivamakwerhu hikwalahokaNawu.
23AhitekeleleniVanaVanharhuvalehubyeniyaAsiriya lavaavasandzamaxangulawayalendzilweni
24Hingahundzulikunavelaemahlwenikavumbhonibya kululama’
25Un’wanaaku:‘Makwerhu,tsaka,’kasiun’wanaaku: ‘Tiyiselahindlelayaxiyimoxalehenhla’;naswona un’wanaatsundzukankarhilowuhundzeke,‘Tsundzukani leswakumixitokoxihi,naswonaIsakaatinyiketelekuva gandzeloevokwenirayenaratatanahikwalahokaku lulama’’
26Kutaniun’wananiun’wanawavonaswin’we,va langutanahikuvangamanihixivindzilexikulu,vaku:‘Hi tatinyiketelahimbiluhinkwayoekaXikwembulexihi nyikekemimoya-xiviriyahina,naswonaahilombise mimiriyahinaleswakuhihlayisaNawu
27Hingachaviloyiaehleketakaleswakuwadlaya; hikuvakulwisanalokukulunikhomboramoya-xiviriswi rindzelehikuxanisiwalokungaherikilavatlulakanawu waXikwembu
28KutaniahihlomenihivutshilabyaDivineReasoneka mintlhaveko
29Endzhakukakuxanisekalokukahina,Abrahama, IsakanaYakobovatahiamukela,vakokwawahina hinkwavovatahidzunisa’
30Kutaniekaun’wananiun’wanawavamakwerhulava hambaneke,lokovarikarhivakokiwa,lavankarhiwa vonaawahata,vaku:‘Makwerhu,ungahikhomisi tingana,naswonaungahembelivamakwerhulavaseva feke.”
31Amiwutivirirhandzuravamakwerhu,leriVuhlayiseki byaXikwembunibyavutlharihinkwabyobyinyikeke ndzhakaekalavavelekiwekehambikurivatatawavona, byiringhenisaekavonahambikuriekhwiriniramanana; lahavamakwerhuvatshamakankarhilowufanaka,vateka xivumbekoxavonahinkarhiwun’we,naswonava wundliwahingatiyin’we,naswonavahanyahimoyaxiviriwun’we,naswonavatisiwaemisaveniendzhakuka ndhawuyin’we,naswonavakokamasiekaswihlovoleswi fanaka,lahamimoya-xiviriyavonayavumakwerhuyi an’wakaswin’wehimavokoexifuveni;naswonava hlanganisiwileswinenehikukurisalokufanakani vanghanavasikunasikunidyondzoyin’wana,nihiku tshinyakahinaehansikaNawuwaXikwembu 32Xisweswokutitwakarirhandzuravumakwerhuakuri nimatimbahintumbuluko,vamakwerhulavavankombo vaendliweleswakukutwananakavonakutiyaswinene HikuvavaleteriwileeNawiniwun’we,nikulayaeka mahanyelolamanene,nikukurisiwaswin’weevuton’wini byolulama,avarhandzanaswineneKuhisekelakavona lokufanakakakusasekakamahanyelonivuneneku kurisilekutwananakavona,hikuvahikufambisananiku chavakavonaXikwembuswiendleleswakurirhandzura vonaravumakwerhurivalerihisekakaswinene
33Kambehambileswintumbuluko,xinghanani mahanyeloyavonalamaneneswiengetelekekuhisekaka rirhandzuravonaravumakwerhu,hambiswiritanovana vamajahalavaponekehivukhongeribyavonavaseketele kuvonavamakwavo,lavaavariehenhlakarhaki,va xanisiwakufikelaekufeni;kungarikutlulakwalaho,va vakhutazehambikurikulangutananinhlomulo,leswaku vangadelikuxanisiwakavonantsena,kambevatlhelava hlulakunavelakavonakarirhandzuravumakwerhueka vamakwavo
34N’winamianakanyoleyianakanyisisaka,leyingani vuhosikutlulatihosi,kutlulavanhulavantshunxekeke lavantshunxekeke,hikutwananakavamakwavova
kutshikamikhuvayavatatawahina,usukeeYerusalemaa yalwaniVaperesiya.
21Kutanihilawamanawavanavamajahavankombo, wansatiwolulama,amavulekeekavanavayena.
22‘Andzirinhwanyanalatengeke,andzihambukanga endlwiniyatatana,naswonaandzirindzarimbaleri akeriwekeevha
23Kuhavamukanganyisiwalemanangakumbemuxisi walenhoveniloyiandzionheke;naswonaNyokaya mavunwa,leyikanganyisakaayithyakisangakubasaka vuhlangibyamina;Ndzitshameninunawaminamasiku hinkwawoyavuntshwabyamina;kambelokovanava minalavavamajahavakurile,tatawavonaufile.
24Aatsakile;hikuvaaahanyavutomilebyikatekisiweke hivana,naswonaangasitshamaativakuvavakaku lahlekeriwakavona.
25Lokoaharinahina,amidyondzisaNawunivaprofeta UhihlayelehiAveleloyiadlayiwekehiKayini,naIsaka loyiahumesiweketanihigandzelorohisiwa,naYosefa ekhotsweni
26HilokoavulavulanahinahiFiniya,mupristala hisekaka,amidyondzisarisimuraAnaniya,Azariyana Mixayeleendzilweni
27AdzunisaDaniyeleekheleniratinghala,an’wikatekisa; kutaniamitsundzukaritoraEsaya,.
28“Inahambilokouhundzaendzilweni,langaviaringe kuvavisi”
29UhiyimbelelelemaritoyaDavhidamupisalemalama nge:“Maxanguyalavolulamamatele”
30UhitshahexivurisoxaSolomonilexinge:“Imurhiwa vutomiekahinkwavolavaendlakakurhandzakayena.”
31AtiyisekisamaritoyaEzekiyelelamange:“Xana marhambulawayoomamatahanyaxana?”Hikuvaanga ririvalangarisimuleriMuxearidyondziseke,leri dyondzisaka,"NdzitadlayandzitahanyaHibyona vutomibyawenaninkatekowamasikuyawena"'
32Ah,sikuleriaririratihanyi,kambearingarira tihanyi,lokomufumiwatihanyiwaMagrikiapfurhetela ndzilolowupfurhakaekavahlaserivayenavavuharhi, naswonahikunavelakayenakuvilaatisaekaxibalesani kutlhelelanakambeekakuxanisiwakayenavanava nkombovamajahavan’wanawaAbrahama,apfalamahlo yamahloyavona,atsematindzimitavona,avadlayahi tinxakatotalatakuxanisiwa
33HikwalahokasweswokuavanyisakaXikwembuku hlongorisile,naswonakutahlongorisa,xisiwanalexi rhukaniweke
34KambevanavaAbrahamaswin’wenimanawavonala hluleke,vahlengeletanileendhawiniyavakokwawavona, vaamukelemimoya-xivirileyitengekenileyingafikieka Xikwembu,lexidzunekakaekaxonahilahakungarikina makumu.