Punjabi Gurmukhi - The Gospel of Mark

ਮਰਕਸਦੀਇਜੀਲ

ਅਧਿਆਇ1

1ਪਰਮਸਰਦਪਤਰਯਿਸਮਸੀਹਦੀਖਸਖਖਰੀਦੀਸਰੂਤ;

2ਯਿਵਯਿਨਖੀੂਯਵਚਯਿਯਖੂਹਇੂਹ,ਵਖ,ਮੂਪਣਦਤਨ ਤਰਅਗਭਿਦਾਹਾ,ਿਤਰਅਗਤਰਾਰਾਹਯਤੂਰਿਰਗਾ।

3ਉਿਾੜਯਵਚਇਿਪਿਾਰਦੀਅਵਾਜ,ਪਭਦਾਰਾਹਯਤੂਰਿਰ, ਉਹਦਰਾਹਾਨਯਸਧਾਿਰ।

4ਿਹਨਾਨਉਿਾੜਯਵਚਖਪਯਤਸਮਾਯਦਤਾ,ਅਤਪਾਪਾਦੀਮਾਫੀਿਈ ਤਖਾਦਖਪਯਤਸਮਦਾਪਚਾਰਿੀਤਾ।

5ਅਤਿਹਯਦਿਾਦਸਾਰਦਸਅਤਿਰਸਿਮਦਸਾਰਿਿਉਸਦ

6ਅਤਿਹਨਾਨਊਠਦਵਾਿਾਨਾਿਿਪੜਪਾਏਹਏਸਨ,ਅਤ ਉਸਦੀਿਮਰਉਤਚਮੜੀਦਾਿਮਰਖਯਨੂਹਇੂਸੀ।ਅਤਉਸਨ

7ਅਤਇਹਿਯਹਿਪਰਚਾਰਿੀਤਾਯਿਮਰਤਖਾਅਦਇਿਖਿਵਤ

8ਮਤਹਾਨਪਾਣੀਨਾਿਖਪਯਤਸਮਾਯਦਤਾਹ,ਪਰਉਹਤਹਾਨ ਪਯਵਤਰੂਤਮਾਨਾਿਖਪਯਤਸਮਾਦਵਗਾ।

9ਅਤਉਨਾਯਦਨਾਯਵਚਅਯਿਹਾਹਇੂਯਿਯਿਸਗਿੀਿਦ ਨਾਸਰਤਤੂਇੂਅਤਿਹਨਾਤਿਰਦਨਯਵਚਖਪਯਤਸਮਾ

ਯਿੂ।

10ਅਤਉਸਵਿਪਾਣੀਯਵਚਖਾਹਰੂਿਉਸਨਅਿਾਸਨਖਿਾ ਵਯਖੂਅਤੂਤਮਾਨਘਗੀਵਾਗੂਪਣਉਤਉਤਰਦਾਵਯਖੂ।

11ਅਤਸਵਰਗਤਇਿਅਵਾਜੂਈਯਿਤਮਰਾਯਪੂਰਾਪਤਰਹ, ਯਿਸਤਮਪਸਨਹਾ।

12ਅਤਉਸਵਿੂਤਮਾਉਸਨਉਿਾੜਯਵਚਿਯਗੂ।

13ਅਤਉਹਉਿਾੜਯਵਚਚਾਿੀਯਦਨਤਿਸਤਾਨਦੂਰਾ ਪਰਤਾਇੂਯਗੂ।ਅਤਿਗਿੀਿਾਨਵਰਾਦਨਾਿਸੀ;ਅਤਦਤਾਨ

ਉਸਦੀਸਵਾਿੀਤੀ।

14ਿਹਨਾਨਿਦਯਵਚਪਾਉਣਤਖਾਅਦ,ਯਿਸਗਿੀਿਯਵਚ ੂਇੂਅਤਪਰਮਸਰਦਰਾਿਦੀਖਸਖਖਰੀਸਣਾਉਦਾਹਇੂ।

15ਅਤਯਿਹਾ,ਸਮਾਪਰਾਹਯਗੂਹਅਤਪਰਮਸਰਦਾਰਾਿਨੜਹ: ਤਖਾਿਰਅਤਖਸਖਖਰੀਉਤਯਵਸਵਾਸਿਰ।

16ਿਦਉਹਗਿੀਿਦੀਝੀਿਦਿਢਤਯਰੂਿਾਯਰਹਾਸੀ,ਉਸਨ ਸਮਊਨਅਤਉਸਦਭਰਾਅਯਦਿਾਸਨਝੀਿਯਵਚਿਾਿਪਾਉਦ ਦਯਖੂ,ਯਿਉਯਿਉਹਮਛਰਸਨ।

17ਯਿਸਨਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਮਰਮਗਰੂਓਅਤਮਤਹਾਨ

25ਤਦਯਿਸਨਉਹਨਯਝੜਯਿੂਅਤਯਿਹਾ,ਚਪਿਰਅਤਉਸ ਯਵਚਯਨਿਿਿਾ।

26ਅਤਿਦਭਯਰਸਿੂਤਮਾਨਉਸਨਪਾੜਯਦਤਾਅਤਉਚੀ ਅਵਾਜਨਾਿਚੀਯਿੂਤਾਉਹਉਸਯਵਚਯਨਿਿਯਗੂ।

27ਅਤਉਹਸਭਹਰਾਨਹਏਅਤੂਪਸਯਵਚਪਛਣਿਗ,ਇਹਿੀ ਗਿਹ?ਇਹਯਿਹੜਾਨਵਾਯਸਧਾਤਹ?ਯਿਉਯਿਉਹਅਯਧਿਾਰਨਾਿ ਭਯਰਸਿੂਤਯਮੂਨਵੀਹਿਮਯਦਦਾਹ,ਅਤਉਹਉਸਦਾਹਿਮ

28ਅਤਉਸਵਿਉਹਦੀਪਯਸਧੀਗਿੀਿਦੂਿ-ਦੂਿਦਸਾਰ

29ਅਤਉਸਵਿ,ਿਦਉਹਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਤਖਾਹਰੂਏ,ਤਾ

30ਪਰਸਮਊਨਦੀਪਤਨੀਦੀਮਾਤਾਖਖਾਰਨਾਿਯਖਮਾਰਪਈਸੀ

31ਯਿਸਨੂਿਉਸਦਾਹਥਫਯੜੂਅਤਉਸਨਉਠਾਇੂ।ਅਤ

32ਅਤਸਾਮਵਿ,ਿਦਸਰਿਡਖਯਗੂ,ਤਾਉਹਸਾਰਰਗੀੂਨ

33ਅਤਸਾਰਾਸਯਹਰਦਰਵਾਜਉਤਇਿਠਾਹਯਗੂ।

34ਅਤਉਸਨਖਹਤਸਾਰਿਿਾਨਚਗਾਿੀਤਾਿਵਖ-ਵਖਰੀੂ

35ਅਤਸਵਰਨ,ਯਦਨਤਿਝਸਮਾਪਯਹਿਾਉਠਿ,ਉਹਖਾਹਰ

36ਅਤਸਮਊਨਅਤਉਹਦਨਾਿਦਿਿਉਸਦਮਗਰਹਤਰ।

37ਿਦਉਨਾਨਉਸਨਿਭਯਿੂਤਾਉਸਨੂਯਖੂ,ਸਾਰਿਿ ਤਨਭਾਿਦਹਨ।

38ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ੂਓਅਸੀਅਗਿਨਗਰਾਯਵਚ ਚਿੀਏਤਾਿਮਉਥਵੀਪਚਾਰਿਰਾਯਿਉਯਿਮਇਸਿਈੂਇੂ

39ਅਤਉਸਨਸਾਰਗਿੀਿਯਵਚਉਨਾਦਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਾਯਵਚ

40ਅਤਇਿਿੜੀਉਹਦਿਿੂਇੂਅਤਉਹਦਅਗਗਡਿਿ

43ਅਤਉਸਨਉਸਨਸਖਤੀਨਾਿਦਸਯਦਤਾਅਤਉਸਨਤਰਤਭਿ

1ਿਝਯਦਨਾਖਾਅਦਉਹਫਰਿਫਰਨਾਹਮਯਵਚਯਗੂ।ਅਤਰਿਾ ਪਾਇੂਯਗੂਯਿਉਹਘਰਯਵਚਹ।

2ਅਤਉਸਵਿਖਹਤਸਾਰਿਿਇਿਠਹਗਏਸਨ,ਇਸਿਈਯਿ ਉਹਨਾਨਿਣਿਈਿਈਥਾਨਹੀਸੀ,ਨਹੀ,ਦਰਵਾਜਦੂਿ ਦੂਿਵੀਨਹੀਸੀ:ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਖਚਨਸਣਾਇੂ।

3ਅਤਉਹਉਸਦਿਿਇਿਅਧਰਗਦਯਖਮਾਰਨਯਿੂਿੂਏ, ਯਿਸਨਚਾਰਿਣਹਏਸਨ।

4ਅਤਿਦਉਹਦਖਾਉਣਿਈਉਸਦਨੜਨਾੂਸਿ,ਤਾਉਨਾਨ ਛਤਨਖਯਿੂਯਿਥਉਹਸੀਅਤਿਦਉਨਾਨਉਸਨਤੜਯਦਤਾ,ਤਾ ਉਨਾਨਉਸਮਿਨਹਠਾਿਰਯਦਤਾਯਿਸਯਵਚਅਧਰਗੀਯਖਮਾਰ ਯਪੂਸੀ।

5ਿਦਯਿਸਨਉਨਾਦੀਯਨਹਚਾਨਵਯਖੂ,ਉਸਨਅਧਰਗੀਨਯਿਹਾ, ਪਤਰ,ਤਰਪਾਪਮਾਫਿੀਤਿਾਣ।

6ਪਰਉਥਿਝਗਥੀਖਠਸਨਅਤੂਪਣਮਨਾਯਵਚਯਵਚਾਰਿਰ ਰਹਸਨ।

7ਇਹੂਦਮੀਇਸਤਰਾਿਫਰਯਿਉਖਿਦਾਹ?ਯਸਰਫਪਰਮਸਰਤ ਇਿਾਵਾਿਣਪਾਪਮਾਫਿਰਸਿਦਾਹ?

8ਅਤਿਦਯਿਸਨੂਪਣੂਤਮਾਯਵਚਿਾਣਯਿੂਯਿਉਹ ੂਪਣਅਦਰਇਨਾਤਰਿਿਰਰਹਹਨ,ਤਾਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ, ਤਸੀਇਹਗਿਾੂਪਣਮਨਾਯਵਚਯਿਉਸਚਦਹ?

9ਿੀਅਧਰਗਦਯਖਮਾਰਨਿਯਹਣਾਸਖਾਹ,ਤਰਪਾਪਮਾਫਹਗਏ ਹਨ।ਿਾਇਹਿਯਹਣਾਯਿਉਠਅਤੂਪਣਾਯਖਸਤਰਾਚਿਿਤਰ।

10ਪਰਇਸਿਈਯਿਤਸੀਿਾਣਯਿਮਨਖਦਪਤਰਿਿਧਰਤੀਉਤ ਪਾਪਮਾਫਿਰਨਦੀਸਿਤੀਹ,(ਉਹਅਧਰਗਦਰਗੀਨਿਯਹਦਾਹ,)

11ਮਤਨੂਖਦਾਹਾ,ਉਠਅਤੂਪਣਾਯਖਸਤਰਾਚਿਅਤੂਪਣ ਘਰਨਚਿ।

12ਅਤਉਹਝਿਉਯਠੂ,ਯਖਸਤਰਾਚਯਿੂਅਤਉਨਾਸਾਯਰੂਦ ਅਗਚਿਯਪੂ।ਇਨਾਯਿਉਹਸਾਰਹਰਾਨਹਏਅਤਪਰਮਸਰਦੀ ਵਯਡੂਈਿਰਦਹਏੂਖਣਿਗ,ਅਸੀਇਸਤਰਾਿਦਨਹੀ ਦਯਖੂ।

13ਅਤਉਹਫਰਸਮਦਰਦਯਿਨਾਰਚਿਾਯਗੂ।ਅਤਸਾਰੀਭੀੜ ਉਸਦਿਿੂਈਅਤਉਸਨਉਨਾਨਉਪਦਸਯਦਤਾ।

14ਅਤਿਦਉਹਿਘਯਰਹਾਸੀ,ਉਸਨਹਿਫਈਦਪਤਰਿਵੀਨ ਯਰਵਾਿਦੀਰਸੀਦਉਤਖਠਵਯਖੂਅਤਉਹਨੂਯਖੂ,ਮਰਯਪਛ ਚਿ।ਅਤਉਹਉਯਠੂਅਤਉਸਦਮਗਰਹਤਯਰੂ।

15ਅਤਇਸਤਰਾਹਇੂਯਿਿਦਯਿਸੂਪਣਘਰਭਿਨਿਰ ਯਰਹਾਸੀ,ਤਾਖਹਤਸਾਰਮਸਿੀਏਅਤਪਾਪੀਵੀਯਿਸਅਤਉਸਦ

16ਅਤਨਮਦਉਪਦਸਿਾਅਤਫਰੀਸੀੂਨਿਦਉਹਨਮਸਿੀਏ

17ਿਦਯਿਸਨਇਹਸਯਣੂ,ਤਾਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਦਰਸਤ

22ਅਤਿਈਵੀਨਵੀਮਨਪਰਾਣੀੂਖਤਿਾਯਵਚਨਹੀਪਾਉਦਾ,

23ਅਤਅਯਿਹਾਹਇੂਯਿਸਖਤਦਯਦਨਉਹਿਣਿਦਖਤਾਯਵਚ

25ਤਦਉਸਨਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਿੀਤਸੀਿਦਇਹਨਹੀਪਯੜੂ

26ਉਹਅਖਿਾਥਾਰਪਧਾਨਿਾਿਿਦਯਦਨਾਯਵਚਪਰਮਸਰਦਘਰ

27ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਸਖਤਮਨਖਿਈਖਣਾਇੂਯਗੂ ਸੀ,ਨਾਯਿਮਨਖਸਖਤਿਈ।

28ਇਸਿਈਮਨਖਦਾਪਤਰਸਖਤਦਯਦਨਦਾਵੀਪਭਹ।

1ਯਫਰਉਹਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਯਵਚਯਗੂ।ਉਥਇਿੂਦਮੀਸੀ ਯਿਸਦਾਹਥਸਯਿੂਹਇੂਸੀ।

2ਅਤਉਹਉਸਨਦਖਰਹਸਨਯਿਿੀਉਹਸਖਤਦਯਦਨਉਸਨ ਚਗਾਿਰਗਾਿਾਨਹੀ।ਤਾਿਉਹਉਸਉਤਦਸਿਗਾਸਿਣ।

3ਅਤਉਸਨਉਸੂਦਮੀਨਯਿਹਾਯਿਸਦਾਹਥਸਯਿੂਹਇੂਸੀ, ਖੜਹ।

4ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਿੀਸਖਤਦਯਦਨਚਗਾਿਰਨਾਿਾਇਜਹ

5ਅਤਿਦਉਸਨਉਨਾਦਯਦਿਾਦੀਿਠਰਤਾਿਈਉਦਾਸਹਿ,

10ਯਿਉਯਿਉਸਨਖਹਤਸਾਰਿਿਾਨਚਗਾਿੀਤਾਸੀ;ਇਥਤਿਯਿ ਉਨਾਨਉਸਨਛਹਣਿਈਉਸਉਤਦਖਾਅਪਾਇੂ,ਯਿਨਮਰੀੂ ਹਈੂਸਨ।

11ਅਤਭਯਰਸਿੂਤਯਮੂਨਉਹਨਵਖਿਉਹਦਅਗਯਡਗ ਪਈੂਅਤਪਿਾਰਿੂਯਖੂ,ਤਪਰਮਸਰਦਾਪਤਰਹ।

12ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਸਖਤਤਾੜਨਾਿੀਤੀਯਿਉਹਉਸਨਨਾ ਦਸਣ।

13ਅਤਉਹਇਿਪਹਾੜਉਤਚੜਯਗੂਅਤਯਿਸਨਉਹਚਾਹਦਾ ਸੀੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਅਤਉਹਉਸਦਿਿੂਏ।

14ਅਤਉਸਨਖਾਰਾਨਠਯਹਰਾਇੂਭਈਉਹਉਸਦਨਾਿਹਣ ਅਤਉਹਉਨਾਨਪਚਾਰਿਰਨਿਈਭਿ।

15ਅਤਰਗਾਨਠੀਿਿਰਨਅਤਭਤਾਨਿਢਣਦੀਸਿਤੀਹ:

16ਅਤਸਮਊਨਨਪਤਰਸਨਉਪਨਾਮਯਦਤਾ।

17ਅਤਜਖਦੀਦਾਪਤਰਿਾਿਖਅਤਿਾਿਖਦਾਭਰਾਿਹਨਾ;ਅਤ ਉਸਨਉਹਨਾਦਾਉਪਨਾਮਖਏਨਰਗਸਰਯਖੂ,ਿਯਿਗਰਿਦ ਪਤਰਹਨ:

18ਅਤਅਯਦਿਾਸ,ਯਫਯਿਪਸ,ਖਾਰਥਿਯਮਊ,ਮਤੀ,ਥਮਾ, ੂਿਫੀਅਸਦਾਪਤਰਿਾਿਖ,ਥਦਾਈਅਸਅਤਸਮਊਨਿਨਾਨੀ।

19ਅਤਿਹਦਾਇਸਿਯਰਿਤੀਨਵੀਉਸਨਫੜਵਾਇੂਅਤਉਹ ਇਿਘਰਯਵਚਗਏ।

20ਅਤਭੀੜਇਿਵਾਰਯਫਰਇਿਠੀਹਗਈਤਾਿਉਹਰਿੀਨਾਖਾ ਸਿ।

21ਿਦਉਸਦਯਮਤਰਾਨਇਹਸਯਣੂ,ਤਾਉਹਉਸਨਫੜਨਿਈ ਖਾਹਰਯਨਿਿਯਿਉਯਿਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਉਹੂਪਣੂਪਤਦਰ ਹ।

22ਅਤਉਪਦਸਿਾਨਯਿਹੜਿਰਸਿਮਤੂਏਸਨ,ਨੂਯਖੂ, ਉਸਿਿਖਾਿਜਖਿਹਅਤਉਹਭਤਾਦਸਰਦਾਰਦੀਮਦਦਨਾਿ ਭਤਾਨਿਢਦਾਹ।

23ਅਤਉਸਨਉਨਾਨੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਅਤਯਦਸਿਾਤਯਵਚ

ਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਸਤਾਨਸਤਾਨਨਯਿਵਿਢਸਿਦਾਹ?

24ਅਤਿਿਰਇਿਰਾਿੂਪਣੂਪਯਵਚਵਯਡੂਿਾਵ,ਤਾਉਹ ਰਾਿਿਾਇਮਨਹੀਰਯਹਸਿਦਾ।

25ਅਤਿਿਰਇਿਘਰਯਵਚਫਿਪਿਾਦੀਹ,ਤਾਉਹਘਰਿਾਇਮ

ਨਹੀਰਯਹਸਿਦਾ।

26ਅਤਿਿਰਸਤਾਨੂਪਣਯਵਰਧਉਠਦਾਹਅਤਵਯਡੂਿਾਦਾ ਹ,ਤਾਉਹਿਾਇਮਨਹੀਰਯਹਸਿਦਾ,ਪਰਉਸਦਾਅਤਹ।

27ਿਈਵੀੂਦਮੀਯਿਸਤਾਿਤਵਰੂਦਮੀਦਘਰਯਵਚਵੜਿ ਉਸਦਾਮਾਿਨਹੀਿਿਸਿਦਾ,ਖਸਰਤਉਹਤਾਿਤਵਰੂਦਮੀਨ ਪਯਹਿਾਖਨਗਾ।ਅਤਫਰਉਹਉਸਦਾਘਰਿਿਿਵਗਾ।

28ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਮਨਖਦਪਤਰਾਦਸਾਰਪਾਪਮਾਫ

29ਪਰਯਿਹੜਾਯਵਅਿਤੀਪਯਵਤਰੂਤਮਾਦਯਵਰਧਿਫਰਖਿਦਾ

30ਯਿਉਯਿਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਉਸਯਵਚਅਸਧੂਤਮਾਹ।

31ਤਦਉਸਦਭਰਾਅਤਉਸਦੀਮਾਤਾੂਏਅਤਖਾਹਰਖੜਹਿ

32ਅਤਭੀੜਉਸਦੂਿ-ਦੂਿਖਠੀਹਈਸੀ,ਅਤਉਨਾਨਉਸ

1ਅਤਉਹਫਰਸਮਦਰਦਿਢਉਪਦਸਦਣਿਗਾ।ਅਤਇਿਵਡੀ

2ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਦਸਿਾਤਦਿਖਹਤਸਾਰੀੂਗਿਾ ਯਸਖਾਈੂਅਤੂਪਣਉਪਦਸਯਵਚਉਨਾਨਯਿਹਾ, 3ਸਣ;ਵਖ,ਇਿਖੀਿਣਵਾਿਾਖੀਿਣਿਈਖਾਹਰਯਗੂ:

4ਅਤਇਸਤਰਾਹਇੂਯਿਿਦਉਹਖੀਿਯਰਹਾਸੀ,ਤਾਿਝਰਸਤ

6ਪਰਿਦਸਰਿਚਯੜੂਤਾਉਹਝਿਸਯਗੂ।ਅਤਯਿਉਯਿ

11ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਹਾਨਪਰਮਸਰਦਰਾਿਦਾਭਤ

ਸਾਰੀੂਗਿਾਯਦਸਿਾਤਯਵਚਿੀਤੀੂਗਈੂਹਨ:

12ਤਾਿਉਹਵਖਿਵਖਸਿਣਪਰਨਾਸਮਝਣ।ਅਤਉਹਸਣਦ ਹਏਸਣਸਿਦਹਨ,ਪਰਸਮਝਨਹੀਸਿਦ।ਅਯਿਹਾਨਾਹਵਯਿ ਉਹਯਿਸਵੀਸਮਖਦਿਿਾਣ,ਅਤਉਹਨਾਦਪਾਪਉਹਨਾਨਮਾਫ ਿੀਤਿਾਣ।

13ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਿੀਤਸੀਇਸਯਦਸਿਾਤਨਨਹੀਿਾਣਦ? ਅਤਯਫਰਤਸੀਸਾਰੀੂਯਦਸਿਾਤਾਨਯਿਵਿਾਣਗ?

14ਖੀਿਣਵਾਿਾਸਖਦਖੀਿਦਾਹ।

15ਅਤਇਹਉਹਰਸਤਦਯਿਨਾਰਹਨ,ਯਿਥਸਖਦਖੀਯਿੂਯਗੂ ਹ।ਪਰਿਦਉਨਾਨਸਯਣੂ,ਸਤਾਨਤਰਤੂਉਦਾਹਅਤਉਨਾਦ ਯਦਿਾਯਵਚਖੀਯਿੂਹਇੂਖਚਨਖਹਿਦਾਹ।

16ਅਤਇਹਉਹੀਹਨਿਪਥਰੀਿੀਜਮੀਨਉਤਖੀਿਗਏਹਨ।ਿਦ

20ਅਤਇਹਉਹਹਨਿਚਗੀਜਮੀਨਉਤਖੀਿਗਏਹਨ।ਯਿਵਯਿ ਉਹਖਚਨਨਸਣਦਹਨਅਤਇਸਨਗਯਹਣਿਰਦਹਨਅਤਫਿ

21ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਿੀਇਿਮਮਖਤੀਖਹਦਹਠਾਿਾ ਮਿਦਹਠਾਰਖਣਿਈਯਿੂਦੀਿਾਦੀਹ?ਅਤਮਮਖਤੀ'ਤਸਿ ਨਹੀਿੀਤਾਿਾਣਾਚਾਹੀਦਾ?

22ਯਿਉਯਿਇਥਿਝਵੀਿਯਿੂਹਇੂਨਹੀਹ,ਿਪਗਿਨਹੀ ਿੀਤਾਿਾਵਗਾ।ਨਾਹੀਯਿਸਚੀਜਨਗਪਤਰਯਖੂਯਗੂਸੀ,ਪਰ ਇਹਯਵਦਸਯਵਚੂਉਣਾਚਾਹੀਦਾਹ

23ਿਿਰਯਿਸਿਿਸਣਨਿਈਿਨਹਨ,ਤਾਉਹਸਣ।

24ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਯਧੂਨਰਖਿਤਸੀਸਣਦਹ,ਯਿਸ ਮਾਪਨਾਿਤਸੀਯਮਣਦਹ,ਉਹੀਤਹਾਨਮਾਯਪੂਿਾਵਗਾਅਤਤਹਾਨ

ਸਣਨਵਾਿਨਵਧਯਦਤਾਿਾਵਗਾ।

25ਯਿਉਯਿਯਿਸਿਿਹ,ਉਸਨਯਦਤਾਿਾਵਗਾਅਤਯਿਸਿਿਨਹੀ ਹ,ਉਸਤਉਹਵੀਿਯਿੂਿਾਵਗਾਿਉਸਦਿਿਹ।

26ਉਸਨੂਯਖੂ,“ਪਰਮਸਰਦਾਰਾਿਅਯਿਹਾਹ,ਯਿਵਿਈ

ਮਨਖਜਮੀਨਯਵਚਖੀਿਸਿਦਾਹ।

27ਅਤਸਣਾਚਾਹੀਦਾਹ,ਅਤਰਾਤਯਦਨਉਠਣਾਚਾਹੀਦਾਹ,ਅਤ ਖੀਿਉਗਣਾਅਤਵਧਣਾਚਾਹੀਦਾਹ,ਉਹਨਹੀਿਾਣਦਾਯਿਯਿਵ

28ਯਿਉਯਿਧਰਤੀੂਪਣੂਪਤਫਿਪਦਾਿਰਦੀਹ।ਪਯਹਿਾ

ਖਿਡ,ਯਫਰਿਨ,ਉਸਤਖਾਅਦਿਨਯਵਚਪਰੀਮਿੀ।

29ਪਰਿਦਫਿਯਨਿਿਦਾਹ,ਤਾਉਹਝਿਦਾਤਰੀਯਵਚਪਾਯਦਦਾਹ, ਯਿਉਯਿਵਾਢੀੂਗਈਹ।

30ਅਤਉਸਨਯਿਹਾ,ਅਸੀਪਰਮਸਰਦਰਾਿਦੀਤਿਨਾਯਿਸਨਾਿ ਿਰੀਏ?ਿਾਅਸੀਇਸਦੀਤਿਨਾਯਿਸਨਾਿਿਰੀਏ?

31ਇਹਸਰਦਦਾਣਵਰਗਾਹ,ਿਧਰਤੀਯਵਚਖੀਿਣਵਿਧਰਤੀਦ ਸਾਰਖੀਿਾਨਾਿਘਿਹਦਾਹ।

32ਪਰਿਦਇਹਖੀਯਿੂਿਾਦਾਹ,ਇਹਵਧਦਾਹ,ਅਤਸਾਰੀੂ ਿੜੀੂਖਿੀੂਨਾਿਵਡਾਖਣਿਾਦਾਹ,ਅਤਵਡੀੂਿਯਹਣੀੂ

ਿਢਦਾਹ।ਤਾਿਹਵਾਦਪਛੀਇਸਦਪਰਛਾਵਹਠਰਯਹਣ।

33ਅਤਉਸਨਅਯਿਹੀੂਖਹਤਸਾਰੀੂਯਦਸਿਾਤਾਨਾਿਉਨਾਨ ਖਚਨਸਣਾਇੂਯਿਵਉਹਸਣਸਿਦਸਨ।

34ਪਰਯਖਨਾਯਦਸਿਾਤਦਉਸਨਉਨਾਨਾਿਗਿਨਾਿੀਤੀਅਤ

ਿਦਉਹਇਿਿਸਨ,ਉਸਨੂਪਣਚਯਿੂਨਸਾਰੀੂਗਿਾ ਦਸੀੂ।

35ਅਤਉਸਯਦਨ,ਿਦਸਾਮਹਈ,ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ੂਓਅਸੀ ਦਿਪਾਸਚਿੀਏ।

36ਅਤਿਦਉਨਾਨਭੀੜਨਯਵਦਾਿੀਤਾ,ਤਾਉਨਾਨਉਸਨਉਵ ਹੀਫੜਯਿੂਯਿਵਉਹਖੜੀਯਵਚਸੀ।ਅਤਉਸਦਨਾਿਹਰਛਿ ਿਹਾਜਵੀਸਨ।

37ਅਤਹਨਰੀਦਾਇਿਵਡਾਤਫਾਨਉਯਠੂ,ਅਤਿਯਹਰਾਖੜੀ ਯਵਚਇਸਤਰਾੂਈੂਯਿਉਹਹਣਭਰਯਗੂਸੀ।

38ਅਤਉਹਿਹਾਜਦਯਪਛਿਯਹਸਯਵਚਯਸਰਹਾਣਉਤਸਤਾ

39ਤਦਉਸਨਉਠਿਪਣਨਯਝੜਯਿੂਅਤਸਮਦਰਨਯਿਹਾ,

1ਅਤਉਹਸਮਦਰਦਦਿਪਾਸ,ਗਦਰਨਸਦਦਸਯਵਚੂਏ।

3ਉਹਿਖਰਾਦਯਵਚਿਾਰਰਯਹਦਾਸੀ;ਅਤਿਈਵੀਉਸਨਿਜੀਰਾ ਨਾਿਨਹੀਖਨਸਿਦਾ,ਨਹੀ,

4ਯਿਉਯਿਉਹਅਿਸਰਖੜੀੂਅਤਿਜੀਰਾਨਾਿਖਯਨੂਹਇੂ ਸੀ,ਅਤਜਿੀਰਾਉਸਦੂਰਾਤੜਯਦਤੀੂਗਈੂਸਨ,ਅਤ ਖੜੀੂਦਿਿੜ-ਿਿੜਹਗਏਸਨ,ਨਾਹੀਿਈਉਸਨਿਾਖਿਰ ਸਿਦਾਸੀ।

5ਅਤਉਹਹਰਵਿਰਾਤਯਦਨਪਹਾੜਾਅਤਿਖਰਾਯਵਚਰਦਾਅਤ ੂਪਣੂਪਨਪਥਰਾਨਾਿਵਢਦਾਰਯਹਦਾਸੀ।

6ਪਰਿਦਉਸਨਯਿਸਨਦਰਦਯਖੂਤਾਦੜਿਉਸਨਮਥਾ

7ਅਤਉਚੀਅਵਾਜਨਾਿਪਿਾਰਿੂਯਖੂ,ਹਯਿਸ,ਤਅਤ ਮਹਾਨਪਰਮਸਰਦਪਤਰ,ਮਨਤਰਨਾਿਿੀਿਮਹ?ਮਤਨ ਪਰਮਸਰਦੀਸਹਖਾਦਾਹਾ,ਯਿਤਮਨਤਗਨਾਿਰ।

8ਯਿਉਿਉਸਨਉਹਨੂਯਖੂ,ਹਅਸਧੂਤਮਾ,ਮਨਖਯਵਚ

9ਅਤਉਸਨਉਸਨਪਯਛੂ,ਤਰਾਨਾਮਿੀਹ?ਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾ, ਮਰਾਨਾਮਫਿਹ,ਯਿਉਯਿਅਸੀਖਹਤਸਾਰਹਾ।

10ਅਤਉਸਨਉਹਦੀਖਹਤਯਮਨਤਿੀਤੀਿਉਨਾਨਦਸਤਖਾਹਰ

11ਉਥਪਹਾੜਾਦਨੜਸਰਾਦਾਇਿਵਡਾਇਿੜਚਰਯਰਹਾਸੀ। 12ਅਤਸਾਰਭਤਾਨਉਹਦੀਯਮਨਤਿੀਤੀਅਤੂਯਖੂ,ਸਾਨਸਰਾ

13ਅਤਉਸਵਿਯਿਸਨਉਨਾਨਛਿੀਦਯਦਤੀ।ਅਤਭਯਰਸਿ

ਸਨ;)ਅਤਸਮਦਰਯਵਚਡਖਗਏ।

14ਅਤਸਰਾਨਚਰਾਉਣਵਾਿਭਿਗਏਅਤਸਯਹਰਅਤਦਸਯਵਚ

ਿੀਹਇੂਸੀ।

15ਅਤਉਹਯਿਸਿਿੂਏਅਤਉਸਨਵਯਖੂਯਿਸਨਸਤਾਨ ਯਚਖਯੜੂਹਇੂਸੀ,ਅਤਉਸਿਿਿਸਿਰਸੀ,ਖਠਾਸੀਅਤ

16ਅਤਯਿਨਾਨਇਹਦਯਖੂਸੀ,ਉਨਾਨਉਨਾਨਦਯਸੂਯਿ

41ਅਤਉਹਖਹਤਡਰਗਏਅਤਇਿਦਿਨਿਯਹਣਿਗ,ਇਹ

18ਅਤਿਦਉਹਖੜੀਯਵਚਚਯੜੂ,ਤਾਯਿਸਨਸਤਾਨਯਚਖਯੜੂ

22ਅਤਵਖ,ਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਦਹਾਿਮਾਯਵਚਇਿਿਰਸਨਾਮਦਾ ੂਇੂ।ਅਤਿਦਉਸਨਉਸਨਦਯਖੂ,ਉਹਉਸਦਪਰਾਉਤ ਯਡਗਯਪੂ,

23ਅਤਉਸਦੀਖਹਤਯਮਨਤਿੀਤੀਅਤਯਿਹਾ,ਮਰੀਛਿੀਧੀਮਰਨ ਵਿਪਈਹ।ਅਤਉਹਯਿਉਦੀਰਹਗੀ।

24ਯਿਸਉਸਦਨਾਿਯਗੂ।ਅਤਖਹਤਸਾਰਿਿਉਸਦਮਗਰਹ ਗਏਅਤਉਸਦੀਭੀੜਹਗਈ।

25ਅਤਇਿਔਰਤ,ਯਿਸਨਖਾਰਾਸਾਿਾਤਖਨਵਗਯਰਹਾਸੀ।

26ਅਤਖਹਤਸਾਰਡਾਿਿਰਾਦਖਹਤਸਾਰਦਖਝਿ,ਅਤਿਿਝ ਉਹਿਿਸੀਖਰਚਿਰਯਦਤਾ,ਪਰਿਝਵੀਚਗਾਨਹੀਹਇੂ,ਸਗ ਹਰਵੀਖਦਤਰਹਦਾਯਗੂ।

27ਿਦਉਸਨਯਿਸਖਾਰਸਯਣੂ,ਤਾਉਹਯਪਯਛਓਪਸਯਵਚੂਈ ਅਤਉਸਦਿਪੜਨਛਯਹੂ।

28ਯਿਉਿਉਸਨੂਯਖੂ,ਿਮਉਹਦਿਪਯੜੂਨਛਹਿਵਾ, ਤਾਮਤਦਰਸਤਹਿਾਵਾਗੀ।

29ਅਤਉਸਵਿਉਸਦਿਹਦਾਚਸਮਾਸਿਯਗੂ।ਅਤਉਸਨ ੂਪਣਸਰੀਰਯਵਚਮਯਹਸਸਿੀਤਾਯਿਉਹਉਸਪਿਗਤਠੀਿਹ

ਗਈਸੀ।

\v30ਅਤਯਿਸਨਝਿੂਪਣੂਪਯਵਚਿਾਣਿਭਈਉਸਯਵਚ ਨਿੀਯਨਿਿਗਈਹ,ਉਹਨਦਖਾਈਯਵਚਘਮਾਇੂਅਤੂਯਖੂ, ਮਰਿਪਯੜੂਨਯਿਸਨਛਯਹੂ?

31ਅਤਉਹਦਚਯਿੂਨਉਹਨੂਯਖੂ,ਤਵਖਦਾਹਯਿਭੀੜਨ ਤਰਉਤਇਿਠਾਿੀਤਾਹਇੂਹਅਤਿੀਤੂਖਦਾਹਯਿਮਨਯਿਸ ਨਛਯਹੂਹ?

32ਅਤਉਸਨਉਸਨਯਿਸਨਇਹਿਮਿੀਤਾਸੀ,ਨਵਖਣਿਈ ੂਿ-ਦੂਿਦਯਖੂ।

33ਪਰਉਹਔਰਤਡਰਦੀਅਤਿਖਦੀਇਹਿਾਣਦੀਸੀਯਿਉਸਯਵਚ ਿੀਸੀ,ਉਹਿਿੂਿਯਡਗਪਈਅਤਉਸਨਸਾਰੀਸਚਾਈਦਸ ਯਦਤੀ।

34ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਧੀ,ਤਰਯਵਸਵਾਸਨਤਨਚਗਾਿੀਤਾਹ। ਸਾਤੀਨਾਿਿਾ,ਅਤੂਪਣੀਯਖਪਤਾਤਪਰੀਤਰਾਖਚਿਾ।

35ਉਹਅਿਖਿਹੀਯਰਹਾਸੀਯਿਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਦਸਰਦਾਰਦ ਘਰਿਈੂਇੂਯਿਸਨੂਯਖੂ,ਤਰੀਧੀਮਰਗਈਹ,ਤਸੀਗਰ ਨਹਰਯਿਉਪਰਸਾਨਿਰਦਹ?

36ਯਿਵਹੀਯਿਸਨਉਹਖਚਨਸਯਣੂਿਯਿਹਾਯਗੂਸੀ,ਉਸਨ ਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਦਸਰਦਾਰਨਯਿਹਾ,ਨਾਡਰ,ਿਵਿਯਵਸਵਾਸਿਰ।

37ਅਤਉਸਨਪਤਰਸ,ਿਾਿਖਅਤਿਾਿਖਦਭਰਾਿਹਨਾਨਛਡ ਿਯਿਸਨਵੀੂਪਣਯਪਛ-ਯਪਛਨਹੀੂਉਣਯਦਤਾ।

38ਅਤਉਹਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਦਸਰਦਾਰਦਘਰੂਇੂਅਤ ਹਗਾਮਾਹਦਾਵਯਖੂਅਤਉਨਾਨਿਖਹਤਰਰਹਸਨਅਤਰਰਹ ਸਨ।

39ਿਦਉਹਅਦਰੂਇੂ,ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਇਹਦਖੀ

3ਿੀਇਹਉਹਤਰਖਾਣਨਹੀਹ,ਮਯਰਿਮਦਾਪਤਰ,ਿਾਿਖ,ਿਸਸ, ਿਹਦਾਹਅਤਸਮਊਨਦਾਭਰਾਹ?ਅਤਿੀਉਸਦੀੂਭਣਾਇਥ ਸਾਡਨਾਿਨਹੀਹਨ?ਅਤਉਹਉਸਉਤਨਾਰਾਜਸਨ।

4ਪਰਯਿਸਨਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਨਖੀਦਾੂਦਰਨਹੀਹਦਾ,ਸਗ

8ਅਤਉਨਾਨਹਿਮਯਦਤਾਯਿਉਹੂਪਣਸਫਰਿਈਯਸਰਫਇਿ

9ਪਰਿਤੀਪਯਹਨ;ਅਤਦਿਿਨਾਪਾਓ

10ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਯਿਸਥਾਤਸੀਯਿਸਘਰਯਵਚਵੜ, ਓਨਾਯਚਰਉਥਰਹਿਦਤਿਤਸੀਉਸਥਾਤਨਾਚਿਿਾਓ। 11ਅਤਿਿਈਤਹਾਨਿਖਿਨਾਿਰਅਤਨਾਸਣ,ਿਦਤਸੀਉਥ ਚਿਿਾਓ,ਉਨਾਦਯਵਰਧਗਵਾਹੀਿਈੂਪਣਪਰਾਹਠਧੜਝਾੜ ਯਦਓ।ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾਯਿਯਨੂਦਯਦਨਉਸਸਯਹਰਨਾਿ ਸਦਮਅਤਅਮਰਾਹਦਾਹਾਿਯਜੂਦਾਸਯਹਣਿਗਹਵਗਾ। 12ਅਤਉਨਾਨਖਾਹਰਿਾਿਪਚਾਰਿੀਤਾਯਿਮਨਖਾਨਤਖਾ

13ਅਤਉਨਾਨਖਹਤਸਾਰਭਤਾਨਿਯਢੂਅਤਖਹਤਸਾਰ

14ਹਰਦਸਪਾਤਸਾਹਨਉਸਦਖਾਰਸਯਣੂ।(ਯਿਉਯਿਉਸਦਾਨਾਮ

ਿਰਦਾਸੀ।ਿਦਉਸਨਉਸਨਸਯਣੂ,ਉਸਨਖਹਤਸਾਰੀੂਗਿਾ ਿੀਤੀੂਅਤਉਸਨਖਸੀਨਾਿਸਯਣੂ।

21ਅਤਿਦਇਿਢਿਵਾਯਦਨੂਇੂ,ਹਰਦਸਨੂਪਣ ਿਨਮਯਦਨਤੂਪਣਪਭੂ,ਸਰਦਾਰਾਅਤਗਿੀਿਦਪਧਾਨਾਿਈ ਇਿਰਾਤਦਾਭਿਨਿੀਤਾ।

22ਿਦਹਰਯਦਿਾਸਦੀਧੀਨਅਦਰੂਿਨਚਿਹਰਦਸਅਤਉਸ ਦਨਾਿਖਠਣਵਾਯਿੂਨਪਸਨਿੀਤਾ,ਤਾਰਾਿਨਿੜੀਨਯਿਹਾ, ਿਿਝਤਚਾਹਮਰਿਿਮਗਅਤਮਤਨਯਦੂਗਾ।

23ਅਤਉਸਨਉਸਨਸਹਖਾਧੀ,ਿਿਝਵੀਤਮਰਿਿਮਗਗੀ,ਮ ਤਨੂਪਣਅਧਰਾਿਨਯਦੂਗਾ।

24ਤਦਉਹਖਾਹਰਗਈਅਤੂਪਣੀਮਾਤਾਨਯਿਹਾ,ਮਿੀਮਗਾ?

ਅਤਉਸਨਯਿਹਾ,ਿਹਨਾਖਪਯਤਸਮਾਦਣਵਾਿਦਾਯਸਰ

25ਅਤਉਹਛਤੀਨਾਿਰਾਿਿਿੂਈਅਤੂਯਖੂ,ਮਚਾਹਦਾ ਹਾਯਿਤਸੀਮਨਿਹਨਾਖਪਯਤਸਮਾਦਣਵਾਿਦਾਯਸਰਚਾਰਿਰਯਵਚ

ਦਯਦਓ।

26ਅਤਰਾਿਾਖਹਤਪਛਤਾਯਰਹਾਸੀ।ਯਫਰਵੀਉਸਦੀਸਹਖਾਤਰ,

27ਅਤਉਸਵਿਰਾਿਨਇਿਿਿਾਦਨਭਯਿੂਅਤਉਸਦਾਯਸਰ

28ਅਤਉਸਦਾਯਸਰਇਿਚਾਰਿਰਯਵਚਯਿੂਇੂਅਤਿੜੀਨ

29ਿਦਉਹਦਚਯਿੂਨਇਹਸਯਣੂਤਾਉਹੂਏਅਤਉਸਦੀ ਿਥਨਚਿਿਿਖਰਯਵਚਰਯਖੂ।

30ਅਤਰਸਿਯਿਸਿਿਇਿਠਹਏਅਤਉਸਨਸਾਰੀੂਗਿਾ ਦਸੀੂ,ਿਉਨਾਨਿੀਤਾਸੀਅਤਿਉਨਾਨਯਸਖਾਇੂਸੀ।

31ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਇਿਉਿਾੜਥਾਯਵਚਇਿਿੂ ਿਾਓਅਤਿਝਦਰਅਰਾਮਿਰਯਿਉਯਿਉਥਖਹਤਸਾਰੂਉਦਿਾਦ ਸਨਅਤਉਨਾਿਿਖਾਣਿਈਵੀਯਵਹਿਨਹੀਸੀ।

32ਅਤਉਹਇਿਾਤਯਵਚਿਹਾਜਰਾਹੀਇਿਉਿਾੜਥਾਨਚਿ ਗਏ।

33ਅਤਿਿਾਨਉਨਾਨਿਾਦਹਏਵਯਖੂਅਤਖਹਤਸਾਰਉਸਨ

ਿਾਣਗਏਅਤਸਾਰਸਯਹਰਾਯਵਚਪਦਿਭਿਅਤਉਨਾਯਵਚਖਾਹਰ ਯਨਿਿਅਤਉਹਦਿਿਇਿਠਹਏ।

34ਿਦਯਿਸਖਾਹਰੂਇੂ,ਉਸਨਖਹਤਸਾਰਿਿਾਨਦਯਖੂ

ਅਤਉਸਨਉਨਾਉਤਤਰਸੂਇੂਯਿਉਯਿਉਹਉਨਾਭਡਾਵਾਗ

ਸਨਯਿਨਾਦਾਅਿਾਿੀਨਾਹਵਅਤਉਹਉਨਾਨਖਹਤਸਾਰੀੂ

ਗਿਾਯਸਖਾਉਣਿਗਾ।

35ਿਦਯਦਨਢਿਯਗੂਤਾਉਸਦਚਿਉਸਦਿਿੂਏਅਤ

36ਉਨਾਨਯਵਦਾਿਰਯਦਓਤਾਿਉਹੂਿ-ਦੂਿਦਦਸਾਯਵਚ

37ਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਤਸੀਉਨਾਨਖਾਣ

40ਅਤਉਹਸਿਯੜੂਦੀਯਗਣਤੀਯਵਚਅਤਪਿਾਹਾਦੀਯਗਣਤੀ

38ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਹਾਡਿਿਯਿਨੀੂਰਿੀੂਹਨ?ਿਾਓ

42ਅਤਸਭਨਾਨਖਾਧਾਅਤਰਿਗਏ।

43ਅਤਉਨਾਨਿਿਯੜੂਅਤਮਛੀੂਨਾਿਭਰੀੂਖਾਰਾ ਿਿਰੀੂਚਿੀੂ।

44ਅਤਯਿਨਾਨਰਿੀੂਖਾਧੀੂਸਨਿਗਭਗਪਿਹਜਾਰੂਦਮੀ ਸਨ।

45ਅਤਉਸਵਿਉਸਨੂਪਣਚਯਿੂਨਖੜੀਯਵਚਚੜਨਿਈ

ਅਤਖਤਸਦਾਤਪਯਹਿਾਦਿਪਾਸਿਾਣਿਈਮਜਖਰਿੀਤਾਅਤ

46ਅਤਿਦਉਸਨਉਨਾਨਯਵਦਾਿੀਤਾ,ਉਹਪਾਰਥਨਾਿਰਨਿਈ

47ਿਦਸਾਮਹਈਤਾਿਹਾਜਸਮਦਰਦਯਵਚਿਾਰਸੀਅਤਉਹ

48ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਿਤਾਰਯਵਚਯਮਹਨਤਿਰਦਦਯਖੂ।

49ਪਰਿਦਉਨਾਨਉਸਨਸਮਦਰਉਤਤਰਯਦੂਦਯਖੂ,ਤਾ

51ਅਤਉਹਉਨਾਿਿਖੜੀਯਵਚਚੜਯਗੂ।ਅਤਹਵਾਖਦਹ

52ਯਿਉਯਿਉਨਾਨਰਿੀੂਦਚਮਤਿਾਰਨਨਹੀਸਮਯਝੂਯਿਉਯਿ ਉਨਾਦਾਯਦਿਿਠਰਹਯਗੂਸੀ।

53ਅਤਿਦਉਹਪਾਰਿਘਗਏ,ਉਹਗਨਸਰਤਦਦਸਯਵਚੂਏ ਅਤਿਢਵਿਯਖਚ।

54ਿਦਉਹਖੜੀਯਵਚਉਤਰਤਾਝਿਉਹਨਿਾਣਯਿੂ।

55ਅਤਉਸਸਾਰਇਿਾਿਯਵਚੂਿ-ਦੂਿਭਯਿੂਅਤਯਖਮਾਰਾ

1ਯਫਰਫਰੀਸੀਅਤਨਮਦਿਝਉਪਦਸਿ,ਿਿਰਸਿਮਤੂਏ

ਰਖਣਿਈਪਾਪਤਹਈੂਹਨ,ਯਿਵਯਿਯਪੂਯਿੂ,ਖਰਤਨਾ, ਯਪਤਿਦਭਾਯਡੂਅਤਮਜਾਨਧਣਾ।

5ਤਦਫਰੀਸੀੂਅਤਨਮਦਉਪਦਸਿਾਨਉਹਨਪਯਛੂ,ਤਰ ਚਿਖਜਰਗਾਦੀਰੀਤਦਅਨਸਾਰਯਿਉਨਹੀਚਿਦਸਗਯਖਨਾਹਥ ਧਤਰਿੀਖਾਦਹਨ?

6ਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਿਸਾਿਾਹਨਤਹਾਡ

ਯਿਇਹਿਿੂਪਣਖਿਾਨਾਿਮਰਾੂਦਰਿਰਦਹਨਪਰਇਨਾ ਦਾਮਨਮਥਦਰਹ।

7ਪਰਉਹਯਵਅਰਥਮਰੀਉਪਾਸਨਾਿਰਦਹਨ,ਮਨਖਾਦਹਿਮਾਨ ਉਪਦਸਯਦਦਹਨ।

8ਪਰਮਸਰਦਹਿਮਨਛਡਿ,ਤਸੀਮਨਖਾਦੀਰੀਤਨਮਨਦਹ, ਯਿਵਯਿਖਰਤਨਾਅਤਯਪੂਯਿੂਨਧਣਾ,ਅਤਇਸਤਰਾਦਹਰ ਖਹਤਸਾਰਿਮਤਸੀਿਰਦਹ।

9ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਪਰਮਸਰਦਹਿਮਨਪਰੀਤਰਾ ਰਦਿਰਦਹ,ਤਾਿਤਸੀੂਪਣੀਰੀਤਨਿਾਇਮਰਖਸਿ।

10ਯਿਉਯਿਮਸਾਨੂਯਖੂ,ੂਪਣਯਪਤਾਅਤੂਪਣੀਮਾਤਾਦਾ ੂਦਰਿਰ।ਅਤ,ਿਿਈਯਪਤਾਿਾਮਾਤਾਨਸਰਾਪਯਦਦਾਹ,ਉਸਨ ਮਤਦਘਾਿਉਤਾਰਦਣਾਚਾਹੀਦਾਹ:

11ਪਰਤਸੀਿਯਹਦਹ,ਿਿਰਿਈਯਵਅਿਤੀੂਪਣਯਪਤਾਿਾਮਾਤਾ

ਨਿਹ,ਇਹਿਰਖਨਹ,ਭਾਵ,ਇਿਤਹਫਾ,ਯਿਸਨਾਿਤਹਾਨਮਰ ਦੂਰਾਿਾਭਹਸਿਦਾਹ;ਉਹੂਜਾਦਹਵਗਾ।

12ਅਤਤਸੀਉਸਨਉਸਦਯਪਤਾਿਾਉਸਦੀਮਾਤਾਿਈਹਰਿਝ ਿਰਨਿਈਨਹੀਯਦਦ।

13ਪਰਮਸਰਦਖਚਨਨੂਪਣੀਪਰਪਰਾਦੂਰਾਖਿਾਰਖਣਾਉਣਾ, ਿਤਸੀਪਦਾਨਿੀਤਾਹ:ਅਤਤਸੀਇਸਤਰਾਦੀੂਖਹਤਸਾਰੀੂ ਗਿਾਿਰਦਹ।

14ਅਤਿਦਉਸਨਸਭਨਾਿਿਾਨੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਤਾਉਸ ਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ਤਹਾਡਯਵਚਹਰਇਿਮਰੀਗਿਸਣਅਤ

ਸਮਝ।

15ਮਨਖਦਖਾਹਰਿਝਵੀਅਯਿਹਾਨਹੀਹਿਉਸਯਵਚਵੜਨਾਉਸ ਨਅਸਧਿਰਸਿਦਾਹ,ਪਰਯਿਹੜੀੂਚੀਜਾਉਸਯਵਚ ਯਨਿਿਦੀੂਹਨ,ਉਹੀਮਨਖਨਅਸਧਿਰਦੀੂਹਨ।

16ਿਯਿਸਿਿਸਣਨਿਈਿਨਹਨ,ਤਾਉਹਸਣ।

17ਿਦਉਹਿਿਾਯਵਚਘਰਯਵਚਵਯੜੂਤਾਉਸਦਚਯਿੂਨ ਉਸਨਯਦਸਿਾਤਖਾਰਪਯਛੂ।

18ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਿੀਤਸੀਵੀਅਯਿਹਖਸਮਝਹ?ਿੀ ਤਸੀਨਹੀਿਾਣਦਯਿਿਵੀਚੀਜਖਾਹਰਮਨਖਯਵਚਦਾਖਿਹਦੀਹ, ਉਹਉਸਨਅਸਧਨਹੀਿਰਸਿਦੀ।

19ਯਿਉਿਇਹਉਸਦਯਦਿਯਵਚਨਹੀ,ਸਗਯਢਡਯਵਚਿਾਦਾਹ, ਅਤਸਾਰਮਾਸਨਸਧਿਰਿਸਿਯਵਚਿਾਦਾਹ?

20ਅਤਉਸਨੂਯਖੂ,ਿਮਨਖਯਵਚਯਨਿਿਦਾਹ,ਉਹੀਮਨਖਨ

ਅਸਧਿਰਦਾਹ।

21ਯਿਉਯਿਮਨਖਾਦਅਦਰ,ਭੜਯਵਚਾਰ,ਯਵਭਚਾਰ,ਯਵਭਚਾਰ,ਿਤਿ, 22ਚਰੀ,ਿਭ,ਦਸਿਤਾ,ਛਿ,ਿਭਾਈ,ਖਰੀਅਖ,ਿਫਰ,ਹਿਾਰ, ਮਰਖਤਾ:

23ਇਹਸਾਰੀੂਖਰਾਈੂਅਦਰੂਉਦੀੂਹਨ,ਅਤਮਨਖਨ

24ਅਤਉਥਉਠਿਉਹਸਰਅਤਸਦਾਦੀੂਹਦਾਯਵਚਯਗੂ

27ਪਰਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਪਯਹਿਾਖਯਚੂਨਰਿਿਾਣਯਦਓ

28ਉਸਨਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਹਾ,ਪਭ,ਪਰਮਜਦਹਠਾਿਤ ਖਯਚੂਦਿਿੜਖਾਦਹਨ।

29ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਇਸਗਿਿਈਿਾ!ਸਤਾਨਤਹਾਡੀਧੀ ਯਵਚਖਾਹਰਚਿਾਯਗੂਹ।

30ਅਤਿਦਉਹੂਪਣਘਰੂਈਤਾਉਸਨਭਤਨਯਨਿਯਿੂ ਹਇੂਵਯਖੂਅਤਉਸਦੀਧੀਮਿਉਤਪਈਸੀ।

31ਫਰਉਹਸਰਅਤਸਦਾਦਤਿਾਤਯਨਿਿਿਯਦਿਾਪਯਿਸਦ

32ਅਤਉਹਉਸਿਿਇਿਖਲਨਯਿੂਏ,ਅਤਖਿਣਯਵਚ

33ਫਰਯਿਸਨਉਸਨਭੀੜਤਇਿਪਾਸਿਯਿੂਅਤੂਪਣੀੂ

34ਅਤਅਿਾਸਵਿਵਖਿਉਸਨਹਾਉਿਾਭਯਰੂਅਤਉਸਨ

35ਅਤਉਸਵਿਉਹਦਿਨਖਿਗਏਅਤਉਹਦੀਿੀਭਦਾਡਡਾ

36ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਤਾਿੀਦਿੀਤੀਯਿਉਹਯਿਸਨਨਾਦਸਣ,

37ਉਹਖਹਤਹਰਾਨਹਏਅਤਿਯਹਣਿਗ,“ਉਸਨਸਭਿਝਚਗਾ

1ਉਨੀਯਦਨੀਭੀੜਖਹਤਵਡੀਸੀਅਤਉਸਿਿਖਾਣਨਿਝਵੀ ਨਹੀਸੀ,ਯਿਸਨੂਪਣਚਯਿੂਨੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਅਤ

2ਮਨਭੀੜਉਤਤਰਸੂਉਦਾਹ,ਯਿਉਯਿਉਹਹਣਯਤਨਯਦਨਾਤ ਮਰਨਾਿਹਨਅਤਉਨਾਿਿਖਾਣਨਿਝਨਹੀਹ।

3ਅਤਿਮਉਨਾਨਉਨਾਦਘਰਾਨਵਰਤਰਖਿਭਿਾ,ਤਾਉਹ

9ਅਤਯਿਨਾਨਖਾਧਾਸੀਉਹਿਗਭਗਚਾਰਹਜਾਰਸਨਅਤਉਸਨ

10ਅਤਉਸਵਿਉਹੂਪਣਚਯਿੂਨਾਿਿਹਾਜਯਵਚਚੜਿ

11ਤਦਫਰੀਸੀਖਾਹਰੂਏਅਤਉਹਦਨਾਿਸਵਾਿਿਰਨਿਗ ਅਤਉਹਨਪਰਤਾਉਣਿਈਸਵਰਗਤਇਿਯਨਸਾਨਭਾਿਣਿਗ। 12ਅਤਉਸਨੂਪਣੂਤਮਾਯਵਚਡਘਾਸਾਹਯਿੂਅਤਯਿਹਾ, ਇਹਪੀੜੀਯਨਸਾਨਯਿਉਭਾਿਦੀਹ?ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਇਸ ਪੀੜੀਨਿਈਯਨਸਾਨਨਹੀਯਦਤਾਿਾਵਗਾ।

13ਅਤਉਹਉਨਾਨਛਡਿਖੜੀਯਵਚਵੜਿਦਿਪਾਸਚਿਾ ਯਗੂ।

14ਹਣਚਿਰਿੀਿਣਾਭਿਗਏਸਨਅਤਨਾਹੀਿਹਾਜਯਵਚਉਨਾ ਦਨਾਿਇਿਤਵਧਰਿੀੂਸਨ।

15ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਤਾਿੀਦਿਰਿਯਿਹਾ,ਯਧੂਨਰਖ, ਫਰੀਸੀੂਦਖਮੀਰਅਤਹਰਦਸਦਖਮੀਰਤਖਖਰਦਾਰਰਹ।

16ਅਤਉਹੂਪਸਯਵਚਖਯਹਸਿਰਿਿਯਹਣਿਗ,ਸਾਡਿਿ

ਰਿੀਨਹੀਹ।

17ਿਦਯਿਸਨਪਤਾਿਗਾਤਾਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ਤਸੀਯਿਉ ਤਰਿਿਰਦਹਯਿਉਯਿਤਹਾਡਿਿਰਿੀਨਹੀਹ?ਤਸੀਅਿਤਿ ਨਹੀਸਮਝਦ,ਨਾਸਮਝਦਹ?ਿੀਤਹਾਡਾਯਦਿਅਿਵੀਿਠਰ ਹਇੂਹ?

18ਤਹਾਡੀੂਅਖਾਹਨ,ਤਸੀਨਹੀਦਖਦ?ਅਤਤਹਾਡਿਨਹਨ, ਤਸੀਨਹੀਸਣਦ?ਅਤਿੀਤਹਾਨਿਾਦਨਹੀਹ?

19ਿਦਮਪਿਰਿੀੂਪਿਹਜਾਰਾਯਵਚਤੜੀੂਤਾਤਸੀਿਿਯੜੂ ਨਾਿਭਰੀੂਯਿਨੀੂਿਿਰੀੂਚਿੀੂ?ਉਨਾਨਉਸਨਯਿਹਾ, ਖਾਰਾ।

20ਅਤਿਦਚਾਰਹਜਾਰਯਵਚਸਤ,ਤਾਤਸੀਿਿਯੜੂਨਾਿਭਰੀੂ ਯਿਨੀੂਿਿਰੀੂਚਿੀੂ?ਅਤਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਸਤ

21ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਯਿਉਨਹੀਸਮਝਦ?

22ਅਤਉਹਖਤਸਦਾਨੂਇੂ।ਅਤਉਹਇਿਅਨੂਦਮੀਨ ਉਸਦਿਿਯਿੂਏਅਤਉਸਨਛਹਣਿਈਖਨਤੀਿੀਤੀ।

23ਫਰਉਸਨਅਨੂਦਮੀਦਾਹਥਫਯੜੂਅਤਉਸਨਸਯਹਰਤ ਖਾਹਰਿਯਗੂ।ਿਦਉਸਨਉਸਦੀਅਖਾ'ਤਥਯਿੂਅਤਉਸਦ

ਉਪਰੂਪਣਹਥਰਖ,ਉਸਨਉਸਨਪਯਛੂਯਿਿੀਉਸਨਉਸਨ ਵਯਖੂਹ।

24ਅਤਉਸਨਉਪਰਤਿਿਯਿਹਾ,ਮਮਨਖਾਨਰਖਾਵਾਗਤਰਦ ਵਖਦਾਹਾ।

25ਇਸਤਖਾਅਦ,ਉਸਨੂਪਣਹਥਉਸਦੀਅਖਾਉਤਫਰਰਖ ਅਤਉਸਨਯਨਗਾਹਮਾਰੀ,ਅਤਉਹਠੀਿਹਯਗੂਅਤਹਰਇਿ ੂਦਮੀਨਸਾਫ-ਸਾਫਵਯਖੂ।

26ਅਤਉਸਨਉਹਨਇਹਿਯਹਿੂਪਣਘਰਭਿਯਦਤਾ,ਨਾਤਾ ਨਗਰਯਵਚਿਾ,ਨਾਸਯਹਰਯਵਚਯਿਸਨਦਸੀ।

27ਤਦਯਿਸਅਤਉਸਦਚਿਿਸਰੀੂਯਫਯਿਪੀਦਨਗਰਾਯਵਚ

28ਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਿਹਨਾਖਪਯਤਸਮਾਦਣਵਾਿਾ,ਪਰਿਝ

29ਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਪਰਤਸੀਿੀਿਯਹਦਹਿਮਿਣਹਾ?

34ਅਤਿਦਉਸਨਿਿਾਨੂਪਣਚਯਿੂਸਮਤੂਪਣਿਿ

35ਯਿਉਯਿਿਿਈੂਪਣੀਿਾਨਖਚਾਉਣਾਚਾਹਦਾਹਉਹਉਸਨ

36ਯਿਉਿਮਨਖਨਿੀਿਾਭਹਵਗਾ,ਿਉਹਸਾਰੀਦਨੀੂਯਿਤ

37ਿਾਮਨਖੂਪਣੀਿਾਨਦਖਦਿਿੀਦਵ?

38ਇਸਿਈਿਿਈਵੀਇਸਯਵਭਚਾਰੀਅਤਪਾਪੀਪੀੜੀਯਵਚਮਰ

1ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾਯਿਉਨਾ

ਸੂਦਨਹੀਚਖਣਗ,ਿਦਤਿਉਹਪਰਮਸਰਦਰਾਿਨਸਿਤੀ

2ਛਯਦਨਾਖਾਅਦਯਿਸਪਤਰਸ,ਿਾਿਖਅਤਿਹਨਾਨੂਪਣ ਨਾਿਿਯਗੂਅਤਉਨਾਨਇਿਉਚਪਹਾੜਉਤਿਯਗੂਅਤ ਉਨਾਦਸਾਮਣਉਸਦਾਰਪਖਦਿਯਗੂ।

3ਅਤਉਸਦਿਪੜਚਮਿਦਾਰ,ਖਰਫਵਾਗਯਚਿਹਗਏ।ਤਾਿ ਧਰਤੀਉਤਿਈਵੀਫਿਦਾਰਉਨਾਨਯਚਿਾਨਾਿਰਸਿ।

4ਅਤਏਿੀਿਾਹਮਸਾਦਨਾਿਉਨਾਨਪਗਿਹਇੂਅਤਉਹ ਯਿਸਨਾਿਗਿਾਿਰਰਹਸਨ।

5ਪਤਰਸਨਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਗਰਿੀ,ਸਾਡਿਈਇਥਰਯਹਣਾ

7ਅਤਇਿਖਦਿਸੀਯਿਸਨਉਨਾਉਤਛਾਿੀਤੀਅਤਖਦਿਯਵਚ

13ਪਰਮਤਹਾਨੂਖਦਾਹਾਯਿਏਿੀਿਾਹਸਚਮਚੂਯਗੂਹ, ਅਤਉਨਾਨਉਹਦਨਾਿਉਹੀਿੀਤਾਿਉਨਾਨਸਚੀਖਧਿੀਤਾ, ਯਿਵਯਿਉਹਦਖਾਰਯਿਯਖੂਹਇੂਹ।

14ਅਤਿਦਉਹੂਪਣਚਯਿੂਿਿੂਇੂਤਾਉਸਨਉਨਾਦ ੂਿ-ਦੂਿਵਡੀਭੀੜਅਤਉਪਦਸਿਉਨਾਨਾਿਸਵਾਿ-ਿਵਾਖ ਿਰਦਵਯਖੂ।

15ਅਤਉਸਵਿਸਾਰਿਿਾਨਿਦਉਹਨਵਯਖੂਤਾਖਹਤ ਹਰਾਨਹਏਅਤਉਹਦਿਿਭਿਿਉਹਨਸਭਿਾਮਨਾਵਾਯਦਤੀੂ। 16ਅਤਉਸਨਨਮਦਉਪਦਸਿਾਨਪਯਛੂ,ਤਸੀਉਨਾਨਾਿਿੀ ਸਵਾਿਿਰਦਹ?

17ਭੀੜਯਵਚਇਿਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਗਰਿੀ,ਮੂਪਣਪਤਰਨ ਤਹਾਡਿਿਯਿੂਇੂਹਾਯਿਸਯਵਚਗਗਾੂਤਮਾਹ।

18ਅਤਯਿਥਯਿਤਵੀਉਹਉਸਨਿਿਾਦਾਹ,ਉਹਉਸਨਪਾੜਯਦਦਾ ਹ,ਅਤਉਹਝਗਿਢਦਾਹ,ੂਪਣਦਦਪੀਸਦਾਹਅਤਪੀਸਿਾਦਾ ਹ,ਅਤਮਤਹਾਡਚਯਿੂਨਯਿਹਾਸੀਯਿਉਹਉਸਨਖਾਹਰਿਢ ਦਣ।ਅਤਉਹਨਹੀਿਰਸਿ।

19ਉਸਨਉਹਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤੂਯਖੂ,ਹਖਪਰਤੀਤੀਪੀੜੀ, ਮਯਿਨਾਯਚਰਤਹਾਡਨਾਿਰਹਾਗਾ?ਮਤਹਾਨਿਦਤਿਦਖੀਿਰਾਗਾ?

20ਅਤਉਹਉਸਨਉਸਦਿਿਯਿੂਏ।ਅਤਉਹਜਮੀਨ'ਤਯਡਗ

ਯਪੂ,ਅਤਝਗਯਨਿਿਣਿਗੀ।

21ਅਤਉਸਨੂਪਣਯਪਤਾਨਪਯਛੂ,ਯਿਨਾਸਮਾਹਯਗੂਹ ਿਦਉਸਨਇਹਗਿੂਈਹ?ਅਤਉਸਨਯਿਹਾ,ਇਿਖਚਦ ਖਾਰ

22ਅਤਿਈਵਾਰਇਹਉਸਨਤਖਾਹਿਰਨਿਈਉਸਨਅਗਅਤ ਪਾਣੀਯਵਚਸਿਯਦਦਾਹ,ਪਰਿਤਸੀਿਝਿਰਸਿਦਹ,ਤਾਸਾਡ ਉਤਤਰਸਿਰਅਤਸਾਡੀਮਦਦਿਰ।

23ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,ਿਿਰਤਯਵਸਵਾਸਿਰਸਿਦਾਹ,ਤਾ ਯਵਸਵਾਸਿਰਨਵਾਿਿਈਸਭਿਝਸਭਵਹ।

24ਅਤਉਸਵਿਖਚਦਾਯਪਤਾਉਚੀ-ਉਚੀਉਚੀ-ਉਚੀਖਯਿੂ,ਪਭ ਿੀ,ਮਯਵਸਵਾਸਿਰਦਾਹਾ।ਮਰੀਅਯਵਸਵਾਸਦੀਮਦਦਿਰ।

25ਿਦਯਿਸਨਵਯਖੂਯਿਿਿਇਿਠਭਿਦੂਰਹਹਨ,ਤਾਉਸ ਨਭਯਰਸਿੂਤਮਾਨਯਝੜਯਿੂਅਤਉਹਨੂਯਖੂ,ਹਗਗਅਤ ਖਲੂਤਮਾ,ਮਤਨਹਿਮਯਦਦਾਹਾ,ਉਹਦਯਵਚਯਨਿਿਿਾਅਤ ਉਸਯਵਚਹਰਨਾਵੜਨਾ।

26ਅਤੂਤਮਾਨਚੀਯਿੂ,ਅਤਉਸਨਖਹਤਦਖੀਿੀਤਾਅਤ ਉਸਯਵਚਖਾਹਰੂਯਗੂਅਤਉਹਇਿਮਰਦਵਰਗਾਸੀ।ਇਥ ਤਿਯਿਖਹਯਤੂਨਯਿਹਾ,ਉਹਮਰਯਗੂਹ।

27ਪਰਯਿਸਨਉਸਦਾਹਥਫਯੜੂਅਤਉਸਨਉਪਰਚਯਿੂ।

28ਿਦਉਹਘਰਯਵਚੂਇੂਤਾਉਹਦਚਯਿੂਨਇਿਾਤਯਵਚ ਉਹਨਪਯਛੂ,ਅਸੀਉਹਨਯਿਉਨਾਿਢਸਿ?

29ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਇਹਯਿਸਮਿਝਵੀਨਹੀ,ਪਰ ਪਾਰਥਨਾਅਤਵਰਤਨਾਿਪਦਾਹਸਿਦੀਹ।

30ਅਤਉਹਉਥਚਿਗਏਅਤਗਿੀਿਯਵਚਦੀਿਘ।ਅਤਉਹ

33ਅਤਉਹਿਫਰਨਾਹਮਯਵਚੂਇੂਅਤਘਰਯਵਚਹਯਦੂਹੀ

34ਪਰਉਨਾਨਸਾਤੀਖਣਾਈਰਖੀਯਿਉਯਿਉਨਾਨੂਪਸਯਵਚ

35ਤਦਉਸਨਖਠਿਖਾਰਾਚਯਿੂਨਖਿਾਇੂਅਤਉਨਾਨ

36ਅਤਉਸਨਇਿਖਾਿਿਨਯਿੂਅਤਉਸਨਉਨਾਦ ਯਵਚਿਾਰਖੜਾਿੀਤਾਅਤਿਦਉਸਨਉਸਨੂਪਣੀੂਖਾਹਾਯਵਚ ਯਿੂ,ਤਾਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,

37ਿਿਈਵੀਅਯਿਹਖਯਚੂਯਵਚਇਿਨਮਰਨਾਮਯਵਚਿਖਿ ਿਰਦਾਹ,ਉਹਮਨਿਖਿਿਰਦਾਹਅਤਿਿਈਮਨਿਖਿਿਰਦਾ

38ਿਹਨਾਨਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਗਰਿੀ,ਅਸੀਇਿਨਤਰਨਾਮ

39ਪਰਯਿਸਨਯਿਹਾ,“ਉਸਨਮਨਾਨਾਿਰਯਿਉਿਿਈਅਯਿਹਾ

42ਅਤਿਿਈਮਰਯਵਚਯਨਹਚਾਿਰਨਵਾਿਇਨਾਛਯਿੂਯਵਚ

43ਅਤਿਤਰਾਹਥਤਨਠਿਰਮਾਰਦਾਹ,ਤਾਉਸਨਵਢਸਿ:ਤਰ ਿਈਦਹਥਾਨਾਿਨਰਿਯਵਚਿਾਣਨਾਿ,ਅਪਗਹਿਿੀਵਨਯਵਚ ਵੜਨਾਚਗਾਹ,ਉਸਅਗਯਵਚਯਿਹੜੀਿਦਖਝਗੀਨਹੀ।

44ਯਿਥਉਨਾਦਾਿੀੜਾਨਹੀਮਰਦਾ,ਅਤਅਗਨਹੀਖਝਦੀ।

45ਅਤਿਿਰਤਰਾਪਰਤਨਠਸਪਹਚਾਉਦਾਹ,ਤਾਉਸਨਵਢਸਿ: ਤਰਿਈਿੀਵਨਯਵਚਰਿਿਾਣਾਯਖਹਤਰਹ,ਦਪਰਾਨਾਿਨਰਿ ਯਵਚਸਿਿਾਣਨਾਿ,ਯਿਹੜੀਅਗਿਦਖਝਗੀਨਹੀ।

46ਯਿਥਉਨਾਦਾਿੀੜਾਨਹੀਮਰਦਾ,ਅਤਅਗਨਹੀਖਝਦੀ।

47ਅਤਿਿਰਤਰੀਅਖਤਨਠਸਪਹਚਾਉਦੀਹ,ਤਾਉਸਨਖਾਹਰ

2ਫਰੀਸੀੂਨਉਹਦਿਿੂਣਿਉਸਨਪਯਛੂ,ਿੀਇਹਿਗ

3ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਮਸਾਨਤਹਾਨਿੀਹਿਮਯਦਤਾ ਸੀ?

4ਅਤਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਮਸਾਨਤਿਾਿਦਾਯਖਿਯਿਖਣਅਤਉਸਨ

5ਯਿਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਤਹਾਡਯਦਿਦੀਿਠਰਤਾਿਈ ਉਸਨਤਹਾਨਇਹਉਪਦਸਯਿਯਖੂਹ।

6ਪਰਯਸਸਿੀਦਸਰਤਹੀਪਰਮਸਰਨਉਨਾਨਨਰਅਤਮਾਦਾ ਖਣਾਇੂ।

7ਇਸਿਈਇਿੂਦਮੀੂਪਣਮਾਤਾ-ਯਪਤਾਨਛਡਿੂਪਣੀ ਪਤਨੀਨਾਿਿਯੜੂਰਹਗਾ।

8ਅਤਉਹਦਨਇਿਸਰੀਰਹਣਗ:ਇਸਿਈਉਹਹਰਦਨਹੀਹਨ, ਪਰਇਿਸਰੀਰਹਣਗ।

9ਇਸਿਈਿਿਝਪਰਮਸਰਨਿਯੜੂਹ,ਉਸਨਮਨਖਵਖਨਾ ਿਰ।

10ਅਤਘਰਯਵਚਉਸਦਚਯਿੂਨਉਸਤਉਹੀਗਿਫਰਪਛੀ। 11ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਿਿਈੂਪਣੀਪਤਨੀਨਯਤੂਗਦਾ ਹਅਤਦਸਰੀਨਾਿਯਵੂਹਿਰਦਾਹ,ਉਹਉਸਨਾਿਯਵਭਚਾਰ ਿਰਦਾਹ।

12ਅਤਿਿਰਿਈਔਰਤੂਪਣਪਤੀਨਯਤੂਗਯਦਦੀਹਅਤ ਯਿਸਹਰਨਾਿਯਵੂਹਿਰਦੀਹ,ਤਾਉਹਯਵਭਚਾਰਿਰਦੀਹ।

13ਅਤਉਹਛਿਖਯਚੂਨਉਸਿਿਯਿੂਏਤਾਿਉਹਉਨਾਨ ਛਹਿਵਅਤਉਸਦਚਯਿੂਨਉਹਨਾਨਯਿੂਉਣਵਾਯਿੂਨ ਯਝੜਯਿੂ।

14ਪਰਿਦਯਿਸਨਇਹਵਯਖੂਤਾਉਹਖਹਤਨਾਰਾਜਹਇੂ

ਅਤਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਛਿਖਯਚੂਨਮਰਿਿੂਉਣਯਦਓਅਤਉਨਾ

ਨਮਨਾਨਾਿਰਯਿਉਯਿਪਰਮਸਰਦਾਰਾਿਇਹਯਿਹਿਿਾਦਾਹ।

15ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਿਿਈਵੀਪਰਮਸਰਦਰਾਿਨਛਿ

ਖਚਵਾਗਿਖਿਨਹੀਿਰਗਾ,ਉਹਉਸਯਵਚਪਵਸਨਹੀਿਰਗਾ।

16ਅਤਉਸਨਉਨਾਨੂਪਣੀੂਖਾਹਾਯਵਚਚਯਿੂ,ਉਨਾਉਤ ੂਪਣਹਥਰਖਅਤਉਨਾਨਅਸੀਸਯਦਤੀ।

17ਿਦਉਹਰਾਹਯਵਚਯਗੂਤਾਇਿੂਦਮੀਦੜਦਾਹਇੂ ੂਇੂਅਤਉਸਦਅਗਗਡਿਿਅਤਉਸਨਪਯਛੂ,ਹਸੂਮੀ, ਮਿੀਿਰਾਿਸਦੀਪਿਿੀਵਨਦਾਵਾਰਸਹਸਿਾ?

18ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਤਮਨਚਗਾਯਿਉੂਖਦਾਹ?ਿਈਵੀ ਚਗਾਨਹੀਪਰਇਿਹ,ਉਹਹ,ਪਰਮਸਰ।

19ਤਹਿਮਾਨਿਾਣਦਾਹ,ਯਵਭਚਾਰਨਾਿਰ,ਿਤਿਨਾਿਰ,ਚਰੀ ਨਾਿਰ,ਝਠੀਗਵਾਹੀਨਾਦ,ਧਖਾਨਾਦ,ੂਪਣਮਾਤਾ-ਯਪਤਾਦਾ ੂਦਰਿਰ।

20ਤਾਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤਉਹਨੂਯਖੂ,ਗਰਿੀ,ਇਹਸਭ ਮੂਪਣੀਿਵਾਨੀਤਦਖਦਾੂਇੂਹਾ।

21ਤਦਯਿਸਨਉਸਨਵਖਿਉਹਨਯਪੂਰਿੀਤਾਅਤਉਸਨ ਯਿਹਾ,ਤਰਯਵਚਇਿਗਿਦੀਘਾਿਹ:ਿਾਹ,ਿਿਝਤਰਿਿਹਵਚ

22ਇਹਗਿਸਣਿਉਹਉਦਾਸਹਇੂਅਤਉਦਾਸਹਿਚਿਾ

23ਤਦਯਿਸਨੂਿ-ਦੂਿਯਨਗਾਹਮਾਰਿੂਪਣਚਯਿੂਨ

25ਊਠਦਾਸਈਦਨਿਯਵਚਦੀਿਘਣਾ,ਧਨਵਾਨਦਾਪਰਮਸਰਦ

27ਯਿਸਨਉਨਾਵਿਵਖਿਯਿਹਾ,ਇਹਮਨਖਾਤਅਸਭਵਹ,ਪਰ

28ਤਦਪਤਰਸਉਸਨਿਯਹਣਿਗਾ,ਵਖਅਸੀਸਭਿਝਛਡਿਤਰ

29ਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾਯਿਅਯਿਹਾਿਈ ਮਨਖਨਹੀਯਿਸਨਮਰਅਤਖਸਖਖਰੀਦੀਖਾਤਰਘਰ,ਭਰਾਵਾ,ਭਣਾ, ਯਪਤਾ,ਮਾਤਾ,ਪਤਨੀ,ਖਚਿਾਜਮੀਨਾਛਡੀੂਹਣ।, 30ਪਰਹਣਉਸਨਇਸਸਮਯਵਚਸਗਣਾਘਰ,ਭਰਾ,ਭਣਾ,ਮਾਵਾ, ਖਚ,ਅਤਜਮੀਨਾ,ਅਯਤੂਚਾਰਾਨਾਿਯਮਿਣਗੀੂ।ਅਤਸਸਾਰ ਯਵਚਸਦੀਵੀਿੀਵਨੂਉਣਿਈ

31ਪਰਖਹਤਸਾਰਯਿਹੜਪਯਹਿਹਨਉਹੂਖਰੀਹਣਗ।ਅਤ

32ਅਤਉਹਿਰਸਿਮਨਿਾਰਹਸਨ।ਯਿਸਉਨਾਦਅਗ-ਅਗ ਚਯਿੂਯਗੂਅਤਉਹਹਰਾਨਰਯਹਗਏ।ਅਤਿਦਉਹਯਪਛਗਏ

34ਅਤਉਹਉਸਦਾਮਜਾਿਉਡਾਉਣਗਅਤਉਸਨਿੜਮਾਰਨਗ

35ਅਤਜਖਦੀਦਪਤਰਿਾਿਖਅਤਿਹਨਾਨਉਸਿਿੂਿ

36ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਿੀਚਾਹਦਹਿਮਤਹਾਡਿਈ ਿਰਾ?

37ਉਨਾਨਉਸਨੂਯਖੂ,ਸਾਨਖਖਸਯਿਅਸੀਤਹਾਡੀਮਯਹਮਾ ਯਵਚਇਿਤਰਸਿਪਾਸਅਤਦਿਾਤਰਖਖਪਾਸਖਠੀਏ।

38ਪਰਯਿਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਨਹੀਿਾਣਦਯਿਤਸੀਿੀਮਗ ਰਹਹ।ਿੀਤਸੀਉਹਯਪੂਿਾਪੀਸਿਦਹਿਮਪੀਦਾਹਾ?ਅਤ ਯਿਸਖਪਯਤਸਮਨਾਿਮਖਪਯਤਸਮਾਿਯਰਹਾਹਾ,ਉਸਨਾਿ

39ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਯਿਹਾ,ਅਸੀਿਰਸਿਦਹਾ।ਯਿਸਨਉਨਾ

40ਪਰਮਰਸਿਅਤਖਖਪਾਸਖਠਣਾਮਰਾਿਮਨਹੀਹ।ਪਰਇਹ

42ਪਰਯਿਸਨਉਨਾਨੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਅਤਯਿਹਾ,“ਤਸੀ

44ਅਤਿਿਈਤਹਾਡਯਵਚਸਭਤਵਡਾਹਵ,ਉਹਸਾਯਰੂਦਾ ਸਵਿਖਣ।

45ਯਿਉਯਿਮਨਖਦਾਪਤਰਵੀਸਵਾਿਰਾਉਣਨਹੀੂਇੂ,ਸਗ ਸਵਾਿਰਨਅਤਖਹਯਤੂਿਈੂਪਣੀਿਾਨਿਰਖਾਨਿਰਨ ੂਇੂਸੀ।

46ਅਤਉਹਿਰੀਹਯਵਚੂਏਅਤਿਦਉਹੂਪਣਚਯਿੂਅਤ ਖਹਤਸਾਰਿਿਾਨਾਿਿਰੀਹਤਖਾਹਰਿਾਯਰਹਾਸੀ,ਯਤਮਾਈਦਾ ਪਤਰਅਨਾਖਰਯਤਮਈਸੜਿਦਯਿਨਾਰਖਠਾਭੀਖਮਗਯਰਹਾਸੀ।

47ਿਦਉਸਨਸਯਣੂਯਿਇਹਨਾਸਰਤਦਾਯਿਸਸੀ,ਤਾਉਹਉਚੀਉਚੀਖਿਣਿਗਾ,ਹਯਿਸ,ਦਾਊਦਦਪਤਰ,ਮਰਉਤਦਿਾਿਰ।

48ਅਤਖਹਯਤੂਨਉਸਨਚਪਰਯਹਣਿਈਯਿਹਾ,ਪਰਉਹਹਰ ਵੀਉਚੀੂਵਾਜਯਵਚਖਯਿੂ,ਹਦਾਊਦਦਪਤਰ,ਮਰਉਤਦਿਾ

ਿਰ।

49ਤਦਯਿਸਖਿਯਗੂਅਤਉਸਨਖਿਾਉਣਦਾਹਿਮਯਦਤਾ। ਅਤਉਨਾਨਅਨੂਦਮੀਨਖਿਾਇੂਅਤਯਿਹਾ,“ਸਾਤਹਿਾ, ਉਠ।ਉਹਤਹਾਨਖਿਾਉਦਾਹ।

50ਅਤਉਹੂਪਣਾਖਸਤਰਸਿਿਉਯਠੂਅਤਯਿਸਿਿ ੂਇੂ।

51ਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਤਿੀਚਾਹਦਾਹਿਮਤਰਨਾਿਿਰਾ? ਅਨੂਦਮੀਨਉਸਨਯਿਹਾ,ਪਭਿੀ,ਤਾਿਮੂਪਣੀਨਜਰਪਾਪਤ ਿਰਸਿਾ।

52ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਿਾ।ਤਹਾਡਯਵਸਵਾਸਨਤਹਾਨਤਦਰਸਤ ਿੀਤਾਹ।ਅਤਉਸਵਿਉਸਨਨਜਰਯਮਿੀ,ਅਤਰਾਹਯਵਚਯਿਸਦ ਮਗਰਹਯਗੂ

ਅਧਿਆਇ11

1ਿਦਉਹਿਰਸਿਮਦਨੜਿਤਨਦਪਹਾੜਉਤਖਤਫਗਅਤ ਖਤਅਨੀੂਦਨੜਪਹਚਤਾਉਸਨੂਪਣਦਚਯਿੂਨਭਯਿੂ।

2ਅਤਉਨਾਨੂਯਖੂ,ੂਪਣਸਾਮਣਵਾਿਯਪਡਯਵਚਿਾਓਅਤ ਯਿਵਹੀਤਸੀਉਸਯਵਚਵੜਗ,ਤਸੀਇਿਗਧੀਦਾਖਚਾਖਯਨੂ ਹਇੂਦਖਗ,ਯਿਸਉਤਿਦਿਈਨਹੀਖਠਾਸੀ।ਉਸਨਖਿ,ਅਤ ਉਸਨਯਿੂਓ

3ਅਤਿਿਰਿਈਤਹਾਨਿਹ,ਤਸੀਅਯਿਹਾਯਿਉਿਰਦਹ?ਤਸੀ ੂਖਯਿਪਭਨਉਸਦੀਿੜਹ।ਅਤਉਹਉਸਨਤਰਤਇਥਭਿ

ਦਵਗਾ।

4ਅਤਉਹੂਪਣਰਾਹਗਏਅਤਗਧੀਦਖਚਨਦਰਵਾਜਦਖਾਹਰ ਇਿਅਯਿਹੀਥਾਤਖਯਨੂਹਇੂਵਯਖੂਯਿਥਦਰਸਤਯਮਿਦ

ਸਨ।ਅਤਉਹਉਸਨਗੂਯਦਦਹਨ।

5ਅਤਉਨਾਯਵਚਯਿਹੜਉਥਖੜਸਨਉਨਾਯਵਚਿਈੂਨਉਨਾ

6ਉਨਾਨਉਨਾਨਉਵਹੀਯਿਹਾਯਿਵਯਿਸਨਹਿਮਯਦਤਾਸੀਅਤ

7ਅਤਉਹਗਧੀਦਖਚਨਯਿਸਿਿਯਿੂਏਅਤਉਸਉਤੂਪਣ

11ਅਤਯਿਸਿਰਸਿਮਯਵਚਅਤਮਦਰਯਵਚਯਗੂਅਤਿਦ

13ਅਤਦਰਇਿਅਿੀਰਦਰਖਨਪਯਤੂਵਾਿਾਵਯਖੂ,ਉਹ

14ਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਇਸਤਖਾਅਦਿਈਵੀਮਨਖਤਰਾਫਿ

21ਅਤਪਤਰਸਨਚਤਿਰਨਿਈਪਿਾਰਿਉਹਨੂਯਖੂ,ਗਰ ਿੀ,ਵਖਉਹਅਿੀਰਦਾਰਖਯਿਸਨਤਸੀਸਰਾਪਯਦਤਾਸੀਸਿ ਯਗੂਹ।

22ਯਿਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਪਰਮਸਰਯਵਚਯਵਸਵਾਸਰਖ। 23ਯਿਉਯਿਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਿਿਈਵੀਇਸਪਹਾੜਨ ਿਹਗਾ,'ਤਹਿਿਾਅਤਸਮਦਰਯਵਚਸਿਯਦਤਾਿਾ'।ਉਹੂਪਣ ਯਦਿਯਵਚਸਿਨਹੀਿਰਗਾ,ਪਰਯਵਸਵਾਸਿਰਗਾਯਿਉਹਗਿਾ ਪਰੀੂਹਣਗੀੂਿਉਹੂਖਦਾਹ।ਉਸਿਿਉਹੀਹਵਗਾਿਉਹ ਿਯਹਦਾਹ।

24ਇਸਿਈਮਤਹਾਨੂਖਦਾਹਾ,ਿਿਝਤਸੀਚਾਹਦਹ,ਿਦ

25ਅਤਿਦਤਸੀਖੜਹਿਪਾਰਥਨਾਿਰਦਹ,ਤਾਿਤਹਾਨਯਿਸਦ

26ਪਰਿਤਸੀਮਾਫਨਹੀਿਰਦ,ਤਾਤਹਾਡਾਯਪਤਾਯਿਹੜਾਸਰਗ

31ਅਤਉਹੂਪਸਯਵਚਯਵਚਾਰਿਰਨਿਗ,“ਿਿਰਅਸੀਿਹੀਏ, ਸਵਰਗਤ।ਉਹੂਖਗਾ,ਯਫਰਤਸੀਉਸਉਤਯਵਸਵਾਸਯਿਉਨਹੀ ਿੀਤਾ?

32ਪਰਿਿਰਅਸੀੂਖੀਏ,ਮਨਖਾਵਿ;ਉਹਿਿਾਤਡਰਦਸਨ: ਯਿਉਯਿਸਾਰਿਿਿਹਨਾਨਯਗਣਦਸਨ,ਯਿਉਹਸਚਮਚਇਿਨਖੀ ਸੀ।

33ਅਤਉਨਾਨਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਅਸੀਨਹੀਦਸਸਿਦ।ਯਿਸ

ਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਮਵੀਤਹਾਨਇਹਨਹੀਦਸਦਾਯਿਮਇਹ ਿਮਯਿਸਅਯਧਿਾਰਨਾਿਿਰਦਾਹਾ।

ਅਧਿਆਇ12

1ਅਤਉਹਯਦਸਿਾਤਦਿਉਨਾਨਾਿਗਿਿਰਨਿਗਾ।ਇਿ ੂਦਮੀਨਇਿਅਗਰਾਦਾਖਾਗਿਾਇੂਅਤਉਸਦੂਿਦੂਿਵਾੜਿਗਾਈ,ਅਤਮਅਿਈਇਿਿਗਾਪਿੀ,ਅਤਇਿ ਖਰਿਖਣਾਇੂਅਤਇਸਨਯਿਸਾਨਾਨਦਯਦਤਾਅਤਇਿਦਰਦਸ

ਯਵਚਚਿਾਯਗੂ।

2ਅਤਰਤਯਵਚਉਸਨਇਿਨਿਰਨਖਤਾਿਿਭਯਿੂਤਾਿਉਹ ਖਾਗਦਫਿਾਯਵਚਮਾਿੀੂਤਪਾਪਤਿਰ।

3ਅਤਉਨਾਨਉਹਨਫੜਿਿਯਿੂਅਤਖਾਿੀਹਥਭਿਯਦਤਾ।

4ਫਰਉਸਨਉਨਾਿਿਇਿਹਰਨਿਰਭਯਿੂ।ਅਤਉਨਾਨਉਸ ਉਤਪਥਰਸਿ,ਅਤਉਸਦਯਸਰਯਵਚਸਿਮਾਰੀਅਤਉਸਨ ਸਰਯਮਦਾਢਗਨਾਿਵਾਪਸਭਿਯਦਤਾ।

5ਫਰਉਸਨਇਿਹਰਨਭਯਿੂ।ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਮਾਯਰੂ, ਅਤਹਰਖਹਤਸਾਰ।ਿਝਨਿਿਣਾ,ਅਤਿਝਨਮਾਰਨਾ। 6ਇਸਿਈਅਿਇਿਪਤਰਹਣਿਰਿ,ਉਹਦਾਯਪੂਰਾਸੀ,ਉਸਨ ਉਸਨਵੀੂਯਖਰਿਾਰਉਨਾਿਿਇਹੂਖਿਭਯਿੂਯਿਉਹਮਰ ਪਤਰਦਾਸਯਤਿਾਰਿਰਨਗ।

7ਪਰਉਨਾਯਿਸਾਨਾਨੂਪਸਯਵਚੂਯਖੂ,ਇਹਵਾਰਸਹ।ੂਓ, ਅਸੀਉਸਨਮਾਰਦਈਏ,ਅਤਯਵਰਾਸਤਸਾਡੀਹਵਗੀ।

8ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਫੜਯਿੂਅਤਉਸਨਮਾਰਯਦਤਾਅਤਉਸਨ ਖਾਗਯਵਚਖਾਹਰਸਿਯਦਤਾ।

9ਇਸਿਈਖਾਗਦਾਮਾਿਿਿੀਿਰ?ਉਹੂਵਗਾਅਤਯਿਸਾਨਾਨ ਤਖਾਹਿਰਦਵਗਾ,ਅਤਅਗਰੀਖਾਗਦਯਿੂਨਦਦਵਗਾ।

10ਅਤਿੀਤਸੀਇਹਪਥੀਨਹੀਪੜੀ।ਯਿਸਪਥਰਨਯਖਿਡਰਾਨ ਰਦਿਰਯਦਤਾਉਹਿਨਦਾਯਸਰਖਣਯਗੂਹ: 11ਇਹਿਹਵਾਹਦਾਿਮਸੀ,ਅਤਇਹਸਾਡੀਯਨਗਾਹਯਵਚਅਚਰਿ ਹ?

12ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਫੜਨਾਚਾਯਹੂ,ਪਰਿਿਾਤਡਰਦਸਨ, ਯਿਉਯਿਉਹਿਾਣਦਸਨਯਿਉਸਨਉਨਾਦਯਵਰਧਯਦਸਿਾਤਯਦਤਾ ਸੀ,ਅਤਉਹਉਸਨਛਡਿੂਪਣਰਾਹਚਿਗਏ।

13ਅਤਉਨਾਨਿਝਫਰੀਸੀੂਅਤਹਰਦੀੂਯਵਚਿਝਿਿਾਨ

19ਸੂਮੀਿੀ,ਮਸਾਨਸਾਨਯਿਯਖੂਸੀ,ਿਿਰਯਿਸਮਨਖਦਾ

20ਹਣਸਤਭਰਾਸਨ,ਅਤਪਯਹਿਨਇਿਪਤਨੀਨਯਿੂ,ਅਤ ਮਰਨਿਈਿਈਸਤਾਨਨਹੀਖਯਚੂ।

21ਅਤਦਿਨਉਸਨਿਯਿੂਅਤਮਰਯਗੂਅਤਨਾਹੀਉਸਨ ਿਈਖੀਿਛਯਡੂਅਤਤੀਿਨਵੀਇਸਤਰਾ।

22ਅਤਸਤਾਨਉਹਨਿਨਮਯਦਤਾ,ਅਤਿਈਖੀਿਨਹੀਛਯਡੂ: ਸਭਤਅਖੀਰਯਵਚਔਰਤਵੀਮਰਗਈ।

23ਇਸਿਈਪਨਰ-ਉਥਾਨਯਵਚ,ਿਦਉਹਿੀਉਠਣਗ,ਉਹਉਨਾ

24ਯਿਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਇਸਿਈਿੀਤਸੀਭਿਨਹੀਿਾਦ

25ਯਿਉਯਿਿਦਉਹਮਰਯਦੂਯਵਚਿੀਉਠਣਗ,ਉਹਨਾਤਾ

26ਅਤਯਿਵਮਰਯਦੂਨਛਹਦਾਹ,ਯਿਉਹਿੀਉਠਦਹਨ:ਿੀ

ਯਵਚਉਸਨਾਿਗਿਿੀਤੀਯਿਮਅਖਰਾਹਾਮਦਾਪਰਮਸਰ,ਇਸਹਾਿ ਦਾਪਰਮਸਰਅਤਿਾਿਖਦਾਪਰਮਸਰਹਾ??

27ਉਹਮਰਯਦੂਦਾਪਰਮਸਰਨਹੀਹ,ਪਰਿੀਉਯਦੂਦਾ ਪਰਮਸਰਹ,ਇਸਿਈਤਸੀਖਹਤਵਡੀਗਿਤੀਿਰਦਹ।

28ਅਤਉਪਦਸਿਾਯਵਚਇਿਨੂਣਿਉਨਾਨੂਪਸਯਵਚ ਖਯਹਸਿਰਯਦੂਸਯਣੂਅਤਇਹਿਾਣਿਿਉਸਨਉਨਾਨਚਗਾ ਉਤਰਯਦਤਾਹ,ਉਸਨਪਯਛੂ,ਸਭਨਾਯਵਚਪਯਹਿਾਹਿਮਯਿਹੜਾ ਹ?

29ਯਿਸਨਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,“ਸਭਹਿਮਾਯਵਚਪਯਹਿਾਇਹਹ,

35ਤਦਯਿਸਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਿਦਉਹਹਿਿਯਵਚਉਪਦਸਦਯਰਹਾ ਸੀ,ਤਾਗਥੀਯਿਵੂਖਦਹਨਯਿਮਸੀਹਦਾਊਦਦਾਪਤਰਹ?

36ਯਿਉਿਦਾਊਦਨੂਪਪਯਵਤਰੂਤਮਾਦੂਰਾੂਯਖੂ, ਿਹਵਾਹਨਮਰਪਭਨੂਯਖੂ,ਤਮਰਸਿਪਾਸਖਠ,ਿਦਤਿਮ ਤਰਵਰੀੂਨਤਰਪਰਾਦੀਚਿੀਨਾਿਰਯਦੂ।

37ਇਸਿਈਦਾਊਦਨਉਸਨਪਭਯਿਹਾ।ਅਤਉਹਉਸਦਾਪਤਰ ਯਿਥਹ?ਅਤੂਮਿਿਾਨਉਸਨਖਸੀਨਾਿਸਯਣੂ।

38ਅਤਉਸਨੂਪਣਉਪਦਸਯਵਚਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਉਪਦਸਿਾਤ ਖਖਰਦਾਰਰਹਯਿਹੜਿਖਿਪੜਪਾਿਘਮਣਾਪਸਦਿਰਦਹਨ ਅਤਖਜਾਰਾਯਵਚਸਭਿਾਮਨਾਵਾਪਸਦਿਰਦਹਨ।

39ਅਤਪਾਰਥਨਾਸਥਾਨਾਯਵਚਮਖਸੀਿਾਅਤਯਤਉਹਾਰਾਯਵਚਸਭ ਤਉਪਰਿਿਮਰ

40ਯਿਹੜਯਵਧਵਾਵਾਦਘਰਾਨਖਾਿਾਦਹਨ,ਅਤਯਦਖਾਵਿਈ ਿਮੀੂਪਾਰਥਨਾਵਾਿਰਦਹਨ,ਉਨਾਨਵਡੀਸਜਾਯਮਿਗੀ।

41ਅਤਯਿਸਖਜਾਨਦਸਾਮਣਖਠਯਗੂਅਤਵਯਖੂਯਿਯਿਵ

42ਅਤਇਿਗਰੀਖਯਵਧਵਾੂਈਅਤਉਸਨਦਿਣੀੂਯਵਚਸਿ

43ਅਤਉਸਨੂਪਣਚਯਿੂਨੂਪਣਿਿਖਿਾਇੂਅਤ

44ਯਿਉਯਿਉਨਾਨੂਪਣੀਖਹਤਾਤਯਵਚਸਭਿਝਪਾਇੂ।ਪਰ

ਉਸਦੀਸਾਰੀਯਜਦਗੀਯਵਚਸਿਯਦਤਾ। ਅਧਿਆਇ13

1ਿਦਉਹਮਦਰਤਖਾਹਰਿਾਯਰਹਾਸੀ,ਤਾਉਸਦਚਯਿੂਯਵਚ ਇਿਨਉਸਨਯਿਹਾ,ਗਰਿੀ,ਵਖ,ਇਥਯਿਹਯਿਹਪਥਰਅਤਯਿਹ ਯਿਹੀੂਇਮਾਰਤਾਹਨ!

2ਯਿਸਨਉਹਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਿੀਤਇਹਵਡੀੂਇਮਾਰਤਾਵਖਦਾ ਹ?ਇਿਪਥਰਦਿਉਤਨਹੀਛਯਡੂਿਾਵਗਾ,ਿਹਠਾਸਯਿੂਨਹੀ ਿਾਵਗਾ।

3ਿਦਉਹਮਦਰਦਸਾਮਣਜਤਨਦਪਹਾੜਉਤਖਠਾਸੀ,ਤਾ ਪਤਰਸ,ਿਾਿਖ,ਿਹਨਾਅਤਅਯਦਿਾਸਨਇਿਾਤਯਵਚਉਹਨ

ਪਯਛੂ,

4ਸਾਨਦਸ,ਇਹਗਿਾਿਦਹਣਗੀੂ?ਅਤਿਦਇਹਸਾਰੀੂ

ਗਿਾਪਰੀੂਹਣਗੀੂਤਾਿੀਯਨਸਾਨਹਵਗਾ?

5ਯਿਸਨਉਨਾਨਉਤਰਦਿੂਯਖੂ,ਖਖਰਦਾਰਰਹਯਿਤਿਈ

ਤਹਾਨਧਖਾਨਾਦਵ।

6ਯਿਉਯਿਖਹਤਸਾਰਮਰਨਾਮਯਵਚੂਉਣਗਅਤੂਖਣਗ,ਮ

12ਹਣਭਰਾਭਰਾਨਮਤਦਘਾਿਉਤਾਰਦਵਗਾਅਤਯਪਤਾਪਤਰ

13ਅਤਮਰਨਾਮਦਿਾਰਨਸਾਰਿਿਤਹਾਨਨਫਰਤਿਰਨਗ,ਪਰ

14ਪਰਿਦਤਸੀਦਾਨੀਏਿਨਖੀਦੂਰਾਿਹੀਗਈਖਰਖਾਦੀਦੀ

15ਅਤਯਿਹੜਾਘਰਦੀਛਤਉਤਹਵਉਹੂਪਣਘਰਯਵਚਿਈ

16ਅਤਯਿਹੜਾਖਤਯਵਚਹਵਉਹੂਪਣਾਖਸਤਰਚਿਣਿਈਮੜ

17ਪਰਹਾਇਉਨਾਉਤਯਿਹੜਿਣਪਹਨ,ਅਤਉਨਾਉਤਯਿਹੜ

18ਅਤਪਾਰਥਨਾਿਰਯਿਤਹਾਡੀਉਡਾਣਸਰਦੀੂਯਵਚਨਾਹਵ।

19ਯਿਉਯਿਉਨਾਯਦਨਾਯਵਚਅਯਿਹਾਿਸਿਹਵਗਾ,ਿਯਸਸਿੀਦ

ਹਵਗਾ।

20ਅਤਿਿਰਪਭਨਉਨਾਯਦਨਾਨਘਿਾਯਦਤਾਸੀ,ਿਈਵੀਮਾਸ ਨਹੀਖਚਗਾ,ਪਰਚਣਹਏਿਿਾਿਈ,ਯਿਨਾਨਉਸਨਚਯਣੂਹ, ਉਸਨਯਦਨਾਨਘਿਾਯਦਤਾਹ।

21ਫਰਿਿਰਿਈਤਹਾਨਿਹ,'ਦਖ,ਮਸੀਹਇਥਹ।'ਿਾ,ਵਖ,ਉਹ ਉਥਹ;ਉਸਨਯਵਸਵਾਸਨਾਿਰ:

22ਯਿਉਯਿਝਠਮਸੀਹਅਤਝਠਨਖੀਉਠਣਗ,ਅਤਯਨਸਾਨਅਤ ਅਚਭਯਦਖਾਉਣਗ,ਿਇਹਸਭਵਸੀ,ਚਣਹਏਿਿਾਨਵੀ ਭਰਮਾਉਣਿਈ।

23ਪਰਤਸੀਸਾਵਧਾਨਰਹ:ਵਖ,ਮਤਹਾਨਸਭਿਝਦਸਯਦਤਾਹ। 24ਪਰਉਨਾਯਦਨਾਯਵਚ,ਉਸਯਖਪਤਾਤਖਾਅਦ,ਸਰਿਹਨਰਾਹ ਿਾਵਗਾ,ਅਤਚਦੂਪਣੀਰਸਨੀਨਹੀਦਵਗਾ।

25ਅਤਅਿਾਸਦਤਾਰਯਡਗਪਣਗ,ਅਤਸਿਤੀੂਿਅਿਾਸਯਵਚ

26ਅਤਤਦਉਹਮਨਖਦਪਤਰਨਵਡੀਸਿਤੀਅਤਮਯਹਮਾਨਾਿ

32ਪਰਉਸਯਦਨਅਤਉਸਘੜੀਨਿਈਵੀਮਨਖਨਹੀਿਾਣਦਾ,ਨਾ ਸਵਰਗਯਵਚਦਤ,ਨਾਪਤਰ,ਪਰਯਪਤਾਨਹੀਿਾਣਦਾ।

33ਤਸੀਸਾਵਧਾਨਰਹ,ਿਾਗਦਰਹਅਤਪਾਰਥਨਾਿਰਯਿਉਯਿਤਸੀ

34ਯਿਉਯਿਮਨਖਦਾਪਤਰਇਿੂਦਮੀਵਰਗਾਹਿਦਰ-ਦਰਾਡ ਦਾਸਫਰਿਰਯਰਹਾਹ,ਯਿਸਨੂਪਣਾਘਰਛਯਡੂਅਤੂਪਣ

ਨਿਰਾਨਅਤਹਰਿਮਨਖਨਉਸਦਿਮਦਾਅਯਧਿਾਰਯਦਤਾ,ਅਤ ਦਰਖਾਨਨਿਾਗਦਰਯਹਣਦਾਹਿਮਯਦਤਾ।

35ਇਸਿਈਤਸੀਿਾਗਦਰਹਯਿਉਯਿਤਸੀਨਹੀਿਾਣਦਯਿਘਰ ਦਾਮਾਿਿਿਦੂਵਗਾ,ਸਾਮਨ,ਿਾਅਧੀਰਾਤਨ,ਿਾਿਿੜਦ

ਖਾਗਦਣਵਿਿਾਸਵਰਨ।

36ਅਯਿਹਾਨਾਹਵਯਿਉਹਅਚਾਨਿੂਿਤਹਾਨਸਤਹਏਪਾਏ।

37ਅਤਿਮਤਹਾਨੂਖਦਾਹਾ,ਮਸਾਯਰੂਨੂਖਦਾਹਾ,ਿਾਗਦ ਰਹ। ਅਧਿਆਇ14

1ਦਯਦਨਾਖਾਅਦਪਸਾਹਅਤਪਤੀਰੀਰਿੀਦਾਯਤਉਹਾਰਸੀਅਤ ਪਧਾਨਿਾਿਿਅਤਗਥੀਇਸਗਿਦੀਖਿਯਵਚਸਨਯਿਉਹਨ ਯਿਵਚਿਾਿੀਨਾਿਫੜਿਮਾਯਰੂਿਾਵ।

2ਪਰਉਨਾੂਯਖੂ,ਯਤਉਹਾਰਦਯਦਨਨਹੀ,ਯਿਤਿਿਾਦਾਹਗਾਮਾ ਨਾਹਿਾਵ।

3ਅਤਖਤਅਨੀੂਯਵਚਸਮਊਨਿੜੀਦਘਰਿਦਉਹਭਿਨਿਰ ਯਰਹਾਸੀ,ਇਿਔਰਤੂਈਯਿਸਿਿਇਿਅਿਾਖਸਿਰਅਤਰਦਾ ਡਖਾਖਹਤਿੀਮਤੀਸੀ।ਅਤਉਸਨਡਖਨਤਯੜੂ,ਅਤਉਸਨ ਉਸਦਯਸਰਤਡਿਯਦਤਾ।

4ਅਤਿਈੂਨੂਪਣਮਨਯਵਚਿਧਿੀਤਾਅਤੂਯਖੂ,ਅਤਰ ਦੀਇਹਖਰਖਾਦੀਯਿਉਿੀਤੀਗਈ?

5ਯਿਉਯਿਇਹਸਾਇਦਯਤਨਸਰਪਏਤਵਧਯਵਚਵਯਚੂਯਗੂਸੀ, ਅਤਗਰੀਖਾਨਯਦਤਾਯਗੂਸੀ।ਅਤਉਹਉਸਦਯਵਰਧ ਖੜਖੜਾਇੂ

6ਯਿਸਨਯਿਹਾ,“ਉਸਨਛਡਯਦਓ।ਤਸੀਉਸਨਪਰਸਾਨਯਿਉ ਿਰਦਹ?ਉਸਨਮਰ'ਤਇਿਚਗਾਿਮਿੀਤਾਹ।

7ਯਿਉਯਿਗਰੀਖਹਮਸਾਤਹਾਡਨਾਿਹਨਅਤਿਦਵੀਤਸੀਚਾਹ ਉਨਾਦਾਭਿਾਿਰਸਿਦਹ,ਪਰਮਹਮਸਾਤਹਾਡਿਿਨਹੀਹਾ।

8ਉਸਨਉਹਿੀਤਾਿਉਹਿਰਸਿਦੀਸੀ:ਉਹਮਰਸਰੀਰਨ ਦਫਨਾਉਣਿਈਮਸਹਿਰਨਿਈਅਗੂਈਹ।

9ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਸਾਰਸਸਾਰਯਵਚਯਿਥਯਿਤਵੀਇਸ ਖਸਖਖਰੀਦਾਪਰਚਾਰਿੀਤਾਿਾਵਗਾ,ਇਹਵੀਿਉਸਨਿੀਤਾਹ ਉਸਦੀਇਿਿਾਦਗਾਰਵਿਖਯਿੂਿਾਵਗਾ।

10ਅਤਿਹਦਾਇਸਿਯਰਿਤੀ,ਿਖਾਰਾਯਵਚਇਿਸੀ,ਮਖਿਾਿਿਾ ਿਿਯਗੂਤਾਿਉਹਨਉਨਾਦਹਵਾਿਿਰਦਵ।

11ਿਦਉਨਾਨਇਹਸਯਣੂਤਾਉਹਖਸਹਏਅਤਉਸਨਪਸਦਣ

12ਅਤਪਤੀਰੀਰਿੀਦਪਯਹਿਯਦਨ,ਿਦਉਨਾਨਪਸਾਹਨ

14ਅਤਯਿਥਯਿਤਵੀਉਹਅਦਰਿਾਵ,ਘਰਦਮਾਿਿਨੂਖ,ਗਰ

15ਅਤਉਹਤਹਾਨਚਖਾਰਦਾਇਿਵਡਾਿਮਰਾਯਦਖਾਵਗਾਅਤ

16ਅਤਉਸਦਚਿਖਾਹਰਗਏਅਤਸਯਹਰਯਵਚੂਏਅਤਯਿਵ

17ਅਤਸਾਮਨਉਹਖਾਰਾਚਯਿੂਨਾਿੂਇੂ।

18ਅਤਿਦਉਹਖਠਅਤਖਾਰਹਸਨ,ਤਾਯਿਸਨਯਿਹਾ,ਮਤਹਾਨ

19ਅਤਉਹਉਦਾਸਹਣਿਗਅਤਇਿਇਿਿਰਿਉਸਨਿਯਹਣ ਿਗ,ਿੀਇਹਮਹਾ?ਅਤਦਿਨਯਿਹਾ,ਿੀਇਹਮਹਾ?

20ਉਸਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤਉਨਾਨੂਯਖੂ,ਇਹਖਾਰਾਯਵਚਇਿ

21ਮਨਖਦਾਪਤਰਸਚਮਚਿਾਦਾਹ,ਯਿਵਯਿਉਹਦਖਾਰਯਿਯਖੂ

22ਿਦਉਹਖਾਰਹਸਨ,ਯਿਸਨਰਿੀਿਈਅਤਅਸੀਸਯਦਤੀਅਤ

24ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਇਹਨਵਨਮਦਾਮਰਾਿਹਹ,ਿ

25ਮਤਹਾਨਸਚੂਖਦਾਹਾ,ਮਉਸਯਦਨਤਿਅਗਰੀਵਿਦਾ ਫਿਨਹੀਪੀਵਾਗਾਿਦਤਿਮਇਸਨਪਰਮਸਰਦਰਾਿਯਵਚਨਵਾ ਨਹੀਪੀਵਾਗਾ।

26ਅਤਿਦਉਨਾਨਇਿਭਿਨਗਾਇੂ,ਉਹਜਤਨਦਪਹਾੜਨ ਚਿਗਏ।

27ਯਿਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ਅਿਰਾਤਮਰਿਾਰਨਤਸੀਸਾਰਨਾਰਾਜ ਹਵਗਯਿਉਯਿਇਹਯਿਯਖੂਹਇੂਹ,ਮੂਿੜੀਨਮਾਰਾਗਾਅਤ ਭਡਾਯਖਿਰਿਾਣਗੀੂ।

28ਪਰਉਸਤਖਾਅਦਮਿੀਉਯਠੂਹਾ,ਮਤਹਾਡਤਪਯਹਿਾ ਗਿੀਿਯਵਚਿਾਵਾਗਾ।

29ਪਰਪਤਰਸਨਉਹਨੂਯਖੂ,ਭਾਵਸਾਰਨਾਰਾਜਹਣਗਪਰਮ ਨਹੀਿਰਾਗਾ।

30ਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾ,“ਮਤਨਸਚੂਖਦਾਹਾਯਿਅਿਦਯਦਨ ਵੀ,ਇਸਰਾਤਯਵਚ,ਿਿੜਦਦਵਾਰਖਾਗਦਣਤਪਯਹਿਾ,ਤਯਤਨ ਵਾਰੀਮਰਾਇਨਿਾਰਿਰਗਾ।

31ਪਰਉਹਹਰਵੀਿਰਨਾਿਖਯਿੂ,ਿਮਤਰਨਾਿਮਰਿਾਵਾ,

34ਅਤਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਮਰੀਿਾਨਮਤਤਿਖਹਤਉਦਾਸਹ:ਤਸੀ

35ਅਤਉਹਥੜਾਅਗਯਗੂਅਤਜਮੀਨਉਤਯਡਗਯਪੂਅਤ

36ਅਤਉਸਨਯਿਹਾ,ਅਖਾ,ਯਪਤਾਿੀ,ਤਰਿਈਸਭਿਝਸਭਵਹ। ਇਸਯਪੂਿਨਮਰਤਦਰਿਰ,ਯਫਰਵੀਉਹਨਹੀਿਮਚਾਹਦਾਹਾ, ਪਰਿਤਸੀਚਾਹਦਹ।

37ਅਤਉਸਨੂਿਉਨਾਨਸਤਹਏਵਯਖੂਅਤਪਤਰਸਨ ਯਿਹਾ,ਸਮਊਨ,ਿੀਤਸਤਾਹ?ਿੀਤਇਿਘਿਾਨਹੀਿਾਗਸਿਦਾ?

38ਿਾਗਦਰਹਅਤਪਾਰਥਨਾਿਰ,ਯਿਤਤਸੀਪਰਤਾਵਯਵਚਨਾ ਪਓ।ੂਤਮਾਸਚਮਚਯਤੂਰਹ,ਪਰਸਰੀਰਿਮਜਰਹ।

39ਅਤਉਹਫਰਚਿਾਯਗੂਅਤਪਾਰਥਨਾਿੀਤੀਅਤਉਹੀਸਖਦ ਖਿ।

40ਅਤਿਦਉਹਮਯੜੂ,ਤਾਉਸਨਉਨਾਨਸਤਹਏਦਯਖੂ, (ਯਿਉਯਿਉਨਾਦੀੂਅਖਾਭਾਰੀੂਸਨ,)ਉਹਨਹੀਿਾਣਦਸਨਯਿ ਉਹਨਿੀਉਤਰਦਣ।

41ਅਤਉਹਤੀਿੀਵਾਰੂਇੂਅਤਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ਹਣਸਵ ਅਤੂਰਾਮਿਰ।ਖਹਤਹਯਗੂ,ਸਮਾੂਯਗੂਹ।ਵਖ,ਮਨਖ ਦਾਪਤਰਪਾਪੀੂਦਹਥੀਫੜਵਾਇੂਯਗੂਹ।

42ਉਠ,ਚਿ;ਵਖ,ਯਿਹੜਾਮਨਧਖਾਯਦਦਾਹਉਹਨੜਹ।

43ਅਤਉਸਵਿ,ਿਦਉਹਅਿਖਿਯਰਹਾਸੀ,ਿਹਦਾੂਇੂ,ਿ ਖਾਰਾਯਵਚਇਿਸੀ,ਅਤਉਹਦਨਾਿਇਿਵਡੀਭੀੜਤਿਵਾਰਾਅਤ ਡਯਡੂਨਾਿਮਖਿਾਿਿਾ,ਗਥੀੂਅਤਖਜਰਗਾਵਿਸੀ।

44ਅਤਯਿਸਨਉਸਨਧਖਾਯਦਤਾਸੀ,ਉਸਨਉਨਾਨਇਿਯਨਸਾਨੀ ਯਦਤੀਸੀਯਿ,ਯਿਸਨਮਚਮਾਗਾ,ਉਹੀਉਹੀਹ।ਉਸਨਿਿਾਓ,ਅਤ ਉਸਨਸਰਯਖਅਤਢਗਨਾਿਿਿਾਓ।

45ਅਤਯਿਵਹੀਉਹੂਇੂ,ਉਹਉਸਵਿਉਸਦਿਿਯਗੂ ਅਤਯਿਹਾ,“ਗਰ,ਗਰ!ਅਤਉਸਨਚਯਮੂ।

46ਅਤਉਨਾਨਉਸਉਤਹਥਰਖਅਤਉਸਨਫੜਯਿੂ।

47ਅਤਉਨਾਯਵਚਇਿਿਿਿਖੜਾਸੀ,ਨਤਿਵਾਰਿਢੀਅਤ ਪਧਾਨਿਾਿਿਦਇਿਸਵਿਨਮਾਯਰੂਅਤਉਸਦਾਿਨਵਢ ਯਦਤਾ।

48ਯਿਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਿੀਤਸੀਚਰਵਾਗਤਿਵਾਰਾਅਤ

ਡਡਿਿਮਨਫੜਨਿਈਖਾਹਰੂਏਹ?

49ਮਹਰਰਜਹਿਿਯਵਚਤਹਾਡਨਾਿਉਪਦਸਯਦਦਾਸੀ,ਅਤਤਸੀ ਮਨਨਹੀਯਿੂ,ਪਰਪਥੀੂਪਰੀੂਹਣੀੂਚਾਹੀਦੀੂਹਨ।

50ਅਤਉਹਸਾਰਉਸਨਛਡਿਭਿਗਏ।

51ਫਰਇਿਨਿਵਾਨਉਸਦਯਪਛ-ਯਪਛਹਯਰਹਾਸੀ,ਉਸਦਨਗ ਸਰੀਰਉਤਇਿਯਿਨਨਦਾਿਪੜਾਪਾਇੂਹਇੂਸੀ।ਅਤ ਨਿਵਾਨਾਨਉਸਨਫੜਯਿੂ:

52ਅਤਉਹਯਿਨਨਦਾਿਪੜਾਛਡਿਨਗਾਹੀਉਨਾਿਿਭਿ ਯਗੂ।

53ਅਤਉਹਯਿਸਨਪਧਾਨਿਾਿਿਿਿਿਗਏਅਤਸਾਰਪਧਾਨ ਿਾਿਿ,ਖਜਰਗਅਤਗਥੀਉਸਦਨਾਿਇਿਠਹਏ।

54ਅਤਪਤਰਸਦਰ-ਦਰਤਿਉਸਦਯਪਛ-ਯਪਛਪਧਾਨਿਾਿਿਦ ਮਯਹਿਯਵਚਯਗੂਅਤਨਿਰਾਨਾਿਖਠਿਅਗਸਿਣਿਗਾ।

55ਅਤਮਖਿਾਿਿਅਤਸਾਰੀਸਭਾਨਯਿਸਨਮਤਦਘਾਿ

62ਯਿਸਨਯਿਹਾ,“ਮਹਾ:ਅਤਤਸੀਮਨਖਦਪਤਰਨਸਿਤੀਦ

63ਤਦਪਧਾਨਿਾਿਿਨੂਪਣਿਪੜਪਾੜਯਦਤਅਤੂਯਖੂ, ਸਾਨਹਰਗਵਾਹਾਦੀਿੀਿੜਹ?

64ਤਸੀਿਫਰਸਯਣੂਹ:ਤਸੀਿੀਸਚਦਹ?ਅਤਉਨਾਸਾਯਰੂਨ ਉਸਨਮਤਦਾਦਸੀਠਯਹਰਾਇੂ।

65ਅਤਿਈੂਨਉਸਉਤਥਿਣਾਸਰਿਰਯਦਤਾ,ਅਤਉਸਦਾ ਮਹਢਿਣਅਤਉਸਨਮਾਰਨਾਸਰਿਰਯਦਤਾਅਤਉਸਨਿਯਹਣ ਿਗ,“ਭਯਵਖਖਾਣੀਿਰ”ਅਤਨਿਰਾਨਉਸਨੂਪਣਹਥਾਦੀੂ

66ਿਦਪਤਰਸਮਯਹਿਦਹਠਾਸੀ,ਤਾਪਧਾਨਿਾਿਿਦੀਦਾਸੀਯਵਚ

67ਿਦਉਸਨਪਤਰਸਨਸਿਦਦਯਖੂ,ਉਸਨਉਸਨਵਯਖੂਅਤ

57ਅਤਿਝਿਿਉਠਅਤਉਹਦਯਵਰਧਝਠੀਗਵਾਹੀਯਦਤੀਅਤ

69ਇਿਨਿਰਾਣੀਨਉਸਨਫਰਵਯਖੂਅਤਉਨਾਨਯਿਹੜਿਿ

70ਅਤਉਸਨਫਰਇਨਿਾਰਿੀਤਾ।ਅਤਥੜੀਦਰਖਾਅਦ,ਯਿਹੜ ਿਿਖੜਸਨ,ਉਨਾਨਪਤਰਸਨਫਰਯਿਹਾ,ਸਚਮਚਤਉਨਾਯਵਚ

71ਪਰਉਹਸਰਾਪਅਤਸਹਖਾਿਿਯਹਣਿਗਾ,ਮਇਸਮਨਖਨ ਨਹੀਿਾਣਦਾਯਿਸਖਾਰਤਸੀਖਿਦਹ।

72ਅਤਦਸਰੀਵਾਰਿਿੜਦਾਡਯਗੂ।ਅਤਪਤਰਸਨਉਹਖਚਨ ਚਤੂਇੂਿਯਿਸਨਉਸਨਯਿਹਾਸੀ,ਿਿੜਦਦਵਾਰਖਾਗ

1ਅਤਉਸਵਿਸਵਰਮਖਿਾਿਿਾਨਖਜਰਗਾ,ਗਥੀੂਅਤਸਾਰੀ

2ਯਪਿਾਤਸਨਉਸਨਪਯਛੂ,ਿੀਤਿਹਦੀੂਦਾਰਾਿਾਹ?ਉਸਨ

3ਅਤਮਖਿਾਿਿਾਨਉਸਉਤਖਹਤਸਾਰੀੂਗਿਾਦਾਦਸ

4ਅਤਯਪਿਾਤਸਨਉਹਨਫਰਪਯਛੂ,ਿੀਤਿਝਉਤਰਨਹੀਯਦਦਾ?

5ਪਰਯਿਸਨਅਿਵੀਿਈਿਵਾਖਨਹੀਯਦਤਾ।ਇਸਿਈਯਪਿਾਤਸ

7ਅਤਖਰਖਾਸਨਾਮਦਾਇਿਸੀ,ਿਉਸਦਨਾਿਖਗਾਵਤਿਰਨ

8ਅਤਭੀੜਉਚੀ-ਉਚੀਚੀਿਦੀਹਈਉਸਦੀਇਛਾਿਰਨਿਗੀਯਿ

9ਪਰਯਪਿਾਤਸਨਉਨਾਨਉਤਰਯਦਤਾ,ਿੀਤਸੀਚਾਹਦਹਿਮ ਤਹਾਡਿਈਿਹਦੀੂਦਰਾਿਨਛਡਦਵਾ?

10ਯਿਉਯਿਉਹਿਾਣਦਾਸੀਯਿਪਧਾਨਿਾਿਿਾਨਉਸਨਈਰਖਾਦ

11ਪਰਮਖਿਾਿਿਾਨਿਿਾਨਪਯਰਤਿੀਤਾਯਿਉਹਖਰਖਾਨਉਨਾ ਦਿਈਛਡਦਵ।

12ਤਾਯਪਿਾਤਸਨਉਤਰਯਦਤਾਅਤਉਨਾਨਫਰਯਿਹਾ,ਫਰਤਸੀ ਿੀਿਰਗਿਮਉਸਨਾਿਿਰਾਯਿਸਨਤਸੀਿਹਦੀੂਦਾਰਾਿਾ ਿਯਹਦਹ?

13ਅਤਉਨਾਨਫਰਪਿਾਯਰੂ,ਉਹਨਸਿੀਖਯਦਓ।

14ਤਦਯਪਿਾਤਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਯਿਉ,ਇਸਨਿੀਖਰਾਿੀਤਾਹ? ਅਤਉਹਹਰਵੀਖਹਤਉਚੀਉਚੀਪਿਾਰਿਖਿ,ਉਸਨਸਿੀਖ ਯਦਓ।

15ਅਤਇਸਿਈਯਪਿਾਤਸਨਿਿਾਨਸਤਸਿਿਰਨਿਈ ਯਤੂਰਖਰਖਾਸਨਉਨਾਦਿਈਛਡਯਦਤਾਅਤਯਿਸਨਿਰੜਮਾਰ ਿਸਿੀਖਉਤਚੜਾਉਣਿਈਸਪਯਦਤਾ।

16ਅਤਯਸਪਾਹੀਉਸਨਪਿਰੀਅਮਨਾਮਿਹਾਿਯਵਚਿਗਏ।ਅਤ ਉਹਪਰਖਡਨਇਿਠਖਿਾਉਦਹਨ।

17ਅਤਉਨਾਨਉਹਨਖਗਣੀਿਪੜਪਯਹਨਾਏਅਤਿਯਡੂਦਾ ਤਾਿਖਯਨੂਅਤਉਹਦਯਸਰਉਤਰਯਖੂ।

18ਅਤਉਹਨਨਮਸਿਾਰਿਰਨਿਗਾ,ਹਿਹਦੀੂਦਪਾਤਸਾਹ, ਨਮਸਿਾਰ!

19ਅਤਉਨਾਨਉਸਦਯਸਰਉਤਿਾਨਨਾਿਮਾਯਰੂਅਤਉਸਉਤ ਥਯਿੂਅਤਗਡਯਨਵਾਿਉਸਨਮਥਾਿਯਿੂ।

20ਅਤਿਦਉਨਾਨਉਸਦਾਮਜਾਿਉਡਾਇੂ,ਤਾਉਹਨਾਨਉਸਤ ਖਗਣੀਰਗਦਾਰਗਿਾਹਯਦਤਾਅਤਉਸਦੂਪਣਿਪੜਉਸਨਪਾ ਯਦਤਅਤਉਸਨਸਿੀਖਦਣਿਈਖਾਹਰਿਗਏ।

21ਅਤਉਨਾਨਯਸਿਦਰਅਤਰਫਸਦਯਪਤਾ,ਸਮਊਨਨਾਦ ਿਰਨੀਅਨਨ,ਿਉਸਦਸਯਵਚਿਘਯਰਹਾਸੀ,ਨੂਪਣੀਸਿੀਖ ਚਿਣਿਈਮਜਖਰਿੀਤਾ।

22ਅਤਉਹਉਸਨਗਿਗਥਾਨਾਮਿਸਥਾਨਉਤਿੂਏ,ਯਿਸਦਾ ਅਰਥਹ,ਇਿਖਪੜੀਦੀਿਗਾ।

23ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਗਧਰਸਯਮਿਾਿਪੀਣਿਈਯਦਤੀ,ਪਰ ਉਸਨਨਹੀਿਈ।

24ਅਤਿਦਉਨਾਨਉਸਨਸਿੀਖਉਤਚੜਾਇੂ,ਤਾਉਨਾਨ ਉਸਦਵਸਤਰੂਪਸਯਵਚਵਡਅਤਉਨਾਉਤਪਰਚੀੂਪਾਿਯਿ ਹਰਇਿਮਨਖਨਿੀਿਣਾਚਾਹੀਦਾਹ।

25ਅਤਇਹਤੀਸਰਾਘਿਾਸੀ,ਅਤਉਨਾਨਉਸਨਸਿੀਖਯਦਤੀ।

26ਅਤਉਸਦਇਿਜਾਮਦਉਪਰਯਿਯਖੂਹਇੂਸੀ,ਿਹਦੀੂ ਦਾਰਾਿਾ।

27ਅਤਉਨਾਨਉਸਦਨਾਿਦਚਰਾਨਸਿੀਖਯਦਤੀ।ਇਿਉਸਦ ਸਿਪਾਸਅਤਦਿਾਉਸਦਖਖਪਾਸ।

28ਅਤਉਹਪਥੀਪਰੀਹਈਿੂਖਦੀਹ,ਅਤਉਹਅਪਰਾਧੀੂਦ

29ਅਤਯਿਹੜਿਘਦਸਨ,ਉਨਾਨਉਸਉਤਯਸਰਯਹਿਾਉਦਹਏ

33ਅਤਿਦਛਵਾਘਿਾੂਇੂ,ਤਾਨਵਘਿਤਿਸਾਰੀਧਰਤੀਉਤ

34ਅਤਨਵਘਿਯਿਸਨਉਚੀਅਵਾਜਨਾਿਪਿਾਰਿਯਿਹਾ, ਏਿਈ,ਏਿਈ,ਿਾਮਾਸਖਿਥਾਨੀ?ਯਿਸਦਾਅਰਥਹ,ਹਮਰ ਪਰਮਸਰ,ਮਰਪਰਮਸਰ,ਤਮਨਯਿਉਯਤੂਗਯਦਤਾਹ?

35ਅਤਉਨਾਯਵਚਿਈੂਨਯਿਹੜਿਿਖੜਸਨਇਹਸਣਿ ੂਯਖੂ,ਵਖ,ਉਹਏਿੀਿਾਹਨਖਿਾਯਰਹਾਹ।

36ਇਿੂਦਮੀਭਯਿੂਅਤਇਿਸਪਿਯਸਰਿਨਾਿਭਯਰੂਅਤ ਇਿਿਾਨਉਤਪਾਯਦਤਾਅਤਉਸਨਪੀਣਿਈਯਦਤਾਅਤਯਿਹਾ, “ਿਾਓ!ੂਓਦਖੀਏਯਿਿੀਏਿੀਿਾਸਉਸਨਉਤਾਰਨਿਈੂਵਗਾ। 37ਅਤਯਿਸਨਉਚੀਅਵਾਜਨਾਿਪਿਾਯਰੂਅਤਪਾਣਯਤੂਗ

38ਅਤਮਦਰਦਾਪਰਦਾਉਪਰਤਹਠਾਤਿਦਿਿਯੜੂਯਵਚਪਾਿ

39ਿਦਸਖਦਾਰਨਯਿਹੜਾਉਹਦਸਾਮਣਖੜਾਸੀ,ਵਯਖੂਯਿਉਹ

40ਉਥਦਰਦਖਰਹੀੂਔਰਤਾਵੀਸਨ:ਯਿਨਾਯਵਚਮਯਰਿਮ

41(ਿਦਉਹਗਿੀਿਯਵਚਸੀ,ਉਹਵੀਉਸਦਯਪਛ-ਯਪਛਚਿੀਅਤ

42ਅਤਹਣਿਦਸਾਮਹਈ,ਯਿਉਯਿਇਹਯਤੂਰੀਸੀ,ਅਰਥਾਤ ਸਖਤਦਯਦਨਤਇਿਯਦਨਪਯਹਿਾ।

43ਅਯਰਮਥੀੂਦਾਿਸਫ,ਇਿਸਯਤਿਾਰਿਗਸਿਾਹਿਾਰ,ਿ ਪਰਮਸਰਦਰਾਿਦੀਉਡੀਿਿਰਦਾਸੀ,ੂਇੂਅਤਯਪਿਾਤਸ ਿਿਦਿਰੀਨਾਿਯਗੂਅਤਯਿਸਦੀਦਹਨਤਰਯਸੂ।

44ਅਤਯਪਿਾਤਸਨਹਰਾਨੀਹਈਯਿਿੀਉਹਪਯਹਿਾਹੀਮਰਯਗੂ ਸੀ,ਅਤਸਖਦਾਰਨਖਿਾਿਉਸਨਪਯਛੂਯਿਿੀਉਹਮਯਰੂ ਹਇੂਸੀ।

45ਿਦਉਸਨਸਖਦਾਰਨਪਤਾਿਗਾਤਾਉਸਨਿਾਸਿਸਫਨਦ

46ਅਤਉਸਨਮਹੀਨਯਿਨਨਖਰੀਯਦੂਅਤਉਸਨਹਠਾਉਤਾਯਰੂ ਅਤਉਸਨਯਿਨਨਯਵਚਿਪਯਿੂ,ਅਤਉਸਨਇਿਿਖਰਯਵਚ

2ਅਤਹਫਤਦਪਯਹਿਯਦਨਖਹਤਤੜਿ,ਸਰਿਚੜਨਵਿਉਹ

3ਅਤਉਹੂਪਸਯਵਚਖਿ,ਸਾਨਿਖਰਦਦਰਵਾਜਤਪਥਰਿਣ

4ਅਤਿਦਉਨਾਨਯਨਗਾਹਮਾਰੀ,ਤਾਉਨਾਨਦਯਖੂਯਿਪਥਰ ਹਯਿੂਹਇੂਸੀ,ਯਿਉਯਿਉਹਖਹਤਵਡਾਸੀ। 5ਅਤਿਖਰਯਵਚਵੜਿ,ਉਨਾਨਇਿਿਵਾਨੂਦਮੀਨਸਿਪਾਸ ਖਠਦਯਖੂ,ਯਿਸਨਯਚਿਿਪੜਪਾਏਹਏਸਨ।ਅਤਉਹਡਰਗਏ। 6ਯਿਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,“ਘਖਰਾਓਨਾ।ਉਹਇਥਨਹੀਹ:ਉਹ ਿਗਾਵਖਯਿਥਉਨਾਨਉਸਨਰਯਖੂਸੀ।

7ਪਰਤਸੀਿਾਉ,ਉਸਦਚਯਿੂਅਤਪਤਰਸਨਿਹਯਿਉਹਤਹਾਡ ਤਪਯਹਿਾਗਿੀਿਯਵਚਿਾਯਰਹਾਹ:ਉਥਤਸੀਉਸਨਵਖਗ,ਯਿਵ ਉਸਨਤਹਾਨਯਿਹਾਸੀ।

8ਅਤਉਹਝਿਖਾਹਰਗਏਅਤਿਖਰਤਭਿਗਏ।ਯਿਉਯਿਉਹ

9ਿਦਯਿਸਹਫਤਦਪਯਹਿਯਦਨਤੜਿਉਯਠੂਤਾਉਹਪਯਹਿਾ ਮਯਰਿਮਮਗਦਿੀਨੀਨਪਗਿਹਇੂਯਿਸਯਵਚਉਸਨਸਤਭਤ ਿਢਸਨ।

10ਅਤਉਸਨਿਾਿਉਨਾਨਦਯਸੂਿਉਹਦਨਾਿਸਨ,ਿਦ ਉਹਸਗਿਰਦਅਤਰਰਹਸਨ।

11ਅਤਿਦਉਨਾਨਸਯਣੂਯਿਉਹਯਿਉਦਾਹਅਤਉਸਨ ਦਯਖੂਯਗੂਸੀ,ਤਾਉਨਾਨਯਵਸਵਾਸਨਾਿੀਤਾ।

12ਉਸਤਖਾਅਦ,ਉਹਉਨਾਯਵਚਦਨਇਿਹਰਰਪਯਵਚਪਗਿ ਹਇੂ,ਿਦਉਹਤਰਦ-ਯਫਰਦਦਸਯਵਚਚਿਗਏ।

13ਅਤਉਨਾਨਿਾਿਖਾਿੀਖਚਹਏਿਿਾਨਇਸਖਾਰਦਯਸੂ, ਨਾਹੀਉਨਾਨਯਵਸਵਾਸਿੀਤਾ।

14ਇਸਤਖਾਅਦਉਹਯਗੂਰਾਚਯਿੂਨਪਗਿਹਇੂਿਦਉਹ ਭਿਨਿਰਰਹਸਨ,ਅਤਉਨਾਦੀਅਯਵਸਵਾਸਅਤਯਦਿਦੀ ਿਠਰਤਾਨਾਿਉਨਾਨਯਝੜਯਿੂ,ਯਿਉਯਿਉਨਾਨਉਨਾਉਤ ਯਵਸਵਾਸਨਹੀਿੀਤਾਯਿਨਾਨਉਸਨਿੀਉਠਣਤਖਾਅਦਵਯਖੂ ਸੀ।

15ਅਤਉਸਨਉਨਾਨਯਿਹਾ,ਤਸੀਸਾਰਸਸਾਰਯਵਚਿਾਓਅਤਹਰ ਪਾਣੀਨਖਸਖਖਰੀਦਾਪਚਾਰਿਰ।

16ਯਿਹੜਾਯਵਸਵਾਸਿਰਦਾਹਅਤਖਪਯਤਸਮਾਿਦਾਹਖਚਾਇੂ ਿਾਵਗਾ।ਪਰਯਿਹੜਾਯਵਸਵਾਸਨਹੀਿਰਦਾਉਹਦਸੀਹਵਗਾ।

17ਅਤਇਹਯਚਨਯਵਸਵਾਸਿਰਨਵਾਯਿੂਦਯਪਛੂਉਣਗ।ਮਰ ਨਾਮਉਤਉਹਭਤਾਨਖਾਹਰਿਢਦਣਗ।ਉਹਨਵੀੂਭਾਸਾਵਾ

ਨਾਿਗਿਿਰਨਗ।

18ਉਹਸਪਾਨਚਿਿਣਗ;ਅਤਿਿਰਉਹਿਈਮਾਰਚੀਜਪੀਦ ਹਨ,ਤਾਇਹਉਹਨਾਨਨਿਸਾਨਨਹੀਪਹਚਾਏਗਾ।ਉਹਯਖਮਾਰਾ ਉਤਹਥਰਖਣਗ,ਅਤਉਹਠੀਿਹਿਾਣਗ।

19ਤਦਪਭਦਉਨਾਨਾਿਗਿਿਰਨਤਖਾਅਦ,ਉਹਸਵਰਗਯਵਚ ਉਠਾਇੂਯਗੂਅਤਪਰਮਸਰਦਸਿਪਾਸਖਠਯਗੂ। 20ਅਤਉਨਾਨਖਾਹਰਿਾਿਹਰਥਾਪਚਾਰਿੀਤਾ,ਪਭਉਨਾਦ ਨਾਿਿਮਿਰਦਾਹ,ਅਤਯਨਸਾਨਾਨਾਿਖਚਨਦੀਪਸਿੀਿਰਦਾਹ। ੂਮੀਨ।