Nepali - The Book of Prophet Isaiah

Page 1


अधाय१

१यहूाााराजाहरउज्याह,योताम,आहाजरहहजहायाहाो समयमाआमोजााछोरायशयालयहूारयरशलमाोबारमा ूखााूशशन

२हआााश,सश,रहपथ्,ााशथाप,हाशहापरमप्ल ्न्ुाोछ,मलछोराछोर्हरलाापालशपोषणगराोछर हााुाोछ,तरहतश्हरलमरोहिरुमाहिदोहगरााछशन 3गोरलआफशोमाहलालााहिनछ,रगधालआफशोमाहलााो खोरलााहिनछ,तरइसाुललजानश,मरामाहशसहरलहििार गूशशन

४अरपाप्जाहत!अधमल्ाररुाामाहशसहर,ूषााम गशहराासनाश,भषसनाशहर!हतश्हरलपरमप्लाा तागााछश,हतश्हरलइसाुलाापहितलााररसउठाुाा छश,हतश्हरपहछहटााछशन

५हतम्हरलााहाशअझधरपहारगशपछ?हतम्हरझनझश हिदोहगशछे:साराटाउाोहबराम्छ,रसाराहूयामजोरछन 6पतालाूजखटाउाोसमाशहाहसमाोरोगछश;तर घाउहर,िोटहर,रसडशघाउहरमातछश;त्शबन गररुााछश,शबाहधुााछश,शतमलहमलशरमपाररुाा छशन

७हतम्हराोूशउजाड्ुाोछ,हतम्हरााशहरहर आगोलजलााछशनहतम्हराो्हम,परूश्हरल हतम्हराअगाहडखाइरहााछश,रयोउजाड्ुाोछ, परूश्हरलपराहजतगराोजसोन ८अहशहसयोशा्छोर्ूाखबार्ाोझपड्जस,ााकोाो बगिामाबाससाशजस,घराहालाोशहरजसछोहडुाोछन 9यहूसशाहराापरमप्लहाम्ाहाथोरमातबाा्रहाो ्ु,हाम्सूोमजसहशहथयेरगमोराजसहशहथयेन १०हसूोमााशासाहरहो,परमप्ाोििशसश;ह गमोरााामाहशसहरहो,हामापरमशराोविसासशन ११परमप््नहनछ,“हतम्हराोधरबहलूाशहरमरोलाहग ााामाोलाहग?”“म्डाहराोहोमबहलरपोहषत पशहराोबोसोल्ररुाोछ;अहशमसाढहर,थमाहरिा बाखाहराोरगतमापसनछशन”

१२जबहतम्हरमरोसामउपजसतहशआउछे,मरोआगश ाज्िशहतम्हरलााासलयोमागो?

१३अबउपानवथाा्ट्हरशलाय;धपमरोलाहगघहणत छ;औस्रहिशामहूशहर,स्ाहराोबोलािट,महटाउश सज्श;योअधमहो,पहितस्ापहशन १४हतम्हरााऔस्रहतम्हराातोहाुाािाडहरलाा

२९हाशहाहतम्हरलिाहााफलाटाारखहरूखर हतश्हरलज्तहशछश,रहतम्हरलरोजााबगिाहराा हशज्हतम्हरलज्तहशछेन

30हाशहाहतम्हरपातओइलाुाोफलाटाोरखजस हशछे,रपाश्श्ुाोबगिाजसहशछेन ३१अहशबहलयाहरधातझहशछशरबशाउशहरआगोाो

यशया

बशाउशछशनजाहत-जाहतलुा-अाााोहिरुमातरिार उठाउशछशश,शतहतश्हरलअबउपानयुगशहसकछशन ५हयााबाोघराशा,आओ,हाम्परमप्ाोजोहतमाहहडेन ६यसाारणतपाालआफशामाहशसहरयााबाोघराशालाा ताय्ुाोछ,हाश्शहतश्हरपिबाट्ररुााछश,र पहलश्हरजस्हिषिाण्गशहरहश,रहतश्हर हिूश्हराासनाशहरमाखश्छशन

७हतश्हराोूशसशरिाू्ल्ररुाोछ,शतहतश्हराो ्णाराोाशअनछ;हतश्हराोूशघोडाहरल्ररुाो छ,शतहतश्हराारथहराोाशअनछन

८हतश्हराोूशपहशमहतहरल्ररुाोछ;हतश्हरआफश हातलबशाुाोाामलाापजागछश,जशहतश्हरााआफश औलाहरलबशाुााछशन

९अहशतचमाहशसहशहररनछ,रमहाशमाहशसलआफलााशम बशाउछ:तसलहतश्हरलााकमाशगरन 10परमप्ाो्यरउहााोि्िाोमहहमााोलाहग, िटाशह्तपसरधलोमालान

११माहशसाोघमण्शजरतलझाररशछ,रमाहशसाोअहाार तलझाररशछ,रतसहूशपरमप्मातउचहशहशछन १२हाशहासशाहराापरमप्ाोहूशघमण्रघमण् पतामाहथआउशछ,रपताजोमाहथउठाइुाोछ,र उसलाातलझाररशछन

१३अहशलबशाशाासबअगारअगाूिूारहरमाहथ,र बाशाशाासबफलाटाारखहरमाहथ, १४अहशसबअगापितहरमाहथ,रसबअगापहाडहरमाहथ, १५अहशहराअगोधरहरामाहथ,रहरापखालमाहथ, १६अहशतश्शाासबजहाजहरमाहथ,रसबसनर हितहरमाहथन

१७अहशमाहशसाोघमणतलझाररशछ,रमाहशसाोअहाार

तलझाररशछ:अहशतसहूशपरमप्मातउचहशहशछन

१८अहशउसलमहतहरलाापणरपमाशषगशछन

१९अहशपरमप्ाोडररउहााोि्िाोमहहमालगूा,जब उहापथ्लाा्याशारपमाहलाउशउठशहनछ,हतश्हर

िटाशाागफाहररपथ्ाागफाहरमाजाशछशन

२०तसहूशमाहशसलआफशोलाहगबशाुाासशरिाू्ाा महतहर,त्पतालपजागशलाा,त्महतहर,िमरोर मसााोअगाहडफाकछन

२१परमप्ाोडरलरउहााोि्िाोमहहमालगूा,जबउहा पथ्लाा्याशारपमाहलाउशउठशहनछ,िटाशाा धाराहररह्रालािटाशहरााटपाहरमाजाशन

२२माहशसबाटअलगबस,जसाोसासउसाोशाामाछन हाशहाउसलाााहाबाटहररश? अधाय३

१६अहशपरमप््नहनछ,“हसयोशााछोर्हरअहाार्छश, रघाट्उठाुररआखाउिालरहहडछश,हहडूा,

ापालाोसटातालखइहलश्ागहशछ;रपटाोसटा ्ासगााोपटााहशछ;रसनरतााोसटाजलशहशछन २५तरामाहशसहरतरिारलमाररशछश,रतराि्रहरयुमा माररशछशन

२६अहशतसााढोााहरलहिलापरहिलापगशछश;रतो उजाड्ुर्इमाबसछन अधाय४

1तससमय,सातजशास्हरलुाजशापरषलाासमातर ्नछश,“हाम्आफशरोट्खाशछेरआफशलगालगाउशछेन हामोअपमाशहटाउशाोलाहग,ािलतपाााोशाउलहाम्लाा बोलाइयोसन”

२तसहूशपरमप्ाोहागोसनररगेरिशाल्हशछ,अहश इसाुलबाटबािााहराालाहगपथ्ाोफलउतमरसनर हशछन

३अहशयसोहशछहाहसयोशमाछोहडुााहररयरशलममा बाा्रहााहर,यरशलममाबसहरााब्िमालजखुाा पतालाापहित्हशशछन

४जबपरमप्लहसयोशााछोर्हराोफोहोरधोइहूशहशछ, रनायाोआतारजलाउशआतााारायरशलमाोरगतलाा तसाोब्िबाटशुपाशहशछन

५अहशपरमप्लहसयोशपिताोपताबाससाशरतसाो स्ाहरमा,हूशमाबाूलरधिाररातमाजालामख्ाोिमा सहषगशहशछ:हाशहासबमहहमामाहथसरकाहशछन

6अहशहूउसोगम्बाटछायााोलाहग,रआध्रिषाबाट

आशयाोलाहग,रआध्बहर्बाटआशयाोलाहगुउटापाल

हशछन

अधाय५

१अबममरोहपयाोलाहगमरोहपयाोूाखबार्ाोबारमाग्त गाउशछनमरोहपयाोूाखबार्ाोबगिाुाूमफलूाय्

डाडामाछन

२अहशउशलतसलााबारलगाु,रतसााढङाहरजमागर, रतसमासब्नाउतमूाखाोबोटरोप,रतसाोब्िमा ुउटाधरहराबशाु,रतसमाूाखाोाोलपहशबशाु:रतसल ूाखफलाउशछ्शरउसलआशागय्,रतसलजङल्ूाख फलायोन

३अहशअब,हयरशलमााबाहसनाहररयहूााा माहशसहरहो,मरमरोूाखबार्ाोब्िमानायगरन ४मरोूाखबार्मामलशगराोअरागशसहानोर?हाश, जबमलूाखफलाउशआशागर,तबजङल्ूाखफलो?

५अहशअबजाशहोस;ममरोूाखबार्ाोलाहगागशछ्शर हतम्हरलाा्नछ:मतसाोबारउख्शछ,रतोखाइशछ;र तसाोपखाल्ताउशछ,रतोाज्िइशछन ६अहशमतसलााउजाडपाशछ;तसलााााटछाटगररशछश,

हछटोगरश,ताहाहाम्तोूखसाे;अहशइसाुलाापहित परमशराोसलाहशहजाआओसरहाम्तोजानसाे!”

२०हधकारछहतश्हरलाा,जसलखराबलााअसलर

उजालोलााअधारोमानछश;जसलत्तोलााम्ठोरम्ठोलाा

२१हधकारछहतश्हरलाा,जोआफशदहषमाबजुमाशछशर

यशया

२६अहशउहालटाढाबाटआउशजाहतहरलााझणा उठाउशहशछ,रपथ्ाोछउबाटहतश्हरलााससाउशहशछ: अहशहर,हतश्हरदतगहतमाआउशछशन

२७हतश्हरााब्िमााोह्पहशथाकछश,शतठसखाशछश; ाोह्पहशउघछश,शतहशूाउशछश;शतहतश्हराो ामराोपटााखालोहशछ,शतहतश्हराोजतााोहफता ्ाहिशछन

२८जसााााडहरत्खाछश,रहतश्हराासबधशहर ताहशुााछश,हतश्हरााघोडाााखरहरिामाढङाहर जसरहतश्हराापासगाहरआध्बहर्जसागहशशछशन २९हतश्हराोगजशहसहजसहशछ,हतश्हरजिाशहसह जसगजशछशनहो,हतश्हरगजशछशरहशाारसमातछशर सरहकतरपमालजाशछश,रासलपहशतसलााबिाउशछशन ३०अहशतसहूशहतश्हरसमदाोगजशजसहतश्हराो हिरुमागजशगशछश:रयहूासल्हमहतरहय््श,अधारो रशोाूखछ,रतसाोआााशमाउजालोअधारोहशछन

अधाय६

१राजाउज्याहाोमत्ुाोिषमामलपरमप्लााअगो रउििहसहासशमाहिराजमाश्ुाोूख,रउहााोरथल

मजनर्ररुाोहथयोन

२तसाोमाहथसराहफमहरउह्ुााहथु:पताााछ-छ पखटाहथु;ूािटालउशलआफशोअशहारढााााहथु, ूािटालउशलआफशाखटाढााााहथु,रूािटालउश्

उडथन

३अहशुउटालअा्लाााराुर्श,“पहित,पहित,पहित, सशाहराापरमप्हशहनछ:सारापथ्उहााोमहहमाल ्ररुाोछन”

४अहशाराइरहाोआिाजलढोााााखामाहरहजलु,रघर धिाल्ररयोन

५तबमल्श,“हधकारछमलाा!हाशहामशष्ु;हाशहा मअशुओठ्ुाोमाहशसह,रमअशुओठ्ुाा माहशसहराोब्िमाबसछ,हाशहामराआखालसशाहराा परमप्महाराजाहधराजलााूखाोछन” ६तसपहछसराफहरमधुाजशालिू्बाटहिमटाल हशाालाोआगोाो्सगोहातमाहलुरमाहाउडरआुन ७अहशउहालमरोमखमाराखश्योर्न्यो,“हर,यसल हतमोओठछोुाोछ;अहशहतमोअधमहटाइुाोछ,रहतमो पापशु्ुाोछन”

८अहशमलपरमप्ाोआिाजसश,“मासलाापठाय,र हामोहशज्ाोजाश?”तबमल्श,“मयहाछ;मलाापठायन” 9अहशउहाल्न्यो,“जारय्माहशसहरलाा्श,'सश,तर बझूशे;रूखछे,तरबझूशेन'

१०य्माहशसहराोहूयमोटोपाररूय,हतश्हरााााश ्ार्पाररूय,रहतश्हरााआखाबनगररूय;शतता हतश्हरलआफशाआखालूखछश,आफशाााशलसनछश,र आफशाहूयलबझछश,रफाशछशरहशाोहशछशन

९अहशुफाइमाोहशरसामररयाहोरसामररयााोहशर

हतम्हरहशह्तरपमासाहपतहशछशेन १०अहशपरमप्लफररआहाजलाा्न्यो,

११परमप्हतम्हराापरमशरबाटाशहिनमाग;िाहतो गहहराइमाहोसिामाहथाोउिाइमान

१२तरआहाजल्श,“ममायछश,शतमपरमप्ाोपर्का गशछन”

१३अहशउशल्श,“हूायूााघराशा,अबसश!ा

१८अहशतसहूशयसोहशछ,हापरमप्लहमशाा शू्हराोछउछाउमा्ुाोहझगारअशरूशमा्ुाो मेर्लााबोलाउशहशछन

१९अहशहतश्हरआउशछशरहतश्हरसबउजाड उपतााहरमा,िटाशाागफाहरमा,सबााडाहरमाहथर सबझाड्हरमाबसछशन

२०तसहूशपरमप्ल्ाडामाहलुाोछराल,अथातशू्पारर अशरााराजााारा,टाउाोरखटााोरेखेररहूशहशछ;र ूाह्पहशखेररहूशहशछन

२१तसहूशुउटामाहशसलुउटागाारूािटा्डापा्शछन २२अहशयसोहशछ,हाशहाहतश्हरलपशसूधहूशछश, तसलउसलमकशखाशछनहाशहाूशमाबाा्रहाासबल

मकशरमहखाशछशन

२३अहशतसहूशयसोहशछ,हाजहाहजारिाू्ाा हसकामाहजारूाखााबोटहरहथु,तहाााडार हसउड्हरपहशहशछशन

२४माहशसहरााडारााडाहलुरतहाआउशछशहाशहा सारा्हमााडारहसउड्ल्ररशछन

२५अहशसबडाडाहरमाजहााोूालोखहशनछ,तहाहसउड्र ााडााोडरहशछशनतरतहागोरहरपठाउशरसाशा गाािसहरखिाउशाामहशछन

अधाय८

1परमप्लमलाा्न्यो,“ुउटाठलोमठालयरतसमा माहशसाोालमलमहर-शाललहाशबजाोबारमालखन २अहशमलहिशासयोगसाक्हरलााराडगशाोलाहगहलु: पजाहार्उररयाहरयबरकाहााछोराजाररयान ३अहशमअगमिाहूश्ाहागु,रउश्ग्ित््इशरुउटा छोरोजनाइशनपरमप्लमलाा्न्यो,“तसाोशाउमहरशाललहाशबजराखन”

४हाशहातोबालाल“मरोबबारमर्आमा”्शराराउश हसक्नापहहलश,ूम्शााोधश-समहतरसामररयााोलट अशरााराजााहालहगशछन

५परमप्लफररमलाा्न्यो, ६हाशहाय्माहशसहरलश्लोहाोपाश्लााअस्ाारगछश जशहबसारबगछ,ररस्शररमलाहाोछोरामारमाउछश; ७अबहर,परमप्लहतश्हरमाहथशू्ाोपाश्,शज्शाल्र धर,अशरााराजा,रउसाोसबगेरिसहहतलाउशहशछन अहशयआफशासबखोलाहरमाहथिढशछरआफशासब हाशारहरपारगशछन ८अहशययहूाहूजाशछ;यबयछरमाहथबाटबयछ,य घाट्समपयछ;रउसाोपखटााोफलािटलहतमो्हमाो िेडाइ्ररशछ,हइमाशुलन

९हमाहशसहरहो,ुाताबुहोओ,अहशहतम्हरटका-टका पाररशछे;अहशटाढाााूशहरबाटआउशसबमाहशसहरहो, धाशहूुरसश;ामरासर,अहशहतम्हरटका-टका

८परमप्लयााबाहाुउटाििशपठाउश्यो,रतो इसाुलमाहथआयोन

9अहशसबमाहशसहरल,ुफाइमरसामररयाााबाहसनाहरल पहश,जसलघमणरदढहूयल्नछश,थाहापाउशछश, १०इटाहरढलााछश,तरहाम्ााटााढङाहरलहशमाण गशछे:श्ारााारखहरााहटुााछश,तरहाम् हतश्हरलााूिूाराारखहरमापररणतगशछेन ११यसाारणपरमप्लरस्शााशतहरलााउसाोहिरुमा खडागशहशछ,रउसााशतहरलााुासाथ्लागशहशछन १२अगाहडहसररयाल्हररपछाहडपहलशत्हरहशछश;अहश हतश्हरलमखखोलरइसाुललााहश्शछशनय्सबहूाहू पहशउहााोररसमराोछश,तरउहााोहातअझपसाररुाो छन

१३हाशहामाहशसहरआफलाापहारगशहतरफाूशश,शत हतश्हरलसशाहराापरमप्लााखोजछशन

१४तसलपरमप्लइसाुलाोटाउाोरपचर,हागारछाल ुाहूशमाााहटहूशहशछन

१५िुरसमाहशतवज्हशरहो,रझटहसााउशअगमि्ा पचरहोन

१६हाशहायसजाहतााअगिाहरलहतश्हरलााभममा पाछश;रहतश्हरबाटडोऱयाइुााहरशषहनछशन

१७यसाारणपरमप्हतश्हरााजिाशमाहशसहरसगखश् हशहशछश,शतहतश्हरााटहरा-टहर्रहिधिाहरमाहथूया गशहशछ:हाशहाहतश्हरसबापट्रूषछश,रपता मखलमखतापणाराबो्छनय्सबाोबािजूपहशउहााो ररसमराोछश,तरउहााोहातअझफहलुाोछन १८हाशहाूषताआगोझज्छनतसलहसउड्रााढाहर ्सपाशछनतसलजङलााझाड्हरमाआगोबा्शछरत् धिााोमसोझमाहथउठशछशन

१९सशाहराापरमप्ाोकोधलगूाूशअधारो्ुाोछ, रमाहशसहरआगोाोइगशजसहशछश;ासलपहशआफशो ्ाइलााछोडशछशन

२०अहशउसलूाहहशहातबाटखोसछर्ोााउशछ;रउसल

ूबहातबाटखाशछरहतश्हरसनषहशछशश;हतश्हर पतालआफशहाताोमासखाशछशन

२१मशशुफाइमरुफाइममशशहशछशनहतश्हरसब हमलरयहूााोहिरुमाहशछशनय्सब्ुतापहशउहााो ररसमराोछश,तरउहााोहातअझपसाररुाोछन अधाय१०

१हधकारछहतश्हरलाा,जसलअधम्आूशहरजार् गछश,रजसलआफलतोााााठोरआजाहरलखछश; 2हतश्हरलगररबहरलाानायबाटिह्तगछश,मरा माहशसहराागररबहराोहाखोसछश,ताहाहिधिाहर हतश्हराोहशाारबशशरटहरा-टहर्हरलाालटशसाश!

९ाा्शोााम्शजसछशर?ाहमाथअपाूजसछश?ा सामररयाूम्शाजसछश?

१०जसर्मरोहातलमहतहराोराजहराबागराोछ, जसाााहूुाामहतहरयरशलमरसामररयााा्ना

२२हाशहातपाााोपजाइसाुलसमदाोबालिाजस्ु तापहशहतश्हरमधाह््ागफाशछश:तोहाुाोहिशाश

२३हाशहासशाहराापरमप्परमप्लसमणूशाो ब्िमाहशह्तरपमाहिशाशगशहशछन

२४तसलसशाहराापरमप्परमशरयसो्नहनछ,ह हसयोशमाबसमरामाहशसहर,अशरूजखशडरायनतसल हतम्हरलाालेरोलहहााउशछरहमशलजसहतम्हराो हिरुमाआफशोलेरोउठाउशछन

२५हाशहाअबाह्समयमकोधशानहशछ,अहशमरोकोध हतश्हराोहिशाशमाहशछन

२६अहशसशाहराापरमप्लओरबाोिटाशमाहमदाशलाा पराहजतगरझतसमाहथाोरािलाउशहशछनजसर्उहााो लेरोसमदमाहथहथयो,तसर्शउहालहमशाोतररााल तसलााउठाउशहशछन

२७अहशतसहूशयसोहशछ,हातसाोबोझहतमोााधबाट रतसाोजिाहतमोघाट्बाटहटाइशछ,रअह्षााोाारणल जिाशाशहशछन

२८यअयातमाआइपगाोछ,यहमगोशमापहगसााोछ; उसलहमामाशमाआफशोरथहरराखाोछन

२९हतश्हरघाट्पारगररसाााछश;हतश्हरलगबामा आफशोबासबसााछश;रामाडराुाोछ;शायलाोहगबा ्ागाोछन

30हगल्मा्छोर्,आफशोआिाजउठायनहअशाथोत, लशलाासशायन

३१मूमशाहहटाइयो;गब्मााबाहसनाहर्ाय्ला्ुन ३२तोहूशअझपहशयशोबमाशरहशछ;उसलहसयोशा् छोर्ाोपित,यरशलमाोडाडामाहथआफशोहातहलाउशछन ३३हर,सशाहराापरमप्लडरलहागाााटशहशछनअगा माहशसहरााहटशछशरअहाार्हरशमहशछशन

३४अहशउसलफलामलजङलााझाड्हरााटशछ,र लबशाशशज्शाल्सशाााराढ्शछन अधाय११

1हयशाोठटाबाटुउटालेरोहशसशछ,रतसाोजराबाट ुउटाहागाउमशछन २अहशपरमप्ाोआतातसमाहथरहशछ,बजुर समझशज्ाोआता,सलाहरशज्ाोआता,जाशर परमप्ाो्याोआतान

३अहशपरमप्ाो्यमाउसलाासमझूारतलाउशछ;उसल आफशोआखालूखाोाराहररनायगशछश,शतााशल सशाोाराहररहपााउशछशन

४तरउहालधाहमातााासाथगररबहराोनायगशहशछ,र

शान्ुाोछ,रतपाालमलाासान्शाहूश्ुाोछन २हर,परमशरमरोमज्हशहनछ;म्रोसागशछ,र

१आमोजााछोरायशयालूखाोबहबलोशाोबारमायोूखू सनशहोन

२अगोपितमाझणाउठाओ,हतश्हरलााउचसरमा बोलाओ,हातहलाओ,ताहाहतश्हराल्शहराा ढोााहरमाजाशसाशन

३मलमरापहितजशहरलााआजाहूुाोछ,मरोकोधाो लाहगमलमराशज्शाल्जशहरलाापहशबोलाुाोछ,मरो उचतामारमाउशहरलाापहशन ४पहाडहरमाठलो््डाोआिाजसहशनछ,ठलोजाहतजसो; जाहतहरााराजहर्ला्ुाोाोलाहलाोआिाज; सशाहराापरमप्लयुाोसशालाा्लागशहनछन ५हतश्हरटाढााोूशबाट,सगाोपलोछउबाटआइरहाा छश,परमप्रउहााोकोधााहहतयारहर,साराूशलाा शाशगशन

६हतम्हरहिलापगर,हाशहापरमप्ाोहूशशहजाछ;तो सिशज्माशबाटहिशाशजसआउशछन

७तसाारणसबहातामजोरहशछश,रहरामाहशसाोहूय पगशछन

८अहशहतश्हरडराउशछश:िूशारप्डालहतश्हरलाा समातछश;पसििूशामापरा्स्झहतश्हरप्डामाहशछश: हतश्हरुाअाालााूखरछकपशछश;हतश्हराो अशहारआगोाोजालाजसहशछन ९हर,परमप्ाोहूशआउूछ,कोधर्याशाकोधसहहताो

करहूश,ूशलााउजाडपाशरतसाापाप्हरलाातसबाट शाशगशन

१०हाशहाआााशााताराहररतसााशकतहरलआफशो पााशहूशछशशनसयउूयहूाअधारोहशछ,रिनमाल

आफशोपााशहूशछशन

११अहशमससारलााहतश्हराोूषतााोलाहगूणहूशछ,र ूषहरलााहतश्हराोअधमाोलाहग;रमघमण्हराो अहाारलाारोकछ,र्याशाहराोअहाारलाातल

झाशछन

१२ममाहशसलााहशखरसश्नापहशबहमलबशाउशछ, ओप्राोसशाोटपो्नापहशमाहशसलााबहमलबशाउशछन १३तसाारण,मआााशहलाउशछरपथ्आफशोठाउबाट हटशछ,सशाहराापरमप्ाोकोधमारउहााो्याशा कोधाोहूशमान

१४अहशहतश्हरखहूुाोमगजसहशछश,रासल शबोााो्डाजसहशछशनहतश्हरपतामाहशसआफशो

१५फलापशहरालााघोिरमाररशछ,रहतश्हरसगहम्श

१२हलहसफर,प्ाताोपत,तसगबाटासर्खसोस!त ासर्ााहटुरजहमशमाढाहलयोस,जसलजाहतहरलाा ामजोरबशायो!

१३हाशहाहतम्लआफशोहूयमा्शााछे,'मसगमा उकशछ,ममरोहसहासशलाापरमशरााताराहर्नामाहथ उठाउशछनमउतराोछउमारहाोस्ााोपितमापहश बसछन'

१४मबाूलहराोउिाइ्नामाहथउकशछ;मसि्चजस हशछन

१५तपहशहतम्लााशरामा,खाडलाोहाशारमाझाररशछन

१६हतम्लााूखहरलहतम्लााुाटालहशछशरहतम्लाा हििारगशछशर्नछश,'ायोतह्माहशसहोजसलपथ्लाा

हलायोरराजहरलााहलायो?'

१७जसलससारलााउजाडसाशबशायो,रतसााशहरहर धसपाय्,जसलआफशााू्हराोघरखोलश?

१८सबजाहतहरााराजाहर,त्सब,आ-आफशोमहहमामा सहतरहााछश,पताजशाआ-आफशोघरमान

१९तरहतम्आफशोहिहाशबाटहघशलागोहागाझफाहाुाा छे,रतरिारलघोिरमाररुााहराोलगाझ,जोखाडलाा ढङाहरमाखसछश,खटामहशाज्िुाोलाशझन

२०हतम्हतश्हरसगगाहडशछशे,हाशहाहतम्लआफशो ूशलााशषपारााछेरआफशामाहशसहरलाामारााछेन ूषाामगशहराासनाशाहहलहिहशशछशशन

२१हतश्हराापखाहराोअधमाोलाहगतसाा छोराछोर्हराोहतााोतयार्गर,ताहाहतश्हरउठश शसाश,शत्हमअहधाारगशसाश,शतपथ्ाोसतह शहरहरल्रशन

२२हाशहामहतश्हराोहिरुमाउठशछ,सशाहराा परमप््नहनछ,रबहबलोशबाटशाम,बाा्रहााहर,छोरार ्हतजाहरलााााहटहूशछ,परमप््नहनछन २३मयसलाााडाहराोसमहतरपाश्ाोपोखर्बशाउशछन मयसलााहिशाशाोािोलबढाशछ,सशाहराापरमप् ्नहनछन

२४सशाहराापरमप्लयसो्शरशपथखाश्ुाोछ, “जसोमलसोिाोछ,तसहशछ;रजसोमलयोजशा बशाुाोछ,तसहशछन”

25ममरोूशमाअशर्हरलाािाशािरपाशछ,रमरा पितहरमातसलाापतालाला्िशछनतबतसाोजिा हतश्हरबाटहटशछ,रतसाोबोझहतश्हरााााधबाट हटशछन

२६योसारापथ्माहथराजखुाोउदशहो;रयोसब जाहतहरमाहथपसाररुाोहातहोन

२७हाशहासशाहराापरमप्लयोजशाबशाउश्ुाोछ, अहशासलतसलााहिफलपाशसकछ?उहााोहात पसाररुाोछ,अहशासलतसलाारोकछ? २८राजाआहाजाोमत्ुाोिषमायोबोझहथयोन

६हाम्लमोआबाोअहााराोबारमासशााछे;तोधर घमण्छ;उसाोअहाार,उसाोघमणरउसाोकोधाो बारमापहश:तरउसाोझटतसोहशछशन ७तसलमोआबलमोआबाोलाहगहिलापगशछ,हरालहिलाप गशछ;हारहरसथााजगहराालाहगहतम्हरलहिलापगशछे; हश्यशहतश्हरघाइत्ुााछशन ८हाशहाहसोशााखतहररहसबमााोूाखाोबोट ओइलाुाोछनजाहत-जाहतााशासाहरलतसाामख बोटहर्ताुााछशनहतश्हरयाजरसमआइपगााछश, हतश्हरमर्हममाघहमरहााछशनतसााहागाहर फहलुााछश,हतश्हरसमदपाररपगााछशन ९तसलमहसबमााोूाखाोबोटयाजराोरोूशसगहिलाप गशछनहहशबोशरुलालह,महतम्हरलाामरोआसल ह्जाउशछ,हाशहाहतम्हरााग्रााल्शफलहरर हतम्हरााबाल्हराोलाहगशाराबाज्खसाोछन १०अहशपशसखतबाटआशनरआशनहरायो;रूाखबार्मा ग्तगाइशछश,शतजयजयाारहशछ;हानचहरलआफशो ाोलमाूाखमदप्शछशश;मलहतश्हराोूाखाोरसाो आिाजबनगराोछन

११तसलमरोहूयमोआबाोलाहगि्णाजसबजछ,रमरो

ह्त््ागहाहरशाोलाहगन

१२अहशयसोहशछ,जबमोआबउचसाशमाथाााोूखछ, तबयपाथशागशआफशोपहितसाशमाआउशछ;तरयसफल

१३मोआबाोबारमापरमप्लतससमयूजखशयसो्न

आउश्ुाोहोन

१४तरअबपरमप्ल्न्ुाोछ,“त्शिषह्त,जालाूार् ाामूाराोिषजस,मोआबाोगेरि,तोठलो््डसगतच हशछ;रबाा्रहााहरधरसाशोरामजोरहशछशन”

अधाय१७

१ूमससाोबारमायोसनश:हर,ूमससशहररहशछश,र तो्यािशषाोथपोहशछन

2अरोुरााशहरहरताहगुााछशनत््डाााबथाशहर बसछश,जोसतछशरासलपहशहतश्हरलाातसाउशछशन

3ुफाइमबाटहालाहरहटाइशछश,ूम्शाबाटराजर हसररयाााबाा्रहााहरपहशशषहशछशनहतश्हर इसाुलाासनाशाोगेरिजसहशछश,सशाहराापरमप् ्नहनछन

४तसहूशयसोहशछ,यााबाोगेरिपातलोहशछ,रउसाो शर्राोबोसोपातलोहशछन

५अहशयोाटश्गशलबाल्बटलारआफशोहातलबाला ााटूाजसहशछ;रपाामाोबस्माबालाबट्शमाहशसजस

४हाशहापरमप्लमलाायसो्न्यो,“मआरामगशछ,र

यशया

महतहरडगमगाउशछश,रहमशाोमटतसाोब्िमा पजगशछन

२महमश्हरलााहमश्हराोहिरुमाखडागशछ,र हतश्हरपतालआफशोूाज्ाइाोहिरुमारपताल आफशोहछमा्ाोहिरुमालडशछश;शहरलशहराो हिरुमारराजलराजाोहिरुमान ३हमशाोआतातसमाामजोरहशछ;रमतसाोयोजशालाा शषगशछ;अहशहतश्हरलमहतहर,जाूगरहर, ्तपतहरसगपररहितहशहररजाूगरहराहाजाशछशन ४अहशहमश्हरलाामकरमाहलााोहातमासजमहूशछ;र ुाजशा्याशाराजालहतश्हरमाहथशासशगशछ, सशाहराापरमप््नहनछन ५अहशसमदाोपाश्सकछ,रशू्सकछरसकछन ६अहशहतश्हरलशू्हरलााटाढाबगाउशछश;रसरकााा खोलाहरररतोपाररशछशरसकछश;शाटरझणाहर ओइलाउशछशन

७खोलाहराोछउमा,खोलाहराोमखमा्ुाााागजाा शाटहर,रखोलाहराोछउमारोहपुाासबथोाहर ओइलाउशछश,उडाइशछशररहशछशशन ८जालहार्हरलपहशहिलापगशछश,खोलामामाछामाशहर सबलहिलापगशछश,रपाश्माजालहफजाउशहरामजोर हशछशन

९साथ,महसशोसशपाटमााामगशहररजाल्बनहरलज्त हशछशन

१०अहशमाछााोलाहगखोलारपोखर्बशाउशसबलाा

तसाोहशमाणाायमा्ताइशछन

११सोअशााशासाहरसाचमखछशनफारोााबजुमाश सलाहाारहराोसलाहमखतापणछनहतम्हरासर् हफरयशलाा्नछे,'मबजुमा्ोछोराह,पाि्शराजाहराो छोरा?'

१२हतश्हराहाछश?हतमाजाश्माहशसहराहाछश? हतश्हरलहतम्लााअहहलशबताउशसाश,रसशाहराा परमप्लहमशाोबारमाायोजशाबशाउश्ुाोछ्शर हतश्हरलााबताउशसाशन

१३सोअशााशासाहरमखबशााछश,शोफााशासाहर धोाामापरााछश;हतश्हरलहमशलाापहशधोााहूुााछश, जोतसााालहरााबाससाशहशन

१४परमप्लतसमाुउटाहिातआताहमसाउश्ुाोछन

हतश्हरलहमशलाातसाोहराााममाभममापारााछश, जसर्माताोमाहशसआफशोबानामालडखडाउूोरहछन

१५हमशाोलाहगटाउाोिापचर,हागािाहागालगशसक ाशाामहशछशन

१६तसहूशहमशूशस्हरजसहशछनसशाहराा

5हतश्हराशलआफशोआशाूखरडराउशछशरलज्त

३तसलमरोामरप्डाल्ररुाोछ;पसििूशामापरा् स्ाोप्डाझमलााप्डालसमाताोछनयोसशरमहशहररु; योूखरमवााल्ुन

४मरोमटाापो,डरलमलाातसायो:मरोआशनाोरात उहालमलाातासमापररणतगश्योन

5टबलतयारगर,पहराूाराोधरहरामारकागर,खाओ,हपओन हराजामारहर,उठरढाललााअह्षागरन

६हाशहापरमप्लमलाायसो्न्ुाोछ,“जा,ुउटा पहरूारराख,रउसलजूखछतोबताओसन”

७अहशउशलूाघोडिढ्हर्ुाोुउटारथ,गधाहराो रथरयटहराोरथूख;रउशलधाशपिाधाशहूुरसश: ८अहशउसलारायो,“हसह!हमरोमाहला,महूश्ररपहरा हूशधरहरामाउह्रहनछ,ररात्ररमरोपहरामाबसछन ९अहशहर,यहामाहशसहराोरथआउूछ,ूाघोडिढ्हर हलुरन”उशलजिाफहूु,“बहबलोशाोपतश्यो,पतश्यो; अहशतसाासबूिताहराामहतहरउसल्इमािाशािर

पाररहूयोन”

१०हमरोूाइगशहर,मरोखलाााअनहर!मलसशाहराा परमप्,इसाुलाापरमशरबाटजसशाोछ,तोहतम्हरलाा घोषणागराोछन

११ूमााोबारमाशोााोखबरनसइरबाटउहालमलाा बोलाउशहनछ,"हपहरूार,राताहत्यो?हपहरूार,रात ाहत्यो?"

१२पहरूारल्नो,“हबहाशआउछ,ररातपहशआउछनयहू हतम्हरसोधपछगशिाहनछे्शसोधनफा,आयन”

१३अरबमाहथाोबोझ:हूूाश्माायात्ूलहरहो,हतम्हर अरबाोजगलमाबासबसछेन

१४तमाूशााबाहसनाहरलहतखाुाोमाहशसलाापाश्लाु, ्ागाोमाहशसलाारोट्हूुररोान

१५हाशहाहतश्हरतरिारहरबाट,शाङोतरिारबाट, ताहशुाोधशबाट,रयुाो्याशाताबाट्ागन

१६हाशहापरमप्लमलाायसो्न्ुाोछ,“जालामा ाामगशाोिषअशसारुािषह्तमा,ाूाराोसबगेरि

समापहशछन

१७ाूाराासनाशहरााधशधार्हर,शज्शाल् माहशसहराोसखाघटशछनहाशहापरमप्इसाुलाा परमशरलयोारा्न्ुाोछन

अधाय२२

१ूशशाोबस्ाोूखूखबर:हतम्लााा्ुाोछ,हतम् घराोछाशामापणरपमािढााछे?

२हतम्जोहलाल्ररपणछे,ाोलाहलपणशहर,आशजनत शहरनहतमामाररुाामाहशसहरतरिारलमाररुााछशश,शत युमामरााछशन 3हतमासबशासाहरुासाथ्ागााछश,हतश्हर धशधार्हरलबाहधुााछशनहतम्मा्हटुाासबबाहधुाा

१८उसलहतम्लााबलजसफाहाहूशछरुउटाहिशाल ूशमाफाहाहूशछनतहाहतम्मशछे,रतहाहतमोगेरिाा रथहरहतमोमाहलााोघराोलाजहशछशन

पररमाणाा्ाडााडाहर,ािेरााा्ाडााडाूजखहलुर झणााा्ाडााडासमन २५सशाहराापरमप््नहनछ,“तसहूश,बहलयोठाउमा झणडाइुाोहालाहटाइशछ,रााहटशछरखसछ;अहश तसमाहथ्ुाोबोझााहटशछ,हाशहापरमप्लयो ्न्ुाोछन”

अधाय२३

१टायराोबारमाूखाोखबर:हतश्शााजहाजहरहो, हिलापगर;हाशहातोउजाडपाररुाोछ,तसलतहाघरछश, पिशगशठाउछशनहात्माो्हमबाटहतश्हरलाायोारा पाटगररुाोछन

२हटापााबाहसनाहरहो,शानहोओ;हतम्हरजसलाा समदपारगशस्ूोशाावापार्हरल्ररपणपारााछेन ३अहशठलोपाश्ाोहाशारमाहसहोराोब्उ,शू्ाोबाल्, तसाोआमाश्हो;रतोजाहतहराोवापारहोन ४हस्ूोश,तलज्तहोस,हाशहासमदल,अथातसमदाो शज्ल्नो,‘मपसििूशा्ोजगश,शतछोराछोर्जनाउछ, शतमजिाशमाहशसहरलाापालशपोषणगछ,शत ामार्हरलााहााउछन’

५हमशाोबारमासनाजसर्हतश्हरटायराोबारमासना जाूप्डामापशछशन

६तश्शहतरलाग,हटापााबाहसनाहरहो,हिलापगरन ७ायोहतम्हराोआशनमयशहरहो?जशपाि्शाालूजख शअजस्माछ?तसाोआफशखटालतसलााटाढा-टाढासम बोारलजानछन

८टायर,तोमाट्ुाोशहर,जसाावापार्हर राजामारहरहश,जसाावापार्हरपथ्ाापहतहित माहशसहरहश,तसाोहिरुमाासलयोषड्गराोछ?

9सशाहराापरमप्लयोयोजशाबशाउश्ुाोछ,सब गेरिाोघमणलााालहातपाशरपथ्ाासबसमाहशत माहशसहरलााअपमाहशतगशन

१०हतश्शा्छोर्,आफशोूशमाशू्बगझबगनअबतहा ाशशज्छशन

११उहालसमदमाहथआफशोहातपसाश्यो,उहाल राजहरलााहलाउश्यो:परमप्लवापार्शहराो हिरुमाआजाहूश्ुाोछ,तसााबहलयोहालाहरशष गशन

१२अहशउहाल्न्यो,“हप्हडतस्ूोशा्ानाछोर्,अब हतम्रमाउशछशेनउठ,हात्ममाजा,तहापहशहतम्लाा हिशामहशछशन”

१३ाल्हराोूशलााहर;योमाहशसहरहथुशश,जबसम अशर्हरलयसलााउजाडसाशमाबसहराालाहगसाहपत

9हतश्हरलग्तगाउूूाखमदहपउशछशश,ाडापयपूाथ हपउशहरलाात्तोलायछन

१०योअशानशहर्ताइुाोछनहराघरबनगररुाोछ, ताहााोह्पहशह्तपसशपरोसन

११सडाहरमाूाखमदाोलाहगरोइाराइ्इरहाोछ;सब आशनअधारो्ुाोछ,ूशाोआशनगायब्ुाोछन १२शहरउजाडछ,रमलढोााहिशाशल्ररुाोछन

१९पथ्पणरपमाटकाटका्ुाोछ,पथ्पणरपमा पजगुाोछ,पथ्अतनहजलुाोछन २०पथ्मदप्जसयताउतालडशछ,रझपड्जसहटाइशछ; रयसाोअपराधयसाोमाहथ्ार्हशछ;रयोढ्शछ,रफरर उठशछशन

२१अहशतसहूशयसोहशछ,हापरमप्लमाहथाासग्य सशाहरलाारपथ्ााराजाहरलाापथ्माहथूण हूशहशछन

२२अहशाू्हरलााखाडलमाजमागरझहतश्हरजमा गररशछश,रझालखाशामाथहशशछश,रधरहूशपहछ हतश्हराो्टहशछन

२३तबजबसशाहराापरमप्लहसयोशपितमा,यरशलममा रआफशापखाहराोसाममहहमापिाराजगशहशछ,तब िनमालज्तहशछरसयलज्तहशछन

अधाय२५

१हपरमप्,तपाामरापरमशरहशहनछ;मतपाालााउच पाशछ,मतपाााोशाउाोपशसागशछ;हाशहातपााल अू्ताामहरगश्ुाोछ;तपाााापाि्शसलाहहर हिशासयोगतारसतताहशन

२हाशहातपाालसहरलााथपोबशाउश्ुाोछ,पखालल घररुाोसहरलाा्यािशषबशाउश्ुाोछ;परूश्हराो ूरबारलाासहरबशाउश्ुाोछ;तोाहहलहशमाणहशछशन 3यसाारणबहलयामाहशसहरलतपाााोसमाशगशछश, ्याशाजाहतहराोशहरलतपाााोडरमानछन

४हाशहातपाागररबहराोलाहगबल,ूररदहराोलाहग उसाोाषमाबल,आध्बाटबचशरणसाश,गम्बाटबचछाया हश्ुाोछ,जब्याशाहराोहिसोटपखालमाआध्जस

हनछन

५सकाठाउमागम््ुझ,परूश्हराोआिाजलाातपााल ामगशहशछ;बाूलाोछायालगूाहशगम्लाापहशाम गशहशछ;्याशाहराोहागातलझाररशछन

६अहशसशाहराापरमप्लयसपितमासबमाहशसहराा लाहगमोटा-मोटााराहराो्ोजबशाउशहशछ,पातमा हमसाइुाोमदाो्ोज,म्ाल्ररुाोबोसोाराहराो ्ोज,पातमाहमसाइुाोरामोूाखमदाो्ोजन ७अहशउहालयसपितमासबमाहशसहरमाहथपराोघमटोर सबजाहतहरमाहथफहलुाोघमटोलााशषगशहशछन ८उहालमतलााहिजयमाहश्शहशछ;रपरमप्परमशरल सबाोअशहारबाटआसपहछहूशहशछ;रउहालआफशा माहशसहराोहशनासारापथ्बाटहटाउशहशछ;हाशहा परमप्लयो्न्ुाोछन 9अहशतसहूश्हशशछ,हर,उहाहामापरमशरहशहनछ;

१७ग्ित्महहला,जसर्पसििूशामाछटपटाउहछशर ाराइरहजनछश,तसर्श,हपरमप्,हाम्तपाााोदहषमा ्ुााछेन

१८हाम्ग्ित््ुााछे,हाम्लााप्डा्ुाोछ,हाम्ल बतासजनाुाोजसछे;हाम्लपथ्मााशउुारगराा छशे;शतससारााबाहसनाहरढलााछशन १९हतमामराामाहशसहरमरोमतशर्रसगज्हितहशछशन उठरग्तगाय,हधलोमाबसहरहो,हाशहाहतमोश्त जड्बट्ाोश्तजसछ,रपथ्लमरााहरलााबाहहर फाहाहूशछन

२०हमरामाहशसहरहो,आओ,आफशााोठाहरमापस,र ढोााहरबनगरनकोधशानशहोउनजलाह्कणाोलाहग लान

२१हाशहाहर,परमप्पथ्ााबाहसनाहरलााहतश्हराो अधमाोलाहगूणहूशआफशोठाउबाटबाहहरहशसशहनछन पथ्लपहशआफशोरगतपाटगशछ,रआफशा माररुााहरलााफरराहहलढाकछशन अधाय२७

१तसहूशपरमप्लआफशोप्डाूाय्,ठलोरबहलयो तरिारललहियाथाशलाा,तोबाङोसपलाा,ूणहूशहशछ;र उहालसमदमा्ुाोअहजङरलाामाशहशछन

२तसहूश,रातोूाखमदल्ररुाोूाखबार्,तसाोहशज् ग्तगायन

३मपरमप्लतसाोरकागछ;मतसलााहरकणपाश् हा्शछ;ासलतसलााहाहशशगरोस्शर,मतसाोरातहूश

रकागशछन

४ममाकोधछशनयुमामरोहिरुमाासलााडार ााडाहरखडागछ?महतश्हरबाट्ुरजाशछ,म हतश्हरलााुासाथजलाउशछन ५अथिाउसलमरोशज्लाासमातरमसगशाजनाायम गरोस;अहशउसलमसगशाजनाायमराखोसन

6उहालयााबाासनाशहरलााजरागाडशलगाउशहशछन इसाुलफ्शछराोहपलालायछ,रपथ्लााफलल्शछन ७ाउसलआफलााहहााउशहरलााहहााुाोजसगर् उसलााहहााुाोछ?अथिाउसलमाररुााहरलाामाराो जसगर्उसलाामाररुाोछ?

८जबतोउमनछ,तबहतम्लतससगतागशछेनपि्य बतासाोहूशमाउसलआफशोत्खोबतासलाारोकछन ९यसाारणयसाारायााबाोपापकमागररशछ;रयोउसाो पापहटाउशसबफलहो;जबउसलिू्ाासबढङाहरलाा ाटरटका-टकापाररुाािालोशहरजसबशाउछ,अशरा ूिताहररमहतहरखडाहशछशशन

१०तरसरहकतशहरउजाडहशछ,रबसोबासताहगशछ,र

१५हाशहाहतम्हरल्ने,“हाम्लमतसगारारबाधाा छे,रपातालसगहाम्सहमतछे;जबबाढ्आउशहिपहत हाम्बाट्ुरजाशछ,तोहाम्ाहाआउशछश;हाशहाहाम्ल झटलााआफशोशरणसाशबशाुााछे,रझटमहशहाम्ल आफलाालााुााछेन”

१६तसलपरमप्परमशिरयसो्नहनछ,हर,महसयोशमा जगाोलाहगुउटाढङाराखछ,ुउटाजाहिुाोढङा,ुउटा बहमलाशााोढङा,ुउटाबहलयोजग:जसलहिशासगछ उसलहतारगशछशन

१७मडोर्मानायरसाहलमाधाहमाताराखछ:अहशअहसशाल झटाोशरणसाशलााबगाउशछ,रपाश्ललकठाउलाा बगाउशछन

१८अहशमतसगाोहतम्हराोाराररदहशछ,र पातालसगाोहतम्हराोसमझेताहटकछश;जबबाढ्आउश ाोरापारहशछ,तबहतम्हरतसाारााज्िहम्ि्हशछेन १९योहशसूजखशयसलहतम्हरलाापकशछ;हाशहाहबहाश हबहाश,हूशररातमायोहबतछ;रयोखबरबझमातप्डाूाय् हशछन

२०हाशहातोओछाशमाहशसलआफलाातसमाओछाश हा्शसक्नाछोटोछ,रतोओछाशउसलआफलाा तसमाबशसक्नासाघरोछन

२१हाशहापरमप्पराज्मपितमाजसउठशहशछ, हगबोशाोबस्माजसकोहधतहशहशछ,ताहाउहालआफशो ााम,आफशोअशेठोाामगशहशछ;रआफशोााम,आफशो अशेठोाामपरागशहशछन

२२तसलअबहतम्हरहगलाशगर,शतहतम्हराा बगशहरबहलयोहशछशनहाशहामलसशाहराापरमप् परमप्बाटसशाोछ,सारापथ्माहथहिशाशाोहशशहित घोषणागररुाोछन

२३ााशथापरमरोारासश,मरोारासशन २४ाजोतलहूश्ररछशाोलाहगजोतछ?ाउसलआफशो जहमशाोहढसाखो्छरफटाउछ?

२५जबउसलतसाोसतहसफापाछ,ाउसलपातहर फा्श,ज्राछूश,रमखगह,तोहाुाोजेरर्लाा हतश्हराोठाउमाफा्श?

26हाशहाउसाोपरमशरलउसलााहििा्हशहसााउशहनछ, रउसलााहसााउशहनछन

२७हाशहाूातलााूाइगशहहतयारलूातगररूश,शत ज्रामाहथगाडााोपासगाघमाइनछ;तरूातलाालेरोलर ज्रालााडनालहपहटनछन

२८रोट्ाोूाशााहिुाोछ;हाशहाउसलाहहलपहशूाइ गशछश,शतआफशोगाडााोपासगाल्ाचछश,शतआफशा घोडिढ्हरलतसलाााचछशन

२९योपहशसशाहराापरमप्बाटआुाोहो,जोसलाहमा

१३यसाारणपरमप्ल्न्यो,हाशहाय्माहशसहरल आफशोमखलमरोशहजाआउछशरआफशोओठलमलाा

१९शमहरलपहशपरमप्माआफशोआशनबढाउशछश,र माहशसहरमधाागररबहरलइसाुलाापहितमाआशन मशाउशछशन

२०हाशहा्याशामाहशसाोशामोहशसाशमहटुाोछ,र हगलागशमाहशसशष्ुाोछ,रूषतााोलाहगहरिाह गशहरसबशाश्ुााछशन

२१हतश्हरलुाििशाोलाहगमाहशसलााूोष्बशाउछश,र ढोाामाहपााउशलाापासोथापछश,रधम्लाातचारााो लाहगबहााउछशन

२२तसलअबाहामलााछटााराहूशहशपरमप्लयााबाो घराशााोबारमायसो्नहनछ,यााबअबलज्तहशछश,शत उसाोअशहारपहलोहशछन

२३तरजबउसलआफशाछोराछोर्हर,मराहातााााम, आफशाब्िमाूखछ,हतश्हरलमरोशामपहितपाशछश,र यााबाापहितजशलाापहितबशाउशछश,रइसाुलाा परमशराो्यमानछशन

२४आतामागल्गशहरलपहशसमझपाउशछश,रगशगश गशहरलहशकाहसकछशन

१परमप््नहनछ,हिदोह्छोराछोर्हरलााहधकारछ, जसलसलाहहलनछशतरमरोहोइश;रपापमाहथपापथपाो लाहगहतश्हरलआिरणलढाकछशतरमरोआताबाटहोइशन २हतश्हरहमशूशमाजाशलााहहडछश,तरमरोमखबाट सोधूशश;फारोाोशज्माआफलााबहलयोबशाउशरहमशाो छायामा्रोसागश!

३यसाारणहफरयशाोशज्हतम्हराोलाजहशछ,र हमशाोछायामा्रोसाराखशहतम्हराोलाजहशछन

४हाशहाउशााराजूतहरसोअशमाहथु,रउशाा राजूतहरहाशसमाआुन

५हतश्हरसबतसोजाहतपहतलज्तहथुजसल हतश्हरलााफाइूापरयाउशसाशश,शतसहायतािाला्श हशसा,तरल्ारहशनापहशन

६ूहकणााजशािरहराोबोझ:ाषरप्डााोूशमा, जहाबाटजिाशरिुहसह,सपरअहयमयउडशसपआउछशन हतश्हरलआफशाधश-समहतजिाशगधाहराोााधमार आफशाधश-समहतयटहराोझणमाबोारलजाशछश,त् माहशसहराहाजसलहतश्हरलाााह्फाइूागूशशन ७हाशहाहमश्हरलवथरवथमासहयोगगशछशनतसल मलयसहिषयमााराुाोछ,'हतश्हराोशज्िपलागर बसहोन'

८अबजाय,हतश्हराासामयोुउटापाट्मालख,रुउटा पसामालख,ताहायोआउशसमयाोलाहगसूासिूारहोस: ९हाशहायोहिदोह्जाहतहो,झटाछोराछोर्हो,परमप्ाो

यशया

२७हर,परमप्ाोशामटाढाबाटआउूछ,उहााोकोधल जहलरहाोछ,रतसाोबोझगहेछनउहाााओठहरकोधल ्ररुााछश,रउहााोहजबो्सगशआगोजसछन २८अहशउहााोसास,उहलरहाोखोलाजस,घाट्ाोब्िमा पयछ,जाहतहरलाावथाोिालश्लहशफनाोलाहग:र माहशसहराोबङारामालगामलगाइशछ,जसलहतश्हरलाा भममापाशछन

२९पहितउतिमशाइशरातमाजसहतम्हराोग्तहशछ,र परमप्ाोपितमा,इसाुलााशज्शाल्परमशराहाआउश बासर्हलुरजाशमाहशसाोहूयाोआशनजसहतम्हराो हूयमाआशनहशछन

30अहशपरमप्लआफशोगेरिशाल्आिाजसशाउशहशछर आफशोपाखरााोिमातलझाशहशछनतोकोधाोझोा,्स गशआगोाोजाला,छरपलआध्बहर्रअहसशााोिषा हशछन

३१हाशहापरमप्ाोआिाजलअशरलाापरासगररशछ, जसललेरोलहहाायोन

३२अहशपरमप्लउसलााराखशहशलेरोजहा-जहाजानछ, तहाखजड्रि्णाल्ररुाोहशछनअहशहलाउश युहरमाउसलतससगलडशछन

३३हाशहातोफतपाि्शाालूजखशहशय्गररुाोहथयो;हो, योराजााोलाहगतयारपाररुाोछ;उहालयसलाागहहरोर ठलोबशाउश्ुाोछ;तसाोथपोआगोरपशसााठल ्ररुाोछ;परमप्ाोसास,गगााोखोलाजस,यसलाा पजहलतगूछन

अधाय३२

1हधकारछहतश्हरलाा,जोसहयोगाोलाहगहमशहतर जानछश;रघोडाहरमा्रपछश,ररथहरमा्रपछश, हाशहाहतश्हरधरछश;रघोडिढ्हरमा,हाशहाहतश्हर धरबहलयाछश;तरहतश्हरइसाुलाापहितपरमशरहतर हूशश,शपरमप्लााखोजछश!

२तापहशउहाबजुमाशपहशहशहनछ,उहालहिपहतलाउशहशछ, रआफशाििशहरहफताहलशहशछश,तरूषहराोघराशार ूषाामगशहराोसहयोगाोहिरुमाउठशहशछन ३अबहमश्हरमाहशसहरहश,परमशरहोइशश;अहश हतश्हरााघोडाहरमासहश,आताहोइशशनजबपरमप्ल आफशोहातफलाउशहशछ,सहायतागशूिलडशछशर सहायतागशपहशढ्शछश,रहतश्हरसबुासाथअसफल हशछशन

४हाशहापरमप्लमलाायसो्न्ुाोछ,जसर्हसहर

ूररदलसह्बो्छन

८तरउूारमाहशसलउूाराराहराोयोजशाबशाउछ;र उूाराराहरलशयहटकछन

९हआराममाबसस्हरहो,उठ,मरोसोरसश,हलापरिाह छोर्हरहो,मरोारामाााशथापन १०हलापरिाहस्हर,हतम्हरधरहूशरिषसमाषमा पशछेनहाशहाूाखाोबोटहबगशछ,ाटश्आउशछशन ११हआराममाबसस्हरहो,ााम,हलापरिाहहरहो, हििहलतहोओनआफशालगाहरलगालगाओरशाङोपार,र

१७अहशधाहमातााोाामशाजनहशछ;रधाहमातााो पररणामसूााोलाहगशाजनरआशासशहशछन १८मरामाहशसहरशाजनमयिाससाशमा,सरहकत बाससाशहरमा,रशानहिशामसलहरमाबसछशन १९जबअहसशापछ,जङलमाझछ;रशहरबस्ठाउमाढ्छन २०हतम्हर,जसलसबपाश्ाोछउमारोपछे,जसलगोरर गधााोखटातहापठाउछे,हतम्हरधनहेन

अधाय३३

१हधकारछहतम्लाा,जसललटछेतरहतम्लहटुााहथुशे; रहतम्लधोााहूयेतरहतश्हरलहतम्सगधोााहूुशश!जब हतम्लटशछोडछे,हतम्लहटशछे;रजबहतम्लधोााहूश छोडछे,हतश्हरलहतम्सगधोााहूशछशन २हपरमप्,हाम्माहथअशगहगशहोस;हाम्लतपाााो पत्कागरााछे;हराहबहाशतपााहतश्हराोपाखरा बनहोस,रसङषाोसमयमाहामोउुारपहशगशहोसन ३ाोलाहलाोआिाजसशरमाहशसहर्ाग,तपाााोउिाइमा जाहतहरहततरहबतर्ुन

४अहशहतम्हराालटाामालहरफटसगाहरजमागरझ, सलहहरयताउताूेडझ,हतश्हरमाहथूगररजाशछशन ५परमप्उचपाररश्ुाोछ;हाशहाउहाउचसाशमा बसहनछ;उहालहसयोशलाानायरधाहमाताल्ररपण पाश्ुाोछन

6अहशबजुरजाशहतमोसमयाोजसरतारमज्ाोबल हशछनपरमप्ाो्यशउसाोसमहतहोन ७हर,हतश्हरााि्रहरबाहहराराउशछश;शाजनाा राजूतहरधरधररशछशन ८राजमागहरउजाडछश,यात्हररोहाुााछशनतसल

ारारतोडाोछ,तसलशहरहरलाातचठानछ,तसल ासलाािासागूशन

9पथ्शोागछरामजोरहनछ;लबशाशलज्तहनछर ााहटनछ;शारोशउजाडसाशजसछ;रबाशाशरामलल

आफशाफलहरटकााउछशन

१०अबमउठशछ,परमप््नहनछ;अबमउचपाररशछ;अब मआफलााउिा्शछन

११हतम्हरल्सग्धारणगशछे,हतम्हरलपराल जनाउशछेनहतम्हराोसासआगोजसहशछ,अहश हतम्हरलाा्सपाशछन

12अहशमाहशसहरआगोमाााटााााडाहरजसज्शछशन १३टाढाहशहरहो,मलागरसश;अहशशहजाहशहरहो, मरोशज्स्ाारगरन

१४हसयोशमापाप्हरडराुााछश;डरलापट्हरलाा छकपाराोछनहाम्मधाो्सगशआगोसगबसछ?

हाम्मधाोअशनआगोसगबसछ?

१५तोजोधम्िालमाहहडछरसतबो्छ;तोजो

२हाशहापरमप्ाोकोधसबजाहतहरमाहथछ,रउहााो

यशया

9तयसााखोलाहरअलातामापररणतहशछश,रतयसाो धलोगगामापररणतहशछ,रतयसाोजहमशबलश अलातामापररणतहशछन

१०तोरात-हूशाहहलहशभशछश;तसाोधिासध्ररउठशछ; पसाूजखपसासमयोउजाडरहशछ;ाोह्पहशसूासिूा तहाबाट्ुरजाशछशन

११तरतोजङल्जशािरराागलअहधाारगशछश; लाटोाोसरोराागपहशतहाबसछश;अहशतसलतसमाहथ

ल्ााोडोर्रशनतााोढङाहरतानछन १२हतश्हरलतसाा्ारूारहरलााराजमाबोलाउशछश, तरतहााोह्पहशहशछश,रतसाासबराजामारहराह् पहशहशछशशन

१३तसाामहलहरमाााडाहरउमशछश,तसाा हालाहरमाहसउड्रााढाहरउमशछशनतो अहजङरहराोबाससाशरलाटोाोसरोहराोिोाहशछन १४मर्हमााजङल्जशािरहरपहशटापााजङल् जशािरहरसग्टशछश,रशामलआफशोसाथ्लाााराउशछ; ाराउशलाटोाोसरोपहशतहाआरामगशछ,रआफशोलाहग हिशामाोठाउ्टाउशछन

१५तहाठलोलाटोाोसरोलआफशोगडबशाउशछ,रआफशो छायामहशबसछ,अहशबचाजनाउशछनहगुहरपहशतहा ्लाहशछश,पतालआफशोजोड्सगन १६परमप्ाोपसाबाटखोजरपढनय्मधाोह्पहश असफलहशछश,ाोह्पहशआफशोजोड्लाािाहशछशन हाशहामरोमखलआजागराोछ,रउहााोआताल हतश्हरलााजमागराोछन

१७अहशउहालहतश्हराोलाहगहिटाहा्श्ुाोछ,र उहााोहातलडोर्ााराहतश्हरलााबाडश्ुाोछन हतश्हरलतो्हमसूााोलाहगअहधाारगशछश,हतश्हर

पसाूजखपसासमतहाबसछशन

अधाय३५

१हतश्हराोलाहगउजाडसाशरुाानठाउखश्हशछश;र मर्हमआशजनतहशछ,रगलाबजसफकशछन २तोपशसमातामाफ्शछ,रआशनरग्तलरमाउशछ: लबशाशाोमहहमा,ामलरशारोशाोि्ितसलााहूइशछ, हतश्हरलपरमप्ाोमहहमारहामापरमशराोि्ि ूखछशन

3ामजोरहातहरलााबहलयोबशाओ,रामजोरघडाहरलाा बहलयोबशाओन

४डराुााहूय्ुााहरलाा्श,“बहलयोहोओ,शडरायन” हर,हतम्हराापरमशरबूलाहलशआउशहशछ,परमशरपहश बूलाहलशआउशहशछनउहाआउशहशछरहतम्हरलाा

िू्हरहहजहायाहलहटाुरयहूारयरशलमाा माहशसहरलाा्श,“हतम्हरलयोिू्ाोसामआराधशा

8अब,मरामाहलाअशरााराजासगसमझेतागरनयहू

१३तबरबशााउह्ुरयहू्हराो्ाषामाठलोसरमा

१४राजायसो्नहनछ,‘हहजहायाहलााहतम्हरलााधोाा शूय,हाशहाउसलहतम्हरलााबिाउशसकछशन’ १५अहशहहजहायाहलहतम्हरलाापरमप्माहथ्रोसागश शलागोस,यसो्न,'परमप्लहाम्लााहश्यश बिाउशहशछनयोशहरअशरााराजााोहातमाहूइशछशन' १६हहजहायाहाोाराशसशनहाशहाअशरााराजायसो ्नहनछ,“मसगउपहारहलुरसमझेतागरनमाहाआयन हतम्हरसबलआफशोूाखाोबोटरआफशोश्ारााो रखबाटफलखाओनहतम्हरसबलआफशोािााोपाश् हपओन

१७जबसममआुरहतम्हरलााहतम्हराोआफशूश जस,अनरूाखमदाोूश,रोट्रूाखबार्हराोूशमा

लजाूशन

१८होहसयाररहशहोस,शतताहहजहायाहलहतम्हरलाायसो ्नफसाउशछश,“परमप्लहाम्लााबिाउशहशछन”ाअन जाहतहराााशूितालआफशोूशलााअशरााराजााो हातबाटबिाउशसााोछ?

१९हमातरअपाूााूिताहराहाछश?सपबमाा ूिताहराहाछश?ाहतश्हरलसामररयालाामरोहातबाट बिाु?

२०य्ूशहरााूिताहरमधाोाोछशजसलआफशोूश

मरोहातबाटबिाु?परमप्लयरशलमलाामरोहातबाट बिाउशहशछ?

२१तरहतश्हरिपलागरबसरुाशबपहशजिाफहूुशश, हाशहाराजााोहामहथयो,“उसलााजिाफशूयन” २२तसपहछहहजलयाहााछोराुलाा्म,जोराजमहलाा पमखहथु,शबा(शासा)रआसापााछोरायोआ(अह्लखा) हहजहायाहाहाआुरआ-आफशोलगाचातनहतश्हरल हहजहायाहलाारबशाााााराहर्शन

अधाय३७

1राजाहहजहायाहलयोसशपहछ,उशलआफशोलगाचातर ्ासगालगाुनतसपहछउश्परमप्ाोमजनरगुन २अहशउशलराजूरबाराोपमखुलाा्म,सहििशबार पजाहार्हरााधम-गरहरलाा्ासगाओढाुरआमोजाा छोराअगमि्ायशयााहापठाुन 3हतश्हरलउशलाा्श,“हहजहायाहल्शााछश,'आजाो हूशाष,हपा्रअपमाशाोहूशहोनहाश्शबचाहरजनश समयआइपगााछश,तरबचाजनाउशशज्छशन'” ४हशसकछपरमप्तपाााापरमशरलरबशााााशबहर

१९अहशहतश्हरलहतश्हरााूिताहरलााआगोमा फााााछशनहाशहाहतश्हरूिताहरहथुशश,तर माहशसहरााहातााााम,ााठरढङामातहथुनतसल हतश्हरलहतश्हरलााशाशगरााछशन

तसााउतमूिूाराारखहरााटशछनअहशमतसाो हसमाशााोउिाइमारतसाोामलाोजगलमापिशगशछन' २५मलखशाोछरपाश्हपुाोछ;अहशघराहालाा ठाउहराासबशू्हरमरापतालालसााइसााोछन

26ाहतम्लधरपहहलसशााछशे,मलयोासर्गराोहथु; रपाि्शसमयूजख,मलयोयोजशाबशाुाोहथु?अबमलयो समिबशाुाोछ,ताहाहतम्लपखाल्ुााशहरहरलाा ्यािशषाोथपोमापररणतगशसान

27तसाारणतहाााबाहसनाहरामजोरहथुनहतश्हर हशराशरलज्त्ुनहतश्हरखतााघासरहररयोघासजस ्ुनहतश्हरघरााछाशामा्ुाोघासजस्ुनहतश्हर उमशअहघशओइलाुरसाााअनजस्ुन

28तरमलााहतमोबाससाश,बाहहरजाशरह्तआउशरमरो हिरुमाहतमोररसथाहाछन

२९हाशहाममाहथतरोकोधरतरोहलामरोााशमापगाोछ, यसाारणमतरोशाामामरोब्छ्रतरोओठमामरोलगाम लगाउशछ,रतजशबाटो्ुरआुाोछसतह्बाटोबाटम तलााफााइहूशछन

30अहशहतम्हराोहशज्योहिनहशछ:यसिषहतम्हरल जआफउमनछतह्खाशछे,रूोसोिषतह्बाटउहमुाो तह्खाशछेनअहशतसोिषमाहतम्हरलरोपछे,ाटश् गशछे,ूाखबार्लगाउशछेरतसाोफलखाशछेन ३१यहूााोघराशाबाटबािााहरलफररजरागाडशछशर माहथहतरफलफलाउशछशन

32हाशहायरशलमबाटाह्माहशसहरबाा्रहशछश,र हसयोशपितबाटबािााहरहशसशछशनसशाहराा परमप्ाोजोशलयोगशछन

33“यसाारणपरमप्लअशरााराजााोबारमायसो ्नहनछ:ययसशहरमाआउशछश,शततहाुउटाााडहान सकछ,शतढालहलुरयसाोअगाहडआउशछ,शतयसाो हिरुमामिाशशबशाउशछन

34यजशबाटोआयोतह्बाटोफाशछ,ययसशहरह्त आउशछश,परमप््नहनछन

३५हाशहामयोशहरलााबिाउशरबिाउशआफशोलाहगर मरोसिाूायूाोलाहगयसाोरकागशछन

36तबपरमप्ाासगूतहशसरअशर्हराोछाउश्मा ुालाखपिास्हजारमाहशसहरलाामारनजबहतश्हर हबहाशसबरउठ,हतश्हरलसबलाशहरूखन

37यसाारणअशरााराजासशहर्बहशशिगुरफारतहा बसन

३८अहशयसो्योहाजबउश्आफशोूिताहशसोााो मजनरमापजागरररहााहथु,तबउशााछोराहरअदमलार शरसरलउशलाातरिारलमार;रउश्हरआमहशयाूशमा ्ाग;रउशाोछोराुसरहदोशउशाोठाउमाराजा्ुन

पराोछ;मरोपकमाउठशहोसन

हबसारहबताउशछन

१६हपरमप्,य्ाराहरलमाहशसहरबाचश,रय्सब

२२हहजहायाहलपहश्शााहथु,“मपरमप्ाोमजनरमा जाशछ्नारााोसाताहशछ?”

अधाय३९

1तससमयमाबाबलााराजाबलूाशााछोरा मरोूाबलूाशलहहजहायाहलाापतहररउपहारहरपठाुन हहजहायाहहबराम््ुाोरहशाो्ुाोउशलसशााहथुन

2हहजहायाहत्माहशसहरसगपसन्ुनउशलहतश्हरलाा आफशोबहमलि्जहर,िाू्,सश,मसला,बहमलतल, आफशोसबहहतयारहररआफशो्णारमा्ुाासब ि्जहरूखाुनहहजहायाहलआफशोघरमारआफशोसमण राजमाशूखाुाोाशपहशि्जहथुशन ३तबअगमि्ायशयाहहजहायाहराजााहाआुरउशलाा सोध,“य्माहशसहरला्श?हतश्हराहाबाटआुााहश?”

हहजहायाहल्श,“हतश्हरटाढााोूशबाट,बहबलोशबाट

मरोमाआुााहशन”

4तबयशयालसोध,“हतश्हरलहतमोघरमााूख?”

हहजहायाहल्श,“हतश्हरलमरोघरमा्ुाासबथोा ूखनमरो्णारमातसोाह्छशजशमलहतश्हरलाा

५तबयशयालहहजहायाहलाा्श,“सशाहराापरमप्ाो ििशसशन

6हर,समयआउूछजबहतमोघरमा्ुाासबि्जहरर हतमाहपता-पखाहरलआजसमजमागराासबि्जहर बाबलमालहगशछशनाह्पहशछोहडशछश,परमप््नहनछन 7अहशहतम्बाटजनााहतमाछोराहरलाापहशबाबलाा माहशसहरललजाशछश,रहतश्हरबाबलााराजााोमहलमा शपसाहशछशन

८तबहहजहायाहलयशयाहलाा्श,“परमप्ाोयोििश असलछन”हतशलयोपहश्श,“हाशहामरोज्िशाालमा शाजनरसरकाहशछन” अधाय४०

१हतम्हरलसान्शाूय,मरामाहशसहरलाासान्शाूय, हतम्हराापरमशर्नहनछन २यरशलमलाासान्शाूयरउसलाापाार,हाउसाो युपरा्यो,उसाोअधमकमा्योनहाशहाउसल परमप्ाोहातबाटआफशासबपापहराोूोबरूणपाुा् छन ३उजाडसाशमााराउशाोआिाज,परमप्ाोमागतयारपार, हामापरमशराोलाहगमर्हममासोझोराजमागबशायन

४हराउपतााउिाइमापरयाइशछ,रहरापहाडरडाडा होिोपाररशछ:रबाङोठाउहरसोझोपाररशछ,रखसो ठाउहरसमतलपाररशछन

५अहशपरमप्ाोमहहमापाटहशछ,रसबपाण्लयसलाा

१८तसो्ुहतम्हरपरमशरलाााससगतलशागशछे? अथिाउहााोतलशाासगगशछे?

१९ाार्गरलखोपरबशाुाोमहतपगा्छ,सशारलतसलाा सशलमोहोछ,रिाू्ाासासलाहरबशाउछन

२०जोयहतूररदछहाउसाो्ट्छश,उसलशाहहशरख रोजछ;उसलआफशोलाहगुउटााहूुाोमहततयारपाशुा जशाहसपालाार्गरखोजछ,जशहजलशछशन

२१ाहतम्हरलााथाहाछश?ाहतम्हरलसशााछशे?ा

आफशोशज्ाोमहाशतालत्सबलााशाउलबोलाउशहनछ, हाशहाउहाशज्माशज्शाल्हशहनछ;ुउटापहशअसफल

हूशन

27हयााब,हतम्हाश्नछे,अहशहइसाुल,हतम्हाश ्नछे,'मरोबाटोपरमप्बाटलााोछ,रमरोनायमरो परमशरबाटटाढागुाोछ?'

२८ाहतम्लााथाहाछश?ाहतम्लसशााछशे?अशन

परमशर,पथ्ाोछउछाउाासहषातापरमप्,थहातहशहन, उहााोसमझाोाशखोज्छशन २९उहालामजोरहरलााबलहूशहनछ;रशज्ह्शहरलाा उहालबलबढाइहूशहनछन

३०जिाशहरपहशथहातरामजोरहशछश,रजिाश

माहशसहरपणरपमालडशछशन

31तरपरमप्ाोबाटोहशहरलआफशोबलशयाबशाउशछश; हतश्हरि्लहरजसपखटासहहतमाहथउडशछश;हतश्हर ूेडशछश,तरथाकछशश;हतश्हरहहडशछश,तरथाकछशशन

अधाय४१

१हटापहरहो,मरोसामिपिापबस;रमाहशसहरलआफशो शज्शि्ारणगरश;हतश्हरशहजाआयश;तसपहछ हतश्हरबोलश;हाम्नायाोलाहगुासाथशहजाआऔन २जसलपिबाटधम्माहशसलााउठाु,उसलााआफशोखटामा बोलाु,जाहतहरलााउसाोसामसजमहूु,रराजाहरमाहथ शासशगशलगाु?उहालहतश्हरलााआफशोतरिाराोलाहग धलोजसरआफशोधशाोलाहगउडाुाोपरालजसहूश्योन ३उसलहतश्हरलााखूरसरहकतसाथपारगय्;तोबाटोबाट पहशजहाउसाोखटालाहहलहहडाोहथुशन

४ासलयोाामगराोछरगराोछ,सरूजखश

पसाहरलााबोलाउू?मपरमप्,आहूरपहछलाहरसग;म उह्हन

५टापहरलयोूखरडराु;पथ्ााछउछाउाामाहशसहर डराु,शहजाआुरआुन

६हतश्हरलआफशोहछमा्लाासहयोगगर;रपताल आफशो्ाइलाा्श,“साहस्होयन”

७तसलहसाम्लसशारलाा,रहथेडालहमलाउशलाा, ुह्लमाहहााउशलाायसो्शरहेसलाहूयो,“योछाटश ाामाोलाहगतयारछन”अहशतसलााशिलाउशाोलाहग हालाहरलबाधोन

८तरहइसाुल,हतम्मरोसिाहे,मलिशाोयााब,मरो हमतअबाहामाोसनाशहेन

9हतम्जसलाामलपथ्ाोपलोछउबाटउठाुाोछ,र तसाापमखमाहशसहरबाटहतम्लााबोलाुाोछ,र हतम्लाा्शाोछ,'हतम्मरोसिाहे;मलहतम्लाािशाो छ,रहतम्लाातागाोछशन' १०शडराय;हाशहामहतमोसाथमाछ;हशराशशहोय;हाशहा

२९हर,हतश्हरसबवथहश;हतश्हराााामहराह्पहश होइशश;हतश्हराापगालाामहतहरहािारगोलमालमात

हशन

अधाय४२

१हर,मरोूास,जसलाामसमथशगछ;मरोिहशुाो,जसमा मरोआतापसनहनछ;मलमरोआताउसमाराखाोछ;उसल अनजाहतहरलाानायलाउशछन

२यहिचाउशछश,शतउिा्शछ,शतसडामाआफशोसर

सशाउशछन

३उसलफटाोहशगालो्ाचछश,शतहशभशलागाोसलूो हश्ाउशछशनउसलसताोलाहगनायलाउशछन

४पथ्मानायसाहपतशगरसमउश्असफलहशछशशशत हशराशहशछशनअहशटापहरलउशाोविसााोपत्का गशछशन

५परमशरपरमप्यसो्नहनछ,जसलआााशसहषगश्यो रतसलााफलाउश्यो;जसलपथ्रतसबाटहशसश ाराहरफलाउश्यो;जसलतसमाबसमाहशसहरलाासास हूश्योरतसमाहहडशहरलााआताहूश्योन ६मपरमप्लहतम्लााधाहमातामाबोलाुाोछनमहतमो हातसमातछ,रहतम्लाारकागशछनमहतम्लाा माहशसहराोाराराोरपमा,अनजाहतहराोजोहताो रपमाहूशछन

७अगाहरााआखाखो्श,ाू्हरलााजलबाटहशाा्शर अगाारमाबसााहरलााजलबाटबाहहरहशाा्शन ८मपरमप्ह,मरोशाउतह्होनमरोमहहमामअर ासलााहूशछश,शतमरोपशसाखोहपुाामहतहरलाा हूशछन

९हर,पहहलाााराहर्इसाााछश,रशयााराहरम घोषणागछ:त्ूखापश्नाअहघशमहतम्हरलाात् ाराहरबताउछन

१०परमप्ाोहशज्ुउटाशयाग्तगाओ,पथ्ाोछउबाट उहााोपशसागर,हसमदमाजाशहररतसमा्ुाासब थोा,टापहररतसााबाहसनाहरहोन ११मर्हमरतसााशहरहरलआफशोआिाजउठायश, ाूारलबसोबासगशगाउहरल,िटाशााबाहसनाहरलग्त गायश,पहाडााटााराहरबाटहतश्हरारायशन 12हतश्हरलपरमप्लाामहहमाूयश,रटापहरमाउहााो पशसााोघोषणागरशन १३परमप्शज्शाल्माहशसझहशसशहशछ,उहालयोुाझ ाषाजगाउशहशछ;उहााराउशहशछ,हो,गजशहशछ;उहाल आफशाशतहरमाहथहिजयपाउशहशछन १४मधरसमयूजखिपलागरबसाोछ;मिपलागरबसाो छ,रआफलाारोााोछ:अबमपसििूशामापरा्स्जस ाराउशछ;मुािोहटशाशगशछरहश्शछन

२०धराराूखछे,तरहतम्लधाशहूूशे;ााशखो्छे,तर

७मरोशाउलबोलाइुााहरालाापहश:हाशहामलउसलाा

८आखा्ुााअगारााश्ुााबहहराहरलााबाहहर लायन

९सबजाहतहरुासाथ्लाहोयश,रमाहशसहर्ला होयश:हतश्हरमधासलयोघोषणागशसकछरहाम्लाा पहहलाााराहरूखाउशसकछ?हतश्हरलआफशासाक्हर लाउशसाश,ताहाहतश्हरधम्ठहररशसाश;अथिा हतश्हरलसशशर्शश,योसतहोन १०परमप््नहनछ,“हतम्हरमरासाक्हे,मलिशाामरा ूासहे,ताहाहतम्हरलमलााहिनरहिशासगशसा,रम उह्ह्शरबझसानम्नापहहलाोह्परमशरबशाइुाो हथुश,शतमपहछाोह्हशछन” ११म,मशपरमप्ह;रमबाहाअराोह्उुाराताछशन १२मलघोषणागराोछ,बिाुाोछ,रपाटगराोछ,जब हतम्हरमाझाशहिूश्ूिताहथुशनयसाारणहतम्हर मरासाक्हे,परमप््नहनछ,हामशपरमशरहन १३हो,हूशहश्नाअहघमशह;रमरोहातबाटछटााराहूश ाोह्छश:माामगशछ,रासलतसोगशहूशछ?

१४परमप्,हतम्हरााउुारा,इसाुलाापरमपहितयसो ्नहनछ:हतम्हरााखाहतरमलबहबलोशमामाहशसहर पठाुाोछ,रहतश्हराासब्ारूारहरलाारजहाजहरमा ्ुाााल्हरलाा,जसाोपाारछ,तललाुाोछन १५मपरमप्ह,हतम्हराोपरमपहित,इसाुलाोसहषाता, हतम्हराोराजान

१६परमप्यसो्नहनछ,जसलसमदमाबाटोबशाउशहनछ,र महासागरमाबाटोबशाउशहनछन

१७जसलरथ,घोडा,सशारशज्लााबाहहरहशाा्शहनछ;

हतश्हरुासाथसतछश,हतश्हरउठशछशश;हतश्हरलोप ्इसाााछश,हतश्हरताहशुझहशह्ुााछशन

१८पहहलाााराहरलााशसमझ,पहहलाााराहरलााहििार शगरन

१९हर,मुउटाशयााामगशछ;अबयोउमशछ;ा हतम्हरलााथाहाछश?मउजाडसाशमाबाटोरमर्हममा खोलाहरपहशबशाउशछन

२०जङल्जशािरहर,अहजङरहररलाटोाोसरोहरलमलाा समाशगशछश:हाशहाममरामाहशसहर,मरा िहशुााहरलााहपउशाोलाहगउजाडसाशमापाश्र मर्हममाखोलाहरहूनछन

२१मलय्माहशसहरलााआफशोहशज्बशाुाोह;हतश्हरल मरोपशसागशछशन

२२तरहयााब,हतम्लमलाापाारशे;तरहइसाुल,हतम् मूजखथहात्ुााछेन २३हतम्लमलााहोमबहलाोलाहगसाशा्डाहरलाुशे,शत

अधाय४४ 1तरअबहमरोूासयााब,रमलिशाोइसाुल,सशन

माहशसाोआाहतअशसारबशाउछ;ताहायोघरमारहश

साोसन

१४तसलआफशोलाहगूिूाराोरखााटछ,रसलार फलाटाोरखहलनछ,जशउसलिशाारखहराोब्िमा आफशोलाहगबहलयोबशाउछनतसलखराश्रोपछ,रपाश्ल तसलाापोषणहूनछन

१५तबतोमाहशसाोलाहगज्शहशछ;हाशहाउसलतसबाट आफलाानाशोपाशछ;हो,उसलतसलााबा्शछररोट् पााउशछ;हो,उसलुउटाूिताबशाउछरतसाोपजागशछ; उसलतसलााखोपाोमहतबशाउछरतसाोअगाहडघोपो पछन

१६तसलतसाोाह््ागआगोमाजलाउछ;तसाोाह् ्ागलमासखानछ;तसलपो्छरतपहनछ;हो,तसल आफलाानाशोपाछर्नछ,“आहा,मनाशोछ,मलआगो ूखाोछन”

१७अहशतसाोबाा्रहाो्ागबाटउसलुउटाूिता बशाउछ,अथातआफशोखोहपुाोमहत;तोतसाोसामघोपो पछ,तसलाापजागछ,रतसलाापाथशागछर्नछ,'मलाा बिाउशहोस,हाशहातपाामरोूिताहशहनछन'

१८हतश्हरलजानशशशबझछश,हाशहाउहालहतश्हराा आखाबनगश्ुाोछ,ताहाहतश्हरलूखशसाश;र हतश्हरााहूयबनगश्ुाोछ,ताहाहतश्हरलबझ शसाशन

१९अहशासलपहशआफशोहूयमाहििारगूश,शततहा ्नलााजाशछशतसमझशछ,मलयसाोाह््ागआगोमा जलाइहूु;हो,मलयसाोाोइलामारोट्पहशपााुाोछ;मल मासपोलाोछरखाुाोछ;अहशामयसाोबाा्रहाो ्ागलााघहणतबशाउशछ?ामरखाोठटोमाढ्शछ?

२०तसलखराश्खानछ;छल्हूयलतसलााबहााुाोछ, तसलतसलआफशोपाणबिाउशस्श,शत्नसकछ,“ा मरोूाहहशहातमाझटछशर?”

२१हयााबरइसाुल,य्ाराहरसमझ;हाशहाहतम्मरो सिाहे;मलहतम्लााबशाुाोछ;हतम्मरोसिाहे;ह इसाुल,महतम्लााहबसशछशन

२२मलहतमाअपराधहरबाकोबाूलझमटाइहूुाोछ,र हतमापापहरबाूलझमटाइहूुाोछनमाहाफा,हाशहा मलहतम्लााछटााराहूुाोछन २३हआााश,गाओ,हाशहापरमप्लयोगश्ुाोछनह पथ्ाातलो्ागहरहो,जयजयाारगरनहपहाडहर,ह िशरतसमा्ुाासबरखहरहो,ग्तगाउशथालनहाशहा परमप्लयााबलााछटााराहूश्ुाोछ,रइसाुलमा आफलाामहहहमतपाश्ुाोछन २४परमप्,हतमाउुारा,रग्ूजखशहतम्लाारचहश,यसो ्नहनछ,मपरमप्हजसलसबथोाबशाउछ;जसलुक आााशलााफलाउछ;जसलुकपथ्लााफलाउछ;

९हधकारछतसलााजसलआफशोसहषातासगझगडागछ!

१०हधकारछतसलााजसलआफशोबबालाा्नछ,“हतम्ल ाजनाये?”िास्लाा्नछ,“हतम्लाजनाये?” ११इसाुलाापरमपहितरउहााासहषातापरमप्यसो

हतश्हरलहतम्लााहबन्गशछश,र्नछश,‘हश्यशपरमशर हतम्माहशहनछ;अराोह्छश,परमशरछशन’”

१५हइसाुलाापरमशर,उुाराता,तपाासाचआफलाा लााउशपरमशरहशहनछन

१६हतश्हरसबलज्तहशछश,रलज्तपहशहशछशनमहत बशाउशहरुासाथलज्तहशछशन १७तरइसाुलपरमप्माअशनमज्ाोसाथबिाइशछ: हतम्हरअशनसमलज्तिालज्तहशछशेन

१८हाशहापरमप्लयसो्नहनछ,जसलसगसहषगश्यो; परमशरआफल,जसलपथ्बशाउश्योरबशाउश्यो;उहाल यसलाासाहपतगश्ुाोछ,उहालयसलाावथमासहष गश्ुाोछश,उहालयसलााबसोबासगशाोलाहग बशाउश्ुाोछ:मपरमप्ह;रअराोह्छशन १९मलगपमा,पथ्ाोअधारोठाउमाबोलाोछशनमल यााबाासनाशलाा्हशश,'मलाावथमाखोजन'मपरमप् ह,मधाहमाताबो्छ,मठ्ााराहरघोषणागछन' २०हतम्हरसब्लाहोओरआओ;जाहत-जाहतहरबाट बािााहरहो,ुासाथशहजाआओ;हतश्हरसगाह्जाश छशजसलआफशोखोहपुाोमहताोााठखडागछशरबिाउश शसकूितालाापाथशागछशन

२१हतम्हरल्श,रहतश्हरलााशहजालाय;हो,हतश्हर ुासाथसलाहगरश:पाि्शाालूजखयोासलघोषणा गराोछ?तससमयूजखासलयो्शाोछ?ामपरमप् होइशर?मबाहाअराशपरमशरछश;ुानाय्परमशरर मज्ूाता;मबाहाअराोह्छशन

२२पथ्ाासबछउछाउाामाहशसहरहो,मलााहररउुार पाय,हाशहामपरमशरह,रअराोह्छशन २३मलआफशशाउमाशपथखाुाोछ,मरोमखबाट धाहमातााोििशहशसाोछ,रफररफाशछश,हाहरा घडामरोसामटकछ,हराहजबोलशपथखाशछन

२४हश्यश,ासल्नछ,परमप्माशमरोधाहमातारशज् छ;माहशसहरउहााहापहशआउशछश;रउहासगररसाउशहर सबलज्तहशछशन

२५परमप्माइसाुलाासबसनाशधम्ठहररशछशरगि गशछशन

अधाय४६

१बलूितालूणितगछ,शबोलहशहररनछ,हतश्हराा महतहरपशहररगाािसहरमाहथहथुनहतम्हराारथहर गहे्ार्हथु;त्थहातपशाोलाहगबोझहशन २हतश्हरहशहररनछश,ुासाथहशहररनछश;हतश्हरलबोझ छटाउशसाशश,तरआफाूमागुााछशन ३हयााबाोघराशा,अहशइसाुलाोघराशााासबबाा् रहाामाहशसहर,जोग्बाटमााराबोाााछश,रग्बाट बोाााछश,मरोारासशन

४अहशहतम्हराोबढसाालसमपहशमतह्ह;रफलाो

९पहहलाााराहरसमझ,हाशहामपरमशरह,रअराोह् छश;मपरमशरह,रमजसोाोह्छशन

१०सरूजखअनाोघोषणागू,रपाि्शसमयूजखअहहलसम

हतघाखोल,शू्हरपारगरन

३तरोशयताउजागरगररशछ,हो,तरोलाजूजखशछनमबूला हलशछ,रमतलाामाहशसजसो्टशछशन

४हामोउुारातााोबारमा,सशाहराापरमप्उहााोशाम हो,इसाुलाापरमपहितन

५हाल्हरा्छोर्,िपिापबस,रअधारोमाजाय,

तलााभषपाराोछस;तलआफशोहूयमा्हशसाा्छस,'म शह,मबाहाअराोह्छशन' ११तसलहतम्माहथहिपहतआइपशछ;योाहाबाटआउछ्शर हतम्लााथाहाहशछश;अहशहतम्माहथहिपहतआइपशछ; हतम्लतसलाारोकसकछशे;अहशहतम्माहथअिाशा हिशाशआइपशछ,जशहतम्लााथाहाहशछशन १२अबतराजाू-टशाहररतराजाू-टशाहराो््डसग खडाहो,जशतलआफशोयिािसाूजखशपररशमगररस;यहू तसोहो्श,तला्उठाउशसकछस,यहूतसोहो्शत हिजय्हशसकछसन

१३हतम्आफशाधरसलाहहरमाथहातछेनअबजोहतष्हर, ताराहशहर,माहसा्हिषिाण्गशहर,खडाहोयशर हतम्माहथआइपशय्ाराहरबाटहतम्लााबिायशन १४हर,हतश्हरपरालजसहशछश;आगोलहतश्हरलाा जलाउशछ;हतश्हरआगोाोजालाबाटआफलााबिाउश सकछशश;तहातताउशाोलाहगाोइलाहशछश,शततसाो अगाहडबसाोलाहगआगोहशछन १५हतम्लयिािसाूजखशपररशमगराावापार्हर, हतम्लाायसहशछनहतश्हरपताआफशोघरमा ्ेताररशछश;हतम्लााबिाउशाोह्हशछशन अधाय४८

1हयााबाोघराशा,योसश,हतम्हर,जसलााइसाुलाो शाउलबोलाइनछ,रयहूााोपाश्बाटहशसााछे,हतम्हरल परमप्ाोशाउमाशपथखानछेरइसाुलाापरमशराोशाम हलशछे,तरसततामािाधाहमातामाहोइशन

२हाशहाहतश्हरआफलाापहितशहराामाहशसहर्नछश, रइसाुलाापरमशरमाहथ्रपछश;सशाहराापरमप् उहााोशाउहोन

३मलसरूजखशपहहलाााराहरघोषणागराोछ;रत्मरो मखबाटहशस,रमलत्ूखाु;मलत्अिाशागर,रत्परा ्ुन

४हाशहामलााथाहाहथयोहाहतम्हठ्छे,हतमोघाट् फलामाोशल्जसोछरहतमोहशधाराासाजसोछन ५मलसरूजखशहतम्लाायोघोषणागराोछ;योहश्ना अहघशमलयोहतम्लााबताुाोहथु,शतताहतम्ल्न सकछे,'मरोमहतलय्ाामगराोहो,रमरोखोहपुाोमहतल रमरोढङालय्ाामगशआजाहूुाोहोन' ६हतम्लसशााछे,योसबूखे;अहशाहतम्लयोघोषणा गूशे?यससमयूजखमलहतम्लााशयााराहर,लााा ाराहरपहशूखाु,तरहतम्लत्जानशेन ७त्अहहलसहषगररुााहश,सरूजखहोइश;हतम्हरल शसशाोहूश्नापहशअहघ;शतताहतम्हरल्नसकछे, "हर,महतश्हरलााहिनन"

८हो,हतम्लसशशे;हो,हतम्लााथाहाहथुश;हो,तसबलाूजख

हतम्हर्श,परमप्लआफशोूासयााबलााछटाारा हूश्ुाोछन

२१अहशजबउहालहतश्हरलाामर्हमबाटडोऱयाउश्यो, हतश्हरहतखाउश्ुशनउहालहतश्हराालाहगिटाशबाट

हशजसयोन २२परमप््नहनछ,“ूषहरलााशाजनहूशन”

५अहशअब,यााबलााउहााहाफााुरलाउशाोलाहग मलााग्ूजखशबशाउशहशपरमप््नहनछ,“यदहपइसाुल जमागररुाोछश,तरमपरमप्ाोदहषमामहहहमतहशछ,र मरापरमशरमरोशज्हशहशछन”

६अहशउहाल्न्यो,“यााबााालहरलााउठाउशर इसाुलाासरहकतगररुााहरलाापशसाहपतगशहतम्मरो सिाहशहलाााराहोनमहतम्लााअनजाहतहराोलाहग जोहतपहशहूशछ,ताहाहतम्पथ्ाोछउसममरोमज्हश सान”

७इसाुलााउुारातारउहााापहितपरमप्,माहशसल घणागशलाा,राषलघणागशलाा,शासाहराोसिालाायसो ्नहनछ,राजाहरलूखछशरउठशछश,राजामारहरलपहश पजागशछश,हाश्शपरमप्हिशासयोगहशहनछ,इसाुलाा पहितउहाहशहनछ,रउहालहतम्लााछानहशछन ८परमप्यसो्नहनछ,“गहणयोगसमयमामलहतमोारा सशाोछ,रमज्ाोहूशमामलहतम्लाासहायतागराोछन महतम्लााबिाउशछ,रमाहशसहराोाराराोरपमा हतम्लााहूशछ,पथ्लाासाहपतगश,उजाडपाररुाा समूाहरलााअहधाारगश; 9ताहाहतम्लाू्हरलाा्नसा,"बाहहरआय,"र अगाारमाबसहरलाा्नसा,"आफलााूखायन" हतश्हरबाटोहरमािशछश,रहतश्हराािरशहरसब अगाठाउहरमाहशछशन

१०हतश्हर्ोााउशिाहतखाउशछशश;शतगम्लशत घामलहतश्हरलााहाहशपरयाउशछ:हाशहाहतश्हरमाहथ ूयागशलहतश्हरलााडोऱयाउशहशछ,पाश्ाामहाशहर छउमापहशउहालहतश्हरलााडोऱयाउशहशछन

११अहशममरासबपितहरलााबाटोबशाउशछ,रमरा राजमागहरउचपाररशछशन

१२हर,हतश्हरटाढाबाटआउशछश;अहशहर,हतश्हरउतर रपह्मबाटआउशछश;अहशहतश्हरहसश्मूशबाट आउशछशन

१३हसग,गाओ;हपथ्,आशजनतहोओ;हपितहर,ग्त गाउशसरगर,हाशहापरमप्लआफशामाहशसहरलाा सान्शाहूश्ुाोछ,रआफशााषमापरााहरमाहथूया गशहशछन

१४तरहसयोशल्नो,“परमप्लमलााताय्ुाोछ,रमरो प्लमलााहबसश्ुाोछन”

१५ाुउट्स्लआफशोग्बाटजनाोबालालााूया शगर्आफशोूधिसाउशबालालााहबसशसकछर?हो, हतश्हरलहबसशसकछश,तरमहतम्लााहबसशछशन १६हर,मलहतम्लाामरोहाताोहतलामाखोपाोछ;हतमा ह्ताहरहशरनरमरोसामछशन १७हतमाछोराछोर्हरहतारगशछश;हतमाशाशगशहरर

6मलमरोढाडहहााउशहरलााहूु,रमरोगालामरोापाल उख्शहरलााहूुनमलमरोअशहारलाजरथकबाट लााइशन

७हाशहापरमप्परमशरलमलाासहायतागशहशछ;तसल मलज्तहशछश;तसलमलमरोअशहारिामाढङाजस बशाुाोछ,रमलााथाहाछहामलज्तहशछशन ८मलााधम्ठहराउशउहाशहजाहशहनछ;मसगासलबहस गशछ?हाम्ुासाथखडाहोऔ:मरोहिरोध्ाोहो?तोमरो शहजाआओसन

९हर,परमप्परमशरलमलाासहायतागशहशछ;मलााूोष् ठहराउशाोछ?हर,हतश्हरसबलगाझपराशाहशछश; हारालहतश्हरलााखाशछन

१०हतम्हरमधाोपरमप्ाोडरमानछ,जोआफशोसिााो आिाजसनछ,जोअगाारमाहहडछरउजालोहूश?उसल परमप्ाोशाममा्रोसाराखोसरआफशोपरमशरमा्र परोसन

११हर,हतम्हरसबजोआगोबा्छे,जोहझलाहरल आफलााघछ्:हतम्हराोआगोाोउजालोमारहतम्हरल बालााहझलाहरमाहहडनयोहतम्हरलाामरोहातबाटपाप हशछ;हतम्हरशोामासतछेन

1धाहमातााोपहछलायहर,परमप्लााखोजहरहो,मरो ारासशनहतम्हरलााााहटुाोिटाशहतरहर,र हतम्हरलााखशाोखाडलाोपालहतरहरन 2हतम्हरााहपताअबाहामरहतम्हरलााजनहूश सारालााहर,हाशहामलउसलााुकबोलाु,रआश्िाू हूुरउसलााबढाुन

३हाशहापरमप्लहसयोशलाासान्शाहूशहशछ;उहाल तसाासब्यािशषहरलाासान्शाहूशहशछ;उहाल तसाोउजाडसाशलााअूशजसरतसाोमर्हमलाा परमप्ाोबगिाजसबशाउशहशछ;तहाआशनरखश्, धनिाूरसमधरसरपाइशछन ४हमरामाहशसहर,मरोारासश;रहमरामाहशसहर,मरो ारासश:हाशहामबाटुउटाविसाहशसशछ,रममरो नायलाामाहशसहराोजोहताोरपमाजसरबशाउशछन ५मरोधाहमाताशहजाछ;मरोउुारहशजसुाोछ,रमरा हातहरलमाहशसहराोनायगशछश;टापहरलमलाा पखशछश,रहतश्हरलमरोहातमा्रोसागशछशन ६आााशहतरआफशोआखाउठाओ,रतलपथ्लााहर, हाशहाआााशधिाजसहराउशछ,रपथ्लगाजसपराशो हशछ,रतसमाबसहरपहशतसमशछश:तरमरोमज् सूााोलाहगरहशछ,रमरोधाहमातााहहलसमापहशछशन ७हतम्हरधाहमाताजानहर,मरोविसाहूयमाराख माहशसहर,मरोारासश;माहशसहराोहशनाूजखशडराय,श

२हयरशलम,धलोटकााउ;उठरबस;हहसयोशा्ाू् छोर्,आफशोघाट्ाोबगशबाटआफलााफाालन ३हाशहापरमप्यसो्नहनछ,“हतम्हरलआफलााहसतमा बिााछे;अहशहतम्हरपसाहबशाशछटाारापाउशछेन”

४हाशहापरमप्परमशिरयसो्शशहनछ,मरामाहशसहर पहहलहमशूशमाबसोबासगशगुााहथु;अहशअशर्हरल हतश्हरलााहबशााारणअतािारगरन

५परमप््नहनछ,“अबमरोयहााछर?मरो

माहशसहरलााहसतमालहगयो?हतश्हरमाहथशासशगशहरल हतश्हरलाााराउछश,परमप््नहनछ;अहशमरोशाउाो हशरनरहराहूशहशनागररनछन”

६तसलमरामाहशसहरलमरोशामजानछश,तसाारण हतश्हरलतसहूशजानछशहामशबो्शहनहर,मशहन ७पहाडहरमााहतसनरछशउसाोखटाजसलश् समािारलाउछ,जसलशाजनपााहशतगछ;जसलश् समािारलाउछ,जसलमज्पााहशतगछ;जसलहसयोशलाा ्नछ,हतमोपरमशरलराजगशहनछ! ८हतमापहरूारहरलआिाजउठाउशछश;हतश्हरलुासाथ गाउशछश;हाशहापरमप्लहसयोशलााफररलाउशहूा हतश्हरलपतकूखछशन

९हयरशलमाा्यािशषहरहो,आशनलजयजयाारगर, ुासाथगाओ,हाशहापरमप्लआफशामाहशसहरलाा सान्शाहूश्ुाोछ,उहालयरशलमलााछटाारा हूश्ुाोछन

१०परमप्लसबजाहतहराोशजरमाआफशोपहितबाहबल पाटगश्ुाोछ;रपथ्ाोछउछाउाासबमाहशसहरल हामापरमशराोमज्ूखछशन

११हतम्हरजाओ,जाओ,तहाबाटहशसरजाओ,अशुारा शछोओ;तसाोब्िबाटहशसरजाओ;परमप्ाा्ाडााडा बोकहरहो,हतम्हरशुहोओन

१२हतम्हरहतारगररबाहहरहशसशछशे,शत्ागरजाशछे, हाशहापरमप्हतम्हरााअहगअहगजाशहशछ;रइसाुलाा परमशरहतम्हराापहछपहछहशहशछन

१३हर,मरोूासलबजुमाश्पिााामगशछनउसलााउच पाररशछरपशसागररशछ,रधरउचपाररशछन १४धरजशातलााूखरछकपर;उसाोअशहारअराश माहशस्नाधरहबहगुाोहथयो,रउसाोरपमाहशसाो सनाश्नाबढ्हबहगुाोहथयोन १५यसर्उसलधरजाहतहरलााछाशछ;राजाहरलउसाो हिरुमाआफशोमखबनगशछश;हाशहाजहतश्हरलाा ्हशुाोहथुशतोहतश्हरलूखछश;रजहतश्हरलसशाा हथुशशतोहतश्हरलहििारगशछशन

५हाशहाहतमासहषाताहतमापहतहशहनछ;सशाहराा

6हाशहापरमप्लहतम्लााताहगुा्रआतामाशोाााल स्रयिािसाा्पत्जसबोलाउश्ुाोछ,जबहतम्लाा अस्ाारगररुाोहथयो,हतमापरमशर्नहनछन ७ाह्कणाोलाहगमलहतम्लाातागाोहथु,तरठलो ापालमहतम्लााफरर्लागशछन

८थोरररसमामलुाकणाोलाहगहतम्बाटमरोअशहार लााु;तरअशनापालमहतम्माहथापागशछ,परमप् हतमाउुारा्नहनछन ९हाशहायोमरोलाहगशोआाोपाश्जसहो:हाशहाजसर् मलशपथखाुाोछहाशोआाोपाश्अबपथ्माहथबयछश, तसर्शमलशपथखाुाोछहामहतम्सगररसाउशछश,श तहतम्लााहपााउशछन

१०हाशहापितहरहटशछशरडाडाहरहटाइशछश;तरमरो ूयातबाटहटशछश,शतमरोशाजनाोारारहटाइशछ, हतम्माहथापागशहशपरमप््नहनछन

११हप्हडत,आध्बहर्लछटपटाइुा्,रसान्शाशपाुाो, हर,महतमाढङाहरसनररगहरलबसा्शछ,रहतमा जगहरश्लमलबसा्शछन

12महतमाझालहररतहरलबशाउशछनहतमाढोााहर रतहरलबशाउशछनहतमासबहाशारहरसनरढङाहरल बशाउशछन

१३अहशहतमासबछोराछोर्हरलपरमप्बाटहशकापाउशछश, रहतमाछोराछोर्हराोशाजनठलोहशछन

१४धाहमातामाहतम्साहपतहशछे;हतम्अतािारबाटटाढा रहशछे;हाशहाहतम्डराउशछशे;रतासबाटपहशटाढा रहशछे;हाशहातोहतमोशहजाआउशछशन

१५हर,हतश्हरअिश्लाहशछश,तरमााराहोइशनजो ाोह्हतमोहिरुमा्लाहनछ,तोहतमोखाहतरपतशहशछन १६हर,मलआगोमााोइलाफकलोहारलाासहषगराोछ,र आफशोाामाोलाहगउपारणहशाा्छ;रमलहिशाशाार्लाा शषगशसहषगराोछन

१७हतमोहिरुमाबशाइुाोाशपहशहहतयारसफलहशछश;र नायमाहतमोहिरुमाउठशहराहजबोलााहतम्लूोष् ठहराउशछेनयोपरमप्ाासिाहराोउतराहधाारहो,र हतश्हराोधाहमातामबाटआुाोहो,परमप््नहनछन

अधाय५५

१हहतखाुााहरहो,पाश्हपउशआओ,रपसाश्ुााहर पहशआओ;आओ,हाशरखाओ;हो,आओ,पसाहबशारमल हबशाूाखमदरूधहाशन

२हतम्हरहाशतसोि्जाोलाहगपसाखिगछ्जशरोट् होइश?अहशतसोि्जाोलाहगआफशोपररशमहाशखिगछ्

होमबहलरबहलूाशहरमरोिू्मास्ाारगररशछ;हाशहा मरोघरसबमाहशसहराालाहगपाथशााोघराहलाइशछन ८इसाुलााहशााहलुााहरलाा्लागशहशपरमप् परमशर्नहनछ,“मअरहरलाापहशतसाहा्लागशछ, हतश्हरबाहाजोतसाहा्ला्ुााछशन”

९हजङलाासबपशहरहो,हश्शआओ,हो,जङलाासब पशहरहोन

१०तसाापहरूारहरअगाछश:हतश्हरसबअजाश्छश, हतश्हरसबलाटााारहरहश,्कस्शश;सहतरहाा छश,सहतरहााछश,हशूाउशमशपराउछशन

११हो,हतश्हराहहलतपशहशलो््ाारहरहश,र हतश्हरबझूशश,हतश्हरसबआफशबाटोहछश,पताल आफशोफाइूााोलाहग,आफशो्ागबाटन १२हतश्हर्नछश,“आय,मूाखमदलाउशछ,रहाम्ाडा मदल्ररशछे;अहश्ोहलआजजसहशछ,रअझधरपशस हशछन”

अधाय५७

1धम्हरशाशहनछश,तरासलपहशयोारामशमाराखूशन ूयालमाहशसहरलहगनछश,तरधम्हरलााआउशहिपहतबाट लहगनछ्शरासलपहशसोचूशन

२तोमाहशसशाजनमापिशगशछनहतश्हरआफशो

३तरहजाूगर्ण्ााछोराहर,वह्िार्रिशााासनाश हो,यहाशहजाआओन

४हतम्हरासाोजखल्उडाउछे?हतम्हरासाो हिरुमामखठलोबशाउछेरहजबोहशाा्छे?ाहतम्हर अपराधाासनाशहोइशे,झटाासनाशहोइशे?

५हतम्हरहराहररयोरखमहशमहतहरलआफलाा जलाउछे,उपतााहरमािटाशााधाराहरमहश ाटााट्हरलाामाछ्?

६खोलााोहिलोढङाहरमाहतमो्ागछ;त्,त्हतमो्ाग हश;हतम्लहतश्हरलाापहशपयबहलिढाये,अनबहलिढायेन ामय्ाराहरमासान्शापाउशपछ?

७हतम्लआफशोओछाशअगोरअगोपितमालगाये,हतम् तहाबहलूाशिढाउशगयेन

८ढोााहररिेाटहरपछाहडपहशहतम्लआफशोसमझशााो हिनराखााछे;हाशहाहतम्लआफलााम्नाअर ासाोअगाहडपाटगय्,रमाहथगये;हतम्लआफशो ओछाशठलोबशाये,रहतश्हरसगारारबाधे;हतम्ल हतश्हराोओछाशलााजहाूखे,तहामायागय्न 9अहशहतम्राजााहाअतरहलुरगये,रआफशोअतरबढाये, रआफशाूतहरलााटाढापठाये,रआफलााशरासमपहश

10हतम्आफशोमहाशमागमाथहातछे,तपहशहतम्ल्हशशे,

1ठलोसरलारा,शरोा,तरह्जसआफशोआिाजउिाल,र मरामाहशसहरलााहतश्हराोअपराधरयााबाोघराशालाा हतश्हराापापहरबतायन

2तपहशहतश्हरहूशहमलााखोजछश,रमरोमागजानखश्

७ाहतम्हरल्ोााहरलााआफशोरोट्बाडश,र गररबहरलााआफशोघरमालाउशहोइशर?जबहतम्हर शाङोूखछे,हतम्हरलउसलााछोपहोइशरआफशो शर्रबाटआफलाालााउशहोइशर?

8तबहबहाशजसहतमोजोहतिमाशछ,रहतमोसावदत गहतमाबढशछ,रहतमोधाहमाताहतमोअहगअहगजाशछ, परमप्ाोमहहमाहतमोपहछपहछहशछन ९तबहतम्लपााशछेरपरमप्लजिाफहूशहशछ;हतम्ल ाराउशछेरउहाल्नहशछ,“मयहाछन”यहूहतम्लआफशो ब्िबाटजिा,औलाफलाउशाामरवथाोाराबो्शााम हटाये्श, १०अहशयहूहतम्लआफशोपाण्ोााहरलााहूयेर प्हडतहरलाासनषपाय््श,हतमोजोहतअधारोमा िमाशछ,रहतमोअधारोहूउसोाोउजालोजसहशछन ११अहशपरमप्लहतम्लााहशरनरडोऱयाउशहशछ,रखडर्मा हतमोपाणलाासनषपाशहशछ,रहतमाहड्हरलााबहलयो बशाउशहशछनअहशहतम्पाश्लह्जाोबगिाजसराहहल शसहाशपाश्ाोमहाशजसहशछेन १२अहशहतम्हरमधाामाहशसहरलपराशो्यािशषहर पशहशमाणगशछश;हतम्हरलधरपसाााजगहरउठाउशछे; अहशहतम्हरलाा्जतुाोठाउाोममतगश,बसोबासगश बाटोहरपशसाहपतगश्हशशछन

१३यहूहतम्लमरोपहितहूशमाआफशोइचापरागशूजख आफशोखटालाारोके्श,रहिशामहूशलााआशनूाय्, परमप्ाोपहित,आूरण्य्ने्श;रउहााोआूरगय्, आफशतरराालशगर्,आफशखश्खोजर,आफशाराशबोल्न १४तबतपरमप्माआशजनतहशछस;रमतलाापथ्ाा अगाठाउहरमासिारगराउशछ,रतराहपतायााबाो उतराहधाारलतलााखिाउशछ,हाशहापरमप्ाोमखलश

यो्शाोछन

१हर,परमप्ाोहातबिाउशशसकगर्छोटो्ुाोछश,श तउहााोााशसनशसकगर्बाको्ुाोछन

२तरहतम्हरााअधमहरलहतम्हररहतम्हराा परमशराोब्िमाफाटोलाुााछशनहतम्हराापापहरल गूाउहााोमहारहतम्हरबाटलााोछ,तसलउहाल सनहशछशन

३हाशहाहतम्हरााहातरगतललतपहतुााछश,र हतम्हरााऔलाहरअधमलभष्ुााछश;हतम्हराा ओठलझटबोलााछश,रहतम्हराोहजबोलाहटलारा बोलाोछन

4ासलपहशनायाोलाहगपााूश,शतासलसताोलाहग िाालतगछनहतश्हरवथमा्रपछश,रझटबो्छश; हतश्हरूषताग्धारणगछशरअधमजनाउछशन 5हतश्हरलसापााअणाहराोछश,रमाारााोजालो

यशया

२हाशहाहर,अधारोलपथ्लााढाकछ,रघोरअधारोल माहशसहरलााढाकछनतरपरमप्हतम्हरमाहथ िमाशहशछ,रउहााोमहहमाहतम्हरमाहथूखापशछन

३अहशजाहत-जाहतहरहतमोपााशाहाआउशछश,रराजाहर हतमोउूयाोिमााहाआउशछशन

4आफशोआखाउठाुरिररपररहर,हतश्हरसब्ला्ुर हतम्ाहाआइरहााछशनहतमाछोराहरटाढाबाटआउशछश, रहतमाछोर्हरहतमोछउमाहहाशछशन

५तबहतम्लूखछे,अहशुासाथबयछे,अहशहतमोहूय डराउशछरबढशछ;हाशहासमदाोपशसताहतम्मापररणत हशछ,जाहत-जाहतहराोसशाहतम्ाहाआउशछन

6यटहराो््डलहतम्लााढाकछ,हमदाशरुपाााउटाा घोडाहरल;हतश्हरसबशबाबाटआउशछश;हतश्हरलसश रधपलाउशछश;रहतश्हरलपरमप्ाोपशसााोग्त

गाउशछशन

७ाूाराासब्डाबाखाहरहतम्ाहाजमागररशछश, शबायोताा्डाहरहतमोसिागशछशनहतश्हरमरोिू्मा गहणयोग्ुरिढाइशछश,रममरोमहहमााोमजनरलाा गेरिमयबशाउशछन

8बाूलजसउडशरढारहरझझालहतरउडशय्ाोहश?

9हश्यशटापहरमरोपत्कामाहशछश,रपहहलतश्शाा जहाजहरल,टाढाबाटहतमाछोराहरलााहतश्हराािाू्र सशसहहतलाउश,परमप्हतम्हराापरमशराोशाममार इसाुलाापहितपरमशराोशाममा,हाश्शउहाल हतम्हरलाामहहमाहूश्ुाोछन

10हिूश्हराासनाशहरलतरापखालहरफररहशमाण गशछश,रहतश्हरााराजाहरलतरोसिागशछश,हाशहा मरोकोधमामलतलाापहारगर,तरमरोापामामलतलाा ूयाूखाुन

११यसाारणहतमाढोााहरहशरनरखलारहशछश;त्हूशर रातबनहशछशश;ताहामाहशसहरलहतम्ाहा अनजाहतहराोसशालाउशसाश,रउश्हरााराजाहर पहशलाउशसाशन

१२हाशहाजशजाहतरराजलहतमोसिागूश,तोशाशहशछ; हो,त्जाहतहरपणरपमाशषहशछशन

१३लबशाशाोगेरिहतम्ाहाआउशछ,सलााोरख, सलााोरखरबाासुासाथहमलरमरोपहितसाशलाा सनरबशाउशछ;रममरोखटााोसाशलाागेरिशाल् बशाउशछन

१४हतम्लााूखहूशहरााछोराहरपहशहतम्ाहा हशहररशछश;रहतम्लााघणागशहरसबहतमोखटााो पतालामाूणितगशछश;रहतश्हरलहतम्लाापरमप्ाो शहर,इसाुलाापहितपरमशराोहसयोश्नछशन १५तताहगुाोरघहणत्ुाोछस,तसलतबाटाोह्पहश हहडाोछशस,तपहशमतलााअशनाोमहहमार पसापसासमाोआशनबशाउशछन

सबजाहतहराोसामधाहमातारपशसाउमाशहशछन

अधाय६२

१हसयोशाोखाहतरमिपलागरबसछश,रयरशलमाो खाहतरमहिशामहलशछश,जबसमतसाोधाहमातािमाझ रतसाोउुारबहलरहाोबत्झशि्शछशन

२अहशजाहत-जाहतहरलतरोधाहमातारसबराजाहरलतरो महहमाूखछशनअहशतलाापरमप्ाोमखलराखशयाशाउल बोलाइशछन

3हतम्परमप्ाोहातमामहहमााोमाटरहतमापरमशराो हातमाराजा्यमाटपहशहशछेन

४हतम्लााफरराहहलताहगुाो्हशशछश,शतहतमो ूशलााफरराहहलउजाड्हशशछनतरहतम्लााहफहजबा ्हशशछ,रहतमोूशबउलाहनहाशहापरमप्हतम्सगपसन

खश्हशहशछन

६हयरशलम,मलतरापखालहरमापहरूारहरराखाोछ, जोहूशराताहहलिपलागरबसछशशनपरमप्ाोसमझशा गशहरहो,िपशबसन 7अहशजबसमउहालयरशलमलाासाहपतगशहनरपथ्मा पशसााोपातबशाउशहन,तबसमउहालााहिशामशहूशहोसन ८परमप्लआफशोूाहहशहातरआफशोशज्ाोबाहल्ल शपथखाश्ुाोछ,“मअबउपानतरोअनतराशतहरलाा ्ोजशाोरपमाहूशछश;अहशतलपररशमगराोतरोूाखमद हिूश्हरलहपउशछशशन”

9तरजसलयसलााबटलााछश,हतश्हरलयसलााखाशछश रपरमप्ाोपशसागशछश;रजसलयसलााबटलााछश, हतश्हरलमरोपहिततााोिोामायसलााहपउशछशन १०ह्तजाओ,ढोााहरबाटजाओ;माहशसहराोबाटोतयार पार;राजमागखडागर,बाटोतयारपार;ढङाहरजमागर; माहशसहराोलाहगझणाउठाओन ११हर,परमप्लससाराोअनसमघोषणागश्ुाोछ, हसयोशा्छोर्लाा्श,हर,हतम्हराोमज्आउूछ;हर, उहााोइशामउहासगछ,रउहााोाामउहााअगाहडछन १२अहशहतश्हरलहतश्हरलाा'पहितमाहशसहर,

१७हपरमप्,तपाालहाम्लाातपाााोमागबाटहाशटाढा

१८तपाााोपहितजशहरलयसलाााह्समयाोलाहगमात अहधाारगरनहामाशतहरलतपाााोपहितसाशलााा्िर ्ताुन

१९हाम्तपााााहे;तपाालाहहलहतश्हरमाहथशासश

गश्ुश;हतश्हरतपाााोशामलबोलाइुशशन

अधाय६४

1यहूतपाालआााशचातरतलआउश्यो्श,अहश तपाााोउपजसहतमापहाडहरतलझर्श, २पजगरहाोआगोलपाश्लााउज्हूुझ,तपाााोशाम तपााााशतहरलााथाहाहोस्शर,रजाहतहरतपाााो उपजसहतमााापश्शर!

३जबतपाालहाम्लशिाहाा्याशााामहरगश्यो, तपाातलआउश्यो,तपाााोउपजसहतमापितहर्ाहिुन ४हाशहाससाराोसरिातूजखशमाहशसहरलसशााछशश, ााशलूखााछशश,शतआखालूखााछश,हपरमशर, तपााबाहा,उहालआफशोपत्कागशाोलाहगातयार पाश्ुाोछन

5तपाालखश्हशरधाहमातागशहरलाा्टशहनछ,जसल तपाााोमागमातपाालाासमझनछशनहशहोस,तपााकोहधत हशहनछ;हाशहाहाम्लपापगरााछेनतसमाहशरनरताछ,र हाम्बिाइशछेन

6तरहाम्सबअशुि्जजसछे,रहामासबधाहमाताहर फोहोरझताहरजसछश;रहाम्सबपातजसओइलाउछे;र हामाअधमहरल,बतासजस,हाम्लााउडाुरलगााछशन 7तपाााोशाउपााश,तपाालाासमातआफलााउतहजतगश ाोह्छश,हाशहातपाालआफशोमहारहाम्बाट लााउश्ुाोछ,रहामाअधमाााारणहाम्लाा्स गश्ुाोछन

8तरअब,हपरमप्,तपााहामाहपताहशहनछ;हाम्माटोहे, रतपााहामाामालहशहनछ;अहशहाम्सबतपाााोहाताा ाामहेन

9हपरमप्,धरररसाउशहूश,शतसध्ररअधमलाा समझशहोसनहशहोस,हाम्तपाालााहबन्गछ्,हाम्सब तपाााामाहशसहरहेन

१०हतमापहितशहरहरउजाडसाश्ुााछश,हसयोश उजाडसाश्ुाोछ,यरशलमउजाड्ुाोछन ११हामोपहितरसनरमजनर,जहाहामापखाहरलतपाााो पशसागथ,आगोल्स्ुाोछनहामासबसनरि्जहर उजाडपाररुााछशन १२हपरमप्,ातपााय्ाराहराालाहगआफलाा

६हर,मरोअगाहडयोलजखुाोछ:मिपलायछश,तरबूला

१७हाशहाहर,मशयाआााशरशयापथ्सहषगशछ:अहश पहहलाााराहराोसमझशाहशछश,शतहतश्हराोमशमाश आउशछन

१८तरमलसहषगराोारामाहतम्हरसध्ररखस्रआशन मशायनहाशहाहर,मयरशलमलााआशनाोघररतसाा माहशसहरलााआशनाोघरबशाउशछन

१९अहशमयरशलममारमाउशछ,रमरामाहशसहरमा आशजनतहशछ:अहशतहाफरराहहलरशआिाजिा रिाइाोआिाजसहशशछशन

२०तहाफरराहहलहूशाोबालाहशछश,शतआफशोआय परागराोिुमाहशसहशछश;हाशहाबालासयिषाो उमरमामशछ;तरपाप्सयिषाोउमरमाशाहपतहशछन

२१अहशहतश्हरलघरबशाउशछशरहतशमाबासगशछश;र हतश्हरलूाखबार्लगाउशछशरहतशााफलखाशछशन २२हतश्हरलबशाउशरअरलबस,हतश्हरलरोपरअरल खाशशहोस,हाशहामरामाहशसहराोआयरखाोआय जसहशछ,रमरािहशुााहरलआफशोहाताोाामाो आशनलामोसमयसमहलशछशन 23हतश्हरलवथमापररशमगशछशश,शताषाोलाहग सनाशजनाउशछश,हाशहाहतश्हरपरमप्ााआहशहषत सनाशहश,रहतश्हराासनाशहरपहशहतश्हरसगछशन २४अहशयसोहशछहाहतश्हरलपाारागश्नापहहलशम जिाफहूशछ;रहतश्हरलबो्शलागामसनछन २५बासोरथमाुासाथिशछश,रहसहलसाढलझपराल खाशछनअहशधलोसपाोआहारहशछनहतश्हरलमरोपहित पितमााशहाहशिाहिशाशगशछशश,परमप््नहनछन

अधाय६६

1परमप्यसो्नहनछ,“सगमरोहसहासशहो,रपथ्मरो पाउूाशहोनहतम्हरलमरोलाहगबशाउशघराहाछ?रमरो हिशामसाशाहाछ?

२हाशहात्सबाराहरमरहातलबशाुााहश,रत्सब ्ुााछश,परमप््नहनछनतरमयसमाहशसलााहशछ,तो माहशसलाापहशजोगररबरपछतो्ुाोआतााोछ,रमरो ििशमााापछन

३गोरमाश्शाोमाहशसमाशजसहो;्डाबहलिढाउश ्शाोााराोघाट्ााटशजसहो;बहलूाशिढाउश्शाो सगराोरगतिढाउशजसहो;धपबा्श्शाोमहतलाा आश्िाूहूशजसहोनहो,हतश्हरलआफशबाटोरोजााछश, रहतश्हराोआताआफशाहघशलागााामहरमाआशजनत हनछन

४महतश्हरााभमहरपहशछानछ,रहतश्हरााडरहर हतश्हरमाहथलाउशछ;हाशहाजबमलबोलाु,ासलजिाफ हूुशश;जबमलबोल,हतश्हरलसशशश;तरहतश्हरलमरो

हिशामहूशूजखअा्हिशामहूशसम,सबमाहशसहरमरोसाम आराधशागशआउशछश,परमप््नहनछन २४अहशहतश्हरबाहहरहशसरमरोहिरुमाअपराधगश

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.