Maori - The Book of Job the Perfect and Upright Man

Page 1


PukapukaaHopa

UPOKO1

1TeratetahitangataitewhenuaoUhu,koHopatona ingoa;hetangatatika,hetika,hetangatawehikiteAtua, maweheitekino

2Nakaputaonauritokowhitungatama,tokotorunga kotiro

3Koanarawahoki,ewhitumanongahipi,etorumano ngakamera,kongakau,erimaraungaioka,erimarau ngakaiheuha,akoanawharehetininoaatu;noreirako teneitangatatenuirawaongatangatakatoaoterawhiti

4Nakahaereanatama,katakahehakarikioratouwhare, herakitotenei,herakitotenei;akatonotangatakite karangaioratoutuahinetokotorukiakaitahi,kiainutahi ratou.

5Akatakangaraotaratoukaihakari,kaungatangataa Hopa,awhakatapuaanaratou,marangawaweanaiaite ata,whakaekeaanaeiahetahungatinana,ritetonukite mahaoratoukatoa:imeahokiaHopa,Terapeakuahara akutama,kuakangakiteAtuairotoioratoungakauI penatonuaHopa.

6NaitetahirakahaeremaingatamaateAtua,kiatuai ratouitearoarooIhowa,ahaereanamaiaHatanairotoia ratou.

7NakameaaIhowakiaHatana,ihaeremaikoeihea? NakawhakahokiaHatanakiaIhowa,kamea,Ite kopikopiko,itehaereereitewhenua.

8NakameaaIhowakiaHatana,Kuamahararaneikoeki takupononga,kiaHopa,kahorehokiheritemonaite whenua,hetangatangakautapatahi,hetangatatika,ewehi anaiteAtua,emaweheatuanaitekino?

9AnorakoHatanakiaIhowa,kamea,Hewehinoaianei toHopaiteAtua?

10Hetekaianeikuaotiiatekarapotiekoekitetaiepa,me tonawhare,meanameakatoa?kuamanaakitiaekoete mahiaonaringa,kuanuihaerehokionarawakirungaki tewhenua

11Engaritotorotouringa,paatukianameakatoa;ina,ka kangaiaiakoekitouaroaro

12NakameaaIhowakiaHatana,Nana,koanameakatoa keitouringa;engarikauaetotorotouringakiaia.Heoika haereatuaHatanaitearoarooIhowa

13Naitetahirakakaianatama,anatamahine,iteinu wainairotoitewhareotoratoutuakana; 14NakahaeremaitetahikarerekiaHopa,kamea,Ite paraungakau,aekaianangakaiheitoratoutaha; 15NakakokirimaingaHapeanakirungakiaratou, kahakinaanaratou;aera,patuaihoeratoungaponongaki temataotehoari;koahauanakekuamawhitimaikite korerokiakoe.

16Iteneianoekoreroana,kataemaianotetahi,kamea, KuatakaihoteahiateAtuaiterangi,apauakengahipi, mengatangata,apauake;koahauanakekuamawhitimai kitekorerokiakoe

17Iteneianoekoreroana,kataemaianotetahi,kamea, WeheaakeengaKararietorungamatua,huakianaki rungakingakamera,kahakinaanaeratou;koahauanake kuamawhitimaikitekorerokiakoe

18Iaiaanoekoreroana,kataemaianotetahi,kamea, Koautama,koautamahine,itekai,iteinuwainairotoi tewhareotoratoutuakana; 19Nakoteputangamaiotetahihaunuiitekoraha,patu pukingakokiewhaotewhare,hingaanakirungakinga taitamariki,mateake;koahauanakekuamawhitimaikite korerokiakoe

20KatahikawhakatikaaHopa;haeaanaeiatonakoroka; heuaanatonamahunga;takotoanakitewhenua;

21Akameaia,Iputatahangamaiahauitekopuotoku whaea,akahokitahangaatuanoahaukireira:naIhowai homai,naIhowaitango;kiawhakapaingiateingoao Ihowa

22IteneikatoakihaiaHopaihara,kihaianoi whakauwarekiteAtua.

UPOKO2

1¶HeraanokahaeremaingatamaateAtua,kiatuai ratouitearoarooIhowa,akahaeremaihokiaHatanai rotoiaratoukitearoarooIhowatuai.

2NakameaaIhowakiaHatana,ihaeremaikoeihea? NakawhakahokiaHatanakiaIhowa,kamea,Ite kopikopiko,itehaereereitewhenua.

3NakameaaIhowakiaHatana,Kuamahararaneikoeki takupononga,kiaHopa,notemeakahoreheritemonai tewhenua,hetangatangakautapatahi,hetika,ewehianai teAtua,emaweheatuanaitekino?utonuanotona tapatahitanga,ahakoawhakatenatenakoeiahaukiteheki aia,kiawhakangaromianoatiaia

4NakautuaeHatanakiaIhowa,kamea,Hekirimote kiri;aera,kongameakatoaatetangatakahoatuheiutu monakiaora

5Engarikiatotoroatutouringa,kiapakitonawheua,ki onakikokiko,ina,kakangaiaiakoekitouaroaro.

6NakameaaIhowakiaHatana,Nana,keitouringaia; engarikiaoraia

7HeoikahaereatuaHatanaitearoarooIhowa;patuaiho eiaaHopakitewhewhekinoitekapuotonawaewae,a taenoakitonatumuaki

8Nakamauiakitetahimaramararihiheiwaruiaia;a nohoanaiairotoitepungarehu

9Katahitanawahinekameakiaia,kautonukoiakoeki toutapatahitanga?kangateAtua,kamate.

10Anorakoiakiaia,Ritetonutokupukitekupuatetahi ongawahinekuwareHeaha?mewhiwhiraneitatouite paiiteringaoteAtua,akiakauaewhiwhikitekino?I teneikatoakihaiaHopaiharaionangutu

11Na,iterongongaongahoatokotoruoHopakitenei kinokatoakuapaneikiaia,kahaeremairatouitonawahi, itonawahi;KoEripataTemani,koPiriraraHuhi,ko ToparaNaamati:kuawhakariteahokieratouhetikanga kiahaeremaikitetangitahikiaia,kitewhakamarieiaia 12Na,itemarangatangaooratoukanohiitawhiti,akihai ratouimohiokiaia,nakuaaratoratoureo,tangiana; haeaanaeratoutonakoroka,tonakoroka,ruiaihoeratou hepuehukirungakioratoumahungawhakaterangi 13Heoinohoanaratouitonatahakitewhenua,ewhitu ngara,ewhitungapo,kihaihokiipuakihekupuatetahi kiaia:ikitehokiratouhenuirawatonapouri

1ImuriiteneikapuakitemangaioHopa,akakangaeia tonara.

2NakaohoaHopa,kamea, 3Kiangaroteraiwhanauaiahau,tepoikorerotiaai,He tamaroakeirotoitekopu

4Kiapouritauara;kauateAtuaetitiromaiirunga,kaua hokiewhitingiaetemarama

5Kiapokeiaitepourimeteatarangiotemate;kiataute kapuakirunga;matepouritangaoteraewhakawehia

6Nakotauapo,kiamaupuitepourikerekere;keihonoa kingaraotetau,keiurukitemahaongamarama.

7Nana,kiamokemoketauapo,kauatereokoaeuruki roto

8Kiakangaetehungakangaitera,etehungakuariteki tewhakaaraitaratoutangihanga

9Kiapouringawhetuotonakakarauritanga;metitirokite marama,akahorenoaiho;keikitehokiitetakiritangaote ra

10Monakihaiitutakiingatatauotekopuotokuwhaea, kihaiihunaitemamaekeikiteaeahau.

11Heahaahautemateaiitekopu?heahaahautehemoai itokuputangamaiitekopu?

12Heahairiteaingaturikiahau?heahahokingauhei ngotemaku?

13Inaianeihokiiatatakotoahau,iatatakoto,kuamoe ahau:peneikuawhaiokiokingaahau;

14Irotoingakingimengakaiwhakatakotowhakaaroote whenuaihanganeiingawahimokemokemoratou;

15Kingarangatiraraneihekouratoratou,kuawhakakiia oratouwharekitehiriwa;

16Kuakahoreraneiahauiritekitewhanautanga ohoreretanga;anohekohungahungakahoreneiikiteite marama

17Mutuakeireiratewhakararuraruatehungakino;hei reiraokiokiaitehungangenge.

18Nohotahianangahereherekireira;ekoreratoue rongokitereootekaitukino

19Keireirateiti,terahi;akamatarateponongaitona rangatira

20Heahatemaramaihomaiaikitetangatakeirotoneii temate?teorakitetangatakuakawatewairua?

21Ekoingoneikitemate,heoikahorenoaiho;akeriamo reira,nuiatuitekeriingataongahuna; 22Haripuratou,koaana,inakiteateurupa?

23Heahatemaramaihomaiaikitetangatakuahunanei tonaara,kuaotineitetutakitakimaieteAtua?

24Kianohokiahauikaikuataemaitakumapu:anohe waiokuhamamaeringihiaana

25Notemeakuataemaikiahautemeaewehineiahau; 26Kahoreokuhumarie,kahoreokuatanoho,kahoreiata noho;heoikataemaiteraruraru

UPOKO4

1¶KatahiaEripataTemanikaoho;imeaia, 2Kiteangamatoukitekorerokiakoe,epouriraneikoe? akowaiepehikitekorero?

3Nana,hetokomahaiwhakaakonaekoe:nauhokii whakakahangaringangoikore

4Araanaiaukuputetangataehingaana:nauhokiikaha aingaturingoikore.

Inaianeikuataemaikiakoe,aehemoanakoe;epaanaki akoe,ohorereanakoe.

6Hetekaianeikeitewehikoe,keitewhakawhirinakikia koe,keitetumanakokoe?

7Tenara,maharatiakowaiongatangataharakoreihuna? ingaroraneikiheatehungatika?

8Kotakuhokiikiteai,kotehungaeparauanaitehe,e ruianaitekino,koiaraanotaratouekokotiai

9HunaanaratouetehaoteAtua,motiihoratouitehauo tonapongaponga

10Kotehamamaoteraiona,kotereooteraionatutu,ko nganihoongakuaoraiona,whatiana

11Ngaroanateraionakatuaitekorekai,amararanoaatu ngakuaoateraiona.

12Naikaweapukutiamaihemeakiahau,akapohiamai anaetokutaringaheitinei

13Ingawhakaaroongakiteotepo,itemeakaauihote moeatetangata;

14Kapatewehikiahau,meteihiihi,awirianaokuiwi katoa.

15Nakatikaatuhewairuaitokuaroaro;whakatikaana ngamakaweookukikokiko:

16Tuanaia,otiiakihaiahauimohiokitonaahua:heahua temeaimuaiokukanohi,tukauana,karongoahauite reoekiana,

17HenuiaturaneitetikaotetangataitoteAtua?kiama akeraneitetangataitonakaihanga?

18Nana,kahorerawaiaewhakawhirinakikianapononga; ahewairangitanakitekiatukianaanahera.

19Teraatutotehungaenohoanairotoingawhareuku, hepuehutoratouturanga;mongamonganoaratouite aroarootepurehurehu.

20Iteata,iteahiahi,kawhakangaromiaratou;ngarotonu aturatou,teaihemaharaharatanga

21Ekoreraneitoratoukororiairotoiaratouememeha? kamateratou,ahakoakahorehematauranga

UPOKO5

1Tenara,karanga;kawhakaoraneitetahikiakoe;aka angaatukoekiawaiotehungatapu?

2Epatuaanahokitekuwareetearitarita,ewhakamatea anatekuwareetehae

3Ikiteahauitekuwareehouanaonapakiaka;kitea rawatiaakekuakangaeahautonanohoanga

4Keitawhitiatuanatamarikiiteora,mongamonganoa ratouitekuwaha,kahorehokihekaiwhakaora

5Koanahuakakaingaetehungamatekai,kariroiaia ahakoairotoitetataramoa,akahoromiaetekaipahuao ratourawa.

6Naekoreteheeputaakeitepuehu,ekoreanote raruraruetupuakeiteoneone;

7Iwhanautetangatakiteraruraru,tonaritekeinga korakoraerereneiwhakarunga

8KarapuahauitateAtua,akatukuaatueahautaku korerokiteAtua

9Emahineiingameanunuiekoreneietaeaterapuatu; ngameawhakamiharoekoreneietaeatetatau.

10Ehomaineiiteuakirungakitewhenua,eunganeiite waikirungakingaparae;

11Heiwhakanohoitehungaitikirunga;kia whakateiteitiaakeaitehungaetangianakiteora.

12Ehaukotineiingawhakaarootehungatinihanga,te taeaeoratouringataratouimeaai.

13Mauakeiaiatehungawhakaaroitoratoutinihanga: pororaruihongawhakaarootehungakotitike

14Iteawateanei,tutakianaratoukitepouri,whawhaana ratouitepoutumarotangaanokotepo.

15Otiiaewhakaorangiaanaeiatehungaitiitehoari,ito ratoumangai,iteringaanootetangatakaha

16Kaaianohetumanakohangaatumoteware;kokopi tonuiatemangaiotekino

17Nana,kaharitetangataeakonaanaeteAtua:nakauae whakahaweakitepapakiateKahaRawa

18Hewhakamamaehokitana,hetakaiano:epatuanaia, akoonaringaanoheiwhakaora.

19Eonongamatengaewhakaoraaiiaiakoe:aera,ite whituekoreteheepakiakoe

20Itematekaikahokonakoeeiakeimate;ite whawhaitangaanokeitekahaotehoari

21Kahunakoeitewhiuatearero,ekoreanokoeewehii tewhakangaromangainataemai.

22Ekataanokoekitewhakangaromangarauakote hemokai;ekorehokikoeewehiingakireheotewhenua

23Notemeakatakototaukawenatakingakohatuote parae;kamauanotakoutourongokongakireheoteparae

24Kamohioanokoeetuanatoutenetiiteaionuku;aka haerekoekitounohoanga,akakoreehara.

25Kamohioanokoehenuiouuri,heriteanoouwhanau kitetarutaruotewhenua

26Kaatariteoutauinataekoekiteurupa,kaperaanome tepurangawitiehikitiaakeanaitonawaeriteai

27Nana,tenei,hemearapunamatoukoiaano; whakarongo,kiamohiohokiheipaimou.

UPOKO6

1NakawhakautuaHopa,kamea,

2Aue,meiatapaunatiatokumamae,meiwhakairihia tokuaituakitepauna!

3Nainaianeitaimahaakeiteonepuotemoana:heoihe ohorererawaakukupu

4KeirotohokiiahaungapereateKahaRawa,inumiaake etokuwairuatoratoupaihana:rarangitonumainga whakawehiateAtuaheihoaririmoku

5Etangiraneitekaihemohoaoitemeakeitetarutaruia? etangianaraneitekauirungaitanakai?

Etaearaneitekai,temeakahoreneionaha,kitekahore hetote?herekaraneitemaotehuamanu?

7Horerawatokuwairuaepaatukiaratouritetonuki takukaitangi

8Aue,meiriromaitakuitonoai;meihomaieteAtua takuetumanakonei!

9MeipaihokiteAtuakiawhakangaromiaahau;mei tukuamaieiatonaringaheihatepeiahau!

10Katahiahaukawhaiwhakamarietanga;aera,ka whakapakekeahauiahaukitepouri:kauaiaetohungia; kihaihokiihunaeahaungakupuateMeaTapu

11Heahatokukaha,etumanakoatuaiahau?heahahoki tokumutunga,eroaaiahau?

12Hekahakohaturaneitokukaha?heparahiraneioku kikokiko?

13Hetekaianeikeiahauteawhinamoku?kuaotiraneite peiaatutewhakaaronuiirotoiahau?

14Kotetangataetukinotiaana,kiaputamaitearohao tonahoakiaia;engarikawhakarereaeiatewehikite KahaRawa.

15Hemahitinihangataokuteina,heperametateawa; 16Kuamanguneiitehukapapa,ngaroanatehukarerei roto.

17Itewaemahanaai,kamemehaatu:iteweraweratanga, motiihoratouitoratouwahi

18Kapekakengahuarahiotoratouara;kangaroratou, kangaro

19TirotirohiaanaengatangataoTema;tariaatuanaenga tangatahaereoHepa

20Whakamaanaratoumoratouitumanakoatu;kataeki reira,kawhakama.

21Nahekahorenoaihokoutou;kakitekoutouitaku whakataka,kawehi

22Imearaneiahau,Homaikiahau?ranei,Homaiheutu makukietahiookoutourawa?

23Imearanei,Whakaorangiaahauiteringaotehoariri? ranei,Hokonaahauirotoiteringaotehungakaha?

24Whakaakonaahau,akawhakarongopukuahau; whakaaturiakiahautemeaiheaiahau

25Anotekahaongakuputika!engariheahatakoutou tautohetohe?

26Emeaanaraneikoutoukiaririangakupu?

27Aera,emakaanaekoutoutepaniotepani,ekeriaana ekoutouheruamotokoutouhoa

28Nawhakaaemai,titiromaikiahau;emaramaanahoki kiakoutoukitetekaahau.

29Tenara,tahurimai;kauahokiteheewaiho;aera,hoki mai,keireiratokutika

30Hehekoiakeitokuarero?ekoreraneitokungakaue mohiokingameawhanoke?

UPOKO7

1Hetekaianeikuatakotohetaimamotetangatairungai tewhenua?Hetekaianeieriteanaonarakingaraote kaimahi?

2Eriteanakiteponongaematenuineikiteatarangi,kite kaimahihokietatarineikiteutumotanamahi.

3Koiaahaukawhiwhineikingamaramahorihori,ahe mauiuingapokuawhakariteamoku

4Katakotoahau,kameaahau,Aheaahauaraai?kuaki tonuahauiteawhiowhio,ataeanoatiatepuaotangaotera

5Kotekakahumookukikokikohekutukutu,hepokuru oneone;kuapakarutokukiri,kuawhakarihariha

6Kookuranuiatutetereiterakauatekaiwhatu; 7Kiamaharahehautokuora;heoianokitengaotoku kanohiitepai.

8Kotekanohiotetangataekiteanaiahau,heoianotona kitengaiahau:keirungaoukanohiiahau,heoikahorenoa ihoahau

9Memehaatutekapua,ngaroatu:heperaanotetangatae haereanakiteurupa;

10Ekoreiaehokimaianokitonawhare,ekoreanotona wahiemohiokiaiaimuri

11Naekoreekaiponuhiaeahautokumangai;Kakorero ahauirungaitemamaeotokuwairua;kaamuamuahaui tekawaotokuwairua

12Hemoanaraneiahau,hetohora,iwhakanohoiaaiekoe hekaitiakimoku?

13Kitemeaahau,keitokumoengaahautemarieai,ma tokutakotorangaewhakamamatakutangi; 14Nakawhakawehiaahauekoekingamoe,ka whakawehiaahaukingameaekitea: 15Akitatokuwairuahepaitetarona;paiaketemateite oramoku.

16Ekinoanaahaukiaia;Ekoreahauepaikiaoratonu ahau:waihonoaihoahau;hehorihorihokiokura

17Heahatetangataiwhakanuiaaiekoe?iangaaiano toungakaukiaia?

18Ititiroaikoeiaiaiteneiata,iteneiata,iteneiata,ite whakamatautauiaia?

19Kiapeheaaketeroaoukahoreneiemaweheatuiahau, okukahoreneiewaihonoaihoekoe,kiahoromiaaitoku huware?

20Kuaharaahau;kiaahaahaukiakoe,etekaitiakionga tangata?heahaahauiwaihoaiekoeheitohukiakoe,i pehiaiahaukiahauano?

21Heahakoetewhakarerenoaaiitokuhe,te whakapahemoaiitokukino?akuaneihokiahaumoeaiki tepuehu;akarapukoeiahauiteata,heoikahorenoaiho ahau

UPOKO8

1AnorakoPiriraraHuhi;imeaia, 2Kiapeheaaketeroaotaukoreroieneimea?kiapehea aketeroaongakupuatoumangaikaritekitehaukaha?

3EwhakaparorikeraneiteAtuaitewhakawa?e whakaparorikeraneiteKahaRawaitewhakawa?

4Kitemeaiharaautamarikikiaia,akuamakaaturatou eiamotoratouhe;

5KiterapuwawekoeiteAtua,akainoikiteKahaRawa; 6Kitemeahemakoe,hetika;ina,kaaraakeiakiakoe aianei,kamanaakitiaanoeiatenohoangaotoutika.

7Ahakoaiititoutimatanga,enuinoaatutou whakamutunga

8Tenara,uiatukingawhakatupurangaomua,kiaanga koekiterapuioratoumatua

9Nonanahineihokitatou,kahorehokiemohio,he atarangineihokiotatourairungaitewhenua;

10Ekoreraneiratouewhakaakoiakoe,ekorerokiakoe, epuakimairaneihekupuioratoungakau?

11Etupuraneitewiwiitemeakahoreherepo?katupu raneitehakikitekorewai?

12Itemeahekaiotatonu,akihaiitapahia,kuamarokei muaakeingaotaotakatoa

13Kaperaanongahuarahiotehungakatoaewareware anakiteAtua;akakoretatetangatawhakaponokorei tumanakoai.

14Kamotuhiaatutanaitumanakoai,kotewharehokio tepungawerewereheiwhakawhirinakitangamona

15Kaokiokiatuiakitonawhare;heoiekoreetu:utonu tanapupuriatu,otiiaekoreemau

16Ematomatoanaimuaitera,aewanaanaonamangai tanakari

17Kapitonutepurangaionapakiaka,ekiteaanaeiate wahikamaka.

18Kitewhakamotitiaihoiaitonawahi,kawhakakahore tauawahikiaia,kamea,Kahoreahauikiteiakoe

19Nana,kotehariteneiotonaara,akatupuakeetahii rotoitewhenua.

20Nana,ekoreteAtuaewhakakahorekitetangatatika,e koreanoeawhinatiaeiatehungakino.

21Teraraanotoumangaikawhakakiiaeiakitekata,ou ngutukitehari

22Hewhakamatekakahumotehungaekinoanakiakoe; kakorenoaihotenohoangaotehungakino.

UPOKO9

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Emohioanaahauhepono:engarimateahakatikaaite tangatakiteAtua?

3Kitepaiiakitetotohekiaia,kahorehekupukotahio rotoitemanoetaeaeiatewhakahokikiaia.

4Hengakaumohioia,hepakaritonakaha:kowaie whakauauakiaia,aewhiwhiitepai?

5Enekehiaanaeiangamaunga,temohioratou:hurihia akeeiaiaiaeririana

6Ewhakangaueuetiaanaeiatewhenua,enekehiaatuana itonawahi,wirianaonapou.

7Ekoreroneikitera,akoreakeewhiti;ehiritiaanahoki ngawhetu

8Koianeianakeheihoraingarangi,heitakahiirungai ngangaruotemoana

9NananeiihangaaAketura,aTautoru,aMatariki,me ngarumaitetonga.

10Nananeiimahingameanunui,ekoreneietaeaterapu atu;aera,ngameawhakamiharoekoreneietaeatetatau 11Nana,ehaereatuneiia,akahoreahauikite;kapahemo atuhokiia,akahoreahauemataukiaia

12Nana,katangohiaeia,mawaiiaearai?kowaiheiki atukiaia,Eahaanakoe?

13EkoreteAtuaewhakahokiihoitonariri,epikoanaki raroiaiangakaiawhinawhakakake

14Akiawhakahokikupuanoahaukiaia,kiawhiriwhiri kupuanoahaukiaia?

15Ahakoahetikaahau,ekoreahauewhakahokikupuatu; engarikainoiahaukitokukaiwhakawa.

16Meikarangaatuahau,awhakahokiamaianaeiate kupukiahau;otiiaekoreahauewhakaponokua whakarongomaiiakitokureo.

17Eakianahokiiaiahaukitetupuhi,ewhakanui takekoreanahokiiokumate

18Ekoreahauetukuaeiakiatatokumanawa,engari whakakiiaanaahaueiakitekawa

19Kitekoreroahaumotekaha,nana,hekahaia:kite meakotewhakawa,mawaiewhakatakotohetaimamoku?

20Kitetikaahau,matokumangaianoahauewhakahe; 21Ahakoahetapatahiahau,ekoreahauemohiokitoku wairua:ewhakahaweaanaahaukitokuora.

22Kotahitonutenei:koiaahauimeaai,ewhakamotitia anaeiatetapatahirauakotekino

23Nakawhakamatetataneitewhiu,hekatatanakite whakamatautaurangaotehungaharakore

24Kuahoatutewhenuakiteringaotehungakino;kite kore,keihea,kowaihokiia?

25Na,kotehohoroookura,nuiatuitotekaikawe pukapuka;erereana,kahorehokiekiteitepai.

26Kuapahemo,kuaperamengakaipuketere,meteekara anoetoheanakitekai

27Kitemeaahau,Kawarewareahaukitakutangi,ka whakarereaeahautokupouri,akawhakamarieiahau: 28Ewehianaahauiokumamaekatoa,emohioanaahaue koreahauemeingaekoeheharakore.

29Kitemeahetangatakinoahau,heahaahauimauiui noaai?

30Kitehoroiahauiahaukitehukarere,akameingaoku ringakiamarawa;

31Katahiahaukarumakinaekoekitepoka,a whakariharihamaianaokukakahukiahau

32Eharahokiiaitetangata,itepeneimeahaunei,e whakahokikupuaiahaukiaia,ehaeretahiaimauakite whakawa.

33Kahorehekaiwhakatikatikaiwaenganuiiamaua,hei whakapaitonaringakiamauatahi

34Metangoatueiatanapatuiahau,akauahokitana wehiewhakawehiiahau

35Heireiraahaukakorero,akahoreewehiiaia;otirae koreepenakiahau.

UPOKO10

1Kuahohatokuwairuakitokuora;Kawaihoeahautaku amuamukirungakiahau;kakoreroahauirungaitekawa otokuwairua.

2KameaahaukiteAtua,Kauaahauewhakahengia; whakaaturiamaikiahauheahakoeingangauaikiahau

3Hemeapairaneikiakoekiatukinokoe,kia whakahaweakitemahiaouringa,akiawhititoumarama kitewhakaarootehungakino?

4Hekanohikikokikoraneiou?heriteraneitautitirokita tetangatatitiro?

5Heriteraneiourakiotetangatara?heriteraneioutau kiotetangatara?

6Iuiuiaaiekoetokukino,irapuaaiekoetokuhara?

7Emohioanakoeeharaahauitemeahe;kahorehokihe tangataheiwhakaorairotoitouringa.

8Naouringaahauimahi,ihangaitetahitaha,itetahitaha; heoikeitewhakangarokoeiahau

9Kiamaharara,nauahauihanga,anoheparu;teraranei koeewhakahokianoiahaukitepuehu?

10Hetekaianeihemeariringiahaunauanohewaiu, meingaanaahauekoekiawhakamarokeanohetiihi?

11Nauahauiwhakakakahukitekiri,kitekikokiko,anau anoahauihohoukitewheua,kiteuaua

12Whakawhiwhianaahauekoekiteora,kiteatawhai,a hetirotirohangamainauimauaitokuwairua

13Heoihunaanaanoeneimeaekoeirotoitoungakau:e mohioanaahaukeiakoeanotenei

14Kiteharaahau,kamatauriaekoe;ekoreanokoee whakakahorekitokuhe

15Kiteheahau,auetematemoku;akitetikaahau,e koreanoearatokumahungakitonuahauitewhakama; na,titiromaikoekitokumate;

16KanuihaerehokiKawhaiaahauekoeanoheraiona:a kawhakamihamaianokoekiahau

17Ewhakahoutiaanaekoeaukaiwhakaatuiokuhe,e whakanuiaanahokiekoetouririkiahau;kongahuringa metewhawhaikeiahau

18Heaharaahauiwhakaputainamaiaiekoeirotoite kopu?Aue,meihemoahau,akahorehekanohiikitei ahau!

19Peneikuariteahaumetemeakuakahorenoaiho;Mei mauriaatuahauitekopukiteurupa.

20Hetekaianeihetorutoruokura?Katira,waihonoaiho ahau,kiawhaimarietangaaiahau,hemeaitinei, 21Kianoahauihaereatuitewahiekoreneiahauehoki maiano,kitewhenuaotepouri,oteatarangiotemate; 22Hewhenuapourikerekere,anohepourikerekere;note atarangiotemate,kahoreneihetikanga,akotemaramae riteanakitepouri

UPOKO11

1AnorakoToparaNaamati;imeaia, 2Kauaraneiheiwhakautuatetiniongakupu?me whakatikaraneitetangatakorero?

3Maautekaraneiemamuaingatangata?akatawaikoe, ekoreraneitetahiemeaiakoekiawhakama?

4Emeaanahokikoe,Hetinotikatakuwhakaako,ahema ahaukioukanohi.

5Aue,meikoreroteAtua,meipuakimaionangutukite whakaheiakoe!

6Meiwhakaaturiamaieiakiakoengameangaroote matauranga,tehuhuaongameaotonatupu!Nakiamohio koe,heitiihoitokinotateAtuaetangoneiiakoe

7Inawhakatakinaekoe,ekitearaneiekoeteAtua?e kitearaneiekoeteKahaRawakitetinotika?

8Keiterangitetiketike;kaahakoe?hohonuatuite reinga;heahatauemohioai?

9Kotonaruri,roaatuitewhenua,whanuiatuitemoana

10Kitemeakahaukotiaeia,katutakinaranei,kahuihuia ranei,mawaiiaearai?

11Emohioanahokiiakingatangatatekatekanoa:ekite anaiaitekino;ekoreraneiiaewhakaaro?

12Akotemeawhakaarokorenei,kotetangata whakaarokore,inaritetonawhanautangakitekuaokaihe mohoao

13Kitewhakatikaiaekoetoungakau,akawherahiaou ringakiaia;

14Kitemeahehekeitouringa,whakamataratiaatu,kaua hokitekinoenohokioutapenakara.

15Koreirahokiaraaitoumata,teaiheira;aera,kau hokikoe,teaihewehi

16Terahokikoeewarewarekitoumauiui;aemaharatiae koeanokongawaikuarereatu

17Akotoutauteraemaramakeatuitote poutumarotangaotera;kawhitikoe,karitekiteata.

18Katatuouwhakaaro,notemeakawhai tumanakohangaatu;aera,kakerikoeitetahitaha,itetahi taha,akanohohumariekoe

19Etakotoihoanokoe,teaihekaiwhakawehi;aera,he tokomahaepaikiakoe

20Kapokoiangakanohiotehungakino,koreakehe rerengamoratou;kotaratouetumanakoatuaikote hemonga

UPOKO12

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Heponokokoutoungatangata,akamatetahite whakaaronuimekoutou.

3Otirahengakaumaharaanoahau,heperaanomeo koutou;Kahoreahauihokiihoiakoutou:kowairatehe anakieneimea?

4Tokuritekeitetangataewaihoanaheikatamatonahoa, hetangataekarangaanakiteAtua,awhakarongomaiana terakiaia:ewaihoanatemeatika,temeatapatahi,hei kata

5Kotetangataepahekeanaonawaewae,eriteanakite ramaewhakahaweatiaanakitewhakaarootetangata,e tauanatonanoho;

6Keiterangatirangatenetiongakaipahua,anohokore wehianatehungaewhakapataritarianakiteAtua;henui hokingameaehomaianaeteAtuakioratouringa.

Tenara,uiatukingakararehe,maratoukoeewhakaako; mengamanuoterangi,maratouekorerokiakoe Koreroaturaneikitewhenua,amanakoeewhakaako;ma ngaikaotemoanakoeewhakaatu

9Kowaiikoretemohiokieneimeakatoa,hemeamahi teneinateringaoIhowa?

10Keitonaringaneitewairuaongameaorakatoa,te manawahokiongakikokikotangatakatoa

11Hetekaianeiewhakamatauriaanangakupuetetaringa? karekahokitemangaikitanakai?

12Keingakaumatuangawhakaaronui;meteroaongara kamohio.

13Keiaiatewhakaaronuimetekaha;keiaiatetohutohu metematauranga

14Nana,ewawahiaanaeia,koreihoehangaano;ekopia anaeiatetangata,kahorerawaheputanga

15Nana,eunuhiaatuanaeiangawai,akuamaroke:e tukuamaianaanoeia,akahurihiatewhenua.

16Keiaiatekahametewhakaaronui; 17Ekahakinaatuanaeiangakaiwhakatakotowhakaaro, hemeapahua;whakakuwaretiaihoeiangakaiwhakawa.

18Kotehereongakingi,wetekinaakeeia,whitikiriaana eiaoratouhopekitewhitiki

19Earahinaatuanaeiangarangatira,hemeapahua, hurihiaihoeiatehungakaha

20Whakakoreaakeeiahekupuatehungapono,riroana iaiangamaharaongakaumatua.

21Eringihiaanaeiatewhakahaweakirungakinga rangatira,ewetekinaanaeiatekahaotehunganunui

22Ehurahiamaianaeiangameahohonuirotoitepouri, whakaputainamaianaeiateatarangiotematekite marama

23Ewhakanuiaanaeiangaiwi,aehunaanaeia; 24Etangohiaatuanaeiatengakauongarangatiraote iwiotewhenua,akameingaeiakiakopikopikonoaite wahikorahakahoreneiheara

25Whawhanoaratouirotoitepouri,kahorehokihe marama,akameingaratoueiakiahurorihaereanohe tangatahaurangi.

UPOKO13

1¶Nana,kuakiteakatoatiateneietokukanohi,kuarongo tokutaringa,kuamohio.

2Kotakoutouemohiona,kotakuanotenaemohionei: kahorehokiahauihokiihoiakoutou

3Ina,ewhaikupuanoahaukiteKahaRawa:aehiahiaana ahaukitekorerorerokiteAtua

4Kokoutouiahehungatitoiteteka,heratahorihori katoakoutou.

5Aue,meiwhakarongokaukoutou!aheiwhakaaronui makoutou.

6Tenara,whakarongomaikitakutautohe,maharatianga toheaokungutu

7EkorerokinoraneikoutoumoteAtua?akorero tinihangaanamona?

8Ewhakapairaneikoutoukiaia?katoheraneikoutouita teAtua?

9Hepairaneikiarapuatakoutoueia?emamingaranei koutoukiaia,eperaanametetahikitemaminga?

10Heponokawhakaheiakiakoutoukitewhakapaipuku koutouitekanohi

11Ekoreraneikoutouematakukitonanui?akatautona wehikiakoutou?

12Kookoutoumaharatangaheritekitepungarehu,koo koutoutinanaheparepareparu

13Katitekorero,waihonoaihoahau,kiakoreroaiahau, ahakoapamaiteahakiahau

Heahaokukikokikoingauaaieokuniho?Heahatoku wairuaiwaihoaieahauirotoitokuringa?

15Ahakoawhakamatenoaiaiahau,kawhakawhirinaki anoahaukiaia:otiiakamautonuahaukiokuarakitona aroaro.

16Koiaanohokiheiorangamoku:ekorehokitetangata atuakoreetaemaikitonaaroaro

17Atawhakarongomaikiakukorero:kiaatawhakarongo okoutoutaringakitakuewhakapuakinei

18Nakuatakototakumotewhakawa;emohioanaahau kawhakatikaiaahau.

19Kowaiiaheitotohekiahau?Inaianeihokikite whakarongopukuahau,kahemoahau

20Engarikauangameaeruaemeatiamaikiahau;katahi ahaukakoreehunaiahauiakoe

21Kiamataraatutouringakitawhitiiahau;akei whakawehiaahauetoumataku.

22Koreirakoekarangaai,amakuewhakaoatu;maku raneiekorero,amauewhakahokikupumaikiahau

23Kahiaraokukino,okuhara?meingaahaukiamohioki tokuhemetokuhara

24Heahatoumataihunaaiekoe?Heahaahauikiiaaie koehehoaririmou?

25Ewhatiiaraneiekoeteraurakauepuhiahaeretiaana? ewhaiaraneiekoetekakauwitimaroke?

26Keitetuhituhinahokikoeingameakawamoku,emea anahokikiariromaiiahaungaheotokutamarikitanga

27Ekarapitiaanaekoeokuwaewaekiterakau,eatatitiro maianakoekiokuarakatoa;hemeatuhinaukinga rekerekeookuwaewae

28Kariteiakitemeapirau,kamemeha,anohekakahue kaingaanaetehuhu.

UPOKO14

1¶Kotetangataiwhanauitewahine,hetorutoruonara, kitonuanoiteraruraru.

2Anohepuawaiiaeputamaiana,ekotiaihoana:rere anaiaanoheatarangi,kahorehokihetumautanga

3Etitiromaianoraneioukanohikitepenei?emearanei koeiahaukitewhakawatau?

4Kowaiheihomaiitemeamairotoitemeapoke? kauakakotahi.

5Kuaritenahokionara:keiakoetemahaoonamarama; Tahurikeatuiaia,kiaokiokiaiia,kiatutukiraanotona rakiotekaimahi.

7Kaaihokihewhakaarongakiterakauitapahia,teraano epariri,ekoreanohokiemututewanaotonapihi

8Ahakoakuatawhitotiatonapakiakakitewhenua,akua matetonatakeirotoiteoneone;

9Otiramatehaungaotewaikapihi,kakokirionapeka anokototemeatupu

10Engarikamatetetangata,kamemehahaere:aera,ka hemotetangata,akeiheaia?

11Karitekingawaiehemaineiitemoana,kamimiti,ka maroketewaipuke;

12Eperaanotetangata,etakotoanaakahorehe whakatikangaake:kahorehemarangatangaakemoratou,a kiakoreraanongarangi,ekoreanoearaitoratoumoe

13Aue,kiahunanoatiaotiahauekoekitepo,kia waihotianoatiaihoahauekoekiangaroana,kiahokira anotouriri!

14Kitematetetangata,eoraanoraneiia?Katatariahaui ngarakatoaotokutaima,kiataemairaanohe whakaputangamoku

15Mauekaranga,akawhakaoatuahaukiakoe;ka matenuikoekitemahiaouringa

16Inaianeihokietauaanaekoeokuhikoinga:heteka ianeiematatautonumaianakoekitokuhara?

17Hirirawatokuhekirotokiteputea,tuituirawaekoe tokukino

18Heponokotemaungaehoroanaememehanoaihoana, enekehiaanatetokaitonawahi

19Engauanatewaiingakohatu;angaroihoiakoete tumanakoatetangata.

20Taeaanaiaekoeaketonuatu,apahureanaia; 21Kotewhakahonoretangaoanatama,kahoreemohiotia eia;kawhakaititiaratou,heoikahoreratouemaharatiae ia

22Engarikamamaeonakikokikoirungaiaia,akatangi tonawairuairotoiaia.

UPOKO15

1NakaohoaEripataTemani;imeaia, 2Hehorihorikaukoiatemataurangaewhakapuakinaete tangatawhakaaro,kiawhakakiiaeiatonakopukitehau marangai?

3Mekoreroreroraneiiakingakupuhuakore?kinga whaikoreroraneiekoreneiewhaipai?

4Aera,kuawhakakoreaatunaekoetewehi,keitepupuri maikoeiteinoikitearoarooteAtua

5Natemeakeitekorerotoumangaiitoukino,akeite whiriwhiriaekoekotearerootehungatinihanga

6Natoumangaianoihoputoukino,eharaiahau:aera, kooungutuanoheiwhakaatuitouhe

7Kokoeraneitetangatatuatahikuawhanau?hemea hangaraneikoenomuaingapukepuke?

8KuarongoraneikoeitoteAtuawhakaaropuku?aka kaiponuhiaekoetewhakaaronuimou?

9Koteahatemohiotiaanaekoe,akahoreemohiotiae matou?heahatauematauna,kahoreneiiamatou?

10Keiamatoungaupokohinaratoutahikongatino koroheke,kaumatuarawaakeitoupapa.

11HeitiraneikiakoengawhakamarieateAtua?hemea hunaraneikeiakoe?

12Heahakoeikahakinaatuaietoungakau?heahahoki oukanohiekimokimoai?

13ItahuriaitouwairuakitewhakaheiteAtua?ipuakiai enakupuitoumangai?

14Heahatetangataemaaiia?akotemeaiwhanauite wahinekiatika?

15Nana,kahoreiaewhakawhirinakikitanahungatapu; ina,kahorengarangiemakitanatitiro

16Teranoaatutemeawhakarihariha,temeapoke,kote tangataeinuneiitekinoanohewai

17Makuewhakaatukiakoe,whakarongomaikiahau;a kotakuikiteaikawhakaaturiaeahau;

18Hemeakoreromainatehungawhakaaronuiioratou matua,kihaihokiihuna

19Kiaratouanaketehomaitangaotewhenua;

20Ewhakamamaeanatetangatakinoionarakatoa,e haupuanahokitemahaongataumotekaitukino

21Hereowhakawehikeirotoionataringa;itewawhai rawakataemaitekaipahuakiaia

22Kahoreiaewhakaponokahokimaianoiaitepouri,e tatarianaanotehoarikiaia.

23Ekopikopikonoaanaiakitetaromana,emeaana,Kei heara?emohioanaiakuatatakitonaringateraotepouri

24Koteraruraru,kotetumatatenga,heiwhakawehiiaia; kakaharatouiaiametemeahekingikuaritenoaakemo tewhawhai

25KuatotoroneionaringakitewhawhaikiteAtua,kua whakatoatoaneiiaiakitewhawhaikiteKahaRawa

26Kuarerekirungakiaiametonakaki,mengapuku matotoruoanawhakangungurakau.

27Kuakopakinahokitonamataetonangako,akuatupu tengakootonahope

28Nainohoiakingapamahue,kingawharekahorei nohoiaetetangata,meakeneiwaihoheipuranga

29Ekoreiaewhaitaonga,ekoreanoonarawaemau,e koreanohokieroaonahuakirungakitewhenua.

30Ekoreiaeputaitepouri;kamarokeonamangaite mura,kariroatuanoiaitemanawaotonamangai

31Keiwhakawhirinakitetangataetinihangatiaanakite tekatekanoa:notemeakotetekatekanoateutukiaia

32Ekoretonaraetaea,kuarite:ekoreanotonapekae whairau.

33Karuiruiaeiaanakarepekaiotaanokotewaina,aka makaonapuawaimetemeakoteoriwa.

34Kamokemokehokitewhakaminengaotehunga atuakore,kapauhokiiteahingatenetiongautu whakapati

35Hemahinanakiatemeaihapukirotokiaratou, whanauakehehorihori:kooratoukopuanoheihangaite tinihanga

UPOKO16

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Kamahangameapenakuarongoneiahau:he kaiwhakamariepourinoakoutoukatoa.

3Ewhaimutungaraneingakupuhorihori?heaharaneite meaimaiaaikoekitewhakahokikupu?

4Etaeaanoeahautekoreropenaiakoutou:meipeneito koutouwairuametokuwairua,honotonuakukupukia koutou,karuruanotokumahungakiakoutou

5Ewhakakahaanoiatokumangaiiakoutou,kaaiano hokitewhakamarieaokungutuheipehiitokoutou mamae

6Ahakoakoreroahau,kahoretokupourieitiiho; Inaianeianokuameingaahaueiakiaruha:motiihoiakoe tokuwhakaminengakatoa

8Nakuakitonumaikoeiahaukioukita,heikaiwhakaatu moku:ewhakatikaakeanatokuhirokitangakiahauhei whakapuakiitokuhe:ewhakatikaakeanahokitoku hirokitangakiahauheiwhakapuakiitokuhe.

9Haehaeaanaahaueiaiaiaeririana,ekinoanate tangatakiahau;pakirianaonanihokiahau;ewhakakoi maianatokuhoaririionakanohikiahau.

10Hamamamaianaoratoumangaikiahau;kuapapaki ratoukitokupaparingaheitawai;huihuianaratoukite whawhaikiahau.

11KuatukuaahaueteAtuakitehungakino,tukuaana ahaueiakingaringaotehungakino

12Humarieanatakunoho,heoikuawawahiiaiahau; 13Karapotiaanaahaueanakaikopere,motumotuhiaanae iaokuwhatumanawa,kahorehokietohungia;ringihiaana eiatokuaukitewhenua.

14Hemeawawahiahaunana,hewahanga,hewahanga: anohetangatakahaiaereremaianakirungakiahau

15Tuituiaanaeahauhekakahutarataramotokukiri, whakapokeaihoeahautokuhaonakitepuehu

16Paruparunoatokumataitetangihanga,keirungaioku kamoteatarangiotemate;

17Kahorehemahitutuiokuringa,ahematakuinoi

18Kaua,etewhenua,ehipokinaokutoto,keiwhaiwahi anohokitakukaranga.

19Na,keiterangiinaianeitekaiwhakaatuotaku,keite wahiirungatokukaititiro

20Etawaimaianaokuhoakiahau,maturuturutonuia ngaroimataotokukanohikiteAtua

21KiatohehokitetangataitotetangatakiteAtua,itote tangatahokietoheanakitonahoa!

22Kiatakamaingatautorutorunei,kahaereahauite huarahiekoreaiahauehokimaiano

UPOKO17

1Kuapautokumanawa,motirawaokura,kuaritete urupamoku

2Hetekaianeihehungatawaikeiahau?hetekaianeikei rototonutokukanohiiaratouwhakapataritaringa?

3Tenara,takotomai,homaiahaukiakoeheiwhakakapi turanga;kowaiheipapakiringakiahau?

4Kuahunahokiekoeoratoungakaukeimohio;nareirae korekoeewhakanekeakeiaratou

5Kotetangataekorerowhakapatianakionahoa,ka hemongakanohioanatamariki

6Kuameingahokiahaueiaheihahanimangaiwi;irite hokiahaukitetimiperaimua.

7Kuaataruatokukanohiitetangi,ritetonukiteatarangi okuwahikatoa

8Kamiharotehungatikakitenei,akawhakaohote tangataharakoreiaiaanoheiwhakaheiteatuakore

9Kamauanotetangatatikakitonaara,akotetangata ringamakanekehaereaketekaha.

10Kokoutoukatoaiatahuri,angamainei,ekorehoki tetahitangatamaharaekiteaeahauirotoiakoutou.

11Kuapahemookura,motumotuhiaakeokuwhakaaroi whakatakotoai,taenoakingawhakaarootokungakau

12Kotepokuameingaeratouheiao:kapototemaramai tepouri.

13Kitetatariahau,koteurupaheiwharemoku;kua wharikitiaeahautokumoengakitepouri

14Kuameaatuahaukitepirau,Kokoetokupapa:kite iroranei,Kokoetokuwhaea,tokutuahine

15Keihearahetumanakohangaatumoku?kotakue tumanakoatunei,kowaiekite?

16Karirokirarokingatahaoterua,inawhaiokiokinga tatouirotoitepuehu.

UPOKO18

1AnorakoPiriraraHuhi;imeaia,

2Kiapeheateroaotakoutouwhakatakotomahangamo ngakupu?tohu,amuriihokakoreromatou.

3Heahamatouikiiaaihekararehe,iwaihoaiheimea pokekitakoutoutitiromai?

4Haeaihokoeekoeano,iakoeeririana:mauraneite whenuakawhakarerea?enekehiaaturaneitetokaitona wahi?

5Epirauanohokiteramaatehungakino,aekoretemura otanaahiemarama

6Kapouritemaramairotoitonateneti,kapirauanohoki tanaramairungaiaia.

7Kawhakakikitiangatakahangaotonakaha,kakokiritia ihoanoiakiraroetonawhakaaroake

8Notemeakamakaiaeonawaewaeakekitekupenga, kahaerehokiiairungaitereti

9Kamautonarekerekeitetawhiti,akahopukiaiaete mahanga.

10Kuawhakatakotoriatemahangamonakitewhenua,he rorehokimonakitehuarahi

11Hewhakamatakuingatahakatoaheimeaiaiakiawehi, heiaruaruhokiiaiaionawaewae

12Kotonakahakahemoitekai,akeitewhangatonute aituakitonataha.

13Kapauiterangawahiotonakiri,aera,kapautona kahaitematamuaotemate

14Kahutiaatuiairotoitonateneti,iwhakamanawaaiia, akakaweaatuiakitekingiongawhakamataku

15Nakanohokitonatenetitemeaeharaneiiaia:aka ruiaihotewhanarikikirungakitonakainga

16Kamarokeakeonapakiakairaro,airungakatapahia atutonamanga

17Kangaroatutemaharatangakiaiairungaitewhenua; ekoreanoiaewhaiingoaitehuanui

18Kapeiaatuanoiairotoitemaramakitepouri,ka atiatiaatuhokiiteao

19Ekoreiaewhaitama,ewhaitamaraneiatetama,i rotoitonaiwi,hemorehuraneiionanohoanga.

20Miharoanakitonaratehungaimuriiaia,peraite hungaihaereraimua,mauanatoratouwehi

21Heponokonganohoangaeneiotetangatakino,kote wahihokiteneiotetangatakahoreemohiokiteAtua

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Kiapeheaaketeroaotakoutouwhakaporeareaitoku wairua,otakoutouwawahiiahaukitekupu?

3Katekaueneitawaingaakoutoukiahau,kahoreo koutouwhakamaiakoutoukatauhouneikiahau

4Ahakoakuaheahau,keiahauanotokuheenohoana.

5Kitemeakawhakanuimaikoutouiakoutoukiahau,a kakauwhaumaikiahauitokutawainga;

6Tenara,kiamohionateAtuaahauiwhakaparoriitaku take,hemeahaomaiahaukitanakupenga

7Nana,etangianaahauitemahinanakia,heoikahore ahauewhakarangona;

8Kuatutakinaeiatokuara,teputaahau;tukuaihoanae iatepourikiokuara.

9Kotokukororiahuiaatuanaeia;tangohiaanaeiate karaunaitokumahunga

10Wawahiaanaahaueiaingatahakatoa,akuariroahau: kotakuitumanakoatuaihuarangaatuanaeiaanohe rakau

11Kuamuramaihokitonaririkiahau;ekiiaanaahaueia kotetahioonahoariri

12Ehuihuianaanataua,ewhakanekeakeanaitoratou arakiahau,keitewhakapaeitokutenetiitetahitaha,i tetahitaha

13Kuameingaeiaokuteinakiamataraatuiahau; 14Kookuwhanaunga,mutuputaratou,kookuhoaake kuawarewarekiahau

15Kotehungaenohoanaitokuwhare,meakupononga wahine,kiiaihoahaueratouhetangatake:hetangatake ahaukitaratoutitiromai

16Ikarangaatuahaukitakupononga,heoikihaiiai whakaomai;Natokumangaiiinoikiaia.

17Kotokuhatauhouanakitakuwahine,metakuinoi hokimongatamarikiotokukopu

18Aera,kawhakahaweangatamarikinonohikiahau;ka whakatikaahau,kakorerokinoratoumoku

19Ewhakariharihamaianakiahauokuhoaarohakatoa,a koakuiarohaaikuatahurimaikiahau.

20Piritonutokuiwikitokukiri,kiokukikokiko,aora akeoku,kotekirikauookuniho

21Tohungiamaiahau,tohungiamaiahau,eokuhoa;kua pahokiteringaoteAtuakiahau

22Heahakoutouitukinoaiiahau,iperaaimeteAtua,te makonakoutouiokukikokiko?

23Aue,meituhituhiaakukupu!Aue,meitaiakite pukapuka!

24Meiwhaoakitekamakakitepenerino,kitemata,mo amuatonuatu!

25Emohioanahokiahaukeiteoratokukaihoko,ainga rawhakamutungakatuiakirungakitewhenua;

26Aahakoaimuriitepaungaoteneitinanaitokukiri,ka kiteanoahauiteAtuairotoiokukikokiko

27Etitiroanoahaukiaia,makuanoetitiro,amaoku kanohiematakitaki,kahorematetahiatu;ahakoahemo okuwhatumanawairotoiahau.

28Kitekikoutou,Na,tatatouhangakitetukinoiaia,kua kiteahokitetakeotemeairotoiahau?

29Kiawehikoutoukeimatetehoari;

UPOKO20

1AnorakoToparaNaamati;imeaia, 2Nakonaokuwhakaaroiwhakahokikupuakeaiirotoi ahau,nareiraanoahauihohoroai.

3Kuarongoahauiteririotokutawainga,natewairuao tokungakaumaharatekupuwhakahokikiahau

4Kahoreraneikoeimohioimuanoaatu,itewai whakanohoiaaitetangatakirungakitewhenua,

5Hepototewaewhakamanamanaaitetangatakino,ako tehariotetangataatuakorehewherikokau?

6Ahakoaekenoatonanuikingarangi,apaatutona mahungakingakapua;

7Kamemehaatuanoiaaakeake,kaperaanometona paru:kotehungakuakiteiaia,kamea,Keiheaia?

8Karereatuiaanohemoemoea,ekoreanoekitea:aeka aiaatuia,anoherekangakanohinotepo

9Kotekanohiikiteiaiaekoreekiteano;ekoreanotona wahiekiteiaiaamuriakenei.

10Ewhakamanawarekaanatamarikiingarawakore,ma onaringaanoewhakahokionarawa

11Ekianaonawheuaitetamarikitanga;katakototahime iaitepuehu

12Ahakoarekatekinoirotoitonamangai,ahakoahunae iairaroitonaarero;

13Ahakoamanawapatianoatiaeia,akahoreewhakarerea; engarikiamautonuirotoitonamangai

14Otirakaputaketanakaiirotoionawhekau,koteauo ngaahipiirotoiaia

15Ihoromiaeiatetaonga,karuakinamaianoeia;mate Atuaeakirimaiirotoitonakopu.

16Kangoteaeiatehuwarewhakamateongaahipi:ka mateiaitearerootewaipera

17Ekoreiaekiteingaawa,ingawairereotehoni,ote pata

18Kotanaiuauaaikawhakahokiaeia,ekoreanoe horomia;

19Nanahokiitukinongarawakore,whakarereaiho;mona ipahuatiahewhare,akihaiihangaeia;

20Itemeakahoreiaikiteitetatutangairotoitonakopu, ekoreanoetahiongameaemateanuitiaanaeiaemauki aia

21Ekoretetahiwahioanakaietoe;noreiraekoretetahi etitirokianataonga

22Iaiaeraneaana,erawakoreanoia:kataemaikiaia ngaringakatoaotehungakino.

23Iaiakameakitewhakakiitonakopu,kamakamaie teAtuatekahaotonaririkirungakiaia,akaringihiaiho kirungakiaia,iaiaanoekaiana

24Karereatuiaitepaturino,katuiaitekopereparahi, putapu

25Ekumeaana,kuaputamaiitetinana;aera,putamai anatehoarikanapairotoitonaau:kuataungawehikiaia

26Kotepourikatoakeitetakotomaimoanawahingaro: kakaingaiaeteahi,kihaiipuhiaetetangata;kamateki temorehuirotoitonatapenakara

27Kawhakakiteamaitonaheeterangi;kawhakatikamai anotewhenuakiaia

28Kongahuaotonawharekariro:karere,anohewai, onameaiteraeririaiia.

29KotateAtuawahiteneimatetangatakino,kote taongatupuikiiaeteAtuamona

1NakawhakautuaHopa,kamea, Atawhakarongomaikiakukorero,aheiteneihekupu whakamariemaimakoutou.

3Tukuaahaukiakoreroahau;akamututakukorero,tawai mai

4Koahaunei,kitetangatakoiatakuamuamu?akite penei,heahatokuwairuatepouriai?

5Titiromaikiahau,miharoai;kopaniaatuokoutouringa kiokoutoumangai

6Maharanoaahau,kawehi,mauputewirikioku kikokiko.

7Heahatehungakinoioraai,ikorohekeai,ae,i marohirohiaitoratoukaha?

8Pumautonuoratouurikitoratouaroarokitoratou aroaro,akoaratouwhanaukeitoratouaroaro

9Keiteoraoratouwharekeiwehi,kahorehokiateAtua patukiaratou.

10Ewhanauanataratoupuru,kahorehokiehe;kua whanautaratoukau,akahoreewhakatakatanakuaokau

11Etukuamaianaeratouaratoukohungahungaanohe kahuihipi,ekanikanianaaratoutamariki

12Hehungahapairatouitetimipera,itehapa,ekoaana kitetangioteokana.

13Oratourapautonuirungaitetaonga,kitearawatiaake kuahekekitereinga

14KoiaratouimeaaikiteAtua,Maweheatuiamatou; kahorehokimatouehiahiakiamataukiouara

15HeahateKahaRawaemahiaimatoukiaia?heaha hokitepaimatatoukiteinoikiaia?

16Nana,kahorehepaimoratouioratouringa:mataraatu iahautewhakaarootehungakino

17Anotemahaongamatengaoteramaatehungakino! anotemahaotoratouwhakangaromangakiaratou!Te tuwhamairateAtuaingamamaeiaiaeririana

18Kariteratoukitekakauwitiimuaitehau,kitepapapa ekahakinaatuanaeteparoro

19ErongoatiaanaeteAtuatonakinoheimeamoana tamariki;manaeutukiaia,akamohioia.

20Ekiteonakanohiitonahunanga,akainumiaeiateriri oteKahaRawa

21Heahahokitanamanakokitonawhareimuriiaia,ina kaporoaatuonamaramaiwaenganui?

22EwhakaakoraneitetahiiteAtuakitematauranga?e whakawaanahokiiamotehungatiketike.

23Kamatetetahiirungaitonakaha,atanoho,kahoreona pai.

24Kitonuonauitewaiu,aemakukuanaonawheuaite hinuwheua

25Kamateanotetahi,kawatonutonawairua,kahorehoki hepaiheikaimana.

26Katakotongatahirauakitepuehu,akataupokinaraua eteiro

27Nana,emohioanaahaukiokoutouwhakaaro,kita koutoungarahunanakiaanohokimoku

28Ekianahokikoutou,Keiheatewhareoterangatira? keiheahokinganohoangaotehungakino?

29Kahoreianeikoutouiuikitehungaehaereanaiteara? kahoreraneikoutouemohiokiaratoutohu?

30Keiterongoaneihokitetangatakinomoteraote whakangaromanga?kawhakaputainaratoukiteraoteriri

31Mawaiewhakaatutonaarakitonaaroaro?amawaie hoatuheutukiaiamotanaimeaai?

32Heoikakaweaiakiteurupa,nohoaikiteurupa Karekakiaiangapokuruoteawaawa,kawhaimaiano hokingatangatakatoaiaia;ekoreneihokietaeatetatau tehungaimuaiaia

34Hepehearatakoutouwhakamarienoaiahau,etoena hokitehorihoriirotoiakoutoukupuewhakahokimaina?

UPOKO22

1¶KatahiaEripataTemanikaoho;imeaia, 2EwhaipaianoraneiteAtuaitetangata?

3HeorangangakauraneikiteKahaRawatoutika?he taongaraneikiaia,kitemeingaekoeouarakiatinotika?

4Eririraneiiaiakoe?ewhakawaraneiiaiakoe?

5Hetekaianeihenuitouhe?akahorehemutungaoou kino?

6Itangohianoatiahokiekoengameaatouteinahei taunaha,huiaanaekoengakakahuotehungaenoho tahangaana

7Kihaiiwhakainumiaekoekitewaitehungangenge; kaiponuhiaanaekoehetarokitehungaematekaiana

8Kotetangatamarohirohi,iaiatewhenua;anohoanate tangatahonoreireira.

9Kongapouaru,ungarawakoretiaanaekoe,whatiwhatiia anangaringaongapani

10Nareirakarapotiaanakoeengamahanga,raruraruana koeitewehipawhakarere;

11Itepouriraneiekoreaikoeekite;anuinoangawaie taupokinakoe.

12HetekaianeikeitewahitiketikeoterangiteAtua? titiroatukitetiketikeongawhetu,anotetiketikeoratou!

13Aemeanakoe,HeahatateAtuaemohioai?e whakawaraneiiairotoitekapuapouri?

14Kotonawahingarokongakapuamatotoru,tekiteia; keitetaiawhioanoiaiterangi.

15Kamautonuraneikoekitearaomua,ihaerearaenga tangatakikino?

16Oteitâpûhiairaroa‘eitetau;

17ImeaneikiteAtua,Maweheatuiamatou:aheahae taeaeteKahaRawamoratou?

18Heoiiwhakakiiaeiaoratouwharekingameapapai: kotewhakaaroiaotehungakinoemataraatuanaiahau

19Ekiteanatehungatika,akoaana:katainaihoratouete hungaharakore.

20Heahakoarakahoreotatourawaitapahia,pauakeite ahitetoengaoratou.

21Waihoiaheihoamou,katahikoekaatanoho;mareira kataemaiaitepaikiakoe

22Tahurimairakitetureatonamangai,rongoatiahoki anakupukirotokitoungakau.

23KitehokikoekiteKahaRawa,terakoeehanga;kite nekehiaatuekoetekinokitawhitiioutapenakara

24Akawhakapurangakoeitekouraanohepuehu,te kouraoOpirakingakohatuongaawa

25Aera,koteKahaRawaheitaongamou,heihiriwautu nuikiakoe

26KoreirahokikoeahuarekaaikiteKahaRawa,akaara aketoumatakiteAtua.

27Kainoianokoekiaia,akawhakarongomaiiakiakoe; kawhakamanaanoekoeaukuputaurangi

28Kawhakatakotoriaanoekoehetikanga,aka whakapumautiakiakoe;kawhitianotemaramakirunga kiouara

29Kitemakatetangatakiraro,kakikoe,Teneianohe whakaarahangaake;kawhakaorangiaanoeiatetangata whakaiti

30Kawhakaorangiaeiatemotuotehungaharakore:ka whakaorangiaanoetemaoouringa.

UPOKO23

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Iteneiraneianoeamuamuanatakutangi:nuinoaatui takuauetetaimahaotepatungaiahau

3Aue,meimohioahaukitewahiekiteaiahauiaia!kia taeatuaiahaukitonanohoanga!

4Kaatawhakatakotoriaeahauakukorerokitonaaroaro, kawhakakiiahokitokumangaikingakuputautohetohe

5Kamohioahaukingakupuewhakahokiamaieiaki ahau,kamaramahokitanaemeaaikiahau

6Ewhakaputainamairaneitonakahanuiinatautohetohe kiahau?Kao;engarikahomaieiahekahakiahau.

7Koreiratetangatatikatautohetoheaikiaia;akaora tonuahauitokukaiwhakawaaketonuatu

8Nana,haereanaahaukimua,akahoreiaireira;kimuri, heoikahoreahauekiteiaia

9Kimaui,kamahiia,heoikahoreahauekiteiaia;ehuna anaiaiaiaanoitetahakimatau,tekiteahauiaia.

10Otiiaemohioanaiakitearaeangaatuaiahau:kiaoti ahautetitiroihoeia,anohekouraahauitokuputangamai

11Maupuonatakahangaitokuwaewae;upuahaukitona ara,kihaihokiipekake

12Kihaihokiimahueiahautewhakahauaonangutu;Ko ngakupuatonamangainuiatukiahauitakukai.

13Koia,kotahitonutonawhakaaro,amawaiiae whakatahurike?kotatonawairuaihiahiaai,emahiaanae ia.

14Ewhakaotiaanahokieiangameaiwhakariteamoku: hemahaanohokingameaperakeiaia

15Koiaahauiohorereaiitonaaroaro:kawhakaaroaro ahau,kawehiiaia

16NgohenoahokitokungakauiteAtua,raruraruana ahauiteKahaRawa.

17Kihaineihokiahauiwhakangaromiaimuaotepouri, kihaihokiihipokinaeiatepouriitokuaroaro

UPOKO24

1HeahangawatewhakapurangatiaaieteKahaRawa?te hungaemohioanakiaiatekiteaiionara?

2Koetahiewhakanekeatuanaingarohe;ekahakinaana eratoungakahui,whangaiaihoeratou.

3Eaiaatuanaeratoutekaiheangapani,etangohiaana heitaunahatekauatepouaru

4Whakapekaiaketiaanaeratoungarawakoreiteara: huihuianangawareotewhenua,piriana

5Nana,ritetonuratoukitekaihemahoaoitekoraha, haereatuanakitaratoumahi,kitaratoumahi;imaranga wawekitepahua:heikaitekorahamaratou,maaratou tamariki.

6Ekotiaanaeratoutanawitiitemara,ekohiaanaeratou ngawainaatehungakino

7Emoetahangaanaratou,kahorehekakahu,kahorehoki hehipokiitemaeke.

8Makuihoratouiteawhaongamaunga,a,kakorehe rerenga,kaawhiitekamaka.

9Etangohiamaianaeratoutepaniiteu,etangoanaite taunahaaterawakore

10Koiakahaeretahangaratou,kahorehekakahu,aka hariangapaihereitematekai;

11Emahineiitehinuirotoioratoutaiepa,etakahineii aratoupokawaina,metemateitewai

12Eaueanangatangatairotoitepa,ekarangaanahoki tewairuaotehungaipatua:kahoreanoiaateAtua whakakuwarekiaratou.

13Notehungaratouewhakakekeanakitemarama; kahoreratouemohiokionahuarahi,ekoreanoratoue nohokionahuarahi.

14Emarangaanatekaikohuruitemeakamarama,patua ihoeiatewaremeterawakore;aitepokapenaiaite tahae.

15Etatarianatekanohiotetangatapuremukianehunehu iho,emeaana,Ekoretekanohiekiteiahau:ehunaanaia itonamata.

16Ekerianaratouingawhareitepouri:iteawateaepa anaratoukiaratou:kahoreratouemohiokitemarama

17Kiaratouhokieriteanateatakiteatarangiotemate: kitematautetahitangatakiaratou,keirotoratouinga whakamatakuoteatarangiotemate

18Teretonuiakitotewai;kuakangatoratouwahii rungaitewhenua:ekoreiaetitirokitehuarahikinga marawaina

19Karirongawaiotehukarereitetauraki,itewera:te hungaharaanohokiitereinga

20Kawarewaretekopukiaia;hekairekaiamateiro;e koreiaemaharatiaamuriakenei;kawhatihokitekino anoherakau

21Etukinotiaanaeiatepakokokihaineiiwhanau: kahorehokianamahipaikitepouaru.

22Ekumeaatuanahokieiangamarohirohikitonakaha: kawhakatikaakeia,kahorehetangataeukiteora

23Ihomaianokiaiakiaautenoho,akaokiokiiaki runga;heoikeirungaonakanohiioratouara

24Ewhakanekehiaakeanaratouhewahiitinei,kua kahorenoaiho;katapahiaatuanokongakauruongapuku witi

25Kitemeahetekateneikowaiheiwhakatekakiahau, heiwhakakahoreitakukorero?

UPOKO25

1AnorakoPiriraraHuhi;imeaia, 2Keiaiaterangatiratangametewehi:koiaheihohouite rongoionawahitiketike.

3Etaearaneianaopetetatau?kowaihokiekoree whitingiaetonamarama?

4AmateahakatikaaitetangatakiteAtua?mepeheaka maaitewhanauatewahine?

5Titirokitemarama,heoikahoreewhiti;aera,konga whetukahoreimakitanatitiro

6Kiaitirawaihototetangata,hekutukutunei?kotetama atetangata,hekutukutunei?

UPOKO26

1NakawhakautuaHopa,kamea, 2Hehapaipeheatauitekahakore?hepeheatauwhakaora iteringakore?

3Ipeheatauwhakatakotoitewhakaaronuimotetangata whakaarokore?hepeheataukorerotangaitauameatonu nei?

4Ikorerokupukoekiawai?nowaihokitewairuaiputa maiiakoe?

5Ehangaanangameamateiraroitewai,mengatangata anooreira

6Etakotokauanatereingaitonaaroaro,kahorehokihe hipokiotewhakangaromanga

7Ehorahiaatuanaeiaterakikirungakitewahitakoto kau,whakairihiaanaeiatewhenuakirungakitekahore noaiho

8Etakaiaanaeiangawaikirotokianakapuamatotoru; kahorehokitekapuaipakaruiraroiaratou.

9Ekaiponuhiaanaeiaamuaotonatorona,horahiaanae iatanakapuakirunga

10Hemeakarapotinanangawai,roherawa,ataenoakite mutungamaioteaometepo

11Wirianangapouoterangi,miharoanakitanaako

12Kotonakahaheiwhakakorikoriitemoana,maruanate hungawhakakakeitonamatauranga

13Natonawairuaiwhakapaipaingarangi;natonaringai hangatenakahikoroke.

14Nana,hewahangaeneinoonaara;anoteitiotewahi onaerangonaana?engarikotewhatitiriotonakahako waikamatau?

UPOKO27

1¶NaikorerotonuaHopaitanapepeha,imea, 2EoraanateAtua,nananeiiwhakakahoretokuwhakawa; meteKahaRawa,nananeiiwhakapouritokuwairua;

3Keitetoitutonuhokitokumanawairotoiahau,akei rotoiokupongapongatewairuaoteAtua;

4Ekoreokungutuekorerokino,ekoretehiangaepuakii tokuarero

5MateAtuaahauearaikeiwhakatikaiakoutoueahau:e koreewhakarereaeahautokutapatahitanga,amatenoa ahau

6Kamautakupupurikitokutika,ekoreetukuaatue ahau:ekoretokungakauetawaikiahauiahauanoeora nei

7Kiaritetokuhoaririkitetangatakino;kotetangatae whakatikamaianakiahau,kiariteiakitetangatahara

8Heahaotitatewhakaponokoreetumanakoai,ahakoaka whairawaia,kitetangohiaatueteAtuatonawairua?

9ErongoraneiteAtuakitanatangiinapatehekiaia?

10EahuarekaraneiiakiteKahaRawa?ekarangatonu raneiiakiteAtua?

11KawhakaakonakoutoueahaukiteringaoteAtua:e koreehunaeahaungameaetakotomaineiiteKaha Rawa.

12Nana,kuakitekoutoukatoa;heaharakoutoui wairangirawaai?

13KotateAtuawahiteneimatetangatakino,kotemeae whakarereaihomangakaitukino,kotateKahaRawae riroiaratou

14Kitemeakatokomahaanatamariki,heimeamate hoari;ekoreanohokionauriemakonaitetaro.

15Koonamorehukatanumiakitemate;ekoreanohoki anapouaruetangi.

16Ahakoaameneiaitehiriwaanohepuehu,apaetonute kakahumonaanoheparu;

17Epaeanoiaia,engarikakakahuriaetetangatatika,ka weheweheahokitehiriwaeteharakore.

18Karitetanahangaitonawharekitatepurehurehu;

19Katakototetangatataonga,otiiaekoreekohiakite kohi;

20Ritetonukitewaingawhakawehiemauaiia;tahaetia anaiaeteparoroitepo.

21Kakahakinaatuiaetemarangai,ariroanaia:kaaia atuanoiaitonawahi

22KaakimaihokiteAtuakiaia,ekoreanoiaetohungia; meanoaiakiareremaiirotoitonaringa

23Kapapakitetangataioratouringakiaia,kaaatuiaia itonawahi.

UPOKO28

1Heruaanototehiriwaeputamaiai,hewahianotote kouraewhakarewainaai

Hemeatangomaiterinonorotoitewhenua;note kamakateparahi,hemeawhakarewa

3Ewhakatakotoriaanaeiahemutungamotepouri,e rapuaanaeiakitetinotutukitangaatungakohatuote pouri,oteatarangiotemate

4Epakarumaianatewaipukeirotoingatangata;konga waihokikuawarewaretiaetewaewae:kuamaroke,kua maweheatuitetangata

5Kotewhenua,eputamaianahetaroirotoiaia:aka hurihiaakeararoihoanoheahi.

6Heiwahimongahapiraonakohatu,hepuehukouraano tona

7Hehuarahiterakahoreimohiotiaetemanu,kianoikitea etekanohiotewhatura

8Kahorengakuaoraionakiatakahiitauaarakahorehoki areirakiahaereaeteraionatutu.

9Epaatuanatonaringakitekamaka;hurihiaakeeianga putakeongamaunga

10Etapahiaanaeiaheawairotoingakamaka;ekiteana tonakanohiingameautunuikatoa

11Ehereaanaeiangaawakeipakaru;ewhakaputaina maianaeiatemeahunakitemarama.

12Ekiteaiakiheatewhakaaronui?keiheahokitewahio tematauranga?

13Ekoretetangataemohiokitonautu;ekoreanoekitea kitewhenuaotehungaora

14Ekiakeanaterire,Kahoreiahau:ekimaianahokite moana,Kahoreiahau.

15Ekoreehokonakitekoura,ekoreanohokietaeate paunatehiriwamotonautu

16EkoreetaeatewhakaritekitekouraoOpira,kite onikautunui,kitehapira

17Ekoreeritetekoura,tekohatupiatakiaia:ekoreano ehokonakingameakouraparakore

18Ekoreewhakahuatiatekaoa,ngapeararanei:hiraake hokiteutuotewhakaaronuiitoterupi.

19EkoretetopahaoEtiopiaeritekiaia,ekoreetaute kouraparakoreheiutu

20Nohearatewhakaaronui?keiheahokitewahiote matauranga?

21Hemeahunanahokiingakanohiongameaorakatoa, ngarorawaingamanuoterangi.

22Ekiakeanatewhakangaromangarauakotemate,i rongoomauataringakitonarongo

23EmohioanateAtuakitonaara,kuamohioanoiaki tonawahi.

24Etitiroanahokiiakingapitootewhenua,ekiteanaia ingameairaroiterangi,aputanoa;

25Heiwhakataimahamongahau;epaunatiaanaeianga waikitemehua

26Iaiaewhakatakotoanaitetikangamoteua,ite huarahimoteuiraotewhatitiri;

27Ikiteanoiaireira,awhakapuakinamaiana;i whakapaiaeia,aera,irapuaeia.

28Akameaiakitetangata,Na,kotewehikiteAriki,ko tewhakaaronuitena;kotemaweheatuitekinokote matauranga.

UPOKO29

1¶NaikorerotonuaHopaitanapepeha,imea, 2Aue,meiriteahaukingamaramaomua,kingaraitiaki aiteAtuaiahau!

3Itewhitingaotanaramakirungakitokumahunga,ana tonamaramaihaereahauitepouri;

4Meahauanoingaraotokutamarikitanga,itemeakei rungatemeangaroateAtuaitokutapenakara;

5ItemeaenohoanaanoteKahaRawaiahau,akeitetahi tahaokuakutamariki,keitetahitaha;

6Itakuhoroingaiokutakahangakitepata,areremaiana ngaawahinukiahauitekohatu;

7Itokuhaerengaatukitekuwahakitepa,awhakapaiana itenohoangamokuitewaharoa!

8Kakitengataitamarikiiahau,apiriana:whakatikaana ngakoroheke,tuanakirunga.

9Mutuputekoreroangarangatira,kuakopaniateringaki oratoumangai

10Ngaroanatereoongarangatira,pirianaoratouarero kioratoungao

11Noterongongahokiotetaringaiahaumanaakianai ahau;a,itekitengaotekanohiiahau,whakaaemaianaki ahau

12Notemeaiwhakaorangiaeahauterawakoreiaiae karangaana,tepanimetetangatahokikahoreneiona kaiawhina

13Itaukirungakiahautemanaakiatetangataetataana kitewhakangaromanga:harakoaanaiahautengakauote pouaru

14Ikakahuriaeahautetika,akoteratokukakahu:erite anatakuwhakaritewhakawahekoroka,hekarauna.

15Hekanohiahaukitematapo,hewaewaekitekopa

16Hematuaahaukingarawakore:aiatarapuaeahaute totoheatehungakihaineiahauimohio

17Wawahiaanaeahaungakauaeotetangatakino,a takiritiamaianaeahautanameapahuairotoionaniho.

18Katahiahaukamea,Teraahauemateirotoitoku ohanga:kawhakanuiaokurakiaritekiteonepu

19Kuataurapatokupakiakakingawai,apaunoatepoi tauanatetomairangikirungakitokumanga

20Kotokukororiahoutonuirotoiahau,ahokiakeanate kahaotakukopereitokuringa.

21Iwhakarongomaingatangatakiahau,itatari, whakarongopukuanaratouiahauewhakatakoto whakaaroana.

22Imuriiakukupukihairatouikoreroano;amaturuturu ihoanatakukupukirungakiaratou

23Itariamaiahaueratouanokoteua;hamamaanao ratoumangaianoetatarianakiteuaomuri

24Mehemeaikataahaukiaratou,kihaiiwhakaponohiae ratou;kihaianoiwhakatakaeratoutemaramaotokumata

25Nakutoratouaraiwhiriwhiri,anohoanaahauhei rangatira,nohoanahokiahauanohekingiirotoiteope;

UPOKO30

1Inaianeiiaekatainamaianaahauetehungatamariki rawaiahau,etehungakihaineiahauiwhakaaekiauruo ratoumatuakirotokingakuriotakukahui.

2Aera,heiahamakutekahaooratouringa?

3Imokemokeratouiterawakore,itehemokai;erereana kitekorahaimua,mokemoke,mokemoke.

4Etapatapahiaanaeratoungamarouitetahaongarakau ririki,mengapakiakahunipaheikaimaratou

5Hemeapeiaturatouirotoingatangata;e karangarangatiaanaratouanohetahae;

6Menohokingakapitiongaawaawa,kingaanaote whenua,kingakamaka.

7Tangianaratouirotoingarakauririki;huihuiaanaratou kiraroingaongaonga

8Hetamarikiratounangakuware,aera,hetamarikinate hungaingoakore;hehungakinoaturatouitewhenua

9Inaianeikuawaihoahauheiwaiatamaratou,ae,hei whakataukimaratou.

10Ewhakariharihamaianaratoukiahau,erereanai tawhitiiahau,akahoreekaiponuhiaeratoutehuwareki tokumata.

11Kuaotihokitakuahoteweweteeia,aewhakatupuria kinotiaanaahaueia,akuatukuaeratouteparaireitoku aroaro.

12Itokumataukaaratetaitamariki;turakinaanaeratou okuwaewae,ewhakaarahiaanaeratoukiahaungaarao toratoungaromanga.

13Etakakinoanaratouitokuara,ewhakatupuanaitehe moku,akahorehehoamahimoratou

14Ritetonukitewainuiepakarumaianaratoukirunga kiahau:itewhakangaromangakahurimairatoukirunga kiahau.

15Kuatahurimaingawehikiahau,earuanaratouitoku wairuaanohehau:kotewhakahauoramoku,pahemoke anaanohekapua

16Nainaianeikuamaringitokuwairuakirungakiahau; maupuahauingaraotetangi

17Itepoewerohiaanaokuwheuairotoiahau:kahore hokiheokiokingaookuuaua

18Hekahanuinotokumateiahuakeaitokukakahu:e awhineiiahau,anohewhiriotokukoti.

19Kuamakaahaueiakiteoru,kuariteahaukitepuehu, kitepungarehu

20Etangianaahaukiakoe,heoikahorekoeewhakao maikiahau:etuanaahau,heoikahorekoeetitiromaiki ahau

21Kuakinotaumahikiahau:kotekahaotouringakeite whakatikamaikoekiahau.

22Kuahapaingaakeahauekoekitehau;kuameingae koekiaekekirunga,awhakamotitiaihoekoeokurawa.

23Emohioanahokiahauteraahauekaweaekoekite mate,kitewharehokiiwhakariteamotehungaorakatoa 24Ekoreanoiatonaringaetotoroihokiteurupa; 25Kihaiianeiahauitangikitetangatahemateneitona? kihairaneitokuwairuaipourikitehungarawakore?

26Iahauitatariaikitepai,heoikuataemaitekino; tumanakoatuanaahaukitemarama,heoikuataemaite pouri

27Kookuwhekau,metemeaekoropupuana,teata takoto;

28Ehaerepourianaahau,kahorehera:kotaku whakatikangaakeirotoitewhakaminenga,katangi.

29Heiteinaahaukingatarakona,heihoamongaruru

30Kotokukirimangutonukeirungaiahau,kaiaanaoku wheuaitewera.

31Noreiraitahurikeaitakuhapakitetangi,metaku okanakitereootehungaeuhungaana

UPOKO31

1Kuaotitakukawenatakiokukanohi;heaharaahaui whakaaroaikitekotiro?

2HeahatateAtuawahietumaiaiirunga?Heahahokita teKahaRawataongatupuirunga?

3Hetekaianeihewhakangaromangamotetangatakino? hewhiukemongakaimahiitekino?

4Hetekaianeiekiteaanaeiaokuara,etauaanaeiaoku hikoingakatoa?

5Kitemeaihaereahauirungaitetekatekanoa,ai hohorotokuwaewaekitetinihanga;

6Kiapaunatiaahauirungaitepaunatika,kiamohioaite Atuakitokutapatahitanga

7Kitemeaikotitiketokuhikoingaiteara,aiwhaitoku ngakauiokukanohi;akitemeaimautetongikiokuringa; 8Kati,koahauheiwhakato,amatetahiatuekai;aera,kia hutiaatuokuuri.

9Kitemeaiwhakawairangitiatokungakauetewahine,ai whangaahauitetatauotokuhoa;

10Heoikiahuriparaoatakuwahinematetahiatu,kiapiko ihoanoetahikirungakiaia

11Hekinorawahokitenei;aera,hehekiawhiuaenga kaiwhakawa.

12Heahihokiteraekaianakitewhakangaromangarawa, potonoaakuhuakatoa.

13Kitemeaiwhakahaweatiaeahautewhakawaataku ponongatane,atakuponongawahine,iarauaetotoheana kiahau;

14KapehearaahauinawhakatikateAtua?akataemaiia, heahatakuewhakahokiatuaikiaia?

15Hetekaianeinatokukaihangaahauihangairotoite kopu?hetekaianeinatetahiiwhaiahuaaitatouirotoite kopu?

16Kitemeaikaiponuhiaeahautangarawakoreihiahia ai,ameingaanaeahaungakanohiotepouarukiapauite minamina;

17Kitemearaneiikaingatakumaramaraetokukotahi,a kihaitepaniikaiitetahiwahi;

18(Hemeawhakatupuianotokutamarikitangaakeano metemeanatematuaia:hemeaarahiianakunotekopu maianootokuwhaea;)

19Kitemeaikiteahauitetahietataanakitematehe korekakahu,iterawakoreraneikahoreneihehipoki;

20Kitemeakihaitonahopeimanaakiiahau,akihaiiai mahanaingahuruhuruoakuhipi;

21Kitemeaiaratokuringakitepani,itokukitengai tokuawhinaitekuwaha;

22Nakiamarereatutokuringairotoitokupeke,kia whatitokutakakaukirotokitewheua

23KotewhakangarohokiateAtuatakuiwehiai:kihai hokiitaeaeahautewhakamanawanuiitonanui.

24Kitemeaiutokuwhakaarokitekoura,aimeaahauki tekouraparakore,Kokoetakuewhakawhirinakiatuai; 25Kitemeaikoaahaukitemahaookurawa,akitenuio tatokuringaiwhiwhiai;

26Kitemeaikiteahauiteraewhitiana,itemarama raneiehaereanaitonatiahotanga;

27Akakumeapukutiatokungakau,kakihiatokuringae tokumangai

28Naheheanoteneiheiwhiungamatekaiwhakawa:he tekahokinakukiteAtuairunga

29Kitemeaikoaahaukitewhakangaromangaote tangataikinokiahau,iwhakakakeraneiiahauitetupono otehekiaia;

30Akihaiahauitukuitokumangaikiahara,iwhaikia kangatonawairua.

31Meikahorengatangataotokutenetiimea,Aue,me korenoaihotetahiwahiotonakikokiko!ekoretatoue makona.

32Kihaitemaneneimoeiwaho;iwhakatuwheratiaanoe ahauokutataukitetangatahaere;

33Kitemeaihipokinaeahauokuhe,iperameArama,i hunaitokukinokirotokitokuuma;

34Iwehiraneiahauitemanotini,imatakuraneiite whakahaweaangahapu,iwahanguaiahau,kahorehokii putakiwahootekuwaha?

35Aue,meiwhakarongomaitetahikiahau!Nana,ko takuipaiai,mateKahaRawaewhakahokimaihekupuki ahau,amatokuhoatauwhaingaetuhituhihepukapuka

36Ina,kuaamohiaeahauirungaitokupokohiwi;kua hereaeahauheikaraunamoku.

37Kuawhakaaturiaeahaukiaiatemahaookuhikoinga; anoherangatiraahaukawhakatataatukiaia

38Kitetangitokuwhenuakiahau,akeiteamuamuano onamoa;

39Kitemeaikaingaeahauonahua,hemeautukore,a kuamateraneionarangatira;

40Nakiatuputewitiitetataramoa,tepareiitetaruKa mutungakupuaHopa

1Heoimutuaketewhakahokikupuaeneitangatatokotoru kiaHopa,notemeahetikaiakitonaneiwhakaaro

2NakuamurateririoErihutamaaParakerePuti,note whanauiaRame:muraanatonaririkiaHopa,notemeaki tanatikarawaiaiteAtua

3Imuraanotonaririkionahoatokotoru,notemeakihaii kiteaeratouhekupuheiwhakahokingaatu,heoikeite whakaheanoratouiaHopa

UPOKO32

4NaitatariaErihukiakoreroraanoaHopa,notemeahe kaumatuaakeratouiaia.

5A,notekitengaoErihukahorehekupuingamangaio eneitangatatokotoruheiwhakahokingaatu,muraanatona riri.

6NakaohoaErihutamaaParakerePuti,kamea,He taitamarikiahau,kokoutouiahekorohekerawa;koiaahau imatakuai,temaiaaikitewhakaatuitokuwhakaarokia koutou

7Imeaahau,Mangaratekorero,mangataukuamahae whakaatutewhakaaronui

8Otiiahewairuaanototetangata,natemanawaanoote KahaRawaratouiwhaimaharaai.

9Kongatangatanunui,kahoreoratouwhakaaronui,ko ngakaumatua,kahoreemataukitewhakawa

10Koiaahauimeaai,Whakarongokiahau;Mewhakaatu anohokieahautokuwhakaaro

11Nana,itatariahaukiakoutoukupu;Iwhakarongoahau kiakoutoukupu,iakoutouerapuanaitakoutouekorero ai

12Aera,imaharaahaukiakoutou,akihaitetahiokoutou iwhakaatuiteheoHopa,iwhakahokikupuraneikiana kupu

13Keimeakoutou,Kuakiteaematoutemohio,nateAtua iaituraki,eharaitetangata.

14Nakihaianakupuiangamaikiahau;ekoreanoahaue whakahokikupukiaiakiakoutoukorero

15Pouriurianaratou,koreakearatoukupuwhakahoki: mutuakearatoukorero

16Iahauetatariana,(kahorehokiratouekorero,note meakatutonuratou,kareakehewhakahokikupuatu;)

17Imeaahau,Mewhakahokiatuanoeahauakukupu,ka whakaatuhokiahauitokuwhakaaro

18Kitonuhokiahauitekorero,eakiakinaanaahauete wairuairotoiahau

19Nana,kotokukopuritetonukitewainakahoreneiona putanga;kuaritekitepakaruanoheipuhou.

20Mekoreroahau,kiataaitokumanawa;kapuakioku ngutu,kawhakahokikupuahau

21Na,kauaahauewhakapaikitekanohitangata;kaua hokiahauehoatuingoawhakapaipaikitetangata

22Kahorehokiahauemohiokitewhakapati;peneikariro waweahauitokuKaihanga.

UPOKO33

1¶Tenara,whakarongo,eHopa,kiakukorero,kiawhai taringakiakukupukatoa.

2Nana,kuapuakineitokumangai,keitekorerotokuarero irotoitokumangai

3Maakukupumatetikaotokungakau:kawhakapuakina eokungutuhematauranga.

4HemeahangaahaunateWairuaoteAtua,anate manawaoteKahaRawaahauiwhaioraai

5Kitetaeaekoetewhakahokikupumaikiahau, whakatikaiaaukupukitokuaroaro,etukirunga

6Nana,kotokuangakiteAtuahepenahokiitauipaiai: hemeahanganeianoahaukiteparu

7Nana,ekoretewehikiahauewhakawehiiakoe,ekore anohokitokuringaetaimahaihokiakoe.

8Heponokuakoreromaikoekiokutaringa,akuarongo ahauitereooaukupu,emeaana,

9Hemaahau,kahoreokuhe,heharakoreahau;kahore hokiheheirotoiahau.

10Nana,eraputakeanaiakiahau,ekiiaanaahaueiahe hoaririnona;

11Ekarapitiaanaeiaokuwaewaekiterakau,eatatitiro anaiakiokuhikoingakatoa

12Nana,eharateneiitemeatika;makuewha-kaatukia koe,nuiatuteAtuaitetangata.

13Heahakoeitotoheaikiaia?ekorehokiekorerotiae iatetahioanamea

14Kotahihoki,aera,eruakorerotangaateAtua,heoi kahoreemaharatiaetetangata

15Itemoemoea,itemoemoeaotepo,itemeakaauiho temoeotetangata,ingamoengairungaitemoenga;

16Koreiraiawhakapuareaiingataringaongatangata, hiriaiiteakomoratou;

17Kiawhakanekehiaaitetangataitanaiwhakaaroai,kia hunaaihokitewhakapehapehaotetangata

18Epuritiaanaeiatonawairuakeitaekiterua,tonaora keiriroitehoari

19Ewhiuaanahokiiakitemamaeirungaitonamoenga, kitengautonuhokioonawheua.

20Awhakariharihaanatonaorakitetaro,tonawairuaki tekaiwhakaminamina

21Ehoniaanaonakiko,akorenoaekitea;akoona wheuakihaineiikiteaiputamaikiwaho

22Aera,ewhakatataanatonawairuakiterua,tonaoraki ngakaiwhakamate.

23Kitemeahekarerekeiaia,hekaiwhakamaori,kotahii rotoitemano,heiwhakaatuitonatikakitetangata;

24Nakaarohaterakiaia,akamea,Whakaorangiaiakei hekekiterua,kuakiteahokieahauheutu

25Koonakikokikokangawariatuitotetamaiti,kahoki anoiakingaraotonatamarikitanga.

26KainoiiakiteAtua,akamanakoterakiaia:akakite iaitonamatairungaitekoa:notemeakautuaeiatetika otetangata.

27Katitiroiakingatangata,akitemeatetahi,Kuahara ahau,whakaparoritiaakeeahautetika,akahorehepaiki ahau;

28Kawhakaorangiaeiatonawairuakeirirokiterua,ae kitetonawairuaitemarama

29Inaha,eravepinepineteAtuaiteiemaumeaatoairoto itetaata;

30Heiwhakahokimaiitonawairuairotoiterua,kia whakamaramatiakitemaramaotehungaora.

31Kiawhaiwhakaaromai,eHopa,whakarongomaiki ahau:nohopukukoe,akakoreroahau.

32Kitemeahekuputau,whakahokiamaikiahau:korero: kotakuhokiipaiaikiawhakatikaiatau

33Kitekahore,whakarongokiahau:nohopukukoe,a makukoeewhakaakokitewhakaaronui.

UPOKO34

1IwhakahokianoaErihu,imea, 2Whakarongokiakukupu,etehungawhakaaronui;kia whaitaringamaikiahau,etehungamohio

3Ewhakamatauanahokitetaringaingakupu,kaperame temangaikiterekaotekai.

4Kotatatouewhiriwhiriaimatatoutewhakawa:kia mohiotiahokietatou,etenei,etenei,koteahatemeapai

5KuameaneihokiaHopa,Hetikataku,akua whakapeauaketiaeteAtuatewhakawamoku.

6Metekaraneiahauitetikamoku?ekoretokumarutanga emahukitekorehehe.

7KowaitetangataeritekiaHopa,metemeahewaite tawaieinumiaanaeia?

8Kuauruneikitetiraongakaimahiitehe,aehaeretahi anamengatangatakikino.

9Kuameahokiia,Kahorehepaingakitetangatakite ahuarekaatuiakiteAtua

10Noreirawhakarongomaikiahau,engatangatangakau mohio:ekorerawateAtuaemahiitekino;nateKaha Rawahokiemahiheaiia.

11Kautuahokieiatetangatamotanamahi,karitehoki kitotetangataarangameaewhakawhiwhiaeiakiaia

12Aera,ekoreteAtuaekino,ekoreanohokiteKaha Rawaewhakaputakeitewhakawa

13Nawaiiaimeaheikaitirotiromotewhenua?Nawai hokiiwhakariteteaokatoa?

14Kiteangamaitonangakaukitetangata,kitekohiaatu eiakiaiatonawairuametonamanawa; 15Kahemongatahingakikokikokatoa,akahokianote tangatakitepuehu

16Nakitemeahengakaumohiotou,whakarongokitenei; kiawhaitaringamaikitereooakukupu.

17Ewhairangatiraanoraneitetangataekinoanakite tika?ewhakaheraneikoekitetangatatika?

18Etauanaraneitemeaatukitekingi,Hekinokoe?ki ngarangatira,Hehungakinokoutou?

19Kiaitirawaihokiaiaekoreneiewhakapaikite kanohiongarangatira,ekoreneiehiraaketonapaikite hungawhairawaingarawakore?hemahihokiratoukatoa naonaringa

20Kihaiiahakuamateratou,kuawiriteiwiiwaenganui po,kapahemoatu,karirotehunganunui,kahorehokihe ringa

21Keirungahokiingaaraotetangataonakanohi,ekitea anaeiaonahikoingakatoa

22Kahorehepouri,kahoreheatarangiotemateepiriai ngakaimahiitekino.

23Ekorehokienuiatuitetikatemeaeutainaeiaki rungakitetangata;kiahaereaiiakitewhakawakiteAtua 24Kawawahiaeiangatangatanunui,tetaeatetatau,a whakaturiaakeetahiatuimuriiaratou

25Naemohioanaiakiaratoumahi;ahurihiaakeratoue iaitepo,amongamonganoaratou.

26Hehungakinoratou,pakiaihoeiaitetirohangaate tangata;

27Moratouitahurikeatuiaia,kihaihokiiwhakaaroki tetahioonaara;

28Naratouhokiiputaaitetangiaterawakorekiaia,aka rongoiakitetangiatehungaetukinotiaana.

29Kitemeingaeiakiaatanoho,kowaihei whakararuraru?akitehunaeiatonamata,kowaiekiteia ia?ahakoaimeatiakiteiwi,kitetangataranei;

30Koreaketewhakaponokoreekingi,keimahangatiate iwi.

31HetikaanokiameakiteAtua,Kuapehiaeahaute whiu,ekoreahauemahiiteheamuriakenei

32Kotemeakihaiikiteaeahaumauewhakaatumaiki ahau:kitemeaimahiahauitehe,kamututaku

33Kiariteraneikitauiwhakaaroai?kautuaeia,kite whakakahorekoe,kitauipaiai;eharaitemeakoahau:na, mauekorerotauemohiona

34Mangatangatangakaumaharaekoreromaikiahau,a matetangatawhakaaronuiewhakarongomaikiahau.

35KahorehemataurangaoHopaiaiaikorerora,kahore hokihemaharairotoianakupu

36KotakuipaiaimeiwhakamatauriaaHopaate mutungaraano,moanakupuiwhakahokiamaieiamo ngatangatakikino

37Etapiritiaanahokieiatetutukirungakitonahara,kei tepakipakiiaionaringaiwaenganuiiatatou,awhakanuia anaeiaanakupukiteAtua.

UPOKO35

1IkoreroanoaErihu,imea, 2Kitouwhakaarohetikateneimauemeaana,Nuiatu tokutikaitoteAtua?

3Imeanakoe,Heahaterawakiakoe?a,Heahatepaiki ahau,kitemaahauitokuhara?

4Makuewhakahokihekupukiakoe,kiakoekoouhoa. 5Kiamatatauatutautitirokingarangi;titiroatuhokiki ngakapuaetiketikeakenaiakoe

6Kiteharakoe,kaahakoekiaia?akitewhakanuiaau mahitutu,eahaanaraneikoekiaia?

7Kitemeahetikakoe,koteahaehoatuanaekoekiaia? koteaharaneiatouringakariromaiiaia?

8Kamamaepeatetahitangatapenaiakoenaitoukino;ka whaipaianotetamaatetangatakitoutika

9Hemahanongatukinotangaitangiairatou;nate ringaringaotehungakahaiaueairatou

10Kahoreiatetahiemeaana,KeiheatokuKaihanga,te Atua,ehomaineiingawaiataitepo;

11Enuiatuneitanawhakaakokiatatouitanakinga karareheotewhenua,nanahokiinuiaiotatoumaharaio ngamanuoterangi?

12Karangaanaratouireira,heoikahorehekupue whakahokiamai,hemeanatewhakapehapehaotehunga kino.

13Heponoekoretetekatekanoaewhakarangonamaiete Atua,ekoreanohokietirohiamaieteKahaRawa

14Kaitirawaihokitemeakoe,kahorekoeekiteiaia,kei tonaaroarotewhakaritewhakawa;nareira whakawhirinakikoekiaia

15Na,itemeakahorehepena,itaemaiiairungaitona riri;heoiekorerawaiaemohio

16KoiaipuakiaitemangaioHopa,hemeahorihorikau nei;kahorehemataurangaewhakamahaanaeia

UPOKO36

1IkoreroanoaErihu,imea, 2Tukuaahau,kiaitinei,akawhakaatuahaukiakoe; 3Katikinaatueahautokumohioitawhiti,kawhakatikaia tatokuKaihanga

4Ekorerawahokiakukupueteka:teneikeiakoete tangatakuatinonuitonamatauranga

5Nana,hepakariteAtua,ekoreanoiaewhakahawea: pakaritonutekahaotonamohio.

6Ekoretetangatakinoewhakaorangiaeia;

7Ekoreemututanatitirokitetangatatika;aera,nana ratouiwhakapumauakeake,akawhakanekehiaakeratou.

8Kitemeakuaherearatoukitemekameka,maupuite rahirimamae;

9Nakawhakakiteaeiakiaratoutaratoumahi,meoratou he,ihirarawaairatou

10Kawhakapuaretiaanoeiaoratoutaringakiteako,aka kikiahokiitekino.

11Kiterongoratou,akamahikiaia,kapauoratourai rungaitepai,oratoutauirungaingaahuareka

12Otirakitekoreratouerongo,kangaroratouitehoari, hemoihoratou,kahorehokihematauranga

13Kotehungawhakaponokoreoratoungakau,puranga rawaiaratouteriri;kahorearatoutangiinaherearatoue ia

14Kamateratouitetaitamarikitanga,akangarotoratou orairotoitehungapoke

15Koiaheiwhakaoraiterawakoreinamate,e whakapuaretiaanaeiaoratoutaringainatukinotia.

16Aera,mekoeano,terakoeeriroiaiairotoite kuititangakitewahiwhanui;kitonuhokiitengakotemea ewhakatakotoriakirungakitautepu.

17Otiiakitonukoeitetikangaatetangatakino;

18Naitemeaheriritenei,kiatupatokeirirokoeitenuio teutu;

19Ewhakaaroraneiiakiourawa?ehara,eharaitekoura, mengakahakatoa

20Kauaehiahiatiatepo,tewaeriroaingatangataito ratouwahi

21Kiatupato,kauaetitirokitekino;

22Nana,koteAtua,kotonakahaheiwhakanui:kowaite kaiwhakaakoheiritemona?

23Kowaitekaitohutohuitearamona?Kowairaneihei kiatu,Kuamahikoeitehe?

24Kiamaharakiawhakanuiaekoetanamahi,ekiteneite tangata

25Kakitengatangatakatoa;matetangataekiteitawhiti.

26Nana,henuiteAtua,ekoreanoemohiotiaetatou;e koreanohokitemahaoonatauetaeaterapuatu

27Koianeiheingongoakeingapatawai:katauiaihote uakiaritekitonakohu

28Karingihiaihoneiengakapua,kamaturuturunuiki rungakitetangata.

29Emohioraneitetahikingahorahangaongakapua,kite haruruotonatapenakara?

30Nana,ehorahiaanaeiatonamaramakirungakiaia;e hipokinaanahokieiatetakereotemoana

31Kongameahokienaheiwhakawamongaiwi;nuitonu tekaiehomaianaeia

32Ehipokinaanaeiakingakapuatemarama;akamea kiakauaewhitiitekapuaepaanakiwaenganui

33Ewhakaatuanatonaharurukiaia,kingakararehehoki itetupuhitupu

UPOKO37

1Nakoneianowirianatokungakau,maunuatuanaitona wahi

2Atawhakarangonatonareoepapaana,tepakutangahoki eputamaianaitonamangai.

3Ewhakatikaiaatuanaeiakingawahikatoairaroite rangi,kotanauirahokikingapitootewhenua

4Imuriihokotereoehamamaana:papaanatewhatitirio tereootonanui;ekoreanoepuritiaeiainarangonatona reo

5KotateAtuawhatitirihereowhakamiharo;henuiana mahi,ekoreneiemohiotiaetatou.

6Ekianahokiiakitehukarere,Heirungakoeitewhenua; kiteuaiti,meteuanuiotonakaha

7Hiritiaanaeiangaringaongatangatakatoa;kiamohio aingatangatakatoakitanamahi

Haereanangakirehekingaana,nohoanaioratou nohoanga

9Putamaianatetukauatiitetonga:temataohokiiteraki

10NatemanawaoteAtuaihomaitehuka:akuitiihote whanuitangaongawai

11Aera,eutainaanaeiatekapuamatotorukite whakamakuku:eruiaanaeiatanakapuakanapa.

12Ehurihiaanaeanawhakaaro:kiamahiaaieratounga meakatoaewhakahauaeiakiaratoukirungakitematao teaootewhenua.

13Ewhakaputainamaianaeiaheiwhiu,heimearaneimo tonawhenua,heiatawhairanei

14Kiawhaitaringamaikitenei,eHopa:tumarie,ka whakaarokingamahiwhakamiharoateAtua

15EmohioanaraneikoekitateAtuawhakahautangakia ratou,iwhitiaitemaramaotanakapua?

16Emohioanaraneikoekingapaunatangaongakapua, kingamahiwhakamiharoatetinootematauranga?

17Kioukakahuneikamahana,inawhakamarietiaeiate whenuakitehautonga?

18Kataearaneiekoetewhakatakotongatahimeiate rangiheipapatupu,anohewhakaatawhakarewa?

19Whakaaturiamaikiamatoutamatouekoreroaikiaia; ekorehokietaeaematoutewhakatikatamatoukoreroi tepouri.

20Ekorerotiaraneikiaiakeitekoreroahau?kitekorero tetahi,heponokahoromiaia

21Nainaianeiekorengatangataekiteanaitemaramae wherikomaineiitekapua:heoikatikaatutehau,ka whakawateatiaratou

22Ehaeremaianaterangiataahuaiteraki:keiteAtuate honorewhakamataku

23KoteKahaRawa,ekoreiaetaeatewhakatakietatou; 24Koiakawehingatangataiaia:ekoreiaewhai whakaarokitehungangakaumohio

UPOKO38

1KatahiaIhowakawhakahokikupukiaHopairotoite tukauati,kamea, 2Kowaiteneiewhakapourineiingawhakaarokinga kupukahoreonamatauranga?

Tenara,whitikiriatouhope,whakatane;kauihokiahauki akoe,mauewhakahokikupumaikiahau

4Iheakoiakoeiahauewhakatakotoanaiteturangaote whenua?whakaaturiamai,kitemeahengakaumohiokoe 5Nawaiiwhakariteonaruri,kitemohiokoe?nawaihoki iwhakamaroteahokirunga?

6Iwhakaukiaonaturangakirungakiteaha?nawairanei iwhakatakototonakohatukokonga;

7Itemeaiwaiatangatahingawhetuoteata,aihamama ngatamakatoaateAtuaitekoa?

Nawaihokiitutakitemoanakitetatau,iaiaeputamai ana,metemeaewhanaumaianairotoitekopu?

9Iahauimeaaiitekapuaheikakahumona,itepouri kerekereheitakaimona;

10Iwahiaanoeahautakuwahiikoreroai,whakaturiaana ngatutakimengatatau;

11Kamea,Kataeamaiekoeakonei,katirawa:heikonei oungaruwhakakakemauai?

12Kokoekoia,iouranei,tekaiwhakahauiteata;i mohiotiaaitonawahietepuaotanga;

13Kiarurukutiaeiangapitootewhenua,aruperupeaake ngatangatakikinoiroto?

14Kuaputake,anoheparuitehiri;katuanohekakahu.

15Aekaiponuhiaanatoratoumaramakitehungakino, whatiihoteringawhakakake

16Kuataeaturaneikoekingamatapunaotemoana?I haereraneikoeiterapungaoterire?

17Kuawhakapuaretiaraneikiakoengakuwahaotemate? Kuakiteraneikoeingatatauoteatarangiotemate?

18Kuakiteraneikoeitewhanuitangaotewhenua? whakaaturiamaimehemeaemohioanakoekingamea katoa.

19Keiheatearakitenohoangaotemarama?tepourihoki, keiheatonawahi?

20Kiakaweaatuaiekoekitonarohe,kiamohioaikoeki ngahuarahikitonawhare?

21Imohioraneikoenotemeaiwhanaukoeitauawa?he maharaneioura?

22Kuatomoraneikoekingataongaotehukarere?kua kiteraneikoeingataongaotewhatu?

23Iakuirongoaaimotewaotehe,moteraote tatauranga,otepakanga?

24Tenakoatearaimararaatuaitemarama,ipakaruatu aitemarangaikirungakitewhenua?

25Nawaiiweheheawamotewaipuke,hearamoteuira otewhatitiri;

26Kiauaaikitewhenua,kitewahikahoreneihetangata; itekoraha,kahoreneihetangata;

27Heiwhakamakonaitetuhea,iteururua;heimeakia pihitepukuoteotaotahou?

28Hematuataneanototeua?iwhanauraneiiawainga pataotetomairangi?

29Iputamaiirotoitowaikoputehukatio?kote haupapaoterangi,nawaiiwhakawhanau?

30Metemeahekohatuehunaanaitewai;awhakatotoka anatemataoterire.

31EtaearaneiekoetehereteataahuaoMatariki,e weweteraneingahereoTautoru?

32EtaearaneiekoetewhakaputamaiaMatarotoitona waetikaai?EtaearaneiekoetearahiaArctururatouko anatama?

33Emohioanaraneikoekingatikangaoterangi?etaea raneiekoetewhakatutonakawanatangakitewhenua?

34Eararaneiiakoetoureokingakapua,kianuiainga waiheitaupokiiakoe?

35Etaearaneiekoengauirateungaatu,ehaereairatou, metaratoukianokiakoe,Teneimatou?

36Nawaiiwhakanohongawhakaaronuikingawahio roto?nawaihokiihomaitemaharakitengakau?

37Kowaitemeawhakaaronuiheitatauingakapua?ko waiheipupuriingaipuoterangi?

38Inakapapatuputepuehuanohemeawhakarewa,aka piringapokurukiaratouano?

39Mauraneiehopuhekaimateraiona?hewhakakiranei itehiahiaongakuaoraiona;

40Inatapapaihoratouioratounohoanga,inanohoite piringawhangaai?

41Nawaiiritetanakaimateraweni?katangianapikite Atua,kakopikopikoratouitekorekai.

UPOKO39

1Emohiotiaanaraneiekoetewaewhanauaingakoati mohoaootekamaka?Ekiteraneikoeitewaewhanauai ngahata?

2Etauaanoraneiekoengamaramaeriteanaiaratou?E mohioanaraneikoekitewaewhanauairatou?

3Tuohuanaratou,kuaputamaiaratoukuao,akiritiamai anaeratouoratoumamae

4Epaianaaratoukuao,etupuanaitewiti;kahaereatu ratou,akahoreehokimaikiaratou

5Nawaiitukutekaihemohoaokiahaerenoaatu?nawai hokiiwewetengahereotekaihemohoao?

6Kotonawhareiwaihoneieahaukotekoraha:kote whenuatitoheaheinohoangamona

7Whakahaweatiaihoeiatengangauotepa;

8Kotonawahikaikeitetuahiwiongamaunga,erapua anaeiangameamatomatokatoa

9Epairaneiteunikangakitemahikiakoe?

10Eherearaneiekoeteunikangakitonahereiteawa parautanga?erakarakatiaraneieiangaraoraoimuriia koe?

11Ewhakawhirinakiaturaneikoekiaia,notemeaenui anatonakaha?kawaihoraneiekoetaumauiuikiaia?

12Ewhakaponoraneikoemanaewhakahokimaiau purapura,ekohikohiaikitauwharewiti?

13Ihoaturaneiekoengapakaupapaikingapikake?he pakauranei,hehuruhururaneimoteotereti?

14Ewhakarereaanaeiaonahuakitewhenua, whakamahanatiaanaeiakitepuehu;

15Warewareakeiaterapeaepepeitewaewae,ewhatiia raneietekirehemohoao

16Hemeapakekeiakianapimetemeaeharaiaia:ka maumautanamahi,kahoreonamanawapa;

17NotemeaiwhakakahoretiaeteAtuahengakaumahara mona,kihaihokiihomaihemataurangakiaia

18Itewaemarangaaiiakirunga,whakahaweatiaihoeia tehoihorauakotonakaieke

19Nauraneiihoatutonakahakitehoiho?i whakakakahuriaraneiekoetonakakikitewhatitiri?

20Etaearaneiiaekoetewhakawehiiaia,anohe mawhitiwhiti?hewhakamatakutekororiaoona pongaponga.

21Ehukarianaiaiateraorao,metekoaanokitonakaha: tikatonuiakitehungamaupatu

22Whakahaweaanaiakitewehi,kahoreonamataku;e koreanoiaehokimaiitehoari

23Papaanatepapaperekitonataha,tetaokanapamete whakangungurakau

24Ehoromiaanaeiatewhenua,metengangaumeteriri; kahoreiaitewhakaponokotetangiteraotetetere.

25Irotoingateterekameaia,Ha,ha;Itawhitianoka hongieiatewhawhai,tewhatitiriongarangatira,mete hamama

26Hemohionouirereaitekahu,irohaaiionaparirau,i angaaiwhakatetonga?

27Nautekupuikakeaiteekara?ihangaaieiatona ohangakitewahitiketike?

28Nohoanaia,nohoanairungaitekamaka,irungaite kamaka,itepakaha

29Ireirakarapuaeiahekai,aekiteatuanaonakanohii tawhiti

30Horomititiaakeanahokingatotoeanapi:akotewahi ingatupapaku,keireiraanoia.

UPOKO40

1IwhakahokikupuanoaIhowakiaHopa,imea, 2EtoheanaraneikiteKahaRawatetangata whakatohutohu?kotetangataeririanaiteAtua,me whakahokieia

3AnorakoHopakiaIhowa;imeaia, 4Nana,hetangatakinoahau;heahatakuewhakahokiatu aikiakoe?kakopaniatokuringakitokumangai

5Kotahiakukorerotanga;heoiekoreahauewhakahoki kupuatu;engariekoreahauehaeretonuatu.

6KatahikawhakahokiaIhowakiaHopairotoite tukauati,kamea,

7Tenara,whitikiriatouhope,whakatane:kauiahaukia koe,mauewhakaatumaikiahau

8Mewhakakahoreanoraneiekoetakuwhakawa?e whakaheraneikoeiahaukiatikaaikoe?

9HeringariteraneitoukitoteAtua?hereowhatitiriranei toritekiaia?

10Tenara,rakaiiakoeinaianeikiterangatiratanga,kite rangatiratanga;kakahuriahokikiakoetekororiamete ataahua

11Ringihiaatutearitaritaotouriri:tirohiaatungamea whakakakekatoa,whakaititiaiho

12Titiroatukingameawhakakakekatoa,whakapikoaiho; atakatakahiaanatehungakinokitoratouwahi.

13Hunangatahitiaratoukitepuehu;hereaoratoumataki tewahingaro

14Nakoreiraahauwhakaaeaikiakoe,matouringa matauanokoeewhakaora

15NatitiroaPehemoto,hemeahangangatahikoruanaku; kakaiiaitetarutaruanohekau.

16Nana,kotonakahakeitonahope,kotonapakaritanga keingapitootonakopu.

17Kotonahiaweroanohehitaetawhiriaanaeia: powhiwhiwhitonungauauaotonakohatu

18Koonawheua,anohemaramaraparahi;koonawheua, anohetutakirino.

19KoiatetinomeanuiongaaraoteAtua:kotona kaihangaanakeheiwhakapaitanahoarikiaia

20Heponokongamaungaheihomaikaimana:keireira anoetakaroanangakirehekatoaoteparae

21Kotonatakotorangairaroingarakaukourunui,ite rakekakaho,iterepo

22Kongarakaukourunuiheiwhakamarumarumona;kei tekarapotiaiaengawirouoteawa.

23Nana,kiteakimaitewaipuke,ekoreiaetuiri;

24Ehopukiaanaeiakionakanohi:kapokanoatonaihu kiterore.

UPOKO41

1EtaearaneiaRewiatanatekukumemaiekoekite matau?tonaareroraneikiteahoipeiaekoe?

2Ewhakanohoiaraneiekoehemataukitonaihu?i werohiaraneitonakauaekitetataramoa?

3Emaharaneianainoikiakoe?ekorerongawariraneiia kiakoe?

4Ewhakaritekawenataraneiiakiakoe?kawaihoraneiia ekoeheiponongaaketonuatu?

5Kariteraneiiakitemanuheitakaromau?mauraneiiae heremaaukotiro?

6Maonahoaetakahehakarimana?ewehewehearaneiia mangakaihokohoko?

7Ekapiraneitonakiriiterino?hetaoikaraneitona mahunga?

8Kiapatouringakiaia,maharatiatewhawhai,akeipena 9Nana,hehorikautetumanakokiaia:ekoreraneitetahi ehingakitekitekauatuiaia?

10Kahorehetangataimaiarawaheiwhakaohoiaia:na kowaietukitokuaroaro?

11Kowaitemeakuamuaiahau,ewhakautuaiahaukia ia?kongameakatoairaroiterangi,putanoa,naku

12Ekoreahauehunaionawahi,itonakaha,itonaahua ataahua.

13Mawaietihoretemataotonakakahu?kowairaneihei haeremaikiaiameanaparairetakirua?

14Mawaiewhakatuwherangatatauotonamata?he whakamatakuonanihoatakanoa

15Koonaunahikotanaewhakamanamanaai;tutakina rawa,anohehiripiritonu.

16Itetatatonutetahikitetahi,ekoretehaueputai waenganui

17Piritonuratoukiaratouano,mautonu,ekoreanoe taeatewehe

18Ionawaetangiana,katiahotemarama,akoteriteona kanohikingakamooteata.

19Eputamaianaitonamangaiheramamura,mokowhiti anangakoraahi

20Putaanatepaowaionapongaponga,metemeanote kohuaekoropupuana,notehohengaranei

21Ngihaanangawaroitonamanawa,putaatuanate muraitonamangai.

22Keitonakakitekahaenohoana,aputakeanatepouri itonaaroaroheikoa.

23Koonakikokikotawerewerepiritonu:marotonuki rotokiaiaano;ekoreetaeatewhakakorikori

24Uapaputo’naaaumaiteofai;aera,marotonuanoko torarokohatumira.

25Kawhakarewaiaiaiakirunga,kawehingatangata nunui:natepororarukaporanginoaratou

26Kitewhaitetahiiaiakitehoari,ekoreetaeaeia:te tao,tepere,tepukupukuranei

27Kitonawhakaarohekakauwititerino,herakau popopopoteparahi

28Ekoreiaetahutiitepere:kiaiakaputakengakohatu otekotahaheipapapa.

29Kiiaakeeiangaperehekakauwiti:ekatainaanaeia tehuhuotetao

30Keiraroiaiangakohatukoi:ewharikitiaanaeiaa rungaoteparuhemeakoikoi.

31Emeingaanaeiaterirekiakoropupuanohekohua,me temoanakiaritekitekohuahinu.

32Ehangaiaanaeiahehuarahikiamaramaimuriiaia;ki tatetangatawhakaarohehinaterire

33Itewhenuaneikahorehemeaheiritemona,hemea hangakahoreneionawehi.

34Etitiroanaiakingameatiketikekatoa:hekingiiamo ngatamakatoaatewhakapehapeha

UPOKO42

1AnorakoHopakiaIhowa;imeaia, 2Emohioanaahaukataeaekoengameakatoa,aekore tetahiwhakaaroepehiakiakoe.

3Kowaiteneiehunaneiitewhakaaro,akahoreneihe matauranga?koiaahauikoreroaikahoreahauimatau;he meawhakamiharorawa,ekoreetaeaeahau,kahoreahaui mohio

Tenara,whakarongo,akakoreroahau;kauiahaukiakoe, mauewhakaatumaikiahau.

5Irongoahaukiakoe,herongonatetaringa:tenako tenei,kakitetokukanohiiakoe

6Nawhakariharihaanaahaukiahauano,aripenetaanai rotoitepuehu,itepungarehu

7Na,itemutungaotaIhowakoreroieneikupukiaHopa, kameaaIhowakiaEripataTemani,Kuamuratokuririki akoe,kiouhoatokoruaanohoki:notemeakahorekoutou ikoreroitemeatikamoku,iteritekitatakupononga,ki taHopa.

8Natikinaetahipurumakoutoukiawhitu,kiawhituhoki ngahipitoa,akahaerekitakupononga,kiaHopa,ka whakaekeaiietahitahungatinanamakoutou;amataku pononga,maHopa,einoimokoutou:notemeaka manakoahaukiaia;

9HeoihaereanaaEripataTemani,aPiriraraHuhi,a ToparaNaamati,ameatiaanaeratoutaIhowaiwhakahau aikiaratou:akamanakoaIhowakiaHopa

10AwhakahokiaanaaHopaeIhowaitewhakarau,iaiai inoiramoonahoa

11Nakahaeremaikiaiaonatuakanakatoa,meona tuahinekatoa,metehungakatoaimohiokiaiaimua,aka kaitahimeiaitetaroirotoitonawhare:akatangikiaia, kawhakamarieiaiamongakinokatoaitakinamaineie Ihowakirungakiaia:akahomaietena,etena,etena,te monikiaia,metewhakakaikoura

12HeoimanaakitiaanaaHopaeIhowaitewhakamutunga, nuiatuitotetimatanga;akotahitekaumawhamanoana hipi,eonomanongakamera,kotahimanotopukau,kotahi manongakaiheuha

13Tokowhituanoanatama,tokotorungatamahine.

14AhuainaihoeiateingoaotetuatahikoHemaima;ko teingoaotetuaruakoKetia;koteingoaotetuatoruko Kerenehapuku

15Akihaiikiteahewahineheiritemongatamahinea Hopateataahuaitewhenuakatoa:aihoatuhokietoratou papahewahimoratouirotoioratoutungane

16ImuriiteneiioraaHopakotahirauewhatekaunga tau,ikiteanoiaianatamariki,ingatamarikianohokia anatamariki,ewhangawhakatupuranga

17HeoikamateaHopa,hekoroheke,kuamahaonara

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.