Kinyarwanda - 3rd Book of Maccabees

Page 1


3Makabe

UMUTWEWA1

[1]IgihePhilopatoryamenyagakubagarutsekouturere yariayoboyeyariyarigaruriwenaAntiyokusi,ategeka ingabozezose,yabaiz'abanyamagurundetsen'abagendera kumafarasi,ajyananamushikiweArsinoe,mazeasohoka mukarerekarihafiyaRapiya,ahoabashyigikiye Antiyokusibaribakambitse.

[2]ArikoTheodoterunaka,yiyemejegusohozaumugambi yariyateguye,ajyanan’intwaronzizacyaney’intwaroya Ptoléméeyariyarahawembere,mazeyambukanijoro yerekezamuihemaryaPutolemeyi,agambirirakumwica wenyinebityointambarairangira

[3]ArikoDosito,uzwikuizinaryamweneDrimilusi, Umuyahudiwavutsenyumayajeguhinduraidiniryekandi abahakanyikuvamumigenzoyabasekuruza,yari yarayoboyeumwamimazeategurakohariumuntuudafite agaciroagombakuryamamuihema;nukobiragaragarako uyumugaboyihoreyeyageneweumwami

[4]Igiheimirwanoikazeyavaga,mazeibintubigahinduka ahubwobigashyigikiraAntiyokusi,Arsinoeyagiyemu ngaboaborogan'amarira,ingufuriyeyosentiyanga,maze abashishikarizakwirwanahondetsen'abanababondetse n'abagorebaboubutwari,abizezakobazabahaburimina ebyirizahabunibabatsinzeurugamba

[5]Nukohazakubaumwanziatsinzwemuriicyogikorwa, hanafatwaimbohenyinshi

[6]Amazekuburizamoumugambi,Putolemeyiyahisemo gusuraimigiituranyenokubaterainkunga.

[7]Mugukoraibi,noguhaingorozabozeraimpano, yashimangiyemoraleyabayobokebe

[8]KuberakoAbayahudiboherejebamwemunamazabo n'abakurukugirangobamusuhuze,bamuzanireimpanozo kumwakira,nokumushimirakubyabaye,yifuzagacyane kubasuravubabishoboka.

AmazekugeraiYeruzalemu,atambiraImanaIsumbabyose ibitambo,amushimirakandiakoraibiberaaheraNoneho, iyowinjiyeahantuukanatangazwanubwizabwayo nubwizabwayo,

[10]yatangajwenagahundanzizay'urusengero,maze atekerezaicyifuzocyokwinjiraaheracyane.

[11]Bavuzekoibyobitemewe,kuberakontan'umwemu bagizeigihugucyabobaribemerewekwinjira,ndetse n'abapadiribose,ahubwokoariumutambyimukurugusa wariicyamamaremuribose,kandirimwegusamumwaka, umwamintiyigezeyemeza

[12]Ndetsenanyumayokumusomeraamategeko, ntiyahwemyegukomezakuvugakoagombakwinjira,agira ati:"Nubwoabobantubambuweikicyubahiro, sinakagombyekuba"

[13]Abazaimpamvu,igiheyinjiragamuzindinsengero zose,ntamuntun'umwewariwigezeamuhagarika.

[14]Kandiumuntuatitonzeavugakoaribibigufataiki kimenyetsoubwacyo Umwamiati:"Arikokuvaibyobibaye,kukintagomba niburakwinjira,babishakacyangwabatabishaka?"

[16]Hanyumaabapadiribambayeimyambaroyaboyose barunama,basabaImanaIsumbabyosengoimufashemuri

ikigihenogukumiraihohoterwarishingiyekuriuyu mugambimubi,mazebuzuzaurusengeroamariran'amarira; [17]n'abaribasigayeinyumamumujyibararakayemaze bihuta,bakekakohariikintukidasanzwecyabaye

[18]Inkumizarizifungiyemubyumbabyazozisohoka hamwenabanyina,zimishaumusatsiumukungugu, zuzuzaumuhandaimiborogon'icyunamo [19]Abobagorebaribaherutsekwiteguragushyingirwa baretseibyumbaby’abashyingiranwabiteguye gushyingirwa,kandi,birengagijekwiyoroshyabikwiye,mu gihirahirokidahwitsebateranirahamwemumujyi

[20]Ababyeyin'abaforomobatereranyendetsen'abana bavutseahan'aha,bamwemumazundetsenomumihanda, kandintakurebainyumabasubiranirahamwekurusengero rurerure.

[21]Gusabakwarikwingingaabaribateraniyeahokubera ibyoumwamiyateguyenabi

[22]Byongeyekandi,gutinyukakwabaturagentabwo byakwihanganirakurangizaimigambiyecyangwa gusohozaumugambiwe

[23]Basemereyebagenzibabogufataintwaronogupfa ubutwarikuberaamategekoyabasekuruza,mazebateza imvururunyinshiahantuhera;kandikubuzwagusa nabasazanabasaza,bitabajeimyifatireyokwinginga nkabandi

Hagatiaho,imbagay'abantu,nkambere,basengaga, [25]mugiheabasazabarihafiy'umwamibageragejemu buryobutandukanyebwoguhinduraimitekererezeye y'ubwibonekurigahundayariyatekereje

[26]Arikowe,mubwirasibwe,ntacyoyitayeho,atangira nonehokwegera,yiyemezakugezakumugambiwavuzwe haruguru.

[27]Abarihafiyebabibonye,bahindukirirahamwe n’abaturagebacu,guhamagariraufiteimbaragazosezo kubarengeramuriikigihekandintirengagizeikigikorwa kinyuranyijen’ubwibone.

[28]Gutakakwinshi,gukomera,hamwenogutakakwa rubandabyaviriyemoimvururuzikomeye;

[29]kukowasangagaatariabagabogusaahubwon'inkuta ndetsenisiyoseikikijeisibyumvikanye,kukomubyukuri icyogihebosebahisemourupfukurutagutukwaahohantu.

UMUTWEWA2

[1]HanyumaumutambyimukuruSimoni,yitegerezaahera, arunama,aramburaamabokon'icyubahirogituje,asenga muburyobukurikira:

[2]"Mwami,Mwami,mwamiw'ijuru,kandiniumutegetsi w'ibyaremwebyose,uweramubera,umutegetsiumwe rukumbi,ushoborabyose,witondereabababazwacyane n'umuntumubikandiwanduye,wishyirahejurumu butwarin'imbaraga

[3]Kuriwewe,umuremyiwabyoseakabanaguverineri wabyose,uriUmutegetsiutabera,kandiuciraurubanza abakozeikintucyosemubitutsinokwiyemera

[4]Watsembyeabakozeakarenganemubihebyashize, muribohakabaharimon'ibihangangebizeyeimbaraga zabon'ubutwaribwabo,abowabatsembyeubazanira umwuzureutagiraumupaka.

[5]WakongejeumurironasulfuruabantubaSodomu bakozeubwibone,bazwihoububibwabo;kandiwabagize urugerokubagombakuzanyuma.

Wamenyeshejeimbaragazawezikomeyeutangaibihano byinshikandibitandukanyekuriFarawowintwariwagize imbataubwokobwawebweraIsiraheli

[7]Amazekubakurikiranan'amagaren'imbaganyamwinshi, wamurenzemunyanjay'inyanja,arikounyuramu mutekanoabaribakwiringiye,Umutegetsikubiremwa byose

Babonyeimirimoy'amabokoyawe,baragushima, Ushoborabyose

[9]Wowe,Mwami,igihewaremyeisiitagiraumupaka kandiitagereranywa,wahisemouyumujyiuwezaaha hantuizinaryawe,nubwontacyoukeneye;kandiigihewari warayiheshejeicyubahirocyawecyiza,wagizeurufatiro rukomeyerwoguhimbazaizinaryawerikomeyekandi ryubahwa

[10]KandikuberakoukundainzuyaIsiraheli, wasezeranijekonibadukwiyeguhinduka,kandiamakuba akadushikira,uzumvaibyotwasabyenitugeraahahantu tugasenga.

[11]Kandimubyukuriuriumwizerwanukuri

[12]Kandikenshinakenshiigihebasogokuruza bakandamizwagawabafashagakubasuzugura,ukabakiza ibibibikomeye,

[13]rebanoneho,Mwamiwera,kokuberaibyahabyacu byinshikandibikomeyetwajanjaguwen'imibabaro, tugakorerwaabanzibacu,tugatsindwanogutabarwa Mukugwakwacu,uyumuntuutinyukakandiwanduye yiyemejekurengaahantuherakwisiyeguriweizinaryawe ryiza

[15]Kubamo,ijururyomwijuru,ntirishoborakwegerwa numuntu.

[16]Arikokuberakowagiriyenezaicyubahirocyawe ubwokobwawebwaIsiraheli,wejejeahahantu

[17]Ntuduhanekuberaumwandawakozwen'ababagabo, cyangwangouduhamagarirekubazwaayamagambo, kugirangoabarengakuratauburakaribwabocyangwa kwishimamubwirasibw'ururimirwabo,bati:

[18]`Twakandagiyeinzuaherakukoamazuateyeubwoba akandagirwa'

[19]Ihanaguraibyahabyacukandiutatanyeamakosayacu, kandiuhishureimbabazizawekuriyisaha

[20]Byihuserekaimbabazizaweziturenze,kandiushire ibisingizomukanwak'abacitseintegekandibavunitse umutima,kandiuduheamahoro"

[21]NiyompamvuImanaigenzurabyose,Datawambere wabose,weramubera,amazekumvakwingingabyemewe, yakubiseuwishyirahejurumugutukananogutinyuka

[22]Yamunyeganyejekuriururuhandekandiko nk'urubingorunyeganyezwan'umuyaga,kuburyoaryamye hasiatishoboyekandi,usibyekubayaramugayemu maguru,ntiyabashanokuvuga,kuberakoyakubiswe n'urubanzarukiranuka.

[23]Hanyumainshutin'abashinzweumutekano,babonye igihanogikomeyecyamurenze,batinyakoatazabura ubuzima,bahitabamukurura,ubwobabwinshicyane kuberaubwobabwabobukabije

[24]Nyumayigihegitoarakira,kandinubwoyari yarahanwe,ntabwoyigezeyihana,arikoyagiyekuvuga iterabwobarikaze

[25]AgezemuriEgiputa,yiyongeramubikorwabyebibi, yateweinkunganabagenzibebanywainzogahamwena bagenzibe,batamenyereyeibintubyose

[26]Ntiyanyuzwen'ibikorwabyeby'uburiganya bitabaruwe,arikokandiyakomejegutinyukakuburyo yateguyeraporombimutureredutandukanye;kandibenshi munshutize,bakurikiranirahafiintegoz'umwami,nabo ubwabobakurikijeubushakebwe.

[27]Yasabyegusuzugurarubandamumuryango w'Abayahudi,mazeashyiraibuyekumunaramugikari yanditseho:

28

[29]abiyandikishijenabobagombagushyirwaho ikimenyetsokumibiriyabobakoreshejeumurirohamwe n’ikimenyetsocy’ibabiry’ibabiryaDionysus,kandi bazagabanywakugezaahobaribasanzwebafite.”

[30]Kugirangoatagaragarank'umwanzikuribose, yanditseahahepfoati:"Arikonihagiran'umwemuribo uhitamokwifatanyan'abashizwemumayobera,bazagira ubwenegihugubunganan'AbanyaAlegizandiriya"

[31]Nonehobamwe,ariko,kuberakobigaragarakobanga igicirocyagenwekugirangobakomezeidiniry’umujyi wabo,bahisebitanga,kuberakobaribitezekobazamura izinaryabomugihekizazabazabanan'umwami

[32]Arikobenshibakoranyeumwetebafiteubutwarikandi ntibavamuidiniryabo;nokwishyuraamafaranga kugirangobahabweubuzimabageragejekwigiriraicyizere cyokwiyandikisha.

[33]Bakomejekwiringirabyimazeyokubonaubufasha, kandibangaabitandukanijenabo,babonakoariabanzi b’igihugucy’Abayahudi,kandibababuzagusabanano gufashanya

UMUTWEWA3

[1]Umwamiw'ikigoryiamazegusobanukirwan'ikikibazo, yararakayecyanekuburyoatarakariyegusaaboBayahudi babagamuriAlegizandiriya,ahubwoyariakomejekwanga cyaneabomucyaro;ategekakobosebagombaguhita bateraniraahantuhamwe,bakicwahakoreshejweubugome bukabije

[2]Mugiheibyobibazobyategurwaga,hakwirakwijwe ibihuhabikazekuishyangary’Abayahudin’abagabo bagambiriyekubagiriranabi,urwitwazorutangwana raporoivugakobabujijeabandikubahirizaimigenzoyabo [3]Abayahudi,bakomejegukomezaubushakeno kudahemukirakungoma;

[4]arikokuberakobasengagaImanakandibakitwara bakurikizaamategekoyayo,bakomejekwitandukanya nibiryoKuberaiyompamvubagaragayebangabamwe; [5]arikokuberakobashushanyagaimiberehoyabo nibikorwabyizabyabantubagororotse,bagaragaye mubyubahiromubantubose

[6]Nyamara,abomuyandimokontibitayekumirimo myizabakoreyeigihugucyabo,cyarikivugwamuribose;

[7]Ahubwobasebanyakuitandukaniroririhagatiyo gusenganokurya,bavugakoabobantubatabayeumwami cyangwaabategetsibe,ahubwokobariabanzikandi barwanyagacyaneletayeNtabworerobabashyizeho agasuzugurogasanzwe.

[8]Abagerekibomuriuwomujyi,nubwobarenganijwe muburyoubwoaribwobwose,igihebabonagaimvururu zitunguranyezikikijeabobantun'imbagay'abantuyari itunguranye,ntibaribafiteimbaragazihagijezokubafasha, kukobabayehomubutegetsibw'igituguBagerageje

3Makabe

cyunamoahokwishimanokwishimishamubusore,babona urupfuakokanyaimbereyabo.

[9]Bazanywemubwatonk'inyamaswazomugasozi, zitwarwan'inzitiziz'icyuma;bamwebafatishijweijosiku ntebez'ubwato,abandibakagiraibirengebyabo bakoreshejeiminyururuidacika,

[10]kandiusibyenogufungirwamunsiyurwegorukomeye, kugirangoamasoyaboyijimyemumwijimamwinshi, bagombakuvurwabikwiranyenabagambanyimugihe cyurugendorwose

[11]AbabagabobamazekuzanwaahitwaSchedia,maze urugendorurangirankukoumwamiyariyabitegetse, yategetsekobagombagufungirwamurihippodromeyari yubatswenurukutaruzengurutseumujyi,kandibyari bikwiranyenokubaindorerwamoigaragarakubantubose batazasubiramumujyindetsenomubaturutsemumujyi ngobashoborekuvugananumwamikugirangobashobore kuvugananumwamikugirangobashoborekuvugana numujyikugirangobashoborekuvugananumwami kugirangobashoborekuvugananumugibosekugirango bashoborekuvugananumujyikugirangobashobore kuvugananumujyikugirangobashoborekuvugananumujyi kugirangobashoborekuvugananumugicyangwaabavuye mumujyiumuzengurukow'umujyi

Umwamiamazekumvakoabamib'Abayahudibavamu mujyibakunzegusohokarwihishwakugirangobaririre bikabijeamahanoyabenewabo, [13]yategetseuburakaribwekoabobagabobafatwamu buryobusan’abandi,batirengagijeibisobanurobirambuye kugihanocyabo

[14]Ubwokobwosebwagombagakwiyandikishakugiti cye,ntabwobwakoreweimirimoivunanyeyavuzwembere, ahubwoyakoreweiyicarubozonuburakariyariyategetse, hanyumaamaherezoakarimburwamugihecyumunsiumwe.

[15]Kwiyandikishakwabobanturerobyakozwemuburyo bwihusenubushakebwokuvaizubarirashekugezarirenze, kandinubwobitarangiyebyahagazenyumayiminsi mirongoine 16

[17]Arikonyumayigihecyavuzweharuguruabanditsi batangarijeumwamikobatagishoboyegukoraibarura ryabayahudikuberaubwinshibwabo, [18]nubwobenshimuribobaribakirimugihugu,bamwe baracyabamungozabo,abandibariaho;umurimo ntiwashobokagaabajeneralibosebomuriEgiputa

[19]Amazekubateraubwobacyane,ashinjakobahawe ruswakugirangobaboneuburyobwogutoroka, biragaragarakoyemejeikikibazo

[20]igihebavuzenokwerekanakoimpapuron'amakaramu bakoreshejemukwandikabyaribimazegutanga

[21]Arikoikicyariigikorwacyubuhamyabudatsindwa wafashagaabayahudikuvamwijuru.

UMUTWEWA5

[1]Hanyumaumwami,adahindukarwose,yuzuye uburakarin'umujinyabirenze;ahamagazareroHerumoni, umuzamuw'inzovu, Bukeye,amutegekakunywainzovuzose-maganaatanu mumubare-hamwen’imibavumininiy’imibavunadivayi nyinshiitavanze,nokubirukana,basazekuberainzoga

nyinshi,kugirangoAbayahudibashoboreguhura n’amakubayabo.

[3]Amazegutangaayomabwiriza,asubiramubiroribye, arikumwen'incutizendetsen'ingabozangagaAbayahudi cyane.

[4]Hermon,umurinziw'inzovu,akomezakwizerwakugira ngoasohozeayomabwiriza

[5]AbagaragubashinzweAbayahudibarasohoka nimugoroba,bahambiraamabokoy'abantubabi,bategura uburyobwogukomezakubarindaijororyose,bemezako igihugucyosekizarimbukabwanyuma

[6]Kubanyamahangabyagaragayekoabayahudibasigaye ntamfashanyo,

[7]kuberakomungoyizabobafungiwekugahato impandezoseArikoamariran'ijwirigoyegucecekabose bahamagayeUmwamiUshoborabyosen'Umutegetsi w'imbaragazose,Imanayabon'imbabazizabo,basenga [8]koyirindakwihoreraumugambimubiubagirirakandi muburyobugaragaraubarokoremubihebyabateguriwe.

9Icyifuzocyaborerocyazamutsecyanemuijuru

[10]Icyakora,Herumoni,amazekunywainzovuzitagira impuhwekugezazuzuyedivayinyinshikandizuzuye imibavu,yigaragarizamugikarimugitondocyakare kugirangoabwireumwamiibyerekeyeiyomyiteguro

[11]ArikoUwitekayohererezaumwamiigicecyo gusinzira,izonyunguzitangwakuvamuntangiriro,ijoro n'umurango,abihauwahauwoashaka

[12]KandikubikorwabyaNyagasaniyatsinzwecyaneno gusinziracyanekuburyoyananiwerwoseumugambiwe utubahirizaamategekokandiyababajwecyanenagahunda yeidahinduka.

[13]HanyumaAbayahudi,kuberakobaribaratorotseisaha yagenwe,basingizaImanayaboyerakandibongera kumwingingawiyungabyoroshyekugirangoyerekane abanyamahangab'ubwiboneimbaragaz'ukubokokwe gukomeye

[14]Arikononeho,kuberakoharinkomumasahayasaa sitaz'amanywa,umuntuwariushinzweubutumire,abonye abashyitsibateraniye,yegeraumwamiaramusoma

[15]Amazekugiraikibazocyokumukangura,yerekanye koisahay'ibiroriyariimazekunyerera,mazeamuhauko ibintubimeze

[16]Umwamiamazekubitekerezaho,asubirakunywa, ategekaabaribitabiriyeibirorikwicaraimbereye

[17]Ibyobimazegukorwa,yabasabyekwitangakugirango bishimishekandibanezezeigicecy’ibiroribishimye bizihizabyinshi

[18]Ibiroribimazeigiherunaka,umwamiahamagaza Herumoni,amuteraubwobabukabijeasabakumenya impamvuAbayahudibaribemerewegukomezakubaho muriikigihe

[19]Arikoubwowe,abishimangirainshutize,yerekanye komugihebwaribwije,yariyararangijerwoseitegeko yamuhaye,

[20]umwami,wariufiteubugomebubikurushaubwa Phalaris,yavuzekoAbayahudibungukiwenogusinzira uyumunsi,"ariko,yongeyehoati:"ejobidatinzetegura inzovumuburyobumwebwokurimburaAbayahudi batagiraamategeko!"

[21]Umwamiamazekuvuga,abariahobosebyoroshye kandibishimyebabyumvikanyeho,mazeburiweseasubira iwe

[22]Arikontibakoreshejecyaneigihecyijorobasinziriye nkomugutukaibitutsibitandukanyekubantubatekerezaga kobazarimbuka

[23]Hanyuma,isakeikimaragutakamugitondocyakare, Herumoniamazeguhainyamaswa,atangirakuzimurira muricolonadenini

[24]Isinziry'umugiryariryateraniyekuriikigitaramo kibabajekandibaribategerezanyijeamatsikoumuseke utambitse

[25]ArikoAbayahudi,bahumeka,kuberakoigihecyashize, baramburaamabokoberekezamuijurukandibasenga cyanebarirakandibaririmbiramucyunamobasabaImana Isumbabyosengoibafasheicyarimwe.

[26]Imirasirey'izubayariitarashirwamumahanga,kandi mugiheumwamiyakiragainshutize,Herumoni yarahagezearamutumirangoasohoke,byerekanakoibyo umwamiyifuzagabyaribiteguyekugiraicyoakora

[27]Ariko,amazekubonaraporonogukubitwa n'ubutumirebudasanzwebwogusohoka-kuberakoyari yaratsinzweburundunokutumva-yabajijeikibazoicyoari cyocyaricyararangiyeabigiranyeishyaka

[28]IkicyariigikorwacyImanaigengabyose,kukoyari yarashyizemubitekerezobyumwamikwibagirwaibintu yariyarateguyembere

29Herumonin'incutiz'umwamiboseberekanako inyamaswan'ingaboziteguye,"Mwami,ukurikije umugambiwawe"

[30]Arikokuriayomagamboyuzuyeumujinyaurenze, kukokubw'Imana,ubwengebwebwosebwari bwarayobewekuriibyobibazo;kandiafiteisuraiteye ubwobayagizeati,

31

32

[33]Hermonreroyagizeubwobabutunguranyekandi buteyeakaga,amasoyearahindaumushyitsi

[34]Inshutiz'umwamiumweumweumweziranyerera, zirukanaabantubaribateraniyeaho,buriweseakora umwugawe

[35]Abayahudibumviseibyoumwamiyavuze,basingiza UmwamiImanaugaragara,Umwamiw'abami,kukoarina yomfashanyobaribahawe

[36]Umwamiariko,yongeyeguteranaibirorimuriubwo buryokandiasabaabashyitsigusubiramubiroribyabo.

[37]AmazeguhamagaraHerumoniavugamuijwiriteye ubwobaati:"Nikangahe,wamugomewe,ngombakuguha amategekokuriibyobintu?

[38]Shyirainzovunoneubundikurimbukakwabayahudi ejo!"

[39]Arikoabayobozibarikumwenawe,bibazako adahungabanamumutwe,bongeyekwerekanaibi bikurikira:

40

[41]Kuberaiyompamvuumujyiurimugihirahirokubera ibyoutegereje;huzuyemoimbagay'abantu,kandinanone burigihemukagakogusahurwa"

[42]Kuriibyo,umwami,Phalarismuribyosekandi yuzuyemoibisazi,ntiyitayekumpindukaz’ibitekerezo byaribyajemuriwekugirangoarindeAbayahudi,maze arahiraashikamyeindahiroidasubirwahokoazabohereza kurupfubidatinze,yiziritsekumavin'ibirenge by'inyamaswa,

[43]kandiyashoboraganokurwanyaYudayakandi akayishyirahasivubaakoreshejeumurironicumu,kandi mugutwikahasiurusengerorutamugerahorwahita ruhinduraubusaburundukubatanzeibitamboaho.

[44]Hanyumaabagenzin'abasirikarebaragendabishimye cyane,mazebashiraicyizereingabomubibanzabyomu mujyinezacyanekugirangobarindeizamu

[45]Nonehoubwoinyamaswazarizimazekuzanwa mubusazi,nukuvuga,hamwenudukokotwizacyanetwa vinoivanzenumubavukandiwariufiteibikoreshobiteye ubwoba,umuzamuwinzovu

[46]yinjiyemurukereramugikari-umujyiwuzuyeabantu benshibatagirainganobinjiramumvubu-mazeasaba umwamiicyokibazo

[47]Nukorero,amazekuzuzaubwengebwebubi n'uburakaribukabije,asohokamumbaragazosehamwe n’inyamaswa,yifuzaguhamya,n'umutimautajegajega n'amasoye,irimbukarikabijekandiriteyeubwoba ry’abantubavuzweharuguru.

[48]Abayahudibabonyeumukunguguwazamuwen'inzovu usohokakuirembon'ingabozikurikira,ndetseno gukandagiraimbagay'abantu,bumvaurusakurwinshi kandirusakuza,

[49]batekerejekoaricyogihecyabocyanyumacyubuzima, iherezoryikibazocyabokibabaje,noguhainzirayogutaka nokunihabasomana,bahoberabenewabobagwa mumaboko-ababyeyinabana,ababyeyinabakobwa, nabandibafiteabanakumabereyabobavomaamatayabo yanyuma

[50]Ntabwoaribigusa,ahubwoiyobasuzumyeubufasha baribarabonyemberebavamwijurubarunamabapfukamye hasi,bavanaabanamumabere,

[51]aratakacyanen'ijwirirenga,yingingaUmutegetsi imbaragazosekugirangoyigaragazekandiabagirire imbabazi,kukobahagazekumaremboy'urupfu

UMUTWEWA6

[1]HanyumaEleyazarirunaka,uzwicyanemubapadiri b'igihugu,wariugezemuzabukuruyezekandimu miberehoyeyoseyariyarimbishijwen'ingesonzizazose, ategekaabasazabamukikijekurekagutabazaImanayera mazeasengamuburyobukurikira:

[2]"Mwamiw'imbaragazikomeye,ImanaIshoborabyose, igengaibyaremwebyosen'imbabazi, [3]rebaabakomokakuriAburahamu,Data,witegereze abanabaYakobomutagatifu,ubwokobw'umugabane wawewerabarimbukank'abanyamahangamumahanga. Farawohamwen'amagareyemenshi,wahozeariumutware waEgiputa,washyizwehejurunogutukananokuvuga ururimirwirata,watsembyehamwen'ingabozez'ubwibone ubarohamamunyanja,ugaragazaurumurirw'imbabazi zawekuishyangaryaIsiraheli

[5]Senakeribuyishimiraimbaragazezitabarika,umwami ukandamizaumwamiwaAshuri,wariumazekwigarurira isiyoseicumukandiakazamurwahejuruyumujyiwawe wera,avugaamagamboateyeubwobayiratakandiatukana, woweMwami,wacitsemoibice,werekanaimbaragazawe mumahangamenshi

[6]AbagenzibatatubariiBabilonibaribaritanzeku bushakeubuzimabwabokumurirokugirangoudakorera ibitagiraumumaro,warokoyentankomyi,ndetsenoku

musatsi,utwikaitanuraryakaumuriron’ikimemaze uhinduraumuriroabanzibabobose.

Daniyeli,wanyuzemugusebanyaishyariyajugunywehasi kuntarenk'ibiryoby'inyamaswazomugasozi,wazanye urumurintankomyi.

Yona,asesaguramunday’igisimbakinini,cyavukiyemu nyanja,wowe,Data,wararebyeukagaruraumuryangowe wosentankomyi.

[9]Noneho,mwebwemwangaibitutsi,imbabazizose kandimurindaabantubose,mwiyerekevubavubaabomu gihugucyaIsiraheli-bafatwabikabijen’abanyamahanga bangaurunukakandibatubahirizaamategeko

Nubwoubuzimabwacubwababwaraguyemumutegomu buhungirobwacu,udukizeamabokoy'umwanzi,kandi uturimbure,Mwami,ukobyagendakose Ntimukishimeibitagiraumumarokubwokurimbuka kw'abantumukunda,bati:'Ndetsen'imanayabo ntiyabakijije'

[12]Arikowowe,Uhoraho,ufiteimbaragazosen'imbaraga zose,uturindeubukandiutugirireimpuhwekubwo gutukanakutagiraubwengeabanyamategekobamburwa ubuzimamuburyobw'abahemu.

Rekaabanyamahangabatinyukeuyumunsibatinya imbaragazawezidatsindwa,Nyiricyubahiro,ufite imbaragazogukizaishyangaryaYakobo. Imbagayosey'abanabaton'ababyeyibabobarakwinginga amarira

Rekaberekeabanyamahangabosekourikumwenatwe, Mwami,kandikoutaduhinduyeamaso;arikonk'uko wabivuze,"Ntabwonomugihebarimugihugucy'abanzi babosinigezembirengagiza,"bityoreroubigereho,Mwami. "

IgiheEleyazariyarangirizagaisengeshorye,umwami yagezekuriimvubuhamwen’inyamaswan'ubwibone bw'ingaboze

[17]Abayahudibabibonyebasakuzacyanemuijuru,ku buryon'ibibayabyarihafiahobyongeyekumvikananabo mazebiteraingaboiterabwobaridacungwa

[18]HanyumaImanayicyubahiro,ishoborabyose,nukuri Imanayahishuyeisurayayoyeramazeikinguraamarembo yomwijuru,ahoabamarayikababirib'icyubahiro bamanutsebafiteubwoba,bamanukakuriboseuretse Abayahudi.

[19]Barwanyijeingaboz'umwanzibabuzuzaurujijo n'iterabwoba,babahambiraingoyiitimukanwa

[20]Ndetseumwamiatangiraguhindaumushyitsi, yibagirwaubugomebwe

[21]Inyamaswazasubiyeinyumaingabozibakurikira zitangiragukandagiranokubatsemba

22Uburakaribw'umwamibuhindukaimpuhwen'amarira kuberaibintuyariyarateguyembere

[23]Kuberakoyumviseinduruabonyebosebaguyehasi kurimbuka,ararira,ararakaracyaneinshutize,ati: 24

Nindewakuyeburimuntumurugorwekandiateraniye hanoabadafiteubudahemukabafiteibihomebyigihugu cyacu?

Ninde,nindewashyizehoamategekomuburyo bunyuranyijen'amategekonogufatanabiabantubatangiye gutandukanan’amahangayosemubushakebwabokuritwe kandiakenshibemeyekubushakeububibubibw’abantu?

[27]Irekurekandiuhambureiminyururuyaboidakwiye! Basubizemungozabomumahoro,usabeimbabazikubyo wakozembere!

Kurekuraabahungub'Imanaishoborabyosekandinzima yomuijuru,kuvamugihecyabasogokuruzakugezaubu yahayeletayacuitabangamiyekandiidasanzwe"

[29]Icyogihenibyoyavuze;n'Abayahudi,bahita barekurwa,basingizaImanayabon'Umukizawabo,kuko ububaribarokotseurupfu

[30]Umwamiamazegusubiramumujyi,ahamagaza umuyoboziushinzwekwinjizaamafarangamaze amutegekaguhaAbayahudidivayin'ibindibyosebyari bikenewemumunsimukuruw'iminsiirindwi,ahitamoko bagombakwishimiragutabarwakwabon'ibyishimobyinshi ahobaribitezekobazahurira

[31]Kuberaiyompamvu,abafashwenabikandibegereye urupfu,cyangwase,bahagazekumaremboyacyo,bategura ibiroribyogutabarwaahokubaurupfurukazekandi rubabaje,kandibyuzuyeumunezerobagabiyeabizihiza ahantubaribiteguyekurimbukanogushyingurwa

[32]Baretsekuririmbaindirimbozabo,bafataindirimboya base,basingizaImana,Umukizawabon'umukozi w'ibitangazaBarangijeicyunamocyosenogutaka,bagize amakorarink'ikimenyetsocy'ibyishimoby'amahoro

[33]Muriubwoburyonyene,umwami,amazegukora ibiroribininibyokwizihizaibyobirori,yashimiyeijuru ubudasibakandibuhebujekubwogutabarwagutunguranye yariyarabonye.

[34]Kandiabaribizeyemberekoabayahudibazarimburwa bakabaibiryobyinyoni,kandibakabyandikabishimye, bakanihakukonaboubwabobatsinzwenisoni,kandi ubutwaribwabobwoguhumekaumurirobwazimye

[35]ArikoAbayahudi,igihebaribateguyeitsindarya choraletumazekuvuga,nkukotwabivuzembere,bafashe umwanyawogusangirabiherekejwenogushimirahamwe nazaburi

[36]Bamazegushyirahoumuhangorusangekuriibyobintu mugacekabokosendetsenokubazabakomokaho, bashirahokubahirizaiminsiyavuzweharugurunk'umunsi mukuru,atariukuberakunywanokurya,ahubwobabitewe nogutabarwakwabokwabokuribo

[37]Basabaumwami,basabakobirukanwamungozabo [38]Kwiyandikishakwabokuvakurimakumyabirina gatanukwaPachonkugezakuyakaneyaEpeipi,iminsi mirongoine;Kurimbukakwabokwashyizwekuyagatanu kugezakuyakarindwiyaEpeipi,iminsiitatu

[39]ahoUwitekawabyoseyahishuyecyaneimbabazi zayoakabakizabosehamwekandintankomyi.

[40]Bararya,batungaibintubyosen'umwami,kugezaku munsiwacuminakane,arinabwobasabyekobirukanwa [41]Umwamiyahiseyemeraicyifuzocyabomaze abandikiraabajeneralibomumigiibaruwaikurikira, abigaragazamuburyobw'igitangaza

UMUTWEWA7

[1]"UmwamiPtoléméePhilopatorkubajeneralibomuri Egiputan'abayobozibosemuriguverinomaye,indamutso n'ubuzimabwiza

[2]Tweubwacuhamwenabanabacutumezeneza,Imana ikomeyeiyoboraibibazobyacudukurikijeibyifuzobyacu

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.