[31]Itadagitidadduma,nupaykasta,ngaaddaaniti nalawagapanangguraitigatadamaipapilitparaiti panangtaginayonitirelihiontisiudadda,ketdagusa nangisukoitibagbagida,gaputaninamnamadaa maparang-aytireputasiondababaentimasakbayana pannakitimpuyogdaitiari
[32]Ngemtikaaduanketnagtignaydaasititibkernga addaanitinaturedngaespiritukensaanasimmina manipuditirelihionda;ketbabaentipanagbayaddaiti kuartaakasukattibiagsitatalgedapinadasdangaisalakan tibagbagidamanipuditipanagrehistro
[33]Nagtalinaeddaanapingetamangnamnamaa makagun-odititulong,kenkaguradadagidiaynangisinaiti bagbagidamanipudkadakuada,ngaimbilangdaidaa kabusortinasionaHudio,kenmangikkatkadakuadaiti gagangayapanagkakaduakenpanagtitinnulong.
KAPITULO3
[1]Idinaawatantidinadiosanngaaridaytoyakasasaad, isuketnakapungtotunayngaisuketsaanlaenga nakapungtotkadagidiayaHudiongaagnanaedidiay Alejandria,ngemad-addapayanapaitabumusbusor kadagidiayaddaitiaway;ketimbilinnaamadagdagusa maurnongaminitimaysaalugar,ketmapapataybabaen kadagitikaulpitapamay-an
[2]Bayatadagitoyabanagketnaurnosda,timaysaa bumusbusoradamagketnaiwarwarasamaibusortiHudio anasionbabaendagitilallakianagkukumplota mangaramidkadagitoyasakit,timaysaapambarket naitedbabaentimaysaareportaadagitoyketmanglapped kadagitidaddumamanipuditipanagtungpalkadagiti kaugalianda
[3]DagitiHudio,nupaykasta,ketnagtultuloydaa nangtaginayontinaimbaganakemkendiagkupasa kinasungdoitidinastia;
[4]ngemgaputanagdaydayawdaitiDioskennagbiagda babaentilintegna,tinaginayondatipanagsisinadano maipapankadagititaraonGapuitidaytoyarason agparangdaamakagurguraitidadduma;
[5]ngemgaputainarkosandatiestilotipanagbiagda kadagitinasayaatngaaramiddagitinalintegatattao, naipasdekdaitinasayaatareputasionkadagitiaminatattao.
[6]Nupaykastadagidiayaddaitisabaliapulidida impangagtinasayaatapanagserbidaitinasionda,a gagangayasaritaandagitiamin;
[7]imbesketdinagtsismisdamaipapankadagiti panagdumadumatipanagdayawkentaraon,a nangibagbagaadagitoyatattaoketsaananasungdoitiari wennokadagititurayna,ngembumusbusorken bumusbusorunayitigobiernonaIsungaawantiordinario apanangumsidangainkapetkadakuada.
[8]DagitiGriegoitisiudad,uraynoawantidakesawagas, idinakitadatidininamnamaariribukitiaglawlawdagitoy atattaokendagitibunggoyakellaatamaporma,ketsaan ngaumdasanapigsaatumulongkadakuada,gaputa nagbiagdaitisidongtitirania.Pudnongainkagumaandaa liwliwaenida,anagladingitdaitikasasaad,ken ninamnamadangaagbaliwdagitibambanag;
[9]tatikastaadakkelakomunidadketsaankomaa mabaybay-anitigasatnaidintotaawantinaaramidnaa basol
[10]Ketdatiasumagmamanokadagitikaarrubadaken gagayyemkenkakaduadaitinegosioketnangiyadayoda kadagitisumagmamanokadakuadaapribadoken agkarkaridaamangsalaknibkadakuadakenmangaramid kadagitiad-aduanapasnekapanagreggetparaititulongda.
[11]Kalpasannatiari,ngaagpasindayagitiagdamaa naimbagagasatna,kendinainkonsiderartipannakabalinti katan-okanaDios,nodiketimpagarupnangaagtultuloy ngaagtultuloyitiisumetlaengapanggepna,insuratna daytoyasuratmaibusorkadakuada:
[12]"NiAriTolemyPhilopatorkadagitiheneralken soldadonaidiayEgiptokenaminadistritona,kablaawken nasayaatasalun-at."
[13]Siakamismokentigobiernomiketnasayaatti kasasaad
[14]IdinapasamaktiekspedisionmiidiayAsia,kas ammoyoamismo,naiyegdaytaitikonklusion,siguniti plano,babaentiinggagaraapannakitimpuyogdagiti didiosenkadakamiitigubat,.
[15]ketinkonsiderarmiasaanmikomangaiturayandagiti nasionngaagnanaeditiCoele-SiriakenFeniciababaenti bilegtipikanodiketipatpategmiidabuyogenti kinamanangngaasikendakkelakinamanangngaasi,a siraragsakatratuenmiidaanasayaat
[16]Ketidinaitedmitidakkelunayakitadagititemplo kadagitisiudad,immaykamimetidiayJerusalem,ket simmang-atkamitapnodayawentitemplodagidiay nadangkesatattao,adipulosagsardengitikinamaagda.
[17]Inawatdatikaaddamibabaentisao,ngemsaana napasnekbabaentiaramid,gaputaidiinsingasingmiti sumrekitimakin-unegatemplodakenpadayawandayta babaenkadagitinatan-okkenkapintasanadaton, [18]naiyawiddababaentitradisionalakinatangsitda,ket inlaksidnakamiasumrek;ngemnaispaldaitipanangipakat itipannakabalintayogapuitikinaparaburngaadda kadatayokadagitiamin
[19]Babaentipanangtaginayondaitinabatadadakesa nakemdakadatayo,agbalindaakakaisunaatattaokadagiti aminanasionamangitag-ayitiulodaanangatoiti panangsuppiatkadagitiarikendagitibukoddaa manangparabur,kendidakayatngaibilangtianiamannga aramidakasnapasnek
[20]"Ngemdakami,idisimmangpetkamiidiayEgiptoa sibaballigi,inakomodarmitibagimiitikinamaagdaken inaramidmitiumno,yantangaytratuenmidagitiamina nasionbuyogentikinaparabur."
[21]Malaksidkadagitidaddumapayabanag, impakaammomikadagitiaminngaamnestiamikadagiti kailiandaditoy,agpadpadagapuitipannakitimpuyogda kadakamikendagitinakaad-adungaaramidasipaparabur anaitalekkadakuadamanipudididamo;ketinrigatmiti nagbalbaliw,babaentipanangikeddengmiagpadpadanga ibilangidaamaikariitipanagbalinngaumilitiAlexandria kenpagbalinenidaamakipasetkadagitiregulara narelihiosuanaritomi
[22]Ngemitinainkasigudanakinadakesdainnalada daytoyitimaisupadingaespiritu,ketinlaksiddatinaimbag. Yantangaykanayonngaagannayasdaitidakes, [23]saandalaengalaksidentidimagatadanakinaumili, nodiketagpadpadababaentipanagsaokenbabaenti kinaulimekkarimonendadagidiaysumagmamano kadakuadaanapasnektipanagannayasdakadatayo;iti
tunggalkasasaad,maitunositiagdindinamagawagasti panagbiagda,sililimedngaagsuspetsadaamabalinnga asidegenabaliwantayotipagalagadantayo
[24]Gapuna,naan-anayakombinsidobabaenkadagitoya pakakitaanadakestipanagtignaydakadatayoitiamina wagas,nagannadkamiamanganno,notikellaatariribuk kettumaudintonagangaymaibusorkadatayo,rumbeng ngaaddaantayokadagitoyadinadiosanatattaoiti likudantayokastraidorkenbarbaroakabusor
[25]Ngarudnangtedkamikadagitibilinnga,apamana dumtengdaytoyasurat,ibaonyokadakamidagidiay agnanaedkadakayo,agramandagitiassawakenannakda, ngaaddaanitimakainsultokennaulpitapannakatrato,ken naigalutasitatalgedkadagitilandokakawar,tapno agsagabaitisiguradokennakababainngaipapataya maitutopkadagitikabusor.
[26]Taintondagitoyaminketnadusa,siguradokaminga itinabatiapanawentigobiernoketmaipasdekparaiti bagimiitinasayaatngaurnoskenitikasayaatanakasasaad.
[27]Ngemsiasinomanamangsalaknibitiasinoman kadagitiJudio,lallakaywennoubbingwennouraypay maladaga,ketmatutuokaginggakenpataybabaenkadagiti makaguraunayapannakatutuok,agramantipamiliana
[28]Asinomanamayatamangtedtiimpormasionket umawattotisanikuatimaysaamangtedtidusa,kenkasta mettiduaribuadrakmamanipuditinaarianapagidulinan tigameng,kenmaitedtotiwayawayana
[29]Tunggallugaranaduktalanamangsalaknibitimaysa aJudioketmaaramidadimaasitgankenmapuoranitiapuy, kenagbalintongaawanserserbinaitiaminapanaweniti aniamanamortalaparsua."
[30]Tisuratketnaisuratitipormaitingato
KAPITULO4
[1]Ititunggallugar,ngarud,adimtengdaytoyabilin, nayurnostimaysaapiestaitigastostipublikopara kadagitiGentilbuyogentipanagpukkawkenrag-o,tati nakaroapanagbubusoranabayagenngaaddaitipanunotda ketnaaramiditananalawagkenprangka.
[2]NgemkadagitiJudioaddadiagsardayapanagleddaang, panagdung-aw,kenagsangsangitngaikkis;itisadinomana sumsumgeddagitipusoda,ketnagsennaaydagapuitidi ninamnamaapannakadadaelakellaatanaikeddengpara kadakuada
[3]Aniaadistritowennosiudad,wennoaniaalugara mabalinapagnaedanapulos,wennoaniadagitikalsadaa saananapnoitipanagleddaangkenpanagdung-awgapu kadakuada?
[4]Tabuyogentikastaanaulpitkenawanasingaespiritu ketpinapanawda,aminasangsangkamaysa,babaendagiti heneralkadagitisumagmamanoasiudad,ngaiti pannakakitadakadagitinaisangsangayanadusada,urayti sumagmamanokadagitikabusorda,anakadlawdaiti gagangayabanagtiasiitisanguanandagitimatada, pinampanunotdatikinaawantisiguradotibiagkennaglua itinakalkaldaangunayapannakapapanawdagitoyatattao.
[5]Tatiaduabunggoydagitiubanantiulodaalallakay,a nabannogkennaluknenggapuitiedad,ketmaturturong ngaumadayo,anapilitananagmartsaitinapartaka kapartakbabaentikinaranggasanaiturongkadakuadaiti kastaanakababainawagas
[6]Ketdagitiagtutuboababbaiakabarbaroasimrekiti siledtinobiatapnomakiramanitibiagtipanagasawaket nagsukatdaitirag-oitipanagdung-aw,tibuokdaa nabangloitimirraketnawarsianitidapo,kennaipanadi naabbungotan,aminasangsangkamaysaanangibangoniti unnoyimbesakantatikasar,bayatanapigisdagapuiti naulpitapanangtratodagitipagano
[7]Kadagitisinggalutkenitipanagkitatipublikoket naranggasdaanaguyodagingganatilugartipanaglugan
[8]Dagitiassawada,itikinaagtutubo,dagititengngeddaket nalikmutkadagititaliimbesadagitigarland,ket binusbosdadagitinabatingaaldawtipiestati panagasawadakadagitipanagdung-awimbesatinasayaat apanagrag-okenpanagragragsaktikinaagtutubo,a nakakitatiipapatayadagusitisanguananda
[9]Naisangpetdaitibarkoakaskadagitiatapngaanimal,a naiturongitisidongtipannakalappeddagitilandoka singgalut;daddumatinaigalutbabaentitengngedkadagiti bangkodagitibilog,daddumatinaikapetkadagitisakada babaenkadagitidimaburakakawar, [10]kenmainayonpayketnaibaluddaitisiroktisolidoa kubierta,isuadagitimatadaketaddaitinaan-anaya kinasipnget,rumbengngaagpasadaitipannakaagasa maibagaykadagititraidorbayattisibubukelapanaglayag [11]Ididagitoyalallakiketnaiyegdaitilugara tinawtawaganitiSchedia,kentipanaglayagketnaileppasa kastiimbilintiari,isuketnangibilinadagitoyketnasken anaserraanitihippodromeanaibangonngaaddaaniti maysaanakaam-amakapadertiaglawlawitisangoti siudad,kendaytoyketmaibagayunayamangaramid kadakuadaamaysaanalawagapabuyakadagitiaminnga agsubliitisiudadkenkadagidiaymanipuditisiudada rumrummuaritipagilian,isuadaytadidamabalinti makikomunikarkadagitipuersatiariwennoitianiamana pamay-ankunaendangaaddadaitiunegtisirkitotisiudad [12]Ketidinapasamakdaytoy,tiari,idinangngegnaa dagitikailiandagitiJudiomanipuditisiudadmasansana rummuardaasililimedtapnoagdung-awdaitinapaititidi nadayawadidigradagitikakabsatda
[13]ketnangibilinitipungtotnaadagitoyalallakiket matrataritieksaktoakapadaawagasakasdagitidadduma, asaanamangikkattianiamanadetalyetidusada
[14]Tisibubukelapuliketmasapulamairehistroa saggaysa,saanaparaitinarigatapanagtrabahoa nadakamatitiapagbiitsakbayna,ngemtapnomatutuok babaendagitipanagpungtotngaimbilinna,keniti kamaudianannaketmadadaelitilas-udtimaymaysanga aldaw.
[15]Tipannakairehistrodagitoyatattaoketngarud naisayangkatbuyogentinapaitapanagdardarasken naregtaapanggepmanipuditipanagsilnagtiinitaginggana idiilelennekna,kennupaysaananalpasketnagsardeng kalpasantiuppatapulongaaldaw
[16]Tiariketnapnounaykenagtultuloyitirag-o,a nangorganisarkadagitipiestaakaspammadayawkadagiti aminngaidolona,ngaaddaanitipanunotanaisina manipuditikinapudnokenbuyogentinarugitangiwat,a nangidaydayawkadagitiawantipagsasaonaabanagasaan payamakabaelamakikomunikarwennoumayititulongti maysa,kennangiyebkaskadagitisaanngaumnoasasaoa maibusoritikatan-okanaDios
[17]Ngemkalpasantiimmun-unaanadakamata nagbaetantipanawendagitieskribaindeklaradaitiaria saandanamakaalaitisensusdagitiJudiogapuitidi mabilangakinaaduda,.
[18]uraynokaaduankadakuadaketaddadapaylaengidiay pagilian,dagitidaddumaketagnanaedpaylaengkadagiti pagtaenganda,kendagitidaddumaidiaylugar;imposibleti trabahoparakadagitiaminaheneralidiayEgipto.
[19]Kalpasanapinangtaannaidaitinakaro,anangidarum anapasuksokdatapnomakaaramiddaitipamay-anti panaglisi,isuketnalawagakombinsidomaipapantibanag
[20]idikinunadakennapaneknekandangaagpadaa naiteddantipapelkendagitiplumangainusardaiti panagsurat
[21]Ngemdaytoyketmaysangaaramidtidimaparmeka panangipaaykenkuanaatumultulongkadagitiJudio manipudlangit
KAPITULO5
[1]Kalpasannatiari,anaan-anayadiagbaliwbaliw,ket napnoitinakaroapungtotkenpungtot;isungainayabanna niHermon,agay-aywankadagitielepante,
[2]ketbinilinnaisunaitisimmarunongaaldawa drogaennaamindagitielepante--limagasuttibilangda-kadagitidadakkeladakulaptiinsiensokenaduadi nalaokanngaarak,kenpapanawennaidaasumrek,a nauyonggapuitinarang-ayakinaadutiarak,tapno masabetdagitiJudiotipannakadadaelda
[3]Idiintednadagitoyabilinisuketnagsubliiti panagpiestana,akaduanadagidiaygagayyemnakenti buyotanangrunaabumusbusorkadagitiHudio
[4]KetniHermon,agay-aywankadagitielepante,ket simamatalekanangtungpalkadagitibilin.
[5]Dagitiadipenamangay-aywankadagitiHudioket rimmuardaitirabiikeningalutdadagitiimadagiti nakalkaldaangatattaokeninyurnosdatiagtultuloya panangaywandaitiinteroarabii,akombinsidoatiinteroa nasionketmakapadasitimaudiapannakadadaelna
[6]TakadagitiHentilagparangadagitiJudioketnabati ngaawantianiamanatulong
[7]gaputakadagitisinggalutdanapilitdaanaibaluditi tunggalsikigan.Ngembuyogentiluakentimekanarigata mapaulimekinawagandaamintiMannakabalin-aminnga ApokenAgturayitiaminapannakabalin,tinaasiaDios kenAmada,ngaagkarkararag
[8]ngailikliknabuyogentipanagibalestidakesapanggep amaibusorkadakuadakenitinadayaga pannakaiparangarangisalakannaidamanipuditigasata naisaganaitanparakadakuada
[9]Isuasipapasnekasimmang-atidiaylangitti panagpakaasida.
[10]NiHermon,nupaykasta,idiisuketnagdrogakadagiti awanasingaelepanteagingganaidinapnodaitidakkela kinaadutiarakkennapnekitiinsienso,ketnangipresentati baginaidiayparaanganitinasapaabigattapnoagreportiti arimaipapankadagitoyapanagsagana.
[11]NgemtiApoketnangipatuloditiariitipasettiturog, daytaapagimbaganamanipudidirugi,rabiikenaldaw, ketitedbabaenkenkuanaamangipaayitidaytaiti siasinomanakayatna
[12]KetbabaentitignaytiApoisuketnaparmekbabaenti makaay-ayokennaunegunayaturogngaisuketnaananayanapaayitisaanalintegapanggepnakennaan-anay anaupayanitidiagbaliwbaliwaplanona.
[13]KalpasannadagitiJudio,gaputanakalibasdaiti naitudingngaoras,indaydayawdatinasantuanaDiosda ketnagpakaasidamanenkenkuanaanalakaamakikappia ngaipakitanatibilegtimannakabalin-aminngaimana kadagitinatangsitaGentil
[14]Ngemita,gaputadandanintengngati maikasangapulongaoras,titaoamangimatmatonkadagiti awis,idinakitanaanaguummongdagitisangaili, immasidegitiariketinduronna.
[15]Ketidimarigatananangriingkenkuana,intudonaati orastibangketeketlumabasmetten,ketintednakenkuana tisalaysaytikasasaad.
[16]Tiari,kalpasantipanangtingitingnaitidaytoy,ket nagsubliitipanaginumna,kenbinilinnadagitiaddaparaiti bangketengaagtugawdaakasumbangirna.
[17]Idinaaramiddaytoyindagadagnakadakuadanga iteddatibagbagidaitipanagragragsakkenpagbalinendaa naragsaktiagdamaapasettibangketebabaentiad-addaa panangrambakda
[18]Kalpasanatipartidoketnagtultuloyitisumagmamano apanawen,tiariketnangayabkenniHermonkenbabaen dagitinatademapangtaketnagkiddawamangammono apayadagitiHudioketnapalubosanngaagtalinaeda sibibiagagingganatiagdamangaaldaw.
[19]Ngemidiisu,babaentipanangpasingkeddagiti gagayyemna,ketnangitudoabayatarabiipaylaengket intungpalnaanaan-anaytibilinanaitedkenkuana,. [20]tiari,anagtagikuababaentikinarungsotanakarkaro ngemniPhalaris,ketkinunanaadagitiHudioket nagunggonaanbabaentipannaturogitangaaldaw,"ngem," innayonna,"intonbigatngaawantipanagtaktakisagana dagitielepanteitiisumetlaengawagasparaiti pannakadadaeldagitiawananlintegaHudio!"
[21]Idinagsaotiari,amindagidiayaddasadiayket sidadaankensiraragsakabuyogentimaymaysaa panagtutunosinteddatianamongda,kettunggalmaysa pimmanawitibukodnaapagtaengan
[22]Ngemsaandaunayngainus-usartikapauttirabiiiti pannaturognodiketitipanangparnuaydakadagitiamina kitatipananginsultoparakadagidiayimpagarupdaa nasentensiaan
[23]Kalpasanna,apamananagngaretngettimanokiti nasapaabigat,niHermon,idiinsagananadagitianimal, rinugiannaidangaiyakaritidakkelakolonada.
[24]Dagitibunggoytisiudadketnaurnongdaparaiti daytoyanakalkaldaangunayapabuyakensigagagarnga agur-uraydaitiagsapa
[25]NgemdagitiJudio,itimaudiapanagangesda, manipudidinalpasentipanawen,inyunnatdadagitiimada ngaagturongidiaylangitketbuyogentikaaduana makaluluaapanagpakaasikennaladingitapanagleddaang nagpakaasidaitikangatuanaDiosatulonganidamanena maminsan.
[26]Dagitisinamartiinitketsaanpayanaibukbokiti ballasiw-taaw,kenbayatngaumaw-awattiarikadagiti gagayyemna,simmangpetniHermonketinawisnaa rummuar,amangipakpakitaatitinarigagayantiariket nakasagananparaitipanagtignay
[27]Ngemisu,idinakaawattireportakennasaplitbabaen tinaisangsangayanngaawisarummuar--gaputaisuket naan-anayanaparmekbabaentisaanapannakaawat--ket nagsaludsodnoaniatibanagadaytoyketnaregtaunaya nakompletoparakenkuana.
[28]DaytoyiditiaramidtiDiosngaagturturaykadagiti aminabanag,gaputaisuketnangimulaitipanunottiariti pannakalipatkadagitibanagngaimmun-unaapinartuatna.
[29]KalpasannaniHermonkenaminagagayyemtiariket nangitudoadagitianimalkendagitiarmadoapuersaket nakasaganan,"Oari,seguntimagagaranapanggepmo"
[30]Ngemkadagitoyasasaoisuketnapnoitinaparmeka pungtot,gaputababaentipanangaywantiDiostiinteroa panunotnaketnariribuknomaipapankadagitoyabanag; ketbuyogentimamagpeggadapanagkitanakinunana,
[31]"Noaddakomadagitinagannakmowennoannakmo, insaganakkomaidangaagbalinanabaknangapiestapara kadagitinarungsotngaayupimbesadagitiHudio,nga awantimangtedkaniakapangibatayantipanagreklamo kennangipakitadaitinaisangsangayanatukadtinaan-anay kennatibkerakinasungdokadagitikapuonanko"
[32]Kinapudnonanaikkatkakomaitibiagimbesadagitoy, nosaanagapuitipanagayatatumaudmanipuditi panangtarakenmiitigagangaykentipakausaranmo"
[33]IsuanagsagabaniHermonitidininamnamaken napeggadapangta,kennagkullayawdagitimatanaken natnagtirupana
[34]Dagitigagayyemtiariketsaggaysaanaglusulosda kenpinapanawdadagitinaguummongatattao,tunggal maysaitibukodnaatrabaho
[35]KalpasannadagitiJudio,idinangngegdatikinunati ari,indaydayawdatinabatadngaApoaDios,Aridagitiari, yantangaydaytoymettitulongnangainawatda
[36]Tiari,nupaykasta,ketnangtiponmanentipartidoiti isumetlaengawagaskenindagadagnakadagitisangaili ngaagsubliitipanagrambakda
[37]KalpasantipanangayabnakenniHermonkinunanaiti pangtaatono,"Manoadaras,sikaanakurapaya nakalkaldaang,masapulngaitedkokenkadagitibilin maipapankadagitoyabanag?"
[38]Ikabilmodagitielepanteitaitimaminsanpayparaiti pannakadadaeldagitiJudiointonbigat!"
[39]Ngemdagitiopisialakaduanaitilamisaan,a masmasdaawitikinaawantikinatalgedtipanunotna,ket nagsusupiatdaakastisumaganad:
[40]"Oari,kasanokabayagapadasennakami,akasla umelkami,ngaibilinitaitimaikatloagundawaya madadaelda,kenmangwaswasmanenitibilinmoitidaytaa banag?
[41]Kasresultatisiudadketaddaitiriribukgaputi namnamaenna;napusekdaytakadagitimasatitattao,ken kanayonmetngaagpegpeggadamasamsam."
[42]Itidaytoytiari,maysaaPhalarisitiaminabanagken napnoitikinamauyong,dinainkabilangandagiti panagbalbaliwtipanunotanapasamakitiunegnaparaiti pannakasalaknibdagitiJudio,ketsititibkeranagsapataiti dimabaliwanasapatangaibaonnaidaitiipapatayadi agtaktak,anaburakbabaenkadagititulangkensakadagiti animal,
[43]kenagmartsametamaibusoritiJudeakennapardasa maipatasitidagababaentiapuykenpika,ketbabaenti panangpuoritidagatitemploadimadanonkenkuanaket
alistoapagbalinennangaagnanayonngaawantitao kadagidiaymangidatdatonkadagitidatonsadiay.
[44]Kalpasannadagitigagayyemkenopisialket pimmanawdaabuyogentidakkelaragsak,ken sitatalgeddaanangipostekadagitiarmadoapuersakadagiti lugaritisiudadakaaduanapaborableparaitipanagbantay
[45]Itaididagitianimalketnaiyegitidandaniitikasasaad tikinamauyong,noar-arigen,babaendagitinabanglounay apanagayustiarakanalaokanitiinsiensokennaikkan kadagitinakabutbutengngaalikamen,tiagay-aywaniti elepante
[46]simrekidiagarupaparbangonitiparaangan--ti siudadketnapnoitankadagitidimabilangamasadagiti tattaoanagdudupudopitidalandangaagturongiti hippodrome--kenindagadagnaitiaringaagtultuloyiti banagngaaddaitiima.
[47]Isungaisu,idipinunnonatidinadiosanngaisipnaiti naunegapungtot,nagdardarasarimmuaritinaan-anaya puersaakaduanadagitianimal,anagtarigagaya mangsaksi,buyogentidimadadaelapusokenbabaen kadagitibukodnaamata,tinakalkaldaangken nakalkaldaangapannakadadaeldagitinadakamatatattao.
[48]KetidinakitadagitiJudiotitapokngaintag-aydagiti elepantearumrummuaritiruangankendagitisimmaruno ngaarmadoapuersa,kastametbabaentipanangrautti bunggoy,ketnangngegdatinapigsakennariribuknga arimbangaw,
[49]impagarupdaadaytoytimaudiakanitotibiagda,ti panagpatinggatinakalkaldaangunayasuspensoda,ken nangteditidalanitipanagdung-awkenpanagsennaaynagagkinnaigda,ngainabrasadagitikabagiankennatnagiti takiagtimaysakenmaysa--dagitinagannakkenannak, innakenannakababbai,kendaddumapayngaaddaan kadagitimaladagaitisusodaamangguyguyoditimaudia gatasda
[50]Saanlaengadaytoy,nodiketidiinkonsiderardati tulongngainawatdaidimanipudlangitnagruknoydaa sangsangkamaysaitidaga,ngainikkatdadagitimaladaga manipudkadagitisusoda,
[51]ketimpukkawnaitinapigsaunayatimek,nga agpakpakaasiitiAgturayititunggalpannakabalinnga iparangarangnatibaginakenasikadakuada,bayatnga agtaktakderdaitankadagitiruangannipatay.
KAPITULO6
[1]Kalpasanna,maysangaEleazar,analatakkadagiti papaditipagilian,anakagun-oditinaluomakinalakayken itiinteroapanagbiagnanaarkosanititunggalbirtud, inturongnadagitipanglakayenitiaglawlawnanga isardengdatiumawagitinasantuanaDiosketnagkararaga kasitisumaganad:
[2]"Aritinaindaklanapannakabalin,Mannakabalin-amin aDiosaKangatuan,amangiturturaykadagitiamina parsuabuyogentiasi,"
[3]kitaemdagitikaputotanniAbraham,OAma,dagiti annaknisantoaJacob,dagititattaoitinasantuana bingaymoamadadaelakasganggannaetitiganggannaeta daga
[4]NiFaraonagramantiaduakaruahena,tidatinga agturayitidaytoyngaEgipto,anaitan-okbuyogentidi lintegakinatangsitkennatangsitadila,dinadaelmo
agramandagitinatangsitabuyotnababaenti panangilumlommokadakuadaitibaybay,nga imparangarangmotilawagtiasimoitinasiontiIsrael
[5]NiSenaqueribanagragragsakkadagitidimabilanga puersana,manangirurumenngaaridagitiAsirio,anagunodnantipannakatengngeltiinteroalubongbabaentipika kennaipangatoamaibusoritinasantuanasiudadmo,nga agsasaokadagitinakalkaldaangasasaobuyogenti panagpannakkelkenkinatangsit,sika,OApo, nagpisipisika,ngaimpakitamtipannakabalinmokadagiti aduanasion
[6]DagititalloakakaduaidiayBabiloniaaboluntarioa nangisukoitibiagdakadagitigil-ayabtapnosaannga agserbikadagitiawanmamaaynaabanag,inispalmoadi nadangran,urayaginggaitimaysaabuok,abinagnemti umap-apuyngaurnoitilinnaawkeninturongmotigil-ayab maibusorkadagitiaminakabusorda
[7]NiDaniel,ababaenkadagitinaimonapananglaisket naitapuakitidagakadagitileonkastaraondagitiatapnga animal,inyegmoitilawagadinadangran
[8]KetniJonas,anagsayangititiantinagdakkel,nayanak itibaybayngauleg,sika,Ama,tinangbantayken nangisubliadinadangranitiaminapamiliana
[9]Ketita,sikaamanggurguraitikinatangsit, manangngaasikenmanangsalaknibitiamin,ipalgakmoa dagustibagimkadagidiayaddaitinasiontiIsrael--a nakarotipanangtratodagitimakarimonkenawananlinteg aGentil.
[10]UraynonairamantibiagmikadagitikinaawanDiositi pannakaidestieromi,isalakannakamimanipuditiimati kabusor,ketdadaelennakami,Apo,babaentianiamana gasatapiliem
[11]Saankomangaidaydayawdagitiawanmamaaynati kinaubbawdaitipannakadadaeldagitiay-ayatemngaili,a kunkunada,'Uraytidiosdadinainsalakanida'
[12]Ngemsika,OAgnanayon,ngaaddaanitiamina pannakabalinkenaminapannakabalin,bantayannakamiita kenkaasiannakamiababaentiawanmamaaynaa kinatangsitdagitiawananlintegketmaipaayanitibiagiti wagasdagititraidor.
[13]KetagbutengkomadagitiHentilitangaaldawgapuiti panagbutengitidimaparmekapannakabalinmo,O Nadayaw,ngaaddaanpannakabalinamangisalakaniti nasionniJacob
[14]Agluluatiinteroabunggoydagitimaladagakendagiti nagannakda.
[15]MaipakitakomakadagitiaminaHentilngaaddaka kadakami,OApo,ketsaanmoatinallikudantirupam manipudkadakami;ngemkasitiimbagam,`Urayidi addadaitidagadagitikabusordadiakbinaybay-anida,' kastametngatungpalemdayta,OApo"
[16]BayatlaengngaagpatingganiEleazaritikararagna, simmangpettiariitihippodromeakaduanadagitianimal kenaminakinatangsitdagitipuersana
[17]KetidinapaliiwdaytoydagitiJudionangipangatoda kadagitidadakkelngaikkisidiaylangitisungauraydagiti asidegagingetketnagallangogankadakuadakennangiyeg itidimakontrolabutengitibuyot
[18]Kalpasannatikadayag,mannakabalin-amin,ken pudnoaDiosimpalgaknatinasantuanarupanaken linuktannadagitinailangitanaruangan,abimmabatiduaa
nadayagngaangheltinakabutbutengngaaspeto,amakita tiaminmalaksidkadagitiJudio.
[19]Binusordadagitipuersatikabusorkenpinunnodaida itipannakarirokenpanagbuteng,anangigalutkadakuada kadagitidimagarawakawar.
[20]Uraytiariketnangrugianagpigergeritibagi,ken nalipatannatinatangkenakinatangsitna
[21]Dagitianimalketnagsublidakadagitiarmadoapuersa asimmurotkadakuadakenrinugiandaasinaplitken dadaelenida
[22]Kalpasannatipungtottiariketnagbalinaasiken luluagapukadagitibanagngainaramidnasakbayna
[23]Taidinangngegnatipanagpukkawkennakitanaida aminanatnagngauloitipannakadadael,nagsangitken sipupungtotanangpangtakadagitigagayyemna,a kunkunana,
[24]"Agar-aramidkaitipanangliputkenmanglab-awka kadagititiranoitikinaulpit;kenuraysiak,ti manangparaburmo,padpadasemitanngaipaidamti panangituraykenbiagbabaentinalimedapanangplano kadagitiaramidngaawantipagimbagannaitipagarian"
[25]Siasinotinangalaititunggaltaomanipuditi pagtaengannakenawanmamaaynaanangummongditoy kadagidiaysimamatalekanangtengngelkadagiti sarikedkedtipagiliantayo?
[26]Siasinotikastaunayadilinteganangsaklawiti nakabutbutengapanangtratokadagidiaymanipudididamo ketnaidumakadagitiaminanasionitinaimbaganakemda kadatayokenmasansanasitutulokngainawatdadagiti kadaksankadagitinatauanapeggad?
[27]Luk-atankenluk-atandagitidinainkalintegana singgalutda!Isublimidakadagitipagtaengandaasitatalna, ngaagpakaasiitipammakawangapukadagitidatinga aramidmo!
[28]Wayawayanyodagitiannaktimannakabalin-aminken sibibiagaDiostilangit,amanipudidipanawendagiti kapuonantayoaginggaitaketnangteditidimalapdanken naisangsangayanakinatalgeditigobiernotayo"
[29]Dagitoyngaruddagitibanagngaimbagana;ketdagiti Judio,adagusanawayawayaanda,indaydayawdati nasantuanaDioskenMangisalakanda,yantangay nakalibasdaitanitiipapatay
[30]Kalpasannatiari,idiisuketnagsubliidiaysiudad,ket pinaayabannatiopisialamangay-aywankadagitimatgedan kenbinilinnangaipaaynakadagitiHudiotiagpadanga arakkenaminadaddumapayakasapulanparaitimaysaa piestaitipitongaaldaw,ngainkeddengnaarumbenga rambakantipannakaisalakandabuyogentiaminaragsak itidaytametlaengalugaraninamnamadaamangsangoiti pannakadadaelda
[31]Maitunoskadagidiaynakababainanatratarkenasideg itiipapatay,wennoimbesketdi,anagtakderkadagiti ruanganna,inyurnosdatimaysaabangketetipannakaispal imbesatinapaitkennakalkaldaangngaipapatay,ken napnoitirag-oinbingaydakadagitiagselebrartilugara naisaganaparaitipannakadadaelkenpannakaitabonda [32]Insardengdatipanagkantadakadagitipanagleddaang ketinnaladatikantadagitiammada,anangidaydayawdaiti Dios,tiMangisalakandakenagar-aramidkadagiti datdatlag.Itipanagpatinggadaitiaminapanagleddaang kenpanagdung-aw,nangbukeldakadagitikorokas pagilasinantinatalnaarag-o
[33]Kastamettiari,kalpasantipanangayabnaitidakkela bangketeamangrambakkadagitoyapasamak,ket nagyamanitilangitadiagsardaykennarang-ayparaitidi ninamnamaapannakaisalakananapasaranna.
[34]KetdagidiaydatianamatiadagitiJudioketmadadael kenagbalindaataraondagititumatayab,kensiraragsaka nangirehistrokadakuada,nagsennaaydabayatngaisudaa mismoketnaparmekdaitipannakaibabain,ketti kinatureddaamanglang-abitiapuyketnakababaina naiddep
[35]NgemdagitiJudio,idiinurnosdatinadakamatagrupo tikoro,kasnaibagatayoitay,pinabasdatipanaweniti panagpiestaakakuykuyogtinaragsakapanagyamanken salmo
[36]Ketidiinurnosdatimaysaapublikoaritopara kadagitoyabanagitiinteroakomunidaddakenpara kadagitikaputotanda,inrugidatipanangrambakkadagiti nadakamatngaaldawkasmaysaapiesta,saanaparaiti panaginumkenkinabuklis,nodiketgapuitipannakaispal adimtengkadakuadababaentiDios
[37]Kalpasannanagpetisiondaitiari,anagkiddawiti pannakaikkatkadagitipagtaenganda.
[38]Isuanaaramidtipanagrehistrodamanipuditi maikaduapuloketlimatiPaconaginggaitimaikapatti Epeif,itiuppatapulongaaldaw;ketnaitudingti pannakadadaeldaitimaikalimaaginggaitimaikapitoti Epeif,titallongaaldaw
[39]atiApotiaminketnadayagunayngaimpalgaknati asinakeninsalakannaidaaminasangsangkamaysaken saananadangran
[40]Kalpasannanagpiestada,ngaintedtiaminbabaenti ari,aginggaitimaikasangapuloketuppatngaaldaw,iti daytametngainaramiddatipetisionparaiti pannakaikkatda.
[41]Tiariketpinatgannatikiddawdaadaguskennagsurat tisumaganadasuratparakadakuadakadagitiheneral kadagitisiudad,asipapakumbabaanangiyebkasti pannakaseknanna:
KAPITULO7
[1]"AriTolemyPhilopatorkadagitiheneralidiayEgipto kenaminngaaddaanturayitigobiernona,kablaawken nasayaatasalun-at"
[2]Datayoamismokendagitiannaktayoketnasayaatti kasasaadtayo,tinaindaklanaDiostimangiturturong kadagitiaramidtayosigunititarigagaytayo
[3]Daddumakadagitigagayyemmi,amasansana mangidagdagadagkadakamibuyogentidakesapanggep,ti nangallukoykadakamiamangurnongkadagitiJudioti pagarianitimaysaabagikenmangdusakadakuada kadagitibarbaroadusakastraidor;
[4]taindeklaradaatigobiernotayoketsaanapulosa natibkeramaipasdekaginggaamaibanagdaytoy,gapuiti dakesanakemngaaddakadagitoyatattaokadagitiamina nasion
[5]Indauluandapayidababaentinaulpitapannakatratoa kasadipen,wennoimbesketdiakasdagititraidor,ken,a nangibarikesdaitibagbagidaitikinaulpitngaad-addaa narungsotngemtikaugaliandagitiEscita,inkagumaanda ngaawantianiamanapanagsaludsodwenno panagsukimatamangpapataykadakuada
[6]Ngemnakarounayapinangtaanmiidagapukadagitoy ngaaramid,ketmaitunositipanangngaasingaadda kadakamikadagitiaminatattaodandanidiminaispalti biagda.YantangaynaamiristayoatiDiostilangitsigurado ngaidepensanadagitiJudio,akanayonngaaramidennati pasetdakasitiar-aramidentimaysangaamaparakadagiti annakna,
[7]ketgaputainkabilangantayotinainggayyemanken natibkeranaimbaganakemngaaddakadakuadakadatayo kenkadagitikapuonantayo,nainkalintegannga inabsueltotayoidaititunggaldarumitianiamanakita
[8]Binilinmimettitunggalmaysakentunggalmaysanga agsubliitibukodnaapagtaengan,ngaawantiasinomaniti aniamanalugaramangdangrankadakuadaapuloswenno mangbabalawkadakuadagapukadagitidinainkalintegana banaganapasamak.
[9]Tarumbengngaammoyoanomangparnuaytayoiti aniamanadakesamaibusorkadakuadawenno mangpataudtayokadakuadaitianiamanaladingitapulos, kanayonngaaddaantayoitisaanataonoditiAgturayiti tunggalpannakabalin,tiKangatuanaDios,itiamina banagkendimaliklikanakasmaysaakabusora mangibaleskadagitikastangaaramidPakada"
[10]ApamananaawatdadaytoyasuratdagitiHudioket saandaadagusanagdardarasanagaramidtiipapanawda, ngemkiniddawdaitiaringaitibukoddangaimadagidiay tinasionaHudioasipapakinakemanagsalungasingiti nasantuanaDioskentilintegtiDiosketumawatdaitidusa amaikarikadakuada
[11]Taindeklaradaadagidiaygapuititianket sinalungasingdadagitinadiosanabilinketsaandantoa pulosapaborabletipanagtignaydaitigobiernotiari
[12]Tiariidi,ngainadmitirkeninanamongannati kinapudnotiimbagada,ketnangitedkadakuadatisapasap alisensiatapnosiwayawayakenawantinaariannga autoridadwennopanangimatonketmabalindaadadaelen dagidiayitisadinomanitipagariannaasinalungasingdati lintegtiDios
[13]Idinagpalakpakdakenkuanaitimaitutopawagas, dagitipapadidakentiinteroabunggoyketimpukkawdati Aleluyaketsiraragsakapimmanawda
[14]Ketngaruditidalandadinusakenpinataydaiti publikokennakababainngaipapataytisiasinomananaamammodakadagitikailiandaanagbalinanarugit
[15]Itidaytangaaldaw,pinapataydatinasurokatallo gasutalallaki;kettinaginayondatialdawakasnaragsaka piesta,yantangaydinadaeldadagitimanangrugit
[16]NgemdagidiaynangpetpetitiDiosurayaginggaken pataykennakaawatitinaan-anayapannakatagiragsakti pannakaispalrinugiandatiipapanawdamanipuditisiudad, anakoronaanitiaminakitatinabanglounayasabong,a siraragsakkensipipigsaanagyamanitimaymaysaaDios dagitiammada,tiagnanayonaMangisalakantiIsrael, kadagitisasaotipanagdayawkenaminakitatinalamuyot akanta
[17]IdinakadanondaidiayTolemais,atinawtawaganiti "ag-rosas"gaputimaysaapakabigbigantilugar,tiarmada ketnagur-uraykadakuada,amaitunositisapasapa tarigagay,itipitongaaldaw
[18]Sadiayngainrambakdatipannakaispalda,ta sipaparaburngaimpaaytiaritiaminabanagkadakuada
paraitipanagdaliasatda,ititunggalmaysaaginggaiti bukodnaabalay.
[19]Ketidisimmangladdaasitatalnangaaddaaniti maitutopapanagyaman,sadiaymetitiumaspingawagas inkeddengdaarambakandagitoyngaaldawkasnaragsaka piestabayattipanawentipanagyanda
[20]Kalpasanna,kalpasantipanangikitikitdakadakuadaa kasnasantuanitimaysangaadigikenpanangidedikariti lugarapagkararaganitilugartipiesta,pimmanawdaadi nadangran,nawaya,kennaragsakunay,yantangayitibilin tiariketnatalgeddaanaipanbabaentidagakenbaybay kenkarayantunggalmaysaitibukodnaalugar
[21]Addaandametitidakdakkeladayawkadagiti kabusorda,anatengngeldaitidayawkenpanagsiddaaw; ketsaandaapulosanaipasidongitipannakakumpiskar dagitisanikuadababaentiasinoman.
[22]Malaksidamindagitoyketnakasublidaaminkadagiti sanikuada,amaitunositirehistrasion,isuadagitoynga agtengtengngeltianiamanketinsublidadaytoykadakuada buyogentinalabesabutengIsuanaan-anayngainaramid tikatan-okanaDiosdagitinaindaklanngaaramidmaipaay itipannakaispalda.
[23]BenditokomatiManangisalakanitiIsraelitiamina panawen!Amen