ÑE’ẼNGUÉRA
6Opanderapéreehechakuaachupe,hahaʼeoisãmbyhýta nderape.
7Aninearandunderesarenondépe,ekyhyjeÑandejáragui haeñemomombyryivaívagui.
8Hesãivaerãndeombligo,hamédulandekanguepeve.
9Emomba'eguasuÑandejárapenemba'erepyreheve,ha opanerembipotaypykuereheve
10Upéicharõ,umindegranerohenyhẽtahetambaʼégui,ha uminderyruhenyhẽtavínopyahúgui
11Chera'y,aniremboykeÑandejáraoporokastigahaguã haaninekane'õha'eokorrehihaguére
12Ñandejáraohayhúvapeokorrehitúvaichapeta'ýra ovy'ávahese.
13Ovy'apekuimba'eojuhúvaaranduhapekuimba'e oikuaaporãva
14Umimbaʼeojehepymeʼẽvachuguiiporãveumimbaʼe ojejapóvaguiplátagui,haumimbaʼeoganavaʼekuechugui iporãveóroporãgui
15Ha'enikoivaliosoverubígui,haopamba'ereipotáva naimbojojamo'ãihese
16Árapukukueoĩipoakatúape;haipoakatúaperiqueza hahonor.
17Hapeovyʼa,haentérohapepyʼaguapy
18Ha'epeteĩyvyramátatekovereheguaumiojokóvape guarã,haovy'aopavaveojokóvachupe.
19Ñandejáraiñarandurupiomopyendakoyvy entendimientorupiveomopyendayvága
20Haʼeoikuaarupiumiyvykuaipypukúva,haumiarai oguejyperoʼy
21Chera'y,anirejeinderesagui,eñongatuaranduha aranduporã.
22Upéichahaʼétahikuáitekoveneángapeguarã,hane ajúrapeguarãimbaʼeporã
23Upéireguataporãtanderapére,handepy noñepysangamoʼãi
24Reñenovove,nderekyhyjemo'ãi:heẽ,reñeno,hande okehe'ẽporãta.
25Anipekyhyjekyhyjesapyʼaitégui,nipeiñañáva ñehundigui,oguahẽvove
26Ñandejáranikonderejeroviahaoñangarekótandepy rehe
27Anirejokoumimbaʼeporãodevévape,oĩjavendepo puʼakarejapohagua.
28Anierenderapichápe:Tereho,ejujey,hako'ẽrõ ame'ẽta;reguerekóramondeykére
29Anireimo'ãmba'evainderapichápe,ha'eoikoporãnde ykére
30Anireñorairõpeteĩkuimba'endivemba'eve'ỹre, ndojapóiramonderehemba'eveivaíva
31Anienvidiapeoporojopyvaívape,haanireiporavo mba'evehape
32Ñandejáraoporombojeguarúvanikoumiipy'ahatãva, hekojojávakatuoĩhekojojávandive
33Ñandejárañe'ẽvaioĩiñañávarógape,ha'ekatuohovasa umihekojojávarekoha
34Añetehápeha'eojahéiumioñembohorývape,ha'ekatu ome'ẽmborayhuumiijyvy'ỹvape.
35Umiiñarandúvaohupytýtagloria,haumiitavývape katuoñemotĩta
MOAKÃHA4rehegua
1Pehendúkepeẽtaʼyrakuéra,peteĩtúvamboʼepy,ha peñatendepeikuaahaguapeentendimiento.
2Cheameʼẽpeẽmemboʼepyporã,anipehejacheléi.
3Cheningocheruraʼy,chepyʼaporãhapeteĩntechesy resarenondépe
4Ha'echembo'eaveihahe'ichéve:“Ehejanekorasõ eñongatucheñe'ẽ,eñongatucherembiapoukapyhaeikove”
5Pehupytyarandu,peikuaaporã,anipenderesaráichugui; nianipeguejychejuruñe’ẽgui
6Anirehejachupe,haha'eoñangarekótanderehe,ehayhu chupehaha'endeoñangarekóta.
7Aranduningopembaʼeiñimportantevéva;upévare ehupytyarandu,haopamba'erehupytývareheveehupyty arandu.
8Emopu'ãchupehaha'enemomba'eguasúta,ha'e nemomba'eguasúta,reñañuãvovechupe
9Ha'eome'ẽtaneakãmepeteĩadornoiporãva,ome'ẽta ndévepeteĩkorónaoñemomba'eguasúva
10Ehendu,cheraʼy,haerresivicheñeʼẽ;haumiáñonde rekovereheguahetavéta.
11Cheromboʼearandurapére;Cheroguerahatapeporãme 12Rehóvo,nderapenoñembotymoʼãi;hareñanijave, nereñepysangamo'ãi.
13Pejagarrahatãpeinstruksión;anitoho:eñongatuchupe; ha'enikonderekove
14Anipeikeumiiñañávarapére,haanipehoyvypóraaña rapére
15Pejehekýichugui,anipehasa,pejerechuguihapehasa 16Haʼekuérandokéiniko,ndojapóiramombaʼevai;ha ojepeʼachuguikuéraoke,ndahaʼéiramohoʼávaalgúnope 17Haʼekuérahoʼupembujaaña,hahoyʼupevínoviolénto rehegua.
18Hakatupehekojojávarapeha’epetesape omimbipávaicha,omimbivévaáraperfectopeve
19Umiiñañávarapeningopytũmbýpeguáicha,haʼekuéra ndoikuaáimbaʼépaopytáma
20Cheraʼy,eñatendecheñeʼẽre;emongu’endeapysache ñe’ẽme.
21Aniojeinderesagui;eñongatuumívanekorasõ mbytépe
22Ha'enikotekoveumiojuhúvapeguarã,hatesãiopa hetekuérapeguarã
23Eñongatunekorasõopambaʼekyreʼỹme;upéguiosẽgui umimba’etekoverehegua.
24Emomombyrýkendeheguipeteĩjuruiñañáva,haumi juruiñañávaomomombyrývandehegui.
25Nderesatomañaporã,handeresaryrutomañaporãne renondépe
26Ejepyʼamongetandepyrapére,hatoñemopyendaopa nderape.
27Anirejerendeakatúapehandeasugotyo,eipe'andepy ivaívagui
MOAKÃHA5rehegua
1Chera'y,eñangarekókechearandurehehaeñakãityche arandurehe
2Ikatuhaguáichareñatendeporã,hanejuruoñongatu haguambaʼekuaa
3Peteĩkuñaextranhérojuruhoʼapeteĩpanaldeeíraicha, haijuruipiroʼyveaséitegui.
4Péropeipehẽngueiróvaajenjoicha,haimbepeteĩkyse pukuijykéreguaicha.
5Ipyoguejyomanomeve;ipykuéraojejagarrainfierno-pe.
6Anihaguãrejepy'amongetatekoverapére,hapekuéra oñemomýi,anihaguãreikuaa
7Upévarecherendukoʼága,opeẽtaʼyrakuéra,haanipejei chejuruñeʼẽgui
8Emomombyrýkechuguihaanireñembojahógarokẽme
9Anihaguãremomba'eguasuambuetapichápe,haneáño pukukueumiipy'ahatãvape
10Aniguiumiextranhérohenyhẽnemba'erepygui.hane rembiapokuératahaʼepeteĩextranhérorógape;
11Hareñembyasyipahaitépe,nderetehanderete oñehundivove.
12Haere:Mba'éichapikondacha'éipembo'epyrehe,ha chekorasõamboykepeñe'ẽvai;
13Hanacheñeʼẽrendúichemboʼehárakuérañeʼẽ,ni nañapytĩricheapysápeumichemboʼévape!
14Haimeteopambaʼevaiajapovaʼekuekongregasiónha atyguasúpe.
15Ey'uyndeykuáguihayosyryvandeykuágui
16Toñemosarambindeykuakuéra,haysyryyryrutapére
17Toikonemba'énte,haanitetãambueguanendive.
18Tojehovasandeykua,haevy'anerembirekondive
19Toikoperyguasuoporohayhúvaichahaigustovévaicha; tomokyre’ỹijyvaopaára;haeñembotavytapiaite imborayhúpe
20Hambaʼérepikonde,cheraʼy,reñembotavypeteĩkuña extranhérondive,hareñañuãtapeteĩextranhérojyva?
21YvypórarapeoĩÑandejárarenondépe,ha ojepy'amongetaopamba'eojapóvare
22Umihembiapovaiteeojagarrátapeiñañávapeijehegui, haojejokótachupeangaipacordónreheve
23Haʼeomanótaoñemboʼeʼỹre;haitavyetereirupi okañýta.
MOAKÃHA6rehegua
1Chera'y,reimeramogarantíaneirũme,reinupãramonde popeteĩextranjerondive,
2Reñeñapytĩñuhãmendejuruñeʼẽrupive,rejejagarrande juruñeʼẽrupive
3Ejapokóvakoʼága,cheraʼy,haeñemosãso,reguahẽ voveneirũpópe;tereho,eñemomirĩhaeñangarekone angirũrehe
4Anireme'ẽokenderesa,harekenderesaryru.
5Ejesalvapeteĩryguasurupiʼaichapeojahávapógui,ha peteĩguyraichapeguyraryrupógui
6Terehoperyguasurendápe,ndeikyrỹiva; pejepy'amongetaha'erapehaiñarandu.
7Ndorekóiguía,superintendéntenimburuvicha
8Ome'ẽchupeho'uarahakujave,haombyatyhi'upyrã ñemono'õjave
9¿Arakaʼepevepikoreke,ndeikyʼáva?araka'éparepu'ãta ndekégui?
10Upéicharõjepe,okeʼimi,okeʼimi,okeʼimiumipo
11Upéicharõnemboriahuoútapeteĩoviahávaicha,hane rembipotapeteĩkuimbaʼearmadoicha.
12Peteĩiñañáva,iñañáva,oguataijurupochyreheve
13Haʼeoñakãityhesareheve,oñeʼẽipyreheve,omboʼe ikuãme;
14Ipyʼamongetaoĩikorasõme,haʼeoinsinuatapiaite mbaʼevai;haʼeoñotỹjoavy.
15Upévareoútasapyʼaijehasaʼasy;sapy’aitépe oñembyaítachupepohã’ỹre
16Ñandejárandocha'éiko'ã6mba'ére,sieteningo ombojeguaruchupeguarã.
17Ojesarekoorgulloso,iñeʼẽjapuhaipooñohẽvainosénte ruguy
18Pepy'aoimo'ãvaiñañáva,ipypya'eoñanihaguã mba'evaípe
19Peteĩtestigojapuijapúvahaoñotỹvajoavyjoyke'ykuéra apytépe
20Chera'y,ejaponderurembiapoukapyhaanirehejande syrembiapoukapy.
21Eñapytĩmemenekorasõrehaeñapytĩndeajúrare
22Rehovove,ndegueraháta;rekejave,ndeoñangarekóta; harepu'ãvove,oñe'ẽtanendive.
23Petembiapoukapyhaʼéguipeteĩlámpara;hapeléihaʼe tesape;haumiñe’ẽjoajuha’epetekoverape
24Ndereñangarekohaguapekuñaañagui,peteĩkuña extranhéroñeʼẽgui
25Anireipotaitereipeiporãvanekorasõme;Aniavei ndeguerahahesaryrureheve.
26Peteĩkuñakuñarekovairupiveojeguerupeteĩpan pehẽnguépe,hapekuñaoporomoakãratĩvaohekýitape tekoveivaliosoitéva.
27¿Ikatupikopeteĩkuimbaʼeojagarratataijyvaári,ha ijaondohapyvéi?
28¿Ikatupikopeteĩtapichaohokarvónhakuasývaári,ha ndohapyvéiipy?
29Upémarõpeohóvahapicharembirekorendápe Oimeraẽvaopokóvahese,ndojapomo'ãihembiapovaikue.
30Yvypórandodespresiáipeteĩmondaha,omondaramo omokõhaguãhi'ángaiñembyahýijave;
31Hakatuojejuhúramochupe,omoĩjeýtasietevése; ome'ẽva'erãopamba'eoguerekóvahóga
32Peoporomoakãratĩvakuñandive,ndoikuaaporãi
33Ohupytýtapeteĩheridahadeshonra;haiñeʼẽrei noñemboguemoʼãi
34Peenvidiaha'epeteĩyvypórapochy,upévare ndoporiahuverekomo'ãipeáraoñevengahaguã.
35Haʼendohechamoʼãimbaʼeveichaguarreskáte;haha'e ndopytu'umo'ãi,ndereme'ẽramojepehetajopói
MOAKÃHA7rehegua
1Cheraʼy,eñongatucheñeʼẽhaeñongatunendiveche rembiapoukapykuéra
2Peñongatucherembiapoukapykuéra,hapeikove;hache léinderesamanzanaicha.
3Eñapytĩndekuãme,ehainekorasõmesaári
4Erearandúpe:Ndechereindyhaehenóientendimiento nepariente-pe
5Ikatuhaguáichaneñongatuhikuáipekuñaextranhérogui, peextranhéroovyʼávaguiiñeʼẽre.
6Cherógaventánarupiamañachekárselrupive 7Haahechaumiisencillovaapytépe,ahechakuaa mitãrusukuéraapytépe,peteĩmitãrusunaikuaaporãiva.
8Ohasávopekállehiʼaguívaijykérehaohohógape, 9Ka'aru,ka'aru,pyharepytãhaiñypytũjave
10Ha,péinaápe,ojotopachupepeteĩkuñaomondevaʼekue kuñarekovai,haipyʼaporãva.
11(Ha'ehatãhaiñakãhatã,ipyndopytáihógape
12Koʼágahaʼeoĩokápe,koʼágaumikállere,haopytaopa eskínape.
13Upémarõpekuñaojagarrachupehaohetũchupehaheʼi chupe:
14Chearekoofréndadepazchendive.koárapeapagache ñe’ẽme’ẽ
15Upévareasẽrojotopahagua,kyreʼỹmeahekahaguande rova,harojuhu
16Ambojeguachetupatapista,obratalladahalínoiporãva Egipto-gui.
17Cheambohyruchetupamirra,áloehakanélareheve
18Peju,ñañemyenyhẽñandemborayhúguipyharevepeve, ñañembopy'aguapymborayhúpe.
19Peimba'eporãvanoĩrihógape,ohomombyry 20Ha'eoguerahahendivepeteĩvosaviru,haoujeýta hógapepeáraoje'évape.
21Iñeʼẽporãrupiomboykechupe,haijurúpeomboliga chupe
22Ha'eohohapykuéripya'e,tóroohoháichaojejukahápe, térãitavývaichaoñemyatyrõhaguãumika'aguy
23Peteĩfléchaoinupãpevehígadopeteĩguyrapya’e ñuhãme,handoikuaáiha’ehahekoverehehápe.
24Cherendukoʼágaupévare,Opeẽtaʼyrakuéra,ha peñatendechejuruñeʼẽre
25Aníkenanekorasõtojerehapekuérare,anirehotape vaíre
26Oityhaguérehetaherido-pe,heẽ,hetakuimbaʼe imbaretévaojejukahese.
27Hógahaʼehínapetapeohóvainfiérnope,haoguejyumi kotýpeomanóvape
MOAKÃHA8rehegua
1Ndosapukáipikoarandu?haentendimientoomoĩiñeʼẽ?
2Ha'eoñembo'yumitendayvategotyo,taperembe'ýpe umitapeoĩháme
3Haʼeosapukáiumiokẽme,pesiudarokẽme,haoikejave okẽme
4Peẽme,Okuimbaʼekuéra,ahenói;hacheñeʼẽhaʼe yvypóraraʼykuérapeguarã.
5Peẽiñarandu'ỹva,peikuaaporãarandu,hapeẽitavyva, peikuaaporã
6Pehendu;añeʼẽtaguiumimbaʼeiporãvévare;hachejuru ojepeʼávahaʼétambaʼeiporãva
7Chejuruoñeʼẽtaguiañete;hatekovaihaʼepeteĩmbaʼe ombojeguarúvachejurúpeguarã
8Opachejuruñeʼẽoĩtekojojápe;ndaipórimba’eve oñembohorývaniiperversoipypekuéra
9Opavavehesakãporãpeoikuaávape,hahekojojávaumi ojuhúvapemba'ekuaa
10Perresivichemboʼepy,haaniplátagui;hamba’ekuaa óroojeporavóvarangue
11Pearanduiporãveumirubíguihaopaumimbaʼe ikatúvaojeipotandahaʼéioñembojojávahese.
12Chearanduaikoarandureheve,haaikuaaumiinvento iñaranduva
13PekyhyjeÑandejáraguiningondaijaʼéipeivaívare,che ndachaʼéipeorgullo,pearrogancia,hapetapeivaívare,ha pejurupochy
14Chembaʼeningopekonséhohaaranduporã:Cheningo aikuaaporã.Chearekombarete.
15Cherupiveumirréiogoverna,haumiprínsipeodesidi hustísia.
16Cherupiveoisãmbyhymburuvichakuéra,ha mburuvichaguasukuéra,opavavehuéskoyvyapeári
17Cheahayhuumicherayhúvapehaumicherekáva tempranochejuhúta.
18Chendiveoĩriquezahahonor;heẽ,riquezaduraderaha tekojoja
19Cheyvaiporãveórogui,heẽ,óroporãgui;hache ingresoplátaojeporavóvagui
20Cheamoakãtekojojarape,huísiorapembytépe.
21Ikatuhaguáichaahupytyumicherayhúvapeimbaʼerepy haamyenyhẽtaimbaʼerepykuéra
22Ñandejárachepokatuoñepyrûvohape,hembiapoyma guaremboyve
23Cheañemopuʼãtapiaiteguive,iñepyrũmbyguivetérã ymaiteguivekoyvy.
24Ndaipórijavepypuku,chegueru;ndaipórirõguareykua henyhẽvaygui
25Umimontáñaoñemopyendamboyvehaumisérro cheguenohẽmboyve
26Haʼendojapóigueterikoyvy,nikokue,nipeyvytimbo ijyvatevévakoyvyapeári.
27Ha'eombosako'írõguareyvága,cheaimeupépe
28Ha'eomopyendaramoguareumiaraiyvate, omombareteramoguareumiykuapypukúpe.
29Ome'ẽrõguareyguasúpehembiapoukapy,peyani haguãojapohembiapoukapy
30Upérõaimehendive,peteĩoñemongakuaaháicha hendive,haárahaárachembovy'a,avy'amemehenondépe 31Pevyʼakoyvyapeáriojeikohaguahachevyʼakuéraoĩ yvypóraraʼykuérandive.
32Koʼága,cheraʼykuéra,cherendu,ojehovaságuiumi oñangarekóvacheraperehe
33Pehendupeinstruksiónhapenearanduhaani pembotove
34Ovyʼapekuimbaʼecherendúva,omañávaárahaárache rokẽme,ohaʼarõvacherokẽrokẽme.
35OimeraẽvacherejuhúvaojuhujeikovehaÑandejára oguerohory
36Peopekavaívacherehekatu,ojapoivaívahi'ánga, opavavendaija'éivachereheohayhuñemano
MOAKÃHA9rehegua
1Aranduomopu'ãhóga,oikytĩ7pilar.
2Haʼeojukahymbakuérape;haʼeombojeheʼavíno;ha'e omohendaaveiimesápe
3Omondokuñataĩme,osapukáiumitendaijyvatevévape petávape.
4Peiñarandu'ỹva,tojevyko'ápe
5Pejupe’uchembujapehapey’upevíno ambojehe’ava’ekue
6Pehejaumiitavývape,hapeikove;hapehope entendimientorapére.
7Peojahéivaʼekuepeteĩoporombohorývape,oñemotĩ ijupe,hapeojaʼóvapeteĩiñañávape,ojahéiijehe
8Anirembohorypeteĩoporombohorývape,anihaguã ndaija'éinderehe
9Emboʼepeteĩkuimbaʼeiñarandúvape,hahaʼe iñaranduvéta,emboʼepeteĩkuimbaʼehekojojávape,hahaʼe oaprendevéta
10PekyhyjeÑandejáraguiha'earanduñepyrũ,hapemba'e marangatujeikuaaha'epearandu.
11Cherupihetavétandeára,haumiáñonderekove reheguaoñembohetavéta
12Ndearanduramo,ndearanduvaerãndejehe,ha rembohorýramokatundeañoiteregueropu'akáta
13Kuñaitavývaningoiñeʼẽrendu,haʼeningondoikuaái mbaʼeve
14Ha'eoguapyhógarokẽme,peteĩapykaári,umitenda yvateoĩvapepetávape.
15Pehenóihaguãumipasajeroohóvapehape
16Oimeraẽvaiñarandu'ỹva,tojevyko'ápe,hape iñarandu'ỹvakatuhe'ichupe:
17Umiyoñemondavaʼekueningoheʼẽ,hapepanojeʼúva ñemihámeigusto
18Hakatundoikuaáiumiomanóvaoĩhaupépe;ha invitadokuéraoĩhainfiernopypukúpe
MOAKÃHA10rehegua
1SalomónñeʼẽpotyTa'ýraiñarandúvaombovy'aitúvape, ta'ýraitavývakatuipohýiisýpe.
2Umimba'etesoroiñañávandoipytyvõimba'eve,tekojoja katuoipe'añemanógui
3Ñandejárandohejamo'ãiiñembyahýiumihekojojáva ánga,haha'eomomboumiiñañávamba'e
4Ha'eimboriahupeoñangarekóvaipokangývarehe,hape ikyre'ỹvapokatuombopirapireheta.
5Peombyatývaarahakujaveningopeteĩtaʼýraiñarandúva, péropeokevakosechajave,peteĩtaʼýraomotĩva
6Umihekojojávaakãárioĩjehovasa,iñañávajurukatu ojaho'iviolencia
7Umihekojojávamandu'aojehovasa,haiñañávarérakatu oñembyaíta.
8Umiiñarandúvaikorasõmeohupytýtatembiapoukapy,ha peteĩitavývakatuho'áta
9Peoguatávahekoitépe,oguatakatuete,hapeombyaíva hapeojekuaáta
10Peopyrũvahesápe,ombyasy,peteĩitavývakatuhoʼáta
11Pekuimba'ehekojojávajuruha'epeteĩykuatekove rehegua,haviolenciakatuojaho'iiñañávajuru
12Peñembohoryomomýiñorairõ,mborayhukatuojaho'i opaangaipa.
13Peiñaranduvajurúpeojejuhuarandu,hapeteĩvastón katupeiñaranduʼỹvapeguarã.
14Umiiñarandúvaombyatymba'ekuaa,haumiitavýva juruhi'aguĩmaoñehundíta
15Peipirapirehetávambaʼerepyhaʼehínapesiuda imbaretéva,peimboriahúvaoñehundihaʼeimboriahu.
16Hekojojávaomba'apooporomoingove,iñañávahi'a opekahaguã
17Ha'eoĩtapejeikoverehe,oñangarekóvambo'epyrehe, hapeombotovévaoñemoñe'ẽvaichupe,ojavy
18Peomokañývañembohoryijurujapúpe,hapeojahéiva ñe'ẽvai,itavy
19Hetañe'ẽmendofaltáiangaipa,hapeojokóvaijuru iñarandu.
20Pehekojojávañeʼẽningoplátaiporãvaicha,peiñañáva korasõsaʼiovale
21Umihekojojávajuruomongaruhetápe,umiitavýva katuomanoiñarandu’ỹre.
22Ñandejárarovasa,ombopirapirehetamba'ehaha'e nombojoapýiñembyasy.
23Peteĩitavývapeningoojapoivaíva,peteĩkuimbaʼe iñarandúvakatuiñarandu
24Pekyhyjeiñañávagui,oútahi'ári,hahekojojávakatu oñeme'ẽtapeoipotáva.
25Peyvytuatãohasaháicha,peiñañávandaiporivéima,pe hekojojávakatupeteĩpyendaopaveʼỹva
26Vinagreojokuaháichahatĩmehatatatĩtesapeve, upéichaaveipeikyrỹivaumiomondovaʼekuépechupe
27PekyhyjeÑandejáraguiipuku,haumiiñañávaára mbykyvéta
28Umihekojojávaoha'arõtaovy'áta,haumiiñañáva oha'arõvakatuoñehundíta.
29Ñandejárarapeimbareteumihekojojávape,haumi hembiapovaívapekatuoñehundíta
30Umihekojojávaaraka'evendojepe'amo'ãi,umiiñañáva katundoikomo'ãikoyvyapeári
31Pehekojojávajuruoguenohẽarandu,haiñe'ẽpohýikatu oñeikytĩta.
32Umihekojojávajuruoikuaamba'épaoguerohory,ha iñañávajurukatuoñe'ẽvai
MOAKÃHA11rehegua
1PebalanzajapuningooporombojeguarúvaÑandejárape, hapemba'epohýihekojojávakatuha'eombovy'a 2Ouvovepeorgullo,oupeñemotĩ
3Umihekojojávahekojojaoisãmbyhýtachupekuéra,ha umihembiapovaívakatuohundítachupekuéra
4Umimba'erepyndoipytyvõipochyárajave,tekojojakatu oipe'añemanógui.
5Pehekojojávahekojojávaoisãmbyhýtahape,hape iñañávaho'átahembiapovairupi
6Umihekojojávahekojojaomosãsótachupekuéra,haumi hembiapovaívakatuojejapyhýtahembiapovaípe
7Peteĩkuimbaʼeiñañávaomanóramo,oñehundítaumi mbaʼeohaʼarõva,haumihéntehekojojávaohaʼarõ oñehundi
8Pehekojojávaojepeʼajehasaʼasýgui,hahendaguépeou peiñañáva.
9Peteĩhovamokõivaijurúpeohundihapichápe,hape iñarandurupiveojesalvátapehekojojáva
10Ohoporãjaveumihekojojávape,petávaovy'a,haumi iñañávaomanovove,osapukái
11Umihekojojávaohovasarupipesiudaoñembotuicha, haiñañávajururupiveoñehundi
12Peiñarandu'ỹvaodespreciahapichápe,haiñarandu'ỹva katuokirirĩ
13Peteĩomombeʼúvaomombeʼuumimbaʼesekréto,péro peijespíritujeroviahaomokañypembaʼe
14Oĩramokonsého,pepuévlohoʼa,pérohetakonséhope oĩsegúro
15Peiñaranduetévapeteĩextranhérorehe,iñaranduvaʼerã hese,hapendaijaʼéivapefiéstarehe,katueteojerovia.
16Kuñaimba'eporãvaoñemomba'e,hakuimba'e imbaretévaoguerekohetamba'e
17Pekuimba'eoiporiahuverekóvaojapoiporãvahi'ánga rehe,hapeipy'ahatãvakatuombohasaasyhete
18Peiñañávaojapopeteĩtembiapoñembotavy,hape oñotỹvatekojojápekatuohupytýtajopóiañetegua.
19Petekojojaoporomoingoveháicha,upéichaaveipe ivaívarapykuériomoirũomanomeve.
20Umiipy'apohýiva,Ñandejáraombojeguaru,ha'e ombovy'aumihekojojávahape
21Ojoajuramojepeipo,umiiñañávandojekastigamo'ãi, hahekojojávañemoñarekatuojesalváta.
22Peteĩjoyadeóroichapeteĩryguasuryrúpe,upéichaavei peteĩkuñaipotĩvahanoñatendéiva
23Umihekojojávaoipotávaiporãnte,haumiiñañáva oha'arõkatuipochy
24Oĩpeomosarambíva,haupéicharõjepeokakuaáva;ha oĩojokóvahetavembaʼeohupytývagui,hakatuoho mboriahúpe
25Peángahekosãsóvaikyráta,hapeomboy'úva oñemboy'útaavei
26Peojokóvatrígo,tavayguakuéraomaldesítachupe,ha peovendévaakãáriojehovasáta.
27Peohekávamba'eporã,ojeguerohorychupe
28Peojeroviávaipirapirehetávare,ho'áta,pehekojojáva katuoñakãrapu'ãtapeteĩhakãicha.
29Peomoapañuãivahógape,ohupytýtayvytu,hape itavývaoikótatembiguáiramoumiiñarandúvape
30Hekojojávayvahaʼepeteĩyvyramátatekoverehegua; hapeoganávaángaiñarandu
31Péinaápe,umihekojojávapeoñemyengoviátakoyvy apeári:hetahetaveumiiñañávahapekador-pe.
MOAKÃHA12rehegua
1Peohayhúvambo'epy,ohayhupemba'ekuaa,hape ndocha'éivañembohoryrehe,iñañuã
2Pekuimba'eivuénovaohupytyÑandejáraoguerohory,ha peteĩkuimba'eiñañávapekatuokondenáta
3Yvypóranoñemopyendamo'ãihembiapovaikuére, hekojojávarapokatunoñemongu'emo'ãi.
4Pekuñahekoporãvaningoiménapeguarãpeteĩkoróna, hapeomotĩvakatu,haʼetekuoñembyaíva
5Umihekojojávaopensávaningooĩporã,haumiiñañáva konséhokatuñembotavy
6Umiiñañávañe'ẽopytátatuguy,hahekojojávajuru osalvátachupekuéra.
7Umiiñañávaoñehundi,handoikói,hekojojávarógakatu opytáta
8Peteĩkuimbaʼépeojeguerohorýtaiñaranduháicha,hape ipyʼahatãvapekatuojedespresiavaʼerã
9Peoñemboykévahaoguerekóvatembiguái,iporãvepe oñemomba'eguasúvaguihandorekóivambuja
10Pekuimba'ehekojojávaojesarekohymbarekovére,ha umiiñañávaporiahuverekoipohýi
11Peoñotỹvaijyvýpe,okyhyjétambujape,hapeomoirũva umimba'ereihandoikuaaporãi
12Umiiñañávaoipotaumiiñañávarred,hapehekojojáva rapokatuhi'a
13Peiñañávaoñapytĩñuhãmeijururembiapovairupi,ha pehekojojávakatuosẽtajehasaasygui.
14Peteĩkuimba'eokyhyjétaiporãvaguiijuruyvarupi,ha oñeme'ẽtachupeiporecompensa
15Peitavývarapehekojojahesarenondépe,hape ohendúvakonséhokatuiñarandu
16Peitavývapochyojekuaapya'e,haiñaranduvakatu ojaho'iñemotĩ.
17Pehe'ívaañete,ohechaukatekojoja,hapetestigojapu katuombotavy.
18Oĩoñe'ẽvakysepukuoporokutuháicha,haiñarandúva ñe'ẽkatuhesãi
19Peañeteguajurúpeoñemopyendaopaáraguarã,ha peteĩñeʼẽijapúvakatusapyʼamiguarãnte.
20Peñembotavyoĩumiopensávaivaívakorasõme,haumi okonsegívapepyʼaguapykatuovyʼa
21Umihekojojávaguindoikomo'ãimba'eveivaíva, iñañávakatuhenyhẽtamba'evaígui
22Ñandejáraoporombojeguarúvaumiijurujapu,ha'e ombovy'aumimba'eañeteguáva
23Pekuimba'eiñaranduvaomokañymba'ekuaa,itavýva korasõkatuomombe'utavy.
24Umiikyre'ỹvapooguerahátamburuvicha,haumi ikangyvakatuojehepyme'ẽta
25Yvypórapy'apohýiombopy'aju,haiñe'ẽporãkatu ombovy'a
26Pehekojojávaiporãvehapichagui,haiñañávarapekatu ombotavychupekuéra.
27Peipererĩvando’úiumimbaʼehoʼuvaʼekueokarujave, péropeteĩkuimbaʼeikyreʼỹvambaʼehepyeterei
28Tekojojarapéreoĩtekove;hauperapependaipóri ñemano
MOAKÃHA13rehegua
1Ta'ýraiñarandúvaohenduitúvambo'epy,hape oporombohorývanohendúiojejahéihaguã.
2Peteĩkuimba'eho'útaiporãvaijuruyvarupive,haumi hembiapovaívaángaho'útaviolencia
3Peoñangarekóvaijururehe,oñangarekótahekoverehe, hapeoipe'ávaijuru,oñehundíta
4Peikyrávaángaoipota,handoguerekóimba'eve,pe ikyre'ỹvaángakatuikyráta.
5Pekuimba'ehekojojávandocha'éijapurehe,haiñañáva katuoporombojeguaruhaoñemotĩ
6Tekojojaoñongatupehekojojávapetapére,petekovai katuoitypepekadórpe
7Oĩpeipirapirehetáva,hakatundoguerekóimba'eve
8Peteĩkuimbaʼerekoverreskáteningoimbaʼerepy, imboriahúvakatunohendúiumimbaʼeojaʼóva
9Hekojojávaresapeovy'a,haiñañávaresapekatu oñemboguepáta.
10Peorgullorupiveañoiteouñorairõ,haumioñemoñeʼẽ porãvandivekatuarandu.
11Pembaʼerepyojehupytývareieterupi,saʼiveohóvo,ha peombyatyvaombaʼaporupikatuhetavéta
12Peesperánsaoñembotapykuéva,ombohasyñanekorasõ, hapembaʼepotaoúvo,haʼepeteĩyvyramáta oporomoingovéva
13Omboykévapeñe'ẽoñehundíta,hapeokyhyjévape tembiapoukapyguiojehepyme'ẽta
14PeiñarandúvaLéihaʼepeteĩykuaoporomoingovéva, ikatuhaguáichaojeipeñemanoñuhãgui.
15Peentendimientoporãome'ẽmborayhu,haumi hembiapovaívarapekatuhasy
16Opavaveiñaranduvaomba'apomba'ekuaarehe,ha itavývakatuoipe'aitavy
17Pemaranduháraiñañávaho'aivaívape,hapeteĩ embajadorjeroviahakatuhesãi.
18Imboriahuhaotĩtapeombotovévambo'epy,hape oñangarekóvahesekatuoñemomba'eguasúta.
19Pemba'epotaojejapóvaningohe'ẽpeánga,haumi itavývapekatuombojeguaruojeiivaívagui
20Peoikóvaumiiñarandúvandiveiñarandúta,hapeteĩ itavývairũkatuoñehundíta.
21Pemba'evaiomoirũumipekadórpe,haumi hekojojávapekatuojehepyme'ẽtaiporãva
22Peteĩkuimbaʼeivuénovaohejaitaʼyrakuérape imbaʼerepy,hapepekadórmbaʼerepyoñeñongatuumi hekojojávapeguarã.
23Hetatembiʼuoĩumiimboriahúvañemitỹme,pérooĩ umioñehundívandohusgáihaguére
24Peoipyhývaivastónndocha'éiita'ýrare,hapeohayhúva chupekatuokastigachupesapy'apy'a
25Pehekojojávaokaruhyakuãporãhaguã,hapeiñañáva ryeipe'áta.
MOAKÃHA14rehegua
1Opakuñaiñarandúvaomopu'ãhóga,haitavývakatu oipe'aiporupive
2PeoguatávahekojojápeokyhyjeÑandejáragui,hape hekovaívakatuodespreciachupe
3Itavývajurúpeoĩpeteĩvastónoñemombaʼeguasúva,ha iñarandúvajuruoñongatútachupekuéra.
4Oĩhámevaka,petóroipotĩ,pérohetaokakuaapevaka imbareterupi
5Peteĩtestígojeroviahandaijapumoʼãi,peteĩtestígojapu katuheʼítajapu
6Peoporombohorývaohekaarandu,handojuhúi,hape oikuaaporãvapeguarãndahasýi.
7Terehopeteĩkuimbaʼeitavývarenondégui, nderehechakuaáiramochupeumimbaʼeoikuaáva
8Peiñaranduvaaranduningooikuaaporãhape,haitavýva katuñembotavy
9Umiitavývaoñembohorypekádore,haumihekojojáva apytépekatuoguerohory.
10Pekorasõoikuaaipyʼarory;hapeteĩextranhéro noñembotavýiivyʼápe
11Umiiñañávarógaoñehundíta,haumihekojojávaróga katuoñakãrapu'ãta
12Oĩpeteĩtapehaʼetévaichaoĩporãvapeteĩyvypórape,ha katuipahahaʼeumitapeñemanorehegua.
13Opukajavejepepekorasõoñembyasy;haupevy’a pahaha’emba’epohýi.
14Peipyʼatapykuevaívahenyhẽtahape,hapeteĩ kuimbaʼeivuénovaoñekontentátaijehegui
15Peiñaranduvaogueroviaopamba'ehe'íva,hape iñaranduvakatuomañaporãohohaguã.
16Iñarandúvaokyhyjehaojeiivaívagui,itavývakatu ipochyhaojerovia
17Pepochypya'eoporombotavy,handaija'éipeteĩ kuimba'eiñañávare
18Umiiñarandu'ỹvaoheredatavy,haumiiñaranduvakatu oñekoronamba'ekuaareheve
19Umiiñañávaoñesũumiiporãvarenondépe;haiñañáva umihekojojávarokẽme.
20Pemboriahúpeningondaijaʼéihapicháre,hape ipirapirehetávakatuhetaiñamígo
21Peodespreciávahapichápeopeka,hape oiporiahuverekóvaimboriahúvape,ovy'a.
22¿Ndojavýipikohikuáiumioinventávaivaíva?hakatu poriahuverekohaañeteguaoikótaumioimoʼãvapeiporãva.
23Opambaʼejajapóvapeideprovécho,péroumimbaʼe ñañeʼẽvañandejururupive,imboriahúnte
24Umiiñarandúvakorónaha'eimba'erepy,itavývakatu itavy.
25Peteĩtestígoañeteguaosalvaumiánga,hapeteĩtestigo ombotavývakatuoñeʼẽjapu
26Ñandejáraokyhyjévapeojeroviambarete,ha ita'yrakuéraoguerekótatendaokañyhaguã
27PekyhyjeÑandejáraguiha'epeteĩykuatekoverehegua, jaipe'ahaguãñemanoñuhãgui
28Hetaitereihéntepeoñemombaʼeguasuperréi,péroumi hénteofaltávapeoñehundipeprínsipe.
29Peipochymbeguevévaningoiñarandueterei,hape espíritupyaʼeoñemonguʼévakatuomombaʼeguasupetavy
30Pekorasõhesãivaningoñandereterekove,haenvidia umikangueoñembyaíva
31Peombohasaasývaimboriahúvape,ojahéiIjapoharépe, hapeomomba'eguasúvachupekatuoiporiahuvereko imboriahúvape
32Peiñañávaoñemosêhembiapovaípe,hapehekojojáva katuoguerekoesperanzaomanóvo.
33Aranduopytámapeiñaranduvakorasõme,haumi itavývaapytépekatuojekuaa
34Petekojojaomopu'ãpeteĩtetãme,hapeangaipakatu ojahéioimeraẽtetãme
35Perréioguerohorypeteĩtembiguáiiñarandúvape, ipochykatupeomotĩvare.
MOAKÃHA15rehegua
1Pembohováisuaveomboykepochy,haumiñe'ẽpochy omomýipochy
2Iñarandúvañe'ẽoipuruporãmba'ekuaa,itavývajurukatu oñohẽtavy
3Ñandejáraresaoĩoparupiete,ohechambaʼeivaívaha iporãva.
4Peñe'ẽhesãivaha'epeteĩyvyramátatekoverehegua,ha peñe'ẽvaioĩvaipypeha'epeteĩmba'evaiñaneespíritu 5Itavývaodespreciaitúvambo'epy,hapeoñangarekóva hesekatuiñarandu
6Umihekojojávarógapeoĩhetambaʼerepy,haumi iñañávaohupytývapekatuoĩjehasaasy.
7Umiiñarandúvajuruomosarambipemba'ekuaa,ha itavývakorasõkatundojapóiupéicha.
8Ñandejáraoporombojeguarúvapeiñañávamymbajuka, hahekojojávañembo'ekatuha'eombovy'a
9Ñandejáraoporombojeguarupeiñañávarape,ha'e ohayhupetekojojarapykuériohóvape.
10Peohejávapepetapeivaipekorrehisión,hape ndochaʼéivapeñembohoryomanóta
11InfiernohañehundioĩÑandejárarenondépe, ¿mba'evéicharõpikoyvypórara'ykorasõ?
12Peoporombohorývandohayhúipeojahéivapechupe,ha ndohóiiñarandúvarendápe
13Pekorasõovy'ávaojapohovavy'a,hapekorasõ ñembyasyrupiveoñembyaipeespíritu.
14Peiñarandúvakorasõohekamba'ekuaa,itavývajuru katuokarutavyrehe
15Opaumiohasaasývaáraivai,hapeipy'avy'ávakatu ovy'atapiaite.
16Sa'iiporãvejakyhyjeÑandejáragui,petesorotuichaha jehasaasyupévagui.
17Iporãvepekaruka’avoka’avoreheguaoĩháme mborayhu,peteĩtórooñembotapykuehandaija’éivagui hese
18Pekuimba'eipochývaomopu'ãñorairõ,peipochy mbeguevévakatuomboguepeñorairõ
19Pekuimba'eipy'ajurapeha'etepeteĩñuatĩñuatĩme,ha hekojojávarapekatuojekuaaporã
20Ta'ýraiñarandúvaombovy'aitúvape,itavývakatu odespreciaisýpe.
21Petavyningoovyʼapeiñaranduʼỹvape
22Oñekonsejaʼỹreumipropósitooñedesilusioná,péroheta konséhopeoñemombarete.
23Peteĩkuimba'eovy'aijuruñembohováirupi,hapeteĩ ñe'ẽoñe'ẽvahi'árape:¡Ajépaiporãite!
24Petekoverapeoĩyvateumiiñarandúvapeguarã,ikatu haguáichaohopeinfiérnoguioĩvaiguype
25Ñandejáraohundítaumioñemomba'eguasúvaróga,ha'e omopyendapeviúdarembe'y.
26Umiiñañávaremianduha'epeteĩmba'eombojeguarúva Ñandejárape,haumihekopotĩvañe'ẽkatuha'eñe'ẽiporãva
27Pembaʼeporãoipotaitéva,omoapañuãihógapevoi.ha katupendocha'éivadon-kuérareheoikovéta
28Hekojojávakorasõostudiaombohováihaguã,ha iñañávajuruoñohẽivaíva.
29Ñandejáramombyryoĩiñañávagui,haohenduumi hekojojávañembo'e
30Tesaresapeombovy'añandepy'a,hapeñemombe'u porãikyraumikangue
31Peapysaohendúvatekovejejopy,opytaumiiñarandúva apytépe.
32Peombotovévambo'epy,odespreciahi'ánga,hape ohendúvañembohorykatuoikuaaporã
33PekyhyjeÑandejáraguiha'epearandumbo'epy.hape ñemombaʼeguasumboyveoĩpeñemomirĩ
MOAKÃHA16rehegua
1Yvypórapy'añembosako'ihañe'ẽñembohovái,ou Ñandejáragui.
2Opayvypórarapeipotĩhesarenondépe;Ñandejárakatu opesaumiespíritu
3EmoĩÑandejárapenerembiapo,haneremiandu oñemopyendaporãta
4Ñandejáraojapoopamba'eijupeguarã,heẽ,iñañávajepe áraivaívapeguarã
5Opavaveoñemomba'eguasúvaipy'aiteguive,Ñandejára oporombojeguaru
6Peporiahuverekohaañeteguárepetembiapovai oñemopotĩ,haokyhyjéguiÑandejáraguiyvyporakuéraojei ivaívagui
7Ñandejárapeoguerohorýramopeteĩkuimbaʼehape,ojapo pyʼaguapýpehendiveumiiñenemigokuérapejepe
8Iporãvepemichĩmitekojojareheve,umiviru tuichaitereívagui,ndoguerekóiramoderecho
9Yvypóraikorasõodesidihape,Ñandejárakatu omotenondeipy.
10Peteĩsentenciadivinaoĩperréijurúpe,ijurundojapói huísiope
11Peteĩmba'epohýihamba'eijojaha'ỹvaha'eÑandejára mba'e,opamba'eipohýivavosareheguaha'ehembiapokue.
12Umirréiningooporombojeguarúvaojapoivaíva,pórke petrónooñemopyendatekojojarupive.
13Umirréiombovyʼaumijuruhekojojáva;haohayhu hikuáipeoñeʼẽporãvape
14Peteĩrréipochyojoguaumiomanóvape,peteĩkuimbaʼe iñarandúvakatuombopyʼaguapýtachupe.
15Perréirovaresaperupiveoĩtekove;haimborayhu haʼetepeteĩaraipeamapahaguéicha
16¡Ajépaiporãvejahupytyaranduórogui!haohupyty haguãentendimientoojeporavorangueplátagui!
17Pehekojojávatapeguasuojeiivaívagui,pe oñangarekóvahapeoñongatuhi'ánga
18Peorgulloohooñehundimboyve,hapeteĩespíritu oñemombaʼeguasúvahoʼamboyve.
19Iporãveñañemomirĩumiimboriahúvandive,ñambojaʼo rangueumimbaʼeoipyhývaumioñemombaʼeguasúva ndive.
20Peoñangarekóvapeteĩmba'erehe,ojuhútaiporãva,ha peojeroviávaÑandejárare,ovy'a
21Peiñarandúvaikorasõmeoje'étaiñaranduha,hapeijuru he'ẽasývaombohetavétaiñarandu
22Peentendimientoha'epeteĩykuatekoveykuape oguerekóvapeguarã.
23Peiñarandúvakorasõombo’eijuru,haomoĩveijurúpe aprendizaje
24Umiñeʼẽiporãvahaʼetepeteĩpanaldeeíra,ijukyñande ángapeguarãhañandekanguehesãi
25Oĩpeteĩtapehaʼetévaichaoĩporãvapeteĩyvypórape,ha katuipahahaʼeumitapeñemanorehegua.
26Peomba'apóvaomba'apoijeheijuruoipotaitereígui chugui
27Peteĩkuimba'eiñañávaojo'oivaíva,haijurúpeoĩtata hendývaicha
28Peteĩkuimbaʼeipyʼahatãvaoñotỹñorairõ,hape oisuʼúvaoipeʼaumiiñamígoprinsipál.
29Pekuimbaʼeivioléntovaombotavyhapichápeha oguerahachupetapenaiporãivape
30Ombotyhesaoimo'ãhaguãmba'evai,omomýivoijuru ojapoivaíva
31Peakãmorotĩhaʼepeteĩkorónaomimbipáva, ojejuhúramotekojojarapére.
32Peipochymbeguevéva,iporãvepeipuʼakapávaguiha peoisãmbyhývaijespíritu,peojagarrávaguipeteĩtáva
33Pesorteoojeitypejyvaári;ha'eguiopamba'e remimbo'eandejramba'e
MOAKÃHA17rehegua
1Iporãvepeteĩpehẽnguesecohakirirĩ,peteĩóga henyhẽvaguimymbajukaguiñorairõreheve.
2Tembiguáiiñarandúvaoisãmbyhýtapeteĩtaʼýraomotĩva ári,haoguerekótapehẽnguepeerénsiajoykeʼykuéra apytépe
3Pemba'yruoñembojehe'ávaplátarehe,hapehornoóro rehe,Ñandejárakatuoporopohã.
4Peteĩojapóvaiñañávaoñatendeumijurujapurehe;ha ijapúvaojapysakañe'ẽiñañávape
5Oñembohoryimboriahúvare,ojahéiIjapohare,hape ovy'ávaumimba'evaiojehúvare,ndojekastigamo'ãi
6Mitãraʼykuérahaʼeumiitujávakoróna;hataʼyrakuéra rekomimbipahaʼeitúvakuéra.
7Peñe'ẽporãndaha'éipeteĩitavýva,haumijuruijapúva ndaha'éipeteĩmburuvicha.
8Peteĩrregáloningopeteĩitahepývaichapeorekóva renondépe
9Peojahoʼívapeteĩtembiapovai,ohekamborayhu;hakatu pehe’ijeývapeteĩmba’e,omboja’oiñamigokuérape.
10Peteĩkuimbaʼeiñarandúvapeoikevepeteĩñeʼẽvai,peteĩ itavývapecienoinupãrangue
11Pekuimba'eañaohekaopu'ãhaguãnte,upévare oñemondotahesepeteĩmaranduháraipy'ahatãva
12Peteĩosooñemondavaʼekueimembyraʼykuératojotopa peteĩkuimbaʼendive,peteĩitavývandiveitavyrangue
13Ombojopóivaivaívaiporãvare,mba'evaindoipe'amo'ãi hógagui.
14Oñepyrũvoñorairõha'etepeteĩohejávay,upévare pehejapeñorairõpeñembojamboyve
15Peohusgávahekojojávaiñañávapehapeokondenáva hekojojávape,ha'ekuéramokõivévaombojeguaru Ñandejárarenondépe
16Mbaʼérepikopeteĩitavývapópeoĩpeteĩmbaʼe ojehepymeʼẽvaohupytyhaguaarandu,ndoguerekóigui ikorasõ?
17Peteĩangirũohayhuopaára,hapeteĩermánoonase ijetuʼujave
18Peteĩkuimbaʼeiñaranduʼỹvaoinupãipohaiñamígo renondépe.
19Ha'eohayhutembiapovaiohayhúvañorairõ,hape omomba'eguasúvahokẽohekañehundi
20Peipy'a'ỹvandojuhúimba'eveiporãva,hapeiñe'ẽ ivaívaho'aivaívape
21Peitavývaimemby,ojapoupévaombyasyhaguã,ha itavývatúvandovy'ái.
22Pekorasõovy'ávaojapoiporãvapohãicha,peteĩespíritu oñembyaívakatuombopiro'yumikangue
23Peteĩkuimbaʼeiñañávaoipeʼapeteĩjopóiijyvagui ombojerehaguaumihuísiorape
24Aranduoĩpeiñaranduvarenondépehakatupeteĩ itavývaresaoĩkoyvyrembe’ýpe.
25Peteĩtaʼýraitavývaningoitúvapeombyasy,hape imembyvaʼekuépeoporombopyʼarory
26Aveinaiporãiñakastigaumihekojojávape,niñainupã umiprínsipehekojojávare
27Peiñarandúvaohejareiiñe'ẽ,hapeteĩkuimba'e iñaranduvaningoipy'aporã.
28Peteĩitavývajepe,okirirĩramo,ojeikuaaiñaranduha,ha peombotývaijuru,ojehechapeteĩkuimba'eiñaranduha.
MOAKÃHA18rehegua
1Pemba'epotarupipeteĩkuimba'e,ojesepararire,oheka haoikeopaarandu
2Peteĩitavývandovyʼáioikuaahagua,sínoikorasõ ohechakuaahaguaijehegui
3Peiñañávaouvove,upérõouaveiñembohory,ha ñembohoryñemotĩreheve.
4Peteĩkuimbaʼeñeʼẽheʼívahaʼeteypypukúva,hape ykuaaranduykuapeteĩysyryosyryrývaicha
5Naiporãijaaseptapeiñañávape,ñamomboumi hekojojávapehuísiope
6Peteĩitavývajuruoikeñorairõme,haijuruosapukái ñembyai.
7Peteĩitavývajuruohundi,haijuruha'ehi'ángañuhã
8Peteĩomombeʼúvamombeʼupyhaʼetekuerída,ha oguejyipyʼaryepýpe.
9Peipyʼahatãvahembiapokuépe,haʼehínapeteĩermáno peoporohundívape
10Ñandejáraréraningopeteĩtórreimbaretéva,hekojojáva oñaniipypehaoĩporã
11Pekuimbaʼeipirapirehetávaimbaʼerepyhaʼehínape siudaimbaretéva,hapeteĩmurállaijyvatévaichahaʼe oñemombaʼeguasúva
12Oñehundimboyveyvypórakorasõoñemombaʼeguasu, haoñemombaʼeguasumboyveiñumílde
13Peombohováivapeteĩmbaʼeohendumboyve,upéva ningoitavyhaotĩ.
14Peteĩkuimbaʼeespírituomanteneikangy;hakatupeteĩ espírituheridomávapaikatuoaguanta?
15Peiñarandúvakorasõohupytymbaʼekuaa;ha iñarandúvaapysaohekambaʼekuaa
16Peteĩkuimbaʼerregáloomeʼẽchupelugárhaogueraha chupeumikuimbaʼeguasurenondépe.
17Petenondeguaimba'ére,ha'etekuhekojojáva;hakatu hapichaouhaohekachupe
18Pesorteoomboykeñorairõ,haojeseparaumi ipu'akapávaapytépe
19Peteĩermánooñembohorývape,hasyveojeganahagua peteĩsiudaimbaretévagui,haoñorairõhikuáiojoguapeteĩ kastíllope
20Kuimba'eryehenyhẽtaijuruyvareheve;haijuru okakuaávohenyhẽta.
21Ñemanohajeikoveoĩpeñe'ẽpoguýpe,haumi ohayhúvaho'útahi'a
22Peojuhúvahembireko,ojuhupeteĩmba'eiporãvaha Ñandejáraoguerohory
23Mboriahuoipuruñe'ẽme'ẽ;hakatuumiipirapirehetáva ombohováivai.
24Peteĩkuimbaʼeiñamígovaohechaukavaʼerã iñamígoramo,haoĩpeteĩamígooñemoaguivévapeteĩ ermánogui.
MOAKÃHA19rehegua
1Iporãvepemboriahuoguatávahekoitépe,peijuru ivaívaguihaitavývagui
2Avei,peángaoikuaa’ỹre,naiporãi;hapepya'eipy reheveopeka
3Yvypóratavyombotavyhape,haikorasõipy'ahatã Ñandejárarehe
4Pembaʼerepyojapohetaangirũ;mboriahukatuojei hapichagui
5Peteĩtestígojapundojekastigáivaʼerã,hapeijapúva ndosalvamoʼãi
6Hetaoĩtaojerurétavapeprínsipe,haopavaveiñamígope omeʼẽvaperregálo
7Opamboriahuryvykuérandocha'éihesehaʼeomuña chupekuérañeʼẽrupive,upéicharõjepehaʼekuéraoipota chupe
8Peohupytývaaranduohayhuhi'ánga,peoñangarekóva iñaranduojuhútaiporãva.
9Peteĩtestígojapundojekastigamoʼãi,hapeijapúva oñehundíta
10Pevyʼandahaʼéiiporãvapeteĩitavývapeguarã;tuicha saʼivepeteĩtembiguáiogovernahaguaumiprínsipe.
11Peteĩkuimbaʼeiñaranduhaombotapykueipochy;ha haʼeigloriaohasapeteĩñeʼẽvaiári.
12Perréipochyhaʼetepeteĩleónokororõháicha;hakatu imborayhuha'etero'ykapi'ipe
13Peteĩtaʼýraitavývaningoitúaivaíva,hapetembireko ñorairõhaʼehínapeteĩhoʼameme.
14Ógahamba'erepyha'etúvatúvaerénsia,hatembireko iñaranduvaouÑandejáragui
15Pepyʼarooitypeteĩokepypukúpe;hapeteĩángaocioso ohasátañembyahýi
16Peoñangarekóvatembiapoukapyrehe,oñongatu hiʼángatee;hakatupeodespreciávahapeomanóta
17Peoiporiahuverekóvamboriahúpe,ome'ẽpréstamo Ñandejárape.hapeomeʼẽvaʼekueohepymeʼẽjeýtachupe.
18Ekastiganderaʼýpeoĩajañehaʼarõ,haaniehejareine ángaosapukáihaguére
19Peteĩkuimba'eipochyetereívaohasaasýtacastigo, remosãsóramochupe,rejapojeyva'erã
20Ehendukonsého,haehupytymboʼepy,ikatuhaguáicha nearandunepaha.
21Peteĩkuimbaʼekorasõmeoĩhetambaʼe;upéicharõjepe Ñandejárarembipota,opytátava
22Peteĩkuimbaʼeoipotávaningoimbaʼeporã,hapeteĩ imboriahúvaiporãveijapúvagui
23PekyhyjeÑandejáraguioporomoingove,hape oguerekóvaokyhyjéta.ndojevisitamo'ãichupemba'evai reheve
24Peteĩkuimbaʼeipyʼarovaomokañyipoijyvaári,ha ndoguerumoʼãvéimaijurúpe.
25Einupãpeteĩoporombohorývape,haumiipy'a'ỹva oñangarekóta,haembohorypeiñaranduetévape,haha'e oikuaaporãta.
26Peombyaívaitúvape,haomosẽvaisýpe,haʼepeteĩ taʼýraomotĩhaoguerúvañembohory
27Eheja,cheraʼy,ehendupemboʼepyombojavyvaumi ñeʼẽkuaapyrehegua
28Petestígoiñañávaodespreciapehuísio,hapeiñañáva jurúpehoʼuumimbaʼevai.
29Umihuísiooñembosakoʼiumioñembohorývapeguarã, haumiitavývapeguarãoñeinupã
MOAKÃHA20rehegua
1Pevínoningooñembohory,pevevídapochyipochy,ha oimeraẽoñembotavývaupévarupive,naiñarandúi
2Perréiokyhyjévahaʼetepeteĩleónokororõva, ombopochývachupe,opekahiʼángavoi
3Peteĩkuimbaʼeningoomombaʼeguasundojokóiramo ñorairõ,péroenteroveitavývaojagarráta
4Peikyʼávandoaradomoʼãiroʼyrupi;upévarehaʼeojerure asykógajave,handoguerekóimbaʼeve
5Pekonséhooĩvayvypórakorasõmehaʼeteypypukúva; hakatupeteĩkuimba’eiñaranduvaoguenohẽta
6Lamajoríaumikuimbaʼeomombeʼútakádauno imbaʼeporãha,péropeteĩkuimbaʼejeroviahaikatútava ojuhu?
7Pekuimba'ehekojojávaoguatahekopotĩme,ita'yrakuéra ojehovasahapykuéri.
8Peteĩrréioguapývahuísioguapyhápe,omosarambiopa mbaʼevaihesarupive
9Mávapikoikatuheʼi:“Amopotĩchekorasõ,chepotĩche angaipagui?
10Umimba'eipohýivahaopaichaguamedida,mokõivéva ha'epeteĩmba'eombojeguarúvaÑandejárape.
11Peteĩmitãmejepeojekuaaumimbaʼeojapóvare,ipotĩpa hembiapohaoĩporãpa
12Ñandejáraojapomokõivévapepeapysaohendúvahape ohecháva.
13Anirehayhuoke,anihaguãrejumboriahúpe;eipe'ande resa,harekyhyjétambujape
14Mba'eve,ndaha'éimba'eve,he'ipeojoguáva
15Oĩórohahetaitereirubí,péroumimbaʼeoikuaáva ningopeteĩmbaʼeiporãitereíva.
16Pejagarraijaopehẽnguepeteĩextranhéropeguarã,ha pejagarrapeteĩprendapeteĩkuñaextranhérorehehápe
17Panñembotavyheʼẽpeteĩkuimbaʼépeguarã;haupéi katuijuruhenyhẽtagrava-gui
18Opamba'erembipotaoñemopyendaconsejorupive,ha consejoporãreheveeñorairõ.
19Peojerévamombe'ugua'uomombe'uháicha,omombe'u umimba'eñemi,upévareanirejepy'amongetapeijurúpe oñembohorývandive.
20Omaldesivaitúvatérãisýpe,ilámparaoñemboguepáta pytũmbyiñypytũvape
21Peteĩerénsiaikatupyaʼeojehupytyiñepyrũme;hakatu ipahandojehovasái
22Aniere,cheamyengoviátaivaíva;Eha'arõkatu Ñandejárapehaha'endesalváta.
23Ñandejáraoporombojeguaruopaichaguamba'epohýi hapeteĩequilibriojapunaiporãi
24YvypóraohótavaÑandejáragui.mba'éichapikopeteĩ kuimba'eupéicharõontendehape?
25Haʼehínapeteĩñuhãpekuimbaʼehoʼúvapepe imarangatúva,haomeʼẽrireiñeʼẽmeʼẽoporandutaha.
26Peteĩrréiiñarandúvaomosarambiumiiñañávape,ha oguerahahiʼarikuéraperruéda
27YvypóraespírituhaʼehínaÑandejáralámpara, ohesaʼỹijóvaentéroipyʼaryepy
28Peporiahuverekohaañeteguaoñongatuperréipe,ha itrónopeoñemombareteporiahuverekorupive.
29Mitãrusukuérañemomba'eguasuha'eimbarete,haumi ijedámavaiporãha'eiñakãmorotĩ
30Peheridahovyomopotĩivaíva,upéichaaveiumirrája ryepyryepypegua
MOAKÃHA21rehegua
1MburuvichaguasukorasõoĩÑandejárapópe,ysyry ysyryicha
2Opamba'eyvypóraojapova'ekueoĩporãhesarenondépe, Ñandejárakatuojepy'amongetaikorasõre
3Ñandejáraoguerohoryvejajapohustísiahajahusgahagua sakrifísiogui
4Pejesarekoyvate,hapeteĩkorasõoñemombaʼeguasúva, haumiiñañávaoaráva,haʼepekádo
5Umiikyreʼỹvapensamiéntoohohetambaʼépente;ha katuopavavepya’eoipotahaĝuánte.
6Petesórojahupytypeteĩñeʼẽjapurupive,haʼepeteĩ mbaʼendovaléivambaʼeverã,umiohekávañemano
7Umiiñañávamondaohundítachupekuéra;ndojaposéigui hikuáihuísio
8Yvypórarapeiñañahaiñextraño,haumiipotĩvakatu, hembiapoporã.
9Iporãvejaikopeteĩógaáripeteĩeskínape,peteĩkuña oñorairõvandivepeteĩógatuichávape.
10Peiñañávaángaoipotaivaíva,hapichandojuhúi mba'eveichaguamborayhuhesápe
11Ojekastigajavepeoporombohorývape,iñarandupe iñarandúvape,hapeiñarandúvapeoñembo'ejave,oikuaa.
12Pekuimba'ehekojojávaojesarekoiñañávarógare,Tupã katuoityumiiñañávapehembiapovaikuére
13Ojokóvaijapysamboriahuosapukáivo,ha'evoi osapukái,hakatunoñehendúichupe
14Perregáloñemihámeombopyʼaguapypochy,hapeteĩ jopóioĩvañandepytiʼápepochymbarete
15Umihekojojávapeovy'aohusgahaguã,haumi hembiapovaikuekatuoñehundíta.
16Pekuimbaʼeoipeʼávapeentendimientorapégui,opytáta umiomanóvakongregasiónpe
17Peohayhúvavy'a,imboriahúta,peohayhúvavínoha aséitendoikomo'ãiipirapirehetáva
18Peiñañávahaʼétapeteĩrreskáteumihekojojávapeguarã, hapehembiapovaívaumihekojojávapeguarã.
19Iporãvejaikodesiértope,peteĩkuñaoñorairõvaha ipochývandive
20Oĩtesoroojeipotavaʼerãhaaséiteiñarandúvaoikohápe; peteĩkuimbaʼeitavývakatuogasta
21Peosegívatekojojahaporiahuvereko,ojuhutekove, tekojojahañemomba'eguasu.
22Peteĩkuimbaʼeiñarandúvaoescalaumiipuʼakapáva tavaguasu,haoitypeijeroviambarete
23Oñangarekóvaijuruhaiñe'ẽre,oñangarekóvahi'ánga jehasaasygui
24Ombohoryhaoñemomba'eguasúvaoñembohoryhéra, ipochyoñemomba'eguasúva.
25Peipyʼarovarembipotaojukachupe;ipoombotovégui omba’apo
26Ha'eoipotaitereiopaárapukukue,pehekojojávakatu ome'ẽhandohejareíri
27Peiñañávasacrificioningopeteĩmbaʼeombojeguarúva
28Peteĩtestígojapuomanóta,hapeohendúvakatuoñeʼẽ meme
29Peteĩkuimba'eiñañávaomohatãhova,hahekojojáva katuomboguatahape.
30Ndaipóriarandu,entendimientonikonséhoÑandejára kóntrape
31Pekavajuoñembosako'iñorairõárarehe,hakatu Ñandejáraoupeñeñangareko
MOAKÃHA22rehegua
1Téraporãojeporavoporãveumimbaʼeporãgui,hape mborayhúpeojeguerohoryveplátahaórorangue.
2Umiipirapirehetávahaimboriahúvaojojuhuoñondive, Ñandejáraha'eopavaveapohare
3Pekuimba'eiñaranduvaohechamba'eivaíva,haokañy, umiiñarandu'ỹvakatuohasahaojekastiga
4ÑañemomirĩhajakyhyjéguiÑandejáragui,jahupyty mbaʼerepy,ñemombaʼeguasuhajaikove
5Umiiñañávarapéreoĩñuatĩhañuhã,peoñangarekóva hi'ángarehemombyryoĩtachuguikuéra.
6Embokatupyrypeteĩmitãmepetapeohotaha,haituja vovendoipeʼamoʼãichugui
7Peipirapirehetávaogovernaumiimboriahúvare,hape oprestávahínapeoprestávarembiguái.
8Peoñotỹvahembiapovai,omono'õtamba'eve'ỹva,ha ipochyvastónopytáta.
9Peoguerekóvahesahenyhẽvaojehovasáta;ome'ẽgui hi'upyrãimboriahúvape
10Pemosẽpeoporombohorývape,haosẽtañorairõ;heẽ, opátañorairõhañembohory.
11Peohayhúvaikorasõpotĩ,ijurumborayhúgui,perréi oikótaiñamígoramo
12Ñandejáraresaoñongatupemba'ekuaa,haha'eoitype hembiapovaívañe'ẽ
13Pekuimba'eipy'ajuhe'i:“Okápeoĩpeteĩleón,che jejukátakállere”
14Kuñaextranhérojuruha'epeteĩyvykuaipypukúva, ho'átaipypepeÑandejáraombojeguarúva.
15Petavyojejokuapeteĩmitãkorasõme;hakatupeyvyra ñemyatyrõomomombyrýtachugui
16Peombohasaasývaimboriahúvapeombohetavehaguã imba'erepy,hapeome'ẽvaipirapirehetávape,katuete opytátaimboriahu
17Eñesũndeapysa,haehenduumiiñarandúvañeʼẽ,ha emoĩnekorasõchekuaápe
18Iporãitereinikoreñongatúramoumívanderyepýpe; ha'ekuérawithaloñemoĩtandejurúpe.
19PejeroviahaguãÑandejárare,aikuaaukapeẽmekoárape, peẽmevoi
20Ndahaíripikondéveumimbaʼeiporãvévaañemongeta haaikuaarupi
21Aikuaaukahaguandévepeñeʼẽañeteguaañeteha; rembohováihaguãñe'ẽañeteguaumiomondova'ekuépe ndéve?
22Anipemondapemboriahúpe,imboriahurupi,haani pembohasaasypeimboriahúvapepeokẽme.
23Ñandejáraoñorairõtahesekuérahaomondaumi omondavaʼekuépechupekuéra
24Anipeñemoangirũpeteĩkuimbaʼeipochývandi;hapeteĩ kuimba'eipochývandiveanireho
25Anihaguãreaprendehapehareñembotavyneángarehe
26Anireikoumioinupãvaguiipo,térãumiodevéva apytégui
27Ndereguerekóiramomba'everepagava'erã,mba'érepiko oipe'átanderuguandeguýgui?
28Anireipeʼapembaʼeymaguare,nderukuéra omoĩvaʼekue
29¿Rehechápapeteĩkuimbaʼeikyreʼỹvahembiapokuérape? haʼeoñemboʼýtarréikuérarenondépe;noñembo’ymo’ãi kuimba’eivaívarenondépe.
MOAKÃHA23rehegua
1Reguapyjaverekaruhaguãpeteĩmburuvichandive, ehechaporãmba'épaoĩnerenondépe
2Haemoĩpeteĩkysendejyvaári,oiméramondepeteĩ kuimbaʼeokaruvaʼekue
3Anipeipotaumihembiʼuheʼẽporãva,pórkehaʼekuéra ningotembiʼuoporombotavýva.
4Aniremba'aporeikovehaguã,ehejanearandu
5Remoĩtapikonderesapendahaʼéivare?umiriqueza katueteojapóguiipepo;ovevehikuáipeteĩágilaichayvága gotyo
6Anire'upehesaivaívarembi'u,haanireipotahi'uhe'ẽ porãva.
7Ha'eoimo'ãháichaikorasõme,upéichaavei:Ekaruha ey'u,he'indéve;hakatuikorasõnoĩrinendive.
8Pepehẽnguere’uva’ekuerevóta,hareperdétaneñe’ẽ he’ẽasýva
9Anireñe'ẽpeteĩitavývaapysápe,ha'eodespreciátaguine ñe'ẽarandu.
10Anipeipeʼapemárkatuja;haanipeikeumiityre'ỹva kokuépe
11Ipuʼakaningoirredentor;haʼeodesidítanendiveikáusa
12Emoĩnekorasõmbo’epyrehe,haneapysápeumiñe’ẽ mba’ekuaarehegua.
13Anirejokopemitãme,reinupãramochupevastónpe, nomanomoʼãi
14Reinupãtachupevastónpe,haremosãsótahi'ánga infierno-gui
15Cheraʼy,nekorasõiñarandúramo,chekorasõovyʼáta, chekorasõjepe.
16Heẽ,cherendaovyʼáta,ndejuruoñeʼẽjavembaʼeporã
17Aníkenanekorasõenvidiaumipekadórpe,péro rekyhyjeÑandejáraguiopaárapukukue.
18Katuetenikooĩipaha;haneñehaʼarõnoñeikytĩmoʼãi
19Ehendu,cheraʼy,haeñarandu,haeguerahanekorasõ tapére.
20Anipeikoumivínohoʼúvaapytépe;umiho'úvaso'o sarambikuépeapytépe:
21Peokaʼúvahaokaruvaʼekueimboriahúta,hape okeʼỹvaomondepeteĩkuimbaʼépeao
22Ehendunderundera'yvaekue,haaniremboykende sýpeitujavove.
23Pejoguapeañetegua,haanipevende;aveiarandu,ha mbo’epy,haarandu
24Pehekojojávatúvaovyʼaitereíta,hapeimembyvaʼekue peteĩmitãiñarandúvaovyʼátahese
25Nderuhandesyovyʼáta,hapenemembyvaʼekue ovyʼáta.
26Cheraʼy,emeʼẽchévenekorasõ,hatoñangarekoche raperehe
27Peteĩkuñarekovainingopeteĩyvykuaipypukúva;ha peteĩkuñaextrañoha’epeteĩyvykuapo’i
28Haʼeoñatendeaveipeteĩmbaʼeoporojukávaicha,ha ombohetaveumihembiapovaívapeyvyporakuéraapytépe.
29¿Mávapikohasy?mávapikooguerekoñembyasy? mávapikooguerekojoavy?mávapaoguerekoñe’ẽmbegue? mávapaoguerekoheridamba’érepa’ỹre?mávapaoguereko hesapytã?
30Umiopytávaarepevínorehe.umiohóvaohekavíno oñembojehe'áva
31Aniremañapevínopytãjave,omeʼẽjaveicolorpe kópape,omýiporãjave
32Ipahápeoisu'umbóiicha,haoisu'umbóiicha.
33Nderesaohechátakuñaextranjera,hanekorasõheʼíta mbaʼevai
34Heẽ,ndehaʼétapeoñenóvaichayguasumbytépe,térã peoñenóvaichapeteĩmástilruʼãme
35Haʼekuéracheinupã,erevaʼerã,handacherasyivaʼekue; cheinupãhikuái,hanañandúi:araka'épaapu'ãta?Aheka jeýtagueteri
MOAKÃHA24rehegua
1Anireñembotavyyvypóraañarehe,haanireikose hendivekuéra.
2Ipyʼakuéraostudiapeñehundi,haijuruoñeʼẽivaívare.
3Arandurupiveoñemopuʼãpeteĩóga;haoñentenderupi oñemopyenda:
4Hambaʼekuaarupiumikotyhenyhẽtaopambaʼerepy hepyetereívahaiporãvagui
5Peteĩkuimbaʼeiñarandúvaimbarete;heẽ,peteĩkuimbaʼe oikuaávaombohetaveimbarete
6Ñe'ẽporãhaipyreiñarandurupirejapótaneñorãirõrã,ha hetaitereiñe'ẽhárapeoĩjejopy.
7Pearanduningoijyvateitereipeteĩitavývapeguarã,haʼe ndoipeʼáiijurupeokẽme
8Peoimoʼãvaojapohaguaivaíva,oñembohératapeteĩ persónaiñañáva
9Pepensamiéntotavyreheningoangaipa,hape oporombohorývaningoombojeguaruyvypórapeguarã.
10Rekangyramojehasaasyárajave,michĩminembarete
11Rehejáramoremosãsoumiojeguerahavaʼekuépe omanóvape,haumiojejukasevaʼekuépe.
12Ndeereramo:“Péinaápe,orendoroikuaáikuri; ¿ndahaʼéipikopeojepyʼamongetávaikorasõre?hape oñangarekóvaneángarehe,ndoikuaáipiko?ha ndohepymeʼẽmoʼãipikopeteĩteĩmehembiapokuéicha?
13Chera'y,e'ueíra,iporãgui;haeírarykue,nderesa'ỹi he'ẽasýva.
14Upéichaaveipearandujeikuaaoikótaneángarehe, rejuhúvo,upéicharõoĩtapeteĩjopói,hanoñeikytĩmoʼãine ñehaʼarõ.
15Anirehaʼarõ,okuimbaʼeiñañáva,umihekojojáva oikoharehe;anipemondapeopytu'uha
16Peteĩkuimbaʼehekojojávahoʼasietevésehaopuʼãjey, haiñañávakatuhoʼátaivaívape
17Anirevy'aneenemigoho'ajave,haaninekorasõovy'a oñepysangajave.
18AníkeÑandejáraohechaupévahandogustáichupeha omboykeipochy
19Anirejepyʼapyyvypóraañarehe,haanireñembotavy umiiñañávare;
20Ndaiporimoʼãiguijopóipekuimbaʼeiñañávape;iñañáva rendyoñemboguepáta.
21Chera'y,ekyhyjeÑandejáraguihamburuvicha guasúgui,haanireñembojaumioñeme'ẽvaokambiahaguã ndive.
22Sapyʼaitépeopuʼãtaguichupekuérambaʼevai;hamáva pikooikuaamokõivévañehundi?
23KoʼãmbaʼeningoiñarandúvambaʼeaveiNaiporãi ñamombaʼeumipersónapejahusgajave
24Pehe'ívaiñañávape:“Ndenikohekojojávachupe tetãyguaomaldesiva'erã,tetãnguéraombojeguaruva'erã hese
25Umiokorrehívachupekatuovyʼáta,haoútahiʼarikuéra peteĩjehovasaporã
26Opavavekuimba'eohetũva'erãijuruombohováiva hekopete.
27Embosakoʼinerembiapookaháre,haejapoporãndéve guarãkokuépe;hauperireemopuʼãnderóga
28Anireikotestígoramonderapichápemba'érepa;haani rembotavyndejurureheve
29Aniere:‘Ajapótahesehaʼeojapohaguéichacherehe
30Ahaumiiñaranduvakokuerupi,hapekuimbaʼe iñaranduʼỹvaparraltyrupi;
31Ha,péinaápe,opambaʼeokakuaañuatĩme,haortiga ojahoʼihova,hapeitaparedoñembyai.
32Upéiahechahaahechaporã,amañahesehaahupyty mbo’epy
33Oke'imi,oke'imi,poojedobla'imiokehaguã
34Upéichaoútanemboriahupeteĩoviahávaicha;hande faltapeteĩkuimba’earmado-icha
MOAKÃHA25rehegua
1KoʼãvahaʼeaveiSalomónproverbio,umikuimbaʼe EzequíasrréideJudápeguaokopiavaʼekue
2Tupãomimbipapeteĩmbaʼe,haumirréi omombaʼeguasúvakatuohekapeteĩmbaʼe.
3Yvágaijyvate,yvypypuku,haumirréikorasõndaikatúi ojeporeka
4Peipeʼapeplátarykue,haosẽtapeteĩmbaʼyru iporãvévapeguarã
5Peipeʼaumiiñañávapeperréirenondégui,haitróno oñemopyendatekojojápe.
6Anireñemoĩperréirenondépe,haanireñemboʼyumi kuimbaʼeguasurendaguépe
7Iporãveningoojeʼéramondéve:“Ejupikoʼápe; reñemomichĩranguepemburuvichanderesa ohechava’ekuerenondépe
8Aniresẽpyaʼereñorairõhagua,anihaguareikuaa mbaʼéparejapovaʼerãipahápe,nderapichápenemotĩvove
9Edebatinderapichápevoi;haanipedescubripeteĩ secretoambuépeĝuarã:
10Anihaguãpeohendúvanemotĩ,haanihaguãojerene ñe'ẽpohýi
11Peteĩpalávraoñeñeʼẽporãvahaʼeteumimanzanadeóro ojejapóvaplátaraʼangakuérape
12Peteĩapysadeórohapeteĩadornodeóroiporãvaicha, upéichaaveipeteĩiñarandúvaomongavajupeteĩapysa iñeʼẽrendúvare
13Penieveroʼysãichapekógatiémpope,upéichaavei peteĩmensahérojeroviahaumiomondovaʼekuépechupe.
14Peoñembotuichávapeteĩrregálojapúre,ojoguaumiarai hayvytundokyʼỹvape
15Areroguatarupipeteĩprínsipeoñekonvense,hapeteĩ lenguasuaveoitypekangue
16Rejuhúmapikoeíra?e'uhetaitevendéveguarã,ani haguãremyenyhẽharevóta.
17Eipe'andepynderapicharógagui;Anihaguãikane'õ nderehe,haupéichanderehendaija'éi.
18Peteĩkuimbaʼeomombeʼujapuhapichápe,haʼepeteĩ mbaʼevai,kysepukuhafléchahaimbeasýva
19Pejeroviáramopeteĩkuimbaʼenaiñeʼẽrendúivareijetuʼu jave,haʼetepeteĩdiénteoñembyaíva,hapeteĩpyosẽva ñandepytiʼa
20Peoipeʼaháichapeteĩaoroʼyjave,havínagrenitroári, upéichaaveipeopurahéipurahéiikorasõpohýipe
21Neenemígoiñembyahýiramo,emeʼẽchupembujahoʼu hagua.Haijy'uhéiramo,eme'ẽchupeyhoy'uhaguã.
22RembyatýtatatakuaiñakãárihaÑandejáranembojopói 23Yvytunórteguiguaomosẽama,péichahovapochy oporojukáva.
24Iporãvejaikoógaru'ãme,jaikoranguepeteĩkuña oñorairõvandivehapeteĩógatuichávape
25Yroʼysãichapeteĩángaijyʼuhéivapeguarã,upéicha aveipemaranduporãoúvamombyryguive.
26Peteĩkuimbaʼehekojojávahoʼávaumiiñañáva renondépe,haʼetepeteĩykuaijetuʼúvahapeteĩykua oñembyaíva.
27Naiporãija'uhetaeíra,upévareyvypórapeguarãoheka iñemomba'eguasundaha'éiñemomba'eguasu
28Pendoikóivaijespírituogovernáva,ojoguapeteĩsiuda oñembyaívahandorekóivamurálla
MOAKÃHA26rehegua
1Nievearahakujave,haokyháichacosechajave,upéicha aveipeteĩitavývapeguarãnomombaʼeguasúi
2Guyraoveveháicha,pegolondrinaoveveháicha,upéicha aveindoumoʼãipemaldisiónndorekóivambaʼérepa.
3Peteĩlátigopekavajupeguarã,peteĩfrénopevúrrope guarãhapeteĩvastónpeitavývapeguarã
4Aniembohováipeteĩitavývapeitavyháicha,anihagua rejoguaaveichupe
5Embohováipeteĩitavývapeitavyháicha,anihaguã iñaranduha'eoñemomba'eguasúva.
6Peomondovamaranduitavývaporupive,oikytĩipyha hoy'umba'evai
7Umiikarẽvapyndojoguái,upéichaaveipeteĩehémplo oñeʼẽvaumiitavývajurúre
8Peojokuaháichapeteĩitaryrúpe,upéichaaveipe omombaʼeguasúvapeteĩitavývape.
9Peteĩñuatĩojupiháichapeteĩokaʼúvapópe,upéichaavei peteĩehémplooĩvaumiitavývajurúpe
10Tupãguasuojapovaʼekueopambaʼe,ombojopóiumi itavývapehaumihembiapovaívapeombojopói
11Jaguaohojeyháichaivótape,upéichaaveipeteĩitavýva ojevyitavyhápe.
12¿Rehechápapeteĩkuimbaʼeiñarandúva iñemombaʼeguasúpe?oĩveesperanzapeteĩitavývagui chugui.
13Peipy'a'ỹvahe'i:Oĩpeteĩleóntapérepeteĩleõoĩ taperehe
14Peokẽojereháichaibisagraári,upéichaaveipe ipererĩvaojerehupápe
15Peipyʼarovaomokañyipoijyvaári;ombyasychupe oguerujeývoijurúpe.
16Peikyrávaiñaranduveijetuʼúpe,sietekuimbaʼe ikatúvaguiomeʼẽmbaʼérepa
17Peohasávahaoikeñorairõndaha'éivaimba'évape, ojoguapeteĩojagarrávajaguaapyságui
18Peteĩkuimbaʼeitavyetévaichaoitytata,fléchaha ñemano
19Upéicharõ,pikopekuimbaʼeombotavývahapichápeha heʼíva:“¿Ndahaʼéipikocheñembosaráipe?”
20Ndaiporihápeyvyra,upépeoguetata,upéicha ndaipórihápeomombe'úvamombe'upy,opañorairõ
21Umikarvónoporohapývaicha,hayvyratatatĩme; upéichaaveipeteĩkuimbaʼeoñorairõvaomyendyhagua ñorairõ
22Peteĩmombeʼupyomombeʼúvahaʼetepeteĩerída,ha oguejyipyʼaryepýpe
23Umijuruhendývahapeteĩkorasõañahaʼetepeteĩ mbaʼyruojejahoʼívaplátarykue.
24Pendaijaʼéivaoñembotavyijurúpe,haomoĩñembotavy ipype;
25Ha'eoñe'ẽporãvove,anipegueroviahese,ipy'apýpeoĩ sietemba'eoporombojeguarúva.
26Peñembotavyojahoʼívaheseivaíva,ojekuaaukáta kongregasiónkompletoitépehembiapovaikue.
27Ojo'óvayvykuaho'átaipype,hapeitaombotyryrýva, ojevýtahi'ári
28Peteĩñeʼẽjapundochaʼéiumiojehasaasyvarehese;ha peteĩjuruoñembohorývaojapoñehundi.
MOAKÃHA27rehegua
1Anireñemombaʼeguasukoʼẽrõ;ndereikuaáiguimba'épa ikatuoguerupeteĩára.
2Toñemomba'eguasuambuekuimba'e,haanindejurutee; peteĩextranhéro,handahaʼéindejurutee
3Peteĩitaipohýi,hapeyvykuʼiipohýi;hakatupeteĩ itavývapochyipohýivemokõivévagui
4Pepochyningoipyʼahatã,hapepochyningoipochy;ha katumávapikoikatuoñembo’yenvidiarenondépe?
5Iporãveñamongavajuabiertapemborayhuñemigui
6Fielha’eumiheridapeteĩangirũrehegua;hakatupeteĩ enemigoohetũñembotavy.
7Peángahenyhẽvaombojeguarupeteĩeíraryru;hakatu peángaiñembyahýivapeĝuarãopamba’eiróvaijuky
8Guyraojereháichaijyvykuégui,upéichaaveipeteĩ kuimbaʼeojerevaʼekuehendaguégui
9Pemba'eryakuãporãhahyakuãporãvaombovy'añane korasõme,upéichaaveipekuimba'eangirũhe'ẽasýva oñemoñe'ẽporãrupi
10Neirũhanderuangirũ,anirehejareiAnireikene ryke'yrógapendejehasaasyárape,iporãvéguinerapicha hi'aguĩvapeteĩermánomombyryguágui
11Cheraʼy,iñaranduhaembovyʼachekorasõ,ikatu haguáichaambohováipechemotĩvape.
12Peteĩkuimbaʼeiñarandúvaohecharaẽpembaʼevai,ha okañy;hakatuumisimpleohasa,haojekastiga
13Pejagarraijaopeteĩextranhéropeguarã,ha peñekomprometepeteĩkuñaextranhérorehehápe
14Peohovasávaiñamígopeiñeʼẽhatã,opuʼãvopyhareve pyte,ojeipapavaʼerãchupepeteĩmaldisiónramo.
15Pehoʼamemepeteĩáraokytereívapehapeteĩkuña oñorairõvaojoguaite
16Oimeraẽomokañývachupe,omokañyyvytuhaipo akatúaryakuãporã
17Iérroombohapeiérro;upéichapeteĩkuimbaʼe ombohapeiñamígorova.
18Oñongatúvaígomátaho'útahi'a,upéichapeoha'arõva ijárapeoñemomba'eguasúta.
19Ypehovaombohováiháichahovape,upéichaavei yvypórakorasõyvypórape
20Infiernohañehundiarakaʼevenoñemyenyhẽi;upévare yvypóraresaaraka’evenoñekontentái.
21Ojoguapembaʼyruoñembojeheʼávaplátape,hape hornoóropeguarãupéichaaveipeteĩkuimbaʼe oñemombaʼeguasuhaguachupe
22Rembotavýramojepepeteĩitavývapetrígoapytépepeteĩ ryguasurupiʼa,ndoipeʼamoʼãichuguiitavy.
23Eñehaʼãmbaitereikuaambaʼéichapaoĩneovechakuéra, haemañaporãnevakakuérare
24Periquezandaha'éiopaáraguarã,hapekoróna oaguantapikoopañemoñarepeve?
25Peñanaojekuaa,hakapi'iipiro'yvaojehechauka,ha ka'avoyvytypeguaoñembyaty.
26Umiovecharaʼyningoneaorã,haumikavararepype ñúre.
27Hareguerekótakavarakambyhenyhẽvanerembi'urã, nderógarembi'urãhanekuñataĩrembi'urã
MOAKÃHA28rehegua
1Umiiñañávaokañyavavendopersegírijave,haumi hekojojávakatuipy'aguasuleónicha
2Peteĩtetãrembiapovaikuérehetaoĩumimburuvicha,ha peteĩkuimba'eoikuaahaoikuaávarupiveipukuvéta.
3Peteĩkuimbaʼemboriahuombohasaasýva imboriahúvape,haʼetepeteĩamaguasundohejáivahiʼupy 4Umiohejávapeléiomombaʼeguasuumiiñañávape,péro umiokumplívapeléioñorairõhendivekuéra
5Umiiñañávanoñandúipehuísio,haumiohekáva Ñandejárapekatuoikuaaopambaʼe.
6Iporãvepemboriahuoguatávahekojojápe,pe hekovaívagui,ipirapirehetávajepe
7Peoñangarekóvapeléireheningopeteĩtaʼýra iñarandúva,péropeomotĩvaumikuimbaʼeipyʼahatãva ndive,omotĩitúvape
8Peusurahagananciahekopeʼỹvarupiveombohetavéva imbaʼerepy,ombyatyvaʼerãpeoiporiahuverekóvape imboriahúvape
9Peombojerevaʼekueijapysaohenduhaguapeléi, iñemboʼejepehaʼétapeteĩmbaʼeoporombojeguarúva
10Ombotavývaumihekojojávapetapevaípe,ho'áta ijyvykuápe.
11Pekuimbaʼeipirapirehetávaiñaranduningo oñemombaʼeguasu;Pemboriahuiñaranduvakatuoheka chupe.
12Umihekojojávaovy'ajave,tuichaoñemomba'e,haumi iñañávaopu'ãvove,peteĩkuimba'eokañy
13Peojaho'ívahembiapovaikuendohupytýimba'eve,ha peomombe'úvahaohejávaoiporiahuverekóta
14Ovy'apekuimba'eokyhyjévatapiaite,hapeomohatãva ikorasõho'átamba'evaípe.
15Peteĩleónokororõvaicha,hapeteĩosoopyrũvape upéichaaveipeteĩmburuvichaañatetãmboriahuári 16Pemburuvichanoñandúivaningotuichaoporojopy vaíva,hapendochaʼéivapembaʼepohýire,ipukútahiʼára 17Peteĩkuimbaʼeojapóvaviolénsiaoimeraẽpersóna ruguyrehe,okañýtapeyvykuápe;aniavaveojokochupe. 18Oikótavahekópe,ojesalváta,hapehekovaívahape katuhoʼátasapyʼaitépe.
19Peoñemitỹvaijyvýpeoguerekótahetambuja,hape osegívaumimba'ereirapykuérioguerekótaimboriahu
20Peteĩkuimbaʼejeroviahahenyhẽtahetavendisión,péro peipirapirehetávapyaʼe,ndoikomoʼãiinosénte.
21Naiporãiñamombaʼeumipersónape,pórkepeteĩpan pehẽngueojagarráta
22Pepyaʼeipirapirehetáva,hesaaña,hanopenáioútaha hiʼárimboriahu
23Uperireojahéipeteĩkuimbaʼépe,oguerohoryvétape oñembohorývaguiiñeʼẽme
24Omondávaitúvatérãisýpe,hahe'i:Ndaha'éipeteĩ mba'evai.upéichaaveipeteĩohundívairũ.
25Peipy'aguasúvaomopu'ãñorairõ,hapeojeroviáva Ñandejárarekatuikyráta
26Peojeroviávaikorasõmeitavy,hapeoikóvaiñarandúpe katuojesalváta.
27Peome'ẽvamboriahúpendofaltamo'ãi,hape omokañývahesaoguerekótahetamaldición.
28Umiiñañávaopu'ãvove,yvypóraokañy,haoñehundi vove,hekojojávahetave
MOAKÃHA29rehegua
1Pe,pyʼỹinteojejahéiramochupe,omohatãvaijajúra, oñehundítasapyʼa,haupévaoñepohanoʼỹre
2Umihekojojávaoguerekojavemburuvicha,tetãygua ovy'a,iñañávakatuoisãmbyhyjave,tetãoñembyasy.
3Peohayhúvaarandu,ovy'aitúvape,hapeomoirũvakuña rekovaindivekatuoipuruimba'erepy
4Mburuvichaguasuohusgarupiomopyendapeyvy,hape orrecibívajopóikatuoity
5Peteĩkuimbaʼeoguerohoryhapichápe,oipysopeteĩrred ipyrehe.
6Pekuimbaʼeañahembiapovaívapeoĩpeteĩñuhã,pe hekojojávakatuopurahéihaovyʼa
7Pehekojojávaojesarekoimboriahúvarehe,haiñañáva katundoikuaáiupéva
8Umioporombohorývaomoingeñuhãmepeteĩtávape,ha umiiñarandúvakatuomboykeipochy.
9Peteĩiñarandúvaoñorairõramopeteĩitavývandive, ipochytérãopuka,ndaipóripytu'u
10Umihuguypochývandocha'éiumihekojojávare,ha umihekojojávakatuohekahi'ánga
11Itavývaomombe'uopamba'eiñakãme,haiñarandúva katuoñongatuuperirepeve.
12Peteĩmburuvichaohendúramojapu,enterove isiervokuéraiñaña
13Mboriahuhaoporombotavývaojojuhuoñondive, Ñandejáraohesapemokõivéva
14Perréiohusgávajeroviahápeumiimboriahúvape,itróno oñemopyendapátaopaáraguarã.
15Pevastónhañembohoryome'ẽarandu,peteĩmitã ojehejávaijehekatuomotĩisýpe
16Umiiñañávahetavévo,hetavehembiapovaíva,haumi hekojojávakatuohechátaho'aha
17Ekorrehinderaʼýpe,hahaʼenembopytuʼúta;heẽ,haʼe omeʼẽtavyʼaneánga.
18Ndaiporihápevisión,pepuévlooñehundi,pérope okumplívapeLéi,ovyʼa
19Tembiguáipenoñekorrehimo'ãiñe'ẽrupive,ontende ramojepenombohováimo'ãi
20¿Rehechápapeteĩkuimbaʼeipyaʼévaiñeʼẽme?oĩve esperanzapeteĩitavývaguichugui
21Peomongakuaaporãvahembiguáipeimitãguive, ipukuvétachuguiitaʼýra
22Peteĩkuimbaʼeipochývaomopuʼãñorairõ,hapeteĩ ipochývahetahembiapovai
23Peteĩkuimba'eoñemomba'eguasúvaomomichĩtachupe, haoñemomba'eguasuomomba'eguasútaumiiñumíldevape ijespíritupe
24Oimeraẽvamondahandivendocha'éihi'ángarehe, ohenduoñemaldesihanoñe'ẽihese
25Yvypórakyhyjeogueruñuhã,hapeojeroviáva Ñandejárare,opytaporãta.
26Hetaoĩohekávamburuvichamborayhu;Tupã Ñandejáraguiouha'epeteĩtekojoja
27Pehekojojávaningoombojeguaruumihekojojáva,ha pehekojojávatapére,iñañávaombojeguaru.
MOAKÃHA30rehegua
1Jaquera'yAgurñe'ẽ,pemaranduñe'ẽ:pekuimba'ehe'i Itiel-pe,ItielhaUcal-pe
2Cheningochepyʼahatãveoimeraẽkuimbaʼégui,ha ndarekóipeteĩkuimbaʼeentendimiento
3Cheniaaprendearandu,nindaikuaáipeimarangatúva 4Mávapikoojupiyvágape,térãoguejy?mávapiko ombyatyyvytuijyvaári?mávapikoojokuapeypeteĩao reheve?mávapikoomopyendaopayvyrembe'y? mba'éichapahérahamba'éichapahéraita'ýra,ikatúramo remombe'u?
5OpaÑandejárañeʼẽipotĩ,haʼepeteĩeskúdoumi ojeroviávapeguarãhese
6Anirembojoapyiñeʼẽre,anihaguahaʼendejaʼo,ha ojejuhundejapuha.
7Mokõimbaʼeajerurendéve;anipenegachéveumíva amanomboyve
8Pemomombyrýkecheheguiumimbaʼereihajapu,ani pemeʼẽchévemboriahunimbaʼerepychemongaru tembi’uokonvenivévachéveĝuarã:
9Aníkenacherenyhẽhaanegandévehahaʼe:“¿Máva pikoÑandejára?”térãanihaguachemboriahu,haamonda, haajagarrareicheTupãréra
10Anirembojapeteĩtembiguáipeijárandive,anihagua ndemaldesi,harejekuaandekulpávle
11Oĩpeteĩgeneraciónomaldeciitúvape,handohovasái isýpe.
12Oĩpeteĩgeneraciónipotĩvahesarenondépe,ha upéicharõjependojejohéiikyʼágui
13Oĩpeteĩgeneración,¡Ajépaijyvatehesakuéra!hahesa ryruojeipysoyvate
14Oĩpeteĩhenerasión,hatĩojoguakysepuku,hahatĩjyva ojoguávakyse,hoʼuhaguaumiimboriahúvapekoyvyape ári,haumioikotevẽvapeyvyporakuéraapytégui
15Pekavajuoguerekomokõitajýra,osapukáiva:“Eme’ẽ, eme’ẽ”.Oĩmbohapymba'earaka'evenoñekontentáiva,heẽ, irundymba'ehe'i:Ha'esuficiente
16Pesepultúra;hapetyekueestéril;peyvyhenyhẽvaygui; hapetatande'íriva:“Oĩporã”.
17Petesaoñembohoryitúvarehaodespreciávaiñeʼẽrendu isýpe,umikuervooĩvapeñúmeoipeʼátahaumiágilaraʼy hoʼúta.
18Oĩmbohapymbaʼehechapyrãitereívachéveguarã,heẽ, irundychendaikuaáiva.
19Yvágapepeteĩágilarape;mbóirapepeteĩitaári;peteĩ ygarapeyguasumbytépe;hapeteĩkuimbaʼeorekóvapeteĩ tembiguáirape
20Péichaoikopeteĩkuñaoporomoakãratĩva;ha'eokaruha omokãijuruhahe'i:Ndajapóimba'eveivaíva
21Mbohapymba'érekoyvyopyrũhairundymba'e ndaikatúivaogueropu'aka
22Tembiguáioisãmbyhyvovehapeteĩitavývahenyhẽ voveso’ógui;
23Peteĩkuñaombojeguarúvaomendavovehapeteĩ tembiguáihaijáraheredero
24Oĩirundymba'emichĩvakoyvyapeári,hakatu iñarandueterei
25Umiryguasuhaʼepeteĩpuévlonaimbaretéiva, upéicharõjepehaʼekuéraombosakoʼihiʼupyarahakujave; 26Umikoníningopeteĩpuévloikangynte,upéicharõjepe ojapochuguikuérahógaitakuápe;
27Umitukuʼindoguerekóirréi,upéicharõjepeosẽ enterovévaatyguasúpe
28Pearañaojagarraiporupivehaoĩumirréipalásiope
29Oĩmbohapymbaʼeohoporãva,heẽ,irundyiporãjaha.
30Leónimbaretevévamymbaapytégui,handojevýiavave rehehápe
31Peteĩgalgo;anhekavaraavei;hapeteĩrréi,ndaipóri opuʼãvahese
32Rejapóramotavyreñemopuʼãvo,térãreimoʼãramo ivaíva,emoĩndepondejuruári
33Añetehápepekambyñemonguʼeosẽmantéka,hape ryguasuryruoguenohẽtuguy.
MOAKÃHA31rehegua
1MburuvichaguasuLemuelhe'iva'ekue,peprofesíaisy ombo'eva'ekuechupe
2Mba'epiko,chera'y?hamba'epiko,cheretera'y?ha mba'e,cheñe'ẽme'ẽra'y?
3Aniremeʼẽnembaretekuñanguérape,ninerape ohundívaperréikuérape.
4Ndahaʼéiumirréipeguarã,oLemuel,ndahaʼéiumirréipe guarãhoyʼuvíno;nimburuvichakuérapeguarãmba'yru mba'e.
5Anihaguãhoy'uhikuái,hesaráipeLéigui,haomboyke pehuísiopeteĩvaumiohasaasývape
6Pemeʼẽvevídapohýipeoñehundívape,hapemeʼẽvíno umiipyʼahatãvape
7Tokaʼu,hahesaráiimboriahúgui,haanivémaimanduʼa umimbaʼehasývare.
8Eipeʼandejuruumiiñeʼẽngúvapeguarãopaumi oñenombravaʼekueoñehundihagua
9Eipeʼandejuru,ehusgatekojojápehaeñeʼẽumi imboriahúvahaoikotevẽvare
10¿Mávapikoikatuotopapeteĩkuñahekoporãva?Iprecio nikomombyryveumirubígui.
11Iménapyʼaiteguiveojeroviahese,hanoikotevẽi mbaʼeve
12Haʼeojapótachupeiporãvahandojapóiivaívaoikove ajapukukue
13Ha'eohekalanahalíno,haomba'apoipópe
14Haʼeojoguaumikomersiántevárkope.mombyryguive ogueruhembi'u
15Pyharegueteriopu'ãhaome'ẽtembi'uhogayguakuérape hakuñataĩmetembi'u
16Ha'eohechapeteĩkokuehaojogua,ipópeyvareheve oñotỹparralty
17Ha'eoñapytĩilomombaretereheve,haomombarete ijyva
18Ha'eohechakuaaimba'erepyiporãha
19Haʼeomoĩipopehusoári,haipoojokopevastón
20Haʼeoipysoipoimboriahúvape;heẽ,oipysoipo oikotevẽvape.
21Ha'endokyhyjéipenieve-guihógapeguarã,opavave hógapeoñemondepytã
22Ha'eojapoijeheumiku'atapiz-gui.ijaoningosedaha púrpura
23Iménapeojekuaaumiokẽme,oguapyjaveumianciano upetetãmeguaapytépe.
24Ha'eojapolínoiporãvahaovendehaome'ẽcinturón ñemuhárape.
25Mbaretehañemombaʼeguasuhaʼeijao;haovyʼátaára oútavape
26Haʼeoipeʼaijuruarandureheve;haiñeʼẽmeoĩpeléi pyʼaporãrehegua.
27Ha'eoma'ẽporãhogaguaraperehe,hando'úimbujape ocioso
28Itaʼyrakuéraopuʼãhaohenóichupeojehovasáva;iména avei,haha'eomomba'eguasuchupe
29Hetatajýraojapotekoporã,handekatu remomba'eguasuopavavépe
30Pemborayhuningoombotavy,hapeiporãvandovaléi mba'everã,kuñaokyhyjévaÑandejáraguikatu oñemomba'eguasúta
31Peme'ẽchupeipópeyva;hatomombaʼeguasuchupe umiokẽmeumihembiapotee.
