3Makkabeeën
HOOFDSTUK1
[1]ToenPhilopatorvandegenendieterugkeerdenvernam datdegebiedendiehijhadgecontroleerd,doorAntiochus wareningenomen,gafhijbevelenaanalzijnstrijdkrachten, zowelinfanteriealscavalerie,namzijnzusterArsinoëmee enmarcheerdenaarderegiobijRaphia,waarde aanhangersvanAntiochusgelegerdwaren.
[2]MaareenzekereTheodotus,vastbeslotenomhetplan dathijhadbedachttenuitvoertebrengen,namhetbeste vandePtolemaïschewapensmeediehemeerderwaren uitgereiktenstak'snachtsovernaardetentvan Ptolemaeus,metdebedoelinghemeigenhandigtedoden endaarmeeeeneindetemakenaandeoorlog.
[3]MaarDositheus,bekendalsdezoonvanDrimylus,een Joodvangeboortedielatervanreligieveranderdeen afstaptevandevoorouderlijketradities,haddekoning weggeleidengeregelddateenbepaaldeonbeduidendeman indetentzouslapen;enzobleekdatdezemandewraak opzichnamdiebedoeldwasvoordekoning.
[4]Toenereenbitterestrijdontstondendezakenzich eerderinhetvoordeelvanAntiochusontwikkelden,ging Arsinoëmetgeweeklaagentranennaardetroepen,haar lokkenhelemaalindewar,envermaandehenomzichzelf enhunkinderenenvrouwendapperteverdedigen,en beloofdehenelktweeminasgoudtegevenalszedestrijd zoudenwinnen
[5]Enzogebeurdehetdatdevijandindestrijdopde vluchtwerdgeslagenenerookveelgevangenenwerden gemaakt
[6]Nuhijhetcomplothadverijdeld,beslootPtolemaeusde naburigestedentebezoekenenhenaantemoedigen.
[7]Doordittedoenendoorhunheiligeomheiningente begiftigenmetgeschenken,versterktehijhetmoreelvan zijnonderdanen.
[8]OmdatdeJodeneenaantalvanhunraadsledenen oudstenhaddengestuurdomhemtebegroeten,hem welkomstgeschenkentebrengenenhemtefeliciterenmet watergebeurdwas,washijdestemeerbereidomhenzo snelmogelijktebezoeken.
[9]NadathijinJeruzalemwasaangekomen,brachthij offersaandeallerhoogsteGodenbrachtdankoffers,en deedwatpassendwasvoordeheiligeplaats.Toenhijde plaatsbinnenkwamenonderdeindrukwasvande voortreffelijkheidendeschoonheidervan,
[10]Hijverwonderdezichoverdegoedeordeindetempel enkreeghetverlangenomhetallerheiligstebinnentegaan
[11]Toenzijzeidendatditnietwastoegestaan,omdat zelfsledenvanhuneigenvolkernietmochtenbinnengaan, zelfsnietallepriesters,maaralleendehogepriester,die bovenallenuitsteeg,enhijslechtseenmaalperjaar,wasde koninggeenszinsovertuigd.
[12]Zelfsnadatdewetaanhemwasvoorgelezen,hieldhij nietoptebewerendathijnaarbinnenmoestgaan,enzei: ‘Zelfsalsdiemannenvandezeeerwordenberoofd,mag datmijnietoverkomen’
[13]Enhijvroegzichafwaaromniemandhemdaarhad tegengehouden,ooknietbijelkeanderetempeldiehij binnenging
[14]Eniemandzeionnadenkenddathetverkeerdwasom ditalseentekenopzichzelftebeschouwen
[15]‘Maaralsditeenmaalisgebeurd,’zeidekoning, ‘waaromzouikdannietbinnenmogengaan,ofzedatnu willenofniet?’
[16]Toenwierpendepriesterszichinalhungewadenter aardeensmeektendeoppersteGodomhulpindehuidige situatieenomdegewelddadigheidvanditkwadeplanafte wenden,enzijvuldendetempelmetgeschreeuwentranen; [17]Endegenendieindestadachterblevenraaktenin beroeringenhaasttenzichnaarbuiten,inde veronderstellingdaterietsgeheimzinnigsgebeurde.
[18]Demaagdendieinhunkamerswarenopgesloten, sneldenmethunmoedersnaarbuiten,bestrooidenhunhaar metstofenvuldendestratenmetgekreunengeweeklaag.
[19]Devrouwendiekortdaarvoorwarenaangekleedvoor hethuwelijk,verlietendebruidskamersdievoorde echtverbinteniswareningerichtenverwaarloosdende gepastekuisheiddoorineenwanordelijkemenigtesamen tekomenindestad
[20]Moedersenvoedsterslietenhierendaarzelfs pasgeborenkinderenachter,sommigeninhuizenen anderenopstraat,enzonderomtekijkenverdrongenze zichbijdeallerhoogstetempel.
[21]Desmeekbedenvandedaarverzameldemannen warenverschillendvanwegedegoddelozeplannenvande koning.
[22]Bovendienzoudestoutmoedigsteonderdeburgersde voltooiingvanzijnplannenofdevervullingvanzijn beoogdedoelniettolereren
[23]Zeriepenhunmakkerstoedatzedewapensmoesten opnemenenmoedigmoestenstervenvoorde voorouderlijkewet,enveroorzaakteneenaanzienlijke verstoringindeheiligeplaats;ennauwelijks tegengehoudendoordeoudemannenendeoudsten,namen zehuntoevluchttotdezelfdesmeekbedenalsdeanderen.
[24]Ondertussenwasdemenigte,netalsvoorheen,bezig metgebed,
[25]terwijldeoudstenbijdekoningopverschillende manierenprobeerdenzijnarrogantegeestteveranderenvan hetplandathijhadbedacht.
[26]Maarhijsloeginzijnarrogantienergensachtopen begonnudichterbijtekomen,vastbeslotenomhet bovengenoemdeplantoteengoedeindetebrengen.
[27]Toendegenendiebijhemwarenditzagen,keerdenzij zichsamenmetonsvolkomenriepenHemaandiealle machtheeftomhenteverdedigenindehuidigenood,en zijmoestendezeonwettigeenhooghartigedaadnietover hethoofdzien
[28]Hetvoortdurende,hevigeeneensgezindegeschreeuw vandemenigteresulteerdeineenimmenseopschudding; [29]Wanthetleekalsofnietalleendemensen,maarook demurenendeheleaardeeromheenechoden,want inderdaadverkozenallenopdatmomentdedoodbovende ontheiligingvandeplaats
HOOFDSTUK2
[1]ToenbaddehogepriesterSimon,terwijlhijmetzijn gezichtnaarhetheiligdomstond,zijnknieënbuigenden zijnhandenmetkalmewaardigheiduitstrekkend,het volgende:
HOOFDSTUK3
[1]Toendegoddelozekoningdezesituatiebegreep,werd hijzowoedenddathijnietalleenwoedendwerdopde JodendieinAlexandriëwoonden,maarnogbitterder vijandigstondtegenoverdegenendieophetplatteland woonden;enhijgafbeveldatallenonmiddellijkopéén plaatsmoestenwordenverzameldenopdemeestwrede wijzeterdoodmoestenwordengebracht
[2]Terwijldezezakenwerdenvoorbereid,verspreiddezich eenvijandiggeruchttegenhetJoodsevolkdoormannen diesamenspandenomhenkwaadtedoen,waarbijzeals voorwendselgavendatzeanderenbelettenhungewoonten nateleven
[3]DeJodenblevenechtergoedewilenonwankelbare loyaliteitjegensdedynastiebehouden;
[4]MaaromdatzijGodaanbadenenzichnaarzijnwet gedroegen,hieldenzijzichafzijdigwatbetreftvoedsel Omdieredenkwamenzijbijsommigenalshatelijkover;
[5]Maaromdatzijhunlevensstijlversierdenmetdegoede dadenvanoprechtemensen,werdenzijineengoedenaam gevestigdonderallemensen.
[6]Nietteminschonkendemensenvanandererassengeen aandachtaanhungoededienstenaanhunnatie,waarover onderiedereenwerdgesproken;
[7]Inplaatsdaarvanroddeldenzeoverdeverschillenin eredienstenvoedsel,enbeweerdendatdezemensennoch loyaalwarenaandekoning,nochaanzijnautoriteiten, maarvijandigenfelgekanttegenzijnregeringZegaven hendusgeengewoonverwijt
[8]DeGriekenindestad,hoewelhengeenenkelonrecht wasaangedaan,warennietsterkgenoegomhentehelpen toenzeeenonverwachteopschuddingzagenronddeze mensenendemenigtediezichplotselingvormde,wantze leefdenondertirannieZeprobeerdenhentetroosten, omdatzebedroefdwarenoverdesituatieenverwachtten datdezakenzoudenveranderen;
[9]Wantzo’ngrotegemeenschapmagnietaanhaarlot wordenovergelatenalszegeenenkeleovertredingheeft begaan.
[10]Enreedshaddensommigenvanhunburen,vrienden enzakenrelatieseenaantalvanheninbeslotenkringapart genomenenbeloofdhentebeschermenenzichernstigerin tespannenomhentehelpen
[11]Toenschreefdekoning,pochendoverzijnhuidige goedefortuin,enzonderrekeningtehoudenmetdemacht vandeoppersteGod,maarervanuitgaandedathij voortdurendinhetzelfdedoelzouvolharden,dezebrief tegenhen:
[12]KoningPtolemaeusPhilopatoraanzijngeneraalsen soldateninEgypteenalzijndistricten:groetenengoede gezondheid.
[13]Hetgaatgoedmetmijenonzeregering
[14]ToenonzeexpeditieinAziëplaatsvond,zoalsuzelf weet,werddezevolgensplanvoltooiddoorde weloverwogenalliantievandegodenmetonsindestrijd,
[15]enwijoverwogendatwijdevolkendieinCoele-Syrië enFeniciëwoonden,nietdoordekrachtvandespeer zoudenregeren,maardatwijhenmetclementieengrote welwillendheidzoudenkoesterenenhengraaggoed zoudenbehandelen
[16]Entoenwijzeergroteinkomstenhaddenverleendaan detempelsindesteden,kwamenwijooknaarJeruzalem engingenopomdetempelvandatgoddelozevolkteeren, datnooitophoudtmetzijndwaasheid.
[17]Zijaanvaarddenonzeaanwezigheidmetwoorden, maaronoprechtmetdaden,wanttoenwijvoorsteldenhun innerlijketempelbinnentegaanendezeteerenmet prachtigeenzeermooieoffers,
[18]Zewerdenmeegesleeptdoorhuntraditionele verwaandheidenslotenonsuitvandetoegang;maarde uitoefeningvanonzemachtwerdhunbespaarddankzijde welwillendheiddiewijjegensallenhebben
[19]Doorhunopenlijkekwadewiljegensonsteblijven tonen,wordenzijdeenigenonderallevolkerendiehun hoofdhooghoudeninweerwilvankoningenenhuneigen weldoeners,ennietbereidzijnomwelkeactiedanookals oprechttebeschouwen
[20]MaartoenwijalsoverwinnaarsinEgypteaankwamen, hebbenwijonsaangepastaanhundwaasheidengedaan watbetaamt,aangezienwijallevolkenmetwelwillendheid behandelen
[21]Onderanderehebbenwijaanallenonzeamnestie jegenshunlandgenotenhierbekendgemaakt,zowel vanwegehunbondgenootschapmetonsalsvanwegede tallozezakendiehunvanafhetbeginruimhartigwaren toevertrouwd;enwijhebbenhetgewaagdeenverandering teweegtebrengendoortebesluitenhenwaardigteachten voorhetAlexandrijnseburgerschapenhendeeltelaten nemenaanonzeregulierereligieuzerituelen
[22]Maarinhunaangeborenkwaadaardigheidhebbenze ditineentegengesteldegeestopgevatenhetgoedeveracht. Omdatzevoortdurendtothetkwadeneigen,
[23]Zewijzennietalleenhetonschatbareburgerschapaf, maarverfoeienook,zoweldoorhunwoordenalsdoorhun stilzwijgen,deweinigenonderhendieonsoprechtgezind zijn;inelkesituatievermoedenze,overeenkomstighun schandelijkelevenswijze,heimelijkdatweonsbeleid spoedigzullenveranderen
[24]Daaromhebbenwij,doordezeaanwijzingenvolledig overtuigddatzijonsinalleopzichtenslechtgezindzijn, voorzorgsmaatregelengenomenomtevoorkomendat,als erlaterplotselingonrusttegenonszouontstaan,wijdeze goddelozemensenalsverradersenbarbaarsevijanden achteronzerugzoudenhebben
[25]Daaromhebbenwijbevolendatu,zodradezebrief aankomt,degenendieonderuleven,methunvrouwenen kinderen,naaronstoemoetsturenmetbeledigendeen hardvochtigebehandelingensteviggeboeidmetijzeren boeien,omdezekereenschandelijkedoodteondergaan dievijandenpast
[26]Wantwanneerdezeallengestraftzijn,zijnwijer zekervandatderegeringvooronszelfvoorderesterende tijdingoedeordeenindebestestaatzalzijn
[27]MaariedereendieeenvandeJodenonderdakverleent, eenoudemanofeenkindofzelfseenbaby,zalmetde meestafschuwelijkemartelingenterdoodwordengebracht, samenmetzijngezin.
[28]Iedereendiebereidisinlichtingenteverstrekken,zal debezittingenvandegenediedestrafondergaatontvangen, alsmedetweeduizenddrachmenuitdekoninklijkeschatkist, enzalinvrijheidwordengesteld
[29]ElkeplaatsdiewordtontdektenwaareenJood verblijft,moetontoegankelijkwordengemaaktenmetvuur wordenverbrand,enzalvooraltijdnuttelooswordenvoor enigsterfelijkwezen.
[30]Debriefisindebovenstaandevormgeschreven.
HOOFDSTUK4
[1]Overalwaarditbesluitwerdaangenomen,werdeen feestmaalopkostenvandestaatvoordeheidenen georganiseerd,metgejuichenblijdschap,wantde diepgeworteldevijandschapdieallanginhungedachten leefde,werdnuduidelijkenopenlijkuitgesproken.
[2]MaaronderdeJodenwaservoortdurendgerouw, geweeklaagengehuilondertranen;overalbranddehun hartenzijzuchttenvanwegedeonverwachtevernietiging dieplotselingoverhenwasbesloten
[3]Inwelkewijkofstad,ofwelkebewoonbareplaats überhaupt,ofwelkestratenwasernietsprakevanrouwen geweeklaagomhen?
[4]Wantmetzo’nhardeenmeedogenlozegeestwerdenze allemaaltegelijkdoordegeneraalsindeverschillende stedenweggestuurd,datzelfssommigevanhunvijanden, bijhetzienvanhunongewonestraffen,het gemeenschappelijkevoorwerpvanmedelijdenvoorhun ogenwaarnamen,nadachtenoverdeonzekerheidvanhet levenentranenvergotenomdemeestellendigeverdrijving vandezemensen.
[5]Wanteenmenigtegrijzeoudemannen,traagenkrom vanouderdom,werdweggeleid,gedwongenomsnelte marcherendoordegewelddadigheidwaarmeezeopzo'n schandelijkemanierwerdenvoortgedreven
[6]Enjongevrouwendiezojuistdebruidskamerwaren binnengegaanomhethuwelijksleventedelen,wisselden vreugdeinvoorgeweeklaag,hunmetmirregeurendehaar besprenkeldmetas,enwerdenongesluierdweggevoerd, allentezameneenklaagzangaanheffendinplaatsvaneen bruiloftslied,omdatzeverscheurdwerdendoordeharde behandelingdoordeheidenen
[7]Geboeideninhetopenbaarwerdenzemetgeweld meegesleurdtotaandeinschepingsplaats
[8]Hunechtgenoten,indebloeivanhunjeugd,hun nekkenomwondenmettouweninplaatsvanmet bloemenkransen,brachtenderesterendedagenvanhun huwelijksfeestdoorinweeklachtinplaatsvanin vrolijkheidenjeugdigefestiviteiten,terwijlzededood vlakvoorzichzagen
[9]Zewerdenalswildedierenaanboordgebracht, gedrevenonderdedwangvanijzerenbanden;sommigen werdenmethunnekvastgebondenaandebankenvande boten,anderenhaddenhunvoetenvastgezetmet onbreekbareboeien,
[10]enbovendienwerdenzeopgeslotenondereenstevig dek,zodatze,methunogenintotaleduisternis,gedurende dehelereiseenbehandelingzoudenondergaandie verradersbetaamt
[11]ToendezemannennaardeplaatsgenaamdSchedia warengebrachtendereiswasvoltooidzoalsdekoninghad bevolen,gafhijbeveldatzemoestenwordenopgeslotenin hethippodroomdatmeteenmonsterlijkeommuringvoor destadwasgebouwd,endatzeergeschiktwasomheneen opvallendschouwspeltelatenzijnvooriedereendie
terugkeerdenaardestadenvoordegenendievanuitdestad hetplattelandopgingen,zodatzegeencontactkonden makenmetdetroepenvandekoningenopgeenenkele manierkondenbewerendatzezichbinnenhetcircuitvan destadbevonden.
[12]Toenditgebeurdwas,hoordedekoningdatde stadsgenotenvandeJodenvaakinhetgeheimuitgingen omhetschandelijkeongelukvanhunbroederstebetreuren. [13]bevalinzijnwoededatdezemannenopprecies dezelfdemanierzoudenwordenbehandeldalsdeanderen, zonderookmaarééndetailoverhunstrafwegtelaten [14]Hetheleraszouindividueelwordengeregistreerd,niet voordezwarearbeiddiehierbovenkortisgenoemd,maar omtewordengemarteldmetdemisdadendiehijhad bevolen,enuiteindelijkbinnenderuimtevanéénenkele dagtewordenvernietigd.
[15]Deregistratievandezemensenwerddaarommet grotehaastenijveruitgevoerd,vanafzonsopgangtot zonsondergang,enhoewelzenietvoltooidwas,werdzena veertigdagenstopgezet
[16]Dekoningwasvoortdurendzeervervuldvanvreugde, terwijlhijfeestenorganiseerdetererevanalzijnafgoden, meteengeestdievervreemdwasvandewaarheidenmet eenprofanemond,terwijlhijstommedingenpreesdieniet eensinstaatzijnomtecommunicerenofiemandtehulpte komen,enhijsprakongepastewoordentegende allerhoogsteGod
[17]Maarnadeeerdergenoemdetijdlietende schriftgeleerdenaandekoningwetendatzenietlangerin staatwareneentellingvandeJodentehoudenvanwege hunontelbaremenigte.
[18]hoeweldemeestenvanhennoginhetlandwaren, sommigennoginhunhuizenwoondenenanderennogop deplaatsvanbestemmingwaren,wasdetaakvooralle generaalsinEgypteonmogelijk
[19]Nadathijhenernstighadbedreigdenhenervanhad beschuldigddatzewarenomgekochtomeen ontsnappingsroutetebedenken,washijerduidelijkvan overtuigddathetomeenontsnappingsrouteging [20]toenzebeweerdenenbewezendatzowelhetpapier alsdepennendiezegebruiktenomteschrijven,alop waren
[21]Maarditwaseendaadvandeonoverwinnelijke voorzienigheidvanHemdiedeJodenvanuitdehemel hielp
HOOFDSTUK5
[1]Toenwerddekoning,volkomenonbuigzaam,vervuld vanoverweldigendewoedeentoorn;daaromriephij Hermon,debewakervandeolifanten, [2]engafhemdevolgendedagdeopdrachtomalle olifanten–vijfhonderdingetal–teverdovenmetgrote handenvolwierookenveelonvermengdewijn,enomze, dierazendwarengewordendoordeovervloedige hoeveelheiddrank,naarbinnentedrijven,zodatdeJoden hunondergangtegemoetkondengaan.
[3]Nadathijdezebevelenhadgegeven,keerdehijterug naarzijnfeest,samenmetdegenenvanzijnvriendenen vanhetlegerdiebijzondervijandigstondentegenoverde Joden
[4]EnHermon,debewakervandeolifanten,voerdede bevelengetrouwuit.
[5]DedienarendieverantwoordelijkwarenvoordeJoden gingen'savondsnaarbuitenenbondendehandenvanhet ellendigevolkvastenzorgdenervoordatzedehelenacht inhechtenisbleven,indeovertuigingdathethelevolkzijn uiteindelijkevernietigingzouervaren
[6]WanthetleekvoordeheidenenalsofdeJodenzonder hulpwarenachtergelaten,
[7]omdatzeinhunboeienaanallekantenmetgeweld werdenopgeslotenMaarmettraneneneenstemdie moeilijktezwijgenwas,riepenzeallendeAlmachtige HeerenHeerservanallemacht,hunbarmhartigeGoden Vader,aan,biddend
[8]datHijmetwraakhetkwaadaardigeplantegenhenzal afwendenenhenopglorieuzewijzezalreddenvanhetlot datnuvoorhenisbereid
[9]Enhunsmeekbedesteegvurigopnaardehemel
[10]NadatHermonechterdemeedogenlozeolifantenhad verdoofdtotdatzegevuldwarenmeteengrotehoeveelheid wijnenverzadigdmetwierook,melddehijzichvroeginde ochtendopdebinnenplaatsomverslaguittebrengenaan dekoningoverdezevoorbereidingen
[11]MaardeHeerzonddekoningeendeelslaap,die weldaaddievanhetbeginaf,dagennacht,wordt geschonkendoordegenediehetschenktaanwiehijwil
[12]EndoordewerkingvandeHeerwerdhijovervallen doorzo'naangenameendiepeslaap,dathijvolledigfaalde inzijnwettelozevoornemenenvolledigwerd gedwarsboomdinzijnonbuigzameplan
[13]ToendeJodenhetvastgesteldeuurontvluchtwaren, prezenzijhunheiligeGodensmeektenHem,die gemakkelijkteverzoenenis,opnieuwomdemachtvan Zijnalmachtigehandtetonenaandehoogmoedige heidenen
[14]Maarnu,aangezienhetbijnahalverwegehettiende uurwas,zagdepersoondieverantwoordelijkwasvoorde uitnodigingendatdegastenverzameldwaren,liepnaarde koningtoeenstoottehemaan
[15]Entoenhijhemmetmoeitehadgewekt,weeshijhem eropdathetuurvanhetfeestmaalalvoorbijging,enhij deedhemverslagvandesituatie
[16]Nadatdekoninghieroverhadnagedacht,ginghijweer drinkenenbevaldeaanwezigenvoorhetbanketom tegenoverhemaanteliggen
[17]Toenditwasgebeurd,spoordehijhenaanzichoverte gevenaanfeestvreugdeenhethuidigedeelvanhetbanket vrolijkertemakendoornogmeertevieren.
[18]Nadathetfeestaleentijdjeaandegangwas,riepde koningHermonbijzicheneistemetscherpedreigementen tewetenwaaromdeJodentotopdedagvanvandaagin levenwarengebleven.
[19]Maartoenhij,metdesteunvanzijnvrienden,erop weesdathij,terwijlhetnognachtwas,dehemgegeven opdrachtvolledighaduitgevoerd,
[20]Dekoning,diebezetenwasdooreenwreedheiddie ergerwasdandievanPhalaris,zeidatdeJodenbaat haddenbijdeslaapvanvandaag,‘maar’,voegdehijeraan toe,‘bereidmorgenzonderuitsteldeolifantenopdezelfde maniervooropdevernietigingvandewettelozeJoden!’
[21]Toendekoninggesprokenhad,gavenalleaanwezigen eensgezindenmetvreugdehungoedkeuring,eniederging naarzijneigenhuis
[22]Maarzijbesteeddendetijdvandenachtnietzozeer aanslapen,maaraanhetbedenkenvanallerlei beledigingenvoordegenenvanwiezijdachtendatze gedoemdwaren
[23]Zodradehaanindevroegeochtendhadgekraaid, bewapendeHermondedierenenlietzedoordegrote zuilengangdrijven
[24]Demenigteindestadwasverzameldvoordituiterst zieligeschouwspelenwachttevolspanningophet aanbrekenvandedag.
[25]MaardeJodenstrekten,toenhunlaatsteademuitging, omdatdetijdwasverstreken,hunhandennaardehemeluit ensmeektenmetdemeesttranentrekkendesmeekbedenen treurigeklaagzangendeallerhoogsteGodomhen onmiddellijkopnieuwtehelpen
[26]Dezonnestralenwarennognietuitgestraald,enterwijl dekoningzijnvriendenontving,kwamHermonaanen nodigdehemuitomnaarbuitentekomen,wataangafdat watdekoningwenstegereedwasvooractie.
[27]Maartoenhijhetrapportontvingengetroffenwerd doordeongewoneuitnodigingomnaarbuitentekomen–hijwasimmersvolledigovermanddooronbegrip–vroeg hijwatderedenwaswaaromditzoijverigvoorhemwas gedaan
[28]DitwasdedaadvanGod,dieoveralledingenheerst, wanthijhadindegeestvandekoningdevergetelheid geplantvandedingendiehijeerderhadbedacht
[29]ToengavenHermonenallevriendenvandekoningte kennendatdedierenendestrijdkrachtengereedwaren:‘O koning,volgensuwvurigevoornemen’
[30]Maarbijdezewoordenwerdhijvervuldmeteen overweldigendewoede,omdatdoordevoorzienigheidvan Godzijnhelegeestindewarwasgeraaktmetbetrekking totdezezaken;enmeteendreigendeblikzeihij:
[31]Alsuwoudersofkinderenaanwezigwarengeweest, hadikvoorheneenrijkfeestmaalbereidvoordewilde diereninplaatsvanvoordeJoden,diemijgeenredentot klagengevenendieinbuitengewonemateeenvolledigeen standvastigeloyaliteitaanmijnvooroudershebbengetoond [32]Infeitezouuinplaatsdaarvanvanhetlevenzijn beroofd,alsergeengenegenheidwasontstaanuitonze gemeenschappelijkeopvoedingenuwnut
[33]Hermonwerdgeconfronteerdmeteenonverwachteen gevaarlijkebedreiging,enzijnogenbegonnentetrillenen zijngezichtbetrok.
[34]Devriendenvandekoninggliptenéénvooréénnors wegenstuurdenhetverzameldevolkweg,iedernaarzijn eigenbezigheid
[35]ToendeJodenhoordenwatdekoninghadgezegd, prezenzijdegeopenbaardeHeerGod,deKoningder koningen,wantookditwaszijnhulpdiezijhadden ontvangen
[36]Dekoningriepechterhetfeestopdezelfdemanier weerbijeenendrongerbijdegastenopaanomterugte kerennaarhunfeestviering
[37]NadathijHermonhadgeroepen,zeihijopdreigende toon:‘Hoeveelkeer,armestakker,moetikjeoverdeze dingenbevelengeven?
3Makkabeeën
[38]Rustdeolifantennunogeenkeeruitvoorde vernietigingvandeJodenmorgen!
[39]Maardebeambtendiemethemaantafelzaten, verwonderdenzichoverzijnonstandvastigheidvangeest enzeidenhetvolgende:
[40]Okoning,hoelangzultuonsnogopdeproefstellen, alsofwijidiotenzijn,doornuvoordederdekeertebevelen datzijvernietigdworden,endooruwbesluitindezezaak opnieuwintetrekken?
[41]Alsgevolgdaarvanisdestadinrepenroervanwege deverwachting;zeisvolmetmensenmassa'senlooptook voortdurendgevaargeplunderdteworden
[42]Hierophielddekoning,inalleseenPhalarisen vervuldvanwaanzin,geenrekeningmetdeveranderingen inzijngeestdiewarenontstaanterbeschermingvande Joden,enhijzwoereenonherroepelijkeeeddathijhen zonderuitstelterdoodzousturen,verminktdoordeknieën envoetenvandebeesten,
[43]enhijzouooktegenJudeaoptrekkenenhetsnelmet degrondgelijkmakenmetvuurenspeer,endoorde tempel,dievoorhemontoegankelijkwas,metdegrond gelijktemaken,zouhijdezesnelvooraltijdleegmaken vandegenendiedaaroffersbrachten
[44]Toenvertrokkendevriendenenofficierenmetgrote vreugdeensteldenvolvertrouwendestrijdkrachtenopop deplaatsenindestaddiehetmeestgeschiktwarenomde wachttehouden
[45]Toendedierendoordezeergeurigeteugenwijn gemengdmetwierookvrijwelineenstaatvanwaanzin warengebracht,omhetzomaartezeggen,enwaren uitgerustmetangstaanjagendeapparaten,zeide olifantenverzorger:
[46]kwamtegenzonsopgangdebinnenplaatsop–destad wasinmiddelsgevuldmetontelbaremensenmassa’sdie zichnaardehippodroomverdrongen–enspoordede koningaantotdekwestiedieaandeordewas
[47]Toenhijzijngoddelozegeestmeteendiepewoede hadgevuld,stormdehijmetvollekrachtsamenmetde dierennaarbuiten,indehoopmetonkwetsbaarhartenmet eigenogengetuigetezijnvandepijnlijkeenjammerlijke vernietigingvanhetgenoemdevolk
[48]EntoendeJodenhetstofzagenopwaaiendoorde olifantendiedepoortuitgingenendoordedaaropvolgende strijdkrachten,enookdoorhetvertrappenvandemenigte, enhetluideenluidruchtigelawaaihoorden,
[49]Zedachtendatdithetlaatstemomentvanhunleven was,heteindevanhunmeestellendigespanning,enterwijl zezichovergavenaangeweeklaagengekreunkustenze elkaar,omhelsdenzeverwantenenvieleninelkaarsarmen –oudersenkinderen,moedersendochters,enanderenmet baby'saanhunborstdiehunlaatstemelkdronken
[50]Ennietalleendit,maartoenzijdehulpoverwogendie zijeerderuitdehemelhaddenontvangen,wierpenzijzich eensgezindteraardeennamendebaby’svanhunborsten, [51]enriepmetzeerluidestem,terwijlhijdeHeerserover allemachtensmeekteomZichzelfteopenbarenengenadig voorhentezijn,terwijlzijnuaandepoortenvandedood stonden
HOOFDSTUK6
[1]ToengafeenzekereEleazar,dieberoemdwasonderde priestersvanhetland,dieeenhogeleeftijdhadbereikten zijnhelelevenmetalledeugdenwasversierd,deoudsten rondomhemopdrachtomtestoppenmethetaanroepen vandeheiligeGodenbadalsvolgt:
[2]Koningvangrotemacht,AlmachtigeGod,de Allerhoogste,diedehelescheppingmetbarmhartigheid bestuurt,
[3]Zie,Vader,naardenakomelingenvanAbraham,naar dekinderenvandeheiligeJakob,eenvolkvanuwgewijde erfdeel,datomkomtalsvreemdelingenineenvreemdland.
[4]Farao,metzijnovervloedaanstrijdwagens,devroegere heerservanditEgypte,verhevendoorwettelozebrutaliteit engrootspraak,hebtUsamenmetzijnarroganteleger vernietigddoorhetindezeeteverdrinken,terwijlUhet lichtvanUwbarmhartigheidoverhetvolkIsraëlhebtlaten schijnen.
[5]Sanherib,diejuichteoverzijnontelbarelegermacht,de onderdrukkendekoningvandeAssyriërs,diealmetzijn speerdemachtoverdehelewereldhadgekregenentegen uwheiligestadwasopgetrokken,terwijlhijwoordenvan smaadengrootspraaksprak,hebtuverbrijzeld,oHEER, enuwmachtaanvelevolkengetoond.
[6]DedriemetgezelleninBabylondiehunlevenvrijwillig aandevlammenhaddenovergegevenomgeenijdele dingentedienen,hebtuongedeerdgered,totophethaar toe,doordevurigeovenmetdauwtebevochtigenende vlamtegenalhunvijandentekeren
[7]Daniël,diedoorafgunstigelasterpraatteraardewerd geworpenvoordeleeuwenalsvoervoordewildedieren, hebtuongedeerdnaarhetlichtgebracht
[8]EnJona,diewegkwijndeindebuikvaneenenorm,uit dezeegeborenmonster,hebtU,Vader,overzijnhele familiegewaaktenhenongedeerdhersteld
[9]Ennu,jijdiehoogmoedhaat,debarmhartigeen beschermervanallen,openbaarjesnelaandeledenvan hetvolkIsraël,diedoordeverfoeilijkeenwetteloze heidenenmishandeldworden.
[10]Ookalzijnonzelevenstijdensonzeballingschap verstriktgeraaktingoddeloosheden,redonsuitdehand vandevijandenvernietigons,Heer,doorwelklotUook kiest
[11]Laatdeijdelstenniethunijdelhedenprijzenoverde ondergangvanuwgeliefdevolk,doortezeggen:Zelfshun godheefthennietgered
[12]MaarU,oEeuwige,dieallemachtenallekrachtbezit, waaknuoveronsenweesonsgenadig,diedoorde onverstandigebrutaliteitvandewettelozenopdewijzevan verradersvanhetlevenwordenberoofd
[13]Enlaatdeheidenenvandaagnogbevenvanangstvoor uwonoverwinnelijkemacht,ogeëerde,diedemachthebt omhetvolkvanJakobteredden
[14]Dehelemenigtevankinderenenhunouderssmekenu mettranen
[15]Laathetaanalleheidenvolkenduidelijkworden, HEER,datUmetonsbentendatUUwaangezichtniet vanonshebtafgewend,maarzoalsUgezegdhebt:‘Zelfs toenzijinhetlandvanhunvijandenwaren,hebIkhenniet verwaarloosd’,zomoetUhetdoen,HEER
[16]TerwijlEleazarzijngebedbeëindigde,arriveerdede koningbijhethippodroommetdebeestenenalde arrogantievanzijntroepen
[17]ToendeJodenditzagen,hievenzijluidekretenaan tenhemel,zodatzelfsdenabijgelegenvalleienervan weergalmdeneneenonbedwingbareangstoverhetleger brachten
[18]Toenopenbaardedeallerheerlijkste,almachtigeen wareGodzijnheiligaangezichtenopendedehemelse poorten,waaruittweeglorieuzeengelenmeteen angstaanjagenduiterlijkneerdaalden,zichtbaarvoor iedereenbehalvedeJoden
[19]Zijverzettenzichtegendelegersvandevijanden vervuldenhenmetverwarringenangst,enbondenhenvast metonwrikbareboeien
[20]Zelfsdekoningbegonlichamelijktesidderen,enhij vergatzijnsomberebrutaliteit
[21]Debeestenkeerdenzichomnaardestrijdkrachtendie henvolgdenenbegonnenhentevertrappenente vernietigen
[22]Toenveranderdedewoedevandekoningin medelijdenentranen,vanwegededingendiehijvan tevorenhadbedacht
[23]Toenhijhetgeschreeuwhoordeenzaghoeze allemaalindeafgrondstortten,begonhijtewenenenzijn vriendenwoedendtebedreigen,zeggende:
[24]Jullieplegenverraadenovertreffentirannenin wreedheid;enzelfsmij,jullieweldoener,proberenjullie nuvanheerschappijenleventeberovendoorinhetgeheim dadentebedenkendiegeenenkelvoordeelvoorhet koninkrijkopleveren.
[25]Wieishetdieeeniederuitzijnhuisheeftgehaalden opzinlozewijzehierbijeenheeftgebrachtdegenendie trouwdevestingenvanonslandhebbenverdedigd?
[26]Wieishetdiehen,dievanhetbeginafaanvanalle volkenverschildeninhunwelwillendheidjegensonsen vaakgewilligdeergstemenselijkegevarenhebben aanvaard,zowetteloosenschandelijkheeftomvat?
[27]Maakhunonrechtvaardigebandenlos!Stuurzein vredeterugnaarhunhuizenensmeekomvergevingvoor uwvroegeredaden!
[28]LaatdezonenvandealmachtigeenlevendeGodvan dehemelvrij,dievanafdetijdvanonzevoorouderstotnu toeeenonbelemmerdeenopmerkelijkestabiliteitaanonze regeringheeftverleend
[29]Ditwarendedingendiehijzei.EndeJoden,die onmiddellijkwerdenvrijgelaten,prezenhunheiligeGoden Redder,omdatzenuaandedoodwarenontkomen.
[30]Toendekoningindestadwasteruggekeerd,riephij deambtenaardiebelastwasmetdeinkomstenbijeenen gafhemopdrachtdeJodentevoorzienvanwijnenalhet overigedatnodigwasvooreenfeestvanzevendagen.Hij beslootdatzijhunreddingmetallevreugdemoestenvieren opdezelfdeplaatswaarzijhunonderganghadden verwacht
[31]Degenendiezoschandelijkbehandeldwarenenophet puntstondentesterven,ofbetergezegd,dieaandepoorten ervanstonden,organiseerdendaaromeenfeestmaalvan bevrijdinginplaatsvaneenbittereenbetreurenswaardige dood,envolvreugdedeeldenzijaandefeestvierdersde plaatstoediewasvoorbereidvoorhunvernietigingen begrafenis
[32]Zehieldenopmethetzingenvanklaagliederenen zettenhetliedvanhunvaderenvoort,waarinzeGod,hun Redderenwonderdoener,prezenZemaakteneeneinde aanallerouwengeweeklaagenvormdenkorenalsteken vanvreedzamevreugde.
[33]Opdezelfdemaniergafdekoning,nadathijeengroot feestmaalhadbijeengeroepenomdezegebeurtenissente vieren,onophoudelijkenovervloedigdankaandehemel voordeonverwachtereddingdiehijhadervaren
[34]EnzijdieeerderhaddengeloofddatdeJodenzouden wordenuitgeroeidentotvoedselvoordevogelszouden worden,enhenmetvreugdehaddengeregistreerd,zuchtten terwijlzijzelfdoorschandewerdenovermand,enhun vuurspuwendestoutmoedigheidwerdopschandelijke wijzeuitgeblust
[35]MaartoendeJoden,zoalsweeerderhebbengezegd, deeerdergenoemdekoorgroephaddengevormd,brachten zedetijddoormetfeesten,onderbegeleidingvan vreugdevolledankzeggingenpsalmen.
[36]Ennadatzijvoordezedingeneenopenbareceremonie haddeningesteldvoorhunhelegemeenschapenvoorhun nakomelingen,steldenzijdevieringvandevoornoemde dageninalseenfeest,nietvanwegedrankzuchten vraatzucht,maarvanwegedeverlossingdiehundoorGod wasgebracht.
[37]Toendiendenzijeenverzoekschriftinbijdekoning, methetverzoekomnaarhuistewordenontslagen
[38]Huninschrijvingwerdgehoudenvande vijfentwintigstedagvanPachontotdevierdedagvan Epeiph,gedurendeveertigdagen,enhunvernietigingwerd vastgesteldvandevijfdetotdezevendedagvanEpeiph,de driedagenvan
[39]waaropdeHeervanallenopdemeestglorieuzewijze zijngenadeopenbaardeenhenallentezamenenongedeerd redde
[40]Toenvierdenzijfeest,voorzienvanallesdoorde koning,totdeveertiendedag,waaropzijookhetverzoek omhunontslagindienden
[41]Dekoninggafonmiddellijkgehooraanhunverzoek enschreefdevolgendebriefvoorhenaandegeneraalsin desteden,waarinhijgrootmoedigzijnbezorgdheid uitsprak:
HOOFDSTUK7
[1]KoningPtolemaeusPhilopatoraandegeneraalsin Egypteenallegezagsdragersinzijnregering:groetenen goedegezondheid.
[2]Hetgaatgoedmetonsenonzekinderen,wantdegrote Godleidtonzezakenovereenkomstigonzewensen
[3]Enkelevanonzevrienden,dieonsherhaaldelijkmet kwaadaardigebedoelingenaanspoorden,hebbenons overgehaaldomdeJodenvanhetkoninkrijkinééngroep bijeenteroepenenhenmetbarbaarsestraffentestraffen alsverraders;
[4]Wantzijverklaardendatonzeregeringnooitstevig gevestigdzouwordentotdatditvoltooidzouzijn,vanwege dekwadewildiedezemensenjegensallenatieshadden
[5]Zeleiddenhenookwegmeteenhardebehandelingals slaven,oflieveralsverraders,en,zichomgordendmeteen wreedheiddienogwrederwasdandievandeScythische
gewoonte,probeerdenzehenzonderenigonderzoekof onderzoekterdoodtebrengen.
[6]Maarwijhebbenhenzeerernstigbedreigdvoordeze daden,enovereenkomstigdegenadediewijjegensalle mensenhebben,hebbenwijhunleventernauwernood gespaardAangezienwijtothetbesefzijngekomendatde GoddeshemelsdeJodenzekerverdedigt,enaltijdhun kantkiestzoalseenvaderdatvoorzijnkinderendoet, [7]enaangezienwijrekeninghebbengehoudenmetde vriendelijkeenvastberadengoodwilldiezijjegensonsen onzevooroudershadden,hebbenwijhenterecht vrijgesprokenvanelkebeschuldigingvanwelkeaarddan ook.
[8]Ookhebbenwijbevolendatiedervanhennaarzijn eigenhuismoetterugkeren,zonderdatiemandhenwaar danookkwaaddoetofverwijtenmaaktoverdeirrationele dingendiezijngebeurd
[9]Weetdatalswijkwaadtegenhenberamenofhunop welkemanierdanookverdrietdoen,wijaltijdgeenmens zullenhebben,maardeHeerseroverallemacht,de AllerhoogsteGod,inallesenonvermijdelijkals tegenstanderomzulkedadentewreken.Vaarwel.
[10]ToendeJodendezebriefontvingen,haasttenzijzich nietonmiddellijkomtevertrekken,maarzijverzochtende koningdatdegenenvanhetJoodsevolkdieopzettelijkde heiligeGodendewetvanGodhaddenovertreden,door huneigenhandendestrafzoudenkrijgendiezijverdienden
[11]Zijverklaardennamelijkdatdegenendiedegeboden vanGodomwillevanhunbuikhaddenovertreden,nooit gunstiggezindzoudenzijntenopzichtevanderegering vandekoning.
[12]Dekoningerkendeenbevestigdevervolgensde waarheidvanwatzijzeidenengafhuneenalgemene vergunning,zodatzijvrijelijkenzonderkoninklijke autoriteitoftoezichtoveralinzijnkoninkrijkdegenen kondenvernietigendiedewetvanGodhaddenovertreden [13]Nadatzijhemoppassendewijzehaddentoegejuicht, riepenhunpriestersendehelemenigtehetHallelujaen vertrokkenvolvreugde
[14]Enzostraftenendooddenzijophunwegalle landgenotendiezijtegenkwamenendiezichhadden verontreinigd,opeenopenbareenschandelijkemanier [15]Opdiedagdooddenzemeerdandriehonderdmannen. Zevierdendiedagalseenfeest,omdatzedeontheiligers haddenomgebracht
[16]MaarzijdiezichtotaandedoodaanGodhadden vastgehoudenendevollevreugdevandebevrijding haddenontvangen,vertrokkenuitdestad,gekroondmet allerleigeurendebloemen,terwijlzijmetvreugdeenluid dankbrachtenaandeeneGodvanhunvaderen,de eeuwigeReddervanIsraël,metlofprijzingenenallerlei melodieuzeliederen.
[17]ToenzebijPtolemaisaankwamen,datvanwegeeen kenmerkvandeplaats‘rozendragend’werdgenoemd, wachttedevloot,overeenkomstigdealgemenewens,zeven dagenophen
[18]Daarvierdenzijhunbevrijding,wantdekoninghad hunruimhartigvanallesvoorzienvoorhunreis,iedertot aanzijneigenhuis
[19]Entoenzijinvredeenmetgepastedankbetuigingen warengeland,beslotenzijookdaaropdezelfdewijzedeze
dagentevierenalseenvrolijkfeestgedurendedetijdvan hunverblijf.
[20]Toen,nadatzealsheiligopeenpilaarwaren gegraveerdeneengebedsplaatsopdefeestlocatiewas ingewijd,vertrokkenzeongedeerd,vrijendolblij,omdat zeopbevelvandekoningveiligoverland,overzeeen overderivierwarengebracht,iedernaarzijneigenplaats
[21]Zegenotenookeengroteraanzienonderhunvijanden, omdatzeineerenontzagwerdengehouden;enhun bezittingenkondendoorniemandinbeslagworden genomen
[22]Bovendienkregenzeallemaalalhunbezittingenterug, overeenkomstigderegistratie,zodatdegenendienog bezittingenhadden,zemetgrotevreesteruggavenZo verrichttedeallerhoogsteGodvolmaaktgrotedadenvoor hunbevrijding.
[23]GeprezenzijdeVerlosservanIsraëlvanalletijden!
Amen