Daniel
1.KAPITULUA
1JudakoerregeJoiakimenerregealdikohirugarrenurtean, BabiloniakoerregeNabukodonosorJerusalemerajoaneta setiatueginzuen
2JaunakJudakoerregeJoiakimemanzioneskura, Jainkoarenetxekotresnenzatibatekinbatera;etahonek Xinearlurralderaeramanzuen,berejainkoarenetxera;eta ontziakberejainkoarenaltxortegirasartuzituen.
3EtaerregeakAxpenazi,bereeunukoennagusiari,agindu zionIsraelgoseme-alababatzuk,errege-haurtzarotiketa printzeetatikekartzeko;
4Akatsikgabekohaurrak,itxuraederrakoak,jakinduria guztietantrebeak,ezagutzantrebeaketazientziaulertzeko gaiak,etaerregearenjauregianegotekogaizirenak,eta kaldearrenjakinduriaetahizkuntzairakatsiahalzietenak
5Erregeakeguneroerregearenjanaritiketaedatenzuen ardotikemanzienjanaria,etahiruurtezelikatuzituen,urte horienamaieranerregearenaurreanegonzitezen
6Judarenleinukohauekziren,besteakbeste,Daniel, Hananias,MixaeletaAzarias.
7Haueieunukoenburuzagiakizenakemanzizkien:Danieli Belteshatzarizenaemanzion;HananiasiSadrak;Misaeli Mesak;etaAzariasiAbednego.
8Danielek,ordea,berebihotzeanerabakizuenezzela erregearenjanariarekinedoharkedatenzuenardoarekin kutsatuko;horregatik,eunukoenburuzagiarieskatuzionez ziezaionbereburuakutsatu
9JainkoakDanielenaldeetamaitasunsamurreraeraman zueneunukoenprintzearenaurrean.
10EtaeunukoenburuzagiakDanieliesanzion:«Enejaun erregearenbeldurnaiz,zuenjanariaetaedariaezarri dituena.Zergatikikusibehardituzuenaurpegiakzuen antzekohaurrenakbainookerrago?Orduan,erregearen aurreannireburuaarriskuanjarrikonauzue.
11Orduan,DanielekMeltzarriesanzion,zeinari, eunukoenburuzagiakDaniel,Hananias,Misaeleta Azariasengainjarribaitzuen:
12Otoitzegitendizut,probatuzurezerbitzariakhamar egunez;emandiezagutelalekaleakjatekoetauraedateko
13.Ikusibedigureaurpegiazureaurrean,etaerregearen janaritikjatendutenhaurrenaerebai;etaikustenduzun bezala,jokatuzurezerbitzariekin
14.Onartuzien,bada,gaihonetan,etahamaregunez probatuzituen
15Hamaregunenburuan,haienaurpegiakerregearen janariajanzutenhaurguztiakbainoederragoaketa gizenagoakagertuziren
16Horrela,Melzarrekkenduzienedatekoharagiarenzatia etaardoa,etalekaleakemanzizkien.
17Jainkoaklauhaurhaueiemanzienjakinduriaeta ezagutzaguztian;etaDanielekikuspegietaametsguztiak ulertzekogaitasunazuen.
18Erregeakekartzekoaginduzuenegunakbetezirenean, eunukoenburuzagiakNabucodonosorrenaurreraeraman zituen.
19Erregeakhaiekinhitzeginzuen;etaguztienarteanez zenDaniel,Hananias,MisaeletaAzariasbezalakorik aurkitu;horregatik,erregearenaurreanjarriziren.
20Erregeakjakinduriaetaulermenekogaiguztietan galdetuzien,etahamaraldizhobeakzirelaaurkituzuen bereerreinukoaztietaastrologoguztiakbaino.
21DanielekZiroerregearenlehenurteraartejardunzuen lanean
2.KAPITULUA
1Nabukodonosorrenerregealdikobigarrenurtean,ametsak izanzituen,etaametshorieknahasieginzirenharen espiritua,etaloakgaldueginzuen
2Orduan,erregeakaginduzuenmagoak,astrologoak, aztiaketakaldearrakdeitzeko,erregearibereametsak erakusteraEtahaueketorrietaerregearenaurreanjarri ziren.
3Erregeakesanzien:Ametsbategindut,etanireespiritua nahasiegindaametsajakiteko
4Orduan,Kaldearrakerregearisiriazesanzioten:«Errege, bizizaitezbetiko!Esaniezaiezuametsazurezerbitzariei, etaazalpenaerakutsikodizugu»
5ErregeakerantzunzienKaldearrei:«Ezdutulertzen. Ametsaetaharenazalpenaazaltzenezbadidazue,zatitu egingozaituzteteetazuenetxeaksimaurtegibihurtuko dira».
6Bainaametsaetahareninterpretazioakontatzen badituzue,opariak,sariaketaohorehandiajasokodituzue nigandik:beraz,erakutsiezadazueametsaetaharen interpretazioa
7Berriroerantzunzuten:«Erregeakberezerbitzariei ametsakontadiezaieke,etagukhareninterpretazioa erakutsikodizugu»
8Erregeakerantzunzuen:«Badakitdenborairabaziko duzuela,ikustenbaituzueniregandikaldeeginduela kontua»
9Bainaametsaezbadidazueadierazinahi,erabakibakarra izangoduzue:gezurraetaustelkeriazkohitzakprestatu dituzuenireaurreanesateko,garaiaaldatuarteEsadazue, beraz,ametsa,etajakingoduthareninterpretazioaeman diezadakezula
10Kaldearrekerregearenaurreanerantzunzuten:«Ezdago munduanerregearenasmoaazaldudezakeeninor;beraz,ez dagoerrege,jaunedoagintaririkhorrelakogauzakgaldetu dizkionikazti,astrologoedokaldearbati»
11Etagauzaarraroadaerregeakeskatzenduena,etainork ezindioerregearierakutsi,jainkoekizanezik,zeinen bizilekuaezbaitaharagiarekin
12Horregatik,erregeahaserreetaamorrubizianjarrizen, etaBabiloniakojakintsuguztiaksuntsitzekoaginduzuen 13Etaaginduaemanzenjakintsuakhiltzeko;etaDaniel etaharenlagunakhiltzekobilazebiltzan.
14Orduan,Danielekaholkuetajakinduriazerantzunzion Arioki,erregearenguardiakoburuzagiari,Babiloniako jakintsuakhiltzerajoanazenari:
15ErregeakAriokerregearenburuzagiarierantzunzion: Zergatikemanduerregeakhainpresakadekretua? Orduan,AriokekDanielijakinaraziziongertatua.
16Danielek,orduan,erregearidenboraeskatuzion,eta azalpenaerregeariazaldu
17Danielbereetxerajoanzen,etagertatuarenberrieman zienHananiasi,MisaelietaAzariasi,berelagunei:
18ZerukoJainkoarierrukiaeskaziezaiotelasekretuhonen inguruan;Danieletaharenlagunakezhilzitezen Babiloniakogainerakojakintsuekinbatera
Daniel
19Orduan,sekretuagauekoikuskaribateanagertuzitzaion Danieli.Orduan,DanielekzerukoJainkoabedeinkatuzuen.
20Danielekerantzunzuen:«Bedeinkatuaizanbedi Jainkoarenizenabetiko,harenakbaitirajakinduriaeta indarra.»
21Garaiaketaurtaroakaldatzenditu;erregeakkentzen dituetaerregeakezartzenditu;jakinduriaematendie jakintsuei,etaulermenadakiteneiezagutza.
22Gauzasakonetasekretuakagerianuztenditu;badaki zerdagoeniluntasunean,etaargiaberarekinbizida
23Eskerrakematendizkizutetalaudorioakematen dizkizut,nirearbasoenJainkoa,jakinduriaetaindarraeman dizkidazulako,etaeskatzengenizunaadierazididazulako; orainjakinarazidiguzulakoerregearenarazoa
24Daniel,beraz,Ariokenganajoanzen,erregeak Babiloniakojakintsuaksuntsitzekoaginduazuenarengana; joanetahonelaesanzion:«EzsuntsituBabiloniako jakintsuak;eramannazazuerregearenaurrera,etanik erregeariazaldukodiotinterpretazioa.
25Orduan,AriokekDanielerregearenaurreraeramanzuen presaka,etahonelaesanzion:«Judakogatibuenartean gizonbataurkitudut,erregeariazalpenaemangodiona».
26ErregeakerantzunzionDanieli,zeinarenizena Belteshatzarzen:«Gaialzaranirierakutsidiezazkidakezu ikusidudanametsaetahareninterpretazioa?»
27Danielekerregearenaurreanerantzunzuen:«Erregeak eskatuduensekretuaezindioteerregearijakintsuek, astrologoek,magoekedoigarleekerakutsi;
28BainabadazeruanJainkobatsekretuakagerianuzten dituena,etaNabucodonosorerregeariazkenegunetanzer gertatukodenerakustendiona.Zureametsaetaoheanizan dituzunikuspenakhauekdira:
29Zuretzat,erregea,oheanzeundela,zuregogoetaketorri zitzaizkizunburuan,zergertatukozengero;etasekretuak agerianuztendituenakjakinarazidizuzergertatukoden
30Bainaniridagokidanez,sekretuhauezzaitagertubeste edozeinbizidunekbainojakinduriahandiagoadudalako, baiziketaerregeariinterpretazioaezagutaraztekoetazure bihotzekopentsamenduakezagutzeko
31Zuk,erregejauna,ikusizenuenirudihandibat.Irudi handihau,zeinarendistirabikainazen,zureaurrean zegoen;etabereitxuraizugarriazen
32Irudihonenburuaurrefinezkoazen,bularraetabesoak zilarrezkoak,sabelaetaizterrakbrontzezkoak, 33Hankakburdinazkoakzituen,oinakzatibat burdinazkoaketazatibatbuztinezkoak.
34Harribateskurikgabemoztuzenarte,etahark irudiarenoinakjozituen,burdinetabuztinezkoak,eta puskatueginzituen
35Orduan,burdina,buztina,letoia,zilarraetaurrea puskatueginzirenbatera,etaudakolastoarenantzeko bihurtuziren;etahaizeakeramanzituen,etaezzen haientzatlekurikaurkitu;etairudiajozuenharriamendi handibihurtuzen,etalurosoabetezuen
36Haudaametsa;etahareninterpretazioaerregearen aurreanesangodugu
37Zu,erregea,erregeenerregeazara,zerenzeruko Jainkoakemandizkizuerreinua,boterea,indarraetaaintza
38Etagizakienseme-alabakbizidirenlekuguztietan, landakopiztiaketazerukohegaztiakemandizkizu eskuetan,etahorienguztienburuzagieginzaituZuzara urrezkoburuhori
39Zureondorenbesteerreinubataltxatukoda,zureabaino txikiagoa,etabestehirugarrenerreinubat,brontzezkoa,lur osoamenderatukoduena
40Laugarrenerreinuaburdinabezainindartsuaizangoda, burdinakdenahautsietamenperatzenbaitu;etaburdinak denahautsibezala,hautsietaxehatukodu
41Etaoinaketabehatzak,zatibatbuztinezkoaketazatibat burdinezkoak,ikusizenituenbezala,erreinuazatituta egongoda;bainaburdinarenindarraizangodabertan, burdinabuztinlohitsuarekinnahastutaikusizenuenbezala 42Etaoinenbehatzakzatibatburdinazkoaketazatibat buztinezkoakzirenbezala,erreinuazatibatsendoaetazati bathautsiaizangoda.
43Etaburdinabuztinlohitsuarekinnahastutaikusiduzun bezala,gizakienhaziarekinnahastukodira;bainaezdira elkarriitsatsiko,burdinabuztinarekinnahastenezden bezala
44Erregehauenegunetan,zerukoJainkoakerreinubat ezarrikodu,inoizsuntsituaizangoezdena;etaerreinuaez dabesteherribateneskuutziko;erreinuhoriekguztiak hautsietasuntsituegingoditu,etabetikoiraungodu
45.Ikusiduzunezgero,harriamenditikeskurikgabeatera zen,etaburdina,letoia,buztina,zilarraetaurreaxehatu zituen;Jainkohandiakerregearijakinarazidiozer gertatukodenhemendikaurrera.Ametsaegiazkoada,eta hareninterpretazioaziurra
46Orduan,Nabucodonosorerregeaaurpegiraerorieta Danieladoratuzuen,etaaginduzuenopariaketausain gozoakeskaintzeko
47ErregeakDanielierantzunzion:«EgiazdazureJainkoa jainkoenJainkoadela,erregeenJaunaetasekretuen agertzailea,zuksekretuhauagerraraziahalizanbaduzu»
48Orduan,erregeakDanielgizonhandieginzuen,eta oparihandiaskoemanzizkion,etaBabiloniakoprobintzia osokoagintarietaBabiloniakojakintsuguztiengobernarien buruizendatuzuen
49Danielekerregearieskatuzion,etahonekSadrak, MesaketaAbednegoizendatuzituenBabiloniako probintziakoarazoenarduradun;Daniel,berriz,erregearen ateanesertzenzen.
3.KAPITULUA
1Nabucodonosorerregeakurrezkoirudibateginzuen, hirurogeibesokoaltueraetaseibesokozabalerazuena;eta Babiloniakoprobintzian,Durakolautadan,jarrizuen.
2Orduan,Nabucodonosorerregeakaginduzuen probintzietakoburuzagiguztiak,gobernariak,kapitainak, epaileak,diruzainak,aholkulariak,sheriffaketaagintari guztiakbiltzera,Nabucodonosorerregeakeraikizuen irudiareninaugurazioraetortzeko
3Orduan,probintzietakoprintzeak,gobernadoreak, kapitainak,epaileak,diruzainak,aholkulariak,sheriffaketa agintariguztiakbilduzirenNabucodonosorerregeakeraiki zuenirudiareninauguraziorako;etaNabucodonosoreraiki zuenirudiarenaurreanzutikjarriziren
4Orduan,heraldobatekozenoihueginzuen:«Zuei aginduadago,herri,nazioetahizkuntzaguztioi, 5Kornetaren,txirularen,harparen,sakabuten,salterioaren, dulcimerarenetamusika-tresnaguztiensoinuaentzuten duzuenean,lurreraerorietaNabukodonosorerregeakeraiki duenurrezkoirudiagurtudezazuen
6Etaahuspeztuetagurtzenezduenaordubereanlabe sutsubatenerdirabotakoda.
7Horregatik,unehartan,herriguztiaktronpeta,txirula, harpa,sakabuta,salterioetamusika-tresnensoinuaentzun zuenean,herri,nazioetahizkuntzaguztieklurreraerorieta Nabucodonosorerregeakeraikitakourrezkoirudiagurtu zuten
8.Orduan,Kaldearbatzukhurbilduetajuduaksalatu zituzten
9HitzeginetaesanziotenNabucodonosorerregeari: «Erregejauna,bizizaitezbetiko!»
10Zuk,erregejauna,aginduhauemanduzu:tronpeta, txirula,harpa,sakabuta,salterio,dulcimeretamusikatresnaguztiensoinuaentzutenduenoroklurrerabotaeta urrezkoirudiagurtudezala
11Etaahuspeztuetaadoratzenezduena,labesutsubaten erdirabotakoda
12BadiraBabiloniakoprobintziakoarazoenarduradun izendatudituzunjudubatzuk,Sadrak,MesaketaAbednego; gizonhauek,erregejauna,ezzaituztekontuanhartu;ez dituztezurejainkoakzerbitzatzen,eztazukeraikiduzun urrezkoirudiagurtzenere.
13Orduan,Nabukodonosorberehaserrebizianetaamorru bizian,Sadrak,MesaketaAbednegoekartzekoaginduzuen, etagizonhauekerregearenaurreraeramanzituzten.
14Nabukodonosorekesanzien:«Egiaalda,Sadrak, MesaketaAbednego,ezdituzuelanirejainkoak zerbitzatzen,etaezduzuelagurtzennikeraikidudan urrezkoirudia?
15Orain,prestbazaudetetronpeta,txirula,harpa, sakabutaren,salterioaren,dulcimerarenetamusika-tresna guztiensoinuaentzutenduzuenean,lurreraerorietanik egindudanirudiagurtzeko;ondodago;bainagurtzenez baduzue,ordubereanlabesutsubatenerdirabotako zaituztete;etanordanireeskuetatiklibratukozaituen Jainkoa?
16Sadrak,MesaketaAbednegokerantzunziotenerregeari: «Nabukodonosor,ezduguaxolagaihonetanzuri erantzutea»
17Halabada,gureJainkoak,zerbitzatzendugunak,labe sutsuhorretatiklibragaitzake,etazureeskuetatiklibratuko gaitu,erregejauna
18Bainahalaezbada,jakinezazu,erregejauna,ez ditugulazurejainkoakzerbitzatuko,eztagurtukoereeraiki duzunurrezkoirudia
19Orduan,Nabukodonosoramorruzbetezen,etabere aurpegiarenitxuraaldatuzenSadrak,Mesaketa Abednegorenaurka;horregatik,aginduzuenlabeaohi bainozazpialdizgehiagoberotzeko
20Etaberearmadakogizonikindartsueneiaginduzien Sadrak,MesaketaAbednegolotzekoetalabesutan zegoenerabotatzeko.
21Gizonhauekberenjaka,galtzerdi,txanoetabestelako jantziekinlotuetalabesutsuarenerdirabotazituzten
22Erregearenaginduapremiazkoazelakoetalabeaoso beroazelako,suarengarrakhilzituenSadrak,Mesaketa Abednegohartuzituztengizonak.
23Etahirugizonhauek,Sadrak,MesaketaAbednego, labesutsuarenerdiraerorizirenlotuta
24Orduan,Nabucodonosorerregeaharritutageratuzen, etabizkorjaikizen,etahitzeginzuen,etaesanzienbere kontseilariei:Ezaldituguhirugizonlotutasuarenerdira
bota?Haiekerantzunziotenerregeari:Egiada,jaun erregea.
25Harkerantzunzuen:«Hara,laugizonikustenditut suarenerdiansoltedabiltzanak,etaezdutekalterikjasan; etalaugarrenarenitxuraJainkoarenSemearenantzekoada».
26Orduan,Nabucodonosorlabesutsuarenahorahurbildu zen,etaesanzuen:«Sadrak,MesaketaAbednego,GoigoikoJainkoarenzerbitzariok,ateraetazatoztehona». Orduan,Sadrak,MesaketaAbednegosuarenerditikatera ziren
27Bilduzirenprintzipeak,gobernadoreak,kapitainaketa erregearenaholkulariak,etagizonhoriekikusizituzten; suakezzueninolakoindarrikizangorputzetan,eztaburuko ilebatereerreere,eztajantziakaldatuere,etaezzen suarenusainaerehaienganairitsi
28Orduan,Nabukodonosorekhitzeginzuen,etaesanzuen: «BedeinkatuaizanbediSadrak,MesaketaAbednegoren Jainkoa,bereaingeruabidalietaharengankonfiantzazuten berezerbitzariaklibratudituena,etaerregearenhitzahautsi dutena,etaberengorputzakemandituztena,berenJainkoa izanezikbestejainkorikzerbitzatuetagurtuezdezaten»
29Horregatik,aginduhauematendut:Sadrak,Mesaketa AbednegorenJainkoarenaurkagaizkihitzegitenduen herri,nazioetahizkuntzaoro,zatituetahaienetxeak simaurtegibihurtukodirela;ezbaitagobestejainkorik horrelakolibratudezakeenik
30Orduan,erregeakSadrak,MesaketaAbednegogoratu zituenBabiloniakoprobintzian.
4.KAPITULUA
1Nabucodonosorerregeak,lurosoanbizidirenherri,nazio etahizkuntzaguztiei:Bakeaugaritubedizuei
2OnirudituzaitJainkogorenaknirekinegindituenseinale etamirariakerakustea
3Zeinhandiakdirenharenseinaleak!etazeinahaltsuak harenmirariak!harenerreinuabetikoerreinuada,etaharen aginteabelaunaldizbelaunaldida
4Ni,Nabucodonosor,atsedenhartzennuennireetxean,eta ederkibizitzennirejauregian.
5Ametsbatizannuen,etabeldurtueginninduen,eta oheannituenpentsamendueketaburukoikuskerekasaldatu ninduten.
6Horregatik,Babiloniakojakintsuguztiaknireaurrera ekartzekoaginduaemannuen,ametsareninterpretazioa azaltzeko.
7Orduansartuzirenmagoak,astrologoak,kaldearraketa igarleak,etaametsakontatunienhaienaurrean;bainaez zidatenhareninterpretazioaazaldu
8BainaazkeneanDanieletorrizennireaurrean,zeinaren izenaBelteshatzarzen,nirejainkoarenizenarenarabera, etazeinarengandagoenjainkosantuenespiritua;etaharen aurreankontatunionametsa,esanez:
9Beltxatzar,aztienmaisua,badakitjainkosantuen espirituazuregandagoelaetaezdagoelasekreturik kezkatzenzaituenik,esaniezadazuametsarenikuskariak etahaieninterpretazioa.
10Oheanburukoikuskariakhauekizanziren:lurraren erdianzuhaitzbatikusinuen,etaharenaltuerahandiazen 11Zuhaitzahazietasendobihurtuzen,etazerurainoiristen zenharenaltuera,etalurosoarenmuturrerainoikus zitekeen
12Hostoakederrakzirenharenak,etafruituakugariak,eta janariazegoenbertanguztientzat;landakopiztiekitzala zutenharenazpian,etazerukohegaztiakharenadarretan biziziren,etaharagiorokbazkatzenzenharengana.
13Oheannengoela,burukoikuskarietanikusinuen,eta hara,zaindarietasantubatzerutikjaitsizen;
14Ozenkioihueginzuen,etahonelaesanzuen:Moztu zuhaitza,moztuadarrak,astinduhostoaketasakabanatu fruituak;aldeeginbezatepiztiakazpitik,etahegaztiak adarretatik
15Halaere,utziharensustraienenborralurrean, burdinazkoetabrontzezkolotubatekin,zelaikobelar samurrenartean;bustibedizerukoihintzak,etaizanbedi harenzatiapiztiekinlurrekobelarrean
16Aldatubediharenbihotzagizakiarenaezdena,eman bekiopiztiarenbihotza,etaigarobitezzazpiurteharen gainetik
17Zaindarienerabakizerabakidahau,etasantuenhitzez eskatua,bizidunekjakindezatenGoi-Goikoakagintzen duelagizakienerreinuan,etanahiduenariematendiola,eta gizakirikxumeenakezartzendituelagainean
18Nik,Nabukodonosorerregeak,ametshauizandut. Orainzuk,Belteshatzar,azalduiezadazuharen interpretazioa,nireerreinukojakintsuguztiekezinbaitidate emaninterpretazioa;bainazukbai,jainkosantuenespiritua zureganbaitago
19Orduan,Daniel,Belteshatzarizenekoa,ordubetez harritutageratuzen,etaberepentsamendueknahasmendua eraginziotenErregeakhitzeginzuen,etaesanzuen: Belteshatzar,ezzaitzalaametsakedohareninterpretazioak kezkatu.Belteshatzarrekerantzunzuen:Enejauna,ametsa zurigorrotodizutenentzatizandaiteke,etaharen interpretazioazureetsaientzat
20Ikusizenuenzuhaitza,hazietasendoazena,zeinaren altuerazerurainoiristenzen,etaharenikusmenalurosora iristenzen;
21.Zeinenhostoakederrakziren,etaberefruituaugaria, etabertanzegoenjanariaguztientzat;zeinarenazpianbizi zirenlandakopiztiak,etazeinarenadarretanzeruko hegaztiakberenbizilekuakzituzten.
22Zuzara,erregea,hazietaindartsubihurtuzarena;izan ere,zurehanditasunahandituegindaetazerurainoiritsida, etazurejaungoikoalurrarenmuturreraino.
23Etaerregeakzerutikjaistenzenzaindarisantubatikusi zuenean,etaesatenzuela:«Moztuzuhaitzaetasuntsitu ezazu;bainautziharensustraienenborralurrean, burdinazkoetabrontzezkolotubatekin,zelaikobelar samurrenartean;etazerukoihintzakbustidezala,etaizan bediharenzatiazelaikopiztiekin,zazpiurteigaroarte»
24Haudainterpretazioa,erregejauna,etahaudaGoigoikoarenerabakia,nirejaunerregearengaineraetorridena: 25.Gizakienartetikbotakozaituztela,etazurebizilekua landakopiztiekinizangoda;idiakbezalabelarrajanaraziko dizute,etazerukoihintzezbustikozaituzte,etazazpiurte igarokodirazuregainetik,jakinarteGoi-Goikoakgizakien erreinuanagintzenduela,etanahiduenariematendiola
26Etazuhaitzarensustraienenborrauztekoaginduzuten arren,zureerreinuaziurtatuaizangozaizu,zeruakagintzen duelajakinondoren
27Beraz,erregejauna,onartubedinireaholkua,eta barkatuzurebekatuakzuzentasunarenbidez,etazure
gaiztakeriakpobreeierrukiaerakutsiz;eahorrekzure lasaitasunaluzatubadezake.
28HoriguztiagertatuzitzaionNabucodonosorerregeari 29Hamabihilabeterenburuan,Babiloniakoerreinuko jauregianibilizen.
30Erregeakesanzuen:«EzaldahauBabiloniahandia, neureboterearenindarrazetaneurehanditasunaren ohoreagatikeraikidudanaerreinukoetxegisa?»
31Hitzaerregearenahoanzegoela,zerutikahotsbaterori zen,esanez:«Nabucodonosorerregea,zuriesanada: Erreinuakendudizute»
32Etagizakienartetikbotakozaituzte,etazurebizilekua landakopiztiekinizangoda;idiakbezalabelarrajanaraziko dizute,etazazpiurteigarokodirazuregainetik,jakinarte Goi-Goikoakgizakienerreinuanagintzenduela,etanahi duenariematendiola.
33OrdubereanbetezenNabukodonosorrenkontrakohitza: gizakienartetikbotazuten,etaidiakbezalabelarrajan zuen,etazerukoihintzakbustiziongorputza,ileak arranoenlumakbezalahaziarte,etaazazkalakhegaztien atzaparrakbezala
34.Etaegunenamaieran,nik,Nabukodonosor,begiak zerurajasonituen,etanireadimenaitzulizitzaidan,eta Goi-goikoabedeinkatunuen,etabetikobizidenagoraipatu etaohoratunuen,zeinarennagusitasunabetiko nagusitasunaden,etabereerregetzabelaunaldizbelaunaldi irautenduen
35Lurrekobiztanleguztiakezereztzathartzendira;nahi duenaegitenduzerukogudarosteanetalurrekobiztanleen artean;etainorkezindiogelditueskua,edoesan:Zer egitenduzu?
36Aldiberean,nirearrazoiaitzulizitzaidan;etanire erreinuarenaintza,nireohoreaetadistiraitzulizitzaizkidan; etanireaholkularieketanirejauntxoekbilatuninduten;eta nireerreinuanfinkatunintzen,etahanditasunbikaina gehituzitzaidan
37Nik,Nabukodonosorrek,zerukoErregeagoraipatzen, goratzenetaohoratzendut,zeinarenlanguztiakegiazkoak direnetaharenbideakzuzenak;etaharrokeriazdabiltzanak beheraditzake.
5.KAPITULUA
1Beltxatzarerregeakoturuntzahandiaemanzienberemila jauntxori,etaardoaedanzuenmilahorienaurrean
2Belxatzarrek,ardoadastatzenarizela,aginduzuen ekartzekobereaitaNabucodonosorrekJerusalemgo tenplutikaterazituenurrezkoetazilarrezkoontziak, erregeak,bereburuzagiek,emazteeketaohaideekbertan edateko
3Orduan,JerusalemenzegoenJainkoarenetxekotenplutik ateratakourrezkoontziakekarrizituzten;etaerregeak,bere buruzagiek,emazteeketaohaideekhaietanedanzuten 4Ardoaedanzuten,etaurrezko,zilarrezko,brontzezko, burdinazko,egurrezkoetaharrizkojainkoakgoraipatu zituzten
5Orduberean,gizonbateneskuarenhatzakagertuziren, etaerregearenjauregikohormarenigeltsuzko kandelabroarenaurreanidatzizuten;etaerregeakikusi zuenidaztenarizeneskuarenzatia.
Daniel
6Orduan,erregearenaurpegiaaldatuzen,etabere pentsamendueknahasieginzuten,gerrialdekojunturak askatuetabelaunakelkarrenkontrajolkatzenzitzaizkion
7Erregeakoihueginzuenastrologoak,kaldearraketa igarleakekartzeko.Etaerregeakhitzeginzuen,etaesan zienBabiloniakojakintsuei:«Idazkihauirakurrietaharen interpretazioaerakutsikodidanedonorgorrizjantzikoda, urrezkokatealepoanizangoduetaerreinukohirugarren agintariaizangoda
8Orduansartuzirenerregearenjakintsuguztiak;bainaezin izanzutenidatziairakurri,eztaerregeariharen interpretazioaemanere
9OrduanBeltxatzarerregeaosokezkatutazegoen,etabere aurpegiaaldatueginzen,etaberejaunakharritutageratu ziren
10Erregearenetaharenjauntxoenhitzakentzunda, erreginaoturuntza-etxerasartuzen,etaesanzuen:«Errege, bizizaitezbetiko!Ezzaitzatelazurepentsamenduek kezkatu,eztazureaurpegiaaldatuere.»
11Badazureerreinuanjainkosantuenespirituaduengizon bat;etazureaitarenegunetan,jainkoenjakinduriabezalako argia,ulermenaetajakinduriaaurkituzirenharengan;zure aitaNabucodonosorerregeak,zureaitak,erregeak,diot, zureaitak,aztien,astrologoen,kaldearrenetaigarleen nagusiizendatuzuena.
12Danielengan,zeinarierregeakBelteshatzarizenaeman zion,espiritubikaina,ezagutzaetaulermenaaurkitu baitziren,ametsakinterpretatzeko,epaiketazailak adieraztekoetazalantzakargitzekoDeitubediorain Daniel,etaberakazaldukoduinterpretazioa
13Orduan,Danielerregearenaurreraeramanzuten. ErregeakesanzionDanieli:«ZualzaraDanielhori, Judakogatibutasunekoseme-alabetakoa,nireaitaerregeak Judeatikekarrizuena?»
14Entzundutzutazjainkoenespirituaduzulazurebaitan, etaargia,ulermenaetajakinduriabikainaauratudirelazure baitan.
15Etaorain,gizonjakintsuaketaastrologoakekarriditut nireaurrera,idatzihauirakurtzekoetahareninterpretazioa azaltzeko;bainaezinizandutegauzareninterpretazioa erakutsi
16Etaentzundutzureberri,interpretazioakegineta zalantzakargituditzakezula:orain,idatziairakurrieta hareninterpretazioaemanbadidazu,gorrizjantzikozara, urrezkokatebatizangoduzulepoan,etahirugarren agintariaizangozaraerreinuan.
17Danielek,orduan,erregearenaurreanesanzuen:«Utzi zureopariakzeuretzat,etaemanzuresariakbestebati;hala ere,nikirakurrikodiotidatziaerregeari,etaazaldukodiot interpretazioa»
18Oierrege,JainkoGoren-goikoakemanzizkionzureaita Nabucodonosorrierreinua,handitasuna,aintzaetaohorea.
19Etaemanzionhanditasunagatik,herri,nazioeta hizkuntzaguztiakikaratuetabeldurzirenharenaurrean: nahizuenahiltzenzuen;etanahizuenabizirikmantentzen zuen;etanahizuenagoratzenzuen;etanahizuena zapaltzenzuen.
20Bainabihotzaharrotuetagogoagogortuzitzaionean, errege-tronutikkenduzuten,etaharenaintzakenduzioten
21Gizakienartetikbotazuten;etaberebihotzapiztien antzekoabihurtuzen,etabasastoekinbizizen:idiakbezala belarraemanziotenjanaria,etazerukoihintzakbustizion
gorputza;hariketaJainkoGorenagizakienerreinuan agintzenzuelajakinzuenarte,etanahiduenaizendatzen zuelaharengainean
22Etazuk,harensemeBeltxatzar,ezduzuzurebihotza apaldu,nahizetahoriguztiajakin;
23BainazerukoJaunarenaurkaaltxatuzara;etaharen etxekoontziakzureaurreraekarridituzte,etazuk,etazure jaunak,zureemazteaketazureohaideak,ardoaedanduzue haietan;etazilarrezkoetaurrezko,brontzezko,burdinazko, egurrezkoetaharrizkojainkoakgoraipatudituzu,ez ikusten,ezentzuten,ezezagutzenezdutenak;etaezduzu goraipatuzurehatsaetazurebideguztiakzeinaren eskuetandaudenJainkoa.
24Orduan,eskuarenzatiabidalizuenhark;etaidatzizen idazkihau
25Etahaudaidatziaizanzena:MENE,MENE,TEKEL, UPHARSIN
26Hitzareninterpretazioahauxeda:MENE;Jainkoakzure erreinuazenbatuetaamaitudu.
27TEKEL;Balantzanpisatuzaituzte,etaeskasaurkitu zaituzte
28PERES;Zureerreinuazatituda,etamediarreieta pertsiarreiemanzaie
29Orduan,BeltxatzarrekaginduzuenDanielgorriz janzteko,urrezkokatebatlepoanjarrietaerreinuko hirugarrenagintariaizangozelaaldarrikatuzuten
30GauhartanhilzutenBaltazar,Kaldearrenerregea
31Dariomediarrakhartuzuenerregetza,hirurogeitabi urteinguruzituela
6.KAPITULUA
1Dariokehunetahogeiprintzeezartzeaongiiruditu zitzaionerreinuosoan,erreinuosoagobernatzeko.
2Etahirupresidentehauengainean,zeinenarteanDaniel zenlehena,printzeekkontuakemanziezazkieten,eta erregeakkalterikizanezzezan.
3Danielhau,orduan,lehenministroetaprintzeguztien gainetikzegoen,espiritubikainabaitzuen;etaerregeak erreinuosoarengaineanjartzeapentsatuzuen.
4Orduan,presidenteeketaprintzeekDanielenaurka erreinuaridagokionezarrazoirikaurkitunahiizanzuten; bainaezzuteninolakoarrazoirikedoakatsikaurkitu;izan ere,leialazenez,ezzenharenganakatsikedoakatsik aurkitu
5Orduan,gizonhauekesanzuten:«EzduguDanielhonen aurkainolakoarrazoirikaurkituko,bereJainkoarenlegeari buruzkoaaurkitzenezbaduguizanezik».
6Orduan,presidenteetaprintzehauekerregearengana bilduziren,etahonelaesanzioten:«Darioerregea,bizi zaitezbetiko!»
7Erresumakopresidenteguztiek,gobernariek,printzeek, kontseilarieneketakapitainekelkarrikontsultaegindiote errege-legebatezartzekoetadekretusendobategiteko,hau da,hogeitahamaregunezedozeinjainkoriedogizoni eskaerabateskatzendionedonor,zuri,erregeari,izanezik, lehoienzulorabotakodutela.
8Orain,erregejauna,ezarridekretuaetasinatuidatzia, aldatuezdadin,MediarrenetaPersiarrenlegearenarabera, zeinaaldatzenezden.
9Horregatik,Darioerregeakidatziaetadekretuasinatu zituen
Daniel
10Danielekjakinzueneaneskriturasinatutazegoela,bere etxerajoanzen;etaberegelakoleihoakJerusalemaldera irekitazituenez,eguneanhirualdizbelaunikojartzenzen, etaotoitzegitenzuen,etaeskerrakematenzizkionbere Jainkoari,lehenbezala.
11Orduan,gizonhauekbilduziren,etaDanielotoitz egitenetabereJainkoarenaurreanerregutzenaurkituzuten 12Orduan,hurbilduetaerregearenaurreanhitzeginzuten erregearendekretuaz:«Ezalduzudekretubatsinatu, hogeitahamaregunekoepeanjainkoedogizonbatieskaera bategitendionedonor,zuri,erregejauna,lehoienzuloan botatzeko?»Erregeakerantzunzuen:«Egiadahori,mediar etapertsiarrenlegearenarabera,etaezindaaldatu».
13Orduan,erregearenaurreanerantzunzuten:«Judako gatibutasunekoDanielekezdizuerrespetatzen,errege jauna,eztasinatuduzundekretuaere;eguneanhirualdiz egitendubereeskaera
14Erregeak,hitzhauekentzunzituenean,osohaserretu zenbereburuarekin,etaDanielenganjarrizuenbihotza, huraaskatzeko;etaeguzkiasartuarteahaleginduzenhura askatzeko
15Orduan,gizonhauekerregearenganabilduetaesan zioten:«Jakinezazu,erregejauna,mediarreneta pertsiarrenlegeadelaerregeakezarritakoedozeindekretu edolegealdatzea».
16Orduan,erregeakaginduzuenDanielekarrietalehoien zulorabotazutelaErregeakesanzionDanieli:«Etengabe zerbitzatzenduzunzureJainkoaklibratukozaitu».
17Harribatekarrietazuloarenahoanjarrizuten;eta erregeakberezigiluarekinetaberejauntxoenzigiluarekin zigilatuzuen,Danieliburuzkoerabakiaezaldatzeko.
18Erregeaberejauregirajoanzen,etagauabaraurikeman zuen;ezziotenmusika-tresnarikekarri,etaloakgalduzuen 19Goizeangoizjaikietapresakajoanzenerregealehoien zulora
20Etakobazuloansartuzenean,oihueginzionDanieli ahotsnegargarribatekin.EtaerregeakesanzionDanieli: «Daniel,Jainkobiziarenzerbitzaria,etengabezerbitzatzen duzunzureJainkoaklibratuahalzaitulehoietatik?»
21Orduan,Danielekerregeariesanzion:«Errege,bizi zaitezbetiko»
22NireJainkoakbereaingeruabidalidu,etalehoienahoak itxiditu,etaezdidatekalterikegin;harenaurrean errugabeaaurkitubaitutnigan;etazureaurreanere,errege jauna,ezdutkalterikegin
23.Orduan,erregeaosopozikzegoenharekin,etaagindu zuenDanielzulotikateratzekoDanielzulotikaterazuten, etaezzitzaioninolakokalterikaurkitu,bereJainkoarengan sinestenbaitzuen
24Erregeakaginduzuen,etaDanielsalatuzutengizonak ekarrizituzten,etalehoienzulorabotazituzten,haiek, haienseme-alabaketahaienemazteak;etalehoiek menderatuzituzten,etahaienhezurguztiakhautsizituzten zulorairitsibainolehen
25Orduan,Darioerregeakidatzizienlurosoanbiziziren herri,nazioetahizkuntzaguztiei:Bakeaugariaizanbedi zuei.
26Aginduhauematendut:nireerreinukolurralde guztietan,jendeakikaraetabeldurizandezalaDanielen Jainkoarenaurrean;izanere,beradaJainkobiziaetabetiko sendoa,etaharenerreinuaezdasuntsituko,etaharen aginteaazkenerainoiraungodu
27Beraklibratzenetasalbatzendu,etaseinaleaketa mirariakegitendituzeruanetalurrean,Daniellehoien eskuetatiklibratuduena
28Danielek,beraz,arrakastaizanzuenDarioren erregealdianetaZiropersiarrenerregealdian.
7.KAPITULUA
1BabiloniakoerregeBelsazarrarenlehenurtean,Danielek ametsbatetaikuskariakizanzituenohean;geroametsa idatzietagertaerenlaburpenakontatuzuen
2Danielekesanzuen:«Gauekoikuskarianikusinuen zerukolauhaizeakitsasohandiarenkontraborrokanari zirela»
3Etalaupiztiahandiaterazirenitsasotik,elkarrengandik desberdinak.
4Lehenengoalehoibatenantzekoazen,etaarranoaren hegoakzituen:begiraegonnintzenhegoakkenduzizkioten arte,etalurretikaltxatuzuten,etagizonbatenantzerazutik jarrizenoinengainean,etagizonbatenbihotzaeman zioten
5Etaharabestepiztiabat,bigarrena,hartzbatenantzekoa, aldebatetikaltxatuzen,etahirusaihetszituenahoan hortzenartean;etahonelaesanzioten:Jaikizaitez,etajan haragiasko.
6Ondoren,bestebatikusinuen,lehoinabarbatenantzekoa, lauhegazti-hegozituenabizkarrean;lauburuzituenpiztiak ere;etaaginteaemanzitzaion.
7Gauekoikuskarietanikusinuenondoren,etahara laugarrenpiztiabat,izugarriaetaizugarriindartsua;eta burdinazkohortzhandiakzituen:jatenetazatitzenzuen, etagainerakoaoinekinzapaltzenzuen;etaaurretikizan zirenpiztiaguztiendesberdinazen;etahamaradarzituen 8Adarrakbehatunituen,etahara,besteadartxikibat agertuzenhaienartean,etaharenaurretikhiruadar lehenengoerrotikerauzizituzten;etahara,adarhonek gizakiarenbegienantzekobegiakzituen,etagauzahandiak esatenzituenahoa
9Tronuakerorizirenartebegiratunuen,etaegunen Antzinakoaeserizen,zeinarenjantziaelurrabezainzuria zen,etaburukoileaartilegarbiarenantzekoa;beretronua sugarsugarrabezalakoazen,etaberegurpilaksu erretzaileabezalakoak.
10Suzkoerrekabataterazenharenaurretik;milakamilaka zerbitzatzenzioten,etahamarmilaaldizhamarmilazutik zeudenharenaurrean;epaiaezarrizen,etaliburuakireki ziren
11Adarrakesandakohitzhandienoihuagatikbegiratunuen orduan:piztiahilzutenarte,etaharengorputzasuntsitueta sugarerreariemanziotenartebegiratunuen
12Gainerakopiztieidagokienez,kendueginzitzaien nagusitasuna;halaere,bizitzaluzatuzitzaiendenborabatez etadenborabatez
13Gauekoikuskarietanikusinuen,etahara,zeruko hodeiekinetorrizengizonarenSemearenantzekobat,eta egunenAntzinakoarenganaetorrizen,etaharenaurrera eramanzuten.
14Etaemanzitzaizkionnagusitasuna,aintzaetaerreinua, herri,nazioetahizkuntzaguztiekzerbitzatzeko;haren nagusitasunabetikonagusitasunada,inoizgaldukoezdena, etaharenerreinuainoizsuntsitukoezdena
15Ni,Daniel,gorputzarenerdianatsekabetutanengoen izpirituan,etaburukoikuskariekasaldatuninduten. 16Hanzegoenetakobatenganahurbilduetaegiagaldetu nion.Etaberakkontatuzidan,etagauzeninterpretazioa azalduzidan.
17Laupiztiahandihaueklurretikaltxatukodirenlau erregedira
18BainaGoi-goikoarensantuekhartukoduteerreinua,eta erreinuabetiko,betikoetabetikojabetukodira
19Orduanjakinnahinuenlaugarrenpiztiarenegia,beste guztiendesberdinazena,osoizugarria,burdinazkohortzak etabrontzezkoiltzeakzituena;irensten,xehatzeneta hondarrakoinekinzapaltzenzituena;
20Etaburuanzituenhamaradarreiburuz,etaaterazen besteariburuz,etazeinarenaurreanhirueroriziren;begiak etagauzahandizhitzegitenzituenadarhorriburuz, zeinarenitxurabesteadarrakbainohandiagoazen
21Ikusinuen,etaadarberaksantuenaurkagerraeginzuen, etagaraitueginzituen;
22EgunenAntzinakoaetorrizenarte,etaGoi-Goikoaren santueiepaiaemanzitzaienarte;etasantuekerreinua bereganatuzutengaraiahelduzenarte.
23Honelaesanzuen:«Laugarrenpiztialurrarengaineko laugarrenerreinuaizangoda,erreinuguztietatikdesberdina izangodena,lurosoairentsikodu,zapaldukodueta puskatukodu»
24Erreinuhonetakohamaradarrakhamarerregedira,eta bestebathaienondorenaltxatukoda;etalehenengoaren desberdinaizangoda,etahiruerregemenperatukoditu
25EtahitzhandiakesangodituGoi-goikoarenaurka,eta Goi-goikoarensantuaknekatukoditu,etagaraiaketa legeakaldatukodituelapentsatukodu;etaeskuetara emangozaizkiodenborabat,denborabatzuketa denborarenzatibatarte.
26Bainaepaiketaegingoda,etakendukodioteharen agintea,suntsitzekoetaazkenerainosuntsitzeko
27Etaerreinua,nagusitasunaetazeruosoarenazpiko erreinuarenhanditasunaGoi-goikoarensantuenherriari emangozaizkio,zeinarenerreinuabetikoerreinuaden,eta erreinuguztiekzerbitzatukoetaobeditukodiote.
28HonainoamaitudakontuaNi,Daniel,niregogoetak osokezkatutaninduten,etanireaurpegiaaldatueginzen; bainabihotzeangordenuenkontua.
8.KAPITULUA
1Belshazarerregearenerregealdikohirugarrenurtean, ikuskaribatagertuzitzaidanniri,Danieli,lehenaldiz agertuzitzaidanazgeroztik
2Etaikuspenbateanikusinuen;etagertatuzen,ikusi nuenean,Susahiriannengoela,Elamprobintziandagoen jauregian;etaikuspenbateanikusinuen,etaUlaiibaiaren ondoannengoen
3Orduan,begiakaltxatuetaikusinuen,etahara,ibaiaren aurreanzutikzegoenaharibat,biadarzituena;etabi adarrakaltuakziren;bainabatabesteabainoaltuagoazen, etaaltuagoaazkenaigozen.
4Ahariamendebalderantz,iparralderantzetahegoalderantz oldartzenikusinuen;piztiabatekereezinzionaurreegin, eztahareneskuetatiklibratuere;bainaberenahiaeginzuen, etahandieginzen
5Etabegiranengoela,hara,ahuntzarbatetorrizen mendebaldetiklurosoarengainazalean,etaezzuenlurra ukitu;etaahuntzakadarnabarmenbatzuenbegienartean 6Etaibaiarenaurreanzutikikusinuenbiadarzituen ahariarenganaetorrizen,etabereboterearenamorruz korrikajoanzenharengana
7Etaikusinuenahariarenondorahurbiltzen,etahaserre bizianjarrizenharenaurka,etaahariajozuen,etabi adarrakhautsizizkion;etaahariakezzuenindarrikizan harenaurreaneusteko,baiziketalurrerabotaetazapaldu eginzuen;etainorkezzuenahariahareneskutiklibratu ahalizan
8Ahuntzaosohandibihurtuzen,etaindartsueginzenean, hautsieginzenadarhandia,etaharenordezlauadarhandi aterazirenzerukolauhaizeetara
9Etahorietakobatetikadartxikibataterazen,etaoso handiaeginzenhegoalderantz,ekialderantzetalurralde atseginerantz
10Etahandieginzenzerukoizarretaraino;izarretatiketa izarretatikbatzuklurrerabotaetazapaldueginzituen
11Bai,armadakoburuzagirainoigozen,etaberakkendu eginzionegunerokosakrifizioa,etaharensantutegiaren lekuabotazuen
12Etaemanziotengudarostebategunerokosakrifizioaren aurka,bekatuarengatik;etaegialurrerabotazuen;etaegin zuen,etaaurreraeginzuen
13Orduansantubatentzunnuenhizketan,etabestesantu batekesanzionhitzeginzuensantuhari:Noizarteiraungo duegunerokosakrifizioarietahondamendiarenbekatuari buruzkoikuspegiak,santutegiaetagudarosteaoinpean zapalduahalizateko?
14Etaesanzidan:Bimilaetahirurehunegunarte;orduan santutegiagarbituegingoda
15Nik,Danielek,ikuskariaikusietaesanahiabilatzenari nintzela,hara,gizonbatenitxurazuennorbaitagertu zitzaidanaurrean
16EtaUlaiibaiarenertzetangizonbatenahotsaentzun nuen,oihukaarizela,etaesanez:Gabriel,erakutsiiezaiozu gizonhoniikuspegia
17.Niknengoentokirahurbilduzen,etaetorrizenean, beldurtuetaaurpegialurreraerorinintzenBainaesan zidan:«Ulertu,gizasemea,azkengaraianizangobaita ikuspena».
18Nirekinhizketanarizela,lurreraerorinintzenlozorro sakonbatean;bainaukitueginninduenetazutituegin ninduen.
19Etaesanzuen:«Hara,erakutsikodizutzergertatukoden haserrearenazkenamaieran;izanere,izendatutako denboranizangodaamaiera»
20BiadarzituenahariaMediakoetaPersiakoerregeak dira
21EtaahuntzzakarraGreziakoerregeada;etaberebegien arteandagoenadarhandialehenerregeada
22Hautsizenean,laualtxatuzirenharenalde,lauerreinu altxatukodiranaziotik,bainaezharenboterean
23Etahaienerreinuarenazkengaraian,bekatariakbetebeteandaudenean,aurpegigogorraetaepaiilunakulertzen dituenerregebataltxatukoda
24Etaharenindarraindartsuaizangoda,bainaezbere indarrez;etaharrigarrirosuntsitukodu,etaaurreraegingo du,etajardungodu,etaboteretsuaketaherrisantua suntsitukoditu
Daniel
25Bereasmamenariesker,maltzurkeriakaurreraegingo dubereeskuan;bihotzezhandietsikoda,etabakearenbidez askosuntsitukoditu;printzeenprintzearenaurkaere altxatukoda;bainaeskurikgabehautsikoda.
26.Etaarratsaldekoetagoizekoikuskera,kontatuaizan dena,egiada;horregatik,itxiezazuikuskera,egunaskotan iraungobaitu
27Etani,Daniel,zorabiatuetagaixoegonnintzenegun batzuetan;gerojaikietaerregearenlanakeginnituen;eta harritutageratunintzenikuskariarekin,bainainorkezzuen ulertu
9.KAPITULUA
1Dariorenlehenurtean,Asuerorensemea,mediar jatorrikoa,kaldearrenerreinukoerregeizendatuzutenean; 2Bereerregealdikolehenurtean,nik,Danielek,liburuetan ulertunuenzenbaturtezeudenJeremiasprofetariJaunak esanzizkionean,Jerusalemgohondamendietanhirurogeita hamarurtebetekozirela
3EtaJainkoJaunarenganazuzendunuenaurpegia,otoitz etaerregubidez,barau,zakuzetaerrautsezbilatzeko.
4EtaotoitzeginnionJainkoJaunari,etaaitortunuennire bekatuak,etaesannuen:Jauna,Jainkohandietaizugarria, itunaetaerrukiagordetzendituzunahuramaitedutenentzat etaharenaginduakbetetzendituztenentzat;
5Bekatuegindugu,gaiztakeriaegindugu,gaiztakeriaz jokatuduguetamatxinatuegingara,zure manamenduetatiketazureerabakietatikaldenduz
6Ezdiegujaramonikeginzurezerbitzariprofetei,gure erregeei,gureprintzipeei,gureaiteietalurraldekoherri osoarizureizeneanhitzeginzietenei
7Jauna,zuridagokizujustizia,bainaguriaurpegienlotsa, gauregunbezala;Judakogizonei,Jerusalemgobiztanleei etaIsraelosoari,gertukoeietaurrunekoei,zureaurkaegin dutenbekatuagatiksaihestudituzunherrialdeguztietan
8Jauna,guridagokiguaurpegiarenlotsa,gureerregeei, gureprintzipeeietagureaitei,zureaurkabekatuegin dugulako
9Jaunari,gureJainkoari,dagozkioerrukiaetabarkamena, nahizetaharenaurkamatxinatuizangaren; 10EzdiogugureJainkoarenJaunarijaramonikegin,bere zerbitzariprofetenbidezemanzizkigunlegeetanibiltzeko.
11Bai,Israelosoakhautsiduzurelegea,aldenduzere, zureahotsaezbetetzeko;horregatikisuridaguregainera madarikazioa,etaJainkoarenzerbitzariMoisesenlegean idatzitadagoenzina,harenaurkabekatuegindugulako
12Etagureaurkaetaguepaitugaituztengureepaileen aurkaesanzituenhitzakbeteditu,gaitzhandibatekarriz guregainera;zerenezdazeruarenazpianJerusalemenegin denbezalakorikgertatu
13Moisesenlegeanidatzitadagoenbezala,gaitzhauguztia etorrizaigugainera;halaere,ezdiogugureJainkoJaunari otoitzegin,guregaiztakeriakaldebaterauztekoetazure egiaulertzeko
14Horregatik,Jaunakgaitzarierreparatuetaguregainera ekarridu;izanere,gureJainkoJaunazuzenadaegiten dituenlanguztietan,etaezdioguharenahotsarijaramonik egin
15.Etaorain,Jauna,gureJainkoa,zureherriaEgiptoko lurraldetikeskuindartsubatekinateraduzuna,etagaur
egunbezalaospealortuduzuna,bekatuegindugu, gaiztakeriazjokatudugu.
16Jauna,zurezuzentasunguztiarenarabera,otoitzegiten dizut,urrundubedizurehaserreaetaamorruazurehiritik, zuremendisantutik;gurebekatuenetagureaiten gaiztakeriengatik,Jerusalemetazureherrialotsagarri bihurtubaitiragureingurukoguztientzat
17Orain,gureJainkoa,entzunzurezerbitzariarenotoitza etaerreguak,etaerakutsizureaurpegiazuresantutegi hondatuarengainean,Jaunarenizenean
18EneJainkoa,makurtuzurebelarriaetaentzun;irekizure begiaketaikusigurehondamendiaketazureizenadaraman hiria;ezbaititugugureerreguakaurkeztenzureaurrean gurezuzentasunengatik,baiziketazureerrukihandiengatik
19Jauna,entzun;Jauna,barkatu;Jauna,adiegonetaegin; ezatzeratu,zeureonerako,eneJainkoa,zerenzurehiriak etazureherriakzureizenadaramate
20Etahizketanarinintzela,etaotoitzegiten,etanire bekatuaetanireherriIsraelenbekatuaaitortzen,etanire Jainkoarenmendisantuarenaldenireerreguakaurkezten, 21Otoitzeanhitzegitenarinintzela,hasieranikuspenean ikusinuenGabrielgizonakheganeginzuenetaukituegin ninduenarratsaldekoeskaintzarenorduareninguruan
22Etaazalduzidan,etanirekinhitzeginzuen,etaesan zidan:Daniel,orainetorrinaizzurijakinduriaetaulermena emateko
23Zureerreguakhasizirenean,aginduaagertuzen,etani etorrinaizzurierakustera;izanere,osomaiteazara:ulertu, beraz,gauzaetakontuanhartuikuspegia
24Hirurogeitahamarasteezarridirazureherriarentzateta zurehirisantuarengainean,bekatuakamaitzeko,bekatua barkatzeko,betikojustiziaekartzeko,ikuspegiaeta profeziazigilatzekoetaSantuenagantzutzeko
25Jakinezazu,beraz,etaulertu,Jerusalemzaharberritzeko etaeraikitzekoaginduaemanzenetikMesias Printzearenganainozazpiaste,etahirurogeitabiaste izangodirela:kaleaetaharresiaberriroeraikikodira,garai zailetanere
26Hirurogeitabiasteigaroondoren,Mesiassuntsitu egingoda,bainaezberetzat;etaetorrikodenprintzearen herriakhiriaetasantutegiasuntsituegingoditu;etauholde batekinamaitukoda,etagerrarenamaieraraarte hondamendiakzehaztutadaude.
27Astebetezitunaaskorekinberretsikodu;etaastearen erdiansakrifizioaetaoblationeageldiarazikoditu,eta higuingarrikeriakzabalduz,basamortubihurtukodu, amaieraraarte,etaerabakitakoahondamendiarengainean isurikoda.
10.KAPITULUA
1PersiakoerregeZirorenhirugarrenurtean,gauzabat agertuzitzaionDanieli,zeinarenizenaBelteshatzarzen;eta gauzaegiazen,bainaizendatutakodenboraluzeazen;eta ulertuzuengauza,etaikuspegiaulertuzuen
2Garaihartan,ni,Daniel,hiruasteosozegonnintzen doluan.
3Eznuenogigoxorikjan,ezharagirikezardoriksartu ahoan,eztaneureburuagantzutuere,hiruasteosoakbete arte.
4Etalehenhilarenhogeitalaugarrenegunean,Hiddekel izenekoibaihandiarenertzeannengoela,
Daniel
5Orduan,begiakaltxatuetaikusinuen,etaharalihoz jantzitakogizonbat,zeinarengerriakUfazekourrefinez gerrikatutazeuden
6Beregorputzaberiloarenantzekoazen,etabereaurpegia tximistarenantzekoa,etaberebegiaksuzkolanparak bezalakoak,etaberebesoaketaoinakletoileunduaren kolorekoak,etaberehitzenahotsajendetzabatenahotsa bezalakoa.
7Nik,Danielekbakarrikikusinuenikuskaria;nirekin zeudengizonekezzutenikusi;bainaikarahandiaerori zitzaien,etaiheseginzutenezkutatzera
8Bakarrikgeratunintzen,etaikuskarihandihauikusinuen; etaezzenindarrikgeratunigan;nireedertasunausteldu eginzennirebaitan,etaeznuenindarrikgorde
9Halaere,harenhitzenoihuakentzunnituen;etaharen hitzenoihuakentzunnituenean,aurpegialurrerabegira lozorroangeratunintzen
10Etahara,eskubatekukituninduen,etabelaunikoeta esku-ahurretanjarrininduen.
11Etaesanzidan:«Daniel,gizonmaitea,ulertuesaten dizkizudanhitzaketazutikegon,zerenzureganabidalia izanbainaiz».Etahitzhauekesanzizkidanean,dardarka gelditunintzen
12Orduanesanzidan:Ezizanbeldurrik,Daniel;izanere, zureJainkoarenaurreanzeureburuaulertzekoeta apaltzekogogoaemanzenuenlehenegunetik,zurehitzak entzunakizandira,etazurehitzengatiketorrinaiz
13BainaPersiakoerreinukoprintzeakhogeitabategunez eutsizidan;bainahara,Migel,printzenagusietakobat, etorrizitzaidanlaguntzera;etahangeratunintzenPersiako erregeekin.
14Orainetorrinaizzureherriariazkenegunetanzer gertatukozaionazaltzera;izanere,ikuspegiaegun askotarakodaoraindik.
15Etahitzhoriekesanzizkidanean,aurpegialurrerabota nuenetamutugeratunintzen
16Etahara,gizasemeenantzekonorbaitekukituzizkidan ezpainak;orduanirekinuenahoa,etahitzeginnuen,eta esannionnireaurreanzegoenari:«Enejauna,ikuspen honenondorioznireatsekabeakbihurtuzaizkitgainera,eta ezdutindarrikgorde»
17Nolahitzegindezakenirejaunhonenmorroiaknire jaunhonekin?Izanere,niriezzaitindarrikgeratu,ezta arnasarikere
18Orduan,berriroetorrietaukitueginninduengizon itxurakonorbaitek,etaindartueginninduen, 19Etaesanzuen:«Gizonmaitea,ezizanbeldurrik:bakea zurekin,izansendo,bai,izansendo».Etanirekinhitzegin zuenean,indartueginnintzen,etaesannuen:«Hitzegin dezala,jauna,zukindartunauzulako»
20Orduanesanzuen:«Badakizuzergatiketorrinaizen zuregana?OrainitzulikonaizPersiakoprintzearenaurka borrokatzeraEtaniirtenondoren,hara,Greziakoprintzea etorrikoda»
21BainaegiazkoEskrituranidatziadagoenaerakutsiko dizut;etaezdagoinornirekinbategitenduenikgauza hauetan,Migelzureprintzeaizanezik.
11.KAPITULUA
1Dariomediarrarenlehenurtean,niizannintzenhura sendotzekoetasendotzeko
2EtaorainegiaerakutsikodizutHara,hiruerrege altxatukodiraoraindikPertsian;etalaugarrenaaskoz aberatsagoaizangodahoriekguztiakbaino;etabere indarrarekin,bereaberastasunekin,guztiakaltxatukoditu Greziakoerreinuarenaurka.
3Etaerregeahaltsubataltxatukoda,agintehandiz gobernatukoduena,etaberenahiarenaraberaegingoduena
4Etazutikjartzendenean,harenerreinuahautsiegingoda etazerukolauhaizeetarabanatukoda;etaezharen ondorengoentzat,eztaberakgobernatuzuen nagusitasunarenaraberaere;izanere,harenerreinua erauziaizangoda,baitabestebatzuentzatere
5Hegoaldekoerregeaindartsuaizangoda,etaharen printzeetakobat;etaindartsuagoaizangodaharengainetik, etanagusiizangoda;harennagusitasunanagusitasun handiaizangoda.
6Etaurtebatzuenburuanelkartukodira;izanere, hegoaldekoerregearenalabaiparraldekoerregearengana etorrikodaakordiobategitera;bainaezdubesoaren indarramantenduko;ezduzutikiraungo,eztaerregeakere; baiziketaemanegingodutebera,etahuraekarrizutenak, etahurasortuzuena,etagaraihauetanindartuzuena.
7Bainaharensustraietakoadarbatetiknorbaitaltxatukoda berelurraldean,armadabatekinetorrikodena,iparraldeko erregearengotorlekurasartukodena,haienaurkaegingodu etanagusitukoda
8EtaEgiptoraeramangoditugatibuak,haienjainkoak, haienprintzeaketazilarrezkoetaurrezkoontzipreziatuak; etaiparraldekoerregeabainourtegehiagoiraungodu
9Hegoaldekoerregeabereerreinuraitzulikoda,etabere lurralderaitzuliko.
10Bainaharensemeakasaldatukodira,etaindarhandieta ugaribildukodituzte;batetorrikoda,etagainezkaegingo du,etaigarokoda;geroitzulikoda,etaasaldatukoda,bere gotorlekuraere
11Hegoaldekoerregeahaserrebizianjarrikoda,eta aterakodaharekinborrokatzera,iparraldekoerregearekin, etajendetzahandiabidalikodu;bainajendetzahoriharen eskuetaraemangoda
12.Etajendetzaosoakenduduenean,harrotukodaharen bihotza;etahamarmilakalurrerabotakoditu;bainaezda horrenbidezindartuko
13Iparraldekoerregeaitzulikoda,etalehengoabaino jendetzahandiagoabidalikodu,etaurtebatzuenburuan etorrikodaarmadahandibatekinetaaberastasunhandiekin 14Garaihaietan,askoaltxatukodirahegoaldeko erregearenaurka;zureherrikolapurrakerealtxatukodira ikuspegiabetetzeko;bainaerorikodira.
15Iparraldekoerregeaetorrikoda,lubakibateraikikodu etahirigotortuenakhartukoditu;hegoaldekobesoekez dioteeutsiegingo,eztaharenherrihautatuakere,etaezda indarrikizangoeutsiahalizateko.
16Bainaharenaurkadatorrenakberenahiaegingodu,eta inorkezdioaurreegingo;etalurraldeederbatean gelditukoda,etahareneskuaksuntsituegingodulurraldea 17Bereerreinuosoarenindarrarekinetaberarekinzuzenak direnekinsartzekoaurpegiajarrikodu;hauegingodu:eta emakumeenalabaemangodio,usteltzenduena;bainaezda harenaldeegongo,eztaharenaldeereizango
18Ondoren,uharteetarabegiratukoduetaaskohartuko ditu;bainaprintzeakberealdeegingoduberakegindako lotsa,etaezdioberegaineraitzulikolotsarik
Daniel
19Orduan,berelurraldekogotorlekurantzbegiratukodu aurpegia;bainaestropezuegingoduetaerorikoda,etaez daaurkituko
20Orduan,erreinuarenaintzazbeterikozerga-biltzailebat altxatukodabereestatuan;bainaegungutxirenburuan suntsituaizangoda,ezhaserrean,ezgerran
21Etaharentokiangizonzitalbataltxatukoda,zeinariez baitioteerreinukoohoreaemango;bainabakeansartukoda, etalausengabidezlortukoduerreinua
22Uholdebatenbesoekingainezkaegingoduteharen aurretik,etahautsiegingodira;bai,itunarenprintzeaere 23Etaharekinitunaeginondoren,engainuzjokatukodu; izanere,igokodaetaindartsuegingodaherritxikibatekin.
24Bakeansartukodaprobintziakotokirikoparoenetaraere; etabereaitekeztabereaitenaitekeginezdutenaegingodu; harrapakina,ondasunaketaondasunaksakabanatukoditu haienartean;etabereplanakprestatukoditugotorlekuen aurka,denborabatezbadaere
25Etabereindarraetaausardiaerabilikodituhegoaldeko erregearenaurkaarmadahandibatekin;etahegoaldeko erregeaborrokaraaterakodaarmadaosohandietaahaltsu batekin;bainaezdioeutsiko,zerenharenaurkakoplanak prestatukobaitituzte
26Bai,harenjanariarenzatiazelikatzendireneksuntsitu egingodute,etaharenarmadagainezkaegingodu;etaasko erorikodirahilda
27Bierregehauenbihotzakgaiztakeriaegitekogogoz egongodira,etamahaibereangezurrakesangodituzte; bainaezduteaurreraegingo,zerenamaieraoraindik heldukobaitaezarritakogaraian
28Orduan,berelurralderaitzulikodaaberastasun handiekin;etaberebihotzaitunsantuarenaurkaegongoda; etabalentriakegingoditu,etaberelurralderaitzulikoda
29.Ezarritakogaraianitzulikodaetahegoalderantz etorrikoda;bainaezdalehenengoarenedobigarrenaren modukoaizango
30.ZerenKitimgoontziakharenkontraetorrikobaitira; horregatik,haserretukoda,etaitzulikoda,etaitun santuarenaurkahaserretukoda;etahalaegingodu;itzuliko da,etaitunsantuauztendutenekinelkartukoda.
31Besoakharenaldejarrikodira,etasantutegisendoa kutsatukodute,etaegunerokosakrifizioakendukodute,eta hondamendiaeragitenduenhiguingarrikeriajarrikodute.
32Etaitunarenaurkagaiztakeriazjokatzendutenak lausengatuzhondatukoditu;bainabereJainkoaezagutzen duenherriaindartsuizangodaetabalentriakegingoditu.
33Etaherriarenarteanulertzendutenekaskoriirakatsiko diete;halaere,ezpataren,suaren,gatibutasunareneta harrapakinareneraginezerorikodiraegunaskotan
34Erortzendirenean,laguntzatxikibatekinlagundukozaie; bainaaskoklausenguekinitsatsikozaizkie
35Etaadimenhandikobatzukerorikodira,probatzeko, garbitzekoetazuritzeko,azkendenboraraino;zeren oraindikdenboraizendatuabaita
36Erregeaknahiduenaegingodu;etagoratukodaeta jainkoguztiengainetikgoratukoda,etagauzaharrigarriak esangoditujainkoenJainkoarenaurka,etaaurreraegingo duhaserreabetearte;izanere,erabakitadagoenaegingoda
37EzdubereaitenJainkoakontuanhartuko,ez emakumeendesirarik,eztajainkobakarbatere;izanere, bereburuaguztiengainetikgoratukodu
38BainabereegoeranindarrenJainkoaohoratukodu;eta bereaitekezagutuezzutenjainkoaohoratukoduurrez, zilarrez,harribitxizetagauzapreziatuez
39Horrelaegingodugotorlekugotorrenetanjainkoarrotz batekin,zeinaezagutukoetaaintzazhanditukoduen;eta askorengaineangobernatuarazikoditu,etalurrabanatuko duirabazientruke
40Etaamaierakogaraianhegoaldekoerregeakerasokodio; etaiparraldekoerregeahaize-zurrunbilobatbezalaetorriko zaiokontra,gurdiekin,zaldizkoekinetaitsasontzi askorekin;etaherrialdeetarasartukoda,etagainezka egingoduetaigarokoda
41.Lurraldeederrerasartukoda,etaherrialdeasko hondatukodira;bainahauekihesegingodutehareneskutik, Edom,MoabetaAmonensemeenburuzagiak
42Eskualuzatukoduherrialdeengainera,etaEgiptoko lurraldeaezdalibratuko
43BainaEgiptokourreetazilarrezkoaltxorrenetagauza baliotsuguztiengainekobotereaizangodu;etalibiarraketa etiopiarrakharenurratsetanibilikodira
44Bainaekialdetiketaiparraldetiketorritakoberriek asaldatukodute;horregatik,amorruhandizaterakoda suntsitzekoetaaskoerabatsuntsitzeko
45Etaberejauregikoetxolakitsasoenarteanlandatuko ditu,mendisantuetaloriatsuan;bainabereamaierara iritsikoda,etainorkezdiolagunduko
12.KAPITULUA
1GaraihartanjaikikodaMigel,zureherriarensemealabenaldedagoenprintzehandia;etalarrialdigaraia izangoda,naziobategondenetikgaraihartaraarteinoiz izanezdenbezalakoa;etagaraihartanlibratukodazure herria,liburuanidatzitaaurkitukodenoro.
2Etalurrekohautsetanlodaudenaskoesnatukodira, batzukbetikobizitzarako,etabesteaklotsarakoetabetiko mespretxurako.
3Etajakintsuakzerukodistirakbezaladistiraegingodute; etaaskozuzentasuneraerakartzendituztenakizarrakbezala betiko.
4Bainazuk,Daniel,itxiitzazuhitzaketazigilatuliburua, azkendenboraraino:askojoan-etorrianibilikodira,eta jakintzahanditukoda.
5Orduanni,Danielek,begiratunuen,etahara,bestebi zeudenzutik,bataibaiarenertzehonetanetabestea ibaiarenbestealdean.
6Etabateklihozjantzitakogizonari,ibaiarenurengainean zegoenari,esanzion:Noizarteiraungodutemirarihauek?
7Etaentzunnuenlihozjantzitakogizona,ibaiarenuren gaineanzegoena,eskuinekoetaezkerrekoeskuazerurantz altxatuzituenean,etabetikobizidenarenizeneanzinegin zuenean:denborabat,denboraketaerdibatizangozela;eta santuherriarenindarrasakabanatzenamaituzuenean, gauzahoriekguztiakamaitukodira
8Entzunnuen,bainaeznuenulertu;orduanesannuen: «EneJauna,zeinizangodagauzahauenamaiera?»
9Etaesanzuen:«Zoaz,Daniel,zerenhitzakitxitaeta zigilatutadaudeazkendenboraraino»
10Askogarbitu,zurituetafrogatuegingodira;baina gaiztoekgaiztakeriaegingodute:etagaiztoetakoinorkez duulertuko;bainajakintsuekulertukodute
11Etaegunerokosakrifizioakenduetahondamendia eragitenduenhiguingarrikeriaezarridenetik,milaberrehun etalaurogeitahamaregunigarokodira
12Zorionekoaitxarotenduena,etamilahirurehuneta hogeitahamabostegunetarairistendena.
13Bainazoazzurebideaazkeneraino;atsedenhartuko baituzu,etazurezorteanzutikegongozaraegunen amaieran.