Aymara - The Book of Prophet Isaiah

Isaías

1JAQTHAPI

1AmozchachanIsaíasyuqapanvisionapuñjäna,Judá, Jotam,Acaz,EzequíasreyinakanurunakapanJudá, Jerusalénmarkata

2Alaxpachanaka,ist'apxam,akauraqi,ist'apxam,Tatitux akhamsiwa:“Nayawwawanakarmanq'ayawayta, uywaraktwa,jupanakaxnayatkutkatasipxiwa”sasa 3Vacaxdueñoparuwuñt'i,asnostiuywiripancunapuñt'i, ukampisIsraelmarkaxjaniwyatkiti,markajaxjaniw amuyt'kiti

4Ahjuchararmarka,ñanqhaluririnakanjathapa,janwali lurirwawanaka,Tatiturjaytanukupxi,IsraelanQullan Diosaparuwcolerasiyapxi,qhipharuwsarxapxi

5¿Kunatsajuk'ampjawq'jatäpxäta?jumanakaxjuk'ampiw kutkatasipxäta,taqpachp'iqixusuntatawa,taqpach chuymapasaynacht'atawa

6Kayupatatpʼeqekamajjjaniwkunakʼumaräñasutjkiti. janukasti,usuchjatanaka,ch'akhanaka,q'añuq'añunaka, janiwjist'antatäkiti,janirakiwch'uqt'atäkiti,janirakiwsuma q'apkirqullampiq'añuchatäkiti.

7Markamaxch'usawa,markanakamaxninamp phichhantatänwa,uraqimasti,yaqhamarkankirinakawjuma nayraqatanmanq'antapxi,januñt'atjaqinakan t'unjatäkaspasukhama

8Sionanphuchapaxuvayapunmäutaruñtatawqhiparxi, pepinohuertanqurpachasiñutaruñtata,muyuntatäkiuka markaruñtata

9Taqich'amaniTatituxjanitixmäjisk'aqhipharkirjaqinak jaytapkistaspaukhaxa,Sodomamarkaruñtasitäpxaspänwa, Gomorramarkaruñtasitäpxaspänwa

10Sodomamarkanjilïrinaka,Tatitunarupist'apxam. Gomorramarkankiri,Diosasankamachiparist'apxam.

11¿Kunatsawaljasacrificionaknayatakloqtasipkta? Tatituxsiwa:“Nayaxovejanakannakt'ayat waxt'äwinakampi,manq'atuywanakanlik'inakapamp phuqt'atätwa;vacanakanwilapsa,uwijanakanwilapsa, cabritonakanwilapsajaniwkusisiykti

12Kunapachatixjumanakaxnayaruñstirjutapxätaukhaxa, ¿khitirakjumanakanamparanakamatmunapxtaxa, pationakajartakxatañataki?

13Janmayampsainach'usatwaxt'äwinakapanipxamti; inciensojjnayatakejjajjtaskañawa;machaqphaxsinaka, sábadourunaka,jach'atantachäwinakarjawsaña,janiw chhaqtayirjamäkti;ukaxjuchawa,jach'atantachäwisa

14Machaqphaxsinakamsa,wakichatfiestanakamasa, almajaxuñisxiwa.Nayajjukanakaguantañatakejjqaritätwa.

15Amparanakamluqtapxätaukkhaxa,nayranakaj jumanakatimantapxäma,waljamayisïwinaklurapxäta ukhaxa,janiwist'käti,amparanakamaxwilamp phuqhantatänwa

16Jariqapxam,q'umachapxam;jumanakanjanwali luratanakamajjnayannayrajjatapanukupjjam;janwali lurañanakjaytxapxam;

17Sumalurañyateqapjjam;taripañthaqhapxam, t'aqhisiyatjaqinakaryanapt'apxam,awkinakartaripapxam, viudawarmitachikt'asipxam

18Jichhastijutapxam,maynitmaynikamaruskipt'apxañäni, sasawTatituxsaraki:juchanakamaxwilawilach'iyar

ch'iyarch'iyarch'iyarch'iyarch'iyarch'iyarch'iyarch'iyar ch'ankhanakjamawjanq'utukuniwilak'ajkirwila ch'ankhanakäpkchisa,lanatuñtatawtukupxani.

19Jumanakatixmunañanïpxäta,ist'asirïpxätaukaxa,aka uraqinaskinakmanq'apxäta

20Jumanakatixjanmunapkäta,kutkatasipkätaukaxa, espadampimanq'antatäpxätawa,Tatitunlakapawukarsu 21¡Kunjämarakchiqachuymanmarkaxqʼañuwarmir tukuwaypacha!taripañampphuqtʼatänwa;chiqapar uñjañaxukanqurpachatawa;ukampisjichhaxjaqi jiwayirinaka

22Qullqimaxq'añuttukuwayxi,vinomaxumampch'allt'ata. 23Jilïrirpirinakamaxkutkatasirinakawa,lunthatanakamp chikäpxiwa,sapamayniwwaxt'äwinakmunapxi,qullqi katuqañmunapxaraki.

24Ukatpïtaqich'amanTatitu,Israelanch'amanTatitupax akhamsiwa:“Ay,uñisirinakajatqhuruchasiyäma, uñisirinakajatsavengajarakïwa.

25Nayastiamparajjumarkutt'ayarakïma,q'uma q'añunakamq'umachä,taqpachlatanakamsaapaqä

26Nayastitaripirinakamaruxwasitatutt'ayarakïwa, kunjamtïnayräxäkänukhama,ewjjt'irinakamaruswasitat utt'ayarakïwa,qhipatstijumaruxsatäpxätawa:“Aski kankañmarka,chiqachuymanmarka”sasa.

27Siónmarkajjtaripäwimpiwqhespiyatäni,Diosar kuttʼanirinakasticheqaparsarnaqañampiwqhespiyatäni

28Juchararanakarusa,juchararanakarusat'unjatäniwa, Tatiturapanukupkaniukanakastit'unjatäniwa

29Jumanakaxmunapktaukaencinaquqanakat phinq'achasipxätawa,jumanakaxajllisipktauka huertanakatphinq'achasipxätawa

30Jumanakaxmäencinaquqaruñtatäpxäta,laphinakapas ch'amakt'ki,janumanihuertaruñtatäpxätawa

31Ch'amaninakaxmächispanakjamawtukuni,ukaluriristi mächisparuwuñtatäni,panpachaniwnakhantapxani, janirakiwkhitisjiwarkaniti.

2JAQTHAPI

1AmozchachanIsaíasyokapajjJudá,Jerusalénmarkat parlirarunakuñjäna.

2Qhipaurunakanxa,Tatitunutapanqullupaxqullu pataruwsayt'ayatäni,qullunakatsipansajach'araptatäniwa taqimarkanakawukachiqarpurinipxani.

3Waljajaqinakawsarasinsapxani:“Jutapxam,Tatitun qulluparmakhatapxañäni,JacobunDiosanutaparuJupaw thakinakapatyatichistani,thakinakapansarnaqapxarakïta, SionmarkatLey,TatitunarunakapasJerusalénmarkat mistuni

4Juparakiwmarkanakarjuchañchani,waljajaqinakaruw tuqinuqarakini,espadanakapsaaradoruwtukuyapxani, lanzanakapsapodañlanzanakaruwtukuyapxani,mä markaxjaniwyaqhamarkarespadampiapthapkaniti, janirakiwnuwasiñyatiqxapxaniti

5Jacobunutapa,jutapxam,Tatitunqhanapan sarnaqapxañäni.

6UkatpïjumaxJacobunutaparuapanukuwaytaxa, jupanakaxintijalsutuqinakatmayampphuqantatäpxiwa, filisteonakjamarakiwyatiñyatipxi,yaqhamarkankirinakan wawanakapampiskusisiyapxi

7Uraqinakapastiqullqimpi,qurimpiphuqhantatänwa, janirakiwyänakapastukuskiti.uraqinakapax

caballonakampphuqhantatänwa,janirakiwcarronakapas tukusiñapäkiti.

8Uraqinakapastiidolonakampiphuqhantatänwa; jupanakaxamparanakapanluratanakaparuwyupaychapxi, kuntixamparanakapanlurapkiukaru.

9Janwalijaqixalt'asi,jach'ajaqistialt'atchuymaniwa

10Tatiturajjsarañampi,jach'akankañaplayku,qalar mantam,laq'ataypiruimantasim.

11Jaqenakanjach'auñnaqapastijisk'achatäniwa,jach'a jach'atukuñapastialt'atawuñjasini,Tatitusapakiwuka uruxjach'araptatäni

12Taqich'amanTatitunurupaxtaqijach'ajach'a tukurinakaru,jach'ajach'atukurinakaru,jach'ajach'a tukurinakaru;Jupastijisk'achatäniwa

13Líbanouraqintaqpachcedroquqanaka,jach'ajach'a qullunaka,Basánuraqintaqpachencinaquqanaka. 14Taqijach'aqullunakaru,jach'aqullunakaru

15Jach'ajach'atorrenakaru,muyuntatpirqanakaru

16Tarsismarkantaqpachbarconakapanjja,sumauñnaqt'an dibujananakani

17Jaqenjach'akankañapastialt'atäniwa,jach'ajach'a tukuñapastijisk'achatäniwa,Tatitusapakiwukaurux jach'añchatäni

18Ukaidolonaksaq'alchhaqtayani

19Tatituraxsarañampi,jach'ajach'akankañaplayku,qala p'iyanakaru,uraqinp'iyanakaparuwsarapxani

20Ukauruxmäjaqixqullqitluratidolonakapsa,quri idolonakapsa,sapamayniwyupaychañataklurapxäna,uka idolonaksa,laq'unakaru,laq'unakaru;

21Tatituraxsarañataki,jach'ajach'akankañaplayku,qarqa ch'iwiru,ch'ullqhiqalanakp'iqirmantañataki.

22Jumanakaxjaqitjithiqtapxam,khititixsamañapax nayrapanutjkiukajaqitjithiqtapxam;

3JAQTHAPI

1Taqich'amanTatituwJerusalénmarkatsa,Judáuraqitsa, t'ant'aq'añunakapaqani,ukhamarakthujrunakapt'ani

2Ch'amanijaqi,nuwasirjaqi,taripiri,profeta,ch'ikhijaqi, nayrapachajaqi.

3Phisqatunkasoldadonakanp'iqinchiripa,jach'ajach'a tukurijaqi,ewjjt'iri,k'ariyatiñani,sumaarst'iri

4Wawanakaruwp'iqinchirïpxañapatakchurä,wawanakaw jupanakarapnaqapxani

5Jaqinakaxt'aqhisiyatuñjasipxani,sapamayniwmaynit maynikamt'aqhisiyatuñjasipxani,sapamayniwjaqi masipampiwt'aqhisiyatuñjasipxani,wawaxnayra jaqinakaruxjach'ajach'atukusawsarnaqani,jach'ajach'a tukurijaqinakcontrasti

6Kunapachatixmaynixawkipanutapanjilapar katthapisinxa,akhamsasa:“Isixutjiwa,nayanapnaqirisäm, akat'unjäwixamparamankpan”sasa.

7Ukauruxjuramentolurani:“Janiwnayaxqullirïkti”sasa Utajanstijaniwt'ant'asniisisutjkiti,janirakmarkaapnaqir tukuyapxitatisasa

8Jerusalénmarkaxt'unjatawa,Judámarkaxt'unjatawa, laxranakapasa,luratanakapasaTatiturcontrawsayt'asipxi, jupanjach'akankañapjach'añchañataki

9Jupanakanuñnaqapuñacht'ayañaxjupanakcontraw qhanañchi.JupanakastiSodomaukhamuñt'ayasipxi,janiw imantapkiti¡Ayjupanakanalmanakapata!Jupapachpaw janwalinakchurapxisasa

10Askijaqiruxsapxam,jupatakixwalikïskaniwa 11¡Ayñanqhaluririnakata!ukaxjupatakixusuniwa, amparanakapanpayllawipaxchuratäniwa”sasa

12Markajasti,wawanakaxt'aqhisiyirinakawa, warminakawjupanakarapnaqapxi.Markaxay,khitinakatix jumarirpkätamukanakaxpantjayapxtam,thakinakamar t'unjapxi

13Tatituxachikt'asiñatakiwsayt'asi,jaqinakar taripañatakiwsayt'asi

14Tatituxmarkapannayrajaqinakapampi,markapan jilïrinakapampchikawtaripäwirmantapxani,uvayapu manq'antapxätawapisinkirinakanyänakapajjjumanakan utanakamankiwa.

15¿Kunarakjumanakaxmarkajarjawq'japxtaxa, pisinkirinakanajanunakapmuyuñamasti?sasawtaqi ch'amanTatitDiosaxsaraki.

16Tatituxsiwa:“Sionanphuchhanakapaxjach'ajach'a tukuri,kunkach'uqt'ata,janwalinayranakampisarnaqapxi, sarkasaxsarnaqapxi,ch'uqt'asissarnaqapxi,kayunakapas t'axllirt'asipxi

17UkatwaTatituxSiónmarkankirimillwawanakanp'iqip mäch'akhampijawq'jani,ukatTatituximantatchiqanakap uñt'ayarakini

18Ukaurunjja,Tatitojjkayunakapankʼachachtʼat kʼachachtʼatkʼachachtʼäwinakapsa,kayunakapsa, phajjsjammuyullantanakapsaapaqani

19Cadenanaka,pulseras,silenciadorukanaka

20Kayunaka,kayunakank'achacht'äwinakapa,p'iqi ch'ukuñanaka,tablanaka,pendientenaka

21Anillonaka,nayraqalanaka,

22Mayjt'irisinaka,mantelanaka,ch'ukuñanaka,ch'ukuñ ch'ukuñanaka

23Vidrionaka,sumalinoisi,qallunaka,velonaka 24Ukatstimuxsaq'aphinïñatsipansa,q'aphiwutjani.ukat cinturónlantimäalquiler;ukatsumauttʼayatñikʼutan calvolanti;ukatstipurakankirjaqitsipansa,mächʼukuñ isimpiwchintʼasipxäna;ukatsumauñnaqtʼanïñatsipansa phichhantaña

25Jaqinakamaxespadampiwjiwarayasipxani,ch'aman jaqinakamastich'axwäwinjiwarapxani.

26Punkunakapastijachapxarakiniwa,jachapxarakiniwa; Ukawarmistich'usauraqiruwqunt'asini”sasa

4JAQTHAPI

1Ukaurustipaqallquwarminakawmächacharkatjapxani, sapxañapataki:“Nanakaxt'ant'amanq'apxañäni,isimpi isthapt'asipxañäni;

2UkauruxTatitunramapaxwalisuma,jach'ajach'atukuni, akauraqinachupaxwalisuma,sumauñnaqt'aniwIsraelan qhispipkiukanakataki

3KhitinakatixSiónmarkanqhiparapki,Jerusalénmarkan qhiparapkiukanakaxqullansatäniwa,Jerusalénmarkan jakirinakataypinqillqatäkiukanaka

4KunapachatixTatituxSiónphuchhanakanq'añunakap q'umachxani,Jerusalénmarkanwilaptaypitq'umachxani, taripañajayumpi,nakhantayañajayumpi.

5TatituxSiónqullunjakañutanakapsa,jach'a tantachawinakapsa,uruxmäqinaya,chhullunkhaya, arumanthixninanakhantatuñstayani,taqijach'akankañaw jark'aqatäni

6Urunxamätabernáculoukawutjani,ukaxwalithayat ch'amakt'ayañataki,imantasiñataki,thayatsa,jallutsa imantasiñataki

5JAQTHAPI

1Jichhastimunatmasijaruwuvayapuparllamkt'asamä q'uchuq'ucht'ä.Nayansumamunatmasijaxwaliachu qullunuvayapuchatawa

2Uvastimuyt'ayäna,ukatstiqalanakapthapisinsumauva alinakyapuchäna,ukataypinstimätorrelurarakïna,uvas ch'uqt'añsalurarakïna

3Jichhasti,Jerusalénmarkankirinaka,Judámarkankirinaka, nayampuvayapujampichikajuchañchapxam

4¿Kunasuvayapujarojjjukʼamplurasispäna,nayajjuka yapupanjanlurkäyätjja?uvasti,uvanakachuñapuñchʼukta ukhajja,sallqauvanakapsüta?

5Jichhastisarapxam;Nayastisapxsmawakuntixuva yapuxarulurkäukxa,nayawukach'uqt'äwapaqä,ukatsti manq'antatäxaniwa;ucatstiperqapt'unjapjjäta,ucatsti t'unjatäniwa

6Nayastitukjarakïwa,janiwch'uqt'atäkaniti,janirakiw allsutäkanitiUcampisch'aphinaka,ch'aphinakawmistuni, nayastiqinayanakarojjjanjallupurintayapjjañapatakiw mayï.

7Taqich'amaniTatitunuvayapupaxIsraelanutapawa, Judámarkankirinakaxjupansumayapupawachiqapar uñjañlayku,ukampismäjach'ajach'atukuñuñjapxam.

8¡Ay,utatutamayachasirinakata,yaputyapuchirinakata, janmächiqawjutjañapkama,ukhamatsapakakauraqi taypinuchatäpxañapataki!

9Taqich'amanTatituxist'asinakhamsänwa: “Chiqpachansawaljautanakawch'usa,jach'asuma,suma uñnaqt'ani,jankhitisjakirini”sasa.

10Jïsa,tunkahectáreauvayapuchañaxmäbañoruwachuni, mähomerjathaxmäefaachuniwa

11Ay,walialwatsartasinmachjayirumañanakarktañataki; ¡ukaxarumkamawsarantaski,vinoxphichhantañkama!

12Arpa,viola,tabreta,vino,vino,fiestanakapanutji, ukampisjaniwTatitunluratanakapsayäqapkiti,janirakiw amparanakapanluratanakapsaamuyapkiti

13Ukatpïmarkajaxkatuntatuñjasiwayxi,jan yatiñanïpxataplayku.

14Ukatwainfiernoxjach'aptawayi,lakapsajantupumpiw jist'arawayi,jach'ajach'atukutapa,jach'ajach'atukutapa, kusisiri,ukarsaraqani.

15Janwalijaqejjaynachtʼayatäniwa,chʼamanijaqejj jiskʼachatäniwa,jachʼajaqenakannayranakapas jiskʼachatäniwa

16Taqich'amaniTatituxtaripäwinjach'araptatäniwa, qullanDiosaxchiqaparuñjatäñapawa

17Ukapachawuwijanakaxmanq'asipxani,lik'inakan ch'usauraqinakapastiyaqhamarkankirinakaw manq'antapxani

18Ay,inamayaq'añunakampijanwalinakapsurinaka, carretasogampisjuchanakapsusipkiukanaka

19Jupanakastisapxam:“Jank'aklurpan,jank'akiluräwip uñjapxañasataki;

20Ay,khitinakatixñanqharuxaski,askixjanwalisapki ukanakax;ch'amakaqhanalanti,qhanampich'amaka; ¡ukaxk’allk’uruwmuxsaruxuñt’ayi,muxsaruw k’allk’uruwuñt’ayi!

21¡Ayk'ariyatiñmunirinaka,jupanakannayraqatapan amuyt'asirïpkiukanakata!

22Ay,khitinakatixvinoumañatakch'amanïpki,machjayir umañanakch'amanïpkiukanaka.

23¡Jupanakastijanwalijaqiruxmäaskijaqiraskinak churapxañapataki,askijaqinaskikankañapjupatapaqapxi! 24Ukhamasti,kunjamtïninaxlaq'aq'añunaknakhanti, ninanakhantki,ukhamarakiwsaphinakapaxq'añunakjam tukuni,panqaranakapastilaq'aruwtukuni,taqich'amani Tatitunkamachipapanukupxataplayku,IsraelanQullan Diosanarunakapsajisk'achapxarakiwa

25UkatpïTatituncolerasiñapaxmarkaparuxwalpun phichhantawayi,jupanakcontrastiamparapluqxatasin nuwjawayi,qullunakaxkhathatipxäna,jiwatjaqinakapas calletaypinch'iyjatawuñjasipxänaTaqeukanak luratapatjja,colerasiñapajjjaniwapaqkiti,janukasti amparapajjwalichʼoqtʼatawa

26Jayankirmarkanakaruwmäbanderaraptani,akaoraq tukuyatpachjupanakaruxchhuxriñchjani,jank'akiw jutapxani

27Janiwkhitisjupanaktaypinqarjaskanitinilankt'askaniti; janiwkhitisikiskaniti,janirakiwikiskaniti;janirakiw lomonakapancinturónpasjist'aratäkaniti,janirakiw zapatonakapancinturónpasp'akjatäkaniti

28Jupanakanflechanakapaxwalich'ullqhiwa,taqpach arconakapask'uchuntatawa,caballonakankayunakapax pedernalukhamjakt'atäniwa,ruedanakapasmäthaya thayt'iruñtatawjakt'atäni.

29Jupanakanwararitapajjmäleonaruñtatäniwa,mä leonanakjamawwararisipjjani,arnaqasipjjaniwa, animalanakkatuntapjjarakiniwa,jankunajanwaltʼäwin uñjasipjjañapataki,janirakiwkhitisqhespiykaniti

30Ukaurustilamarqutanwararitapjamawjupanakcontrax wararisipxani,maynitixakauraqiruñtanixa,ch'amaka, llakisiña,alaxpachanqhanapasch'amakt'ayatäniwa

6JAQTHAPI

1Uzíasreyejjjiwjjänaukamaranjja,Tatiturojjmätronon qontʼatäskiruñjarakta,jachʼajachʼatrononqontʼatäskäna, ukatstitrenapajjtemploruwphoqantäna

2Ukapatatstiserafinanakawsayt'atäsipkäna,sapamayniw suxtach'iwinïpxäna.Pätuqimpiwajanuparch'uqt'äna,pä tuqimpiwkayunakapch'uqt'äna,pätuqimpiwt'ijtäna

3Maynixmaynitmaynikamawart'asipxäna:Qullanawa, qullanawa,qullanawa,taqich'amanTatituwa.

4Ukaarnaqasirjaqenarupistʼasastipunkunpostenakapajj istʼasïna,ukatutajjchhullunkhampiwphoqantatäna.

5Nayastisaraktwa:“¡Aynayasti!cunalaycutejjnayajj aynachtʼatätwa;Nayastiq'añulakanijaqïtwa,q'añulakani jaqinaktaypinjakasktwa,nayranakajaxtaqich'aman Tatituruwuñjta”sasa.

6Ucatstimäserafinejjnayaruwt'ijtäna,jupajjmäcarbón apt'atawaltaratapt'asïna

7Jupajjlakajjaruwuchäna,akhamsasa:“Uñtapjjam,akajj lakamarllamktʼtamjjaJuchamaxapaqatäxiwa,juchamax q'umachatäxiwa”sasa.

8Tatitunarupist'arakta,akhamsasa:“¿Khitiruskhithä, khitisnanaklaykuxsarani?”Ucatstinayajjsaraktwa: Acancäquiwa;nayarkhitapxita.

9Jupastisarakïnwa:Sarapxam,ukatakajaqinakar yatiyapxam:“Ist'apxam,ukampisjanamuyt'apxamti;

Jumanakaxchiqpachapuniwuñjapxta,ukampisjaniw amuyapktatisasa.

10Akamarkanchuymaplik'iptayapxam,jinchunakapsa jach'aptayapxam,nayranakapsajist'antapxam;Ukhamajj nayranakapampijanuñjapjjañapataki,jinchupampijan istʼapjjañapataki,janamuytʼapjjañapataki,jan kutikipstapjjañapataki,qollatäpjjañapataki”sasa

11Nayastisaraktwa:Tatay,¿qhawqhakamas?Jupasti sarakïnwa:Markanakaxjanjaqini,utanakasjanjaqini tukusiñapkama

12Tatituxjaqinakaruxjayaruwapanukuwayi,ukauraqinsti mäjach'aapanukuñawutji

13Ukanstitunkamayaniwutjani,ukatstikutt'anxaniwa, ukatstimanq'antatäxaniwa,mäteilquqaru,encinaquqar uñtata,laphinakapjaquqanisinyänakapaxukanutjki ukhama.

7JAQTHAPI

1JudámarkanUzíasreyinOzíasreyinAcazyokapa,Siria markanRezínreyimpi,IsraelmarkanRemaliaRemalia chachanPecayuqapampixJerusalénmarkaruwnuwasir sarapxäna,ukampisjaniwatipjapkänti

2UkatstiDavidanutaparuwyatiyapxäna:“Siriamarkax Efraínmarkampmayachatawa”sasa.Chuymapasti, markapanchuymapasch'allxtasïna,kunjämtixch'uxña quqanakaxthayampich'allxtatäkiukhama

3UcatTatitojjIsaíasarsäna:Acazchachampi,Searjasub yokamampijikisiñataquisaram,uqhamaracjac'an estanquenumaqhepäjjaru,uqhamaracjac'at'ant'ajak'anjja

4Juparuxsapxam:Amuyasim,amukt'asim;jan axsarapxamti,janirakaynacht'apxamtiukaq'añu q'añunakanpächuymaplayku,RezínchachanSiria markampi,Remaliayuqapampixwalcolerasipxataplayku. 5Siria,Efraín,Remaliachachanyuqapasa,janwali amtampiwjumarjanwalt'ayapxätam

6Judámarkarmakhatañäni,uñisiñasataki,ukamarka taypinmäreyutt'ayañäni,Tabealchachanyoqapa

7TatitTatituxakhamsiwa:“Janiwsayt'kaniti,janirakiw paskaniti”sasa.

8Siriamarkanp'iqinchiripaxDamascosatawa,Damasco markanp'iqinchiripaxRezínsatawaPaqallqtunkaphisqan maratstiEfraínmarkaxt'unjatäxaniwa,ukhamatjanmä markartukuñapataki

9EfraínchachanpʼeqepajjSamariasatawa,Samaria markanpʼeqepastiRemaliasanyoqapawa.Jumanakatixjan iyawsapkätaxa,chiqpachansajaniwsumasayt'atäpkätati

10TatitustiwasitatwaAcazchacharparläna:

11TatitDiosamatmäunañchamayipxam;jiskt’añanijan ukaxamanqhana,janukaxaalturatuqina

12UcampisAcazreyejjsänwa:Janiwnayajjmayiscäti, janirakiwTatituryant'kätisasa.

13Jupastisarakïnwa:Jichhaxist'apxam,Davidanutapa! ¿Jaqinakarqarjañaxa,¿janitDiosaxqarjapxäta?

14UkatpïTatituxmäunañchachurapxätam;Mävirgen warmejjusurïniwa,mäyoqallwawanïniwa,Emanuel sutimpiwsuticharakini.

15Mantequillampi,mielukampmanq'ani,janwalinakjan apanukuñyatiñapataki,askinakajlliñapataki

16Janïrwawaxjanwalinakapanukuñyatkasinaskinak ajlliñyatkasinxa,kawkïruraqitixjumaxuñisktaukax panpachanreyinakapanapanukutäxaniwa

17EfraínchachanJudámarkatsarxänaukaurutpach Tatituxjumaru,markamaru,awkimanutaparu,janjutki ukaurunakapankaniAsiriamarkanreyiparusti

18UkauruxTatituxEgiptojawiranakthiyankirch'uspa, Asiriauraqinutjkiukachhichhiñch'unakatchhuxriñchjani.

19Jupanakastijutapxaniwa,taqiniwch'usavallenakan, qarqap'iyanakan,ch'aphinakan,ch'aphinakana,taqi ch'aphinakansamarapxani.

20UkapachpauruwTatituxmänavajampi,mäarunxa, jawirkhurkata,Asiriareyimpi,p'iqipsa,kayunakan ñik'utapsañik'utkhuchhuqani

21Ukauruxmäjaqiwmävaca,päuwijarumanq'ayani

22Ukatstiwaljalechechurapkätamlaykuxmantequilla manq'ani,mantequillampi,misk'impixsapamayniwuka uraqinqhiparkiukanakmanq'apxani

23Ukaurojja,kawkhantïwaranqauvasalinakajjutjkäna, waranqqollqealinakjja,chʼaphinakata, chʼaphinakatakïniwa

24Jaqenakajjflechanakampi,arconakampiwukar jutapjjanitaqiuraqixch'aphinakaru,ch'aphinakaruw tukuni

25Kawkïrqullunakatixch'aphinakampiallsutäkaniuka qullunakanxa,janiwch'aphinakampi,ch'aphinakampi ajjsarañaxpurinkaniti,janukastivacanakkhitañataki,jisk'a uywanaktakt'añataki.

8JAQTHAPI

1Tatituxsarakituwa:“Mäjach'arolloaptam,ukatstimä jaqinplumapampiwMahersalalahasbaztuqitqillqt'am” sasa.

2Uríassacerdotempi,ZacaríasJeberequíaschachan Zacaríasyuqapampixchiqachuymanqhanañchirinakaruw uñt'ayañatakirpta.

3NayastiprofetanukarsarawaytaUkawarmisti usurïxänwa,ukatmäyuqallwawawawachasïnaUkatsti Tatituxsarakituwa:“Mahersalalahasbazsutimpiw sutichapxam”sasa

4Janïrwawax“Awkixa,taykaxa”sasinarnaqañyatkasinxa, Damascomarkanqamiryänakapasa,Samariamarkan yänakapsaAsiriamarkanreyinnayraqatapanapaqatäniwa” sasa

5Tatituxmayampiwnayarparlitu:

6AkamarkaxSiloáuraqinumapjanmunk'asawRezín, Remaliayuqapampixkusisipxi

7Jichhasti,Tatituxjawirumaxch'amani,waljajach'a uñnaqt'aniwjupanakxarpuriyani,Asiriamarkanreyiparu, taqpachjach'akankañapampi.

8Judámarkaruwpasani;umaxwalpunch'allt'asini, makhatarakini,kunkakamawpurini;Emanuel!

9Markanaka,mayachasipxam,ukatt'unjatäpxätawa;Jaya markanakatjutirinaka,ist'apxam,cinturonampi chint'asipxam,t'unjatäpxätawa;cinturonampichint'asipxam, ukatstip'akjatäpxätawasasa

10Mayacht'asipxam,ukaxinamayakïniwaaruarsupxam, janiwsayt'kaniti,Diosaxjiwasampïskiwa

11Tatituxch'amanamparapampiwukhamparlitu,janaka markanthakipansarnaqañajataki

12Janiwsapkätati:“Mämayachäwi”sapxamti,taqi khitinakarutixakamarkaxsapkaniukanakaru:“Mä mayachäwi”sasajanirakiwajjsarapjjamti,janirak ajjsarapjjamti

13Taqich'amanTatituruxqullanäpxam;Jupajjjumanakan ajjsarapjjpan,ajjsarapjjam”sasa.

14Jupajjmäsantuarioruwtukuni;janukasti,Israelan panpachanutanakapatakixlankt'ayirqala,janwalt'ayir qalatuñt'atawa,Jerusalénmarkankirinakatakixmäsipita ukhamarakmäsipita

15Jupanakatwaljaniwlankt'asipxani,t'unjatäpxani, p'akjatäpxani,sipitaruwkatuntatäpxani.

16Qhanacht'am,arst'äwipdiscipulonakajtaypinsellapxam

17NayastiTatituruwsuyt'ä,jupastiJacobunutapatajanup imantaniwa,juparustisuyt'arakïwa

18Nayampi,TatitunchurkituukawawanakampejjIsrael markanjja,SiónqollunjakkirchʼamaniTatitunmä señalapa,muspharkañanaklurapjjañapätwa

19Kunapachatixjupanakaxsapxätam:“Uñt'at ajayunakaninakaru,layqanakaruthaqhapxam,uñnaqt'an layqanakaru,arnaqasirinakarusa¿jakirinakataki jiwatanakaru?

20Kamachiru,qhanañchäwiru,janitixakaaruparjam arsupkchixa,janqhananïtaplayku

21Jupanakastiukachiqatpasapxani,janch'amani,manq'at awtjata,ukatstimanq'atawtjataxllakisipxaniwa,reyiparusa, Diosaparusañanqhachasipxani,alaxpachuñtapxarakini

22Jupanakastiakauraqiruwuñtapxani;ucatuñjapjjam tʼaqhesiñampichʼamakampi,tʼaqesiñampichʼamaktʼayaña; ukatstich'amakaruwirpatäpxani

9JAQTHAPI

1Ukampisukach'amakt'awixjaniwkunjämtixjupar t'aqhisiyatäkanukhamäkaniti,qalltanxZabulónuraqiru, Neftalíuraqirusajuk'ampt'aqhisiyäna,ukatstijuk'amp jach'alamarqutathakint'aqhisiyatayna,Jordánjawir khurkata,Galileamarkanakaru.

2Ch'amakansarnaqirjaqinakaxmäjach'aqhanauñjapxi, jiwañch'amakauraqinjakirinakaxqhanaxqhant'awayi

3Jumawmarkaruxwaljaptayawaytaxa,janiwkusisiñap jiltayktati,jupanakaxjumanayraqatankusisipxi,cosecha apthapiñurunkusisiñaparjama,kunjämtixjaqinakax yänakapjaljasinkusisipkiukhama.

4Jumawq'ipipanyugopp'akjasta,t'aqhisiyirinthujrupsa p'akjawaytaxa,kunjamtïMadiánurunutjkänaukhama

5Ch'axwirinakansapanuwasïwipaxjanamuyt'kay ch'axwawinakampi,wilampk'utt'atisimpisthapt'ata ukampisakaxninanakhantayañampi,nina nakhantayañampiwutjani.

6Jiwasatakixmäwawawyuriwayi,mäyuqallwawaw churarakistu,jupanamparaparapnaqañmunañawutjani.

7Jupanapnaqäwipanjilxattatapa,sumankañapasjaniw tukuskaniti,Davidantronopansa,reinopansa,uka apnaqäwipsumsaytʼayañataki,taripäwimpi,chiqapar uñjañampi,jichhatuksaruwiñayataki.Taqich'aman Tatitunch'amapampiwukphuqani

8TatituxmäaruJacoburapayanitayna,ukaarustiIsrael markaruwqhant'ayäna

9Taqejaqenakawyatipjjani,Efraínchachanakasa,Samaria markanjakirinakasa,jachʼajachʼatukuri,chʼama chuymampisapkiukanaka

10Ladrillonakaxt'unjatäxiwa,ukampisk'uchi qalanakampiwutachasiñäni,sicomoranakax khuchhuratänwa,ukampiscedroquqanakaruwtukuyañäni

11UkatpïTatituxRezínchachanuñisirinakaparux sayt'ayani,uñisirinakaparmayachañataki.

12Nayrajjsirionaka,filisteonakastiqhepüruLakajist'arat Israelmarkarmanq'antapxani”sasa.Taqeukanak luratapatjja,colerasiñapajjjaniwapaqkiti,janukasti amparapajjwalichʼoqtʼatawa

13Jaqinakaxjaniwkhitirutixnuwjaskiukarkutt'apkiti, janirakiwtaqich'amanTatiturthaqapkiti.

14UkatpïTatituxIsraelanp'iqipsa,chuymapsa, laphinakapsa,ch'akhanakapsamäurut'unjarakini

15Nayra,jach'ajach'atukuri,jupawp'iqinchirixa;k'arinak yatichirprofetasti,jupanchuymapawa

16Akamarkanp'iqinchirinakapaxpantjasiyapxi; Khitinakatixjupanakampirpatäpkiukanakaxt'unjatäpxiwa

17UkatpïTatituxwayntawaqunakapatxajaniw kusisiñapäkiti,janirakiwawkinakapatsa,ijma warminakatsakhuyapt'ayaskaniti,sapamayniwk'ari chuymanïpxi,janwalilurirïpxiwa,sapamayniwjan amuyt'asirarunakparli.Taqeukanakluratapatjja, colerasiñapajjjaniwapaqkiti,janukastiamparapajjwali chʼoqtʼatawa

18Janwalinakaxninaruñtatawnakhanti,ch'aphinakarusa, ch'aphinakarusaq'altukjani,ch'aphinakarusnakhantani, chhullunkharuñtatawjilxattani

19Taqich'amanTatituncolerasiñapampiwuraqix ch'amakt'ayatäxi,markaxninanakhantayañjamawtukuni, janiwkhitisjilaparuxkhuyapt'aykaniti

20Jupastikupiamparaplunthatani,manq'atawtjata. Jupastich'iqaamparapampiwmanq'ani,janirakiw qarjatäpkaniti,sapamayniwamparapanaychap manq'antapxani.

21Manasés,Efraín;Efraín,Manasés,jupanakampchikaw JudámarkampnuwasipxaniTaqeukanakluratapatjja, colerasiñapajjjaniwapaqkiti,janukastiamparapajjwali chʼoqtʼatawa

10JAQTHAPI

1Ay,khitinakatixjanchiqaparuñjañamtanakapamtapki, janwaliarunakqillqapkiukanaka;

2Jankunaninakarjuchañchañatjithiqtayaña,markajan pisinkirinakatch'amapapaqaña,ukhamatijmawarminakax jupanakanmanq'antatäpxañapataki,janawkininakar lunthatapxañapataki!

3¿Kunsajumanakaxt'aqhisiñurunlurapxäta,jayachiqat jutkaniukach'usauraqinsti?¿Khitirusyanapmayisiñatak jaltxapxäta?¿Kawkirusjach'añchäwimjaytapxäta?

4Jannayampïkasinjja,katuntatjaqenaktaypinwa altʼasipjje,jiwatjaqenaktaypinwaliwjjatapjjarakiniTaqe ukanakluratapatjja,colerasiñapajjjaniwapaqkiti,jan ukastiamparapajjwalichʼoqtʼatawa

5Asirio,nayancolerasiñaxanthujrupa,amparapan thujrupaxnayancolerasiñajawa

6Nayajjkʼarichuymanmarkacontrawkhitani,colerat jaqenakcontrawjuparojjmäewjjtʼachurä,qʼañunak aptʼasiñapataki,janwalinakaptʼasiñapataki,callenakan laqʼanakjamtaktʼañapataki.

7Ukampisjaniwukhamsañmunkiti,janirakiwchuymapas ukhamamuykiti;ukampischuymapankiwamäqawqha markanakart'unjañataki,t'unjañataki.

8Jupajjsiwa:“¿Janitnayanjilïrinakajajjreyinakäpki?”

9¿JanitCalnomarkaxCarquemismarkaruñtasitäki?¿janit HamatmarkaxArpadukhamuñt'atäpacha?¿JanitSamaria markaxDamascomarkaruñtasitäki?

10Kunjämtixamparajaxidolonakanreinonakapjikxatki, ukadiosanakanidolonakapasJerusalénmarkatsipansa, Samariamarkatsipansajuk'ampjach'apunïnwa

11¿JanitnayajjkunjämtejjSamariamarkarusa, idolonakaparuslurktaukhama,Jerusalénmarkarusa, idolonakaparuslurkäjja?

12UkatpïTatituxSiónqullun,Jerusalénqulluntaqi luratanakaptukuyxaniukhaxa,Asiriamarkanreyinch'ama chuymapanachuparu,jach'auñnaqapanjach'ajach'a tukuñapmutuyä.

13Jupajjakhamsiwa:“Amparajjanchʼamapampiwuk lurta,yatiñkankañampiwlurta”sasaNayastiwali amuyt'asirïtwa,markanmuyunakapsaapanukuwaytwa, yänakapsalunthatasta,ukanjakirinakarusmäch'amanjaqir uñtatawaynacht'ayarakta

14Amparaxaxmäqulluruñtatawjaqinakanqamiryänakap jikxatijaniwkhitisch'iwiparkuynt'iri,lakajist'ariri, uñch'ukisutjkänti

15¿Jichhaxhachaxjach'ajach'atukuspatikhitimpitixuka hachampich'uqt'kiukaru?¿Janukaxlaq'uxch'allxtayir jaqiruxjach'ajach'atukuspati?kunjamtïthujruxjachʼar aptapkiukanakarchʼallxtaspaukhama,janukaxthujruxjan lawakïkaspasukhama

16Ukatpïtaqich'amanTatituxlik'ijaqinaktaypinkhithani; Jupanjach'akankañaptaypinstimänina nakhantayañjamawnakhanti

17Israelanqhanapaxninaruwtukuni,QullanDiosapax ninaruwtukuni,mäuruxch'aphinakapsa,ch'aphinakaparus phichhantaniwa

18Quqapanjach'ach'amapsa,achuyapupansa,almapasa, janchipansaq'altukjani.

19Quqanakapanmayniquqanakapaxjuk'akiwutjani, ukhamatmäwawaxqillqt'añapataki

20Ukaurojja,Israelatjiltʼirinakasa,Jacobunutapat qhespipkänaukanakasa,janiwmayampsajupanakarnuwjir jaqempqheparjjapjjanitiUcampisIsraelanQullan Tatitupampchikawqhiparani.

21Jilt'irinakasti,Jacobunjilt'irinakapasti,ch'amanDiosan ukarkutt'anipxani

22Israelmarkamaxqutach'allaruñtatäkchixa,mä qawqhanikiwkutt'anipxani

23Taqich'amanTatituwtaqiuraqinaktaypinmäamtar tukusxani.

24Ukatpïtaqich'amanTatituxakhamsiwa:Sionanjakasiri markaxa,janaxsarapxamtiasiriojaqiru,jupastimä thujrumpiwjawq'japxätam,thujrupampiwjumar nuwjapxätam,Egiptomarkansarnaqataparjama

25Mäjuk'apachakiwcolerasiñaxtukusxani,colerasiñax tukusxaniwa.

26Taqich'amaniTatituxjupatakixmäjawq'jawjawq'jani, kunjämtixMadiánmarkaxOrebqullunjiwayapkän ukhama,kunjämtixthujrupaxqutapatxankkänaukhama, ukhamarakiwEgiptomarkansarnaqataparjamjach'ar aptani.

27Ukauruxq'ipipaxamparamatapsutäxaniwa,yugopas kunkamatapsutäxaniwa,yugopast'unjatäxaniwaajllitäki ukalayku.

28JupaxAiatmarkaruwpurini,Migrónmarkaruw pasawayxi;Micmasmarkanwacarronakapuchawayi

29Jupanakastiukathaknamsarxapxi,Gebamarkan qurpachasipxi.Ramamarkaxaxsarañänwa;Saúlchachan Gabeamarkajjjaltjjänwa

30Galínchachanphuchapa,jach'atarumist'am,Anatot pisinkir,Laismarkarist'ayañamawa.

31Madmenaxjaqunukutawuñjasi;Gebimmarkan jakirinakaxjaltxañatakiwtantachasipxi

32UkauruxNobmarkanqhiparani,Sionphuchha qulluruwamparapampluqxatani,Jerusalénqulluru

33Taqich'amaniTatitu,jach'ajach'atukurinakasti,jach'a jach'atukurinakaxjisk'achatawuñjasini

34Jupajjhierrompiwchʼojjñachʼojjñanaktukjani,Líbano markastimäjachʼachʼamanijaqempiwtʼunjatäni.

11JAQTHAPI

1Isaíchachansaphipatstimäthujruwmistuni, saphinakapatstimäramawmistuni

2Tatitunajayupawjuparmantani,yatiñkankañajayu, amuyt'añajayu,amuyt'añajayu,ch'amaajayu,Tatitur uñt'añajayu,Tatituraxsarañajayu

3Tatiturajjsarañampiwjank'akamuyt'ayani,janirakiw nayranakapanuñjataparjamtaripkaniti,janirakiwjinchup ist'ataparjamajuchañchkaniti

4Ucampissumajakañampiwpisinkirinakarojjjuchañchani, oraqenllampʼuchuymanïpkiukanakatsacheqaparjamaw cheqañchani,lakapanthujrupampiwakaoraqerojj jawqʼjani,lakapansamañapampiwjanwalijaqenakarojj jiwarayani

5Chiqpachkankañasticinturonapäniwa,chiqakankañasti cinturonapäniwa.

6Lobojjuwijampchikawjakasini,leopardosticabritomp chikawikiniukatstivacaqallumpi,leonampi,lik'inakampi; ukatmäjisk'awawawjupanakarirpxani.

7Wakampiosompixmanq'asipxani;yuqallwawanakapax mayakiwikipxani,leonastivacaukhampajamanq'ani

8Chuchuwawaxasnup'iyaruwanatt'ani,ñuñutapsut wawaxamparapampiwcockatricesatch'uqip'iyaruw uchani

9Qullanqulluxanxajaniwkunajanwalt'äwisutjkaniti, janirakiwt'unjkaniti,akauraqixTatituruñt'añampi phuqt'atäniwa,kunjämtixumaxqutarch'allt'kiukhama 10UkaurunstiIsaíchachanmäsaphipawutjani,uka saphixjaqinakanmäwilapjamsayt'atäniwaukaruwjan judiöpkisukanakaxthaqapxani,samarañapastijach'a kankañawutjani.

11UkauruxTatituxpayïrkutimpiwamparapluqxatani, markapatqhipharkirjaqinakarkutt'ayañataki,Asiria, Egipto,Patros,Cus,Elam,Sinar,Hamat,Lamarquta islanakatsa

12Juparakiwmarkanakatakmäbanderarutt'ayani,Israelan jaqunukutjaqinakartantacht'ani,Judámarkan ch'iqintatanakarusakauraqinpusiesquinanakapat tantacht'ani

13Efraínchachanenvidiasiñapajjtukusjjaniwa,Judá markanuñisirinakapasachhaqtayatäjjaniwa,Efraínmarkajj janiwJudámarkarenvidiaskaniti,Judámarkasjaniw Efraínmarkarjanwaltʼayaskaniti

14Ukampisjupanakaxfilisteonakanamparanakaparuwinti jalanttuqirt'ijtapxani.jupanakaxintijalsutuqinkir jaqinakaruxmayacht'asisawlunthatapxani,Edom,Moab

markanakaruwamparanakapluqxatapxaniAmónchachan wawanacapastijupanacarist'apjjani.

15TatituxEgiptoqutanlakapq'altukjanijach'a thayapampiwjawirpatxaruamparapampluqxatani, paqallqujawiranakaruwjawq'jani,ukatstijaqinakar wañt'ayarakini

16Ucatstimäjach'athaquiwutjani,markapat qhipharquirinacataqui,Asiriamarkata.kunjämtixIsrael markaruxEgiptouraqitmistunkänaukauruxlurkäna ukhama

12JAQTHAPI

1Ukaurustisapxätawa:‘Tatay,nayawjach'añchäma, nayatakcolerasirïkstaukhasa,colerasiñamax apanukuwayxiwa,nayaruschuymacht'istawa.

2Uñtapxam,Diosaxnayanqhispiyirijawa;Nayajj confiyarakïwa,janiwajjsarkäti,TatituTatituwch'amajjajja, q'ochujjaraqui;jupastinayanqhispiyirijaruwtukuraki.

3Ukatpïjumanakaxkusisiñampiwqhispiyasiñ phuch'unakatumaapsupxäta

4Ukaurustisapxarakïtawa:“Tatiturjach'añchapxam,sutip art'apxam,luratanakapjaqinakaryatiyapxam,sutipax jach'anchatawa”sasa

5Tatiturq'uchupxam;Jupajjwalisumaluräwinaklurawayi, ucajjoraqpachanwayatisi”sasa

6Arnaqasim,jach'atarnaqasim,Siónmarkanjakasiri, IsraelanQullanDiosapaxjumataypinjach'awa.

13JAQTHAPI

1Babilonianq'ipinakapuñjäna,AmozchachanIsaías yuqapa

2Jach'aqullupatarumäbanderaapxarupxam,arujach'ar aptapxam,amparatluqxatapxam,jach'ajilïrinakan punkunakaparmantapxañapataki

3Nayajjqullanäpkituukanakaruwarsta,jachʼa chʼamaninakajaruscolerasiñajatakiwjawsta,jachʼa kankañankusisipkiukanakaru

4Qullunaktaypinwaljajaqinakanthuqt'asitapa,jach'a jaqinakjama;mäjach'ach'axwäwiwjach'areinonakan tantachasipxäna,taqich'amanTatituwnuwasiñejercitonak tantacht'asi.

5Jayamarkatpacha,alaxpachtukuyatjutapxi,Tatitux, colerasiñapanarmanakapampixtaqiuraqit'unjañatakiw jutapxi.

6Jumanakaxarnaqasipxam;Tatitunurupaxjak'ankxiwa; taqich'amanDiosant'unjäwipjamawjutani.

7Ukatpïtaqiamparanakaxch'amakt'ani,sapamaynin chuymapaxch'amakt'ani

8Jupanakastiaxsarayasipxani,t'aqhisiñanaka,llakinakas jupanakaruxkatuntapxani.t'aqhisiyatwarmiruñtataw t'aqhisiyatäpxaniajanunakapastininanakhantayañjamawa

9Tatitunurupaxjutaniwa,qhurucolerasiñampi,qhuru colerasiñampi,ukauraqich'usauraqirtukuyañataki

10Alaxpachankirwarawaranakas,warawaranakasjaniw qhant'apkaniti,Intixmistuñkamawch'amakt'ani,phaxsisti janiwqhant'aykaniti

11Nayastiakapacharuxjanwaliluratanakapatmutuyäwa, ñanqhajaqinakarusjuchanakapatmutuyä;jach'ajach'a tukurinakanjach'ajach'atukuñapsaapanukurakïwa, axsarkañjaqinakanjach'ajach'atukuñapsajisk'acharakïwa

12Mäjaqiruwsumaquritsipanjuk'ampvaloranirtukuyä; Ofirmarkanqurich'akhapatsipansmäjaqirakïnwa.

13Ukatpïalaxpachch'allxtayä,akapachastitaqich'amani Tatituncolerasiñapampi,jach'acolerasiñapanurupampi.

14Ukxarustiarknaqatmäovejaruñtatawuñjasini,mä ovejaruñtatawjankhitisapt'atäkiukhama,sapamayniw markaparkutt'ani,sapamayniwuraqiparjaltxapxani

15Taqikhititixjikxataskaniukanakaxjaquqantatäniwa; Khitinakatixjupanakampchikt'atäpkiukanakax espadampiwjiwarapxani

16Wawanakapasnayranakapnayraqatant'unjatäpxaniwa utanakapajjq'añuchatäniwa,warminakapasq'añuchatäniwa 17Uñtapxam,nayastimediosmarkankirinakaruw ch'amañcht'ä,jupanakaxqullqitjanyäqapkanitiQuristi janiwkusisipkaniti”sasa

18Arconakapampixwaynanakaruxt'unjapxani.uqhamarac jansintikhuyapt'ayasipkaniti;nayrapaxjaniw wawanakaruxkhuyapt'aykaniti

19Babilonia,reinonakanjach'akankañapa,caldeonakan jach'ajach'atukutapa,kunjämtixDiosaxSodoma,Gomorra markart'unjkänaukhama

20Janipuniwukanjakasipkaniti,janirakiwwiñay maranakanjakasipkanitijanirakiwawatirinakasukan uwijanakapsalurapkaniti

21Ucampiswasarpampankirsallqaanimalanakawukan ikipjjaniUtanakapastillakisiñanakampphuqhantatäniwa; ukatstilechuzanakaxukanjakasipxani,sátirosukanakas ukanthuqt'asipxani.

22Islankirsallqaanimalanakawch'usautanakapan arnaqasini,dragonanakawsumapalacionakapan art'asipxani,pachapaxniyawpurini,urunakapaxjaniwjaya pachatakïkaniti

14JAQTHAPI

1TatituxJacoborkhuyapt'ayasiniwa,Israelmarkaruw ajllt'ani,ukatstiyaqhamarkankirinakaxjupanakamp chikawmayachasipxani,Jacobunutaparuw mayachasipxani

2Jaqinakastijupanakaruxkatuntapxani,kawkhantï jakapkänaukachiqarirpapxani,IsraelanutapaxTatitun uraqipanxa,uywatanakjama,uywatwarminakjam katuntapxani.t'aqhisiyirinakaparuxapnaqapxarakiniwa.

3KunaurutixTatituxsamarañchurkätamukaurux llakinakamat,axsarañat,walich'amaesclavöñatsamarañ churapxätam.

4Babiloniamarkanreyipacontrawakasäwiarsüta: “¿Kunjämarakt'aqhisiyirixtukusxisti”sasa.¡qurimarkax tukusxänwa!

5Tatituxñanqhaluririnakanthujrupsa,apnaqirinakan thujrupsap'akjasi

6Khititixjaqinakarcoleratjawq'jki,khititixyaqha markanakarcoleratapnaqkiukaxarknaqatawuñjasi,janiw khitisjark'kiti

7Taqiakauraqixsamaratawa,amukt'atawa, q'uchuñkamawjaltxapxi

8Jïsa,abetoquqanaka,Líbanomarkancedroquqanakas jumatkusisipxi,sapxiwa:“Kunapachatixikintatäxtaxa, janiwkhitikhuchhuqirixnanakcontraxjutkiti”sasa

9Infiernoxalayatwasartani,jutañamanjumamp jikisiñataki,ukaxjiwatanakarjumatakiwch'allxtayi,aka

uraqintaqpachjilïrinakaru;ukaxtrononakapattaqi markanakanreyinakaparuwsartayaraki.

10Taqijupanakaxsapxarakïtamwa:“¿Jumastinanakjam janch'amanïxtati?¿Jumajjnanakaruñtasitäjjtati?

11Jach'ajach'atukuñamaxsepulturaruwapaqatäxi, violanakanthuqt'asitamasti,laq'unakaxjumarux ch'allt'atawa,laq'unakasimt'atawa

12¡Kunjämarakalaxpachatliwxatasma,Lucifer,alwayuqa! ¡Kunjämarakjumaxoraqert'unjatätaxa,markanakarjan ch'amanïñapataki!

13Jumawchuymamansista:‘Alaxpacharuwmakhatä, tronoxaruwDiosanwarawaranakapatsipanjach'araptä

14Qhixuqhixunakpataruwmakhatä;Nayajjwalijachʼa jaqjamawtukuskä

15Ucampisinfiernoruwirpatäyäta,p'iyathiyanakaru

16Khitinakatixjumaruñjapkätamukanakaxmäjuk'a uñch'ukipxätam,ukatamuyt'apxarakïtamwa, sapxarakïtamwa:“¿Akajaqitiakauraqikhathatiyäna, reinonakkhathatiyäna;

17Ukawakapacharuxmäwasararuñtattukuyäna,uka markanakarust'unjarakïna¿janitkatuntatjaqinakanutap jist'arkänti?

18Taqimarkanakanreyinakapax,sapamayniwutapan jach'ajach'atukupxi

19Ucampissepulturamatjaqunukutätawa,mäajjsarkañ ramaruñtata,mäespadampijawq'jata,p'iyaqalanakar saraqirisimpisthapt'atakunjamtïmäjiwatcuerpoxkayu manqhartakxatatäkiukhama.

20Janiwjupanakampchikaimt'atäkätati,uraqim t'unjatamata,markamarjiwayatamata

21Awkinakapanjanwaliluratapatwawanakapar jiwayañatakwakicht'apxam;jansartasipxañapataki, janirakiwuraqirusapnaqapkaniti,janirakiwakapachar markanakampphuqhantayapxañapäkiti.

22Taqich'amanTatituxsiwa,nayastijupanakcontra sayt'asiwayä,Babiloniatqhipharkirjaqinaksa,yuqaparu, sobrinoparuschhaqtayarakïsasa.

23Nayastiq'añuuywanakatakisa,umaphuch'unakatakis mäuraqiruwtukuyarakï,t'unjañlaq'umpiwq'altukjarakï, sasawtaqich'amanTatituxsaraki.

24Taqich'amaniTatituxjuramentoluräna:“Chiqpachansa, kunjämtixnayaxamuyktxa,ukhamarakiwphuqhasini; kunjämtixnayaxamtktaukhamarjamawsayt'atäni.

25Asiriojaqiruxuraqixant'unjä,qullunakaxarkayump takt'ayaskä,ukapachawyugopaxjupanakatapanukuni, q'ipipaxjupanakanamparanakapatapaqatäniwa.

26Uraqpachanamtapaxakawa,taqimarkanakaruw amparapluqxatata.

27Taqich'amanTatituwamti,khitirakukaamtap chhaqtayaspasti?amparapastiayxarutawa,¿khitirak qhipharuxkutt'ayaspasti?

28Acazreyejjjiwjjänaukamaranjja,ukaqʼepiwutjäna.

29TaqiPalestinamarka,jankusisimti,jumarjawq'jirjaqin thujrupaxp'akjatawuñjasi,katarinsaphipatstimäch'aphiw mistuni,achupaxninat'ijtirkatariwtukuni

30Wajchanakanjilïrwawanakapaxmanq'asipxani,pisin jakasirinakastijankunallakiniwikipxani,nayasti saphimaruxmach'ampiwjiwarayä,jupastiqhipharkir jaqinakarjiwayarakïta

31Punku,arnaqasim;arnaqasim,marka;juma,taqpach Palestina,t'unjatätawa,alaytoqetmächhullunkhawjutani, janirakiwkhitissapakïkaniti

32Ukhamasti,¿kunsamaynixmarkankhitanakaparux jaysani?TatituxSiónmarkaruwutt'ayi,markapanpisin jakasirinakasukamarkaruwatinisipxani

15JAQTHAPI

1MoabmarkanqʼepinakapaKunatixarumaxMoab markankirArmarkaxt'unjatäxänwa,amukt'ayatarakïnwa. KunatixarumaxMoaburaqinkirKirmarkaxt'unjatäxänwa, amukt'ayatarakïnwa

2JupajjBajit,Dibónsatjachʼacheqanakaruwjachir sarjjäna,MoabmarkajjNebo,Medebasatcheqaruwjachʼat arnaqasini,taqepʼeqenakapanjjachʼojjñawutjani,taqe barbachʼiyjatawuñjasini

3Callenakapanjja,qʼañuisimpiwisthapisipjjani, utanakapansa,callenakapansa,sapamayniwjachtʼasis jachapjjani

4Hesbón,Elealemarkanakastiarnaqasipxani,Jahaz markakamawarupaxist'asini.jakäwipaxjupatakixwali llakkañäniwa

5ChuymajaxMoabmarkatjach'atart'asini; jaltxatanakapaxZoarmarkaruwjaltxapxani,kimsamarani vaquillaHoronaimthakinjja,tʼunjañatakarnaqasipjjani” sasa

6Nimrimuraqinumapaxch'usaruwtukuni,ch'uxña quqanakaswañsuwayxiwa,ch'uxñaquqanakastukusxiwa, janiwkunach'uxñanakasutjkiti

7Ukhamasti,waljayänakkatoqapkänaukanaksa, imtʼapkänaukanaksa,saucesatchʼojjñajawirkamaw apapjjani

8UkaarnaqasiñaxMoabmarkanqurpanakapmuyuntawayi. Eglaimmarkakamawarnaqasi,Beerelimmarkakama 9Dimónuraqinumapaxwilampphuqhantatänwa,Dimón markaruxjuk'ampleonanakapanini,Moabmarkat qhispipkiukanakaru,ukhamarakuraqitqhipharkir jaqinakaru

16JAQTHAPI

1JumanakaxuwijaruxSelachiqatwasararuwkhithapxam, Sionphuchhaqulluru

2Kunjamtïmäjamach'ixqullutjaqunukutaxsarnaqki ukhama,ukhamarakiwMoabmarkanphuchhanakapax Arnónjawirthiyanakanjikxatasipxani

3Amtasipxam,taripäwiphuqhapxam;ch'amakamxachika uruchikaarumaruñtattukuyam;jaqunukutjaqinakar imantaña;jansarnaqirjaqiruxjanwalinaklurapxamti”sasa 4Moab,jaqunukutjaqenakajja,jumampchikajakapjjpan. Lunthatirinnayraqatapatjupanakaruximantasim, lunthatirixtukusxiwa,lunthatirixtukusxiwa, t'aqhisiyirinakaxoraqitt'unjatäxiwa

5Khuyapayasiñampiwtronoxsayt'ayatäni,jupasti chiqapuniwDavidanTabernáculopanqunt'asini, taripañataki,taripañthaqhasa,chiqaparsarnaqañjank'aki 6Moabmarkanjach'ajach'atukutapatist'apxtajach'a jach'atukutapata,jach'ajach'atukutapata,coleratapata, ukampisk'arinakapaxjaniwukhamäkaniti.

7UkatwaMoabmarkaxMoabmarkatjacht'asipxani,sapa mayniwarnaqasipxani,Kirharesetmarkancimientonakapat jachapxäta.cheqpachansajupanakajjjawqʼjatawuñjasipjje. 8Hesbónmarkanyapunakapasa,Sibmáuraqinuva yapunakapasa,yaqhamarkanakanjilïrinakapaxjach'a

quqanakapt'unjapxi,Jazeruksaruwpuripxi,wasarpampan sarnaqapxi,ramanakapasjach'aptatawa,qutathiyaruw sarawayxi

9UkatwanayajjJazersatSibmámarkankiruvasjachʼa jachaqtʼasitapatjachä,Hesbón,Eleale,jachaqtʼasitajampiw umañampwarjjattʼapjjäma,juyphipachanachunakamat arnaqasiñajjtukusjjewa

10Waljapampatkusisiñasa,kusisiñasaapaqatäxiwa.uva yapunakansajaniwq'uchuñaxutjkaniti,janirakiw arnaqasiñasutjkaniti,uvayapuchirinakaxjaniwvino ch'allt'apkanitiNayaxjupanakanvintagearnaqasiwinakap chhaqtayawaytwa

11UkatpïchuymaxaxMoabmarkatakixarparuñtat phust'ani,chuymaxaxKirharesmarkataki

12Moabmarkaxjach'achiqanqarjatawuñjasini,ukatsti qullanchiqaparuwmayisiñatakpurini.ukampisjaniw atipkaniti

13TatituxukapachatpachMoabmarkatarsüna

14JichhastiTatituxakhamsiwa:“Kimsamaratsti,mä irnaqirjaqinmaranakaparjama,Moabmarkanjach'a kankañapasjisk'achatäniwa,taqiukawaljajaqinakampi Jilt'irinakastiwalijisk'a,janch'amanïpxaniwa.

17JAQTHAPI

1Damascomarkanq'ipipaUñtapxam,Damascomarkax apaqatäxiwa,ukamarkaxt'unjatäxaniwa

2Aroermarkanmarkanakapaxjaytjatawuñjasipxi, ovejanakaxikisipkani,janiwkhitisjupanakaraxsaraykaniti

3Efraínmarkatsa,Damascomarkatsa,Siriamarkat qhipharkirjaqinakampixukajach'ach'amampiwtukusxani, Israelanwawanakanjach'akankañapjamawtukusxani, sasawtaqich'amanTatituxsaraki

4UkauruxJacobunjach'akankañapaxjuk'aptaniwa, janchipanlik'ipasa

5Yapuapthapirixtrigoapthapisinamparapampachunak apthapiskiukhama.Refaimvallenjiñchuapthapirir uñtasitäniwa”sasa

6Uvaapthapiñachunakasti,olivoquqanch'allxtatapjamaw qhiparatäni,pataramapatatpäjanukaxkimsabaya,pusi janukaxphisqabayaanqanachuramanakapanjaytatäni, sasawIsraelanTatitDiosapaxsaraki

7UkauruxmäjaqixLuririparuwuñtani,nayranakapasti IsraelanQullanDiosaparuwuñtasini

8Janiwamparapamplurataltaranakaruñch'ukiñapäkiti, janirakiwamparanakapampiluratarbolanakarusa, idolonakarusayäqañapäkiti

9Ukaurunstich'amanmarkanakapaxmäapanukutramar uñtatawtukuni,mäjach'aramaruñtatawIsraelan wawanakaplaykujaytawayapxi

10QhispiyirDiosatarmasitamat,ch'amamanqarqapat janirakiwamtasktati,ukatwasumaquqanakayruntäta, ukatstijanuñt'atlaq'unakampiwuskt'äta

11Qhipürustialimaruwjiltayäta,alwastijathanakamaruw jiltayäta,ucampisyapuapthapiñaxmäjach'at'aqhisiñurun, aynacht'att'aqhisiñauruntukusxaniwa

12Aywaljajaqinakawjach'aqutanakjamthuqt'asipxi; ¡Ukhamarusjach'aumajalsuruñtatjach'ajach'atukur markanakart'ijt'ayañataki!

13Markanakaxwaljaumajalsuruñtatawt'ijtxani,ukampis Diosaxjupanakaruxtuqinuqt'aniwa,jayaruwjaltxapxani, qullunakanch'aphinakapjamawthayanayraqatan

arknaqatäpxani,thayanayraqatant'ijt'irjamaw arknaqatäpxani.

14Jayp'utuqiruxjanwalt'äwinakuñjapxam;ukatjanïr alwaxjaniwukhamäkiti.Akaxt'unjirinakanchikanchatawa, lunthatasirinakansuertepawa.

18JAQTHAPI

1Ay,Etiopíamarkanjawiranakkhurkatarch'iwimpi ch'amakt'ayaturaqix

2Ukajaqejjqotathiyaruwkhithani,umapatjjarchʼojjña vasonaktaypina,akhamsasa:“Jumanakajjjankʼak khitanaka,chʼeqtʼatmarkarsarapjjam,qalltatpachwali ajjsarkañmarkaruwsarapjjam”sasa!

3Taqijumanakaxakapachanjakasirinakasa,akauraqin jakirinakasa,uñjapxam,kunapachatixjupaxqullunakarmä banderarapkatkiukhaxakunapachatixtrompetaphust'ki ukkhaxa,ist'apxamsasa

4Tatituxakhamsituwa:“Nayaxsamarañqalltä,jakañ utajanstimäqhanajunt'uquranakaruñtatuñt'ayarakï, cosechayapuchañurunmäqinayjamch'amakaruñtataw uñjasirakï”sasa.

5Janïrcosechaapthapiñtukuyatatsti,kunapachatïch'uqi ch'uqich'uqi,q'añuuvaxpanqaranpuqurxiukhaxa, panpachaniwch'uqich'uqich'uqich'uqich'uqi khuchhuqani,ukatramanakapsusinkhuchhuqani

6Qullunkirjamach'inakaru,akauraqinkiranimalanakarus mayakiwjaytatäni,jamach'inakastijuyphipachanw jupanakaruxkatuntapxani,taqiakauraqinkiranimalanakas juyphipachanwajupanakaruxpurini

7Ukaurunakansti,ch'iqintatäkani,q'alach'iyjata, qalltatpachwaliaxsarkañmarkanakattaqich'aman Tatituruwchuratänimäjach'ach'axwäwi,kayumptakt'at mämarka,jawiranakaxuraqipq'altukjata,taqich'aman Tatitunsutiparu,Siónqulluru

19JAQTHAPI

1EgiptomarkanqʼepipaUñtapxam,Tatituxmäjach'a qinayaruwmakhatani,Egiptomarkaruwpurini,Egipto markanidolonakapasjupannayraqatapanch'allxtatäniwa, Egiptomarkanchuymapaxukataypinch'amakt'ayatäniwa 2Nayastiegipcionakaruwegipcionakampnuwasiñatak sayt'ayä,sapamayniwjilapampiwnuwasipxani,sapa mayniwjaqimasipampinuwasipxanimarkacontramarka, reinocontrareino.

3Egiptomarkanajayupastijanwalt'ayasxaniwaNayasti ukaamtäwinakapt'unjä,jupanakaxidolonakaru, sallqjirinakaru,uñt'atajayunakaru,layqanakaru thaqhapxani

4Nayastiegipcionakaruwmäqhuruapnaqirinamparapar katuyä;mäqhurureyiwjupanakarapnaqani,Tatitu,taqi ch'amanTatituxsiwa

5Umajjlamarqotattukusjjaniwa,jawirajjwañt'ayatäniwa 6Jawiranakjayaruwkutt'ayapxani;jark'aqasiñjawiranakax ch'usaruwtukuni,wañt'ayatäniwa,cañanakasbanderanakas wañt'ayatäniwa.

7Jawiranakjak'ankirpapilcañanaka,jawiranakanlakapan, taqikunatixjawirthiyanyapuchatäkiukanakax wañsuwayxaniwa,alisnukutäxaniwa,janirakiwutjxaniti.

8Chawllakaturinakastijachapxarakiniwa,jawiranakar ángulojaquntirinakastijachapxarakiniwa,umapatxaru q'ipinakliwxatirinakaxllakt'asipxarakiniwa

9Khitinakatixsumalinot'ant'at'ant'alurapki,ch'iyar ch'ankhanaksawuñlurapkiukanakasp'inqachatäpxaniwa.

10Ukxarustip'akjatawuñjasipxani,taqikhitinakatix chawllakatuñatakestanquenaka,estanquenaklurapki ukanaka.

11CheqpachansaZoánmarkankirjilïrinakajjjan amuytʼasirïpjjewa,Faraonanwaliyatiñanewjjtʼirinakapan ewjjtʼapajjjanwaliruwtukuraki,¿kunjamarakFaraonarojj sapjjtawa:“Nayajjyatiñanjaqenyoqapätwa,nayra reyinakanwawapätwa?”

12¿Kawkinsajupanakajjjikjjatasipjje?¿kawkinkisyatiñan jaqinakamax?Jichhastiyatiyapxam,taqich'amanTatitux kuntixEgiptomarkaramtkiukyatipxpan.

13Zoánmarkanjilïrinakapaxjanamuyt'asirjaqiruw tukupxi,Nofmarkanjilïrinakapaxsallqjatawuñjasipxi Egiptomarkaruwsallqjapxi,tribunakapanqhiparapki ukanakaru

14Tatituxjanwaliajayunaktaypinch'uqt'ayaraki,Egipto markaruwtaqiluräwinakapanpantjasiyapxi,kunjamtï machjayirjaqixchhuxriñchjaskiukhama

15JanirakiwEgiptomarkatakixkunalurañasutjkaniti, p'iqipasa,chuymapasa,ramapasa,laq'upasa.

16UkauruxEgiptomarkaxwarminakaruñtasitäniwa,taqi ch'amaniTatitunamparapt'axllirt'atapatxa,axsarañamp axsarañampïniwa.

17JudáuraqixEgiptomarkatakixwaliaxsarañjamaw tukuni,taqich'amanTatitunamtäwiplayku

18UkauruxEgiptouraqinphisqamarkanakawCanaán arutarsupxani,taqich'amanTatituruwjuramentolurapxani maynix“T’unjañmarka”satawa

19UkauruxEgiptotaypinxamäaltarawutjani,Tatitutak mäaltara,ukauraqinqurpachasiñataki

20UkastiEgiptouraqintaqich'amanTatitunmä unañchäwipäniwa,mäyatiyäwipäniwa,t'aqhisirinaklaykux Tatituruwart'asipxani,jupastimäqhispiyiri,jach'a qhispiyirikhithani,jupastiqhispiyani

21TatitustiEgiptomarkanuñt'atäniwa,egipcionakax Tatituruñt'apxani,ukatstiwaxt'äwinaksa,waxt'äwinaksa lurapxanijïsa,Tatituruwmäarsüwiarsupxani,ukat phuqhapxarakini.

22TatituxEgiptomarkaruwnuwjani,jupawukamarkarux nuwjani,qullarakini,Tatituruwkutt'anipxani,jupasti jupanakaruxachikt'asiniwa,jupanakaruxk'umarapxaniwa.

23Ukauruxmäjach'athakhiwEgiptomarkatAsiria markarpurini,asirioxEgiptomarkaruwpurini,egipciox Asiriaruwpurini,egipcionakaxasirionakampchikaw irnaqapxani

24UkaurunstiIsraelmarkaxEgiptomarkampi,Asiria markampixkimsïrbendicionapäniwa.

25Taqich'amaniTatituxjupanakaruxbendicini:“Egipto markajaxjach'añchatäpan,Asiriamarkajampi,Israel markaxnayanherenciajaxjach'añchatäpan”sasa

20JAQTHAPI

1TartánchachajjAsdodmarkarpurinkänaukamaranjja, AsiriamarkanSargónreyipajjjuparkhitankänaukhajja, Asdodmarkampiwnuwasïna

2UkapachparakiwTatituxAmozchachanIsaíasyuqap tuqiakhamsäna:“Sartam,ch'iwiisiapsusim,kayumat zapatoapsusim”sasaUkatqʼalakayukiwsarnaqäna

3Tatituxsänwa:KunjämtixIsaíasuywataxaxkimsa maraq'alakayukiwsarnaqkiukhama,Egipto,Etiopía markarmämuspharkañuñacht'ayañataki

4UkhamawAsiriamarkanreyipaxkatuntategipcionakaru, Etiopíamarkankirjaqinakarkatuntatwaynanakaru, jilïrinakaru,q'alakayunakaru,q'alakayunakaru,jan ch'uqt'ata,Egiptomarkarp'inqachañataki

5JupanakastiEtiopíamarkatsa,Egiptomarkanjach'a kankañapatsaaxsarayasipxani,phinq'asipxani

6Ukaislanjakirinakastiukauruxsapxarakiniwa: “Uñtapxam,kawkirutixAsiriamarkanreyipat qhispiyatäñatakjaltxapxta,¿kunjamarakqhispipxästi?

21JAQTHAPI

1Qutawasarpampanq'ipipa.Kunjamtïsurtuqinkir thayanakaxpasapkiukhama;ukhamatwawasaratjuti,mä axsarkañuraqitjuti

2Mäjach'aunañchäwiwnayaryatiyata;aljantirix sallqjatawa,q'añuchirixq'añucharakiElam,makhatam: Mediomarka,muyuntapxam;taqiukajach'ajach'a tukuñanakaxchhaqtayawaytwa.

3Ukatpïlomonakajaxt'aqhisiñampphuqhantatuñjasi, t'aqhisiñanakaxnayaruwkatjawayitu,wawaususirwarmin t'aqhisiñapjama.Ukuñjasajjwalllakisiyäta.

4Chuymajaxwalpunjachäna,axsarañawnayarux axsarayäna,kusisiñarumaxaxsarañaruwtukuwayitu

5Mesawakicht'apxam,uñjañutanuñjapxam,manq'apxam, umapxam,sartasipxam,jilïrinaka,escudorjawillt'apxam 6Tatituxakhamsituwa:“Sartam,mäuñjirirutt'ayani, kuntixuñjkiukyatiyañapataki”sasa.

7Ukatstimäcarrouñjäna,mäqhawqhacaballot saririnakampi,asnonakanmäcarropampi,camellonakan mäcarropampi.Jupastiwaliamuyumpiwist'äna.

8Jupastijach'atarsüna:“Leona:Tatay,uruxuñjañtorre patxaruwsayt'atäskta,arumpaqarawuñjañutajan qunt'atäta.

9Ukjjarusti,mächachancarropawjutaski,mäqhawqha caballotsaririnakampiJupastisarakïnwa:Babiloniax t'unjatawa,t'unjatawa;diosanakapantaqediosanakapsa oraqeruwp'akjawayi

10Nayantrillañaja,trigoxa,kuntixtaqich'amanTatitu, IsraelanDiosapatist'ktaukyatiyapxsma.

11DumámarkanqʼepinakapaJupastiSeirmarkat jawsanitu:“Waliuñjiri,¿kunasarumax?Watchman, ¿kunasarumaxpasani?

12Ukuñjiristisänwa:Alwaxpuriniwa,arumarakiw purini

13Arabiamarkarqʼepi.JumanakaxArabiamarkan quqanaktaypinqurpachasipxäta,Dedanimmarkansarnaqir tamanaka

14Temauraqinjakirinakaxumatpharjatajaqiruwuma apanipxäna,t'ant'apampiwjaltxapxäna

15Jupanakajjespadanakatsa,chʼoqtʼatespadanakatsa, kʼullutluratarconakatsa,nuwasiñanjanwaltʼäwinakapatsa jaltjjapjjäna

16Tatitojjakhamsituwa:“Mämaratjja,mämaratjja,mä trabajonirnaqtʼirjaqenmaraparjamajja,Kedarmarkan jachʼakankañapajjtukusjjaniwa”sasa

17Arqueronakatqhipharkirjaqinakasti,Kedarmarkankir walich'amanijaqinakawjuk'aptayatäni,IsraelanTatit Diosapawukarsu

22JAQTHAPI

1Uñch'ukiñvallenq'ipipa¿Kunasjumart'aqhisiyista,uta patarutaqpachmakhatatamata?

2Jumawch'axwañanakampphuqhantatäta,ch'axwañ marka,kusisitmarka,jiwayatjaqinakamaxjaniw espadampijiwayatäpkiti,janirakiwnuwasïwinjiwatanakas utjkiti

3Taqejilïrinakamajjmayakiwjaltjjapjje,arqueronak apnaqerinakampiwchinuntatäpjje

4Ukatwanayajjsista:“Nayatjayarstʼapjjam”sasaNayasti waljachä,janchuymacht'añatakisch'amachasiskä, markajanphuchapanq'añuchataplayku

5Ukauruxt'aqhisiñuruwa,t'aqhisiñuruwa,taqich'amani

TatituTatituwvisionanvallenanjanamuyt'asispirqanakap t'unjañataki,qullunakararnaqasiñataki

6UkatstiElamchachaxjaqincarronakapampi,caballot sarirsoldadonakampiwq'ipiapt'asïna,Quirastiescudop jist'ararakïna

7Ukatstisumavallenakamajjcarronakampphoqantatäniwa, caballotsaririnakastipunkujakʼansaytʼatäsipkaniwa.

8Judámarkanimantasiñapjikxatäna,ukatstiukaurux ch'amakautanarmadurapuñtayäta

9Jumanakaxuñjapxtawa,Davidanmarkapan p'akjatanakapaxwaljapuniwa

10JumanakaxJerusalénmarkanutanakapjakthapipxtaxa, utanakapsat'unjapxaraktawapirqach'amañchañataki.

11Jumanakaxpäpirqataypinmäphuch'ulurapxtaxa, nayraestanquenumaputjañapataki,ukampisjaniwkhitirus uñch'ukipktati,janirakiwkhititixnayraestanquelurkän ukarusyäqapktati

12Ukaurustitaqich'amanTatituwjach'ajach'atukuñataki, jach'ajach'atukuñataki,ch'uqt'añatakisa,ch'iwiisimp isthapt'asiñatakisajawsäna

13Kusisiña,kusisiña,vacajiwayaña,ovejajiwayaña, aychamanq'aña,vinoumaña.qharürojjjiwjjañäniwa”sasa.

14Taqich'amanTatituwnayaruxyatiyitu:“Chiqpachansa, janiwjiwañapkamaxukajuchaxq'umachatäkaniti”sasa

15Taqich'amaniTatituxakhamsiwa:“Sartam,akaqullqi imañutarsarxam,Sebnasatchiqaru,utap'iqinchiriru; 16¿Kunasakanutji?¿Khitirakakanutji,mäsepultura khuchhurata,kunjamtïjuparmäsepulturakhuchhuqki ukhama,mäqarqaruwjupatakikjakañimt'askiukhama?

17Uñtapxam,Tatituxmäjach'akatuntatirpapxarakïtam, imt'apxarakïtamwa

18Chiqpachansawalich'amampiwkutt'anipxätam,mä jach'auraqiruwmäbolaukhamjaquntapxätam,ukanwa jiwäta,ukanwajach'acarronakamaxuywirimanutapan p'inqachatäni

19Nayastikawkhantïjakasktaukacheqatjaqunukuñ munsma,kawkhantïjakasktaukacheqatwa jaqonukupjjätam

20UkaurustinayastiEliakimuywatajaruwHilquías chachanwawapasasinsutichä

21Nayastiisimpiwisthapiyä,cinturonampi ch'amañcht'arakï,apnaqäwimsajupanamparaparuwkatuyä, Jerusalénmarkanjakirinakatakisa,Judá markankirinakatakisawkipäniwa

22Davidanutapanllavepstiamparaparuwuchä ukhamatwajist'arasini,janirakiwkhitisjist'antkaniti; jist'antani,janiwkhitisjist'arkaniti

23Nayastimäclavotuñtatmächiqaruwchint'arakï;Jupasti awkipanutapanmäjach'aqunuñapäniwa.

24Ukxarustiawkipanutapanjach'ajach'atukuñapwa warkt'apxani,wawanakapasa,wawanakapasa,jisk'a vasonaka,copavasonakatqalltasa,flagonvasonakkama.

25Taqich'amaniTatituxsiwa,chiqachiqarchint'atclavox apsutäxaniwa,ch'uqt'atäxaniwa,liwxatatäniwaUkaq'ipitix utjkänaukaxchhaqtayatäniwa,Tatitunarsutaplayku

23JAQTHAPI

1Tiromarkanq'ipipaTarsismarkankirbarconaka, arnaqasipxam;Ukamarkaxt'unjatawa,janirakiwutax utjkiti,janirakiwmantañaxutjkiti

2Islanjakirinaka,amukt'apxam;JumaruwSidónmarkan aljirinakapaxqutakhurkatarphuqhantapxtamsasa.

3Jach'aumajak'anstiSihorsatjathaxa,jawiranyapu apthapiñapawa;ukatjupaxmarkanakanmämarchapawa 4Sidón,p'inqasim,lamarqutanch'amapampiwparli: “Janiwnayaxususkti,janirakiwwawanïkti,janirakiw waynanakarusa,virgentawaqunakarusuywañmunkti”sasa 5KunjämtixEgiptomarkatyatiyaskänaukhama, ukhamarakiwTiromarkanyatiyatapatwalllakisipxani 6Tarsismarkarpasapxam;islanjakirinaka,jachapxam sasa.

7¿Akaxjumanakankusisitmarkamaxa,nayrapachatpacha? pachpakayunakapaxjayaruwapasxani,yaqhamarkar sarañataki.

8¿KhitirakTiromarkacontraxukaamtarpurpacha,uka markaxcoronatuñt'atawa,aljirinakapaxp'iqinchirinakawa, aljirinakapaxakauraqinjach'añchatäpxiwa?

9Taqich'amanTatituwamti,jach'ajach'atukuñar q'añuchañataki,akauraqinjach'ajach'atukurjaqinakar jisk'achañataki.

10Tarsisphuchha,mäjawiraruñtatoraqematpasam,janiw ch'amaxutjxiti

11Lamarqotapatjjaramparapaytäna,reinonak ch'alljjtayäna,Tatituwaljirimarkartukjañatakmä mandamientochuräna,ukamarkanjach'ach'amanakap t'unjañataki.

12Jupastisarakïnwa:Janiwmayampsakusisiñamäkiti, t'aqhisiyatvirgen,Sidónchachanphuchapaukatstijaniw samarañaxutjkaniti.

13Caldeanakanuraqipuñtapxam;akamarkaxjaniw utjkänti,asiriojaqixwasaranjakirinakatakutt'ayañkama. ukatstit'unjäna

14Tarsismarkankirbarconaka,arnaqasipxam,ch'amamax t'unjatäxiwa

15UkauruxTiromarkaxpaqallqtunkamarawarmatäxani, märeyinurunakaparjama

16Arpaapt'asim,markarmuyuntam,armt'atq'añuwarmi; muxsaq'uchuluram,waljaq'uchunakq'uchupxam,jumat amtasipxañamataki

17Paqallqtunkamaratukuyatatsti,TatituxTiromarkaruw visitt'ani,ukawarmistiqullqiparkutt'xani,akapachankir taqimarkanakampwachuqajuchalurarakini

18Aljasiñyänakapasa,qullqipasaTatitutakixqullanäniwa. Tatitunnayraqatapanjakirinakatakiwaljañyänakapax

utjani,manq'añatakisa,janch'amaniisimp isthapt'asiñatakisa.

24JAQTHAPI

1Tatituxakaoraqxach'usaruwtukuyi,t'unjaraki,t'unjaraki, ukanjakirinakarusch'iqiyaraki

2Uqhamaraquiwjakenacampi,sacerdotempisutjani; kunjämtixuywatampi,ukhamarakiwuywiripampi; kunjamtïsirvientampixa,ukhamarakiwpatronapampixa; kunjamatixalasirimpixa,ukhamarakiwaljirimpixa; kunjamtïmaytʼirjaqempejjluraskiukhama,ukhamarakiw maytʼasirjaqempejj;kunjämtixusurakatuqirimpixa, ukhamarakiwusurachuririmpixa

3Uraqixch'usaruwtukuni,q'alat'unjatäniwa,Tatituxaka arunakarsutaplayku.

4Uraqixllakisi,ch'amakt'aski,akapachaxaynacht'i, tukusxi,jach'ajach'atukurjaqinakaxaynacht'apxi

5Uraqpachanjakirinakanlaykuxq'añuchatawa. kamachinakpʼakintapxataplayku,kamachinak mayjtʼayapxatapata,wiñayarustʼäwipʼakintapxataplayku

6Ukatwañanqhachäwixakauraqimanq'antawayi,ukan jakirinakaxch'usaruwtukupxi,ukatwaakauraqin jakirinakaxphichhantatuñjasipxi,juk'anikiwqhiparapxi

7Machaqvinoxllakisi,uvaalixllakt'atawa,taqikusisit chuymaninakaxjacht'asipxi

8Jach'at'ant'anakankusisiñapaxtukusxiwa,kusisirinakan thuqt'asitapaxtukusxiwa,arpaphust'atkusisiñapax tukusxiwa

9Janiwq'uchumpivinoumapkaniti;q'añuumañaxumañ munirinakatakixq'añuwa.

10Ch'axwañmarkaxt'unjatawa,taqiutanakaxjist'antatawa, jankhitismantañapataki

11Callenakanvinomayisiñatakiwarnaqasi;taqi kusisiñanakaxch'amakt'xiwa,uraqinkusisiñapax chhaqtawayxiwa

12Markajjtʼunjatäjjewa,punkupastʼunjatäjjewa.

13Kunapachatixukauraqixjaqinaktaypinutjkani ukkhaxa,olivoquqankhathatitaparjamawutjani,uva apthapiñtukuyatatsti.

14Jupanakastijach'ajach'atukupxani,Tatitunjach'a kankañaplaykuq'uchupxani,qutatjach'atart'asipxani

15UkatpïninanaktaypinTatiturjach'añchapxam,Israelan TatitDiosansutiplamarqutanislanakapanjach'añchapxam

16Akaoraqtukuyatpachawqʼochunakistʼtanjja,aski jaqenakarjachʼañchaña.Ucampisnayajjsaraktwa:“¡Ay nayajjjanch'amanïtajja,janch'amanïtajja!traicionero aljirinakaxtraicionamientolurapxäna;jïsa,sallqjir aljirinakaxwalisallqjasipxi

17Ajjsarañampi,p'iyampi,sipitampi,akaoraqenjakasiri!

18Khititejjajjsarañatjaltkiukajja,pʼiyaruwjaqontatäni Khititejjp'iyataypitmistuniukajja,sipitaruwkatuntatäni, alajjpachatventananakajjjist'aratawa,oraqen cimientonakapaskhathatirakiwa

19Oraqejjqʼomatʼunjatawa,oraqejjqʼomatʼunjatawa, oraqejjwalikuyntʼatawa

20Uraqixmämachjayirjaqiruñtatawmuyuntatäni,mä jisk'autaruñtatawsaraqaniJupanakanjuchañchäwipax juparjach'anchatäniwa;ucatstit'unjatäniwa,janirakiw jaktkaniti”sasa.

21Ukaurunsti,Tatituxjach'ajach'atukuriejercitonakaru, akaoraqenkirreyinakarusmutuyaniwa

22Jupanakastitantacht'asipxani,kunjämtixkatuntat jaqinakaxp'iyantantachasipkiukhama,carcelar jist'antatäpxani,waljaurunakqhipatstijupanakar uñjatäpxani.

23Ukapachawphaxsphinq'achatäni,intixp'inqachatäniwa, kunapachatixtaqich'amanTatituxSiónqullun,Jerusalén markan,nayrajaqinakapannayraqatapanapnaqatäni

25JAQTHAPI

1Tatay,jumawnayanDiosaxätaxa;Nayawjach'ar aptapxäma,sutimjach'añchapxäma;Muspharkañanak lurtaxa;nayraamtäwinakamaxchiqachuymanïña,chiqa kankañawa

2Jumawmämarkatmämontónlurtaxa;mäarxatatmarkan mät’unjäwi:januñt’atjaqinakanpalaciopaxjan markakïñapataki;janipuniwluratäkaniti

3Ukatpïch'amanmarkanakaxjach'añchapxätam,axsarkañ markanakanmarkapaxaxsarapxätamwa.

4Jumawpisinkirinakatakejjchʼamañchtʼatäyätajja,jan waltʼäwinuñjasirinakatakejjmächʼamakïtawa, tʼaqhesiñatakejjthayatimantasirïtawa,thayatsa chʼamaktʼirïtajja,kunapachatïajjsarkañjaqenakan thayapajjmäthayampithaytʼankiukhasa

5Januñt'atjaqinakanch'axwawipxa,wañachiqanjunt'u thayt'irjamapaqäta;thayaxqinayach'iwimpchika, axsarkañramanakaxjisk'achatäniwa

6Taqich'amaniTatituxakaqullunmäjach'ajach'ajach'a tukuñjach'ajach'atukuñjach'aphunchhäwichurani,mä jach'ajach'aphunchhäwi

7Jupajjakaqollunjja,taqejaqenakarimtʼatcolonakwa tʼunjarakini,taqemarkanakarchʼoqantatäkiukavestidorus tʼunjarakiniwa

8Jupajjatipjasawjiwañarmanqʼantani;TatitDiosaxtaqi ajanunakatjachaqt'asiñpichthapini;Markapantuqisiñapsti akauraqitapaqani,Tatitunarsutaplayku

9Ukauruxsapxaniwa:“AkaxjiwasanDiosasawa; suyt'apxtwa,jupawqhispiyistani,akaTatituwa; suyt'apxtwa,qhispiyasiñapatkusisipxañäni,kusisipxañäni

10AkaqullunTatitunamparapaxsamarañapawa,Moab markaxjuparch'allt'atäniwa,kunjämtixpajat'unjatäki ukhama

11Jupajjjupanaktaypinamparanakapliwjjatani,kunjamtï nadañajjnadañatakamparanakapliwjjatkiukhama

12Perqanakamanjach'ajach'ach'amanch'amapsti t'unjarakini,aynacht'ayani,laq'aruwpuriyani.

26JAQTHAPI

1Ukauruxakaq'uchuxJudáuraqinq'ucht'atäniwa Jiwasaxmäch’amanmarkanïtanwa;qhispiyasiñawDiosax pirqanakataki,jark'aqasiñatakisutt'ayani.

2Punkunakjist'arapxam,chiqakankañimirchiqamarkar mantañapataki

3Jumaruwsumankañampimarakïta,jumaratinisitaplayku 4JumanakaxwiñayatakiwTatituratinisipxam,Tatitux wiñaych'amawutji.

5Jupajjalajjpachanjakirinakaruwaynachtʼayijach'a markaruwjisk'acharaki;jupastiuraqiruwliwxati;laq'aruw puriyi.

6Kayukiwaynacht'ayani,pisinkirinakankayunakapasa, pisinjakasirinakankayunakapasa

7Askijaqenthakipajjcheqapawa,jumajjcheqapar sarnaqerjaqenthakippesasma.

8Jïsa,Tatitu,taripäwinakamanthakipansuyt'apxsma; almasanmunañapaxsutim,jumatamtasiñawa.

9Nayajjalmajjampiwarumanmunassma;jïsa,nayan ajayujampiwnayratpachthaqhapxäma,kunapachatï taripäwinakamaxakauraqinutjkaniukkhaxa,akapachan jakirinakaxchiqaparsarnaqañyatiqapxani.

10Janwalijaqiruxkhuyapt'ayatäpan,ukampisjaniw chiqaparsarnaqañyateqkaniti,chiqakankañanuraqinxajan walinaklurxani,janirakiwTatitunjach'akankañap uñjkaniti

11Tatay,amparamjach'araptatäkaniukkhaxa,janiw uñjapkaniti,janukastiuñjapxaniwa,jaqinakar envidiasipxatapatphinq'asipxanijïsa,uñisirinakaman ninapawjupanakaruxnakhantäna.

12Tatay,jumawnanakarsumankañutt'ayista,jumawtaqi luratanakaxnanaktaypinlurawaytaxa

13TatituDiosasa,jumatsipanyaqhamarkaapnaqirinakaw nanakarapnaqapxitu,ukampisjumasapakiwsutim uñt'ayasiñäni

14Jupanakajjjiwatäjjewa,janiwjakapkaniti;jiwatäpxiwa, janiwjaktkaniti,ukatwajupanakaruxtukjtaxa,t'unjawayta, taqiamuyunaksachhaqtayaraktawa

15Tatay,jumawmarkaruxjiltayawaytaxa,jumaw jach'añchatätaxa,akauraqitukuykamaw jayarst'ayawaytaxa

16Tatitu,janwalt'äwinuñjasipxtam,juchañchäwimax jupanakarpurinkänaukhawmämayisïwimpwarxatapxtam

17Kunjamatixusurïkiukawarmixusurïñpachar jak'achasisint'aqhisiski,t'aqhisiñatjach'atarnaqaski ukhamaukhamarakiwnanakaxjuman nayraqatamankapxta,Tatitu

18Usutäpjjtwa,tʼaqesiñanakanwajikjjatasipjjta,thayas thaytʼanipkaspaukhamänwajaniwkunaqhispiyasiñsaaka uraqinlurapkti;janirakiwakapachanjakirinakas t'unjatäpkiti.

19Jiwatanakamajjjakapjjaniwa,nayanjiwatcuerpojampi chikawsartapjjaniLaq'anjakirinaka,sartasipxam, q'uchupxam,ch'amakamaxch'uxñaachunakjamawa,uraqix jiwatanakarjaqunukuniwa

20Markaxa,jutapxam,cuartonakamarmantam, punkunakamjist'antapxam,mäjuk'apachatakis imantasipxam,colerasiñaxtukusiñapkama

21Tatituxkawkhantïakauraqinjakirinakarux juchanakapatmutuyañatakiwmistuni,akauraqixwilap uñacht'ayani,janiwmayampsajiwayatanakarimt'xaniti

27JAQTHAPI

1UkauruxTatituxwalijach'a,jach'ach'aman espadapampiwleviatánkatariruxmutuyani,ukak'uchi katariru;ukatstiqutankiridragonaruwjiwayani”sasa

2Ukauruxjuparq'uchupxam:“Wilavinouvayapuchaña” sasa

3NayaTatituwukuñjta;Sapapachawumampwarantä,jan khitisjanwalt'ayañapataki,arumayuruwimarakï.

4Janiwnayancolerasiñaxutjkituti,¿khitirak ch'aphinakampich'aphinakampinuwasïwinnayacontra sayt'ayaspasti?Nayajjjupanaktaypinwapasasirïta, mayakiwphichhantasirïta

5Janukaxch'amaxatkatxaruñapawa,nayamp sumankthapiñapataki;Jupawnayampsumankthapini”sasa. 6Jacobunjutirinakaparuxsaphintayarakiniwa,Israel markaxpanqarani,ch'uxñaruwtukuni,akapacharux achunakampiphuqhantani.

7¿Juparustijawq'jatayna,kunjamtïjawq'japkänukhama? ¿Janukaxjiwayatäpkiukanakarjiwayatäpachati?

8Mäjuk'a,kunapachatixthayt'aniukhaxch'axwapxäta,inti jalsutuqinthayaxthayt'ani

9UkhamatwaJacobunjanwaliluratapaxq'umachatäni ukatakaxtaqpachachupawajuchapapaqañataki; kunapachatixaltarantaqpachqalanakapch'uqt'attiza qalanakjamtukuykaniukhaxa,arboledanaka,idolonakas janiwsayt'apkaniti

10Ucampisjark'atmarkaxt'unjatäxaniwa,jakañutas apanukutäxaniwa,wasaruñtatawqhiparatäni,ukanwavaca qalluxmanq'asini,ukanwaikirïni,ukatramanakapsa t'unjarakiniwa

11Kunapachatixramanakapaxwañt'aniukhaxt'unjatäniwa, warminakaxjutasinninampiwphichhantapxani,jan amuyt'irmarkawa,ukatwakhititixukaramanaklurkiukax janiwjupanakatkhuyapt'aykaniti,khititixlurawaykiukax janiwjupanakarkhuyapt'ayaskaniti

12UkaurustiTatituxjawirkhurkatatEgiptojawirakamaw tukjani,Israelanwawanaka,sapamayniwtantacht'asipxäta. 13Ukauruxjach'atrompetaphust'asini,khitinakatixAsiria uraqinjiwarañatakwakicht'atäpkänukanaka,Egiptouraqin jaqunukutjaqinaka,JerusalénmarkanqullanqullunTatitur yupaychapxani

28JAQTHAPI

1¡Ayjach'ajach'atukuñcoronat,Efraínmarkanmachjayir machirinakapata,jach'ajach'atukuñcoronapaxch'amakt'ir panqarjamawa,vinompiatipjatanakanlik'ivallenakan p'iqipankapxi!

2Uñtapxam,Tatituxmäch'amanch'amanjaqiniwa,mä jach'athayampi,t'unjirthayampi,mäjach'aumaumamp phuqhantatjama,amparapampiwuraqirujaquntani

3Jach'ajach'atukuñcorona,Efraínmarkanmachjayir machjayirjaqinakaxkayunakapartakt'atawuñjasipxani

4Ukak'ajkirsumak'achachasiñaxlik'ivallep'iqinutjki ukaxch'amakt'irpanqarjamawa,janïrjallurpurinkipan jank'akachunakjamaUkuñjkipanxa,amparapankkipanwa manq'antasi

5Ukauruxtaqich'amaniTatituxjach'ajach'atukuñ coronatuñt'ayatäniwa,mäsumadiademuñt'ayatäniwa

6Khititejjtaripañutanqontʼatäkiukarojjmäajaywa juzgatäñapataki,chʼamañchtʼatäñapataki,khitinakatï nuwasiñpunkurkuttʼapkiukanakarchʼamañchtʼañataki

7Ucampisjupanacajjvinolaycuwpantjasipjje,machjayir umtʼasastijanwaliruwsarjjapjje.sacerdotempi profetampixmachjayirumañampiwpantjasipxäna,vino manq'antatäpxänwa,machjayirumañampiwthakhit mistxapxäna;visionanpantjasipjje,taripäwinsa lanktʼasipjje

8Taqimesanakaxchhuxriñchjasiñampi,q'añunakampi phuqhantatänwa,janiwmächiqaxq'umachatäxiti

9¿Khitirusyatiñyatichani?¿Khitinakarusyatichäw amuyt'añapataklurani?khitinakatixlechetapsutäpki, ñuñupatapsutäpkiukanaka

10Yatichäwixkamachitsipanutjañapawa;líneaukatlínea, líneaukatlínea;akanmäjuk’a,ukatmäjuk’a: 11Lakach'akhanakampi,yaqhaarumpiwakamarkar parlani.

12Juparojjakhamsänwa:“Akasamarañawjumanakajj qarjatanakarsamarañchurapjjasma”sasaUcaw samarañapa,ukampisjaniwist'añmunapkänti

13UcampisTatitunarupajjjupanacarojjewjjtʼa,mä arunjja,mäewjjtʼaruwtukünalíneaukatlínea,líneaukat línea;akanmäjuk’a,ukatmäjuk’a;Ukhamat sarxapxañapataki,qhipäxarjaquntatäpxañapataki, p'akjatäpxañapataki,sipitanakarkatuntatäpxañapataki

14UkatpïTatitunarunakapist'apxam,jumanakax jisk'achasirinaka,Jerusalénmarkanakamarkarapnaqir jisk'achasirinaka

15Jumanakaxsapxtawa:“Jiwañampiwmäarust'äwir puripxta,infiernompiwmäamtarpuripxta”sasa kunapachatixjach'at'aqhisiñaxpasaniukkhaxa,janiw jiwasaxjutkaniti,k'arinakimt'asipxta,k'arinaktaypin imantasipxta

16UkatpïTatitTatituxakhamsiwa:“NayaxSiónmarkanx mäqala,yant'atqala,mäsumaesquinaqala,ch'aman cimientoukhamutt'ayawayta

17Jach'at'aqhisiñaruwuchä,chiqakankañarusti q'añunakaru,chhijchhixk'arinakimt'añutaruxq'altukjani, umaximantasiñchiqaruwphuqhantani

18Jiwañampiarust'äwimaxchhaqtayatäxaniwa, infiernompiarust'äwimaxjaniwsayt'atäkaniti. kunapachatixjach'at'aqhisiñaxpasaniukkhaxa,ukajan walt'äwimpiwt'aqhisiyatuñjasipxäta

19Kawkïrpachatixmistkaniukapachatpachawjumanakar katuntapxätam,alwatalwaturuyarumawpasani,uka yatiyäwamuyañakixllakisiñakïniwa

20Ukaikiñaxjuk'ampjisk'akiwa,jaqinch'uqt'asitapat sipanjuk'ampjisk'akiwa

21TatituxPerazimqullunjamsartani,Gabaónvallenjamaw colerasini,januñt'atluräwinakapphuqañataki.ukatlurawip phuqhañapataki,muspharkañluratapa

22Jichhastijansawkasirïpxamti,janch'amanïpxañapataki, taqich'amaniTatitDiosatist'twamät'unjäwi,aka oraqpachanamtata

23Jumanakaxist'apxam,arupist'apxam;ist'apxam,arsutax ist'apxam.

24¿Aradoyapuchirixurutpachyapuchaspati yapuchañataki?¿jupaxuraqipanch'akhanakapjist'araspa, p'akjaspa?

25Kunapachatixuñnaqapqhant'ayasxiukkhaxa,¿janit ch'uqt'anakjaquqani,cominoch'allt'i,trigompi,ajllit cebadampi,ch'uqimpi,ukalantixjaquqanki?

26Diosapawamuyt'añyatichistu,yaticharaki

27Jach'at'ijunakaxjaniwtrillañampijawq'jatäkiti, janirakiwcarronruedapaxcominopatxarumuytayaskiti. ukampislaq'unakaxmäthujrumpiwjawq'jata,cominosti mäthujrumpiwjawq'jata

28T'ant'atrigoxch'uqt'atawa;kunattixjaniwkunapachas trigot'ijtkaniti,janirakiwcarropanruedapampisp'akjkaniti, janirakiwcaballotsaririnakapampist'unjkaniti.

29Taqich'amanTatituwakaxjuti,jupaxwali muspharkañawa,walisumairnaqirirakiwa

29JAQTHAPI

1¡AyAriel,Ariel,Davitaxjakaskänaukamarka! jumanakaxmaratmararuwyapxatapxäta;sacrificionak jiwayapxpan.

2UcampisnayajjArielchacharuwt'aqhisiyarakï, t'aqhesiñasa,llakisiñasutjani,nayarojjArielchachjamaw nayajjutjani.

3Nayastijumarmuyuntasincampamentolurarakï,mä qollumpiwmuyuntayäma,mäjach'ach'amampiw sayt'ayarakïma

4Uraqitapaqt'atätawa,laq'atarsüta,laq'atarsüta,arumax mäuñt'atajayunjaqiruñtatawuraqitmistuni,arumaxlaq'at jisk'atarsüta

5Ukhamaruswaljayaqhamarkankirinakamaxjisk'alaq'ar uñtatawuñjasipxani,ajjsarkañjaqinakastimäakatjamat ch'uqich'uqiruñtatawtukupxani

6Taqich'amaniTatituxqhixuqhixunakampi,uraq khathatimpi,jach'ach'axwañampi,thayampi,thayampi, ninanakhantatampiuñjätam

7Arielcontranuwasirwaljamarkanaka,jupampi, armanakapampinuwasirinakasa,tʼaqhisiyirinakasa,mä arumanmäsamkakïniwa

8Manq'atawtjatajaqixsamkasinmanq'askaspaukhama ukampissartasi,almapaxch'usakïxiwa,janukaxumat pharjatajaqixsamkaskiukhamaucampisjupajjsartasinjja, qarjatäjjewa,almapastimanq'añmunirïquiwa

9Jumanakaxqhiparapxam,muspharapxam;art'asipxam, jach'atarnaqasipxam:jupanakaxmachantapxiwa,ukampis janiwvinompimachjatäpkiti;jupanakaxliwxatasipxi, ukampisjaniwch’amaumañampïkiti.

10Tatituwjumanakaruxjach'aikiñajayuwarxatapxtam, nayranakamsajist'antapxtam,profetanakaru,jilïrinakaru, uñjirinakaruwimt'apxtam.

11Taqejaqenakanunañchäwipajja,mäselladolibron arunakjamawtukupjje,ukalibronjjajaqenakajjyateqer jaqeruwyatiyapjje:“Akaliytʼam,achiktʼasim”sasa. Sellatätaplayku

12Ukalibrostijanyatxattʼatjaqiruwkatuyapxi,akham sasa:“Akaliytʼam”sasa.

13UkatpïTatituxsäna:“Akajaqinakaxlakapampi, lakapampiwnayarjak'achasipxitu,lakapampiwnayar jach'añchapxitu,ukampischuymanakapnayat jayarst'ayapxitu,nayaraxsarañasjaqinakan yatichäwiparjamawyatichasi

14Ukhamasti,akamarkataypinmämuspharkañluräw lurarakï,mämuspharkañluräwi,mämuspharkañluräwi, yatiñanjaqinakapanyatiñapaxtukusxaniwa,ch'ikhi jaqinakapanamuyt'äwipasimantatäxaniwa

15Ay,khitinakatixTatitunamtäwinakapimt'añmunapki, luräwinakapasch'amakanuñjasipki,ukatsapxi:“¿Khitis uñjistu?”¿Khitisuñt'istu?

16Chiqpachansajumanakanyänakapmayjt'ayañamaxa sawuyirinlaq'aparuñtatawuñjatäni,¿janitukalurirjaqitxa saspa:“¿Janitnayarlurkitu?¿Janamuyt'asiryänakax saspachäniti:“Janiwamuyt'irïkänti?”

17¿Janitmäjuk'apachaki,Líbanomarkaxmäachu yapuruwtukuni,achuyapuxmäquqaruñtatuñjatäxani?

18Ukauruxoqaranakawlibronarunakapist'apxani, juykhunakannayranakapastich'amakat,ch'amakat uñjapxani

19Llamp'uchuymaninakaxTatitumpixjuk'ampiw kusisipxani,jaqinaktaypinpisinjakasirinakastiIsraelan QullanDiosapatkusisipxarakiniwa

20Ajjsarkañjaqejjtukjatäjjewa,jiskʼachasirjaqejj tʼunjatäjjewa,taqekhitinakatïñanqhalurañatamuyapki ukanakajjtʼunjatäpjjewa

21Mäjaqiruxmäarulaykujuchañchirtukuyapxam, punkuntuqisirijaqiruxmäsipitauchapxam,chiqaparuñjir jaqirusinach'usarapanukupxam”sasa

22UkatpïAbrahanarqhispiyirTatituxJacobunutapat akhamsiwa:“Jacobchachaxjaniwjichhaxp'inqaskaniti, janirakiwajanupasq'añuchatäkaniti”sasa

23Kunapachatixwawanakaparuñjani,amparanakajan luratanakaptaypinxa,sutixjach'añchapxani,Jacobun QullanDiosaparjach'añchapxani,IsraelanDiosaparuw axsarapxani.

24Khitinakatixajayunpantjasirïpkiukanakax amuyt'asipxaniwa,arnaqasirinakastiyatichäwinak yatiqapxarakiniwa.

30JAQTHAPI

1Ay,kutkatasirwawanakatakejja,siwa:“AyTatitojjsiwa, jupanakajjjaniwnayatamtapkitiJucharjuchar yapt'añapataki,ukampisjaniwajayujampi imt'asipxañapäkiti

2JupanakastiEgiptomarkarsarañatakiwsarnaqapxi, ukampisjaniwlakaxarmayipkiti.¡Faraonanch'amapampi ch'amañchañataki,Egiptoch'iwiparatinisiñataki!

3UkatwaFaraonanch'amapaxjumanakan p'inqachatäpxätam,Egiptomarkanch'iwiparatinisiñax jumanakanjanwalt'äwimaruwtukupxätam

4JilïrjilïrinakapaxZoánmarkankapxänwa,khitinakas Hanesmarkaruwpuripxäna.

5Taqeniwmämarkatphenqʼasipjjapjjäna,jupanakajj janiwjupanakaryanaptʼkaspänti,janirakiwyanaptʼkaspänti, janirakiwkunaaskisutjkaspati,janukasti phenqʼachatäpjjänwa,jiskʼachatäpjjarakïnwa

6Surtuqinkiranimalanakanq'ipipa:t'aqhisiñuraqiru, t'aqhisiñuraqiru,kawkittixleonas,chuymankipstatleonasa, katari,ninanakhaskirkatari,asnonakanamparanakaparu, qamiryänakapsacamellonakanamparanakaparapt'asipxani, mämarkaruwjanaskipataki.

7Egiptonakaxinamayakiwyanapt'apxani,inamayakiw yanapt'apxani

8Jichhastisarapxam,jupanakannayraqatapanmätablaru qillqt'apxam,mälibrorqillqt'apxam,ukhamatwiñayatak jutañapäñapataki.

9Akaxmäkutkatasirmarkawa,k'ariwawanaka,Tatitun kamachipjanist'irwawanaka

10Jupanakastiuñjirinakaruwsapxi:“Januñjapxamti; profetanakarustiakhamsapxarakïnwa:“Janaskinak yatiyapxamti,sumaarunakparlapxamti,sallqjañarunak yatiyapxamti

11Jumanakaxthakhitmistxapxam,thakitjithiqtapxam, IsraelanQullanDiosaparuxnanakasatjithiqtapxam

12UkatpïIsraelanQullanDiosapaxakhamsiwa: “Jumanakaxakaarujisk'achapxtaxa,t'aqhisiyañaru,jan walilurañanakaratinisipxtaxa,ukatstiukaarunak qhiparapxäta.

13Ukhamastiakajuchaxjumanakatakixmäp'akjañjamaw tukuni,mäjach'apirqaruwch'allt'asi,p'akjañaxmä akatjamatpurini

14Jupastip'akjani,kunjamtïsañuluririnakanvaso p'akjatäkiukhama.janiwkhuyapt'aykaniti,janukasti p'iyantatninaapsuñatakisa,p'iyatumaapsuñatakismä t'ant'ap'akjata

15IsraelanQullanDiosapaxakhamsiwa:Kutt'anisa, samarañansaqhispiyatäpxätawa;amukt'añampi,jan axsarañampiwch'amamaxutjani,ukampisjaniw munapktati

16Ukampisjumanakaxsapxaraktawa:“Janiwa; Caballonaklaykujaltxañäni;ukatwajaltxapxäta:“Nanakax t'ijut'ijunakaruwmuyuntapxä”sasaukatwajumar arknaqirinakaxjank'akïpxani”sasa

17Waranqajaqinakawmäjaqirtuqinuqt'ataxjaltxapxani. phisqhajaqintuqinuqatäsaxjaltxapxätawa,qullupatatmä qhant'iruñtatqhiparañkama

18UkatpïTatituxsuyt'ani,jumanakat khuyapt'ayasiñapataki,ukatjach'araptatäniwa,jumanakat khuyapt'ayasiñapataki,TatituxtaripañDiosawa

19JaqinakaxJerusalénmarkanSiónmarkanjakapxani, janiwmayampjachkxätatikunapachatïukist'aniukkhaxa, jumaruwjaysapxätam

20Tatituxt'ant'at'ant'a,t'aqhisiñumachurapxätamxa, yatichirinakamaxjaniwmayampsamäesquinaru sarxapkaniti,janukastinayranakamawyatichirinakamar uñjapxäta.

21Jiñchunakamaxqhipäxanmäaruist'apxani,akhamsasa: “Akathakixa,kupïrtuqirkutt'apxäta,ch'iqatuqiru kutt'apxäta”sasa.

22Jumanakaxqullqitluratdiosanakamarux q'añuchapxarakïtawa,quritluratidolonakaman k'achacht'äwipsaq'añuchapxätawa.Jumastisapxätawa: ‘Akatmistum’sasa

23Ukapachawjupajjjathajalluchurätam,ukhamatoraq yapuchañamataki.Uraqinjilt'att'ant'a,lik'i,walja manq'añanaka,ukauruxuywanakamaxjach'a pastonakanwamanq'asipxani

24Ukhamaraki,vacanakasa,asnonakasa,k'umaramanq'a manq'apxani,ukaxapalampi,ventiladorampich'allt'ata

25Jach'ajiwayañuruxjach'aqullunakansa,jach'a qullunakansa,jawiranaka,umajawiranakawutjani,jach'a jach'atukuñuruxa,kunapachatixtorrenakaxt'unjatäni

26Phaxsinqhanapaxintiqhanaruñtatäniwa,Intin qhanapastipaqallquruqhanaruñtatawpaqallquuru qhant'atäni,Tatituxmarkapanch'akhanakapch'uqt'ani, usuchjatuñjasipkiukk'umarapkaniukauru.

27Tatitunsutipaxjayachiqatwajuti,colerasiñapamp nakhantata,q'ipipaxwalich'amawa,lakapascolerasiñampi phuqt'atawa,laxrapastimäninanakhantayañjamawa

28Samañapaxmäjach'ajawiruñtatawkunkataypirpurini, ukhamatmarkanakarinamayatamizampich'allt'añataki 29Jumanakaxmäq'uchuq'uchupxäta,kunjamtïmä arumaxqullanjach'aphunchhäwiamtapkiukhama kusisiñasa,kunjamtïmaynixTatitunqulluparmätupu apt'atsarkiukhama,Israelanwalich'amanDiosaparu.

30Tatituxjach'aarupist'ayani,ukatstiamparapan qhant'atapuñacht'ayani,colerasiñapampi,nina nakhantatampi,ch'iqiyata,thayathayt'ani,chhijchhi qalanakampi

31Tatitunaruptuqiwasiriojaqiruxtukjatäni,jupastimä thujrumpiwjawq'jatayna.

32Tatituxkawkirutixoraqench'uqt'atthujrunakaxpaskani ukachiqanakanxa,ukathujrunakampi,arpanakampi ch'allt'atäniwa.

33Tofetchachajjnayratpachuttʼayatänwajïsa,reyitakix wakicht'atawa;jupawjach'ajach'auraqirtukuyi,ukapilax nina,waljalawanaka;Tatitunsamañapaxazufrejawirar uñtatawnakhanti

31JAQTHAPI

1Ay,khitinakatejjEgiptomarkaryanapmayipki ukanakajja;Caballonakanqhiparapxam,carronakar atinisipxam,waljacarronakanïtaplayku;ukatcaballot saririnakanjja,walichʼamanïpjjataplaykuw;ucampisjaniw IsraelanQullanDiosaparuñch'ukipkiti,janirakiwTatitur thaqapkiti!

2Ukampisjupaxwaliyatiñaniwa,janwalinakapaniraki, janiwarunakapkutt'aykaniti,janukastiñanqhaluririnakan utapcontrawsartani,janwaliluririnakanyanapt'ap contrawsartani.

3Jichhastiegipcionakaxjaqinakäpxiwa,janiwDiosakïpkiti Caballonakapastijañchinïpxiwa,janiwajayunakäpkiti Tatituxamparapluqxataniukkhaxa,khititixyanapkiukax liwxatatäniwa,khititixch'uqt'atäkiukaxliwxatatäniwa, taqiniwjanwalt'ayasipxani

4Tatituxakhamsituwa:“Kunjämtixleonampileonampix waljaawatirinakaxjuparnuwasiñatakarnaqasipkiukhama, jupaxjaniwjupanakanarupatajjsarkaniti,janirakiwjach'a jach'atukuskaniti.

5Kunjämtixjamach'inakaxt'ijtkiukhama,ukhamarakiw taqich'amanTatituxJerusalénarxayxaniarxatasinxjupaw qhispiyani;ukatstiukachiqatpasasaxjark'aqaniwa.

6Jumanakaxkhitirutixisraelitanakaxwalkutkatasipkiukar kutt'apxam

7Ukauruxsapamayniwqullqitluratidolonakap apanukupxani,quriidolonakapsaapanukupxani,uka idolonakatixjumanakanamparanakamampixjumanakar juchartukuyapxätam.

8Ukapachawasiriojaqixespadampijiwayatäni,janiwmä ch'amanjaqinjiwayatäkanitiespadastijaniwq'añujaqit jutkiti,janukastiespadatjaltxani,waynanakapasti aynacht'ayatäniwa

9Jupajjajjsarañatjachʼamarkaparpasani,pʼeqtʼirinakapas ajjsarapjjarakiniwa,siwa:“Siónmarkanninapa,Jerusalén markanhornopasa”sasa

32JAQTHAPI

1Uñtapxam,märeyiwchiqakankañampiapnaqani, jilïrinakawtaripäwinapnaqapxani.

2Jaqixthayatimantasirjamäniwa,jach'athayatsa imantatäniwawañachiqanumajawiranakjama,qarjata uraqinjach'aqalanch'iwiparjama

3Uñjirinakannayranakapajjjaniwchʼamaktʼkaniti, istʼirinakanjiñchunakapasistʼapjjarakiniwa.

4Jank'achuymaninakaxyatiñyatiñyatipxani, t'aqhisirinakanlakapasaqhanaarsuñatakixwakicht'atäniwa 5Janwalijaqixjaniwjukʼampliberalsatäxaniti,janirakiw churlsatäxaniti

6Janwalijaqejjjanwaliarunakparlani,chuymapastijan walinaklurani,kʼarichuymanïñataki,Tatitucontrajan walinaklurarakini,manqʼatawtjatanakanalmapchʼusaruw tukuyani,umatpharjatanakarumañsaaptʼayarakiniwa.

7Ch'axwañanyänakapaxjanwaliwa,janwaliamtanakaw amti,pisinkirinakark'ariarunakampit'unjañataki, kunapachatïpisinkirinakaxchiqapararsupkiukhasa

8Ucampiskhuyapayasirjaqejja,munañanakapamti.ukat liberalyänakampiwsayt'asini

9Samart'apxam,jankunallakiniwarminaka;arup ist'apxam,janamuyt'asirphuchhanaka;arsutaxarist'apxam 10Jumanaka,janamuyt'asirwarminaka,waljaurunaka, waljamaranakawllakitäpxäta,uwijaxtukusxaniwa, apthapiñasjaniwpurinkaniti

11Jumanaka,jankunallakiniwarminaka,khathatipxam; janamuyt'asirjaqinaka,llakt'asipxam,q'ipt'asipxam,q'ala ch'uqt'asipxam,ukatstich'uqiisimpichinuntapxamsasa

12Jupanakajjchuchunakatjachapjjani,sumayapunakatsa, sumauvayapunakatsajachapjjani.

13Markaxanuraqiparuxch'aphinakampi, ch'aphinakampiwmistuni;jïsa,kusisiñmarkantaqpach kusisiñutanakappatxaru.

14Palacionakajjjaytanukutäniwa;markanwaljanipuniw qhiparapxani;fortalezanaka,torrenakastiwiñayatakiw p'iyanakjamäni,sallqaasnonakankusisiñapa,ovejanakan pastopa;

15Ajayuxalaxpachatjutaniñapkama,wasaraxachu yapuchatäñapkama,achuyapuxmäquqaruñtatäñapkama.

16Ukapachawtaripäwixwasaranutjani,askikankañax achuyañpampanutjaskakiniwa

17Chiqpachlurañaxsumankañäniwa;ukatchiqapar sarnaqañaxwiñayatakiwamuktʼañasaukatjanaxsarañasa 18Markajastisumanjakasiñutanakanjakasipxani,suma jakañutanakan,samarañutanakanjakasipxani.

19Chhijchhixqullupataruwsaraqani;ukatmarkaxmä jisk'achiqanjisk'achatäniwa

20Jumanakaxkusisiñanïpxtawataqiumajak'an yapuchirinaka,vaca,asnokayunakapukachiqarkhithapki ukanaka

33JAQTHAPI

1Ayjumatlunthatasma,janiraklunthatasktati;¡Ukat sallqjapxarakta,janirakiwjumarsallqjapktamti! kunapachatïlunthatasiñjaytkätaukkhaxa,lunthatataw uñjasïta;Kunapachatixjumaxsallqjañtukuykätaukkhaxa, jupanakaxjumaruxsallqjapxätamwa

2Tatay,khuyapt'ayasita;nanakaxjumaruwsuyt'apxta, sapaalwawjupanakanamparapäm,janwalt'äwin qhispiyasiñaxutjani

3Ch'axwañist'asaxjaqinakaxjaltxapxäna;jumapachpa jach'araptatäsaxmarkanakaxch'iqintatäpxänwa.

4Jumanakanyänakamajjkunjamtïtʼijutʼijutʼijutʼijtki ukhama,kunjamtïtʼijutʼijutʼijutʼijtkiukhama 5Tatituxjach'ajach'atukutawa;Jupajjalajjpachanwa jakasi,jupawSiónmarkarojjtaripäwimpi,cheqapar sarnaqañampiphoqantäna.

6Yatiñkankañampi,yatiñampixsumasayt'atäniwa, qhispiyasiñataki,Tatiturajjsarañawjupanyänakapa 7Uñtapxam,janaxsart'irmasinakapaxanqäxanjach'at arnaqasipxani,sumankañyatiyirinakastiwaljachapxani

8Jach'athakinakaxt'unjatawa,thakinsarnaqirjaqix tukusxiwa,pactop'akintawayi,markanakarusjisk'achawayi, janiwkhitirusyäqkiti

9Uraqixllakisi,llakt'atawa,Líbanomarkax phinq'achatawa,khuchhurata,Sarónmarkaxwasarar uñtatawaBasán,Carmelomarkanakastiachunakap ch'allt'asipxi

10Jichhastinayajjsartä,Tatituxsiwa.jichhastijach'ar aptatäxäwa;jichhajjnayapachpawjachʼaraptäjja

11Jumanakaxch'uqiusurïpxäta,laq'anakapsupxäta, samañamaxninjamawnakhantapxätam

12Jaqinakaxcalnakhantatch'aphinakjamawtukupxani, ch'aphinakjamawninampphichhantatuñjasipxani.

13Jayankirinaka,ist'apxamkuntixnayaxlurktaukxa Jumanakaxjak'ankirinakaxch'amaxuñt'apxamsasa

14Siónmarkanjuchararjaqinakaxaxsarapxi;axsarañaw k'arichuymanjaqinakaruxmuspharayi¿Khitisjiwasanak taypitnakhantirninampijakaspasti?¿Khitisjiwasanak taypinwiñayninanakhantatjakani?

15Khititixchiqaparsarnaqki,chiqaparuarski;khititix t'aqhisiyatanakanaskinakjikxatañapjisk'achki,soborno katxaruñatamparanakapt'axlliri,wilaist'añatjinchupjark'i, janwalinakjanuñjañnayranakapjist'anti;

16Altupataruwjakasini,jark'aqasiñapajjqalatlurat municionanakäniwa,t'ant'achuratäniwa.umapasa ch'amakïniwa

17Nayranakamawreyiruxsumauñnaqt'anipuñjani,wali jayauraqiruwuñjapxani.

18Chuymamaxaxsarañtuqitlup'i¿Kawkinsaqillqirix jikxatasi?kawkhanskatuqirixutji?¿kawkinkistorrenak jakthapiristi?

19Janiwmäqhurumarkauñjkätati,janamuyañjamäki ukatsipanjuk'ampch'ullqhiarunakparlirmarka;jan amuyt'añjamäkiukalaxrat'axllirt'atasasa.

20Sionmarkaruñtam,jach'ajach'atukuñmarkasa, nayranakamawJerusalénmarkaruñjäta,mäsamarañuta, mäcarpajant'unjatäñapataki.janirakiwkunach'akhanakas apsutäkaniti,janirakiwkunach'akhanakapasp'akjatäkaniti

21Ukanstijach'ajach'atukurTatituxjach'ajawiranakan, jawiranakanmächiqawtukuni.Ukanjja,janiwmägalerajj remompisarkaniti,janirakiwchʼamanibarcosukacheqat paskaniti

22Tatituwjiwasantaripirixa,Tatituwkamachinakapsurixa, Tatituwreyixajupawqhispiyistani

23Jumant'aqhisiñanakamaxjist'antatawa;janiwmast'ap sumch'amanchañjamäkänti,janiwvelauksach'iqiyañ puedipkänti:ukhamaxmäjach'ayänakkatuntatyänakax jaljatäxiwa;laqʼunakajjukaanimalanakaptʼasipjje.

24Ukanjakiristijaniwsaskaniti:“Usutätwa”sasa

34JAQTHAPI

1Jak'achasipxam,markanaka,ist'añataki;ist'apxam,aka uraqimpi,taqikunatixukanutjkiukanakasist'apxam; akapacha,taqikunatixukanmistkiukanaka

2Tatituncolerasiñapaxtaqimarkanakaruwpuri, colerasiñapaxtaqpachejercitonakaparuwpuri,jupanakarux q'altukjawayi,jiwayañatakikatuyaraki

3Jiwayatanakapastijaqunukutäniwa,q'añunakapastijiwat q'añunakapatmistuni,qullunakaswilapampiw ch'amakt'ayatäni

4Alaxpachankirtaqiejercitonakaxt'unjatäxaniwa, alaxpachasmärolloruñtatawliwxatatäni,taqi ejercitonakapastiliwxatatäniwa,kunjamtïuvaquqatlaphix jaquqkiukhama,higoquqatliwxatkiukhama.

5Nayanespadaxaxalaxpachanjariqatäniwa,Idumea markaru,maldecitjaqinakarujuchañchañatakiwsaraqani 6Tatitunespadapaxwilampphuqt'atawa,lik'impi, uwijanakanwilapampi,cabritonakanwilapampi, ovejanakanriñonanakapampi,Tatituxmäsacrificio loqtañapatakiwBozramarkanutji,Idumeauraqinstimä jach'ajiwayañawutji

7Ukatstiunicornionakaxjupanakampchikawsaraqani, vacanakaxtoronakampchikawsaraqanipxani. Uraqinakapastiwilampch'allt'atäniwa,laq'apaslik'impi q'añuchatäniwa

8UkauruxTatitunkutt'ayasiñapuruwa,ukhamarakiwSión markanch'axwawinakapatkutt'ayatäñapa

9Jawiranakapastiazufreruwtukuni,laq'astiazufreruw tukuni,uraqixninanakhaskirch'usaruwtukuni.

10Janiwarumsa,urusjiwaratäkaniti;uka chhuxriñchjasiñaxwiñayatakiwjilxattani,wiñayatat wiñaykamawt'unjatäni;janiwkhitisukataypitwiñayatak paskaniti

11Ucampislaq'unakampi,k'allk'unakampiwukauraqirux katuntapxani.lechuzampi,cuervompiwukanjakasipxani, ukatstich'usaqalanaksach'uqt'ayani

12Jupanakastijach'ajilïrinakaruwjawsapxani,ukampis janiwkhitisukanutjkaniti,taqpachjilïrinakapasjanirakiw kunasutjkaniti

13Jach'ajach'autanakanstich'aphinakawmistuni, ortiganaka,ch'aphinaka,ch'aphinaka,jach'ach'akhanaka.

14Wasarpampankirsallqaanimalanakasukaislankir sallqaanimalanakampiwjikisipxarakini,ukatsátirosat animalaxjaqimasiparuwartʼasini;ukaarnaqasirlechuzax ukansamarañapawa,ukatjupatakikiwmäsamarañchiqa jikxatani

15Ukanstijach'alechuzaxqamaqi,ikini, chhullunkhayasini,ch'amakamanqhantantacht'asini

16Tatitunlibropatthaqhapxam,liyt'apxam:janiwkhitis ukalibrotpist'kaniti,janirakiwkhitischachapaspist'kaniti, lakaxawsista,ajayupastijupanakaruwapthapi

17Jupanakastich'uqt'äwiwjupanakatakjaquqani, amparapampiwch'akhanaklakirïna,wiñayatakiwuka uraqinjakasipkani,wiñayatamarakamawukanjakasipxani

35JAQTHAPI

1Wasarasa,sapakïkiukanakasjupanaklaykuxkusisipxani; wasaraxkusisiniwa,rosasjamawpanqarxani

2Waljapanqarawa,kusisiñampi,q'uchunakampi,Líbano markanjach'akankañapampiwchuratäni,Carmelo,Sarón jach'akankañapa,Tatitunjach'akankañapa,Diosasan jach'akankañapuñjapxani

3Janch'amaniamparanakaruch'amañchapxam,jan ch'amaniqunqurinakarusch'amañchapxam

4Ajjsarirchuymaninakarsañamawa:‘Ch'amanïpxam,jan axsarapxamti.jupawjutasinqhespiyapjjätam.

5Ukapachawjuykhunakannayranakapajjjistʼaratäni, oqaranakanjiñchunakapasjistʼaratäniwa

6Ukapachawch'uxujaqixmäjarruuñtatjaltani,amutu jaqinlakapaxq'ucht'aniwa,wasaranumaxmistuni, jawiranakaswasaranmistuni

7Wañauraqixmäestanqueruwtukuni,umatpharjata uraqinakastiumaphuch'uruwtukuni,dragonanakanjakañ utapanxa,kawkhantïsapamaynixikipkiukachiqanakanxa, ch'uxñach'uxñanaka,ch'uxñach'uxñaquqanakawutjani.

8Ukanstimäjach'athaki,mäthakiutjani,ukathakisti qullanthakisatäniwaq'añujaqinakaxjaniwukachiqar paskaniti;Ucampisjupanakatakiwutjani:thakinsarnaqir jaqinakaxjanamuyt'asirïpkchisa,janiwpantjasipkaniti.

9Janiwmäleonasa,janirakiwkunamanq'atanimalasukar makhatkaniti,janirakiwukanjikxataskanitiukampis qhispiyatanakaxukansarnaqapxani

10Tatitunqhispiyatjaqinakaxkutt'anipxani,ukatstiSión markaruwjutapxani,q'uchunakampi,wiñaykusisiñampi, kusisiñampi,kusisiñampi,llakisiñampi,jach'atjach'a tukuñampiwjaltxapxani

36JAQTHAPI

1Ezequíasreyejjtunkapusinimaraapnaqkänaukhajja, AsiriamarkanSenaqueribreyipajjJudámarkanjarkʼat markanakarnuwasisawukamarkanakarkatuntäna

2AsiriareyistiRabsaquechacharuwLaquismarkat Jerusalénmarkarkhitäna,Ezequíasreyinukarwalja ejercitompiUcatstipataestanquenconductorapjak'an sayt'atäscänwa,cuartejjphoqerinyapupanjach'a thaquipana

3UkatstiHilquíaschachanEliaquimyuqapawutauñjiri, Sebnaescriba,AsafchachanJoáyokapa,jupampchika qillqantirsarapxäna

4UkatRabsaquexjupanakarsäna:Ezequiasaruxsapxam: ‘Asiriamarkanjach'areyipaxakhamsiwa:‘¿Kuna atinisiñasakaxutji?

5Nayastisista,(ukampisinamayaarunakakiwa) nuwasiñatakixch'amawutjitu,jichhaxkhitirusatinisisma nayacontrasayt'asiñamataki?

6Uñtapxam,Egiptomarkanakap'akjatcañathujruruw atinistaxa.Ukxarustimaynitixch'amachaschixa, amparaparuwmantani,ukatstich'uqt'arakiniwa

7Jumatixsapxitäta:‘TatituDiosasaruwatinisipxta’sasa, ¿janitkhititixEzequíasreyixjach'autanakapsa, altaranakapsaapaqki,Judámarkarusa,Jerusalénmarkarusa: “Akaaltarnayraqatanyupaychapxäta”sasa?

8Jichhasti,Asiriamarkanuywirijaruwmäarutchuram, nayastipäwaranqacaballonakchurarakïma,jumatixuka caballonaklakankirjaqinakuchañmunstaukhaxa 9Ukhamasti,¿kunjamarakuywirijanjisk'auywatanakapan mäcapitanaparapanukusmasti,Egiptomarkarcarronaka, caballotsaririnakaruatinisiñamasti?

10¿JichhaxnayastijanTatitunjanukastiakauraqi t'unjañatakjutta?Tatitustisarakituwa:“Akaoraqecontra makhatasim,t'unjarakim”sasa 11UkatstiEliakim,Sebna,JoáchachaxRabsaque chacharuxsapxänwa:Sirioarutyanapirinakamar parlapxam;Nanakaxamuyapxtwa,janjudionakan aruparjama,pirqapatxankirjaqinakanist'ataparjama 12UcampisRabsaquejjsänwa:¿Uywirijjajjuywirimaru, jumanukarkhitanitutiakaarunakarsuñajataki?¿Janitpirqa patxanqunt'atäpkiukajaqinakukarkhitkitu,jupanakan wanunakapmanq'añataki,jumanakampchikapisqu umañataki?

13UkatstiRabsaquechachaxsayt'asisawjach'atart'äna, judionakanaruparjama,akhamsasa:Asirijach'areyin arunakapist'apxamsasa

14Reyejjakhamsiwa:“Ezequiasajjjansallqjapjjamti, janiwqhespiyapkätamti”sasa.

15JanirakiwEzequiasajjTatiturconfiyapjjamti:‘Tatituw qhespiyistani’sasa

16Ezequiasaruxjanist'apxamti,Asiriamarkanreyipax akhamsiwa:“Nayampixmäregalolurapxam,nayarnayar jutapxam;

17Nayajjjumanakjamoraqerirpañkama,trigompi vinompi,tʼantʼampi,uvayapunakampi

18Amuyasipxam,Ezequiasaxjanamuyt'ayapxätamti: ‘Tatituwqhispiyapxitani’sasa¿Asíriamarkanreyin amparapatjja,¿janityaqhamarkankirdiosanakatmaynejj oraqepqhespiypacha?

19¿KawkinkisHamat,Arfaddiosanakajjutji?¿kawkinkis Sefarvaíndiosanakajjutji?¿JupanakastiSamariamarkar nayanamparajatqhispiyapxi?

20¿Khitirakukaoraqenkirdiosanakatjja,jupanakajj oraqepnayanamparajatqhespiyapjje,TatitunJerusalén markarnayanamparajatqhespiyañataki?

21Jupanakastiamukt'apxänwa,janiwmäarusjaysapkänti, reyinkamachipaxakhamsänwa:“Janjaysapxamti”sasa 22UkatstiHilquíaschachanEliaquimyuqapawutan p'iqinchiripaxa,Sebnaqillqiri,AsafchachanJoáyuqapa, qillqiri,Ezequíasukarpuripxäna,isich'iyjata,ukatsti Rabsaquechachanarunakapyatiyapxäna.

37JAQTHAPI

1Ukist'asinsti,Ezequíasreyixisinakch'iyjasisaw ch'ukuñampisthapt'asisinTatitunutaparmantäna 2UcatstiEliaquimchacharuwkhitäna,jupastiuta uñjirïnwa,Sebnaescribampi,sacerdotenakan jilïrinakapampi,AmozchachanIsaíasprofetaparuwkhitäna 3Jupanakastisapxarakïnwa:Ezequiasaxakhamsiwa: “Jichhüruxjanwalt'äwinaka,tuqisiña,Diosarjisk'achañ uruwa,wawanakaxyurïwiruwpurinipxi,janirakiwch'amas utjkaniti”sasa.

4InasTatitDiosamaxRabsaquechachanarunakap ist'chispa,khitirutixAsiriamarkanuywiripaxjakkirDiosar jisk'achañatakkhithkiukaarunaktuqi,ukatTatitDiosamax ist'kiukaarunakchiqañcht'arakispa,ukatqhiparapki ukanakatakixmayisiñamjach'araptapxam

5UkatwaEzequíasreyinyanapirinakapaxIsaíasukar puripxäna

6Isaíasreyejjjupanacarojjsänwa:Jumanacajj uywirimarojjsapjjätawa:‘Tatitojjsiwa:‘Janajjsarapjjamti kunaarunaktïAsiriareyinyanapirinakapajjnayarjanwali arunakistʼapkitu’sasa

7Uñtapxam,nayastimäphust'äwiapayanipxäma,jupasti mäaruist'asinxa,uraqiparkutt'xaniucatstinayajjjupan orakeparuwespadampijiwarayäjja”sasa

8UkatRabsaquexkutt'anxäna,ukatAsiriamarkan reyiparuxLibnamarkampnuwaskirjikxatäna,Laquis markatsarxatapist'asa.

9UkatstiEtiopíamarkankirTirhacareyitakhamsatap ist'äna:“Jumampiwnuwasiñatakmistuni”sasaUk ist'asinsti,Ezequiasaruxkhitanakkhithäna,akhamsasa:

10JudámarkanEzequíasreyiparuwakhamsapxäta: ‘JerusalénmarkaxjaniwAsiriamarkanreyinamparapar katuyatäkaniti’sasa

11Uñtapxam,kuntixAsiriamarkanreyinakapaxtaqi markanakarq'altukjasinlurapkiukist'ta;¿Jumasti qhispiyatätati?

12¿Kunadiosanakatixnayraawkinakajaxt'unjapki ukanakaru,Gozán,Harán,Rezef,ukhamarakEdén markankirinakaru,jupanakarqhispiyapxi?

13¿KawkinkisHamatmarkanreyipa,Arfadmarkanreyipa, Sefarvaín,Hena,Ivamarkanreyipa?

14UcatstiEzequiasajjkhitanakanamparapatcarta katoqasinliyt'äna,ucatstiEzequiasajjTatitunutapar makhatasinTatitunnayrakataparuwyatiyäna

15EzequiasastiTatituruwmayisïna:

16Taqich'amaniTatitu,IsraelanDiosapa,querubines taypinjakasktaxa,jumasapakiwakauraqintaqi reinonakapanDiosätaxa

17Tatay,ist'am,ist'am;Tatay,nayranakamjist'arasim, uñjam,Senaqueribchachantaqiarunakapist'am,khititix jakkirDiosarjisk'achañatakkhitankiukaru

18Chiqpachansa,Tatay,Asiriamarkanreyinakapaxtaqi markanakaru,markanakarusat'unjapxi

19Diosanakapninaruwjaquntapxäna,janiw diosanakäpkänti,janukastijaqinakanamparapamp luratäpxänwa,lawanaka,qala,ukatwajupanakarux t'unjapxi

20Jichhasti,TatituDiosaxa,amparapatqhispiyapxita,aka uraqinkirmarkanakaxjumasapakïtamyatipxañapataki

21AmozchachanIsaíasyuqapaxEzequíaschacharuw khitäna,akhamsasa:“IsraelanTatitDiosapaxakhamsiwa: ‘AsiriankirSenaqueribreyincontrawnayarmayisista

22Tatituxjupatparlkiukaaru;Sionanphuchapavirgen tawaquxjumaruxjisk'acharaktamwa,jisk'achañkamaw larusirakïtam;Jerusalénmarkankirphuchapajjjumar uñkatasawpʼeqepchʼoqtʼasi

23¿Khitirusjisk'achasma,janwalinakparlaraktasti?

¿Khitirusjach'araptasma,nayranakamsajach'araptasmasti?

IsraelanQullanDiosaparusa

24JumanakanuywatanakamtuqiwTatiturjisk'achtaxa, ukatstisaraktawa:“Nayanwaljacarronakajtuqiwqullu pataru,LíbanoqutathiyanakarmakhatawaytxaNayasti jach'acedroquqanaka,sumaabetoquqanakkhuchhurakï, ukatstiCarmeloqullupataruwmantarakï

25Nayaxallsuwaytwa,umasumt'araktwa; kayunakajampiwmuyuntatäkiukachiqanakantaqpach jawiranakapwañt'ayarakta

26Janitnayratpachist'kta,kunjämtixnayaxuklurta;ukat nayrapachatpacha,¿nayaxukhamlurawayta?jichhaw nayajjuklurta,jark'aqatmarkanakart'unjañataki

27Ucajakenacapajjmäjuk'ach'amanïpjjänwa,jupanacajj walimulljatawuñjasipjjäna,aynacht'ayatäpjjänwa,pampan ch'uxñaachunakjama,ch'uxñach'uxñaachunakjama,uta patankirch'uxñaquqanakjama,trigojanïrjiltkasaxphust'ki ukhama

28Ucampisnayajjyattwakawkhantïjakaskta,mistuñamsa, mantañamsa,nayacontracolerasiñamsa.

29Nayacontracolerasiñamasa,ch'axwañamasa jinchujaruwpurinxi,ukatwanayananzueloxnayramarux uchä,frenoxlakamarucharakï,kawkïrthaktixsarktauka thaknamkutt'ayarakïma

30Akaxjumatakixmäunañchäwïniwa:“Jichhamarax kuntixpachpajiltkiukanakmanq'apxäta.Payïrmarastiuka pachpaachunakachuyapxäta,kimsïrmarastiyapuchapxäta, cosechaapthapipxäta,uvayapunakyapuchapxäta,ukatsti ukaachunakmanq'apxäta”sasa.

31Judáuraqitqhispipkiukajaqinakaxwasitatwa saphintata,alaxpachachunakachupxani

32Jerusalénmarkatmäqawqhanikiwmistuni,Siónqullut qhispirinakasti,taqich'amanTatituntaqichuymawuk lurapxani

33UkatpïTatituxAsiriamarkanreyipatakhamsiwa: “Janiwakamarkarmantkaniti,janirakiwflechampis ch'allt'kaniti,niescudonakapt'atasnayräxarusajutkaniti, janirakiwmäqutathiyarusjaquqankaniti”sasa

34Kawkïrthaktixjutkänaukathaknamkutt'anxani, janirakiwakamarkarpurinkanitisasawTatituxsaraki.

35Nayastiakamarkararxayä,nayalayku,Daviduywatax laykuqhispiyañataki

36Tatitunangelapaxmistusawasirionakan campamentopanpatakpaqallqtunkaphisqanwaranqa jaqinakarjiwayäna

37AsiriamarkanSenaqueribreyipajjsarjjasinjja,Nínive markanwajakasïna

38Nisrocdiosanutapanyupaychaskänaukhajja, Adramelec,Sarezersatyoqanakapawespadampi jiwayapjjänaJupanakastiArmeniauraqiruwjaltxapxäna, Esarhadónyuqapawjupanlantiapnaqäna

38JAQTHAPI

1UkaurunakanstiEzequiasajjusutänwa.UcatstiAmoz chachanIsaíasprofetapajjjuparjak'achasisinsänwa: Tatitojjsiwa:‘Utamarsumwakicht'am,jiwjjätawa,janiw jakkätati’sasa.

2UkxarustiEzequiasaxpirqatuqiruñtatawTatitur mayisïna

3Ukatsarakïnwa:Jichhaxamtasim,Tatay, achikt'asipxsmawa,kunjämtixnayanayraqatanchiqa chuymampi,sumachuymampisarnaqawaytxa,juman nayraqatamanaskinakluraraktasasa.UcatEzequiasajj waljachäna

4UcatstiTatitunarupawIsaiasarpurintäna:

5Sarxam,Ezequiasaruxsapxam:“Tatitu,Davidawkiman Diosapaxakhamsiwa:“Nayaxmayisïwimarist'twa, jachaqt'asitamuñjarakta,tunkaphisqanmaraw jakañamatakixyapxatasï”sasa.

6Nayastijumarusa,akamarkarusaAsiriamarkanreyin amparapatqhispiyäma.

7AkaxTatitunmächimpupäniwa,Tatituxaka arsutaparjamphuqhañapataki

8NayajjAcazchachanintijalsutoqenkirgradanakan chʼiwiparkuttʼayäjja,tunkagradonakqhepüru.Ukatwa Intejjtunkagradonakkuttʼanjjäna,ukagradonakkamajj aynachtʼjjänwa

9JudámarkanEzequíasreyinqillqatapa,usutäsin waliptatäxäna

10Nayajjjakañtukuyarojjakhamsista:‘Sepulturan punkunakaparuwsarä’sasa

11Nayastisaraktwa:‘JaniwTatituru,Tatituru,jakirinakan uraqipanuñjkäti.

Isaías

12Nayanmarajaxtukusxiwa,mäawatirincarpapjamaw nayatjithiqtatäxi,mätejedoruñtatawjakañajapt'asiwayta, jupawnayaruxt'unjani,urutarumkamawtukjista

13Nayajjalwakamawamuyasta,mäleonarjamawtaqe chʼakhanakajpʼakjasini,urutarumkamawnayarojjtukjista.

14Nayastigrúajanukaxgolondrinaukhamarnaqasirïta, mäpalomaruñtatawjachta,nayranakajaxalaxpach uñch'ukiñampiwch'amakt'i:Tatay,t'aqhisiyatawuñjasta; nayatakixcompromisolurapxam

15¿Kunsanayajjsiristjja?jupastinayampparlt'itu,jupa pachpawukluraraki:Nayastitaqimaranakaxllamp'u chuymampiwsaraskä

16Tatay,ukanaktuqiwjaqinakaxjakapxi,taqiukanak tuqiwajayuxanjakañapa,ukhamarakiwnayarkutt'ayista, jakañtukuyista

17Uñtapxam,sumankañlaykuxwaliq'añuwjikxatasiyäta, ukampisjumaxmunasiñampiwalmaxaruxjanwalip'iyat qhispiyista,taqijuchanakaxqhipäxarjaquntawayta

18Sepulturaxjaniwjach'añchktamti,jiwañasjaniw jach'añchañjamäkiti,p'iyaruwsaraqaniukanakaxjaniw chiqakankañamsuyt'apkaspati

19Jakirinakasa,jakirinakasa,jupawjach'añchätam, kunjamtïjichhürunakanjach'añchasktaukhama,awkix wawanakaruxchiqakankañamyatiyani

20Tatituxnayarqhispiyañatakwakicht'atäxänwa,ukatwa Tatitunutapanjakkasaxq'uchunakaxq'añunakq'ucht'apxä 21Isaíasreyejjakhamsänwa:“Mähigotʼantʼaaptasinmä lipʼichitlurattʼantʼapatjjaruchapjjpan,ukhamatwajupajj waliptani”sasa

22Ezequiasajjsarakïnwa:“¿KunaunañchastiTatitun utaparmakhatañajatakejja?”

39JAQTHAPI

1UkapachawBabilonianreyipaBaladanchachan Merodacbaladányuqapaxcartanakapayanitayna,mä regaloEzequiasaruxusutätapist'äna,ukatwaliptatäxänwa.

2Ezequíasreyejjjupanakatwalkusisïna,jupanacarojj sumayänakapanutapwauñachtʼayäna,qollqe,qori,suma qʼapkirqollanaka,sumaqʼapkirqollanaka,sumaqʼapkir qollanaka,taqearmaduranakapasa,taqekunatïqollqepan utjkänaukanakasa,janiwkunasutapanutjkänti,janirakiw taqeapnaqäwipansautjkänti,Ezequiasajjjaniwjupanakar uñachtʼaykänti

3UkatstiIsaíasprofetaxEzequíasreyinukarjutäna,ukat juparjiskt'äna:¿Kunsakajaqinakaxsapxi?¿Kawkitsa jupanakaxjumarjutapxi?Ezequiasastisänwa:Babiloniat jayamarkatjutapxitusasa.

4Ucatstisaraquïnwa:¿Kunsautamanuñjapjje?

Ezequiasastisarakïnwa:Taqikunatixutajanutjkiukanak uñjapxi

5IsaíasreyejjEzequiasarojjsänwa:Taqech'aman Tatitunaruparist'apjjam

6Uñtapxam,urunakaxpuriniwa,taqikunatixutamanutjki, kunatixnayraawkinakamaximatäkiukanaksa jichhakamawBabiloniamarkarapatäni

7Kawkïrwawanakamatixjumatmistkaniuka wawanakamatapaqapxaniBabiloniamarkanreyin utapanstieunuconakäpxani

8UcatEzequiasajjIsaíasarsäna:Tatitunarunacapajj walikïsquiwasasaJupastisarakïnwa:“Nayan

urunakajanstisumankañampi,chiqakankañampiwutjani” sasa.

40JAQTHAPI

1Jumanakaxchuymacht'apxam,markajar chuymacht'apxam,sasawDiosamaxsaraki

2Jerusalénmarkarsumaparlt'apxam,jupararnaqasipxam, ch'axwäwipaxphuqhasxiwa,juchapaxpampachatäxiwa

3Khititixwasaranart'kiukaxist'asi:“Tatitunthakip wakicht'apxam,wasaranmäjach'athakchiqañchapxam Diosasataki”sasa

4Taqivallenakaxjach'aruwtukuni,qullunakasqullunakas aynacht'ayatäniwa

5Tatitunjach'akankañapastiuñacht'ayatäniwa,taqi jaqinakawukuñjapxani,Tatitunlakapawukarsu.

6Ukaaruxasänwa:Art'asipxamsasaJupasti sarakïnwa:¿Kunatarakjachästi?Taqijañchixch'uxña quqawa,taqisumakankañapastipampanpanqarar uñtatawa

7Ch'uxñaachunakaxwañt'iwa,panqarasch'amakt'iwa, Tatitunajayupawthayt'ani.

8Ch'uxñaquqanakaxwañt'iwa,panqarasch'amakt'iwa, ukampisDiosanarupaxwiñayatakiwsayt'ani

9Sión,sumayatiyäwinakapanir,jach'aqullurumakhatam; Jerusalén,sumayatiyäwinakapanipkiuka,ch'amampiw arumaxjach'atarsüna;jach'araptapxam,janaxsarapxamti; Judámarkankirmarkanakarsapxam:‘¡UñtapxamDiosama! 10TatituTatitustich'amanamparapampiwjutani, amparapampiwjupatakapnaqani

11Mäawatiriruñtatawovejanakaparuywiri, amparapampiwuwijanakapthapini,ukatstiamparapampiw irpani,yuqallwawanakarusllamp'uchuymampiwirpani

12¿Khitirakamparapanp'iyapanumatupt'i,alaxpach laq'ampitupt'i,oraqenlaq'apmätupumpi,qullunakar balanzampi,qullunakarbalanzampipesaspa?

13¿KhitirakTatitunAjayuparirpki,janukaxjupan ewjjt'iripäkasinyaticharaki?

14¿Khitimpisjuparewjjtʼäna,khitirakjuparyatichäna, taripañthaknamyatichäna,yatiñyatichäna,amuytʼañthak uñachtʼayarakïna?

15Uñtapxam,markanakaxmäch'uqich'uqich'uqi ch'uqimpuñt'atawa,mäjisk'alaq'alaq'aruñtatuñt'atawa.

16Líbanomarkaxjaniwphichhantañatakixwakiskiti, janirakiwuywanakasnakt'ayañatakïkiti

17Jupannayraqatapantaqemarkanakajjjaniskunäkaspas ukhamawaJupatakixjankunatsipansajuk'amp jisk'achatäpxiwa,inamayakïpxiwa.

18Ukhamasti,¿khitimpisDiosaruñtasïta?¿Janukax¿kuna uñtasïwimpisjuparuñtasitäpxäta?

19Irnaqirixmäk'uchirt'atidoloch'allt'i,quriluqtiristi qurimpiwch'allt'i,qullqitluratcadenanaksaliwxati.

20Khititejjjanwajjtʼäwinïkiukajja,mäqoqaajllisi,uka qoqajjjaniwismuñapäkitimäk'arilurirjaqiruwthaqhi,mä k'uchirt'atidolowakicht'añapataki,ukadiosaxjaniw kuynt'kaniti

21¿Janitjumanakaxyatipkta?¿Janitist'apkta?¿Janit qalltatpachyatiyatäpktam?¿Janitjumanakaxakauraqin qalltatpachamuyapkta?

22Khititixakauraqinmuyukipanqunt'aski,ukan jakirinakaxsaltamontesukhamuñt'atawaalaxpachmä cortinaruñtatjalxati,mäcarparuñtata,ukanjakañataki

23Ukawjilïrinakaruxinach'usartukuyi;akauraqin taripirinakaruxinamayakïkaspasukhamtukuyi.

24Jïsa,janiwayruntatäpkaniti;jïsa,janiwyapuchatäkaniti: jïsa,uywanakapaxjaniwuraqinsaphintapkaniti,jupasti jupanakaruxphust'arakiniwa,wañt'ayarakiniwa,thayasti q'añunakjamawapaqani

25Ukhamasti,¿khitimpisuñtasiyapxita,janukaxnayax igualäristxa?sasawQullanDiosaxsaraki.

26Jumanakaxalaxpacharuñtapxam,khitisakanak luratayna,khititixjupanakanejercitoparjakthapiri, taqiniruwsutinakaytaski,jach'ach'amapampi,ch'amanïtap laykujaniwkhitispantjaskiti

27Jacob,¿kunatsasasmasti:“NayanthakijastiTatitun imantatawa,taripäwijastiDiosajatapaqatawa?”

28¿Janityatkta?¿Janitist'kta,wiñayDiosTatitu,aka uraqintukusiñapLuriri,janirakqarjaski,janirakiw qarjaskiti?janiwjupanamuyt’awipatthaqhañaxutjkiti

29Jupawjanch'amaninakaruxch'amchuri;Jan ch'amanïpkiukanakaruxch'amjiltayaraki.

30Waynanakasqarjatawuñjasipxani,qarjatawuñjasipxani, waynanakasq'alliwxatapxani

31KhitinakatixTatitursuyt'apkiukanakaxmachaq ch'amanïpxanijupanakaxch'iwinakampiwáguilanakjam makhatapxani;t'ijtxapxaniwa,janiwqarjatäpkaniti; Jupanakastisarnaqapxaniwa,janirakiwaynacht'apkaniti” sasa

41JAQTHAPI

1Islanaka,nayraqatajanamukt'apxam;jaqinakaxch'amap machaqartukuyapxpan:jak'achasipxpan;ukatstiarsupxpan: taripäwirjak'achasipxañäni

2¿Khitirakaskijaqerojjintijalsutoqetsartayäna,kayupar jawsäna,yaqhamarkanakarusajuparnayratpachkatuyäna, reyinakarusapnaqañapatakuttʼayäna?espadaparlaq'ar uñtatchuräna,arcoparjaquqanirlaq'anakjamchurarakïna

3Jupanakaruxarknaqäna,jankunallakiniwpasawayxäna; jankayunakapampisarkänaukathaknamsa

4¿Khitisqalltatpachwiñaywawanakarjawsasinuk lurawayi,luraraki?NayaTatitu,nayrïri,qhipïrimpi;Nayajj jupatwa

5Islanakajjukuñjasawajjsarapjjäna;oraqen tukusiñanakapajjwalajjsarayasipjjäna,jakʼachasisinjja, jutapjjarakïnwa

6Sapamayniwjaqimasiparyanapt'apxäna;sapamayniw jilaparsapxäna:Janaxsart'amsasa.

7Ukatcarpinterojjqoriluririrusa,martillompi qʼomachirinakaruschʼamañchtʼäna,akhamsasa:“Ukajj chʼukuñatakwakichtʼatäjjewa”sasa

8UcampisjumawIsrael,nayanesclavojäyätajja,nayan ajllitJacobu,Abrahamamigojjanwawapäquiwa

9Jumaruwakaoraqtukuyatapsuwaysma,ukatstiuka markanjilïrinakapatjawst'araksma,ukatstisapxsma: “Jumawnayanesclavoxätaxa;Nayajjjumaruwajllisma, janiwjaqunukksmati”sasa

10Janaxsaramti;Nayastijumampïsktwa,janaxsaramti; NayaDiosamajja,ch'amañcht'äma;jïsa,nayajjjumar yanaptʼäma;jïsa,nayajjchekakankañajjankupi amparapampiwsaytʼayäma

11Uñtapxam,taqikhitinakatixjumacontracolerapkäna ukanakaxphinq'achasipxani,phinq'achasipxani Khitinakatixjumampch'axwapkiukanakaxjiwarapxani

12Jumampich'axwirinakarusthaqäta,ukampisjaniw jikxatkätati,jumampnuwasirinakasa,jankunäkaspas ukhama,inamayakïpxaniwa

13NayaTatituDiosamawkupiamparamatkatxarurakïma: “Janaxsaramti;Nayawjumaryanapt'äma.

14Janaxsarapxamti,Jacobusa,Israelmarkankirjaqinakasa; Nayawyanapt'äma,sasawTatituxsaraki,qhispiyirimaru, IsraelanQullanDiosapa.

15Uñtapxam,mämachaqch'ullqhitrillañyänak lurapxäma,kisunakani,qullunakjawq'jasa,jisk'at'ant'a, qullunakarch'uqiruñtattukuyapxäta

16Jumawjupanakarthayt'ayäta,thayastijupanakarux apasxaniwa,thayastijupanakaruxch'iqiyañapawa, Tatituruwkusisipxäta,IsraelanQullanDiosapat jach'añchasipxäta

17Kunapachatixpisinkirinakasa,pisinjakasirinakasauma thaqkani,janirakumaxutjkani,laxrapasumatpharjata, nayaTatituxjupanakarist'ä,IsraelanDiosapaxjaniw jupanakarjaytkäti.

18Jawiranakjach'achiqanakanjist'ararakï,valletaypinsti phuch'unakjist'ararakï,wasarpamparusumaphuch'uruw tukuyä,wañauraqirustiumaphuch'uruwtukuyä.

19Wasaranjja,cedro,sita,mirto,aceitesatqoqanak ayruntäNayastiwasaranxaabetoquqa,pinoquqa,caja quqamayakiwuskt'ä.

20Ukhamatuñjapxañapataki,yatipxañapataki, amuyt'apxañapataki,amuyt'apxañapataki,Tatitun amparapampiwuklurawayi,IsraelanQullanDiosapasuk lurawayi

21Jumanakanamtäwinakamuñt'ayapxam,Tatituxsiwa; ch'amanamuyunakamuñacht'ayapxam,sasawJacobun Reyipaxsaraki

22Jupanakajjjupanakarirpapjjpan,kunatïpaskaniuk yatiyapjjpan,kunanakatïnayrajjpaskänaukanak uñachtʼayapjjpan,ukhamatjiwasajjukanakamuyañataki, ukatkunatïpaskaniukyatiñatakijanukaxkunanakatï jutïrinutjkaniukanakyatiyapxita.

23Kunatixjutïrinutjkaniukanakuñacht'ayapxam, jumanakandiosanakätapyatipxañamataki

24Uñtapxam,jumanakaxinamayakïpxtaxa,inach'usat luräwinakamasti

25Nayajjalaytoqetmäjaqeruwsartayä,jupajjjutaniwa, intijalsutpachawsutijartʼani,pʼeqtʼirinakaruwjutani, kunjamtïlaqʼachʼiyjkiukhama

26¿Khitisqalltatpachyatiyäna,jiwasanakanyatiñasataki? ukatnayratpach,ukhamatsañasataki:“Jupaxchiqapar uñjatawa”sasajïsa,janiwkhitisuñachtʼaykiti,jïsa,janiw khitisyatiyirisutjkiti,jïsa,janiwkhitisarunakamaristʼiris utjkiti

27NayrïrixSiónmarkaruxsaniwa:“Uñtapxam, jupanakaruxmäsumayatiyäwinakapanipxarakïwa”sasa 28Nayastiuñjta,janiwkhitisutjkänti.jupanaktaypinsa, janiwmäewjjtʼirisutjkänti,kunapachatïjupanakar jisktʼkayätaukhajja,mäarutjaysaspawa

29Uñtapxam,taqiniwinamayakïpxi;luratanakapajjjaniw kunäkisa:chʼamaktʼatuñnaqanakapajjthayampi,jan waltʼayasiñampiwa.

42JAQTHAPI

1Uñtapxamnayanuywataxa,khitirutixnayaxarkta;nayan ajllitanakaja,jupanakaruwalmajaxkusisiyi;Nayajjajayujj

juparuwuchawayta,jupawjanjudiöpkiukanakartaripañ apanini.

2Janiwarnaqaskaniti,janirakiwjach'atarskaniti,janirakiw arupsacallinist'ayaskaniti.

3Jach'at'unjatäkiukacañarusjaniwp'akjaskaniti,niq'añut q'añuskirlinorusjaniwjiwarkaniti,chiqawtaripäwiruw puriyani

4Jupaxjaniwaynacht'kaniti,janirakiwaynacht'kaniti,aka uraqintaripañtukuyañkama

5DiosTatituxakhamsiwa,alaxpachluriri,jach'aptayatapa khititixakauraqich'iqiyki,ukatmistkiukanaka;khititix ukamarkanjakapkiukanakaruxsamañchurki,ukan sarnaqirinakarusajayuchuraraki.

6NayaTatituxchiqakankañampiwjawst'sma,amparamat katxarurakïma,ukatstiiyawsäma,markan arust'äwipäñapataki,janjudiöpkiukanakarqhant'ayañataki.

7Juykhunakarjist'arañataki,carcelatkatuntatjaqinakar irpsuñataki,ch'amakanqunt'atäpkiukanakaruscarcelan utapatirpsuñataki.

8NayaTatitütwa,sutijasti,jach'akankañaxjaniwmayniru churkäti,janirakiwk'uchirt'atidolonakarusjach'añchkäti

9Nayrapachanakaxphuqhasxiwa,machaqanak yatiyapxaraksma

10Tatiturmachaqq'uchuq'ucht'apxam,akauraqi tukuyatpachjuparjach'añchapxam,jumanakaxqutar saraqapkta,taqikunatixukanutjkiukanakaislanaka,ukat ukanjakirinaka

11Wasarasa,markanakasajach'atarsupxpan,kawkïrjisk'a markanakatixKedarmarkanjakapkiukanaka

12JupanakastiTatiturjach'añchapxpan,jach'ajach'a tukuñapislanaktaypinyatiyapxpan.

13Tatituxmäch'amanjaqiruñtatawmistuni,nuwasirjaqir uñtatawenvidiasiñanaksartayaniuñisirinakaparux atipjaniwa.

14Nayajjnayratpachamuktʼaskta;Nayaxamukt'awaytwa, ukatjithiqtawayta,jichhaxmäusutawarmiruñtatawjachä; Nayajjmäratukiwtʼunjä,manqʼantarakï.

15Qullunakaru,qullunakarust'unjä,taqiqullaquranakapsa wañt'ayarakïwa;Jawiranakarustiislaruwtukuyä, estanquenaksawañt'ayarakïwa.

16Juykhunakaruxjanuñt'atthakhinjamirpä;Nayaw jupanakaruxjanuñt'atthakinakarirpä,ch'amakarus jupanakannayraqatapanqhant'ayarakï,k'arisiñanaksa chiqacharakïUkanaknayajjjupanakarlurarakï,janiw jaytanukkäti”sasa

17Khitinakatixk'uchirt'atidolonakaratinisipki,q'añutlurat diosanakaru:“Jumanakaxjiwasandiosanakasäpxtawa” sapxarakiniwa.

18Jumanakaxoqaranaka,ist'apxam;Juykhunaka, uñtapxam,uñjapxañamataki”sasa

19¿Khitisjuykhüpacha,janukastinayanuywatajatsipansa? ¿janukaxoqara,khithanitkhithanitjama?¿khititix juykhüki,janjuchanijaqiruñtata,Tatitunluqtiriparjam juykhükisti?

20Waljanakuñjta,ukampisjaniwuñjktati;jinchup jist'arasa,ukampisjaniwist'kiti

21Tatituxaskiluratapatwalkusisi;jupawkamachirux jach'añchani,jach'añcharakini

22Ukampisakamarkaxlunthatat,lunthatatmarkawa; taqiniwp'iyanakarkatuntatuñjasipxi,carcelankirutanakan imantatäpxiwamäyänaklunthatasiñataki,ukampisjaniw khitissiskiti:“Kutt'ayapxam”sasa

23¿Khitisjumanaktaypitukist'ani?¿khitirakist'ani, ist'arakinijutïrpachataki?

24¿KhitirakJacoburkatuntasinIsraelmarkar lunthatanakarchuräna?¿JanitTatitu,khitirutix juchachapktanuka?Jupanakajjjaniwthakinakapan sarnaqañmunapkänti,janirakiwleyiparistʼapkänti

25Ukatpïjuparcolerasiñapsa,nuwasiñanch'amapsajupar warantawayi,ukatstininanakhantayaraki,ukampisjaniw yatkäntiUcatstijuparojjphichhantjjänwa,ucampisjaniw chuymaparpurt'ascänti

43JAQTHAPI

1JichhastiakaTatituwjumarlurirJacob,jumarlurirIsrael, siwa:‘Janaxsaramti,nayawjumarqhispiysma, sutimampiwjawst'assma.jumaxnayanktawa.

2Umataypitsarkätaukkhaxa,nayastijumampïskäwa; Jawiranaktaypinsa,janiwnakhantkätamti,ninataypit sarkätaukkhasti,janiwphichhantkätati;janirakiwnina nakhantkätamtisasa

3NayaTatituDiosamaxa,IsraelanQullanDiosamätwa, Qhispiyirimawa,Egiptomarkaruwjumalaykuchurta.

4Niyakejjayjumajjnayannayraqatajjanwali valoranïyätajja,walijachʼañchatätawa,nayajjjumar munassmawa,ukatwajaqenakarjumalaykuchurarakï, jakañlaykustijaqenakchurarakï

5Janaxsaramti,nayastijumampïsktwa,nayaw wawanakamaruxintijalsutuqitapanipxäma,intijalant tuqitstiapthapipxäma

6Nayajjalaytoqeruwsaskä:“Amtapjjam”sasaaynach tuqirusti:“Janqhipharxamti,yuqanakajarusjayachiqat apanipxam,phuchhanakajarusakauraqitirpanipxam”sasa 7Taqikhitinakatixnayansutixatjawsatäpkiukanakaru, nayawjach'añchäwijataklurawayta,juparlurawayta;jïsa, nayawjuparlurta

8Nayranijuykhunakaru,jinchunioqaranakaru

9Taqimarkanakaxtantacht'asipxpan,jaqinakax tantacht'asipxpan,¿khitisjupanaktaypitarunakyatiyaspa, nayrasarnaqäwinakatuñacht'ayarakistaspasti?

Qhanañchirinakaparuñt'ayapxpan,ukhamatchiqapar uñjatäpxañapataki

10Jumanakaxnayanqhanañchirinakajäpxtawa,Tatitux siwa,khitirutixajllktaukauywataxa,nayar uñt'apxañamataki,iyawsapxañamataki,nayar uñt'apxañamataki

11NayaTatitujja;nayatsipansajaniwqhespiyirisutjquiti.

12Nayastiyatiyaraktwa,qhispiyaraktwa,uñacht'ayaraktwa, kunapachatixjumanaktaypinjanyaqhadiosaxutjkäna, ukatwajumanakaxnayanqhanañchirinakajäpxtaxa,nayax Diosätwasasa

13Jïsa,janïrukaurupurinkipannayätwa;janiwkhitis amparajatqhespiykaspati,nayajjirnaqäwa,khitisuk jaytani?

14Tatitu,jumanakanqhispiyirima,IsraelanQullan Diosapaxakhamsiwa:JumalaykuwBabiloniamarkar khithta,taqpachjach'ajilïrinakaparu,caldeonakaru, barconakanjach'atarnaqasitanakaparu.

15NayaTatitu,QullanDiosama,Israelmarkarluriri, Reyima

16Tatituxakhamsiwa,jupastiqutanmäthakhiluriri, jach'aumataypinmäthakhiluriri

17Ukawcarrompi,caballompi,ejercitompi,ch'amampi irpsu;jupanakaxmayakiwikipxani,janiwsartapkaniti: chhaqtxapxi,remolqueukhamjist'antatäpxiwa

18Janiwnayrasarnaqäwinakatamtasipjjamti,janirakiw nayrasarnaqäwinakatsaamuyapjjamti.

19Uñtapxam,mämachaqluräwlurarakï;jichhasti ch'uxñaruwtukuni;¿Janitukyatipkta?Wasaranmäthak lurarakï,wasaranjawiranaksa.

20Pachankiranimalanakasjach'añchapxitaniwa, dragonanakampi,lechuzanakampi,nayastiwasaranuma churta,wasaranjawiranakchurta,ajllitmarkajarumañataki 21Nayapachpawakamarkaruñstayta;jupanakawnayan jach'añchäwijuñacht'ayapxani.

22UkampisJacob,janiwnayarjawskistati;Ucampis jumajjnayatqarjatätawa,Israel,sasa

23Nayarnaktayañwaxt'anakamanjisk'auywanakxajaniw apankistatijanirakiwwilañchanakamampis jach'añchapkistatiJaniwnayajjmäofrendampiluqtktati, janirakiwinciensompisqarjksmati.

24Jumajjjaniwqollqempismämuxsacañaalasktati, janirakiwsacrificionakamanlik'impisphuqt'kituti,jan ukastijuchanakamampixluqtiriruwtukuyista, juchanakamatqarjasista

25Nayasti,nayalaykuwjuchanakamchhaqtayta,janirakiw juchanakamatamtaskäti.

26Nayaramtayapxita,achikt'asipxañäni,askit uñt'ayasiñataki

27Nayrïrawkimaxjucharuwpurt'i,yatichirinakamasti nayacontrawjuchalurawayi

28Ukatwanayajjsantuarionjilïrinakaparojj qʼañuchawayta,Jacobursañanqhachañataki,Israel markarusjiskʼacharaktwa

44JAQTHAPI

1Ukampisjichhaxist'am,Jacobuywataxa;Israelmarkaru, khitinakarutixnayaxajlliwayktaukanakaru.

2UkhamawTatituxjumarlurirïtam,purakatpach lurkätamxa,jupawyanapt'ätamJacob,uywataxa,jan axsaramti;JumaJesurun,nayanajllitaxa.

3Nayajjumatpharjatajaqeruwumawarjjatä,waña oraqerusumawwarjjatarakï,wawamaruwajayujj warjjatarakï,wawamaruwbendicionajwarjjatarakï.

4Ukatstich'uxñaquqanaktaypiruñtatawjilsupxani,uma jalsujak'ansaucesatquqanakjama

5Maynixsaniwa:“NayaxTatitunkiwa;maynistiJacobun sutipampiwsutinchasini;MaynïristiamparapampiwTatitur qillqantayasini,Israelansutipampiwsutinchasini.

6IsraelanTatituReyipa,qhispiyiripsataqich'amanTatitux akhamsiwa:Nayajjnayrïrjaqïtwa,qhepïrïtwa;nayat sipansajaniwDiosaxutjkiti

7¿Khitisnayajjjawsani,yatiyani,nayatakwakichtʼarakini, nayrajaqenakaruttʼayasktaukhatpacha?Kunanakatix jutkani,jutkaniukanakyatiyapxpansasa

8Janaxsarapxamti,janirakaxsarapxamti,¿janitnayaxuka pachatpachyatiyapxsma?jumanakaxnayan qhanañchirinakajäpxtawa.¿NayatsipansamäDiosajj utjpachati?jïsa,janiwDiosajjutjquiti;Nayajjjaniw maynirusyatkti

9Khitinakatixmäidololurapkiukanakaxinamayakïpxiwa. ukatstisumayänakapaxjaniwaskïkaniti;ucatjupanacajj

jupanquiwjupanquiruñtʼatäpjje;janiwuñjapkiti,janirakiw yatipkiti;ukhamatjupanakaxphinq'asipxañapataki.

10¿Khitirakmädioslurpacha,janukaxmäk'uchirt'at idoloch'amakt'ayi,inamayakïkiukadiosasti?

11Uñtapxam,taqpachmasinakapaxphinq'achasipxani, irnaqirjaqinakaxjaqitjutirinakawa,taqiniw tantacht'asipxpan,sayt'asipxpan;ucampisajjsarapjjani, panpachaniwphenq'asipjjani”sasa.

12Herreroxpinzampiwq'añunakluraski, martillonakampiwluraraki,amparanakapanch'amapampiw irnaqaraki,manq'atawtjata,ch'amapastukusxiwa,janiw umaumkiti,qarjatawuñjasiraki

13Carpinterojjapnaqäwipch'amañchi;jupaxmä lineampiwqhathurapayi;jupaxavionanakampiwuchasi, ukatbrújulaukampiwqhathurapayi,ukatjaqin uñnaqaparjamluraraki,jaqinsumauñnaqt'aparjama; ukhamatutanqhiparañapataki

14Jupaxcedroquqanakkhuchhuri,ciprés,encinaquqanak apthapi,quqanaktaypinch'amañchi,laq'aayrunti,jallux manq'ayaraki

15Ukapachawmäjaqixphichhantatäni,jupawuka achunakapthapisinjunt'uchasini.jïsa,jupawnakhanti, t'ant'aphayt'araki;jïsa,jupastimädiosluraraki,ukat yupaycharaki;mäk'uchirt'atuñacht'äwiruwtukuyi,ukar liwxatasinxa.

16Jupastimächikatninampiwphichhanti;ukatstimä chikatstiaychamanq'i;tost'i,sist'asi,ukatstijunt'uchasi, ukatstisiwa:“Aha,nayajjjunt'ütwa,ninauñjta.

17Ukxarustimädiosaruwtukuyi,ukadiosastimä diosaruwtukuyi,ukadiosaruwqunt'asi,ukatstiuka diosaruwyupaychäna,ukatstimayisïna:“Qhispiyapxita” sasaJumawnayandiosaxaxätaxasasa

18Jupanakajjjaniwyatipkiti,janirakiwamuyapkarakisa, jupajjnayranakapjistʼarawayi,januñjapjjañapataki.ukat chuymanakapanjanamuyañjamäñapataki

19Janiwkhitischuymapanamuyt'kiti,janirakiwyatiñas utjkiti,janirakiwamuyt'añasutjkiti:“Nayawmächikat ninanphichhantawayta”sañapatakijïsa,ukhamarakiw nayajjtʼantʼaphaytʼawayta;Nayastiaychat'ant'asta, manq'antaraktwa,¿janitqhipharkirmanq'aruxajjtaskäti? ¿mäquqanch'iwiparjaquntatäpachati?

20Jupajjlaq'amanq'awa,sallqjatchuymawjuparojj mayjt'ayi,janirakiwalmaparqhespiykaspati,janirakiw siskaspati:“¿Janitkupiamparajjank'arisiñajjutji?”

21Jacob,Israel,akanakatamtasipxam;Jumastinayan esclavojätawa:nayawjumarlursma;jumaxnayan luqtirixätawa:Israelmarka,janiwnayatarmaskätati

22Nayajjmäthiyaqinayjamawjuchanakamajjchhaqtayta, mäqinayjamarakiwjuchanakamajjchhaqtaytaNayajj jumarqhespiyapjjsmasasa

23Alaxpachankirjaqinaka,q'uchupxam;Tatituwuk lurawayi,jach'atarnaqasipxam,qullunaka,quqanaka, quqanaka,q'uchunakq'uchupxam,TatituxJacobur qhispiyawayi,Israelmarkanjach'añchasi

24Tatitusti,jumarqhispiyirimasa,purakamatpach lurirïtamsasiwa:“NayaTatituwtaqikunsalurirïta”sasa alaxpachsapakiwjilxattaski;ukaxnayasapakiwakauraqir ch'iqiyaski;

25Ukastik'arisirinakanchimpunakapwajanwalt'ayi,yatiñ munirinakaruslocotukuyi.yatiñanjaqinakaruxqhipharuw kutt'ayi,yatiñanakaparusjanamuyt'asirtukuyi;

26Juparakiwuywatapanaruparch'amañchi,khitanakapan ewjjt'anakapsaphoqaraki.JumastiJerusalénmarkaruw säna:“Jumawjakaskäta”sasaJudámarkankir markanakarusti:“Jumanakaxsayt'ayatäpxätawa,nayasti ukat'unjatäkiukachiqanakaruwsayt'ayä”sasa.

27Ukamanqharuxsiwa:“Waña,nayastijawiranakam wañsuyä”sasa

28JupajjCirotakhamsiwa:“Jupawawatirijjajja,taqe kuntïnayajjmunktaukphoqaniwa”sasatemplorusti: “Camintamuchatäni”sasa

45JAQTHAPI

1Tatituxakhamsiwa,ajllitaparuxa,Cirochacharux,jupar kupiamparapkatxaruwaytxa,yaqhamarkanakar katuntañataki.Reyinakanlomonakapsajist'ararakï, laphinakanpäpunkupjist'arañataki;Punkunakaxjaniw jist'antatäkaniti;

2Nayajjjumarnayräjjaruwsarasï,k'achacht'atcheqanak chiqañcharakï,broncetluratpunkunakp'akjarakï,hierrot luratch'akhanaksat'unjarakïwa

3Ch'amakanyänakapsa,imantatimantatqamiryänakampi churarakïma,ukhamatnayaTatitu,sutimaytasktam, IsraelanDiosätapyatipxañamataki

4Jacobuywataxalayku,ajllitIsraelmarkalayku,sutim sutimjawst'apxsma,janisuñt'kistaukhasa

5NayaTatitütwa,janirakiwkhitisutjkaspati,janirakiw nayatsipanjuk'ampïkiti.

6Intijalsutpacha,intijalanttuqityatipxañapataki,janiw khitisnayatsipanutjkaspatiNayaTatitujja,janiwyaqhajj utjquiti.

7Nayawqhanalurta,ch'amakalurarakta,sumankañ utjayarakta,janwalinaklurarakta,nayaTatituwtaqi ukanaklurarakta.

8Alaxpachaxalaxpachatjaquqanipxam,alaxpachasaski kankañanakwarantapxpan,akauraqixjist'aratäpan, qhispiyasiñapanipxam,chiqaparsarnaqañaxmayacht'at jilsupxpanNayaTatituwuklurta

9¡AykhititejjLuriripampichʼajjwaskiukajja!Uka sawutanakaxakauraqinsawutanakampich'amachasipxpan. Ukalaq'astiukalaq'aluririruxasaspati:‘¿Kunslurtaxa?jan ukaxluräwimasti,¿Jupanjanamparanïkiti?

10Ay,khititixawkiparsiski:“¿Kunarakyurïtasti?”jan ukaxwarmiru:“¿Kunswawachasta?”

11IsraelanQullanDiosapa,LuriripaTatituxakhamsiwa: “Wawanakaxatkunanakasjutïrinutjkaniukanakmayipxita, amparanakajanluräwinakapatxamayipxam”sasa

12Nayawakaoraqlurta,ukapatjjaruwjaqenaklurta,naya, amparanakajampiwalajjpachanakluqjjatta,taqe ejercitonakaparusmayt'araktwa

13Nayawjuparojjcheqaparjaktayäjja,taqethakinakapsa irpäjja,jupawmarkajjarsaytʼayani,katuntatjaqenakarojj antutani,janiwqollqelaykusa,nimäpremiolaykusa,siwa” sasa

14Tatituxakhamsiwa:“Egiptomarkanirnaqatapa,Etiopía markan,Sabeamarkanaljañyänakapa,jach'ajach'a jaqinakawjumarjak'achasini,jupanakastijumankxaniwa. cadenanakampchint'atawjutapxani,jumarqunt'asipxani, jumaruwachikt'asipxätam:“ChiqpachansaDiosax jumankxiwa;ukatjaniwyaqhaxutjkiti,janiwDiosaxutjkiti. 15CheqpachansajumajjimantasirDiosätawa,Israelan Diosapa,Qhespiyiri

16Taqeniwp'inqachatäpjjani,p'inqachatäpjjaniwa, idolonaklurirjaqenakajjmayakiwjanwalt'ayatäpjjani. 17UcampisIsraelajjTatitunqhespiyatäniwa,wiñay qhespiyasiñampi,jumanacajjjaniwphenq'achatäpcätati, janirakiwakapacharusjantukuskirp'inqachatäpkätati.

18AlaxpachalurirTatituxakhamsiwa:Diospachpawaka Uraqluräna,ukatlurarakïna;jupawsayt'ayaraki,janiw inamayaklurkiti,jaqichasiñatakiwuñstayi.ukatjaniw yaqhaxutjkiti

19Janiwnayajjjamasatparlkti,akaoraqenchʼamaka cheqansa,janiwJacobunwawanakaparsiskti:‘Inamayaw thaqapjjeta,nayaTatituwcheqaparsüta,kunatïcheqäki ukanaksayatiyaraktwa’sasa.

20Tantachasipxam,jutapxam;Jak'achasipxam,jumanakax yaqhamarkanakatqhispipxtaxa,jupanakaxjaniwyatipkiti k'achacht'atidolopanlawapsayt'ayasa,janqhispiyir diosaru

21Jumanakaxyatiyapxam,jupanakarjak'achasipxam;jïsa, maynitmaynikamamtasipxpan:¿khitisnayrapachatpach ukyatiyäna?¿Khitisukapachatpachyatiypachäna?¿janit nayajjTatitujja?nayatsipansajaniwyaqhaDiosajjutjquiti; mächiqapaDiosaukatmäQhispiyiri;nayatsipansajaniw khitisutjkiti

22Nayaruñtapxam,qhispiyasipxam,taqiaka oraqpachanxa,nayaxDiosätwa,janiwyaqhaxutjkiti.

23Nayapachpawjuramentolurta,lakajataskiarunak mistuwayxi,janiwkutt'anxaniti:Taqiqunqurinakax nayaruwqunqurt'asipxani,taqilaxranakawjuramento lurapxani”sasa

24Chiqpachansa,maynixsaniwa:Tatitunchiqa kankañampich'amanïñampiwutjitu.Taqekhitinakatejj jupacontracolerasipkiukanakajjphenq'asipjjaniwa

25TatituwIsraelanwawanakapaxchiqaparuñjatäpxani, jach'ajach'atukupxarakini.

46JAQTHAPI

1Beljupaxqunqurt'asi,Nebochachaxqunqurt'asi, idolonakapaxanimalanakaru,uywanakpatxaruwuñt'ayasi jupanakaxqarjataanimalatakixmäq'ipinakäpxiwa.

2Qunt'asisawqunqurt'asipxi;janiwq'ipiq'ipt'añjamäkänti, ukampisjupanakpachawkatuntatuñjasipxi

3Jacobunutapa,Israelantaqpachqhipharkirjaqinaka, nayarist'apxita,purakatpachapt'atäpkiukanaka

4Chuymankipstañkamawnayajjjupatuñtʼatäta;ñik'utanak ch'uqt'añkamawapt'asipjjäma,nayawlurawayta,nayajj aguararakïwa;nayastiqhispiyäma

5¿Khitimpisnayaruñtasiyapxita,nayaruñtasita,nayar uñtasitäñasataki?

6Bolsatqoriapsusipjje,balanzanqollqepesapjjaraki,mä qoriluririruscontratapjjarakiJupastimädiosaruwtukuyi: liwxatasipxi,jïsa,yupaychapxisasa.

7Amparatapt'asisawapt'asipxi,ukatstisayt'asikawkhantï jupajjjakkänaukacheqatjjajaniwmistkaniti:jïsa,mayniw juparartʼani,ukampisjaniwjayskaspati,janirakiw tʼaqhesitapatqhespiykaspati

8Ukamtasipxam,jaqinakjamuñacht'ayasipxam,jucha t'aqhisirinaka,amtapxamsasa

9Nayrasarnaqäwinakatamtasipxam,nayaxDiosätwa, janiwyaqhaxutjkiti.NayastiDiosätwa,janirakiwkhitis nayatsipanutjkiti,

10Qalltatpachawtukusiñapyatiyapxäna,nayrapachatpach kunanakatixjanïrphuqhaskiukanakyatiyapxäna,akham sasa:“Amuyt'ataxaxsayt'aniwa,nayastitaqimunañanakaj phuqharakï”sasa.

11Intijalsutuqitmämanq'ajamach'irjawsasin,jaya markatewxt'ataxphuqhirijaqiruNayajjamtawaytwa, lurarakïwa

12Jumanaka,askiluräwinakatjayarst'atch'amaninaka, nayarist'apxita

13Nayajjcheqaparsarnaqañajjaruwjakʼachasta;janiw jayarst'kaniti,qhispiyasiñaxjanirakiwqhiparakaniti, qhispiyasiñaxSionanutt'ayarakïIsraelmarkanjach'a kankañapataki.

47JAQTHAPI

1Babiloniankirvirgenphuchha,laq'arqunt'asim,oraqer qunt'asim,janiwtronoxutjkiti,caldeanakanphuchapa, janiwmayampsallamp'uchuymanjaqisatäxätati.

2Molinoqalanakaptasinmanq'amuyuñama,ñik'utanakam jist'arasim,kayunakamq'alach'uqt'am,thixninak jist'arasim,jawiranakmakhatam.

3Qʼalajanisinïñamajjqhantʼatäniwa,jïsa, phenqʼasiñamajjuñjatäniwa,nayajjkutkatasiñmunkä, janiwmäjaqjamajjjumampjikiskäti.

4Jiwasanqhispiyirixtaqich'amanTatituwa,Israelan QullanDiosapawa

5Caldeanakanphuchapa,amukt'asim,ch'amakarmantam, janiwmayampsa“Reinonakanseñora”satäxätati

6Nayastimarkajaruxcolerasiyätwa,herenciax q'añuchawaytwa,amparamaruwkatuyasta.nayra pachanakaruxwalich'amampiwyugomuchawayta

7Jumastisasktawa:“Wiñayapuniwmäseñorakïskä”sasa 8Ukatpïakaist'am,jumatixkusist'añanakarkatuyaskta,jan amuyt'asisjakaskta,chuymamanxakhamsista:“Nayaxtwa, janiwkhitisnayatsipanxa”sasaNayajjjaniwviuda warmjamqontʼaskäti,janirakiwwawanakanjiwatapsa yatkäti

9Ukampisakapäyänakaxmäratukiwmäuruxjumarux purini,wawanakamsa,viudakankañasa.

10Jumastijanwaliluräwinakamaratinisitamawa, sasmawa:“Janiwkhitisuñjkituti”sasaYatiñ kankañamampi,yatiñamampixa,mayjt'ayaraktamwa; Jumastichuymamansista:‘Nayajjätwa,janiwkhitisnayat sipanutjquiti’sasa

11Ukatpïjanwalinakaxjumarpurini;janiwyatkätati kawkitsajuti,janwalinakastijumaruwpurini;janiw apanukuñpuedkätati,mäakatjamatt'unjäwiwpurini,uk januñt'käta

12Jichhaxsayt'asim,layqanakamampi,walja layqanakamampi,wayntawaqutpachch'amachasïta ukhamächiukhaxa,askinakjikxatañamawa,ukhamächi ukhaxaatipjasmawa

13JumajjwaljaewjjtʼanakamatqaritätawaJichhasti astrologonaka,warawarauñch'ukirinaka,sapaphaxsi yatiyirinaka,sayt'asipxpan,ukatstiukakunanakatïjumar paskaniukanakatqhispiyapxätam.

14Uñtapxam,laq'anakjamawtukupxani;ninaw jupanakaruxphichhantani;janiwninach'amapat qhispipkaniti,janirakiwq'añuq'añuchañasutjkaniti, janirakiwninasukanayraqatanqunt'asiñatakïkaniti

15Khitinakampitixirnaqapktaukanakaxukhamarakiw waynäñatpachaljirinakamaxutjani.janiwkhitis qhespiykätamti

48JAQTHAPI

1Jacobunutapa,Israelansutipist'apxam,Judáuraqit mistunipkta,Tatitunsutiplaykujuramentolurapkta, IsraelanDiosapatarsusipkta,ukampisjaniwchiqa kankañampisa,janirakiwchiqakankañampisa

2Jupanakastiqullanmarkatwasapxi,IsraelanDiosaparuw sayt'asipxiTaqich'amanTatituwjupansutipaxa

3Nayajjqalltatpachnayratpachyatiyta;Lakaxat mistunipxäna,nayastijupanakaruñacht'ayarakta;Nayajj mäakatjamatwaukanaklurta,ukatphoqasipjjäna

4Nayajjyattwajumajjqalachuymanïtamjja,kunkamajj hierrotluratchʼaphi,broncetluratänwa

5Nayajjqalltatpachjumaryatiyaraksma;janïrpaskipanwa uñacht'ayapxsma,jansapxañamataki:‘Nayanidoloxaw jupanakarlurawayi,nayanluratidoloxasa,ch'amakt'at idoloxasjupanakaruxkamachiwa’sasa

6Jumaxist'tawa,taqiakanakuñjam;¿Janitjumanakaxuk yatiyapxäta?Jichhapachatpachmachaqanakuñacht'aysma, imantatyänaka,ukampisjaniwuñt'ktati

7Jupanakajjjichhawluratäpjje,janiwqalltatpach luratäpkiti;janïrist'kayätaukauru;Janjumajjsasma: ‘Uñtapjjam,nayajjjupanacarojjuñtʼtwa’sasa

8Jïsa,janiwistʼktati;jïsa,jumajjjaniwyatcäyätati;jïsa, ukapachatpachawjinchumajjjanjist'aratäkänti,nayajj yattwa,jumajjwalisallqjañmunäta,purakatpachjucha lurirsatäyätajja.

9Sutixalaykuxcolerasiñaxapanukurakïwa, jach'añchasiñaxlaykuwjumatjithiqtxä,ukhamatjan tukjañataki.

10Uñtapxam,nayawq'umachapxsma,ukampisjaniw qullqimpq'umachapxsma;T'aqhisiñhornoruwajllisma 11Nayalayku,nayalaykuluraskä,¿kunjamaraksutixax q'añuchatäspasti?ucatjaniwnayajjjachʼajachʼatukuñajj maynirchurkäti”sasa

12Nayarist'apxita,Jacob,Israel,jawsataxa;Nayajj jupatwa;Nayajjnayrïrïtwa,nayarakiwqhepïrïta

13Nayanamparajawakauraqincimientopucharaki,kupi amparajastialaxpacharuwmuyunti.

14Taqijumanakaxtantacht'asipxam,ist'apxam; ¿Jupanakatkhitisukanakyatiypacha?Tatituxjupar munasiwa,jupaxBabiloniamarkaruwmunañapphuqhani, jupanamparapasticaldeonakaru

15Naya,nayapachpawarsta;jïsa,nayajjjuparjawstʼtwa: nayawjuparirptani,jupastithakipsumlurani

16Nayarjak'achasipxam,ukist'apxam;Nayaxjaniw qalltatpachjamasatparlkti;Uraqpachatpachawukanktxa, jichhastiTatitTatitu,Ajayupampikhitanitusasa.

17IsraelanQullanQhispiyirimaxTatituxakhamsiwa: NayaTatituDiosamaxa,askinakwayatichapxsma, kawkirutixsarañmunktaukathaknamirpapxsma

18¡Ay,jumatixkamachinakaxarist'asma!Ucapachasti sumankañamaxmäjawiraruñtatänwa,chiqakankañamasti lamarqutanoladanakapjamarakïnwa

19Jathamaxch'allaruñtatänwa,ñik'utamanwawanakapasti q'alach'allaruñtatänwa.sutipaxjaniwnayratpach chhaqtayatäñapäkäntinitʼunjatäñapäkänti

20Babiloniatmistxapxam,caldeojaqinakatjaltxapxam, q'uchuq'uchumpiyatiyapxam;sapxam:TatituwJacob uywataparqhispiyi’sasa

21Ch'usapampanaktaypinirpkasaxjaniwumat pharjasipkänti,jupanakatakixqarqatumawmistuyäna, qarqach'iyjäna,umaxch'allt'asïna

22Janwalijaqinakatakixjaniwsumankañaxutjkiti,sasaw Tatituxsaraki.

49JAQTHAPI

1Islanaka,ist'apxita;Jayankirjaqenaka,istʼapjjam;Tatitux purakatpachjawsanitu;Taykajanch'akhanakapatwasutix aytasisasa

2Jupawlakajarojjmächʼiwiespadaruñtattukuyi amparapanch'iwiparuwimantawayitu,mäsumaq'añut lurarakitu;Jupajjchhullunkhapanimantawayitu; 3Ukatsapxituwa:“Israel,jumawnayanluqtirixaxäta, jumanjach'añchatäñmunta”sasa.

4Ucatnayajjsaraktwa:“Inamayaquiwch'amajj apt'asiwayta,inamayaquiwch'amajjapt'asiwayta,ucampis nayantaripäwijjajjTatitumpiquiwa,Diosajjampiquiw lurtajja”sasa

5JichhastiTatituwnayarpurakatpachlurawayitu,Jacobun ukarwasitatirpañataki:“Israeljantantacht'atäkchixa, Tatitunnayraqatapanjach'akankañani,Diosax ch'amaxarakïniwa”sasa

6Jupastisarakïnwa:Jacobtribunakarsayt'ayaña, Israelanqhispiyatjaqinakarwasitatsayt'ayañaxnayan esclavojäñaxwalich'amawa

7IsraelanQhispiyiripa,QullanDiosapa,khitirutixjaqix jisk'achki,khitirutixmarkaxuñiski,apnaqirinakan luqtiriparuxakhamsiwa:“Reyinakaxuñjapxarakiniwa, sartasipxani,jilïrinakaxyupaychapxani,chiqachuyman Tatituru,IsraelanQullanDiosaparu,jupawjumarux ajllirakïtam”sasa

8Tatituxakhamsiwa:“Kusisiñpachanist'apxsma, qhispiyasiñurunyanapt'apxsma,nayawjumarux jark'aqäma,markanakmäarust'äwipjamchuräma,aka uraqich'amanchañataki,ch'usaherencianakkatuqañataki.

9Ukhamatkatuntatjaqinakarsasma:“Sarapxam”sasa ch'amakanjakirinakaru:“Uñt'ayasipxam”sasa Thakinakanwamanq'asipxani,pastunakapastitaqijach'a chiqanakanwautjani

10Jupanakaxjaniwmanq'atawtjatäpkaniti,janirakiwumat pharjasipkaniti;janirakiwjunt'uthayasa,intisjupanakarux jawq'jkaniti,khititixjupanakatkhuyapt'ayaskiukaxuma phuch'unakthiyaruwirpxani.

11Taqiqullunakaxmäthakjamawtukuyä,jach'a thakhinakajastijach'araptatäniwa

12Uñtapxam,akanakaxjayachiqatjutapxaniukatsti Sinimuraqitjutirinakawa.

13Alaxpachankirjaqinaka,q'uchupxam;uraqpacha, kusisipxam;Qullunaka,q'uchupxam,Tatituxmarkaparuw chuymacht'i,t'aqhisirinakaparuskhuyapt'ayasirakiniwa 14UcampisSiónmarkaxsänwa:Tatituwapanukuwayitu, Tatituxastiarmasxituwasasa.

15¿Mäwarmejjñuñuskirwawapatarmasispati,purakapan wawapatjankhuyaptʼayasiñapataki?jïsa,inas armasipkchiti,ucampisnayajjjaniwarmascämati.

16Uñtam,nayajjamparanakajanchʼiwjjatam; perqanakamajjnayannayraqatajanutjapuniwa

17Wawanakamaxjank'akiwsarapxani;t'unjirinakamsa, tukjirinakamsa,jumatmistunipxani”sasa.

18Nayranakamuñch'ukipxam,taqiakanakaw tantacht'asisinjumanukarjutapxi.Tatitustisiwa,nayajj taqeniruwisimpiisthapiyäta,kunjamtïmänoviajjlurki ukhama

19Ch'usauraqinakamasa,ch'usauraqinakamasa,t'unjatäki ukauraqinakasjichhakamawjakirinakanlaykuxwali jisk'äxani,manq'antapktamukanakasjayaruwsarxapxani 20Mayniruchhaqhayasaxa,kawkïrwawanakatix wawanïkätaukanakaxwasitatwaist'apxätam:“Ukachiqax nayatakixwalich'amawa;

21Ukatstichuymamanakhamsasma:“¿Khitisnayarojj nayarojjwawanakajaptʼasiwayta,wasaratuñjaskta, katuntatjaqëjjtwa,kawkirussarjjaraktwa?”¿Khitirak ukanakuywatasti?Uñtapxam,nayaxsapakiwqhiparawayta; ukanakxa,kawkhansjikxatasipxäna?

22TatituTatituxakhamsiwa:“Nayaxjanjudiöpkis ukanakaramparajluqxatä,markanaktaypirbenderax sayt'ayä,jupanakaxyuqanakamaruwamparapar katxarupxani,phuchhanakamarusamparanakapar apt'asipxani”sasa.

23Reyinakawñuñuskirawkinakamäpxani,reinanakapasti ñuñuskirtaykanakamäpxarakiniwa,jupanakastiajanup uñkatasawqunqurt'asipxätam,kayunakamanlaq'apsa liq'ipxaniwaNayanTatitütaxyatipxätawa,nayar suyt'irinakaxjaniwphinq'asipkaniti

24¿Janwalich'amanijaqitkatuntatäni,janukax kamachirjamkatuntatjaqitqhispiyatäni?

25UkampisTatituxakhamsiwa:“Ch'amanjaqinakan katuntatjaqinakasqhispiyatäniwa,axsarkañjaqinakan katuntatanakapasqhispiyatäniwa,khititixjumamp ch'axwkiukampiwch'axwä,wawanakamarus qhispiyarakïwa”sasa.

26Khitinakatixjumart'aqhisiyapktamukanakaruxpachpa jañchipampiwmanq'ayäJupanakastiwilapampiw machjasipxani,muxsavinompimachjatäpxaniwa,taqi jaqinakawyatipxani,nayaTatituxqhispiyirimaxa,Jacobun ch'amanipätwa

50JAQTHAPI

1Tatituxakhamsiwa:“¿Kawkinkiraktaykaman divorciasiñapatakixqullqixutji?Janukaxkawkïr manuninakajarusaljapxsma?Uñtapxam,jumanakaxjan waliluratanakamataljasipxtaxa,juchanakamattaykamax apanukutawa

2¿Kunatsanayajjjutktaukkhasti,¿janitkhitisutjkchïnjja? jawstʼayätaukhajja,¿janitkhitisjaysañatakutjkänti?

¿Amparajajjjiskʼachatäpachati,jankuttʼayañapataki?jan ukax¿janitqhispiyañatakch'amanïkti?uñjapxam,nayan tuqisitaxlamarqutawañt'ayasta,jawiranakaswasarar tukuyta,chawllanakapaxq'añuchatawa,umaxjan utjkipanwa,umatpharjatawjiwapxi

3Alaxpacharuxch'iyarisimpiwisthapt'asta,ch'iyar isimpiwimt'asta

4TatituTatituxyatxatatjaqinlakapchuritu,qarjatajaqir mäaruyatiyañyatiñataki

5TatitTatituwjinchuxjist'arawayitu,janiwkutkataskti, janirakiwkutt'ankti.

6Nayajjjawqʼjirinakaruwqhepäjjatkatuyasta,ñikʼut khuchhurinakarusti,ajanunakajsajaniwpʼinqachañatsa, thuqhuñatsaimantkayätti

7TatitTatituwnayaryanapt'itani;ucatwanayajjjan p'inqachatäcäti,ucatwanayajjmäpedernaluñtat uñnaqt'asta,janiwphenq'askäti

8Jupajjnayarcheqaparuñjirjaqejjjakʼankiwa;¿khitirak nayampch'axwanisti?mayacht'asissayt'asipxañäni:khitis nayanuñisirixaxa?nayarjak'achasinisasa

9Uñtapxam,TatitTatituwnayaryanapt'itani;¿Khitisnayar juchañchani?uñtapxam,taqiniwmäisimpisthapt'atäpxani; laq'uxjupanakarmanq'antani

10¿KhitisjumanaktaypinxaTatituraxsariri,uywatapan aruparist'iri,ch'amakansarnaqiri,janirakqhananïki?

Tatitunsutiparatinisipan,Diosapanqhiparpan

11Taqijumanakaxninanakhantirinakax,chispanakamp muyuntapxtaxa,ninaqhanansarnaqapxam,ninanakhantat chispanaktaypinsarnaqapxamAkaxnayanamparajat katuqapxäta;jumanakaxllakisiñampiwikipxäta.

51JAQTHAPI

1Tatiturthaqirinaka,ist'apxita,kawkïrqarqatkhuchhurata, ukatp'iyap'iyap'iyaru

2Abrahánawkimaru,Sarawarmiruuñtapxam,naya sapakiwjuparjawst'ta,bendicirakta,jiltayarakta

3TatituxSiónmarkaruwchuymacht'ani,taqich'usa uraqinakaparuwchuymacht'ani;WasaraparuxEdénukham tukuyani,wasarpamparusTatitunhuertapjamtukuyani; kusisiñampi,kusisiñampiwukanjikxatasi,yuspagarañampi, q'uchuñarumpi.

4Markanakajja,nayaristʼapjjeta;Markaxa,nayarist'apxita, mäkamachiwnayatmistuni,nayastitaripäwixarux samarañtukuyä,ukhamatmarkachirinakanqhant'añapataki.

5Nayanaskikankañaxjak'ankxiwa;qhispiyasiñaxax sarawayxiwa,amparanakajastijaqinakartaripapxani; islanakaxsuyt'apxitaniwa,nayanamparajaruwatinisipxani.

6Alaxpacharuñtapxam,uraqpacharuñtapxam,alaxpachax chhuxriñchjatchhaqtxani,uraqixmäisimpuñtataw ch'amakt'ani,ukanjakirinakaxukhamarakiwjiwapxani, ukampisqhispiyasiñaxwiñayatakiwutjani,chiqakankañax janiwchhaqtayatäkaniti

7Nayarist'apxita,chiqakankañuñt'irinaka, chuymanakajankamachixutjkiukamarka;Jaqenakan jisk'achatäñapsajanaxsarapxamti,janirakiwjupanakan jisk'achawinakapsaaxsarapxamti.

8Laq'unakaxmäisimpuñt'atawmanq'antani,laq'ux lip'ichituñtatawmanq'antani,ukampisnayanaski kankañaxwiñayatakiwutjani,qhispiyasiñaxwiñayatakiw utjani

9Tatitunamparapa,sartam,sartam,ch'amañcht'asim; sartasipxam,nayrapachanakanjama,nayrapachanakana. ¿JanitjumaxRahabwarmirkhuchhuqktaxa,ukat dragonarususuchjaraktaxa?

10Janitjumaxqutawañt'ayirïktaxa,jach'amanqhaumaxa; ¿Khitisqutamanqharuxqhispiyatjaqinakarpasañapatak mäthaktukuyi?

11UkatpïTatitunqhispiyatanakaxkutt'anipxani,q'uchu q'uchumpiSiónmarkarjutapxaniwiñaykusisiñaw p'iqinakapanutjani,kusisiñampikusisiñampi;llakisiñasa, llakisiñasat'ijtxaniwa

12Nayawjumanakarchuymacht'irïta,khitïtasa,jiwirjaqiru, ch'uxñaquqaruñtatjaqinyuqaparaxsarañamataki.

13Ucatstiarmt'asimTatituluririmatarmasim,jupasti alajjpachjach'aruwtukuyi,akaoraqencimientonakapsa ucharaki.t'aqhisiyirincolerasiñaplaykustisapauru axsararaktati,t'unjañatakiswakicht'atäkaspasukhama? ¿kawkinkist'aqhisirincolerasiñapax?

14Jaqt'atjaqejjjank'akiwantutatäñapa,p'iyanjan jiwañapataki,t'ant'apasjantukusiñapataki

15UcampisnayaTatituDiosamajja,lamarqota t'aqanuqirïtwa,jach'ajach'atukuriTatitustijupansutipawa 16Nayastiarunacajjlakamarucharaksma,amparajjan ch'iwiparuwimt'arasma,alajjpachayruntañataki,aka oraqencimientonakapuchañataki,Siónmarkar:‘Jumajj markajätawa’sasa

17Jerusalénmarka,sartam,sartam,sayt'asim,Tatitun amparapancolerasiñapancopapumañamatakijumax khathatiñcopanq'añunakapumañmunta,ukatsti q'añucharaktawa.

18Taqeyuqallwawanakaptaypinjja,janiwkhitisjupar irpkiti;janirakiwkhitisuywatwawanakapanamparapamp katxaruñaxutjkiti.

19Ukapäkunawjumarpurini;¿khitirakjumatllakisxani? t'unjäwi,t'unjäwi,mach'a,espada,¿khitimpis chuymacht'äma?

20Wawanakamajjqarjatawuñjasipjje,thakinakan p'eqepanikintatäpjjewa,mäsallqavacaqhepäjjaruñtata 21Ukhamasti,t'aqhisiri,machjata,ukampisjaniw vinompixukist'am

22TatitTatitumasa,markapanarxatiriDiosamasa,akham siwa:“Amparamatkhathatiñcopaapsuwaytxa, colerasiñajancopapanq'añunakapsajaniwmayampsa umañamäkiti

23Nayastit'aqhisiyirinakanamparaparuwkatuyä; Jupanakasti sapxarakïtawa: ‘Q'ucht'asim, makhatapxañasataki’sasa

52JAQTHAPI

1Sarxapxam,sartasipxam;Sion,ch'amamuchasim; Jerusalén,qullanmarka,sumaisimpiisthapt'asim,jichhat uksaruxjaniwjuk'ampijancircuncidatanakasa,janq'añu jaqinakasajumarmantankaniti.

2Laq'atkhathatt'asim;Jerusalénmarka,sartasim, qunt'asim,Siónmarkankatuntatphuchha,kunkamat jithiqtasimsasa.

3Tatituxakhamsiwa:“Jumanakaxinach'usataljasipxtaxa; janqullqiniqhispiyatäpxätawa.

4TatitTatituxakhamsiwa:“MarkaxaxnayratpachEgipto markaruwsarapxäna,ukanjakañatakiAsiriojaqixjan kunatsajupanakart'aqhisiyatayna

5Jichhasti,¿kunasnayajjakanutjitu,markajjajjinamaya apt'ata?jupanakarapnaqirinakaxjach'atjach'atarnaqasipxi, sasawTatituxsaraki;sutixaxsapüruwsapürujisk'achasi 6Ukatpïmarkajaxsutixuñt'ani,ukatwaukauruxyatipxani, nayanarsutaxa

7Qullunakxaruxsumayatiyäwinakyatiyirinkayunakapax walisumawakhititixsumayatiyäwinakapanki, qhispiyasiñyatiyiri;KhititejjSiónmarkarsäna: “¡Diosamawapnaqi!”

8Uñch'ukirinakamaxjach'atwaarunakjach'atarsüna; arupampiwq'uchupxani,TatituxSiónmarkarkutt'aykani ukapachastinayratnayrawuñjasipxani

9Kusisipxam,q'uchupxam,Jerusalénmarkanch'usa uraqinakapa,Tatituxmarkaparuxchuymacht'iwa,Jerusalén markaruwqhispiyaraki

10Tatituxqullanamparaptaqimarkanakannayraqatapan uñacht'ayi;ucatstiakaoraqentaqecheqanakapawDiosasajj qhespiyatäñapuñjapjjani

11Jumanakaxsarxapxam,sarxapxam,ukachiqat mistupxam,janq'añuyänakllamkt'apxamukataypit mistupxam;Q'umachasipxam,Tatitunyänakapapt'atanaka 12Janiwjank'akmistxapxätati,janirakiwt'ijtxapxätati; IsraelanDiosapawjumanakanpayllatäni

13Uñtapxam,uywataxaxwaliamuyumpiwsarnaqani, jach'añchatäniwa,jach'añchatäniwa,walijach'arakiwa.

14Waljaniwjumaruñjasajjmuspharapjjänauñnaqapax jaqitsipanjuk'ampjanwalt'ayatänwa,uñnaqapasjaqin wawanakapatsipanjuk'ampjanwalt'ayatänwa.

15Ukhamawwaljamarkanakarch'allt'ani;reyinakaxlakap jist'antapxani,kunatixjanyatiyatäkänukuñjapxaniucat janist'apcänucanacawamuyapjjani.

53JAQTHAPI

1¿Khitisyatiyäwisariyawsäna?¿KhitirusTatitun amparapajjuñacht'ayasi?

2Jupanayraqatanjjamäsumaaliruuñtatawjilsuni,waña uraqitmistursaphiruñtatawjilsuniukatkunapachatïjupar uñjkañäniukhajja,janiwkunasumauñnaqtʼanïñasutjkiti, juparmunañasataki.

3Jupajjjaqenakanjiskʼachatawa,apanukutaraki;llakitjaqi, llakimpuñt'atjaqi,ukatstiajanunakasjupatimantasipxta; jisk'achatänwa,nanakastijaniwjuparjach'añchapkayätti.

4Chiqpachansajupawllakinakasapt'asiwayi,llakinakas apt'asiwayi,ukampisnanakaxjuparuxjawq'jata,Diosan t'aqhisiyata,t'aqhisiyatawuñjapxta.

5Ucampisjupajjjanwaliluräwinakasatusuchjataw uñjasïna,ñanqhalurañanakaslaykustit'unjataw uñjasirakïna. Jupan ch'akhanakapampix k'umaraptapxaraktanwa

6Taqeniwovejanakjamchhaqtatätanjja;sapamayniw thakiparkuttʼapxta;Tatituxtaqinisanjuchapxajuparuw apxaruyi

7Jupastit'aqhisiyatawuñjasïna,t'aqhisiyatawuñjasirakïna, ukampisjaniwlakapjist'arkänti,kunjamtïmäovejax jiwayañatakirpatäkiukhama,kunjamtïmäovejaxamukt'ki ukhama,ukhamastijaniwlakapjist'arkiti.

8Jupajjcarcelatapaqatäjjänwa,taripäwitsaapaqatäjjänwa, ¿khitirakwiñaywawanakapatyatiyanisti?Jupajj jakirinakanorakepatapaqatäjjänwa,markajjanjuchap laykojja,jupajjjiwarayatäjjänwa”sasa.

9Jupajjjiwañapanjja,janwalijaqenakampchikaw sepulturapluräna;janiwkunaq'añunaksalurkänti, janirakiwkunasallqjañaslakapanutjkänti

10UcampisTatitojjjupart'ant'añajjwalmunänajupasti llakisiyaraki,jumatixjakañapjucharwaxt'ayaskakïta ukkhaxa,jupawwawanakaparuñjani,jupastijuk'ampiw jakani,Tatitunkusisiñapaxjupanamparapankaniwa 11Jakäwipant'aqhisiñapuñjani,ukatsatisfactaniwa,yatiñ kankañapampiwaskiuywataxaxwaljaniruchiqaparuñjani Jupawjupanakanjuchanakapapt'asini”sasa

12Ukatpïjach'ajaqinakampchikamäwakiychurä,jupasti ch'amaninakampiwlunthatatanakjaljani.Jupajj jiwañkamawjakañapwarjjatänaJupajjwaljajaqenakan juchapaptʼasisawjuchaluririnakatakachiktʼasïna.

54JAQTHAPI

1Janwawachasiri,q'ucht'am;Q'uchunakq'ucht'asim, jach'atart'asim,janusurïktauka,janusuntatwarmin wawanakapatsipanjuk'ampch'usajaqinwawanakapax juk'ampiwa,sasawTatituxsarakisasa

2Carpamanutapjach'aptayam,ukanjakañutanakaman cortinanakapjach'aptayapxam.

3Jumawkupiampararu,ch'iqatuqiruwmistuni; Wawanakamawjanjudiöpkisukanakarherencia katoqapjjani,ch'usamarkanakarusjakiriruwtukuyapjjani” sasa

4Janaxsarapxamti;Janiwphinq'askätati,janirakiw p'inqachaskätati;Janiwp'inqachatäkätati,waynäkasin p'inqachasitamatarmasxätawa,janiwmayampsaviuda kankasinjisk'achatätapatamtasxätati

5Luririmaxchachamawa;Taqich'amanTatituwsutipax; IsraelanQullanQhispiyirimampi;Taqiakaoraqen Diosapawsatäni

6Tatituxjumaruxjawsapxtamxa,mäwarmiruñtata,mä warmiruñtata,mäajayuxllakt'ata,ukhamarakwaynäkasin warmiruñtata,kunapachatixjanmunapkäyätukkhaxa, sasawDiosamaxsaraki.

7Mäjuk'apachatakiwapanukuwaysma;ukampisjach'a khuyapayasiñampiwtantacht'ämasasa

8Mäjuk'acolerasiñampiwmäjuk'apachaxjumatajanux imantawayta;ukampiswiñaykhuyapayasiñampiwjumat khuyapt'ayäma,sasawTatitQhispiyirimaxsaraki

9NayatakixakaxNoéchachanumapjamäkaspas ukhamawa,Noéchachanumapaxjaniwmayampakauraqir sarañapatakixjuramentolurktaukhamauqhamarakiw nayajjjuramentolurta,janiwjumatakcolerasiñmunkti, janirakiwjumarcheqañchañmunkti”sasa

10Qullunakaxsarxaniwa,qullunakast'unjatäxaniwa ukampiskhuyapayasiñaxaxjaniwjumatapanukkaniti, janirakiwsumankañarust'äwixchhaqtayatäkaniti”sasa

11Jumat'aqhisita,jach'athayampit'aqhisiyata,jan chuymacht'ata,uñjam,nayawqalanakamsuma saminakampiuchä,cimientonakamstizafironakampiw uchä

12Nayastiágatasatqalatluratventananakamaruwtukuyä, punkunakamsticarbúnculonakampi,taqemuyunakamsa sumaqalanakampilurarakï.

13TaqiwawanakamaxTatitunyatichatäpxani Wawanakamampixjach'asumankañawutjani

14Chiqakankañanch'amanchatätawa,t'aqhisiyañat jayarst'atätawa.Janiwaxsarkätati;janiwjumar jak'achaskanitisasa

15Uñtapxam,chiqpachapuniwtantachasipxani,ukampis janiwnayatakïkiti,khititixjumacontratantachasipkani ukaxjumalaykuwt'unjatäni

16Uñtapxam,nayawherrerolurta,khititixq'añunakninan phust'ki,ukatlurawipatakixmäinstrumentoapsu;ucat nayajjtʼunjañatakejjinachʼusaraptʼirjaqerojjlurta

17Jumacontraluratäkiukaarmajjjaniwsumäkaniti. Juchañchañurunjumacontrasaytʼkaniukaarunaksa juchañchäta”sasaAkaxTatitunluqtirinakapan

herenciapawa,jupanakanaskikankañapaxnayatjuti,sasaw Tatituxsaraki.

55JAQTHAPI

1Khitinakatixumatpharjatäpkiukanakaxumaruw jutapxam,janqullqinïpkiukanakarujutapxam,alasipxam, manq'apxam;jïsa,jutapxam,janqullqini,janqullqinivino, lechealasipxam

2¿Kunatsajant'ant'atakqullqiapt'asipxta?¿Kunatixjan phuqkiuklurañatakixch'amachasipxtaxa?Nayarist'apxam, kunatixaskïkiukmanq'apxam,almamaxlik'impi kusisipxpan.

3Jiñchumch'allxtayapxam,nayarjutapxam,ist'apxam, almamaxjakaskaniwa;Nayastijumampwiñayarust'äwi lurarakï,Davidankhuyapayasiñapa.

4Uñtapxam,nayastijaqinaktaypiryatiyiri,mäp'iqinchiri, p'iqinchirjaqinaktaypirchurta

5Uñtapxam,januñt'atmarkaruwjawsäta,januñt'ir markanakastijumart'ijtxaniwa,TatitDiosamaru,Israelan QullanDiosapalaykuJupawjach'añchtamxasasa

6JumanakaxTatiturthaqhapxam,juparjak'achasiñapkama.

7Janwalijaqejjthakipapanukupan,jancheqaparsarnaqer jaqejjamuyunakapapanukupan,Tatiturkuttʼanpan,jupasti jupatkhuyaptʼayasiniwa.Diosasaruswalperdonani”sasa.

8Amuyunakajastijaniwjumanakanamuyumanakamäkiti, janirakiwsarnaqäwinakamasnayanthakinakajäkiti”sasaw Tatituxsaraki.

9Kunjamatixalaxpachaxakauraqitsipanjuk'ampjach'axa, ukhamarakiwthakinakajaxjumanakanthakhinakamat sipanjuk'ampjach'a.

10Kunjamatixjalluxpurinxi,chhijchhixalaxpachatjan kutt'anki,janukastiakauraqiruwumampwarantasi,ukatsti ch'uxñaruwtukuyi,phawatirirjathachurañataki, manq'irirust'ant'achurañataki

11Nayanarunakaxaxlakajatmistunixa,janiwinach'usat kutt'anxaniti,janukastikuntixnayaxmunktauk phuqhañapawa,kawkïrtixnayaxapayanktaukatuqiw askirakïni

12Jumanakaxkusisiñampiwmistupxäta,sumankañamp irpatäpxätawa,qullunaka,qullunakasq'uchuñkamaw mistunipxätam,pampankirquqanakast'axllirt'asipxani

13Ch'aphilantixabetoquqawmistuni,ch'aphilantisti mirtoquqawmistuni,Tatitunsutipuñt'ayatäniwa, wiñayatakmächimpunïñapataki,jantukjatäkaniti

56JAQTHAPI

1Tatituxakhamsiwa:“Jumanakaxtaripäwinak phuqhapxam,chiqaparsarnaqapxam,qhispiyasiñax jak'ankxiwa,chiqakankañaxuñacht'ayatäniwa”sasa

2¡Kusisiñaniwakhititixuklurki,jaqinyuqaparuskatjki ukaxa;samarañurujanq'añuchañapataki,amparapsajan kunajanwalinaklurañapataki

3Janirakiwyaqhamarkankirjaqinyuqapasti,Tatitump chikäkiukayuqapastiakhamsañapäkiti:‘Tatituwmarkapat qʼaljaljtawayitu’sasa.

4Tatituxakhamsiwa,nayansamarañurunakajphuqir eunuconakaru

5Jupanakarusutajansa,pirqanakajansa,yuqallwawanakat sipansa,mäsutichurarakï,wiñaysutichurä,ukasutix janiwtukjatäkaniti

6Yaqhamarkankirjaqinwawanakapasa,Tatitur luqtañataki,Tatitunsutipmunasiñataki,jupan yanapirinakapäpxañapataki,sapamayniwsábadourujan q'añuchañataki,arust'äwixarkatxaruñataki.

7Jupanakarusqullanqulluxarapanipxä,Diosatmayisir utajansakusisiyapxäma,nakt'ayatsacrificionakapasa, sacrificionakapasaltaraxankatuqatäniwaUtaxastitaqi jaqinakanmayisiñutasatäniwa.

8Israelanjaqunukutjaqinakartantacht'irTatituTatitusti siwa:“Ukampisjupartantacht'atjaqinakatsipansa yaqhanakaruwtantacht'ä”sasa

9Taqepampankiranimalanaka,manqʼantirjutapjjam, chʼamakankiranimalanaka.

10Jupanuñjirinakapaxjuykhüpxiwa,taqiniwjan yatirinakäpxi,taqiniwamukt'atanunakäpxi,janiw larusipkaspati;ikiña,ikiña,ikiñamunasiña.

11Jïsa,munañananunakäpxiwa,janirakiw manq'añjamäkiti,janamuyt'irawatirinakäpxiwa

12Jutapxam,sapxam:“Nayawvinoapani,ukatsti machjayirumañanakampiwphuqt'asiñäni”sasaQharürusti jichhüruñtasitawutjani,juk'ampirakiwutjani”sasa

57JAQTHAPI

1Askijaqixt'unjatawa,janiwkhitischuymaparuchkiti, khuyapt'ayasirijaqinakastiapaqatäpxiwa,janirakiwkhitis askijaqirapaqatätapamuyapkiti

2Jupajjsumankañaruwmanti,jupanakajjikiñanakaparuw samartʼapjjani,sapamayniwcheqaparsarnaqapjjani

3Ucampisjak'achasipxam,layqawarminwawanakapa, wachuqjuchaluririmpi,q'añujuchanjaqimpi.

4¿Khitimpisjumanakaxanatt'apxtaxa?¿Khitiruslakap jach'aptayapxtaxa,ukatstilaxraapsusipxta?¿janit jumanakaxjuchat'aqhisiñanwawanakapäpkta,k'ari jaqinakäpkta?

5¿Sapach'uxñaquqamanqhanidolonakampnina nakhantayasipxta,qullunakanwawanakarjiwayasipkta?

6Jawirankirsumaqalanaktaypinjja,jumanqollqepajj utjiwa;jupanacajjjumansuertemäpjjewa,jupanacaruw umañwajjt'awarjjatta,t'ant'awajjt'awajjt'ata.¿Ukanakat chuymachtʼatäñajati?

7Jach'ajach'aqulluruwikiñamuchawayta,ukaruw sacrificioluqtañatakmakhatawaytaxa.

8Punkunakqhipäxaru,postenakqhipäxaruwamtañamatak sayt'ayawaytaxa,nayatsipanyaqhajaqiruwuñt'ayasxtaxa, ukatstimakhatxaraktawa.ikiñamjach'aptayapxtaxa, jupanakampchikamäarust'äwilurapxtaxa;kawkhantï uñjktaukaikiñaparuxwalpunmunastaxa.

9Ukatstiq'añuq'apkirqullanakapt'atawreyinukarsaräta, q'apkirq'apkirqullanakamjilxattayarakta, khithanakamarusjayachiqarkhitharakta,infiernokamaw jisk'achasxtaxa.

10Jumaxjach'athakimanqarjatawjikxatastaxa;ukampis janiwsisktati:‘Janiwmäsuyt'äwixutjkiti’sasaucatwajan llaquiscäyätati

11¿Khitirusaxsararakta,janukaxaxsararakta, k'arisitamata,janiraknayatamtasisa,janirakchuymamar uchañsa?¿Janitnayajjnayratpachamuktʼkayätti,jumasti nayarjanajjsarasktasti?

12Nayawaskikankañamsa,luratanakamsayatiyä; Jupanakajjjaniwjumatakaskïpkaniti”sasa

13Jumatixarnaqkätaukkhaxa,tamanakamaw qhispiyapxätam;ukampisthayaxtaqiniruwapasxani; inamayakiwjupanakaruxkatuntapxani,ukampiskhititix nayaratinisiñapäkiukaxa,ukauraqikatuqani,qullan qulluxaruskatuqani.

14Ukatstisapxarakiniwa:‘Janukupxam,jaqunukutapxam, thakwakicht'apxam,lankt'asiñjark'aqasiñmarkajan thakipatapaqapxamsasa.

15Ukhamawjach'ajach'atukuriDiosaxsiwa,wiñayatakiw jakaski,sutipaxQullanawa;Nayastijach'aqutanchiqan jakasta,khititixarrepentisiri,alt'atchuymanïkiukampi chika,alt'atchuymaninakanajayuparjaktayañataki, arrepentisitjaqinakanchuymapjaktayañataki.

16Janiwwiñayatakch'axwkäti,janirakiwsapürus colerasirïkäti,ajayuxnayannayraqatajansa,nayanlurat almanakajasaynacht'ayatäniwa.

17Jupanjanwaliluratapatnayajjwalcolerasiyäta, juparustinuwjaraktwa,nayarimantjjayätwa,colerasiraktwa, jupajjchuymapanthakiparuwjanaynachtʼayäna.

18Nayawthakinakapuñjta,k'umaraptayarakïwa,jupar irpxarakïwa,juparusa,llakitanakarusachuymacht'arakïwa

19Nayajjlakanakanachupwalurta;Sumankaña, sumankaña,jayankirjaqitaki,jak'ankirjaqitaki,sasaw Tatituxsarakiucatnayajjjuparqolläjja”sasa

20Janwalijaqinakaxjansamarañqutaruñtatawa,umax laq'ampi,laq'ampiwjaquqani

21Diosaxsiwa,janwalijaqinakatakixjaniwsumankañax utjkiti.

58JAQTHAPI

1Jach'atart'asim,jankhuyapt'ayasim,trompetaruñtat jach'atart'asim,markajarusjuchanakapuñacht'ayarakim, Jacobunutaparusjuchanakapuñacht'ayarakim.

2Ukampisjupanakaxsapauruwthaqhapxitu,thakhinakaj uñt'añsawalkusisipxi,mämarkarjama,jupanakaxaski luräwinaklurapki,Diosankamachipjanapanukupki ukhamaDiosarjakʼachasiñajjwalkusisipjje

3¿Kunatsaayunapxta,jumastijanuñjktati?¿kunatsa nanakaxalmajaruxt'aqhisiyapxta,jumastijanirakyatiñ apt'asktati?Uñtapxam,ayunañuruxkusisiñjikxatapxtaxa, taqiirnaqäwinakamsamayt'asipxaraktawa

4Jumanakaxch'axwañampi,ch'axwañampi,ñanqha lurañampch'axwañampiwayunapxtaxa,janiwjichhürjam ayunapkätati,jach'atarunakist'ayasiñataki

5¿Ukhamayunañajjnayatakajllitäpachati?¿mäuruxmä jaqixalmapart’aqhisiyañapataki?¿P'iqipmäch'uqich'uqir uñtatalt'asiñati,ukatstich'uqiisimpi,laq'ampich'allt'añati?

¿Akaayunañuru,Tatitunaskiurupasañmunasmati?

6¿Janitakaayunoxnayanajllitäki?¿Janwalin ch'akhanakapantutañataki,jach'aq'ipinakchhaqtayañataki, t'aqhisiyatanakarqhispiyañataki,ukatsapayugo p'akjañataki?

7¿Janitmanq'atawtjatanakart'ant'amchurañama,utamar jaqunukutpisinkirinakarirpañasa?kunapachatïqʼalajan isinuñjkätaukhajja,juparimtʼañamawa;¿Janchimatjan imantasismasti?

8Ukapachawqhanamaxalwaruñtatqhant'ani, k'umaräñamastijank'akiwmistuni,askikankañamasti nayräxaruwsarxani.Tatitunjach'akankañapawjumar kutt'ayatäni

9Ukapachawjawsäta,Tatitustijaysani;arnaqätawa,jupasti saniwa:‘Akanktwa’sasa.Jumatixchikataypityugo apaqäta,amparluk'anaapsuñ,inach'usatarsuña; 10Jumatixalmammanq'atawtjatanakarirptasma,t'aqhisit jaqirussacerdotasma;ukapachawqhanamaxch'amakt'ani, ch'amakamaxchikaururuñtatawuñjasini

11Tatituxsapüruwirpapxätam,wañapachanalmamarux qarjapxarakïtam,ch'akhanakamsalik'iruwtukuyapxätam, umaphuch'uruñtatäpxäta,umaphuch'uruñtatäpxäta,umax jantukuskirïniwa

12Khitinakatixjumatjutirïpkaniukanakaxnayrach'usa uraqinaksayt'ayapxani,waljawawanakancimientonakap sayt'ayapxäta.Jumastisapxarakïtawa:P'akjañaaskichiri, jakañatakithakhinakwasitatutt'ayiri”sasa

13Jumatixsamarañurutkayumjithiqtasma,nayanqullan uruxankusisiñamjanlurañamataki;Sábadourustimä kusisiñawsapxarakim,Tatitunqullanawa,jach'añchatawa Juparjach'añchapxamti,janirakiwjumanmunañanakam lurasa,janirakiwjumankusisiñamjikxatkasasa,janirakiw arunakamsaarsusasa

14UkatstiTatitunkusisipxäta;Nayastiakauraqinjach'a chiqanakarmakhatapxäma,Jacobawkimanherenciap manq'ayapxäma,Tatitunlakapawukarsu

59JAQTHAPI

1Uñtapxam,Tatitunamparapaxjaniwjisk'achatäkiti,janiw qhispiyañjamäkiti;janirakiwjinchupasjanist'añjamäkiti.

2UcampisjuchanacamajjjumampDiosamampejj t'aqanuqtatäjjewa,juchanacamastijupanajanupajj imantatawa,jupajjjanist'añapataqui.

3Amparanakamajjwilampiqʼañuchatawa, amparanakamastiñanqhalurañampiqʼañuchatawa lakamaxk'arinakarsu,lakamaxjanwaliarunakarsu.

4Janiwkhitischiqaparuñjañmayiskiti,janirakiwkhitis chiqaparachikt'kitijupanakaxjanwalinakuñstayapxi, ñanqhalurañanaksauñstayapxi.

5Jupanakasticocatrizsatjamach'inlaq'unakapch'uqt'apxi, ukatstich'uqich'uqisawupxi

6Ch'iwinakapaxjaniwisimpisthapt'atäkaniti,janirakiw luratanakapampisimt'apkaniti,luräwinakapaxjanwali luräwinakawa,nuwasiñasjupanakanamparapankiwa

7Jupanakankayunakapaxjanwaliruwt'ijtapxi,jank'akiw janjuchaniwilawartapxiinachʼusartukuñasa,tʼunjañasa thakinakapankiwa

8Sumankañthakxajaniwyatipkiti;Jupanakastijaniwkuna taripäwisutjkiti,janwalithakhinaktukuyapxi,khititixukar sarkiukaxjaniwsumankañyatkaniti.

9Ukhamastitaripäwixjiwasatjayarst'atawa,janirakiw chiqaparuñjañaspurinkitiqhant'añataki,ukampis ch'amakansarnaqapxta

10Juykhunakjamawpirqarullamkt'apxta,janis nayranïkaspaukhamllamkt'apxtajiwatjaqinakjamaw ch'usachiqanakankxtanxa

11Taqinipuniwosonakjamarnaqasipxta,palomanakjam jach'atjachapxaraktanxa,taripañsuyt'apxta,ukampisjaniw kunasutjkiti.qhispiyasiñataki,ukampisjiwasat jayarst'atawa

12Jumanakanjuchanakajajjjumanayraqatanwaljaptatawa, juchanakajastinanakcontrawqhanañchi.Juchanakasat yatipxaraktwa;

13Tatiturjuchañchasa,k'arisisa,Diosasatjithiqtasa, t'aqhisiyata,kutkatasiña,k'ariarunakamuyt'asa, chuymatpacharsusa

14Juchañchäwixqhipharuwkutt'ayatäxi,chiqaparuñjañax jayaruwsayt'atäski,chiqachiqawcallint'unjatäxi,chiqapar uñjañaxjaniwmantañjamäkiti

15Jïsa,chekajjinachʼusartukuskiti;ñanqhalurañat jithiqtirixjupapachpawmäq'añuchasi,Tatituxukuñjäna, jantaripäwinïtapaxjuparuxchuymch'allxtayäna

16Jupajjjankhitisutjatapuñjäna,jankhitirus achikt'asirïtapuñjasasti,amparapampiwqhispiyasiñ apanïnaukatchiqaparsarnaqatapampiwchʼamañchtʼäna

17Jupajjcheqaparsarnaqañajjmäpectoraluchatäkaspas ukhamuchasïna,pʼeqeparusqhespiyañatakmäcasco uchasïnaJupastiisimpisthapt'asiñatakisimpisthapt'asisaw isimpisthapt'asitayna.

18Jupanakanluratanakaparjamawjupajjkuttʼayani, uñisirinakaparcolerasisawuñisirinakaparkuttʼayani islanakaruwjupaxkutt’ayani.

19UkhamawintijalanttuqitTatitunsutiparaxsarapxani, Intijalsutpachjach'akankañapaxsarapxarakini Kunapachatixuñisirinakaxumajalsuruñtatmantanipkani ukkhaxa,TatitunAjayupawmäbenderarjuparsayt'ayani 20QhispiyiristiSiónmarkaruwpurini,Jacobunjanwali luräwinakapapanukupkaniukanakaru,sasawTatituxsaraki.

21Nayasti,akaarust'äwijastijupanakampïskayätwa,sasaw TatituxsarakiNayanajayuxa,lakamaruchatarunakax janiwlakamatmistkaniti,janirakiwwawanakamanlakapat mistkaniti,janirakiwwawanakamanlakapatmistkaniti, sasawTatituxsaraki,jichhatpacha,wiñayataki

60JAQTHAPI

1Sartam,qhant'am;Qhanamaxpurinxiwa,Tatitunjach'a kankañapasjumaruwpuriraki

2Uñtapxam,ch'amakaxakauraqiruwch'amakt'ayani, jach'ach'amakawmarkaruxch'amakt'ani,ukampisTatitux jumaruwsartani,jach'akankañapastijumaruwuñstani

3Ukatstijanjudiöpkisukanakajjqhanamarjutapjjani, reyinakasjumanqhant'äwimanjutapjjani.

4Nayranakammuytasinuñjam,taqiniwtantacht'asipxi, jumanukarjutapxi,yuqanakamastijayachiqatjutapxani, phuchhanakamastijumajak'anñuñuyatäpxani.

5Ukxarustiuñjäta,mäkiwjallursaräta,chuymamasti axsararakïniwa,jach'aptarakiniwalamarqutanwalja yänakapaxjumarkutt'ayatäniwa,janjudiöpkisukanakan ch'amanakapawjumarjutapxani

6Waljacamellonakawjumarimt'apxätam,Madián,Éfa uksankirdromedariosukanakataqiniwSebamarkat jutapxani,quri,inciensoapanipxani;JupanakastiTatitun jach'añchäwipuñacht'ayapxani

7TaqiCedarovejanakawjumartantacht'atäpxätam, Nebaiotmarkanovejanakapasjumaryanapt'apxätam, jupanakaxaltarajaruwkatuqatäpxani,nayastijach'ajach'a utaxjach'añcharakïwa

8¿Khitinakatixmäqinayjamt'ijtirjaqinakax, palomanakjamventananakaparut'ijtirinakaxa?

9Chiqpachansa,islanakaxnayaruwsuyt'apxitani,Tarsis markankirbarconakasnayraqatsuyt'apxitaniwa, wawanakamarjayachiqatapanipxañapataki,qullqipsa, quripampi,TatitDiosamaru,IsraelanQullanDiosan sutiparu,jupawjumarjach'añchtamlayku

10Yaqhamarkankirinakanwawanakapawperqanakam sayt'ayapxätam,reyinakapasjumaryanapt'apxarakïtamwa, colerasiñaxlaykuwjumarnuwjapxsma,ukampis khuyapayasiñaxlaykuwjumatkhuyapt'ayasipxsma.

11Ukatpïpunkunakamaxjist'aratäni;janirakiwurusa, arumasajist'antatäpkaniti;Ukhamatjaqinakaxjan judiöpkisukanakanch'amapjumarapanipxañapataki, reyinakapasirpatäpxañapataki.

12Kawkïrmarkasa,reinopasjanjumarserviñmunkätam ukanakajjtʼunjatäniwajïsa,ukamarkanakajjqʼal tukjatäpjjaniwa

13Líbanomarkanjach'akankañapaxjumaruwpurini, abetoquqa,pinoquqa,cajaukanaka,qullanutaxanchiqap sumauñt'ayañatakiucatnayajjkayunakajanutjäwip jachʼañcharakï”sasa

14Khitinakatixjumart'aqhisiyapktamukanakan wawanakapastijumarqunqurt'atawjutapxaniTaqi khitinakatixjumarjisk'achapktamukanakax kayunakamaruwqunqurt'asipxani;Jupanakasti sapxarakïtamwa:Tatitunmarkapa,IsraelanQullanDiosan Sionapa”sasa

15Jumajjapanukutäyätawa,uñisitäsma,janirakiwkhitis jumataypirsarkänti,nayajjwiñayjachʼakankañar tukuyäma,waljawawanakankusisiñapäñapataki

16Jumastijanjudiöpkisukanakanlechepchuchupjjarakïta, reyinakanchuchupsachuchupjjarakïtawa,nayaTatituw nayaQhespiyirimajja,Jacobunch'amanïtajja

17Broncetstiqoriapani,hierrolantistiqollqe,lawatjja bronce,qalanaklanti,hierroapanirakï

18Janiwjuk'ampnuwasiñanakaxist'atäxaniti uraqinakamanxa,inach'usartukjañasa,t'unjañasa; UcampisperqanakamarojjQhispiyasiñsasma, punkunakamarusjach'añchäwisasma”sasa

19Intixjaniwuruxqhant'xaniti;janirakiwphaxsix qhant'kätamti,janukastiTatituxjumatakixwiñay qhanakïniwa,Diosamastijach'akankañaparakïniwa 20Intimajjjaniwmayampsajalantjjaniti;janirakiw phajjsimajjmistkaniti,Tatituwwiñayqhanamäni,llakisiñ urunakastukusjjaniwa”sasa

21Markamaxtaqiniwchiqaparuñjatäpxani,wiñayatakiw ukauraqikatuqapxani,nayanyapuchañrama, amparanakajanlurataxa,nayanjach'añchatäñajataki

22Mäjisk'ajaqistiwaranqajaqiruwtukuni,mäjisk'a jaqistimäch'amanmarkaruwtukuni,nayaTatitux jank'akiwpachaparpurini

61JAQTHAPI

1TatitTatitunAjayupaxnayaruwutji;Tatituxnayaruw ajllisitu,llamp'uchuymanjaqinakarsumayatiyäwinak yatiyañajataki;jupawnayarkhitanitu,p'akintatanakar chinuntañataki,katuntatjaqinakarqhispiyasiñyatiyañataki, katuntatjaqinakarkatuntatjaqinakarjist'arañyatiyañataki; 2Tatitunsumamarapyatiyañataki,Diosasanmutuyäwip yatiyañatakitaqillakisirinakarchuymacht'añataki; 3KhitinakatixSiónmarkanjachapkiukanakaruxlaq'alanti sumauñnaqt'anakchurañataki,jach'alaq'ulaykukusisiñ aceitechurañataki,jach'añchañisichurañatakiTatitun jach'añchatäñapataki,askikankañquqanaksatäpxañapataki 4Nayrach'usauraqinaksasayt'ayapxani,nayrach'usa uraqinaksasayt'ayapxani,t'unjañmarkanakarus askichapxani,waljamaranakant'unjatäkiukamarkanaka

5Yaqhamarkankirinakawsayt'asipxani,ovejanakamar awatipxani,yaqhamarkankirinakanwawanakapastiyapu yapuchirinakamäpxani,uvayapuchirinakamäpxarakiniwa

6JumanakastiTatitunSacerdotepasutimpuñt'atäpxätawa, jaqinakaxDiosanyanapirinakapawasapxätam,jan judiöpkisukanakanqamirkankañapmanq'apxäta,jach'a jach'atukupxäta

7Jumanakanp'inqachawinakamajjpäkutiwutjapjjäta; Jupanakastijanamuyt'asisawkusisipxani,ukatwa uraqipanxapäkutikatuqapxani,wiñaykusisiñaw jupanakatakixutjani

8NayaTatitustitaripañmunaraktwa,lunthatasiñanak nakt'ayatwaxt'anaklaykuxuñistwa.Nayawjupanakan luräwinakapchiqaparuirpä,jupanakampwiñayarust'äwi lurarakï

9Wawanacapastijanjudiöpkisukanakanuñt'atäniwa, wawanakapasamarkataypinuñt'atäniwa,taqikhitinakatï jupanakaruñjapkiukanakaxTatitunbendicit wawanakapäpxatapuñt'ayasipxani.

10NayastiwalpunkusisirakïTatitumpi,almajajj Diosajjampiwkusisini;Qhispiyasiñisimpiwisthapitu,aski kankañisimpiwisthapitu,kunjämtixmänoviax k'achacht'atk'achacht'i,kunjamtïmänoviaxk'achacht'ki ukhama

11Kunjamtïoraqejjchʼojjñapmistki,kunjämtejjhuertan yapuchatäkiukanakjiltaskiukhamaukhamatwaTatitu Diosaxaskikankañanaka,jach'añchäwinaktaqimarkanaka nayraqatansartayani.

62JAQTHAPI

1Siónlaykuxjaniwamukt'käti,Jerusalénlaykustijaniw samarkäti,chiqakankañapqhant'añkama,qhispiyasiñapax mälampararuñtatmistuñapkama.

2Ukatstijanjudiöpkisukanakasaskikankañamuñjapxani, taqireyinakasjach'akankañamuñjapxani,ukatstimachaq sutimpiwuñt'ayatäpxäta,Tatitunlakapaxukasutimpiw uñt'ayatäni

3JumastiTatitunamparapanmäjach'ajach'a coronapäyätawa,Diosamanamparapanstimäreyin diademärakïtawa

4Janiwjuk'ampijaytjatasatäxätati;janirakiwuraqimax Ch'usasatäxaniti,janukastiHefzibásutini,Beula uraqimasti,Tatituxjumatwalkusisipxätam,uraqimax jaqichatäxaniwa

5Kunjamtïmäwaynaxvirgenwarmimpijaqichaschixa, ukhamarakiwyuqanakamaxjumampjaqichasipxätam

6Jerusalénmarka,perqanakamaruñjirinakutt'ayarakta, jupanakaxjanipuniwurusarumasamukt'apkaniti

7Jansamart'apxamti,Jerusalénmarkarjach'añchañapkama

8Tatituxkupiamparapampi,ch'amapampiwjuramento luräna:“Janiwjuk'amptrigomuñisirinakamar manq'añapatakchurkäti”sasayaqhamarkankirjaqin wawanakapaxjaniwvinomumapkaniti,ukavinoluratam layku

9Khitinakatixapthapipkiukanakaxmanq'antapxani, Tatiturjach'añchapxarakini.Khitinakatixtantacht'asipki ukanakaxqullankankañanpationakapanumapxani”sasa

10Ukachiqarumantapxam,punkunakatsarapxam; jaqinakanthakipwakicht'apxam;jaquqanipxam,jach'a thakirujaquntapxam;qalanakapthapipxam;jaqinakatakix mäestandartejiltayapxam

11Tatituxakapachantukusiñapkamawyatiyäna:‘Sionan phuchhaparuxsapxam:‘Qhispiyasiñamaxpuriniwa’sasa. uñjapxam,payllawipaxjupampchikawutji,luräwipas nayraqatapankiwa.

12Jupanakastisapxarakïtawa:“Qullanmarka,Tatitun qhispiyata”sasa

63JAQTHAPI

1¿KhitirakakaEdommarkatjuti,Bozramarkatteñitisimp isthapt'ata?akastiisimpisthapt'ata,jach'ach'amapan sarnaqiri?Nayachiqakankañanarsta,qhispiyañataki ch'amanïtasasa.

2¿Kunatarakisinakamajjwilarakïta,isinakamastivino manq'asinsarnaqirjaqjamasti?

3Nayasapakiwvinoch'aphirtakt'asta;Jaqenakatsajaniw khitisnayampchikajjutjkänti,nayajjcoleratajampiw jupanakartakt'ä,colerattakt'arakï;wilapastiisixaruw ch'allt'asini,nayastitaqiisinakq'añucharakï.

4Chuymajanmutuyasiñuruxpurinxiwa,qhispiyatmarax purinxiwa

5Ukjjarusti,janiwkhitisyanapirijjutj-jjänti;ucatnayajj muspharayätwa,janiwkhitisch'amanïquiti,ucatwanayan pachpaamparajajjqhespiyasiñapanitu;ukatcolerasiñajasti, ukaxch’amanchawayitu.

6Nayajjcolerasisawjaqenakarojjtʼaqesiyä,colerat machjayäjja,chʼamapsaakaoraqeruwapaqäjja

7Tatitunkhuyapayasiñanakapatsa,Tatitun jach'añchäwipata,taqikuntixTatituxchurkistuukarjama, Israelanutaparjach'akhuyapayasiñapuñacht'ayarakï, khuyapayasiñapampi,waljakhuyapayasiñanakapampi.

8Jupajjakhamsänwa:“Cheqpachansajupanakajjnayan markajjawa,jankʼarisiriwawanakawa,jupajjjupanakan Qhespiyiripänwa”sasa.

9Taqit'aqhisiñanakapant'aqhisiyatänwa,jupan nayraqatapanangelapawjupanakarqhispiyänaJupasti nayraurunakawukanakapt'asirakïna.

10Jupanakastikutkatasipxäna,qullanAjayuparuw t'aqhisiyapxäna,ukatwajupaxjupanakanenemigopar tukuwayxäna,jupanakampiwnuwasïna.

11UkatstiMoisesa,markapatsanayraurunakapatamtasïna, akhamsasa:“¿Kawkinkirakovejanakapawatirinakapampi qutatirpsuwaykiukaxa?”¿kawkinkisqullanAjayupjupan chuymaparuchatäkiukaxa?

12JupanakastiMoisesankupïramparapampiwk'ajkir amparapampirpxaruwayäna,jupanaknayraqatanuma jaljasa,wiñaysutipuñt'ayasiñataki?

13¿Ukaxwasaranmäcaballoruñtatawmanqhatuqir irpäna,ukhamatjanlankt'asipxañapataki?

14Kunjämtixmäjach'ajach'ajach'atukuñarsarkiukhama, TatitunAjayupawjuparuxsamarañchuräna

15Alaxpachatuñtam,qullankankañamampi,jach'a kankañamanjakañutatuñtam,¿kawkinkirakch'amamasa, ch'amamasa,chuymamanthuqt'añasa,nayat khuyapayasiñamasa?¿jupanakaxjarkʼatäpxiti?

16Abrahanaxjanyatkchitu,Israelmarkaxjanisuñt'kistu ukhasa,jumawnayanawkijätaxa.sutimaxwiñayatpach uñt'atawa

17Tatay,¿kunatsathakinakamatjithiqtapxista, ajjsarañamatchuymasch'allxtayastasti?Yatiqirinakam laykukutt'anxam,herenciamanutjkiukatribunakamlayku

18Qullankankañanjaqinakaxmäjuk'apachakiwuka markaruxkatuntapxi,uñisirinakajastiqullanchiqamaruw takt'apxi

19Nanakaxjumankapxtwa,janipuniwjupanakarapnaqañ munktati;jupanakaxjaniwsutimampjawsatäpkänti.

64JAQTHAPI

1Jumatixalaxpachch'iyjasisma,saraqasma,qullunakax jumannayraqatamansaraqañapataki

2Kunjämtixninaxnakhaski,ninaxumaruwt'amt'ayi, uñisirinakamarsutimuñt'ayañataki,ukhamatmarkanakax jumannayraqatamankhathatipxañapataki!

3Kunapachatixjansuyt'apkayätanukaaxsarkañ luräwinakamlurasaxsaraqawayxtaxa,qullunakaxjuman nayraqatamansaraqanïna.

4Akapachanqalltatpachjaqinakaxjaniwist'apkiti, janirakiwjinchumpisamuyapkiti,janirakiwnayrasuñjkiti, jumatsipanxa,kuntixjuparsuyt'kiukatakixwakichki ukanakxa

5Jumaxkusisita,chiqaparsarnaqirjaqimpjikisisma, khitinakatixjumatamtasipkiukanakampi.Juchalurtanjja, ukajuchanakanwajakañajjutji,ukatstiqhespiyatäñäniwa

6Ucampistaqeniwmäq'añuyäruñtatätanjja,taqeaski luräwinakasastiq'añuq'añuq'añunakjamawa.ukattaqiniw mälaphiruñtatchhaqtxaraktanxa;ñanqhaluräwinakasax thayaruñtatawapaqapxitu

7Janiwkhitissutimart'asirïkiti,jumarkatjañatakis ch'amanchaski,jumatixajanumimt'asiwaytaxa,janwali luratanakaxlaykustitukjapxista

8JichhastiTatay,jumawnayanawkixätaxa;nanakax laq'äpxtwa,jumastisawuñluririsätawa;taqiniw amparamanluratäpxta

9Tatay,jansinticolerasimti,janirakiwñanqhalurañanaksa wiñayatakamtasimti

10Qullanmarkanakamaxmäwasaräxiwa,Siónukaxmä wasarjamawa,Jerusalénmarkaxwasarjamawa.

11Qullanutasasa,sumauñnaqt'anutasasa,kawkhantix nayraawkinakajaxjach'añchapktamukaxninamp phichhantatänwa.

12¿Tatay,¿ukanakatjithiqtasmati?¿Amukt'asïtati,wali t'aqhisiyapxitasmati?

65JAQTHAPI

1Khitinakatixjanmayipkituukanakatthaqhapxitu. Khitinakatixjanthaqkituukanakanjikxatata,nayasti saraktwa:“Uñtapxam,uñt'apxita,mämarkaruwjansutixat jawst'ata”sasa

2Nayajjarumpachawamparanakajluqjjatta,kutkatasir markaru,jupanakajjjanwalithakinjamsarnaqapki, jupanakanamuyuparjama.

3Mämarkawnayarsapürucolerayitu;Jupanakasti huertanakansacrificioluri,ladrillotlurataltaranakan inciensonakhanti;

4Jupanakastisepulturanaktaypinqhiparapxi,jach'ajach'a tukuñutanakanqurpachasipxi,khuchhiaychamanq'apxi, janwaliyänakacaldovasonakapanutji

5Jumanakastisapxiwa:‘Jumasapakisayt'asim,jan jak'achasimti’sasa.Nayastijumatsipanjuk'amp qullanätwasasaUkanakaxnayraxanchhuxriñchjatawa, urutpachnakhaskirninawa

6Uñjapxam,nayannayraqataxanqillqatäxi:Janiw amukt'käti,janukastijupanakaruxkutt'ayarakïwa, jupanakanamparaparuwkutt'ayarakï

7Jumanakanjuchanakamampi,nayraawkinakamanjan waliluratanakamampi,Tatituxsiwa,jupanakaxqullunakan inciensophichhantapxitu,qullunakansanayar jisk'achapxitu

8Tatituxakhamsiwa:“Kunjämtixmachaqvinoxch'uqi ch'uqitaypinjikxataskiukhama,maynixsiski:“Jan t'unjapxamti”sasamäbendicionawukanutji, ukhamarakiwnayajjservirinakajlaykulurarakï,ukhamat jantaqejupanakartukjañataki”sasa

9Jacobotstimäwawaapsurakïwa,Judámarkatstimä wawanakwaapsurakï,qullunakajanherenciapkatuqiri

10Sarónsatovejanakajjovejanakanovejanakapäniwa, Acorvallestivacanakajjikisipjjaniwa,nayarthaqeri markajataki

11JumanakastiTatiturapanukupkta,qullanqullujat armasipkta,ukaejercitotakmämesawakicht'asipkta, umañanakwaxt'anakchurapktaukanaka

12Ukatwanayajjespadampijaktʼapjjäma,taqeniw jiwayañatakaltʼatapjjarakïta.arskäyätukkhaxa,janiw ist'apktati;ucampisnayrajjanjjajanwalinaklurapjjta, ucampisjankusisitäquiucaajllta

13UkatpïTatitTatituxakhamsiwa:“Uñtapxam, uywatanakajaxmanq'asipxani,ukampisjumanakaxmanq'at awtjatäpxätawa

14Uñtapxam,luqtirinakajaxchuymapankusisiñat q'uchupxani,ukampisjumanakaxchuymatllakisiñat arnaqasipxäta,ajayunllakisiñatjach'atarnaqasipxäta

15Jumanakaxajllitmasinakajaruwsutimapanukupxäta, TatituTatituwjumarjiwayapxätam,uywatanakaparus yaqhasutimpiwsutichapxätam

16KhititejjakaoraqenbendiciskiukajjcheqpachDiosan bendicionapäniwaKhititejjakaoraqenjuramentolurki ukajja,cheqaDiosansutipjjaruwjuramentolurani;kunatix nayrajanwalt'äwinakaxarmatäxiwa,nayranakajat imantatäxiwa

17Nayajjmachaqalajjpachsa,machaqoraqeluraskta, nayriralajjpachanakasjaniwamtaskaniti,janirakiw amtaskaniti

18Jumanakaxkusisipxam,wiñayatakiwkusisipxam, kuntixnayaxlurktaukanakatxa,nayaxJerusalénmarkaruw kusisiñataklurta,markaparuskusisiñaruwtukuyta

19NayastiJerusalénmarkanwakusisirakï,markajjarus kusisirakïwa,janirakiwjachañanarupasist'asxaniti, janirakiwarnaqasiñasist'asxaniti

20Ukacheqatjja,janiwmäwawajjutj-jjaniti,janirakiwmä jilïrjaqejjutj-jjaniti,jupajjpatakmaraniwjiwaniUcampis juchararjaqejjpatacamaranïchejja,maldecatäniwa

21Ucatstiutanakalurapjjani,ukanjakapjjarakiniuva yapunakyapuchapxani,ukatstiukaachunak manq'apxarakini

22Jupanakastijaniwutachapkaniti,maynistijakarakiniwa; janirakiwayrunkapkaniti,maynistimanq'ankxaniwa, kunjämtixmäquqanurunakapaxmarkajanurunakapawa, ajllitanakajastiamparapampluratapatwalikusisipxani” sasa

23Janiwinach'usatirnaqapkaniti,janirakiw t'aqhisiñanaksaapanipkaniti;JupanakastiTatitun bendicitanakapanwawanakapawa,jupanakan wawanakapasti

24Janïrjawsapkipannayawjaysä;parlasipkaniukkhasti, nayajjist'arakïwa.

25Lobompiovejampixmanq'asipxani,leonastivacaqallur uñtatawpajamanq'ani,laq'astikatarinmanq'apawa.Taqi qullanqulluxanxajaniwkunajanwalt'äwisutjkaniti, janirakiwtukjapkaniti,sasawTatituxsaraki

66JAQTHAPI

1Tatituxakhamsiwa:‘Alaxpachaxtronoxawa,akauraqisti kayunakaxa,¿kawkinkiraknayatakutachapktaukautaxa? ¿kawkinkissamarañaxaxa?

2Tatituxsiwa,taqiukanakxaamparajampiwlurta,taqi kunasutjawayxiwa,ukampisakajaqiruwuñch'ukiskä, khititixpobre,arrepentisiñajayunïki,arunakist'asax khathatt'kiukajaqiru.

3Khititejjvacajiwaykiukajja,mäjaqerjiwaykaspa ukhamawakhititixmäcorderosacrificioloqtkiukaxa,mä allqamarikunkakhuchhuqkaspasukhama;khititixmä waxt'äwluqtkiukaxkhuchhiwilapluqtkaspaukhama; khititixinciensophichhantkiukaxmäidolosbendiciskaspa ukhama.Jïsa,jupanacajjthakinacapaquiwajllisipjje,ucat almapajjajjtacjjatanacapatkusisiyqui

4Nayarakiwjupanakansallqjatanakapajllirakï,ukatsti axsarañanakapsajupanakarapanukurakï;kunattix jawst'ataxjaniwkhitisjayskänti;arskäyätukkhasti,janiw ist'apkänti,janukastijanwalinaklurapxäna,jankusisitäki ukajllisipxäna.

5Tatitunarunakapist'apxam,arupatkhathatt'asirinaka; Jumanakaruñisirinaka,sutixlaykualisnukupktamuka jilanakamaxsapxänwa:“Tatiturjach'añchatäpan,ukampis jupawjumanakankusisiñamatakuñstani, phinq'achasipxarakiniwa”sasa

6Markatjach'aaruist'asi,templotist'asi,Tatitunarupa, uñisirinakaparkutt'ayañapataki

7Janïrususkänaukhawwawachasïna;janïrllakipax purinkipanxa,mächachawawampiwususïna.

8¿Khitisukhamist'pacha?¿Khitisukhamuñjpacha?¿Aka oraqejjmäurutmistjjaspati?¿Janukaxmämarkaxmä kutikiwyurispa?Siónmarkaxususkänaukkhaxa, wawanakaparyuritayna

9¿Nayaxyurïwiparpuriyä,janitwawanïñajataki?Tatitux siwa:“¿Nayastiusuriptayäti,ukatpurakarusjist'antayästi? sasawDiosamaxsaraki

10JumanakaxJerusalénmarkampkusisipxam,jupamp chikakusisipxam,taqikhitinakatixjuparmunapkta ukanaka

11Ukhamatjumanakaxchuchupxañamataki, chuymacht'äwipanchuchupampphuqt'atapxañamataki Ukhamatjumanakaxlechech'allxtasipxañamataki,jach'a jach'akankañapampkusisipxañamataki

12Tatituxakhamsiwa:“Nayaxmäjawiraruñtataw sumankañaxjuparuxjach'araptä,janjudiöpkisukanakan jach'ajach'atukuñapstimäjawiraruñtatawjilxattayä, ukapachawjumanakaxchuchupxäta,lakanakapar apxatatäpxäta,qunqurinakaparusch'allxtatäpxäta”sasa

13Kunjamtïtaykapaxchuymacht'kiukhamarjamawnayax chuymacht'apxäma Jerusalén markan chuymacht'atäpxätawa

14Ukuñjasaxchuymanakamaxkusisipxani, ch'akhanakamasmäquraruñtatawt'ijtxani,Tatitun

amparapaxuywatanakaparuxuñt'ayatäniwa, uñisirinakaparuxcolerasiñapawuñt'atäni.

15Tatituxninaapt'atawjutani,mäthayathayt'irjamaw carronakapampixjutani,colerasiñapxacolerasiñampi, tuqinuqäwipninanakhantayañataki.

16Tatituxninampi,espadapampiwtaqijaqinakar achikt'asini

17Khitinakatixq'umachasipxani,mäquqaqhipäxan huertanakanq'umachasipxani,khuchhiaycha,ajjtaskañapa, ch'uqimanq'asipkaniukanakaxa,mayakiwtukjatäpxani, sasawTatituxsaraki

18Jupanakanluratanakapsa,amuyunakapsayattwa Jupanakastijutapxaniwa,nayanjach'akankañaparuñjiri sasa

19Jupanaktaypinmäseñalucharakï,khitinakatïjupanakat qhispipkiukanakaruxyaqhamarkanakarkhithä,Tarsis,Pul, Lud,arcoapsuñmunirinakaru,Tubal,Javánukanakaru, jayaislanakaruwkhithä,jupanakaxjaniwnayanjach'a jach'atukutaxist'apkiti,janirakiwjach'akankañapas uñjapkitiJupanakastijanjudiöpkisukanakanjachʼa kankañapajjyatiyapjjani”sasa

20JupanakastitaqimarkanakatTatiturwaxt'äwit irpanipxani,caballonakan,carronakampi,mulonakampi, mulonakampi,t'ijtiranimalanakampi,qullanJerusalén qulluxaru,Tatituxsiwa,kunjämtixisraelitanakaxTatitun utaparq'umavasotmäofrendaapanipkiukhama 21Nayastisacerdotenakataki,levitanakatakisjupanakat katuqarakïwa”sasawTatituxsaraki.

22Kunjämtixmachaqalaxpachampi,machaquraqimpi nayanluraskäxa,nayannayraqataxutjaskakiniwa, ukhamarakiwwawanakamasa,sutimasautjaskakini”sasa. 23Mämachaqphajjsityaqhaphajjsitkama,mäsábado urukama,taqejaqenakawnayanayraqatanyupaychañatak jutapjjani”sasa.

24Jupanakastimistunipxani,nayacontrajuchalurapkitu ukanakanjiwatjanchiparuñtasa,laq'unakapaxjaniw jiwkaniti,ninapasjaniwjiwarkaniti.Jupanakastitaqi jaqinakanuñisiñapäpxani