ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ:
Επεμβάσεις στον παραθαλάσσιο οικισμό
Άγιος
Παντελεήμονας, Ηλείας Ιούνιος 2023, Ιωάννινα
Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ—7
ΝΟΤΙΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΙΑ—18
ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΙΑ—26
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ—34
ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ—42
Πανεπιστήμιο
Επιβλέπων
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική
Εργασία
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Ο Άγιος Παντελεήμων ή Άγιος Παντελεήμονας
είναι παραθαλάσσιος οικισμός της Ηλείας στην
Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας. Βρίσκεται στα
βορειοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου στον
κόλπο της Κυλλήνης, και στα νοτιοδυτικά της
λιμνοθάλασσας του Κοτυχίου, ενώ απέχει 5 χλμ
περίπου από τον οικισμό των Λεχαινών
Ως ξεχωριστός οικισμός αναφέρεται επίσημα το
1971 να απογράφεται στον τότε δήμο Λεχαινών
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης εντάσσεται στη
δημοτική κοινότητα Λεχαινών που υπάγεται στη
δημοτική ενότητα Κάστρου - Κυλλήνης του Δήμου
Ανδραβίδας – Κυλλήνης.
Η κολυμβητική ακτή της περιοχής αποτελεί
παράλιο τμήμα ενός ανοιχτού κόλπου, μήκους 37
χλμ με μέσο πλάτος 15 μ και προσανατολισμό
βορειοδυτικό Τόσο η παράκτια ζώνη όσο και ο θαλάσσιος
πυθμένας είναι αμμώδεις, με την παράκτια ζώνη να
είναι σε μεγάλο ποσοστό τροποποιημένη, διότι το
βορειοανατολικό άκρο της ακτής οροθετείται από το
αλιευτικό καταφύγιο του Αγίου Παντελεήμονα, ενώ
στο όριο της παραλίας υπάρχουν διάσπαρτα μόνιμα
αυθαίρετα κτίσματα
Ο οικισμός του Αγίου Παντελεήμονα αποτελεί
παράδειγμα ενός από τους πλέον μόνιμους
αυθαίρετους οικισμούς που δημιουργήθηκαν εντός
των ορίων του αιγιαλού
Η καταπάτηση ξεκίνησε από τις αρχές
της δεκαετίας του 1970 με τον οικισμό να έχει
πλέον σχηματιστεί στην σημερινή μόνιμη μορφή
του την δεκαετία του 1990, και σύμφωνα με την
απογραφή του 2011 έχει πλέον πληθυσμό 37
μόνιμους κατοίκους
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Mark Robinson Architecture Portfolio
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2018—2020Mark Robinson Architecture Portfolio
00.
Φωτογραφίες: Αλυκές Λεχαινών Ημερομηνία: 17.10.2023
2018—2020
2022-2023
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
01.
Υπάρχουσα κατάσταση Αγ Παντ Κλίμακα: 1/2.000
Ακτογραμμή+οριογρμμή+αυθαίρετα
ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΕΣ
Η έλλειψη διαμόρφωσης σωστού αστικού ιστού, η καταπάτηση θεσμικά απαγορευμένων ζωνών περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, η ανυπαρξία δημόσιων υποδομών, η αλόγιστη επέκταση του αστικού ιστού πάνω και παράλληλα με τη φυσική πορεία της θάλασσας, η καταστροφή φυσικών οικοτόπων, όπως οι αμμοθίνες,
και η καταπάτηση του αιγιαλού είναι οι αστοχίες που εντοπίζονται στο συγκεκριμένο παράδειγμα.
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2022-2023
02.
Φωτογραφίες υπάρχουσας κατάστασης Ημερομηνία λήψης: 20.09.2022
copyrights: Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2022-2023
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Στον οικισμό παρατηρούνται κάποια επαναλαμβανόμενα στοιχεία που μαρτυρούν την υφιστάμενη κατάσταση ενός κοινωνικού συνόλου που προσπαθεί να διαμορφώσει μια νέα τάξη εντός της συνολικής αταξίας.
Ο οικισμός δεν διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο και εξυπηρετείται, στο σύνολό του, μέσω ιδιωτικών συστημάτων αποχέτευσης, και δεξαμενών νερού τοποθετημένων σε μεταλλικές βάσεις
Οι ιδιώτες έχουν προσδώσει ονόματα οδών στις αυτοσχέδιες διαδρομές που καταλήγουν στην κάθε κατοικία, ενώ έχουν τοποθετήσει και σημάνσεις
στους δρόμους ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παραθεριστή Σε αντιδιαστολή με την ιδιωτική
πρωτοβουλία του κάθε αυθαιρετούντα για τις απαραίτητες ανέσεις του αυθαίρετου οικήματος, ο οικισμός ηλεκτροδοτείται από τον δήμο, ενώ προσφέρονται και υπηρεσίες οδοκαθαρισμού
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Η διπλωματική εργασία προτείνει τη διατήρηση του
οικισμού ως έχει ως προς τις ιδιωτικές ιδιοκτησίες
και την επέμβαση μόνο στον δημόσιο χώρο της
περιοχής μέσω τριών αναδρομικών επεμβάσεων
αστικού σχεδιασμού:
1. Η πρώτη πρόταση δίνεται με την μορφή ενός
συστήματος επανένταξης της κύριας οδικής
αρτηρίας και της διαμόρφωσης ενός νέου αστικού
ιστού, με την διάνοιξη νέων περασμάτων προς τη
θάλασσα, οι οποίες περνούν μέσα από τον πυκνά
δομημένο οικισμό, και μέσω της δημιουργίας ενός
νέου περιβάλλοντος με δημόσιο και προσβάσιμο
χαρακτήρα
2. Η δεύετρη επέμβαση γίνεται μέσω της
αντιμετώπισης της περιοχής της παραλίας, η οποία
εξαιτίας της καταπάτησης ανά τακτά χρονικά
διαστήματα ισοπεδώνεται σε μια προσπάθεια
καθαρισμού της περιοχής με αποτέλεσμα να
καταστρέφονται οι αμμοθίνες.
3. Και η τρίτη πρόταση αναδεικνύει την ανάπτυξη
ενός νέου σημαντικού δημόσιου χώρου, της πλατεία
της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
03.
Γενικό τοπογραφικό
Master Plan
Κλίμακα: 1/2500
Διπλωματική Εργασία
2022-2023
Στη δυτική πλευρά του οικισμού ο ποδηλατόδρομος
και ο πεζόδρομος της παρέμβασης λειτουργούν
ως ένα επιπλέον όριο μεταξύ της παραλίας και
των αυθαιρέτων δημιουργών τας έτσι μία νέα
οριογραμμή αιγιαλού και δίνοντας την δυνατότητα
να δημιουργηθεί και να εξελιχθεί ένας νέος δημόσιος
χώρος.
Ο πεζόδρομος εξαπλώνεται εντός του οικισμού
γραμμικά και δημιουργεί νέες διόδους με τελικό
προορισμό την παραλία και τις νέες παρεμβάσεις
με τελική κατάληξη τη θάλασσα Σαν επιπλέον
στοιχείο της αστικής ανάπλασης δημιουργούνται
τέσσερεις χώροι στάθμευσης, που εξυπηρετούν σε
δυναμικότητα τις ανάγκες και των κατοίκων αλλά
και των όσων τουριστών και λουομένων θέλουν να
επισκεφθούν τον οικισμό καθώς η πρόσβαση των
αυτοκινήτων περιορίζεται από τη μία πλευρά του
οικισμού και τοποθετείται εκτός της οριογραμμής του
αιγιαλού
Ο αριθμός των χώρων στάθμευσης υπολογίστηκε
με βάση τις εισροές και εκροές επισκεπτών καθ’
όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε συνδυασμό με τους
μόνιμους κατοίκους του οικισμού.
Στο βορειοανατολικό άκρο της ακτής, υπάρχει χώρος
ελλιμενισμού μικρών ιδιωτικών πλεούμενων, το
λιμάνι του Αγίου Παντελεήμονα, το οποίο διαχωρίζει
την ακτή σε δύο μέρη. Βασικό κριτήριο για την
διαμόρφωση της παραλίας είναι οι αμμοθίνες. Η
καταστροφή των αμμοθινών είναι αποτέλεσμα και
της δόμησής επάνω τους, στο νότιο δυτικό τμήμα
του οικισμού, η οποία φτάνει στη θάλασσα, αλλά και
λόγω της ύπαρξης του μικρού λιμανιού
Οι απορρίψεις των μικρών σκαφών που
προσεγγίζουν την παραλία και περιλαμβάνουν
αστικά απόβλητα και απορρίμματα, η πιθανή
διαρροή πετρελαίου από σκάφη με ελλιπή
συντήρηση, και η έλλειψη καθαρισμού και
συντήρησης του αλιευτικού καταφυγίου αποτελούν
καταγεγραμμένες πηγές ρύπανσης, με αποτέλεσμα
νεκρά φύκια να συγκεντρώνονται πλευρικά του
λιμανιού και να παρατηρείται ανάπτυξη άλγης, η
οποία αποτελεί ένδειξη ρύπανσης, στις όχθες της
παραλίας
Η αντιμετώπιση σε αυτό το φαινόμενο των κατοίκων
είναι ο καθαρισμός της παραλίας με τεχνητά
μέσα δηλαδή η απαλλοτρίωση και η ισοπέδωση
της παραλίας από καθετί που βρίσκεται πάνω
καταστρέφοντας με αυτό τον τρόπο ένα πολύ
ευαίσθητο οικοσύστημα.
Ευαγγελία
01.
Project:eroreicietlautdidismoluptae
Client:suntomomagnitat
Date:12.20.20
Architects:momagnitat
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία 2022-2023
Στο σημείο της πρότασης που αφορά στην παραλία στη νοτιοδυτική πλευρά του οικισμού, τοποθετούνται εφτά προβλήτες με αφετηρία το νέο όριο που δημιουργείται μεταξύ του νέου αστικού ιστού και των αυθαιρέτων και έχουν κατάληξη εντός της θάλασσας δίνοντας έτσι την δυνατότητα πρόσβασης χωρίς την καταπάτηση των αμμοθινών καθώς δεν ακολουθούν το ανάγλυφο της ακτής, αλλά υπερυψώνονται
πάνω από την παραλία και τις αμμοθίνες. Επιπλέον στοιχείο της οργάνωσης της παραλίας είναι ένα νέο αναψυκτήριο με λιτή μορφολογία και ικανό μέγεθος. 04.
Παρεμβάσεις αστικού σχεδιασμού: Αναψυκτήριο Προοπτική τομή Κλίμακα: 1/50
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
05.
Τραγάτα
Παρεμβάσεις αστικού σχεδιασμού
Κλίμακα: 1/50
2022-2023
Σε κομβικά σημεία πύκνωσης δραστηριοτήτων του
νέου κανάβου τοποθετούνται “τραγάτες”, δηλαδή
εφήμερες κατασκευές που συνέθεταν την μορφή
της παραθεριστικής κατοικίας στο παρελθόν πριν
αυτή αποκτήσει τη σημερινή μόνιμη μορφή της.
Η παραλία του Αγίου Παντελεήμονα αποτελούσε
πάντοτε μια περιοχή παραθερισμού και αναψυχής
για τους κατοίκους των γύρω χωριών. Η αρχική
εμφάνιση των παραθεριστικών κατοικιών είχε την
μορφή της τραγάτας, μιας υπερυψωμένη ξύλινης
κατασκευής στα χωράφια, ή στις παραλίες για τον
παραθερισμό των ζεστών ημερών
Οι νέες “τραγάτες”,επαναδιατυπώνουν την
προγενέστερη μορφή με μια νέα ανθεκτική δομή και
υλικά που απαντώνται στην περιοχή και εξυπηρετούν
μια περισσότερο μόνιμη κατοίκηση της παραλίας
από τους λουόμενους
Οι νέες αυτές κατασκευές αποτελούν ένα φόρο
τιμής στις τοπικές παραδόσεις καθώς τα υλικά με
τα οποία φτιάχνονται είναι πλήρως ανακυκλώσιμα
και η τεχνική είναι γνωστή στους περισσότερους
ντόπιους. Πρόκειται για μικρές καλύβες που
στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτουργούν ως
ξαπλώστρες και σκίαστρα Η κατασκευή τους γίνεται
από ξύλο, καλάμια και χόρτα. H παραδοσιακή
τραγάτα, έχει τέσσερα πόδια από κορμούς
κυπαρισσιών, κάποια διαγώνια, που συγκρατούν
τα πόδια. Στο επίπεδο του δαπέδου δημιουργείται,
η λεγόμενη, κρεβατίνα, ένα σύνολο από οριζόντια
δοκάρια τα οποία δημιουργούν ένα παχύ στρώμα
από φύλα και καλάμια
Η κατασκευή κλείνεται πλευρικά από τις μπάντες,
ένα στρώμα από κάθετα καλάμια και χόρτα το οποίο
περικλείεται από οριζόντια καλάμια, και αποτελούν
τους τοίχους της κατασκευής
Οι πάσσαλοι και οι μπάντες δένονται με βούρλα
τα οποία έχουν περάσει από άρνισμα, ενώ η
σκεπή αποτελείται από ένα συμπαγές στρώμα από
καλάμια.
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
06.
Βορειοδυτική παραλία Προοπτική τομή Κλίμακα: 1/50
Διπλωματική Εργασία
Στο δεύτερο σκέλος της παραλίας δηλαδή στην βορειοδυτική πλευρά του οικισμού έχει δημιουργηθεί
εξαιτίας της ρύπανσης που αναφέρθηκε μία μικρή λίμνη
μέσα σε έναν βάλτο από φύκια επομένως η παρέμβαση
μεταφέρεται στο ακόμη πιο βόρειο κομμάτι του
οικισμού
Ο νέος πεζόδρομος του αστικού ιστού περνά μέσα από
τον πυκνά δομημένο οικισμό και καταλήγει σε ένα νέο όριο μεταξύ της παραλίας και των αυθαιρέτων, πριν
συνεχίσει την πορεία προς τη θάλασσα μέσω των νέων προβλητών. Αντίστοιχα με την νοτιοδυτική παραλία, τοποθετούνται τραγάτες στα κομβικά σημεία του νέου κανάβου καθώς και ένα surf shop προς εξυπηρέτηση
των αναγκών αλλά και των συνηθειών των κατοίκων όχι μόνο του Αγίου Παντελεήμονα αλλά και των υπόλοιπων
περιοχών που δραστηριοποιούνται έντονα σε αυτό το
άθλημα λόγων των καιρικών συνθηκών της περιοχής
που το ευνοούν
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
07. Surf Shop
Παρεμβάσεις αστικού σχεδιασμού Κλίμακα: 1/50
32
ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ
08.
Προοπτική
Κλίμακα: 1/50
Ευαγγελία
περιμετρικάτηςεκκλησίαςτουΑγίουΠαντελεήμονα όπουδημιουργείταιμίανέαανοιχτήυπαίθριααγορά στηνοποίακαιμεταφέρεταιηπιοβασικήίσως
εκδήλωσηπουσυμβαίνειετησίωςστονοικισμό,το
πανηγύριδηλαδήτουΑγίουΠαντελεήμονα.
Ηαγοράσχηματίζεταιγύρωαπότηνεκκλησία
τουΑγίουΠαντελεήμοναπερικλείονταςτηννέα πλατείαπουφιλοξενείδραστηριότητεςόπωςαυτές
τουπανηγυριού,καιαντίστοιχεςεκδηλώσειςπου αφορούντιςπαραδόσειςκαιτηνκουλτούρατης
περιοχής.Ηκατασκευήαντλείστοιχείααπότηντοπική αρχιτεκτονικήκαιλειτουργείωςεπίτοπλείστονωςάλλο έναόριο.
Τοστέγαστροτηςαγοράςακολουθείένανεφήμερο χαρακτήραμετηντοποθέτησηαποσπώμενων καραβόπανων,ενώτοπλέγματηςκατασκευήςδίνει τηναίσθησητουορίουχωρίςωστόσοναείναιένα
πραγματικόόριο.Ηνέαπλατείακαιαγοράπου δημιουργείταιείναιπροσβάσιμηαπότονέοαστικό
πλέγμαβορειοανατολικάκαικαιβορειοδυτικάτηςνέας αγοράς.Ηπλατείασχηματίζεταιωςένααστικόαντίβαρο απότηνπαραλίακαιωςέναςεπιπλέονισχυρός
δημόσιοςχώροςαπότηνάλληπλευρά.
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
2022-2023
Προοπτική
Κάτοψη
Τομή
Κλίμακα
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
10. Προοπτική τομή δρόμου Βορειοδυτική πλευρά οικισμού Κλίμακα: 1/25
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2018—2020
2022-2023
Mark Robinson Architecture Portfolio
2018—2020Mark Robinson Architecture Portfolio
11.
Mark Robinson Architecture Portfolio
Ευαγγελία
Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2022-2023
12.
Άγιος Παντελεήμονας 1972
copyright: Παναγιώτης Μανιάτης
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Το σύνολο των παρεμβάσεων της διπλωματικής
υπήρξε ένα πείραμα επανάκτησης ενός
καταπατημένου δημόσιου χώρου και μια προσπάθεια
δημιουργίας ενός νέου αστικού πλαισίου που θα
εξυπηρετεί τις
ανάγκες ενός χώρου προσπελάσιμου από
όλους χωρίς να επεμβαίνει στο ήδη υπάρχων
ιδιωτικό μέλος μιας περιοχής, είτε νόμιμου είτε
αυθαίρετου. Η αποταμιευμένη γνώση απο την
μελέτη παραδειγμάτων της ερευνητικής οδήγησε
στον εντοπισμό των παθογενειών του Αγίου
Παντελεήμονα και μέσα απο έναν αναδρομικό αστικό σχεδιασμό το ιδιωτικό διατηρήθηκε και το δημόσιο εξυγιάνθηκε. Με την δημιουργία νέων
υποδομών με απότοκο το συλλογικό καλό και με την ένταξη στον σχεδιασμό για την διατήρηση
ενός τοπικού εύθραυστου οικοσυστήματος ο Άγιος Παντελεήμονας θα μπορούσε να απολέσει την βάση
για την εξυγίανση και άλλων παρόμοιων αυθαίρετων οικισμών
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Mark Robinson Architecture Portfolio
2022-2023
13.
Ημέρα παρουσίασης Ημερομηνία: 22.06.2023
Αρχιτεκτονική Ιωαννίνων
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
2018—2020Mark Robinson Architecture Portfolio
2018—2020
2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Ευαγγελία Παπαδοπούλου Διπλωματική εργασία
έτος 2022-2023
Ευαγγελία Παπαδοπούλου
Διπλωματική Εργασία
Αγ. Ιωάννης Λεχαινά Ηλείας τ.κ. 27053
+30 6974918524 eva.papad.23@gmail.com
Mark Robinson Architecture Portfolio