Uczenie, które odbywa się między słowami ANNA SZAPERT PAULINA CZAPSKA
Czy istnieją sposoby na efektywne rozwijanie umiejętności komunikacyjnych u dzieci i młodzieży uczących się języka angielskiego? Jak inicjować autentyczne sytuacje i okoliczności spotkania się i poznania różnych kultur? Czy kształcenie językowe może współtworzyć mechanizmy budowania społeczeństwa obywatelskiego? Jak skutecznie wplatać elementy treningu międzykulturowego w naukę języka? Jakie warunki umożliwiają uczenie się języka także „między słowami”? Odpowiedzi można poszukać w realizacji udanego projektu1.
J
ęzyk angielski od lat umacnia się na pozycji globalnej lingua franca, a jego biegła znajomość nie stanowi już, jak chociażby na początku lat dziewięćdziesiątych, wyróżnika gwarantującego zatrudnienie, lecz raczej pewne oczywiste minimum umożliwiające rozwój biznesowy, naukowy czy instytucjonalny. Nikogo zatem nie potrzeba specjalnie przekonywać do tego, że angielskiego uczyć się warto, a w globalizującym się świecie właściwie po prostu trzeba ten język znać.
Czuć się sobą w języku obcym
Podejmowane od lat działania w celu opracowania efektywnych metod nauczania języka angielskiego są przedmiotem badań glottodydaktyków, a na pytania o to, co w nauce języka jest najskuteczniejsze, padają kolejne odpowiedzi. Niewątpliwie ostatnia dekada w nauczaniu języka angielskiego w Polsce to zdecydowany zwrot w stronę interaktywności i uwzględniania kontekstu kulturowego. Jak trafnie zauważa Weronika Wilczyńska: „Chodzi o to, żeby student podchodził do języka nie jako do obiektu muzealnego, który trzeba z wielkim szacunkiem studiować, a gdy się go wreszcie zgłębi, to można go tylko odtworzyć tak dobrze, jak to robi rodzimy użytkownik. Chodzi o to, żeby student miał podejście podmiotowe do komunikacji w języku obcym, żeby go to nie traumatyzowało, żeby mógł się czuć sobą...”2. Glottodydaktyka bada dziś nie tylko podejścia i metody nauczania języka czy sposoby przygotowania nauczycieli do pracy, ale coraz częściej zajmuje się także rolą kształcenia językowego w budowaniu mechanizmów rozwoju nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego. Nasuwa się więc pytanie o to, jakie działania w zakresie nauczania języków mogą ten rozwój realnie wspierać? Co robić, by skutecznie kształcić komunikację stricte lingwistyczną i umiejętność precyzyjnego budowania przekazu i jednocześnie pamiętać o podmiotowości uczestników rozmowy i ćwiczyć prawdziwą sztukę dialogu, która realnie wzmacnia poczucie współuczestnictwa w dyskusji. 1 Artykuł powstał w ramach projektu finansowanego przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji: „Szkolenie dla polskich asystentów letnich obozów realizowanych w ramach TEIP Fundacji Kościuszkowskiej”. 2 Wilczyńska, W. (2008), Głos w dyskusji, [w:] Język a komunikacja: Krakowska dyskusja o kształceniu językowym na studiach filologicznych, Kraków, s. 51–61. 99
