7 χρυσοί κανόνες για μηδέν ατυχήματα και υγιή εργασία

Τα ατυχήματα στους χώρους εργασίας και οι επαγγελματικές ασθένειες δεν καθορίζονται από τη μοίρα, ούτε είναι αναπόφευκτα ‒ υπάρχουν πάντα οι αιτίες. Με τη διαμόρφωση μιας ισχυρής νοοτροπίας για πρόληψη, οι αιτίες αυτές μπορούν να εξαλείφονται και να προλαμβάνονται τα εργατικά ατυχήματα, οι σωματικές ή ψυχικές βλάβες και οι επαγγελματικές ασθένειες. Οι ασφαλείς και υγιείς συνθήκες εργασίας δεν αποτελούν μόνο νομική και ηθική υποχρέωση – αποδίδουν και οικονομικά. Οι υγιείς συνθήκες εργασίας συμβάλλουν σε μια υγιή επιχείρηση. Το Vision Zero βασίζεται στην πεποίθηση ότι όλα τα ατυχήματα στην εργασία μπορούν να προληφθούν.

Η στρατηγική Vision Zero, η οποία αναπτύχθηκε από τον Διεθνή Σύνδεσμο Κοινωνικής Ασφάλισης (ISSA) και την Ειδική Επιτροπή Πρόληψης του ISSA, αποτελεί μια μετασχηματιστική προσέγγιση στην πρόληψη που ενσωματώνει τις τρεις διαστάσεις της Ασφάλειας, της Υγείας και της Ευημερίας (ΑΥΕ) σε όλα τα επίπεδα εργασίας. Η έννοια του Vision Zero είναι ευέλικτη και μπορεί να προσαρμοστεί σε συγκεκριμένες ανάγκες και προτεραιότητες σε οποιοδήποτε εργασιακό πλαίσιο.

Η στρατηγική Vision Zero βασίζεται σε επτά «Χρυσούς Κανόνες» που καθοδηγούν τους οργανισμούς στη δημιουργία ασφαλών και υγιών εργασιακών χώρων:

Οι 7 Χρυσοί Κανόνες του Vision Zero

1.         Να αναλάβεις την ηγεσία - Απόδειξε τη δέσμευσή σου

2.         Επισήμανε τους κινδύνους - Έλεγξε τους κινδύνους

3.         Καθόρισε στόχους - Ανάπτυξε προγράμματα

4.         Εξασφάλισε ένα ασφαλές και υγιές σύστημα - Να έχεις καλή οργάνωση

5.         Εξασφάλισε υγεία και ασφάλεια στα μηχανήματα, στον εξοπλισμό και στους χώρους εργασίας

6.         Βελτίωσε τα επαγγελματικά προσόντα - Ανάπτυξε τις ικανότητες

7.         Επένδυσε στους ανθρώπους - Δώσε κίνητρα με τη δική σου συμμετοχή

Η ασφάλεια και η υγεία απαιτούν ηγετική στάση

Η βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας στην επιχείρηση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και αύξηση των δαπανών. Το πιο σημαντικό είναι η διοίκηση να ενεργεί μετά λόγου γνώσεως, να καθοδηγεί με συνέπεια και να δημιουργεί ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ανοικτής επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο της εταιρείας. Η εφαρμογή της στρατηγικής πρόληψης σύμφωνα με το Vision Zero προϋποθέτει την ενεργητική συνεισφορά και συμμετοχή πολλών και διάφορων παραγόντων σε επίπεδο επιχείρησης.

Ο τρόπος ανάπτυξης του «Οδηγού Vision Zero»

Ο ISSA ανέπτυξε ένα πρακτικό εργαλείο διοίκησης με σκοπό τη διαμόρφωση μιας ισχυρής νοοτροπίας υγείας και ασφάλειας και με βάση την ολοκληρωμένη έρευνα για τα πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, πάνω από 1.000 εργοδότες, εκτελεστικά στελέχη, διευθυντές, εμπειρογνώμονες πρόληψης, εκπρόσωποι εργαζομένων και επιθεωρητές εργασίας ρωτήθηκαν σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές. Αποτέλεσμα των διαδικασιών αυτών ήταν ο «Οδηγός Vision Zero».

Τρόπος χρήσης του «Οδηγού Vision Zero»

Κάθε Χρυσός Κανόνας του «Οδηγού Vision Zero» περιέχει μια σύντομη επισκόπηση που ακολουθείται από μια σειρά αρχών και υποστηρίζεται από έναν απλό κατάλογο σημείων. Με τον τρόπο αυτό μπορείτε γρήγορα να υπολογίσετε ποιοι από τους 7 Χρυσούς Κανόνες εφαρμόζονται ήδη στην επιχείρησή σας, τα σημεία όπου υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης ή εκείνα όπου χρειάζονται διορθωτικές δράσεις.

Η χρήση του Οδηγού είναι απλή. Κάθε ένας από τους 7 Χρυσούς Κανόνες εξηγείται με απλά στοιχεία δράσης και εργαλεία για την εφαρμογή του. Κάθε στοιχείο δράσης έχει έναν «δείκτη φαναριού», ώστε να μπορείτε εύκολα να προσδιορίσετε εάν ένας τομέας ευθύνης είναι ήδη καλός, εάν υπάρχει περιθώριο βελτίωσης ή εάν θα πρέπει να εισαγάγετε νέα μέτρα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής. Πρέπει να αξιολογήσετε την εταιρεία ή τον χώρο εργασίας σας για κάθε ένα από τα στοιχεία στις Λίστες Ελέγχου:

O         (πράσινο)        Πλήρης εφαρμογή

O         (κίτρινο)          Περιθώρια βελτίωσης

O         (κόκκινο)         Απαιτούνται ενέργειες

Ο Οδηγός δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2017 και αυτή τη στιγμή διατίθεται στα ελληνικά και σε 17 άλλες γλώσσες (μπορείτε να τον κατεβάσετε από την ιστοσελίδα www.visionzero.global).

Παρακάτω παρουσιάζεται μια επιλογή από τα θέματα που περιλαμβάνονται στις Λίστες Ελέγχου του Οδηγού.

Λίστα Ελέγχου 1: Να αναλάβεις την ηγεσία - απόδειξε τη δέσμευσή σου:

Να είστε ηγέτης - σηκώστε τη σημαία! Η συμπεριφορά σας ως ηγέτης είναι αποφασιστικής σημασίας για την επιτυχία ή την αποτυχία των θεμάτων ασφάλειας και υγείας στην εταιρεία σας.

•          Έχω καταρτίσει και κοινοποιήσει τους στόχους επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας (δήλωση αποστολής, αρχές).

•          Εξασφαλίζω ότι για την ασφάλεια παρέχονται τα κατάλληλα μέσα και ο προϋπολογισμός που χρειάζεται για την υγεία και την ασφάλεια.

Λίστα Ελέγχου 2: Επισήμανε τους κινδύνους - έλεγξε τους κινδύνους:

Η αξιολόγηση κινδύνου είναι το απαραίτητο εργαλείο για έγκαιρη και συστηματική ταυτοποίηση των κινδύνων και την υλοποίηση προληπτικών δράσεων.

•          Οι διευθυντές μου γνωρίζουν ότι οφείλουν να καταρτίζουν τις αξιολογήσεις κινδύνου λαμβάνοντας υπόψη όλους τους πιθανούς κινδύνους.

•          Τα επαγγελματικά ατυχήματα, οι καταχωρήσεις στο ημερολόγιο πρώτων βοηθειών και τα σοβαρά ατυχήματα ερευνώνται προσεκτικά για τον καθορισμό των βασικών αιτιών τους και την υλοποίηση προληπτικών μέτρων.

Λίστα Ελέγχου 3: Καθόρισε στόχους - ανάπτυξε προγράμματα:

Για την επιτυχία στην εργασιακή ασφάλεια και υγεία, χρειάζονται ξεκάθαροι στόχοι και ξεκάθαρα βήματα για την υλοποίησή τους που πρέπει να προβλέπονται σε ένα πρόγραμμα.

•          Η επιχείρησή μας προβλέπει τη δέσμευση στη σημασία της προστασίας της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία.

•          Υιοθετώντας ένα σχέδιο δράσης, καταρτίζω συγκεκριμένες δραστηριότητες, προγράμματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία και επιπλέον μέτρα που θα με βοηθήσουν να πετύχω τους στόχους μου. Διαμορφώνω επίσης και σχετικό χρονοδιάγραμμα.

Λίστα Ελέγχου 4: Εξασφάλισε ένα ασφαλές και υγιές σύστημα - να έχεις καλή οργάνωση:

Η συστηματική οργάνωση της υγείας και ασφάλειας στην επιχείρησή σας είναι καλή ιδέα. Το σύστημα αποδίδει και είναι εύκολο.

•          Έχω περιγράψει και καθορίσει τα καθήκοντα, τις ευθύνες και τις ικανότητες των διευθυντών –και στους τομείς υγείας και ασφάλειας– και οι αναθέσεις καθηκόντων είναι γραπτές.

•          Εξασφαλίζω ότι η αξιολόγηση κινδύνου και οι εργασιακές οδηγίες είναι πάντα επικαιροποιημένες και ότι οι υπάλληλοί μου ενημερώνονται και λαμβάνουν οδηγίες σε τακτική βάση.

Λίστα Ελέγχου 5: Εξασφάλιση ασφάλειας και υγείας στα μηχανήματα, στον εξοπλισμό και στους χώρους εργασίας:

Οι ασφαλείς εγκαταστάσεις παραγωγής, τα ασφαλή μηχανήματα και οι χώροι εργασίας είναι απαραίτητα στοιχεία εργασίας χωρίς ατυχήματα. Πρέπει να εξετάζονται επίσης και οι επιπτώσεις στην υγεία.

•          Κατά τις διαδικασίες αγορών και προμηθειών λαμβάνω υπόψη την αξιολόγηση κινδύνου μου.

•          Εξασφαλίζω ότι οι πληροφορίες που περιέχονται στα εγχειρίδια λειτουργίας που παρέχει ο κατασκευαστής ενσωματώνονται σε άμεσα κατανοητές οδηγίες εργασίας και χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση και την τακτική παροχή οδηγιών στους εργαζόμενους.

Λίστα Ελέγχου 6: Βελτίωσε τα επαγγελματικά προσόντα - ανάπτυξε τις ικανότητες:

Επενδύστε στην κατάρτιση και στις δεξιότητες των εργαζομένων σας και εξασφαλίστε ότι σε κάθε χώρο εργασίας θα υπάρχουν οι απαιτούμενες γνώσεις.

•          Καθορίζω τακτικά τις προδιαγραφές για τα επαγγελματικά προσόντα στους χώρους εργασίας της επιχείρησής μου.

•          Έχω την πεποίθηση ότι η συνεχής επιμόρφωση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υψηλού επιπέδου ασφάλειας και υγείας στην επιχείρηση.

Λίστα Ελέγχου 7: Επένδυσε στους ανθρώπους - δώσε κίνητρα με τη δική σου συμμετοχή:

Δώστε κίνητρα στο προσωπικό σας εμπλέκοντας τους εργαζομένους σας σε όλα τα θέματα ασφάλειας και υγείας. Η επένδυση αυτή αποδίδει!

•          Εμπλέκω τους εργαζομένους μου στις αποφάσεις που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία στην επιχείρησή μου. Επαινώ τους εργαζομένους για την ασφαλή συμπεριφορά τους – και παρεμβαίνω άμεσα σε περίπτωση μη ασφαλών συμπεριφορών.

•          Τα προβλήματα αντιμετωπίζονται με ανοικτό τρόπο στην επιχείρησή μου. Όλοι έχουν δικαίωμα και υποχρέωση να πουν «στοπ» σε περίπτωση κινδύνου και μη ασφαλών συνθηκών εργασίας.

Κώστας Μαραγκός

Πολιτικός Μηχανικός

BSc(Eng) MSc DIC CEng MICE

Το πλήρες κείμενο στα ελληνικά: https://visionzero.global/sites/default/files/2019-06/WEB-3176-AISS-VisionZero-BrochureGrec-20190528.pdf