10 ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»
«Εκεί που καίνε τα βιβλία θα καταλήξουν να καίνε και τους ανθρώπους»
«Πηγαίνουμε προς το σπίτι με την καμινάδα. Μυρίζει πολύ άσχημα, ο καπνός βρωμάει»
φράση αυτή του Χάινριχ Χάινε (1820) βρίσκεται γραμμένη στην πλατεία Bebelplatz του Βερολίνου και είναι μια φράση με προφητική χροιά, μιας και ο ποιητής επιβεβαιώθηκε ως προς το πρώτο της μέρος με την καύση των βιβλίων το 1933 στην επιχείρηση «κατά του αντιγερμανικού πνεύματος», όπου πετάχτηκαν στη φωτιά βιβλία συγγραφέων που αντιτάσσονταν στην κοσμοθεωρία των ναζί. Βιβλία λογοτεχνίας, ποίησης και φιλοσοφίας, βιβλία επιστήμης θεωρήθηκαν απαγορευμένα και κάηκαν στην πυρά, έγιναν μια χούφτα στάχτες. Εχει όμως συγχρόνως και διαχρονική ισχύ. Πόσα βιβλία καίγονται ακόμα και σήμερα ή απορρίπτονται, γιατί απλά δεν εμπίπτουν στην κοσμοθεωρία κάποιων; Πόσες απόψεις μπαίνουν στο στόχαστρο και λογοκρίνονται; Το κάψιμο, όμως, των βιβλίων «ήταν απλώς ένα πρελούδιο» καθώς επιβεβαιώθηκε και το δεύτερο σκέλος της φράσης του Χάινε: ακολούθησε το κάψιμο των ανθρώπων. Εκατομμύρια Εβραίοι, Τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι διώχθηκαν και εξοντώθηκαν από το ναζιστικό καθεστώς. Κάποιοι από αυτούς ήταν οι συγγραφείς που είδαν προηγουμένως τα βιβλία τους να καίγονται. Για 12 χρόνια, όσο κράτησε η περίοδος του Ολοκαυτώματος, οι Εβραίοι έχασαν τις περιουσίες τους, συγκεντρώθηκαν σε γκέτο και στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων, αφανίστηκαν από χωριά και πόλεις, θανατώθηκαν με αέρια σε ειδικά σχεδιασμένες αίθουσες, εξαναγκάστηκαν σε εργασία κάτω από άθλιες συνθήκες για να πεθάνουν τελικά από την πείνα ή να εκτελεστούν. Την περίοδο του Ολοκαυτώματος δολοφονήθηκαν 6.000.000 Εβραίοι, άντρες, γυναίκες, παιδιά. Μα και σήμερα δεν υπάρχουν άνθρωποι που μπαίνουν στο περιθώριο, απομονώνονται ή και διασύρονται; Ανθρωποι οι οποίοι δεν ταιριάζουν στα ήθη των «πολιτισμένων» κοινωνιών, της ελληνικής κοινωνίας, στην ηθική μας, στις απόψεις μας; «Δεν είναι όμως όλοι οι άνθρωποι παλιάνθρωποι». Η φράση αυτή προέρχεται από έναν σπουδαίο Πολωνοεβραίο γιατρό και παιδαγωγό, υπερασπιστή των παιδιών και των δικαιωμάτων τους, τον Γιάνους Κόρτσακ. Η μεγάλη του αγάπη για τα παιδιά φτάνει στα όρια της αυτοθυσίας. Δεν ιδρύει μόνο ορφανοτροφεία για τα ορφανά Εβραιόπουλα και τα παιδιά του δρόμου, στην Πολωνία του ’20 και του ’30, αλλά τα ακολουθεί όταν το ορφανοτροφείο μεταφέρεται στο γκέτο της Βαρσοβίας.
Η
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
Εικονογράφηση της Joanna Concejo από το παιδικό βιβλίο «Fumée» για το Ολοκαύτωμα, εκδόσεις ΟQO, Pontevede, Ισπανία
8|2|202 2