DUIC Krant NR 334 - 2 oktober

Nederlands oefenen bij Kletsmaatjes: ‘Leuker

P. 15

Vijf jaar groene singel: Utrecht bloeit op rond het water

HUUR DIRECT EEN PREMIUM GARAGEBOX!

De ideale opslagruimte, stalling & werkruimte

Nu te huur in Nieuwegein-Utrecht!

De best beveiligde boxen van Nieuwegein, Utrecht en omstreken

24/7 toegang tot het park en jouw box

Stroom en verlichting in de box

Op zoek naar een veilige en 24/7 toegankelijke opslagruimte voor jouw waardevolle spullen? Zoek je een werkruimte om te klussen of een ruimte waar je met een gerust hart een voertuig of aanhanger kunt stallen? Huur een premium garagebox! Er zijn formaten van 15m2 t/m 24m2 beschikbaar.

Kijkmoment: woensdag 8 oktober van 10:00 tot 12:00 uur

Bezoek een kijkmoment of plan een bezichtiging!

INHOUD

Nieuws

4 DUIC in beeld

Bezetting

7 Singel vijf jaar rond

De gevolgen voor de planten en dieren

Cultuur / Uit

8 Uittips

Elke week de leukste tips

Stad / Leven

13 Utrecht volgens

Vertrekkend directeur De Wilg Nicole de Jonge

15 Utrechtse vrijwilligers Kletsmaatjes

16 Catharijne op een kantelpunt

De redding van Lombok

17 Op pad met Oud Utrecht

Bestaande en verdwenen bioscopen

Sport

19 Puzzel

Zoek de verschillen

De Utrechtse singel is inmiddels alweer vijf jaar ‘rond’. De metamorfose van drukke autoweg naar een langgerekt groen stadspark levert ook voor de natuur iets op. Stadsecoloog Albin Hunia spreekt dan ook over 'een aanwinst van jewelste'. Meer hierover op pagina 7 van deze krant. Verder het verhaal van Nicole de Jonge, vertrekkend directeur van De Wilg, een stichting die mensen ondersteunt met een licht verstandelijke beperking of psychische kwetsbaarheid.

Haar blik op De Wilg en de stad Utrecht is te vinden op pagina 13. In de rubriek Utrechtse vrijwilligers staat dit keer Yolanda centraal. Zij helpt als vrijwilliger bij Kletsmaatjes nieuwkomers met het leren van de Nederlandse taal. Yolanda spreekt over haar vrijwilligerswerk in de stad op pagina 15. De DUIC-redactie

DE VERANDERENDE STAD IN BEELD

DRAKENBURGSTRAAT

Utrecht is constant in beweging. Er wordt gebouwd en gesloopt. Hierdoor ziet de stad er op sommige plekken heel anders uit dan vroeger, terwijl andere straten en pleinen juist al decennia hetzelfde blijven. In deze rubriek laten we dat zien.

Ga naar DUIC.nl voor meer oude en nieuwe foto’s van de stad.

Colofon

Cas Bergsma, Else Marie Vonk, Jasper Witte, Josje Janssen, Nella van Leeuwen, Robert Oosterbroek en Sam Pol

CONTACT REDACTIE redactie@duic.nl 030 7600 226

VRAGEN OVER DISTRIBUTIE? Pierre Schoonhoven via pierre@duic.nl, 030 7600 146

ADVERTEREN

Helling 13, 3523 CB Utrecht, adverteren@duic.nl Dave Vorstenbosch dave@duic.nl 030 7600 146

UITGEVERS

Joris Daalhuisen en Martijn Rademakers

U bent altijd welkom voor een open gesprek.

Bel 0800 - 023 05 50 of ga naar monuta.nl/utrecht.

Ook als u niet of elders verzekerd bent.

DUIC IN BEELD

De politie was korte tijd aanwezig toen pro-Palestinademonstranten het universiteitspand aan de Drift 25 bezetten. Een dag later waren de agenten verdwenen, terwijl de demonstranten rustig voor de ingang zaten en onder meer stickers uitdeelden. Zij hebben tot nu toe nog geen bevel gekregen om te vertrekken. Hoe anders verliep dat vorig jaar: meerdere bezettingen werden toen nog op dezelfde dag beëindigd door

Fotogra e: Bas van Setten

een inval van de mobiele eenheid. Tot diep in de nacht stonden demonstranten tegenover de ME, terwijl achter hen de ontruimde activisten in een bus werden ingeladen. Dit voorjaar wilde de politie een bezetting na twee dagen beëindigen, maar toen bleek het pand al leeg te zijn. Hoe de huidige bezetting zal eindigen, is op het moment van schrijven nog niet bekend. a

Werk aan de weg

We maken Utrechtse straten klaar voor de toekomst: veilig, groen en klaar voor groei

Amsterdamsestraatweg

Westelijke Stadsboulevard

Jutfaseweg

Utrecht groeit snel. Dat vraagt om straten die passen bij een gezonde, veilige en leefbare stad. Daarom maken we meer ruimte voor fietsers en voetgangers, planten we extra groen en vernieuwen we riolen, bruggen en wegen. Zo bereiden we Utrecht voor op de toekomst.

De afgelopen tijd werkten we aan de Amsterdamsestraatweg, Jutfaseweg en Westelijke Stadsboulevard (tussen het 24 Oktoberplein en de Marnixbrug).

De werkzaamheden zijn bijna klaar. Hieronder leest u wat er is veranderd en waarom dat belangrijk is.

Groen maakt de stad koeler, gezonder en beter voorbereid op regen. Op de Amsterdamsestraatweg zijn 2.500 m² extra groen en 116 nieuwe bomen geplant. Ook is 4.400 meter riool vernieuwd, zodat regen- en afvalwater apart worden afgevoerd. Dit helpt bij hevige regen. Op de Westelijke Stadsboulevard vangen wadi’s in de middenberm regenwater op en de Thomas à Kempisweg wordt een park in plaats van een autoweg. Aan de Jutfaseweg zijn 1.865 m² extra groen, 80 geveltuintjes en vier drijftuinen in het kanaal aangelegd. Zo wordt Utrecht fijner en beter voorbereid op het veranderende klimaat.

Werkzaamheden met verkeershinder

In Utrecht werken we aan veilige straten voor iedereen.

De Amsterdamsestraatweg is ingericht als een 30 km/uur straat. Er zijn vijf oversteekplaatsen, brede middenbermen en verkeersdrempels toegevoegd en er is beter zicht in zijstraten. Dit voorkomt ongelukken. Op de Westelijke Stadsboulevard is de snelheid 50 km/uur, met aparte fietspaden en slimme verkeerslichten zodat fietsers en voetgangers makkelijker kunnen oversteken. De Jutfaseweg is nu een fietsstraat, waar auto’s te gast zijn en de snelheid is 30 km/uur. Langzamer rijden is veiliger: er is meer tijd om te remmen en een ongeluk is vaak minder ernstig. Ook wordt het stiller op straat. Zo maken we Utrecht veiliger en prettiger.

Waterlinieweg | 20 t/m 25 oktober 2025. Op de Waterlinieweg worden onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Houd rekening met extra reistijd van enkele minuten.

Rijnlaan en Socrateslaan | Nu t/m 31 oktober 2025. Er wordt gewerkt aan de noordkant van de Socrateslaan. De Rijnlaan is aan de kant van de Socrateslaan, vanaf nummer 251, in beide richtingen afgesloten voor verkeer. Woningen zijn te voet bereikbaar.

J.M. de Muinck Keizerlaan (Zuilen) | 4 t/m 10 november 2025. Er wordt gewerkt aan het asfalt. Auto’s volgen een omleiding over de Einsteindreef en Carnegiedreef.

Alle verkeershinder in de stad vindt u op www.utrecht.nl/verkeershinder

Meer ruimte voor fietsers en voetgangers

We maken meer ruimte voor fietsers en voetgangers. Dat is nodig, want wegen en geparkeerde auto’s nemen veel plek in. Op de Amsterdamsestraatweg zijn bredere fietspaden aangelegd, 155 extra fietsenrekken geplaatst en 45 parkeerplekken weggehaald. Ook op de stoep is er nu meer ruimte voor voetgangers, rolstoelen en kinderwagens. De Westelijke Stadsboulevard heeft nu twee in plaats van vier autorijbanen, waardoor er ruimte is voor een groene middenberm, vrijliggende fietspaden en bredere stoepen. De Jutfaseweg is een onderdeel van de fietsroute naar IJsselstein en heeft brede stoepen en een wandelpad langs het water gekregen. Auto’s blijven welkom in Utrecht, maar we geven voorrang aan lopen, fietsen en openbaar vervoer.

Werkzaamheden zorgen soms voor verkeershinder. Dat is niet altijd te voorkomen, maar u kunt zelf helpen om de overlast te beperken. Denk vooraf na over uw reis. Pak waar mogelijk de fiets of reis buiten de spits. Dan is het vaak rustiger en sneller. Kunt u thuiswerken? Dan vermijdt u de drukte helemaal. Zo houden we samen de stad bereikbaar, ook tijdens werkzaamheden.

Stadsecoloog over vijf jaar rondje singel: ‘Veel mooier dan die bak asfalt van vroeger’

De singel in Utrecht is inmiddels alweer vijf jaar helemaal rond. Na jaren van verkeersdrukte en bouwputten kunnen bootjes weer een rondje om het historische centrum varen. In september vierde de stad het lustrum van de metamorfose van drukke autoweg naar een langgerekt groen stadspark. Maar wat heeft die verandering opgeleverd voor de natuur? DUIC ging op pad met stadsecoloog Albin Hunia.

Tekst: Else Marie Vonk / Fotogra e: Jasper Witte

“Een aanwinst van jewelste”, noemt Albin het nieuwe stuk singel. Op het wandelpad bij de Marga Klompébrug - vernoemd naar de minister die de Utrechtse singel rond 1970 een monumentenstatus gaf en zo voorkwam dat alle grachten gedempt zouden worden - wijst hij direct een weidebeekjuffer aan, een libellesoort. “En de blauwe juffer zie je hier ook vaak. Hiervoor was op deze plek geen dier te vinden.” Albin doelt op de periode voor 2020. Het herstel van de singel, een megaproject, begon pas rond de eeuwwisseling. Ooit diende het water als verdedigingsgracht, ontstaan na het verkrijgen van stadsrechten in 1122. Maar in 1972 werd een deel van de Catharijnesingel gedempt voor de aanleg van de Catharijnebaan: een verdiepte autoweg dwars door de stad. Jarenlang protest van bewoners en initiatieven als 'Utrecht Weer Omsingeld' leidden uiteindelijk tot het besluit om het water terug te brengen. Het herstel nam bijna twintig jaar in beslag.

Geluk bij een ongeluk Toch had de singel er nooit zo uitgezien zonder de ‘historische vergissing’ van de autoweg, vertelt de stadsecoloog. “Doordat we dit gebied helemaal opnieuw mochten inrichten, konden we het in één keer goed doen. Het is nu een heel waardevol stuk natuur, met diverse planten en dieren en brede oevers. Ook is er bijvoorbeeld een vleermuiskelder aangelegd bij het Paardenveld en nestplekken

voor mussen in de Paardenveldbrug. Bij het oude deel van de singel vind je dit nog bijna niet, omdat rekening moet worden gehouden met ‘obstakels’ zoals monumentale bomen of particuliere kades.”

Het verschil tussen het oude en het nieuwe deel zit volgens Albin vooral in de overgang van water naar land. Bij de Sint Martinusbrug, een stukje ‘oude’ singel, wijst hij op een steile kade met ruige begroeiing. “Een egel redt zich daar nog wel, maar planten kunnen er niet wortelen omdat het water te diep is.”

In het nieuwe deel zijn juist fauwe oevers aangelegd, met vooroevers en kokosrollen in het water. “Daar kunnen planten op groeien en ontstaan schuilplekken en voortplantingsgebieden voor dieren als kikkers en vissen. Ook insecten zoals bijen, juffers en zweefvliegen zijn vooral bij de nieuwe singel veel te zien. Ook helpen de oevers en kokosrollen bij het verbeteren van de waterkwaliteit. Een kale bak water waar af en toe alleen een boot doorheen vaart, blijft troebel. Planten hebben juist een waterzuiverende werking.”

Functie voor de mens

Toch voldoet ook de nieuwe singel volgens Albin nog niet aan het ideale plaatje. “Je kunt in een stad geen perfecte natuuroevers maken, bijvoorbeeld met riet dat het water ingroeit. In deze smalle strook moet je fetsen, wandelen, vaarverkeer én natuur combineren. Stadsnatuur is ook voor mensen: om tot

rust te komen, je hond uit te laten, je ft te voelen.”

“Utrecht is al wel gezegend met veel parken, maar er is weinig ruimte in de wijken’’, vervolgt hij. “Daarom werkt een uitgerekt stadspark zo goed: het leefgebied voor plant en dier wordt veel groter, maar ook voor de mens. En het is ook een uithangbord voor Utrecht: dit is veel mooier dan die bak asfalt van vroeger.”

Ook voor het onderwaterleven is een ronde singel volgens Albin cruciaal. “Het leefgebied voor vissen wordt zo veel groter. Meer plekjes om te schuilen of voort te planten zorgt voor meer biodiversiteit en een betere waterkwaliteit. En het is ook gewoon leuk om dieren te zien.”

Een voorbeeld van een nieuwkomer sinds 2020 is de zwemmende ringslang. “Die kan nu via de visdeurbel bij de Weerdsluis de singel in en zich verder verspreiden richting het Krommerijngebied.” Welke soorten vissen precies zijn teruggekeerd, worden tot nu toe vooral in kaart gebracht met de beelden van de Visdeurbel en ook via waarneming.nl, een website waar mensen kunnen aangeven welke dieren zij op welke locatie hebben gezien.”

Té goed gedaan De singel zoals die er nu ligt, is aangelegd met de inzichten van tien jaar geleden. De stadsecoloog ziet kansen voor verbetering. “Ik zou nog meer zachte overgangen tussen water en oever willen. Dat is cruciaal voor bijna alle

soorten, want dat levert veel meer groen op.” Maar Albin benadrukt ook dat stadsnatuur verder gaat dan water en groen alleen. “Het is ook het samenspel tussen gebouwen, planten en dieren. Vroeger zaten huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen tussen loszittende dakpannen. Maar nieuwbouw doen we vaak té goed, waardoor geen diertje er meer tussenkomt. Met neststenen en gaatjes in de muur proberen we dat te herstellen.”

Ondertussen werkt de gemeente alweer aan een nieuw rondje, gebaseerd op het rondje singel. “Het project 'Rondje Stadseiland', een ringpark rond de nieuwe stadswijken zoals Kanaleneiland en de Merwedekanaalzone.” De lessen van de singel worden daar opnieuw toegepast. “In de binnenstad was de speelruimte beperkt. Hopelijk is er daar meer ruimte, al is het wel een uitdaging met het drukbevaren Amsterdam-Rijnkanaal.”

Ondanks de lustrumviering benadrukt Albin dat ook de singel nog steeds niet volledig af is. “Het water maakt wel een rondje, maar het parkrondje voor wandelaars kan nog niet worden gedaan zonder over te steken voorbij Paardenveld. Daar wordt de komende jaren nog hard aan gewerkt.” Maar volgens de stadsecoloog is het absoluut al een “geslaagd project”. a

Rabo Open Stage: Jazz Sessie

o.l.v. Bob Roos

Waar: TivoliVredenbrug

Wanneer: 2 oktober 21.00 uur

Prijs: Gratis

De avond start met een opening door een gerenommeerde jazzmusicus, die samen met een energiek Utrechts combo de toon zet. Daarna krijgt het publiek de kans om in de spotlights te staan tijdens de jazzsessie. Iedereen kan meespelen, of je nu een doorgewinterde muzikant bent of je eerste stappen zet in de jazzwereld.

Maximus Oktoberfest

Waar: Maximus Brouwerij

Wanneer: 4 oktober 18.00 tot 00.00 uur Prijs: 10 euro

Lange tafels, pullen met speciaal Maximus festbier, curryworst, lederhosen & dirndls en een prijs voor de mooiste outft. Die Partyknüller draaien van Rosamunde en Hélene Fischer tot Tim Toupet, Daft Punk en Despacito in het Duits. De eerste 0,5L pul bier is op het huis.

SONGS

Waar: Vogelfrei, Nijverheidsweg 6 Utrecht

Wanneer: 4 oktober 20.00 uur

Prijs:12.50 euro

In samenwerking met culturele broedplaats Vogelfrei presenteert PH7even het nieuwe concept: SONGS. Elke editie van SONGS bestaat uit drie muzikale acts – met wortels in Utrecht – die hun nieuwe en bestaande SONGS in een intieme setting spelen en zingen. De focus ligt op écht luisteren, en de ontmoeting en uitwisseling tussen publiek en maker. Deze editie treden Droomboter, Charley Marie en PH7even op.

Afrovibes

Festival

Schrijfcafé Parnassos

Waar: Parnassos cultuurcentrum

Wanneer: 3 oktober 14.00 tot 17.00 uur

Prijs: 12,50 euro

Het Schrijfcafé is een maandelijkse middag waarin schrijvers elkaar kunnen ontmoeten en kunnen werken aan hun eigen schrijfprojecten zoals een boek, poëzie, essays, of een scriptie en schoolopdrachten. Het programma bestaat uit drie sessies van 50 minuten schrijven.

Waar: Centraal Museum (4 & 5 okt.), Theater Kikker (7 & 8 okt.), Stadsschouwburg Utrecht (9 & 10 okt.)

Wanneer: 4 t/m 10 oktober

Prijs: Prijzen verschillen per voorstelling

Het programma van Afrovibes toont dit jaar werk rondom het thema Legacy | Erfgoed. De makers stellen vragen over hun culturele erfgoed en kijken naar hoe we lessen kunnen leren uit het verleden. Met een jaarlijks festival toont Afrovibes werk van actuele makers en kunstenaars die vanuit een Afrikaans perspectief artistiek vormgeven. Het festival heeft een divers programma met debat, masterclasses, muziek en design.

Queer City Tour

Waar: Volksbuurtmuseum

Wanneer: 6, 7, 9 & 10 oktober Prijs: 7.50 euro

Tijdens het Utrecht Queer Culture Festival kun je deelnemen aan een wandeling door de Utrechtse binnenstad. Al wandelend zie en hoor je over historische gebeurtenissen en bijzondere inwoners van de stad. Je start met een bezoek aan het museum om vervolgens onder begeleiding van een deskundige gids de stad in te gaan. De wandelingen staan in teken van De tentoonstelling Queer Utrecht Stories, een reizende tentoonstelling die je meeneemt door vier eeuwen Utrechtse queer geschiedenis.

Happy Dyslectisch Festival

Waar: Jaarbeurs Supernova Utrecht

Wanneer: 5 oktober 9.00 tot 16.30 uur Prijs: 10 euro

Tijdens de Week van Dyslexie 2025, georganiseerd door de HOI Foundation en Dyslexie Font, vindt Het Happy Dyslectisch Festival plaats. Het enige evenement voor dyslectische kinderen (7-14 jaar) en hun ouders waar ze samen ontdekken waar hun breinen in uitblinken juist omdat ze dyslectisch zijn. Op het festival zijn er creatieve workshops om aan mee te doen, kennissessies voor ouders en verschillende organisaties om fjn te leren te bezoeken.

Nacht van de Utrechtse Geschiedenis

Zaterdag 11 oktober 2025

Dit jaar is het thema van de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis 2025 Natuurlijk. Wat is de rol van de natuur in Utrecht door de jaren en eeuwen heen? Is er nog puur natuur in onze stad? En wat vonden en vinden we in Utrecht eigenlijk natuurlijk? De historische vereniging Oud-Utrecht nodigt je uit voor een ontdekkingstocht op zaterdagavond 11 oktober.

Van minicolleges en rondleidingen tot muziek, workshops en een escape game: na het ophalen van hun polsbandje kunnen deelnemers zelf een keuze maken uit het veelzijdige programma op verschillende historische locaties rond het Domplein en in de Lange Nieuwstraat. Ook zijn er thematische stadswandelingen: gidsen nemen hun groep mee naar groene geheimen in de binnenstad.

Spanning en romantiek

Nederlands meest bekende historicus Maarten van Rossem gaat tijdens zijn lezing in op het thema van de Nacht. Ook Eva Vriend, die dit jaar het essay voor de Maand van de Geschiedenis schreef, is van de partij. Ben je op zoek naar wat spanning? Speel dan de escape game Patient Zero bij Het Utrechts Archief. Liever een romantische avond? Dan is het Museum Catharijneconvent met het mini-college over de liefde in de middeleeuwen een aanrader. DOMunder en Paleis Lofen zijn geopend voor doorlopende, thematische minitours.

Het Utrechts Archief

Interactieve spelshow Naar buiten!

Weet jij hoe Utrecht eruitzag in de negentiende eeuw? En in de twintigste? Tijdens de interactieve spelshow Naar buiten! ontdek je hoe onze kijk op buitenruimte en buitenleven veranderde in de afgelopen eeuwen.

Vroeger vertrok de adel naar buitenplaatsen zoals Kasteel Amerongen, en nu lijkt wonen in de Utrechtse binnenstad steeds meer iets voor grootverdieners. FAAM, een platform voor kunstenaars en onderzoekers, neemt je mee in deze en andere ontwikkelingen. Wonderlijke vondsten en verhalen komen aan bod tijdens de interactieve spelshow. Doe mee en misschien win jij wel de Buitenlevenbokaal!

Muzikale betovering In de Domkerk brengt een koor van meer dan 100 vrouwen een zesstemmige ode aan de natuur. Op deze bijzondere plek vindt traditiegetrouw ook het afsluitende concert plaats. Dit jaar staat rijzende ster LOE. op het podium. Meer jong Utrechts talent, geselecteerd door 3voor12, kun je beluisteren op Domplein 4/5 (voorheen DUMS). Hier wordt geschiedenis geschreven!

Koop je ticket op www.nachtvandeutrechtsegeschiedenis.nl

En natuurlijk…

Maarten van Rossem

Maarten van Rossem, Nederlands bekendste historicus, Utrechter en scherpe duider, werpt in zijn kenmerkende stijl een kritische blik op het thema Natuurlijk. Zelf zegt hij daar het volgende over: “Natuurlijk. Dat is zo’n idioot thema dat een lezing daarover wel een komische uitdaging is!”

Stadsbeiaardier verwelkomt deelnemers Op 11 oktober kunnen deelnemers aan de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis hun polsbandje vanaf 17:30 uur ophalen (het programma start om 19:00 uur). Rond 18:15 uur verwelkomt stadsbeiaardier Malgosia Fiebig de deelnemers met een speciaal concert rond het thema Natuurlijk. Zij bespeelt op 80 meter hoogte de beiaard van de Domtoren die uit liefst 50 klokken bestaat, waarvan er 34 dateren uit de 17e eeuw!

De tijdloze talkshow

Razendsnel bijgepraat worden over allerhande thema’s uit de Utrechtse geschiedenis? Kom dan naar de tijdloze talkshow met interviewer Oscar Kocken (bekend van archeologiepodcast Ik Heb Iets Gevonden). Wie precies aanschuift en hoe laat, is een verrassing. Reken op een onverwachte kijk op bijzondere voorvallen uit de rijke historie van ons stadsie.

Prieel en bos in de binnenstad

Kunsthistoricus en tuinenliefhebber Michiel Plomp neemt je mee in een fascinerend groen verleden. Hij biedt daarmee alvast een voorproefje op zijn boek Utrechtse tuinen, speelhuisjes en lusthoven.

Eva Vriend over haar essay

Eva Vriend schreef dit jaar het essay voor de Maand van de Geschiedenis: De Waterzoon. Daarin onderzoekt ze hoe we ons verhouden tot de natuur aan de hand van de ideeën van Jac. P. Thijsse (oprichter Natuurmonumenten) en zijn zoon Jo Thijsse (waterbouwkundig ingenieur). Tijdens haar lezing laat Eva zien hoe onze verhouding met de natuur steeds verandert.

Stadstours met gids

Met de gidsen van Gilde Utrecht ontdek je al wandelend authentieke, historische groene geheimen.

Zesstemmige ode aan de natuur

The Voices of Bilthoven, een vrouwenkoor voor popmuziek met meer dan 120 leden, brengt een muzikale ode aan de natuur in al haar facetten. Kom luisteren en meezingen in de Domkerk, waar alles nét even mooier klinkt.

Escape game

Een mysterieus virus verspreidt zich razendsnel door Utrecht!

De moderne wetenschap tast in het duister, tot blijkt dat dit virus een eeuw geleden ook al toesloeg. Achterhaal wie als eerste besmet was: Patient Zero. Alleen dan kunnen we de uitbraak stoppen. Maar kies je het verkeerde spoor? Dan loopt niet alleen het onderzoek gevaar, maar raken jullie zelf ook besmet. De klok tikt!

Wat is er natuurlijker dan de liefde?

Conservator middeleeuwen René de Kam vertelt tijdens een mini-college hoe de liefde in de verschillende middeleeuwse bronnen opduikt en wat dat zegt over de samenleving en de mens van toen.

Minitours DOMunder en Paleis Lofen

In DOMunder en Paleis Lofen zijn doorlopend boeiende minitours van twintig minuten.

Flora’s hof

Dwaal met een koptelefoon door deze kleine oase pal naast de Domtoren, waar zich vroeger het bisschoppelijk paleis bevond.

Toekomstmuziek

Jong Utrechts talent speelt toekomstmuziek. De bands zijn geselecteerd door 3voor12 en we verwachten natuurlijk dat zij geschiedenis gaan schrijven!

Horeca

Even uitrusten met een lekker drankje erbij?

Dat kan tijdens de Nacht van de Utrechtse

Geschiedenis op de volgende locaties.

Het Utrechts Archief

Café met live muziek, open van 18:00 tot 23.00 uur

Academiegebouw

De bar is open van 18:00 tot 00:00 uur. In het Academiegebouw betaal je met betaalmunten. Deze zijn te koop bij de info & muntverkoop-balie in het Academiegebouw.

Domcafé

Het café in de Domkerk is open van 19:00 tot 23:00 uur

Museum Catharijneconvent

Het museumcafé is open van 19:00 tot 23:00 uur

De Nacht van de Utrechtse Geschiedenis wordt georganiseerd door de historische vereniging

Oud-Utrecht. Oud-Utrecht wil ‘de kennis en belangstelling bevorderen van de geschiedenis, archeologie en monumentenzorg van stad en omgeving Utrecht en waken over het behoud van het cultureel erfgoed'.

De vereniging is opgericht in 1923 en in de loop der jaren uitgegroeid tot een grote club met zo’n 2500 leden. Voor leden en andere belangstellenden organiseert de vereniging allerlei activiteiten en geeft ze een tijdschrift, een podcast en een jaarboek uit. Ook maakt Oud-Utrecht voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed.

Voor alle Utrechters

Wie aan de geschiedenis van Utrecht denkt, denkt waarschijnlijk eerst aan de Dom, de Middeleeuwse kerken, de grachten met de werven en de historische singels. Natuurlijk zijn we daar trots op. Maar Utrecht is veel meer dan dat. Utrecht is ook het verkeersknooppunt van Nederland, een fabrieksstad, een muziek stad, een winkelstad en heeft van oudsher nauwe relaties met de landbouwgebieden om de stad heen. Oud-Utrecht besteedt dan ook uitgebreid aandacht aan industrieel erfgoed als de Demka fabrieken en fabrieken rond de Vaartse Rijn, de nieuwe en oude uitbreidingswijken van Wittevrouwen en Lombok tot Voordorp en Leidsche Rijn, oude winkelpanden, stations, Tivoli, Vredenburg, het leven in de oude wijken en bijvoorbeeld dat van de hoveniers. Zo wil Oud-Utrecht er zijn voor álle Utrechters.

Activiteiten

Oud-Utrecht organiseert elke tweede vrijdag van de maand een historisch café in Bibliotheek Neude, zes keer per jaar een lezing in het Bartholomeus Gasthuis en jaarlijks een grote lezing in de Pieterskerk. Dit jaar organiseert de vereniging ook wijkentours naar de verschillende Utrechtse wijken. Voor leden is er een grote excursie. Vrijwel alle activiteiten zijn gratis voor leden. Sommige zijn ook opengesteld voor niet-leden.

Publicaties

Elke twee maanden verschijnt het rijk geïllustreerde Tijdschrift Oud-Utrecht, elke twee maanden is er ook een nieuwsbrief met geschiedenisweetjes. Eens per jaar verschijnt er een diepgravend Jaarboek Oud-Utrecht. En heel leuk is de podcast waarin Arjan den Boer regelmatig in gesprek gaat met Utrechters die iets met geschiedenis te maken hebben.

Leden krijgen ook korting op de webshop en op de Nacht van de Utrechtse Geschiedenis.

Meer weten over onze activiteiten en publicaties? Kijk dan op www.oud-utrecht.nl.

Word lid van Oud-Utrecht en krijg de eerste drie maanden cadeau

Wie nu lid wordt, betaalt tot 1 januari 2027 slechts € 45,00 (jongeren tot 26 jaar en U-pashouders € 20,-). Als extra's krijg je dan in 2025 nog twee nummers van het Tijdschrift Oud-Utrecht en het Jaarboek 2025. Met je lidmaatschap steun je het werk van Oud-Utrecht.

Meer is te vinden op www.oud-utrecht.nl

Een kleine greep uit de activiteiten van dit jaar

Utrecht volgens vertrekkend directeur De Wilg Nicole de Jonge

Het grote gebouw van De Wilg in Oost valt op, onder andere door de toren en de gele kozijnen. Nicole de Jonge gaf achttien jaar leiding aan De Wilg, maar nam op 30 september afscheid. Iedereen is welkom bij de stichting, maar in het bijzonder mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) of die psychisch kwetsbaar zijn. We vroegen Nicole waarom ze dit zo’n bijzondere plek vindt.

Hoe voelt het om te stoppen bij De Wilg?

“Ik ging achttien jaar met heel veel plezier naar mijn werk, maar het is tijd om door te gaan. Ik ga voor mezelf werken, maar blijf in het sociale domein. Toen ik bij De Wilg kwam, was het een soort activiteitencentrum. Er kwamen alleen mensen met een verstandelijke beperking. Het team bestond uit zeven mensen en er waren 80 vrijwilligers. Nu werken hier 23 mensen en 200 vrijwilligers. Het is gegroeid en anders geworden.”

Hoe is De Wilg veranderd?

“Het is geen instelling meer, maar een gespecialiseerde welzijnsorganisatie. Wij hebben heel veel verstand van hoe je mensen met een LVB mee laat doen in de maatschappij. Het is vaak de omgeving die ze belemmert: de snelheid van dingen, het taalgebruik, de digitalisering of ingewikkeld openbaar vervoer. Het zijn dingen die simpel lijken, maar dat zijn ze voor hen niet.”

Waar houdt De Wilg zich mee bezig?

“We ondersteunen Utrechters met een licht verstandelijke beperking of psychische kwetsbaarheid. Ze kunnen bijvoorbeeld meedoen aan allerlei activiteiten of vrijwilligerswerk doen. Denk aan koken, schilderen, tekenen, een training doen of koffe drinken in ons café: Café Mint. Bij onze activiteiten en in ons café is iedereen welkom, niet alleen onze doelgroep. Zo praten mensen makkelijker

met elkaar. Daarnaast maken we zoveel mogelijk plekken in de stad toegankelijk, zodat iedereen zich overal thuis voelt.”

Wat vond je zo leuk aan dit werk?

“Wat we hier doen is klein en simpel, maar heeft veel impact. Mensen denken soms te moeilijk en te groot. Dat geldt ook voor activiteiten. Als iemand het leuk vindt om te tekenen, ga dan lekker tekenen. Een deel van de mensen die hier komt heeft allerlei problemen, bijvoorbeeld met huisvesting, geld of verslaving. Hier doen ze iets wat ze zelf willen, hebben ze contact en lol. Dat doet ieder mens goed.”

Wat is een voorbeeld van zo’n plek?

“Mensen met een LVB raken makkelijk in de war. Als iemand in een rolstoel zit, is het duidelijk hoe je diegene kunt helpen. Als iemand voor een deur staat en verward om zich heen kijkt, gaan mensen eerder weg dan dat ze even helpen. Daarom hebben we met de NS en met ProRail het stationsgebied met ervaringsdeskundigen doorgeploegd. Moet ik nou per se door de poortjes als ik naar de overkant van het station wil? Je kunt buitenom lopen, maar dat stond nergens. En waar is de wc? Ook dat stond niet aangegeven.”

Waarom vind je dit een bijzondere plek?

“Het is een fjne plek om te zijn voor iedereen. Er komen hier mensen met een LVB, maar

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

bijvoorbeeld ook ouderen uit de buurt vinden het hier fjn. Bij De Wilg is het leven nog simpel en niet zo snel en digitaal. Hier kan je gezellig een praatje maken. Mensen hier zien en waarderen elkaar. Door er voor elkaar te zijn, zorg je samen dat je het goed hebt.”

Wat mist Utrecht?

“We hebben nog wel te weinig bomen. Overvecht is niet altijd de leukste wijk, maar echt heel mooi groen. Ik zou het ook leuk vinden als er een stadsmuseum komt. Dat verdient Utrecht. Er is zo’n rijke geschiedenis en er zijn zoveel dingen gebeurd, beschreven en bewaard gebleven. Dat vraagt om een stadsmuseum waar alles bij elkaar komt.”

Wat is jouw mooiste herinnering aan Utrecht?

“Alleen maar. Mijn kinderen zijn hier geboren. Ik heb hier ook een keertje bij ZIMIHC een festival in het Wilhelminapark georganiseerd. Dat deed ik samen met Appie Alferink, directeur en oprichter van ZIMIHC. Het was een hell of a job, maar een groot succes. Er was theater, er waren bandjes en heel Utrecht was er. Daarnaast helpen we met De Wilg met de organisatie van de Lichtjestocht, dit jaar voor de tiende keer. Het draait om het verhaal van de geboorte van Christus. En staan dan duizenden waxinelichtjes door de wijk. Overal is een toneelstukje. Daar doen ook mensen van ons aan mee. De Wilg is de herberg met pan-

nenkoeken en glühwein. Dat is altijd zo gezellig en ongedwongen. Het zijn mooie momenten, want net als tijdens dat festival: het maakt niet uit waar je vandaan komt. Het is voor iedereen leuk.”

Wat is je droomhuis in Utrecht?

“Dat is mijn eigen huis op het Ledig Erf. De reuring daar is waarom ik er ben gaan wonen. Het Bockbierfestival is daar begonnen. Het was toen nog maar met één tent. Er gebeurde geen narigheid en het was hartstikke leuk. Nu zijn zulke evenementen helaas allemaal aan banden gelegd. Een festival is verbonden met vrijheid, maar nu sta je in een hok met schermen om je heen. Die schermen moeten weg.”

Utrecht is… “…een hele sociale stad. Mensen doen hier heel veel voor elkaar.” a

De Wilg bestaat ruim 61 jaar en zit in een voormalig schoolgebouw uit 1918. De Wilg begon ooit als naschoolse opvang voor de kinderen van het Bijzonder Lager Onderwijs in de Wilgstraat. Die straat bestaat niet meer, maar De Wilg nog wel. Sinds twee jaar zit ook Café Mint in het gebouw, deels gerund door bijzondere vrijwilligers (mensen die een beetje ondersteuning nodig hebben).

Restaurant Eli: verrassend genieten in Maarssen

Waar: Kaatsbaan 25, Maarssen

Op zoek naar een plek waar culinaire creativiteit en seizoensproducten samenkomen? Bij Eli geniet je van verrassende gerechten met verse ingrediënten, telkens afgestemd op het seizoen. De menukaart wisselt regelmatig, zodat elk bezoek een nieuwe culinaire ervaring biedt. De passie van de chef proef je direct, terwijl het stijlvolle interieur en persoonlijke gastvrijheid de beleving compleet maken. Ook voor een (kerst) borrel of feestelijk etentje ben je van harte welkom bij Eli. Reserveer via www.restauranteli.nl en pro teer bovendien van gratis parkeergelegenheid. www.restauranteli.nl

Restauranttips

Waar: Mariastraat 35, Utrecht

Napolitaanse panuozzo & pizza – Warmte en een vleugje chaos

O’Panuozzo brengt de ziel van Napels naar Utrecht. De broers Domenico en Elio Meschinelli groeiden op tussen de geuren van vers deeg in de Quartieri Spagnoli en wilden dat gevoel van warmte, vrolijkheid en heerlijke chaos hier tot leven brengen. Hun vakmanschap leverde hen een plek op in de “Top 50 in Europe” van de pizzagids 50 Top Pizza. Het deeg wordt dagelijks vers bereid, langzaam gefermenteerd en traditioneel gebakken. Elke panuozzo en pizza eert hun Napolitaanse roots – met een eigentijdse twist. Je wordt ontvangen als famiglia. www.opanuozzopizzeria.com

Al 10 jaar een begrip in Utrecht

Waar: Biltstraat 20 & 23, Utrecht

Concours, viert dit jaar alweer haar 10 jarig bestaan. Met een restaurant en de wine & foodbar aan beide kanten van de Biltstraat is er iedere dag van alles te beleven. Met lunch in het weekend, live muziek op de donderdagen, winemakers diners, seizoensvieringen en proeverijen. Chef Alex Zeelenberg verrast je met een bijzonder menu, samen met gastvrouw Lisa en het team zorgen zij voor een warm welkom. Houd de agenda op de website in de gaten voor hun culinaire programma en speciale diners. www.restaurantconcours.nl/events

Goed doen in het groen

Waar: Laan van Maarschalkerweerd 2, Utrecht

De Moestuin is een sociale onderneming. Een groene plek waar mensen met een kwetsbaarheid op een veilige manier weer mee kunnen draaien in de maatschappij.

Kom je gezellig wat drinken of lunchen, lekker tussen het groen? Binnen in ons Lunchcafé of op ons enorme tuinterras.

Samen onderhouden we de moestuin, oogsten we de groenten, bakken de taarten, beleggen de broodjes en zetten jouw ko e. Alles biologisch en zo veel mogelijk van eigen tuin. www.moestuinutrecht.nl

Dineren

in het groen

Waar: Park Oog in Al 1, Utrecht

Landhuis in de Stad is je tweede huiskamer in het groen van Park Oog in Al. Met een divers en gezellig team staan we dagelijks voor je klaar met ontbijt en lunch. Donderdag- t/m zondag serveren wij diner; een seizoensmenu vol biologische en lokale ingrediënten. Een bewust kleine kaart, zo hebben we aandacht voor elk gerecht en voorkomen we verspilling. Onze kaart wisselt elke maand, met altijd een vega(n), vleesen visgerecht. Kom je proeven? www.landhuisindestad.nl

Hier proef je Utrecht, Stoere luxe aan de Oudegracht

Waar: Oudegracht 139 a/d Werf, Utrecht

Gevestigd in twee historische werfkelders aan de Oudegracht in Utrecht, is Restaurant Broadway een iconische plek midden in de stad, maar toch weg van de drukte. Een avond bij Broadway staat voor stoere luxe, een warme ambiance en dat beetje extra dat een diner onvergetelijk maakt. Broadway is meer dan een restaurant, het is een beleving, reserveer nu een tafeltje en beleef het zelf. www.steaksandribs.nl

CATHARIJNE OP EEN KANTELPUNT

De redding van Lombok

Wie aan Utrecht denkt, ziet al snel de Dom, de Oudegracht en het gebied binnen de singels voor zich. Maar er is een ander deel van de stad dat minstens zo bepalend is voor het beeld van Utrecht: Catharijne. Over Catharijne is nauwelijks iets geschreven. Daar komt nu verandering in. Gerard Aaftink neemt Utrechters mee door Catharijne. Hij doet dat hier via DUIC, maar uitgebreider in het bijzondere boek ‘Catharijne op een kantelpunt’.

In 1970 wordt hard gewerkt aan de bouw van Hoog Catharijne. De Stationsbuurt wordt afgebroken om plaats te maken voor de nieuwbouw. Wijk C is al gesaneerd, dat wil zeggen grotendeels afgebroken. De sanering van de Daalse Buurt is in volle gang. De Catharijne- en Weerdsingel worden gedempt. Bij de Croeselaan worden de contouren van het nieuwe zakencentrum al goed zichtbaar.

De plannen voor Hoog Catharijne knagen ook aan de wijk Lombok. Letterlijk, want voor de aanleg van de Daalsetunnel en het vernieuwde Westplein worden in Lombok hele straten afgebroken. De resten van de oude voorstad Catharijne verdwijnen daarmee. Lombok is een natuurlijke uitloop van de oude binnenstad via hetw Leidseveer maar het raakt rond 1970 steeds geïsoleerder. Lombok is een volksbuurt. Veel gezinnen wonen er al generaties sinds de bouw zo'n 80 jaar geleden. ’Nette’ arbeiders met vaak grote gezinnen, met onderling veel sociale contacten, ‘ons kent ons’. De woningen zijn van slechte kwaliteit. In de loop van de tijd vertrekken veel bewoners naar moderne nieuwbouwwoningen met goede voorzieningen. De vrijgekomen woningen worden als pensions verhuurd aan ’gastarbeiders’, die in slechte omstandigheden moeten wonen. De gemeente wil Lombok saneren. Niet alleen omdat de woningen van slechte kwali-

teit zijn maar ook om de bedrijven in de wijk te laten verhuizen. Chemische bedrijven als de lood- en zinkpletterij Hamburger en de cementfabriek EKU zorgen voor grote vervuiling. Voor hen is geen plaats meer. Ook de ligging ten opzichte van het succesvolle Hoog Catharijne is een argument. Zo dicht tegen het nieuwe kantorencentrum Croeselaan en het station aan is Lombok een ideale plek voor uitbreiding van het zakencentrum. In samenwerking met Bredero, dat Hoog Catharijne ontwikkelt en bouwt, worden plannen gemaakt. Een eerste plan in 1972 bestaat uit het doortrekken van de Croeselaan naar de Vleutense weg en herinrichting van de wijk Lombok. Uitvoering van dat plan zou de sloop van ongeveer 1000 woningen betekenen. Het plan wordt niet doorgezet. In 1976 volgt een tweede plan, zonder verlengde Croeselaan maar wel met grote kantoren. Ook dit plan zou bij uitvoering de sloop van vele honderden woningen betekenen.

Klassieke kroeg, nu mét keuken!

Waar: Breedstraat 4, Utrecht

Café Marktzicht, al sinds 1898 één van de klassieke kroegen van Utrecht, serveert nu ook lunch! De borrelkaart is uitgebreid en we zullen ook dag- en weekhappen serveren. Ook ons menu is klassiek, Marktzicht is wars van trends en hippe concepten. Gewoon simpele gerechten, met kwaliteits ingrediënten voor een betaalbare prijs, daar geloven wij in. Én natuurlijk een ruime keuze aan heerlijke bieren van de tap. Met een groep komen eten? Mail ons voor de mogelijkheden! www.marktzicht030.nl

Bewoners beseffen dat delen van Lombok gesloopt kunnen worden. De woningen zijn weliswaar van slechte kwaliteit maar men is eraan gehecht. De slechte kwaliteit ervan is voor de gemeente het argument om ze te slopen. Bovendien stelt het Rijk fnanciën beschikbaar voor projecten als deze. Bewoners willen de buurt behouden, organiseren zich en verzetten zich fel tegen de sloop van hun wijk.

De bewoners worden bij hun verzet geholpen door veranderende omstandigheden. De markt voor de bouw en verhuur van kantoren is in 1978 ongunstig. Daarnaast verslechtert de relatie tussen gemeente en Bredero omdat de gemeente vanwege de bouw van Hoog Catharijne grote fnanciële verliezen leidt. Mede door de weigering om het kantoorgebouw De Utrecht te handhaven staat Bredero er in de publiciteit slecht voor. Bredero krijgt geen steun meer voor nieuwe plannen. De plannen voor Lombok als kanto-

renwijk gaan niet door. Onder druk van de bewoners wordt een nieuw plan gemaakt. Lombok blijft daarin een woonwijk, bestaande woningen worden gerenoveerd. De fabriek van Hamburger wordt in 1986 gesloopt en gesaneerd, er worden woningen op het terrein gebouwd. De oude houtzaagmolen De Ster is het laatste overblijfsel van het oude Catharijne. De verwaarloosde houtzagerij wordt een industrieel monument met een park en wordt gerestaureerd.

Het verzet van de bewoners van Lombok leidt tot behoud van de volksbuurt. Bij andere volksbuurten in Catharijne, Wijk C en de Daalse Buurt is dat niet gelukt. Dat markeert een verandering in het denken over de inrichting van de stad. De bewoners hebben een plaats afgedwongen in de besluitvorming over de ontwikkeling van wijk en stad, naast investeerders en gemeente. Hun mening telt voortaan mee. a

Oeps… nog geen kerstborrel geregeld?

Waar: Helling 87, Utrecht

Camping Ganspoort is dé plek voor je kerstborrel, maar ook voor elk ander groepsuitje. Van vergaderingen en bedrijfsfeesten tot een op maat gemaakte pubquiz of moordspel: alles kan. Ons team denkt graag mee om er iets bijzonders van te maken. Liever gewoon lekker samen eten en drinken? Ook dat regelen we met plezier. Mail ons via groepen@ ganspoort.nl en je kerstborrel of uitje staat zo gepland. www.campingganspoort.nl

UTRECHTSE VRIJWILLIGERS

Nederlands oefenen bij Kletsmaatjes: ‘Leuker dan ik had verwacht’

Als vrijwilliger bij Kletsmaatjes oefen je Nederlands met nieuwkomers. Wekelijks klets je online met jouw maatje. Het is een initiatief van de landelijke stichting Het Begint met Taal, gevestigd in Utrecht. Vrijwilligers zijn hard nodig, want er staan 770 mensen op de wachtlijst.

Vrijwilliger Yolande woont in Utrecht en haar kletsmaatje Saja woont in Zeist. Yolande is met pensioen en had een eigen logopediepraktijk. Met haar vrijwilligerswerk wilde ze graag iets toevoegen aan de stad en samenleving. "Ik vind het leuker dan ik had verwacht. Van tevoren vond ik het vooral 'goed om te doen', maar ik heb ook nog eens leuke mensen ontmoet."

“Het gaat heel goed en is iedere keer is het weer leuk”, zegt Saja. “We bespreken veel verschillende onderwerpen. Ik heb van Yolande ook over nieuwe plekken geleerd om met mijn dochtertje heen te gaan, zoals de dierentuin en de kinderboerderij.”

“We oefenen bijvoorbeeld voordat Saja een afspraak heeft bij het consultatiebureau

CROWD FUNDING

met haar dochtertje”, zegt Yolande. “Dan nemen we samen de vragen door die ze daar wil stellen.” Ook voor Saja’s Staatsexamen Nederlands oefenden ze samen. Laatst had ze ook haar rijexamen. Saja: “Het woord bumperkleven kende ik nog niet, maar nu wel.”

7800 koppels Saja’s moedertaal is Arabisch. Dat spreekt ze ook het meest met haar vriendinnen, man en dochtertje. “Vroeger was ik bang om Nederlands te spreken, maar dankzij Yolande gaat het veel beter.” Yolande is trots op haar kletsmaatje. “Je durft nu Nederlands te praten. Dat is het grootste verschil met een half jaar geleden.”

Kletsmaatjes ontstond tijdens de co-

In de rubriek Utrecht Volgens spreken we een bekende of onbekende Utrechter. Vaak met een actuele aanleiding en altijd met een paar standaardvragen over het leven in Utrecht.

ronapandemie, vertelt Lotte Aalberts van Stichting Het Begint met Taal. Het is een (online) aanvulling op de Nederlandse les die nieuwkomers al volgen, legt Lotte uit, bijvoorbeeld bij Utrechtse stichtingen die zich juist richten op fysieke taalcoaching. Na corona bleek dat er zoveel behoefte aan was dat het initiatief doorging. “Er zijn kletsmaatjes door heel het land”, zegt Lotte. “Tot nu toe zijn er 7800 koppels gemaakt, waarvan er op dit moment 500 actief zijn.”

‘Het liep vanzelf’ Saja vindt het fjn dat ze elkaar online spreken. “Dan kunnen we praten als mijn dochtertje slaapt.” Toevallig wonen Yolande en Saja bij elkaar in de buurt, maar dat hoeft

Advertentie

niet. De koppels worden gemaakt op basis van interesses. Ook zijn er tussentijdse evaluaties en is er begeleiding vanuit de stichting, vertelt Lotte. “Ieder koppel heeft een eigen coördinator.” Verder is een koppel in principe na 20 sessies klaar, maar ze mogen langer doorgaan.

Daarnaast krijgen vrijwilligers toegang tot een online omgeving met tips en oefenmateriaal. “Aan het begin heb ik onze gesprekken wel voorbereid, maar het liep al snel vanzelf”, zegt Yolande. “Het feit dat we een klik hebben, maakt het extra leuk om dit vrijwilligerswerk te doen.” a

€40,+/- 288 pagina’s Vanaf

Bestel nu Catharijne op een kantelpunt

Over Catharijne is nauwelijks iets geschreven. De meeste boeken over Utrecht gaan over het gebied binnen de singels. Catharijne, het gebied tussen Vredenburg, de Oudegracht, Wijk C, Hoog Catharijne, het Beurskwartier, de Jaarbeurs en Lombok, komt daarin vaak alleen zijdelings aan bod.

“Een verhaal dat verteld moet worden”.

Terwijl dit deel van de stad zich in rap tempo ontwikkelde van buitengebied tot het moderne centrum dat het nu is. De hoogste tijd voor een boek over dit dynamische deel van de stad!

‘Catharijne op een kantelpunt’ geeft een andere blik op de stad Utrecht. Het is een “must” voor iedere Utrechter!

Om dit boek in november uit te kunnen geven hebben wij je hulp nodig en daarom zetten wij graag Voordekunst in. Met het opgehaalde bedrag kunnen wij de productiekosten betalen. Het boek is 240 x 300 mm, hardcover, met leeslint en heeft +/- 288 pagina’s. Het verhaal van Catharijne wordt verteld aan de hand van veel, vaak onbekende, afbeeldingen.

Over de auteur

Gerard Aaftink (1955) is Utrechtkenner. Al op 15-jarige leeftijd hielp hij bij opgravingen op het Vredenburg, waar de jaarbeursgebouwen waren afgebroken. Hij schrijft artikelen over Utrecht in de DUIC. In het Tijdschrift Oud Utrecht publiceerde hij een artikel over Elisabeth van Huussen en het Leidseveer.

Om dit boek uit te brengen hebben wij jouw hulp nodig.

Bestel alvast een exemplaar via Voordekunst, https://www.voordekunst.nl/projecten/20056-boek-catharijne-op-een-kantelpunt-1 en draag zo bij aan dit prachtige tijdsbeeld Catharijne op een kantelpunt. Nieuwsgierig geworden? Scan de QR-code.

OP PAD MET OUD-UTRECHT

Een wandeling langs bestaande en verdwenen bioscopen

Net als veel 19e eeuwse uitvindingen begon ook de film op de kermis. Het was een ideale plek om de nieuwe attractie uit te proberen. Wie weet zou het aanslaan. We beginnen onze wandeling op het Vredenburg. Daar was weliswaar niet de eerste filmvertoning in Utrecht, maar je kon er op de jaarlijkse kermis in juli vrijwel altijd films zien. Op de kermis van 1897 gebeurde dat voor het eerst en wel in de Cinematographe van kermisreiziger Henri Grünkorn, die ook op de kermis van 1898 en 1899 present zou zijn. In 1899 liet hij een film maken over het uitrukken van de Utrechtse brandweer waarmee hij een enorm succes oogstte.

Luxueuze theaters

Toen na een aantal jaren filmvertoning een succes bleek, kwamen er vaste bioscopen. Op het Vredenburg had Richard Bresser een venduhuis. Op 3 oktober 1908 opende hij in een van zijn zalen de Bioscoop-Salon Vredenburg. Vanaf september 1909 was daar de explicateur Louis Hartlooper actief die volgens het Utrechtsch Dagblad ‘met in de uithoeken der zaal hoorbare stem op onderhoudende wijze de beelden uitlegt.’ Hier werden tot 1974 films vertoond. Vanaf 1936 gebeurde dat in een door architect Gerrit Rietveld ontworpen nieuwe bioscoop. Op de gevel liet hij grote lichtbakken plaatsen met de naam Bioscoop Vreeburg. Nu is in het gebouw, Vredenburg 9-10, een modezaak gevestigd. Aan het Vredenburg werd in 1913 nog een bio-

scoop geopend: de New York Bioscoop, herkenbaar aan een Vrijheidsbeeld op de top van de gevel. Nieuw voor deze bioscoop waren een balkon en een zijloge. In deze bioscoop, waarvan de naam in 1923 werd veranderd in Palace, werden tot 1991 films vertoond, en in de laatste jaren vooral seksfilms. Nu is er op Vredenburg 29 een fietsenwinkel. Aan het Vredenburg stond ook Hotel de l’Europe, eigendom van de succesvolle Utrechtse zakenman Johan de Liefde, die ook uitgever was van Het Utrechtsch Nieuwsblad en eigenaar van apotheek De Liefde in het jugendstil gebouw aan de Voorstraat. In een van de zalen van zijn hotel opende hij in 1912 de Scala Bioscoop, die bereikbaar was via een passage in de Lange Viestraat. Het was een luxueus theater met als nieuwigheden een gordijn dat elektrisch kon worden geopend en verlichting die niet als gebruikelijk ineens uitfloepte, maar langzaam doofde. Als we van het Vredenburg door de Lange Viestraat lopen komen we de ingang van de Scala Bioscoop niet meer tegen. In 1935 is de bioscoop gesloopt bij de bouw van wat toen Galeries Modernes heette en ging de Scala naar Potterstraat 6.

Art deco gebouw Eerst slaan we linksaf naar de Oudegracht. Daar werd in 1913 in een verbouwd grachtenpand de bioscoop Rembrandt geopend. De exploitanten wilden de hoogste kwaliteit leveren en kochten onder meer explicateur Louis Hartlooper weg bij de Bioscoop-Salon

Wil je lid worden van Oud-Utrecht? Kijk dan op oud-utrecht.nl/ lid-worden

De historische vereniging Oud-Utrecht maakt voor DUIC wandelingen door de stad, op zoek naar bijzonder erfgoed. Dit keer wandelen naar aanleiding van het 45ste editie van het Nederlands Film Festival langs een aantal bestaande en verdwenen bioscopen.

Tekst: Herman de Wit / Fotografe: Het Utrechts Archief

Vredenburg. De zaken gingen goed en in 1919 werd een heel nieuw bioscoopgebouw opgetrokken in een fraaie art deco stijl. In 1933 was die stijl al weer uit de mode en werd een nieuw en groter gebouw neergezet in de zakelijke stijl van die tijd met maar liefst 1350 stoelen. Die zaal bleek in de jaren zeventig veel te groot en in 1974 werd de zaal gesplist in één grote en twee kleinere zalen. Ook kreeg de bioscoop de nieuwe voorgevel die nu nog aan de Oudegracht te zien is. Het pand moet anno 2025 echter zo ingrijpend gerenoveerd worden dat dat als bioscoop niet terug te verdienen valt. Naar verwachting sluit Rembrandt in de zomer van 2026 jammer genoeg de deuren.We lopen terug naar de Potterstraat, waar in 1935 de Scala Bioscoop naar toe verhuisde. De bioscoop werd in 1973 uitgebreid met de kleine zaal Select voor de vertoning van kunstzinnige films. Toen er op 5 augustus 1989 plotseling scheuren in de muren ontstonden werd de bioscoop onmiddellijk gesloten. Na herstelwerkzaamheden opende het gebouw weer als discotheek. Nu is er een restaurant gevestigd.

Cinemanifestatie

We wandelen via de Voorstraat naar de City Bioscoop die in 1936 werd geopend na de ingrijpende verbouwing van het zalencomplex De Plompetoren. In 1978 werd ook deze grote bioscoop gesplitst, waarbij op het balkon twee kleinere zalen werden gebouwd. De bioscoop is een rijksmonument dat hoog-

nodig aan een grondige restauratie toe is. We lopen via de Voorstraat, de Neude en de Schoutenstraat naar de Oudegracht, waar op nummer 156 jarenlang de Camera Bioscoop gevestigd was. Begonnen in 1909 als bioscoop Flora, kreeg het in 1950 de naam Camera. In 1956 werd in het naastgelegen pand de bioscoop Studio geopend. Deze bioscopen kregen in de jaren ‘60 en ‘70 grote bekendheid door de Cinemanifestatie, een tweejaarlijks festival waar het beste van de internationale cinema werd gepresenteerd in aanwezigheid van tal van bekende filmmakers, acteurs en actrices. Nu zijn er modezaken gevestigd.

Filmtheater

We wandelen via de Ganzenmarkt en de Telingstraat naar het Slachtstraat Filmtheater, het bioscoopcomplex dat filmmaker en bioscoopexploitant Jos Stelling in 2022 opende in het gebouw waar daarvoor Cultureel Centrum ’t Hoogt was gevestigd. Dat centrum werd in 1973 geopend in een aantal door het Utrechts Monumentenfonds gerestaureerde (deels) middeleeuwse panden en toen een theater, een expositieruimte, een filmhuis, een café en een restaurant omvatte. Later werd het een filmtheater met drie zalen. Dat is het nu weer. En er is een café-restaurant, waar we aan het einde van onze wandeling neerstrijken. a

Een kras op het hart van de beste fietsenbouwer van Nederland!

Dat ons dat nou moet overkomen!

Tijdens het transport van 2500 fietsen is er kleine transportschade ontstaan. Een krasje hier, een krasje daar. Dat doet pijn als je gewend bent 100 procent perfecte elektrische fietsen af te leveren.

‘Wat zeur je nou, ze zijn perfect, ik kan geen krasje vinden,’ zei mijn vrouw. Tja. Ze zijn ook perfect, er is niets mis mee. Zelfde kwaliteit. Zelfde garantie. Zelfde fietsen die twee keer de AD Fietstest hebben gewonnen en door de ANWB tot Beste Koop zijn uitgeroepen.

Maar ik zie vooral die krasjes. Noem het beroepsdeformatie, ik lig er wakker van. Daarom hebben we iets bedacht: Krasjeskorting. Op maar liefst 2500 gloednieuwe elektrische fietsen geven we kortingen tot 40 procent! Hoe meer krasjes, hoe hoger de korting.

We zijn letterlijk met een loep langs alle fietsen gelopen en laten u volledig zien waar die krasjes zitten. Grote kans dat u het niet ziet als we u er niet op hadden gewezen, maar hé, zo doen we geen zaken bij Stella. We leveren u de beste fiets met de beste service zolang u erop fietst. Daar kunt u op vertrouwen.

Hartelijke groet,

Stella Fietsen

SFEERVOL VERGADEREN

OP DE CAMPING

• 4 vergaderruimtes, van 2 tot 60 personen

• Op een unieke locatie in Utrechts nieuwste hotspot Rotsoord

• Altijd goed bereikbaar met trein, bus, boot, ets of auto

• Flexibele catering, van drankjes tot diners

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN. LOCATIE: OUDEGRACHT

AL VANAF € 100,PER DAGDEEL

• Volledig gefaciliteerd met o.a. led-scherm, supersnelle WiFi en whiteboard

• Standaard gratis zwarte ko e, thee en water

• Mooi uitzicht op de Vaartsche Rijn

• 365 dagen per jaar, ook in de avond

DIRECT RESERVEREN?

Dat kan eenvoudig online met het contactformulier op onze website of mail je wensen naar vergaderen@ganspoort.nl

Liever bellen/appen? Pierre is te bereiken via 06-14415656

Kijk voor een indruk van alle zalen en mogelijkheden op