De Lansrodevijver langs de Sint-Annalaan, de eerste in een reeks van vijvers die de gemeente doorkruist, ondergaat binnenkort enkele grondige ingrepen. De vijver, die vandaag vaak vervuild raakt door overstorten uit de riolering, krijgt een volledig nieuw buffersysteem. Zo moet de waterkwaliteit verbeteren en wordt de kans op wateroverlast kleiner. De ingreep maakt deel uit van het landinrichtingsplan voor de Molenbeekvallei. Dat plan, goedgekeurd door de Vlaamse overheid, zet in op klimaatbestendige ingrepen in de hele vallei. De Lansrodevijver wordt daarbij een belangrijke schakel.
Naast de vijver liggen enkele kleine bufferbekkens die tot nu toe het vuile overstortwater moesten tegenhouden. Die zullen samen één groot bekken vormen, omringd door een aarden dijk. Via een speciale constructie wordt het water vertraagd afgevoerd naar de riolering. Enkel bij uitzonderlijk hevige regen kan het nog naar de vijver stromen, waar een zone met waterzuiverende planten wordt aangelegd.
Ook de uitstroomconstructie van de riolering wordt aangepast. De huidige opening aan de oostzijde verdwijnt, omdat die erosie aan de dijk veroorzaakte. In de toekomst stroomt het water weg aan de noordkant, met ook nog de installatie van een vuilrooster. Samen met eerdere ingrepen stroomopwaarts – hogere overstortpeilen en extra vuilfilters – moet dat zorgen voor veel properder water.
Om de werken mogelijk te maken, wordt beplanting gerooid. Op de nieuwe dijken komt gras, met ruimte voor spontane begroeiing. Zo kan de natuur zich geleidelijk herstellen. De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) voorziet nog in boscompensatie in Machelen en Asse. De toegang tot de site wordt verbeterd. De bestaande weg door het bos wordt verbreed tot 4 meter zodat kleine onderhoudsvoertuigen vlot ter plaatse geraken. Grote machines zijn niet wenselijk om de impact op de bosrijke omgeving te beperken.
Met de eigenaar van de vijver is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. De VLM voert de werken uit, de eigenaar stelt de grond kosteloos ter beschikking en de gemeente neemt het beheer op zich. (JS)
uit de gemeente
Zorgen over invulling natuurgebied
Inwoners van de Bosstraat maken zich zorgen over wat de gemeente van plan is met een stuk natuurgebied van zowat 5 ha tussen de Bosstraat en de Eigenbrakelse Steenweg. Drie jaar geleden betaalde de gemeente een kwart miljoen euro voor het terrein dat vroeger dienst deed als stortplaats, maar wel grotendeels ingekleurd is als natuurgebied. Het idee bestaat om de bestemming van dat gebied te wijzigen en tot een ruil te komen met een veld en boomgaard aan de Kwadeplas, die momenteel als woonuitbreidingsgebied staan aangeduid.
Dat ziet het buurtcomité niet zitten. ‘De gemeente heeft de site als natuurgebied gekocht. Behoud het dan ook zo’, zeggen de buren. ‘De voorbije jaren heeft de natuur zich hersteld op de vroegere stortplaats. Fauna en flora kunnen er hun gang gaan. Onlangs zagen we er nog een ree. Allerlei bloemsoorten en riet schieten uit de grond. We vragen dat de gemeente het terrein met rust laat, want het maakt onderdeel uit van een corridor met verschillende groenzones. Die verbinding dreigt te verdwijnen. Als de gemeente er verharding wil realiseren, dan verliezen we open ruimte. Zelf hebben we al verschillende scenario’s uitgewerkt. Maak er een groenblauwe zone van waar dieren en planten alle kansen krijgen en waar er ruimte is voor natuurlijke waterbuffering. Dat is nodig, want wat verderop staat het Winderickxplein regelmatig onder water.’
Burgemeester Pierre Rolin stelt dat er op korte termijn niets met het gebied zal gebeuren. ‘Er is nog niets beslist, er is ook nog geen studie gebeurd. Alles hangt samen met de toekomstige invulling van de site Vastiau-Godeau, waarover nog geen duidelijkheid is’, zegt Rolin. ‘Een bestemmingswissel met een stuk woonuitbreidingsgebied aan de Kwadeplas zou een mogelijkheid kunnen zijn. Waarom niet alles open ruimte laten? Die gronden aan de Kwadeplas hebben een bepaalde waarde. We kunnen die niet zomaar laten vallen. Een ruil kan overigens niet zomaar. Daarvoor is een ruimtelijk uitvoeringsplan nodig. En dat gaat gepaard met een openbaar onderzoek. Iedereen heeft het recht om dan bezwaar in te dienen.’ (JS)
Indoorsport in leegstaande loods
Een van de leegstaande loodsen van de begin vorig jaar failliet verklaarde meubelzaak VastiauGodeau wordt binnenkort omgevormd tot een tijdelijk indoorsportcomplex. De gemeente Sint-Genesius-Rode, sinds kort eigenaar van de site, zal de ruimte voor een periode van 5 jaar verhuren aan 2 privépersonen.
Onder de naam Club VG wil het tweetal in de loods 7 à 8 padelvelden, 2 pickleballterreinen en een multifunctionele ruimte met 2 tot 3 velden voor pickleball en badminton voorzien. De inrichting van een onthaalzone, een vergaderruimte en een cafetaria maakt ook deel uit van het project. Van buitenactiviteiten is er geen sprake. Wel is het de bedoeling om er een sportacademie uit de grond te stampen en stages en schoolactiviteiten te organiseren. Aan de loods zelf zullen geen structurele ingrepen worden uitgevoerd. De binneninrichting is demonteerbaar om alles na het aflopen van de huurovereenkomst weer te kunnen verwijderen.
Het gemeentebestuur is tevreden dat de loods een zinvolle invulling krijgt in afwachting van de uitvoering van het herbestemmingsproject, dat nog concreet vorm moet krijgen. Op de site worden al andere ruimten verhuurd, net om het risico op verloedering, kraken of verwaarlozing tegen te gaan. Met de huurgelden kan de gemeente ook al een deel(tje) van de aankoopsom van de site recupereren.
Tot een paar jaar geleden had het gemeentebestuur nog plannen om zelf te investeren in de bouw van padelvelden, maar het zag daar vanaf gezien de vele privé-initiatieven in de buurt. ‘We zijn zeer blij met deze nieuwe sportinfrastructuur. Er is veel vraag naar padel en pickleball en dit initiatief zal daaraan tegemoet komen’, zegt sportschepen Miguel Delacroix (Lijst Burgemeester). ‘Het is de ideale locatie met een ruime parking en amper huizen in de omgeving. Het sporten zal binnen gebeuren, waardoor de impact en de overlast zeer beperkt zijn.’ (JS)
Telex
• De aanvraag van de NMBS om aan het station een parkeergebouw met 2 verdiepingen en 302 plaatsen te bouwen, heeft van de gemeentelijke omgevingsambtenaar een gunstig advies gekregen. De Vlaamse overheid, die de beslissing in dit dossier moet nemen, had daarom gevraagd. Het schepencollege neemt het advies over, al voegt het er wel enkele voorwaarden aan toe.
• Alle zowat 4.000 verkeersborden in Sint-Genesius-Rode werden in juni en juli grondig gepoetst door een onderhoudsploeg van maatwerkbedrijf 3Wplus . Het werd ook meteen duidelijk welke borden schade hebben opgelopen, onleesbaar zijn geworden of aan vervanging toe zijn.
• In Vlaanderen zijn ruim 5.500 woningen ongeschikt om in te wonen of volledig onbewoonbaar verklaard. In SintGenesius-Rode ging het om slechts 1 woning, zo blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen. Het eerder beperkte aantal huurwoningen in Sint-Genesius-Rode heeft een invloed op dit lage cijfer.
• Sint-Genesius-Rode krijgt van de Vlaamse overheid 14 nieuwe kinderopvangplaatsen voor baby’s en peuters. Het gaat om betaalbare plaatsen met inkomenstarief. Tot midden september konden organisatoren hun aanvraag indienen voor een nieuw opvanginitiatief of voor de uitbreiding van een bestaande opvang. Het lokaal bestuur mag advies geven, al is enkel een negatief advies mogelijk als de organisator weigert samen te werken met het lokaal loket kinderopvang. De eindbeslissing ligt bij het Agentschap Opgroeien.
• Het Taal Aktie Komitee (TAK) heeft in het weekend voor de eerste schooldag in de faciliteitengemeenten verschillende scholen symbolisch op slot gedaan met een hangslot. Daarmee wilden de actievoerders de financiering van het
Franstalig onderwijs in de faciliteitengemeenten aankaarten. In SintGenesius-Rode werden de basisscholen Vredelaan en Notre-Dame geviseerd. Burgemeester Rolin knipte de hangsloten met een tang door, waardoor de schoolpoorten op 1 september gewoon open konden.
• Ook in de scholen in Rode is er kansarmoede, zo blijkt uit de onderwijskansarmoede-indicator (OKI) uit de databank provincies.incijfers.be. In het schooljaar 2023-2024 waren er in de basisscholen 74 leerlingen (5,7 %) met een laagopgeleide moeder. Ook hebben 13,2 % van de gezinnen een lager inkomen, waardoor gezinnen van 172 leerlingen een schooltoelage ontvangen. Net geen driekwart van de leerlingen spreekt thuis geen Nederlands.
• Secundaire scholen kampen geregeld met een lerarentekort. Dat is niet het geval in het Onze-Lieve-Vrouwinstituut. Alle openstaande vacatures raakten tegen het begin van het schooljaar ingevuld.
• Het Repair Café, waar je elke derde zondag van de maand kosteloos defecte of beschadigde spullen kunt laten herstellen, is al enkele jaren gevestigd in de pastorie van De Hoek. Het gebouw moet echter opgefrist worden. De gemeente heeft het licht op groen gezet voor de werken en zal de materiaalkosten op zich nemen.
• Voor de huiswerkklas in lagere school Wauterbos worden vrijwilligers gezocht. De huiswerkklassen vinden op maandag, dinsdag en donderdag plaats na schooltijd, van 15.15 tot 17 uur. Vrijwilligers kunnen kiezen voor 1 tot 3 vaste momenten per week. Als vrijwilliger sta je in voor de begeleiding van een of meerdere kinderen. Een lerarenopleiding is niet nodig. Geïnteresseerden kunnen zich kandidaat stellen via buurtwerker Sarai (sarai.degraef@ocmwrode.be of 0491 96 24 77). (JS)
KUNST in Rode
Artiestenparcours Rodeart
120 kunstenaars tonen hun werk op 38 adressen
Het tweede weekend van oktober is het in Sint-Genesius-Rode al kunst wat de klok slaat.
Het Artiestenparcours verandert de gemeente in een grote openluchtgalerij. ‘Een ideale gelegenheid om mensen te ontmoeten en ervaringen te delen’, vindt medeorganisator Nancy Quadflieg.
Kunstgroep Rodeart, die dit jaar 35 jaar bestaat, pakt dit najaar opnieuw uit met het Artiestenparcours. Op zaterdag 11 en zondag 12 oktober kan je op 38 adressen in de gemeente diverse vormen van kunst van meer dan 120 kunstenaars bewonderen.
Liefst met de fiets
‘Een pak meer dan bij de eerste editie in 2001’, herinnert Nancy Quadflieg zich.
‘Vroeger hielden we het Artiestenparcours slechts één keer om de twee jaar, met het andere jaar een tentoonstelling. Gezien het succes is het intussen een jaarlijks evenement geworden’, vertelt Nancy. ‘Op verschillende locaties verspreid doorheen de gemeente kan je gratis allerlei vormen van kunst bewonderen. Het gaat onder meer om schilderijen, beeldhouwwerken, fotografie, keramiek, borduurwerk, juwelen … noem maar op. Verschillende artiesten, al dan niet aangesloten bij onze vereniging, stellen hun kunstwerken tentoon. Dat kan in hun eigen woning, tuin of atelier
zijn. Zelf doe ik dat al zo’n 20 jaar. Ik stel mijn huis ook open voor andere kunstenaars. Er doen immers mensen mee uit ons omringende gemeenten zoals Waterloo, Ukkel, Beersel, Dworp en Alsemberg. En zij hebben een locatie nodig in de gemeente. Daarnaast zijn er ook Rodenaren die zelf geen kunstenaar zijn maar wel een ruimte ter beschikking stellen.’
vanop een bepaald punt verschillende adressen te voet te bezoeken. Zo krijg je meteen de nodige beweging. Mooi meegenomen, toch?’
Gezellig en laagdrempelig
Onderweg kom je langs meerdere mooie plekjes. ‘We zijn onder meer welkom in het mooie kloostergebouw Onze-Lieve-Vrouw van Gerechtigheid
‘Ik zou graag tot een soort van kunstenaarscollectief komen’
Cultureel centrum Wauterbos doet dienst als startpunt. ‘Daar kan je als bezoeker een catalogus en een kaart krijgen die je moeten helpen om het parcours af te leggen’, legt Nancy uit. ‘Dat is perfect doenbaar met de fiets, en velen doen dat ook op die manier. Je kan ook de auto nemen om dan
aan de rand van het Zoniënwoud. Ook de Kwadeplashoeve, de Boesdaalhoeve, Hoeve Blaret en de bibliotheek Charles Bertin geven het hele weekend onderdak aan de kunstwerken van de deelnemers. Unieke locaties, en bezoekers komen soms van ver.’
Het Artiestenparcours afleggen is helemaal gratis. ‘Kunst is voor iedereen, en we willen dit evenement zo laagdrempelig mogelijk houden. Het is ook gewoon een gezellige bedoening. Het is een prima moment om mensen te ontmoeten, of het nu andere bezoekers of de kunstenaars zelf zijn. Ik doe al vele jaren mee. En verschillende ontmoetingen hebben al tot mooie vriendschappen geleid’, zegt Nancy. ‘Het is mogelijk om kunst te kopen, maar dat is zeker geen verplichting. Gezelligheid staat voorop. Op de meeste plekken kan je een kop thee of koffie krijgen. Demonstraties, optredens, workshops, rondleidingen en initiaties maken dat je je zeker niet zal vervelen.’
Op het programma staan enkele nieuwigheden, zoals de vernissage in cultureel centrum Wauterbos aan de vooravond van het eigenlijke Artiestenparcours. ‘Bij vorige edities hebben we vastgesteld dat de meeste artiesten elkaar nooit ontmoeten tijdens het weekend omdat ze vastzitten op hun locatie. Dat vonden we jammer, en daarom is er op vrijdagavond een tentoonstelling met vernissage. En we maken meteen van de gelegenheid gebruik om die avond ons 35-jarige bestaan te vieren.’
Tweedehands modeshow
Op die openingsavond is er zelfs een heuse modeshow gepland. Het gaat om een samenwerking tussen kunstenaars van R(h)ode Young Art en Vestiaire Solidaire. ‘De jonge kunstenaars hebben van tweedehandskleding echt prachtige dingen kunnen maken. Deze creativiteit en samenwerking kunnen we alleen maar aanmoedigen’, zegt Nancy. ‘We vinden het fijn om vast te stellen dat andere verenigingen en organisaties in
Sint-Genesius-Rode mee het Artiestenparcours vormgeven. Ook Senior Arts Rode vaardigt enkele kunstenaars af. Zij stellen tentoon in dienstencentrum De Boomgaard, waar ze hun atelier hebben.’
Tussen Rodense verenigingen is er rond kunst zeker al de nodige kruisbestuiving, en op dat elan wil Nancy verder gaan. ‘Ik zou graag in Sint-Genesius-Rode tot een soort van kunstenaarscollectief komen met allerlei groeperingen in plaats van de aparte verenigingen zoals ze nu bestaan. Het kan de samenwerking alleen maar ten goede komen. Als we samen onze schouders onder iets zetten, kunnen we meer bereiken’, stelt Nancy. ‘Ik wil ook graag buiten de kunstwereld kijken. Zo leeft het idee om artistieke activiteiten op poten te zetten voor nieuwkomers. De verantwoordelijke van het buurthuis van het OCMW staat daarvoor open. Binnenkort zitten we daarover rond de tafel.’
Jelle Schepers
In het kader van Rodeart nodigt Kunstkring 10x10 iedereen tijdens hetzelfde weekend van harte uit op zijn kunstexpo in de sfeervolle Boesdaalhoeve, waar verbeelding en creativiteit de zolderruimte vullen. Laat je meevoeren door een kleurrijke verzameling werken die het resultaat zijn van experiment, expressie en grenzeloze inspiratie. De opening start, samen met andere deelnemers van het parcours, op vrijdagavond in CC Wauterbos. info: info@kunstkring10x10.be
Artiestenparcours Rode, zaterdag 11 en zondag 12 oktober, telkens van 11 tot 18 uur. Vernissage op vrijdag 10 oktober om 19.30 uur in CC Wauterbos Meer info via www.rodeart.be en de Facebook-pagina Rodeart.
FR
120 artistes exposent leurs œuvres
Le Parcours d’artistes du cercle artistique Rodeart fête cette année son 35e anniversaire et se déroulera les 11 et 12 octobre à Sint-Genesius-Rode. Plus de 120 artistes exposeront leurs œuvres dans 38 lieux différents, allant de la peinture et la sculpture à la photographie, la céramique et la joaillerie. Les visiteurs commenceront leur visite au centre culturel Wauterbos, où ils recevront un catalogue et une carte. Le parcours est gratuit, idéal à faire à pied ou à vélo, et emmène les participants dans des lieux uniques tels que la Boesdaalhoeve et le couvent Notre-Dame de la Justice. Outre l’art, des ateliers, des spectacles et un défilé de mode de vêtements de seconde main sont également au programme. L’objectif est de rendre l’art accessible et convivial, d’encourager la coopération et de rassembler les gens.
verenigingsnieuws
zaterdag 11 oktober 11e spaghettifestijn
Jeugdhuis Animoro
17.00 uur – parochiezaal (Fonteinstraat 38)
Na het succes van vorig jaar is het spaghettifestijn van jeugdhuis Animoro helemaal terug! We zijn toe aan onze 11e editie en na het succes van de vorige editie bieden we naast onze traditionele bolognaise ook pesto, hesp & kaas én mix aan.
info: jeugdhuisanimoro@gmail.com of 0471 55 46 31 (Aaron Wauters)
zaterdag 11 oktober en zondag 12 oktober
Expo
Kunstkring 10x10
van 11 tot 19 uur – GC de Boesdaalhoeve gratis
info: info@kunstkring10x10.be
Lees meer op p. 4-5
Praatcafé dementie
Dementie treft veel mensen, zeker op hogere leeftijd. Ook hun omgeving krijgt met de gevolgen van de ziekte te maken. Daarom is informatie over de aandoening belangrijk. Tijdens een praatcafé over dementie in lokaal dienstencentrum De Boomgaard is in oktober klinische psycholoog Manu Keirse te gast. Keirse is doctor in de geneeskunde en dé autoriteit in België en Nederland als het om verdriet, verlies en de laatste levensfase gaat. Hij schreef ook verscheidene boeken, met name over rouw.
In De Boomgaard zal Manu Keirse het hebben over de rechten van de patiënt die aan dementie lijdt. Dan gaat het bijvoorbeeld ook om het recht op informatie. ‘Angst is vaak het gevolg van een gebrek aan informatie. Uit onderzoek blijkt dat patiënten die zo veel mogelijk informatie krijgen, vaak hoopvoller zijn. En uit ervaring weet ik dat veel mensen zich meer gerustgesteld voelen na het zogenaamde ‘slecht-nieuwsgesprek’ – ze weten dan waar ze aan toe zijn.’
De bedoeling van het praatcafé is dat de aanwezigen na afloop van de voordracht van zo’n uurtje de kans krijgen om bij een drankje na te praten over het onderwerp.
Dit praatcafé wordt georganiseerd door de vormingsorganisatie Mensen & Wetenschap, die zich bezighoudt met wetenschapsdialoog en -communicatie, in samenwerking met Expertisecentrum Dementie MeMo. (MB) maandag 6 oktober • ‘Uw rechten als patiënt’, door Manu Keirse en Mensen & Wetenschap 14.30 uur – lokaal dienstencentrum De Boomgaard • info: janssens_irma@hotmail.com, 0477 34 04 65
Meerdaagse van het Zoniënwoud
Vroeger had je de Dag van het Zoniënwoud, een dag waarop het grote bos in het zuiden van de Rand extra in de kijker stond met boeiende activiteiten. Maar de succesformule is nu vernieuwd, waardoor er voortaan liefst drie Dagen van het Zoniënwoud op de agenda staan.
Die nieuwe formule volgt een bepaalde logica, want het grote woud ligt ook op het grondgebied van onze drie gewesten. Daarom was er op 27 september al de ‘Brusselse’ dag van het Zoniënwoud aan het Rood Klooster. In de lente van 2026 volgt de Waalse dag op het Domaine Régional Solvay in La Hulpe. En op zondag 19 oktober is het tijd voor de Dag van het Zoniënwoud in Vlaanderen. Die heeft plaats in Groenendaal, Tervuren, Jezus-Eik en Hoeilaart.
Wat kan je die dag verwachten? Aan het Bosmuseum Jan Van Ruusbroec in Hoeilaart is er animatie voor het hele gezin, je kan deelnemen aan geleide natuurwandelingen en een exclusief bezoek brengen aan het ecoduct van Groenendaal. Vanuit het centrum van Hoeilaart vertrekt ook een geleide wandeling naar het Bosmuseum. GC de Bosuil in Overijse nodigt dan weer iedereen uit voor de familievoorstelling Kip met Kop en een Repair Café, terwijl er ook in het speelbos in Jezus-Eik animatie is. Ook heel bijzonder is de opendeurdag in de kwekerij van het Arboretum van Tervuren.
Vanuit enkele andere locaties in het gebied van de Brabantse Wouden worden ook fiets- of wandeltochten georganiseerd richting Groenendaal. (MB) zondag 19 oktober • Dag van het Zoniënwoud • info: www.zonienwoud.be/dag-van-het-zonienwoud
donderdag 16 oktober
Bezoek aan de Basiliek van Koekelberg
Femma Rode
van 13.30 tot 15.30 uur – Basiliek van Koekelberg (Basiliekvoorplein 1, Ganshoren)
Als vijfde grootste kerk ter wereld en grootste art-decogebouw ter wereld is de Basiliek van Koekelberg een prachtig art-decomonument, in gebruik voor parochiale en nationale vieringen. Met onze professionele gids bezoeken we de Basiliek in al haar facetten.
prijs: 6 euro (leden), 11 euro (niet-leden) info en inschrijven: groep.femmarode@gmail.com
zondag 9 november
Linkebeekse herfstwandeling
Natuurpunt Rode & Linkebeek van 14 tot 17 uur – ingang Laborelec (Rodestraat 125, Linkebeek)
Het kleine Linkebeekse natuurgebied Den Bocht is in beheer van Natuurpunt Sint-Genesius-Rode en Linkebeek. Conservator Jérôme neemt je mee doorheen dit gebied en licht zijn beheersplannen toe.
Dit is tegelijk een prachtige landschapswandeling in de eerste grotere open ruimte ten zuiden van het Brusselse Gewest. gratis info en inschrijven: renealainmarcelis@gmail.com
INFORMATIE
Rode in de teletijdmachine
Twee cinemazalen zorgden
decennialang voor vertier
In het interbellum kende de filmindustrie een ongeziene bloei, en dat was in SintGenesius-Rode niet anders. Op een steenworp van elkaar openden in de jaren 20 van de vorige eeuw twee bioscopen hun deuren: de Trianon in de Lindestraat en de Roxy iets hogerop in de Terheydestraat. Beide zouden decennialang het culturele leven van de gemeente kleuren.
De Trianon was het geesteskind van Alfons Lovenweent, oud-strijder van de Eerste Wereldoorlog. Samen met zijn echtgenote Julie Wets bouwde hij eigenhandig een bioscoopzaal met maar liefst 400 zitplaatsen. Stuk voor stuk stoelen die Alfons, meubelmaker van beroep, zelf vervaardigde. De naam ‘Trianon’ verwees naar het restaurant in het Ter Kamerenbos waar Julie als dienster had gewerkt. Na verloop van tijd assisteerde zoon Maurice zijn vader in de projectiekamer.
Ook aan het roer van cinemazaal Roxy stond een koppel. Jean-Paul Louckx, decorateur en aannemer, en zijn vrouw JeanneCatherine Danneel hadden al een kruidenierszaak en het populaire Café du Sport. Toen Jean-Paul zijn atelier ombouwde tot bioscoopzaal, was de Roxy geboren. De rode veloursdoeken aan plafond en muren gaven de zaal een warme, luxueuze sfeer. Later namen zoon Robert en zijn vrouw Ermina de uitbating over. Naast de bioscoop bleef het café dé plek om na te praten over de film.
De komst van de geluidsfilm in de jaren 30 gaf beide cinemazalen een boost. In 1934
opende zelfs een derde, zij het kortstondige, bioscoop in het Brouwershuis in de Kerkstraat: Familia. Ondanks klassiekers zoals De Witte hield deze zaal het slechts een jaar vol.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleven de zalen Trianon en Roxy, ondanks de Duitse filmcensuur, echte trekpleisters. De echte gloriejaren volgden in de jaren 50. Met tot zeven vertoningen per week en de introductie van de cinemascope lokten films als Ben Hur en Sissi massaal publiek. Naast films was er in de zalen nog heel wat anders te beleven: goochelaars tijdens de pauze, bonte avonden van oud-strijders en zelfs een optreden van Bobbejaan Schoepen mét paard op het podium van de Trianon. In de Roxy vond dan weer een benefiet plaats ten voordele van de slachtoffers van de mijnramp in Marcinelle in 1956.
De opkomst van de televisie in de jaren 60 betekende het begin van het einde. Grote films zoals West Side Story en Lawrence of Arabia konden de tanende publieksopkomst niet keren. De Roxy sloot de deuren in het voorjaar van 1964. De Trianon volgde na de zomervakantie.
De Trianon werd een opslagplaats voor een meubelfabrikant om nadien omgebouwd te worden tot een privéwoning. De Roxy werd verkocht aan een kolenhandelaar nadat begin jaren 70 het dak was ingestort tijdens een felle nachtstorm. Het projectiemateriaal werd geschonken aan de universiteit ULB in Brussel. (JS)
Elke Genyn en Seppe Hanssens van het OCMW
‘Het
lukt ons om leefloners te activeren’
Het OCMW van Sint-Genesius-Rode lijkt klaar voor de extra werkdruk nu sommige langdurig werklozen weldra zonder uitkering vallen en hopen op een leefloon. Al staat er wel iets tegenover dat leefloon. ‘We verwachten van iedereen een inspanning.’
Het personeel van het OCMW Sint-Genesius-Rode zet zich schrap. Het jaar 2026 belooft immers druk te worden. Verwacht wordt dat een heel aantal langdurig werklozen bij het OCMW zal aankloppen voor een leefloon. Dat heeft te maken met de maatregel van de federale regering om de werkloosheidsuitkeringen in tijd te beperken tot maximaal twee jaar.
‘Mensen die al langer dan 20 jaar zonder werk zitten, verliezen vanaf begin volgend jaar hun uitkering. In maart zijn de mensen die al meer dan acht jaar werkloos zijn, aan de beurt’, verduidelijkt Elke Genyn, al jaar en dag diensthoofd bij het OCMW van Sint-Genesius-Rode.
‘Het is zeker niet zo dat al wie zijn werkloosheidsuitkering verliest automatisch een leefloon in de plaats krijgt. Schattingen geven aan dat ongeveer één op de drie nog recht zal hebben op een leefloon. Bij het leefloon wordt onder meer gekeken naar het inkomen van de partner en het bezit van eigendommen.’
Extra personeel
Wat de impact op het OCMW van Sint-Genesius-Rode precies zal zijn, is koffiedik kijken. ‘Er zal instroom zijn, dat staat vast’, zegt Genyn. ‘Uit cijfers van de Vereniging voor Steden en Gemeenten blijkt dat we na de jaarwisseling twee extra dossiers per maand mogen verwachten, maar dat dat vanaf maart snel zal stijgen naar 15 tot 20 dossiers op
maandbasis. We gaan sowieso ook mensen over de vloer krijgen die niet in aanmerking komen maar wél een aanvraag zullen doen. Ook daar kruipt tijd en werk in. Voor iedere aanvraag moeten wij als OCMW een sociaal onderzoek doen. En binnen de maand moet dat afgerond zijn.’
Om dat extra werk de baas te kunnen, heeft het OCMW al een extra personeelslid aangeworven. ‘We hebben geanticipeerd op wat er ons te wachten staat en hadden al in het voorjaar een vacature opengezet. Vanaf januari is ons team compleet, dus we hebben er alle vertrouwen in. En om eerlijk te zijn, we hebben al voor hetere vuren gestaan en zijn het gewend om in stressvolle
omstandigheden te werken. We hebben de coronapandemie en de energiecrisis gekend. En, niet te vergeten, de toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne. Toen moesten we voor meer dan 100 mensen tegelijk zo’n sociaal onderzoek uitvoeren. Ook dat is ons gelukt.’
Een hele administratieve papiermolen, en dat zou Genyn graag anders zien. ‘Onze maatschappelijk werkers zijn het liefst op het terrein, bij de mensen thuis, om daar het verschil te maken. Administratie hoort er nu eenmaal bij, maar de slinger mag niet doorslaan. Weet je dat voor iedere vijf dossiers er één is waarbij wij als OCMW geld moeten voorschieten omdat vakbonden, ziekenfondsen en de pensioendienst niet kunnen volgen? Zowel financieel als administratief gezien is dat zwaar.’
gemeentediensten
duurzame tewerkstelling begeleid. Dat is een mooi cijfer. Succesverhalen genoeg hier. We hebben mensen zien openbloeien sinds ze werk hebben, net omdat ze daardoor uit hun sociale isolement treden en zich nuttig voelen. Het heeft ook niet altijd met werken te maken. Iemand die vroeger opgesloten leefde in zijn woning en nu door onze ondersteuning de weg heeft gevonden naar een buurthuis en er als vrijwilliger twee uur per week koffie schenkt, dat is toch ook knap. We proberen voor iedereen het verschil te maken.’
Het clichébeeld dat mensen met een leefloon toch vooral profiteurs zijn, klopt volgens Hanssens niet. In SintGenesius-Rode wordt maar hoogstens een paar keer per jaar overgegaan tot het schorsen of schrappen van het leefloon.
‘Niemand kiest ervoor om financieel afhankelijk te zijn van het OCMW’
Geen hangmat
Uit de meest recente cijfers (augustus 2025) blijkt dat in Sint-Genesius-Rode 74 inwoners een leefloon ontvingen. Een blanco cheque is dat allerminst, er staat iets tegenover. Al staan ze er zeker niet alleen voor. Een trajectbegeleider zorgt voor de nodige ondersteuning. ‘Er is niemand die niets doet. We verwachten van iedereen een inspanning’, verzekert Seppe Hanssens, een van de drie trajectbegeleiders binnen het OCMW van Sint-Genesius-Rode, ons.
‘We zetten sterk in op activering. Voor iedere persoon stippelen we een traject uit. Met de cliënt maken we afspraken die in een soort van contract worden gegoten. Zie het als een stappenplan. We zetten altijd in op de snelste weg naar een duurzame betaalde tewerkstelling. Soms is een kortdurende beroepsgerichte opleiding of een taaltraject aangewezen om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De cliënten komen terecht in uiteenlopende sectoren. In de zorg bijvoorbeeld. Een fietsenmaker hebben we ook al gehad. We gaan steevast op zoek naar waar mensen hun talenten liggen en wat ze graag doen. Want het is belangrijk dat ze aan het werk blijven. Op minder dan een jaar tijd hebben we 26 mensen richting
‘Het OCMW wordt niet beschouwd als een hangmat. Niemand kiest ervoor om financieel afhankelijk te zijn van het OCMW. Rondkomen met 1.300 euro per maand (het leefloon van een alleenstaande bedraagt momenteel 1.314,20 euro, red.), daar staat niemand voor te springen. Het is nu eenmaal zo dat de weg naar werk niet voor iedereen gemakkelijk loopt. Aan ons de taak om de drempels te verlagen of weg te werken. Dat kan bijvoorbeeld door mensen te helpen bij de opmaak van hun cv en sollicitatiebrief, al gaat het veel verder dan dat. Je mag ook de randvoorwaarden niet uit het oog verliezen. Als iemand in een krot woont, is dat verhelpen de eerste prioriteit. En hoe is het gesteld met de gezinssituatie? Werk vinden voor een alleenstaande mama die de zorg voor haar kinderen alleen moet dragen, is ook niet vanzelfsprekend. Het einddoel is betaald werk, maar op voorhand willen we de cliënt toch al mee helpen stappen te zetten om daar uiteindelijk te geraken.’
Nood blijft hoog
Wie aan het einde van de trajectbegeleiding een job vindt, verliest logischerwijs zijn leefloon. Toch is het fout om te denken dat het OCMW enkel met een leefloon de meest kwetsbaren kan helpen. ‘We
kunnen nog aanvullende financiële steun geven, volledig betaald door het OCMW en de gemeente’, legt Genyn uit. ‘Zo dragen we deels bij aan de huishuur, de schoolkosten, ziekenhuisfacturen, buitenschoolse activiteiten, de energierekening … We doen dat wel enkel als uit het onderzoek is gebleken dat die bedragen voor een echte oplossing zorgen. Als OCMW zijn we ook erkend als schuldbemiddelingsdienst. Het kan dat we samen met een cliënt een afbetalingsplan opstellen zodat ze niet bedolven geraken onder de schulden.’
Het mag duidelijk zijn dat er heel wat werk op de plank ligt bij het OCMW. En dat zal zo blijven. ‘De wooncrisis is de grootste uitdaging voor de komende jaren’, zegt Genyn. ‘Voor velen is wonen in de Rand onbetaalbaar geworden. Het aanbod aan huurwoningen is beperkt. En er zijn te weinig sociale woningen. Het lokale bestuur doet zeker inspanningen door nauw samen te werken met Woonpunt Zennevallei. Maar de nood blijft hoog.’
Jelle
Schepers
Du pain sur la planche pour le CPAS
Le CPAS de Sint-Genesius-Rode se prépare à un afflux de demandes, car les chômeurs de longue durée perdront leurs allocations à partir de 2026. Seul un tiers d’entre eux auront droit à un revenu d’intégration sociale, mais chaque demande nécessite une enquête sociale. Du personnel supplémentaire a été recruté pour faire face à la charge de travail supplémentaire. Actuellement, 74 habitants perçoivent un revenu d’intégration, toujours lié à un parcours vers l’emploi ou l’intégration sociale. L’activation est au cœur du dispositif : des formations, des parcours linguistiques ou du bénévolat aident les personnes à retrouver des perspectives d’avenir. En moins d’un an, 26 personnes ont trouvé un emploi durable. Le revenu d’intégration sociale n’est pas un « hamac » : la plupart des clients veulent aller de l’avant, même si le logement, la famille et les dettes jouent souvent un rôle important. La crise du logement reste le principal défi à relever.
donderdag 2 oktober
Hallo, atelier! (16+)
Veldboeket maken
WORKSHOP / NEDERLANDS OEFENEN
19 tot 21 uur
GC de Boesdaalhoeve
Ben je graag creatief bezig? En wil je ook je Nederlands oefenen?
Kom naar Hallo, atelier!
Je leert nieuwe woorden én je gaat met een mooie creatie naar huis. In de workshop van oktober maken we een veldboeket. gratis, inschrijven is verplicht
INFORMATIE
nieuws uit het centrum
woensdag 8 oktober
Zie ze zingen!
Zangplezier in de Week van het Nederlands
MUZIEK / NEDERLANDS
OEFENEN
20 uur – GC de Boesdaalhoeve
Hou je van zingen en heb je zin om samen met andere zangliefhebbers een geweldige avond te beleven? Dan ben je van harte welkom bij Zie ze zingen!.
Zangervaring is niet nodig.
Bekende Nederlandstalige liedjes vormen de rode draad van deze gezellige avond. tickets: 12 euro (basis)
zaterdag 4 tot zondag 12 oktober Week van het Nederlands Samen postkaartjes schrijven
Van 4 tot 12 oktober vieren we de Week van het Nederlands. Vzw ‘de Rand’ en al haar gemeenschapscentra doen graag mee. Onze collega Karen Stals (team taalpromotie) vertelt wat er zoal te gebeuren staat!
‘Veel mensen die Nederlands leren, willen graag de taal oefenen of nieuwe mensen leren kennen. En veel Nederlandstaligen willen daarbij helpen. Alleen weten ze elkaar niet altijd goed te vinden’, legt Karen uit. ‘Daarom hebben we postkaartjes gemaakt met ludieke illustraties van Lise Vanlerberghe. Nederlands- en anderstaligen schrijven elkaar een kaartje of geven het persoonlijk af. Zo zetten mensen een eerste stap naar een fijn gesprek. Ook als dat soms een beetje extra tijd vraagt.’
zondag 12 oktober
Film & Fun: Inside Out 2
Ontbijtfilm in de Week van het Nederlands
FILM / NEDERLANDS
OEFENEN
9.30 uur – GC de Boesdaalhoeve Kinderen tussen 6 en 9 jaar zijn welkom voor een gezellige ochtend vol film, fun en taal. We starten met een lekker ontbijt.
Daarna kijken we samen naar Inside Out 2: een warme, grappige film vol emoties die iedereen herkent. Na de film is er een leuke activiteit in het thema van de film.
tickets: 5 euro (inclusief film, ontbijt en workshop)
‘Misschien zijn de kaartjes een aanzet om je nieuwe buren beter te leren kennen. Om meer Nederlands te praten met een collega. Om de vrijwilligers in het buurthuis te bedanken omdat ze tijd maken voor een gesprek. Om een ouder of een leerkracht van de school iets te vragen, om je waardering voor iemand die Nederlands leert te uiten of om samen naar een activiteit te gaan.’
Wie doet mee?
Gemeenten en organisaties in de Vlaamse Rand kunnen de kaartjes gratis bestellen bij vzw ‘de Rand’. ‘Dat deden er ook al heel wat’, vertelt Karen. ‘Gemeentediensten, bibliotheken, gemeenschapscentra, conversatiegroepen, scholen uit het volwassenen- en secundair onderwijs … Ze willen de kaartjes in verschillende activiteiten en contexten inzetten.’
Gemeenten en organisaties buiten de Rand kunnen de kaartjes niet bestellen, maar kunnen de drukbestanden wel opvragen om de kaartjes zelf te laten drukken. Meer informatie over de postkaartjes: nederlandsoefenen@derand.be, www.derand.be/nl/doe-mee-met-de-week-van-het-nederlands Meer informatie over de Week van het Nederlands: www.weekvanhetnederlands.org
vrijdag 17 oktober
De Digidokter
VORMING
13.30 tot 15.30 uur – LDC De Boomgaard (Vergeet-mij-nietjeslaan 8)
Heb je vragen over het gebruik van je computer, tablet of smartphone?
Over zoeken op internet, installeren van apps of werken met de online catalogus van de bibliotheek? Onze Digidokter staat klaar om je te helpen. Je kan gratis langskomen wanneer je wil. Een afspraak maken is niet nodig.
Café Combinne opnieuw van start
Van 4 tot 12 oktober loopt in heel Vlaanderen de Week van het Nederlands. De Boesdaalhoeve heeft dan onder meer het zangevenement Zie ze zingen! op het programma staan op 8 oktober, net als het filmevenement voor kinderen Film & Fun op 12 oktober.
Maar daarnaast is er met Café Combinne ook een activiteit waarmee je elke week je Nederlands kan oefenen en mensen uit je buurt kan leren kennen. Café Combinne is eigenlijk een praatcafé, waar je dus eenvoudige gesprekken in het Nederlands kan voeren zoals je dat op café zou doen.
In Sint-Genesius-Rode is er elke week een Café Combinne in het lokaal dienstencentrum De Boomgaard. Nederlands- en anderstaligen die al voldoende Nederlands spreken, komen er samen om in het Nederlands te praten over gewone dingen in het leven. Het gaat hier dus niet om een les, maar om een gesprek dat alle kanten uit kan gaan. Er is een Nederlandstalige gastheer of gastvrouw, en door de aanwezigheid van Nederlandstaligen kunnen de anderstaligen die Nederlands hebben geleerd nieuwe woorden oppikken en eventueel uitleg vragen.
Deelnemers hoeven niet elke week de hele tijd aanwezig te zijn. Je komt wanneer je wil en je moet je ook niet inschrijven. Nieuwelingen stellen zich natuurlijk altijd even voor, maar daarna kan het net zoals op café gaan over hoe de voorbije week is geweest, over nieuwtjes uit de buurt of over de actualiteit. Koffie, thee en water zijn gratis. (MB) Café Combinne, elke woensdag van 19.30 tot 22.00 uur – LDC De Boomgaard Kan je niet op woensdagavond? Er zijn ook andere locaties: www.cafecombinne.be
Zelf bodylotion maken
Hallo, atelier! is een reeks workshops die GC de Boesdaalhoeve elke maand organiseert voor mensen die niet alleen graag iets nieuws leren en nieuwe mensen ontmoeten, maar die ook hun Nederlands willen oefenen. Elke maand leer je iets nieuws, en elke maand gebruik je dus ook nieuwe woorden die daarbij horen. In november leer je onder begeleiding op een eenvoudige manier bodylotion maken met ingrediënten die je meestal al in huis hebt. Je krijgt ook verschillende recepten mee om zelf verder te experimenteren. De cursus is gratis en gericht op personen vanaf 16 jaar. Je moet je wel inschrijven. (MB) donderdag 6 november Hallo, atelier! - bodylotion maken i.s.m. Avansa Halle-Vilvoorde 19 uur – GC de Boesdaalhoeve
zaterdag 18 oktober
Ateljee Kadee (8 tot 12 jaar) Vilten
WORKSHOP
10 tot 12 uur – GC de Boesdaalhoeve
Creatief bezig zijn met je handen is weer hip! Ben je handig en wil je graag nieuwe technieken leren? Kom naar Ateljee Kadee! Deze maand gaan we vilten. Op voorhand inschrijven is verplicht. tickets: 10 euro
www.deboesdaalhoeve.be • OPENINGSUREN: ma tot do van 13.30 uur tot 17 uur en vr van 9 tot 12.30 uur.
Meer info over : www.deboesdaalhoeve.be/nl/taaliconen
CULTUUR
in de Boesdaalhoeve
Lortcher
‘Dementie betekent twee keer afscheid nemen’
Iemand van wie je houdt zien wegglijden door dementie is hartverscheurend. Bestaat er een remedie om de stukjes van je gebroken hart weer aan elkaar te lijmen? Dimitri Leue, Warre Borgmans en Britt Das doen een poging met het stuk Lortcher waarin zij het verlies van een (groot)vader een plaats proberen te geven.
Wat bracht jou ertoe om enkele jaren geleden Lortcher, het verhaal over een grootvader met dementie, te schrijven?
Dimitri Leue: ‘Mijn grootvader, die ook de vader van Warre is, heeft een superbelangrijke rol in mijn leven gespeeld. Elke middag ging ik mijn boterhammekes bij bompa en bomma opeten. Ook in het weekend bracht ik veel tijd bij hen door. Hij was zo’n vrolijke en inspirerende man. En dan slaat plots die ziekte toe en zie je hem veranderen in een ongelukkige, in zichzelf gekeerde man die een passief leven als een plant gaat leiden.’
‘Na de diagnose van dementie heeft hij nog tien jaar geleefd. Lichamelijk was hij er nog, maar ik herkende hem niet meer. Twee keer hebben wij afscheid van hem moeten nemen. Eerst van zijn sprankelende geest, daarna van zijn uitgebluste lichaam. Een confronterende ervaring voor mij als kleinzoon en voor Warre als zoon. Het zette ons aan het denken: als wij nu eens een stuk brachten over iets dat heel dicht bij ons staat en ons erg raakt? Het is die vraag die mij 25 jaar geleden ertoe aanzette om aan het schrijven te gaan.’
En nu komen jullie met een herwerking. Vanwaar de nood om het stuk in een nieuw kleedje te steken?
‘Ondertussen ben ik 50 geworden. Een mooi moment om twee stukken die mij na aan het hart liggen te herwerken. Ik
deed het met Lodewijk de koningspinguïn en Lortcher. Al tijdens de eerste voorstellingen van Lortcher kwamen we er snel achter dat ons persoonlijke verhaal veel universeler is dan wij dachten. Ook voelden we dat het stuk voor heel veel mensen troostend en louterend werkte.’
‘In de nieuwe versie heb ik een personage bijgeschreven: de kleindochter, gespeeld door Britt Das. Dat gaf mij de kans om het verhaal ook vanuit het perspectief van een kleinkind te brengen. In de oorspronkelijke versie ging het vooral over de belevingswereld van Warre, de zoon. Ook het decor is nieuw. Daarvoor hebben we samengewerkt met Ann Steylaerts. Op een schitterend poëtische manier slaagt zij erin met abstracte beelden de verwarde gedachtegang van personen met dementie te visualiseren. Alsof er puzzelstukjes en verbindingspunten in hun hoofd verdwijnen en het steeds moeilijker voor hen wordt om de werkelijkheid nog te vatten.’
In welke mate denk jij dat een kleinkind een grootouder met dementie anders ervaart dan het kind van die ouder?
‘Is het niet zo dat in de meeste families de ouder voor zijn kinderen strenger is dan de grootouder voor zijn kleinkinderen? Zelf had ik een betere band met mijn grootvader dan Warre met zijn vader. Gek eigenlijk. Maar op een of andere manier blijf je als kind loyaler ten
aanzien van je grootouders dan je ouders. Als je pubert, strandt de bewondering voor je ouders meestal. Bij grootouders gebeurt dat niet. Dat houdt die relatie heel puur.’
In het stuk is jouw grootvader een componist. Was hij dat ook in het werkelijke leven?
‘Hij was een bekende kleermaker in Mortsel. Regelmatig werd ik op straat aangesproken als de kleinzoon van Armand Borgmans. De reden waarom ik hem in het stuk als componist opvoer, is omdat muziek het laatste is wat je als mens met dementie verliest. De muziek neemt je als toeschouwer mee in het levensverhaal van mijn grootvader. Een andere reden is natuurlijk dat ik graag samenwerk met mijn goede vriend en getalenteerde componist Antoon Offeciers.’ (lacht)
Wat deed het met jou om de geest van je grootvader te zien afbrokkelen?
‘Voor mij voelde het alsof ik mijn beste vriend verloor. Niet alleen maakte mij dat heel verdrietig. Er was ook het verwarrende gegeven dat hij er fysiek nog was, maar geestelijk niet. Zeer
pijnlijk was het om te zien hoe zijn spontane, warme glimlach in een grijns veranderd was. Het gaf mij een heel onbeholpen gevoel.’
‘Het deed ook de vraag rijzen: moet je vreugde voelen omdat je grootvader nog leeft, maar jij hem amper nog herkent? Want de sfeermaker, de mens met die warme persoonlijkheid was er niet meer. Toch bleef ik die persoon van vroeger zoeken. Soms zag ik een glimp van wie hij ooit was en dacht ik: daar is
werkt, is om een bezoek aan je dementerende (groot)ouder als een verplichting te zien. Mantelzorgers kunnen beter de mantel der liefde dan de mantel der verplichting dragen. Anders wordt het loodzwaar. En voor alle duidelijkheid, ik ben geen held in mantelzorg. Als het mij gelukt is om naar mijn grootvader te blijven gaan, dan is het omdat wij met de jaren zo’n mooie band met elkaar hadden opgebouwd.’
Hoe kijk jij naar jouw eigen verouderingsproces?
‘Buiten het feit dat ik een leesbril nodig heb en minder snel recupereer na het lopen, gaat het goed. Je wil je vooral aanpassen aan je nieuwe werkelijkheid. Verder vind ik het belangrijk mezelf te omringen met jonge mensen, zoals actrice Britt Das die de rol van de kleindochter speelt. Haar jeugdigheid, idealisme en geloof in een betere wereld zijn ontwapend en werken verjongend.’
Welke gedachte helpt jou om op een gracieuze manier ouder te worden?
‘Leeftijd is een afspraak die mensen bepaald hebben. Je bent echter zo oud als je jezelf voelt. Ik hoop vooral de Peter Pan in mij zo lang mogelijk levendig te houden. Het is het kind in mij dat toelaat om met een bepaalde luchtigheid door dit leven te navigeren. Dat brengt mij terug naar mijn grootvader: hij kon dat zo goed, met speelsheid en humor in het leven staan.’
ie weer. Maar in een bliksemflits was hij weer weg. Lange tijd heeft hij mij Marcel genoemd. Dat was de naam van zijn broer.’
Heb jij nog momenten van verbondenheid met je grootvader in zijn demente jaren gevoeld?
‘Als ik meeging in zijn fantasiewereld, was er nog een bepaalde vorm van connectie. Ik heb geleerd dat het niet werkt om mensen met dementie met de realiteit te confronteren. Wat ook niet
donderdag 23 oktober
Lortcher
Dimitri Leue, Warre Borgmans en Britt Das
THEATER
20.30 uur – GC de Boesdaalhoeve
Deze voorstelling kadert in de Te Gek!? -campagne ‘Geestelijke gezondheid bij oudere volwassenen’
UITVERKOCHT
Groot tekort aan
huisartsen
in de Rand
‘Steeds meer patiënten belanden op de wachtlijst’
Volgens cijfers van het RIZIV stijgt het aantal huisartsen in ons land de laatste tien jaar. Tot daar het goede nieuws. Want ondanks de stijging kan het tekort toch niet worden opgevangen en al zeker niet in de groeiende Vlaamse Rand.
‘De bevolking neemt toe, zeker in de Vlaamse Rand. Maar het aantal huisartsen groeit niet evenredig mee’, zegt professor huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB). ‘Er zijn in ons land in 2023 wel 288 actieve huisartsen bij gekomen, maar om het tekort weg te werken, zouden dat er 500 moeten zijn. De druk op de artsen is hoog, want ze verzorgen ook meer patiënten dan de voorgaande jaren, mede doordat de wachtlijsten bij specialisten steeds langer worden. De bevolking wordt bovendien ook ouder en de pathologie complexer. Consultaties duren daardoor ook langer.’
Groepspraktijken
‘Maar de cijfers zeggen niet alles’, zegt Devroey. ‘Je moet de cijfers goed interpreteren. Heel wat oudere artsen in Overijse zijn gestopt, maar door de 4 groepspraktijken stijgt het aantal nu wel van 17 naar 21. Dat is ook het geval voor Hoeilaart (van 8 naar 10) en Tervuren (van 20 naar 25). Alleen werkt die stijging het tekort hier niet weg. Om een arts die met pensioen gaat en die in een solopraktijk ontzettend veel uren presteerde te vervangen, heb je tot 2 jonge artsen nodig. Een groepspraktijk
kan wel jonge artsen aantrekken, maar die presteren niet zo veel uren als in een solopraktijk. Vroeger was een arts bijna 7 op 7 onbeperkt beschikbaar. Dat zie je niet vaak meer, omdat jonge artsen een goede balans tussen hun werk- en privéleven steeds belangrijker vinden. Daarnaast zit je hier ook met de hoge vastgoedprijzen en de taalbarrière. Die eerste maken het nog lastiger om een eigen praktijk op te richten. In onze streek spreekt minder dan een derde van de patiënten Nederlands. Artsen moeten nu dus verschillende talen beheersen en dat blijkt voor velen toch een obstakel om zich in de Rand te vestigen.’
De faciliteitengemeenten
Opvallend is dat er, volgens de cijfers van het RIZIV (zie tabel) grote verschillen zijn tussen de gemeenten in de Vlaamse Rand. Zo daalde in de periode 2013-2023 het aantal huisartsen fors in Sint-Genesius-Rode (12 naar 9), Wezembeek-Oppem (14 naar 8) en Kraainem (14 naar 11), terwijl de bevolking net toenam. De situatie in alle drie de gemeenten is problematisch. Is het toeval dat dit faciliteitengemeenten zijn? ‘We weten dat de populatie in die gemeenten iets ouder is en dat er
minder groepspraktijken zijn’, zegt Devroey. ‘De vastgoedprijzen zijn er ook nog hoger dan elders in de Rand.’
Patiëntenstop uit noodzaak
Dokter Devroey is sinds 1991 huisarts in Overijse. Samen met zijn echtgenote had hij een duopraktijk, maar in 2016 richtten ze Dokterspraktijk 535 op. ‘Een groepspraktijk heeft als voordeel dat dokters elkaar kunnen afwisselen, zo is er altijd permanentie’, legt Devroey uit. ‘Jonge artsen kunnen zo beter de balans tussen werk en privé bewaken.’ Een van die jonge artsen is Roya Zolfaghari (30). Zij is al twee jaar vaste huisarts in Dokterspraktijk 535. ‘We zijn met een team van vier vaste artsen, een arts in opleiding en een praktijkmedewerker’, vertelt Roya. ‘Hoewel onze praktijk al vrij groot is, merken we dat er steeds meer werk is. Eerst hadden we een beperking op het aantal patiënten, ondertussen is er een patiëntenstop. Het blijft wel moeilijk om nee te zeggen. Maar op een bepaald moment kan je niet anders meer, omdat je anders steeds minder tijd hebt voor de patiënten die je opvolgt als huisarts. Ik blokkeer soms tijdsblokken in mijn agenda om mensen toch te kunnen zien.’
FC
Dirk Devroey
Roya Zolfaghari
Mark Huylebroeck
INFORMATIE
rand-nieuws
Roya legt uit dat mensen die geen huisarts meer vinden in hun eigen gemeente uit noodzaak dan maar opnieuw proberen in een buurgemeente. ‘We merken ook in de wachtpost dat er steeds meer patiënten komen uit Wezembeek-Oppem omdat er een patiëntenstop is. Maar ik merk ook dat er in Sint-Genesius-Rode, waar ik van afkomstig ben, een ernstig tekort is. Ik heb ook in de Zennevallei gewerkt en de wachtpost wordt er overbelast met mensen die geen huisarts vinden. Ze komen ook regelmatig langs voor een medicatievoorschrift, maar dat is natuurlijk niet de bedoeling. De wachtpost is er voor dringende medische vragen. Mensen worden dan boos, wat weer voor extra druk op de schouders van de artsen zorgt.’
Dokter Google
Dokter Mark Huylebroeck (65), ondervoorzitter van Huisartsenvereniging Harno regio Noordrand (150 huisartsen), verhuisde vorig jaar van Wemmel naar een groepspraktijk in Meise. ‘Ik woon in Meise, dus ik werk nu veel dichter bij huis’, zegt Huylebroeck. ‘We merken bij Harno dat jonge artsen er vroegtijdig mee stoppen, omdat de administratieve last te groot wordt en omdat de druk van de patiënten toeneemt. Patiënten worden steeds veelei -
GPs in short supply
sender. Dat heeft onder andere met ‘dokter Google’ te maken. Het internet zorgt ervoor dat mensen al een mening over hun situatie gevormd hebben, terwijl het toch nog steeds de arts is die de juiste diagnose moet stellen; niet het internet. Huisartsenwachtposten worden ook vaker geraadpleegd voor zaken die niet dringend zijn. Het remgeld bedraagt bij ons 6 euro, dus komen mensen zelfs met een insectenbeet of een sneetje, terwijl ze zoiets vroeger zelf thuis behandelden.’
‘Bij Harno proberen we oudere huisartsen te motiveren om toch nog een aantal uren te presteren. Ik word volgend jaar 65 en kan dus met pensioen, maar ik wacht nog even. Ik doe het nog heel graag. Het is wel zo dat in onze regio heel wat huisartsen tussen 55 en 65 jaar oud zijn. Je weet dus dat er tegen 2030 een pensioengolf aan komt. Hoe gaan we al die artsen vervangen? Als een voltijdse arts met pensioen gaat, moet die vaak vervangen worden door 2 jongere artsen, omdat zij een balans zoeken tussen gezin en werk. Steeds meer artsen kiezen er ook voor om zich te specialiseren, waardoor er minder polyvalente artsen zijn.’
Joris Herpol
Even with a rise in doctor numbers, the Flemish Rand municipalities ringing the BrusselsCapital Region face the paradox of a still-worsening GP shortage. ‘The population is growing, but the number of general practitioners is not keeping pace,’ says Professor Dirk Devroey of the Free University of Brussels (VUB), an expert in family medicine. The decline is most pronounced in municipalities enjoying special language status, where high property prices and an older population are key factors. Group practices offer some respite but ‘it often takes two young doctors to replace a single solo practice’. The pressure is a daily reality for young GPs such as Roya Zolfaghari: ‘Initially, we limited patient intake and now we’ve stopped taking new patients altogether. Still, it’s never easy to say no.’ The rising pressure hasn’t escaped Dr. Mark Huylebroeck’s attention either: ‘Patients are more assertive than ever, fuelled in part by information from ‘Dr. Google’. A wave of retirements is also expected by 2030, begging the question, how will we replace all those doctors?’
BUURTEN is een uitgave van het gemeenschapscentrum de Boesdaalhoeve en vzw ‘de Rand’. Buurten komt tot stand met de steun van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Vlaams-Brabant. REDACTIERAAD Jan Decuypere, Tuur De Moor, Gerald Dichtl, Greet Lebleu, Anne Sobrie, Hanne Thijs, Liesbet Vermaelen VORMGEVING jan@jeudeboels.be FOTOGRAFIE Tine De Wilde, DRUK Drukkerij Van der Poorten
Cijfers van het RIZIV: het aantal huisartsen per gemeente. Waar mogelijk zijn bij deze berekening de werkadressen gebruikt (voor 75% van de mensen in 2013 tot 89% in 2023). Als er minder dan 5 huisartsen in een gemeente zijn, staat er < 5 wegens
GDPR-wetgeving.
Cijfers
2013 2023
Asse 24 23
Beersel 17 17
Dilbeek 30 32
Drogenbos <5 <5
Grimbergen 25 26
Hoeilaart 8 10
Kraainem 14 11
Linkebeek 11 12
Machelen 10 10
Meise 22 25
Merchtem 16 13
Overijse 17 21
Sint-Genesius-Rode 12 9
Sint-Pieters-Leeuw 29 29
Tervuren 20 25
Vilvoorde 29 27
Wemmel 13 15
Wezembeek-Oppem 14 8
Zaventem 23 24
Het aantal huisartsen per 10.000 inwoners
2013 2023
Asse 7,6 6,5
Beersel 7,0 6,5
Dilbeek 7,4
veerle.caerels@derand.be HOOFDREDACTIE Geert Selleslach, 02 456 97 98, geert.selleslach@derand.be REDACTIEADRES GC de Boesdaalhoeve, Toekomstlaan 32 B, 1640 Sint-GenesiusRode, tel. 02 381 14 51, info@deboesdaalhoeve.be, www.deboesdaalhoeve.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Jo Van Vaerenbergh, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel. ARCHIEF Je vindt deze editie en het volledige archief van buurten op de website www.deboesdaalhoeve.be.
BEELD uit Rode
De zon breekt door de regen valt hard. Stralen en druppels vechten om macht.
