hình thành và phát triển các năng lực chung cũng như các năng lực đặc thù của bộ môn địa lí. - Đảm bảo tính hệ thống và liên hệ với thực tiễn Địa lí là bộ môn có hệ thống tri thức chặt chẽ và có tính thực tế cao. Vì vậy, việc dạy học Địa lí cũng phải tuân theo hệ thống đó và gắn liền với thực tiễn. Khi tìm hiểu về bộ môn Địa lí cần tìm hiểu từ khái quát đến cụ thể, từ đại cương đến Việt Nam, từ tự nhiên đến kinh tế xã hội. Bên cạnh đó, quá trình dạy học Địa lí liên hệ với thực tế làm cho nội dung bài học thêm phong phú, sinh động; mặt khác, giáo viên có thể tập cho học sinh việc vận dụng kiến thức học được vào các tình huống có trong thực tế. Để đảm bảo tính hệ thống và liên hệ thực tiễn, giáo viên cần có kiến thức vững chắc, sự am hiểu về những nội dung, lĩnh vực khác và trong thực tế để có thể mở rộng, tích hợp liên môn và liên hệ kiến thức thực tiễn cho học sinh. Trong quá trình tổ chức dạy học phát triển năng lực cho học sinh, việc liên hệ kiến thức thực tiễn cũng giúp các em có điều kiện để học tập và phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào giải quyết các tình huống thực tiễn. Đây là một thành phần năng lực rất quan trọng giúp tạo ra nguồn lao động có chất lượng cho đất nước, phục vụ nhu cầu phát triển của thời đại.
2.2. Các thành phần năng lực có thể phát triển trong dạy học địa lí 10 ở trường phổ thông Trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, môn Địa lí tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các thành phần năng lực đặc thù của bộ môn. Tiêu biểu trong số đó là những yêu cầu cần đạt các thành phần năng lực đặc thù như: - Thành phần năng lực nhận thức khoa học Địa lí + Nhận thức thế giới theo quan điểm không gian: học sinh sử dụng được bản đồ để xác định và lí giải được sự phân bố các đối tượng địa lí. Sử dụng được lược đồ trí nhớ để mô tả nhận thức về không gian; sử dụng bản đồ hoặc lược đồ để trình bày về mối quan hệ không gian của các đối tượng địa lí (giữa các thành phần tự nhiên với sự phát triển của các ngành kinh tế). + Giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí: Giải thích được cơ chế diễn ra một số hiện tượng, quá trình tự nhiên trên Trái Đất (các chuyển động của Trái Đất và hệ quả của nó, các hiện tượng của tự nhiên,…); sự hình thành, phát triển và phân bố của
42
