bu okuldan haşan ile mezun olarak önemli mevkilerde görevler alırlar.233 Azerbaycan tarihinde bir ilk olarak çok önemli bir yere sahip olan okul fikrinin hayata geçirilmesinde Tagiyev, Zerdabi ve Ha nife hanımın gayret ve fedakarlıklan ön plandadır. Nitekim İrşat gazetesinin ı907 yılında çıkan ı22. sayısındaki bir makalede "... BakU'de ıı Rus-Müslüman Okulu var. Bu okulların cümlesinde Zerdabi'nin emeği ve zahmeti vardır" sözlerine yer verilerek Zerdabi'nin eğitim faaliyetleri takdir edilmektedir.234
Toplumsal Dayanışmanın Somut Örneği: Hayır Cemiyetleri Zerdabi'nin bir diğer gerçekleştirmek istediği hayali, ı87o'li yıllarda şartlar gereği yeterince başarılı olamadığı Hayır Cemiyeti'ni yeniden faaliyete geçirmektir. Bilindiği gibi, ı9 05 ihtilalinden sonraki hürriyet ortamı, Azerbaycan'da kültürel, sosyal ve siyasi alanlarda önemli gelişmelere sebep olmuştur. Özellikle matbuat alanındaki gelişmeler diğer sabalan da etkilemiştir. Bu ortamda, Azerbaycan'da yayınlanmakta olan 1ürkçe gazeteler sayfalannda, diğer milletlerde olduğu gibi, Müslümanlar için de hayır ve eğitim cemiyetlerinin kurulması gerekliliği konusunu sık sık vurgulamaya başlamıştır. Yine bu dönemde, Türk-Ermeni çatışması başlamıştır. Kaf kasya Genel Valisi ve diğer Rus idarecilerin göz yumması, destek ve kışkırtmalanyla Azerbaycan'ın birçok bölgesinde Ermeniler Türkleri öldürmeye başlamıştır. Bu saldırılardan kaçan binlerce aile ile öksüz ve yetim kalan çocuklar perişan vaziyettedir. Rus "-13
Okuldan mezun olan öğrenciler için bak. Guseynova Dina Sadık Kızı,
Azerbaydjanskaya intelligentsiya v kontse XIX-naçale XX v., Baku, Av torefarat, ı993, s. 24; S. Genceli, Işıklı Ömürler Kövrek Taleler, Bakı, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı, ı991, s. 6. :134
Veli Memmedov,
Ekinci Gazeti,
Bakı, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı,
ı976, s.7.
93
