Fokprogramma’s in dierentuinen
Steeds meer dieren in Europese dierentuinen zitten in een fokprogramma. Er wordt in zorgvuldig overleg gezamenlijk gefokt, zodat men nieuwe dieren niet langer uit het wild hoeft te halen. Bovendien kweken de dierentuinen een reservepool van dieren die dreigen uit te sterven, zodat ze eventueel terug geplaatst kunnen worden in de natuur. Door: Marian Henderson
allemaal in een fokprogramma. De dieren planten zich uiterst langzaam en moeizaam voort. Het vrouwtje is maar 12 uur per jaar ontvankelijk, de dieren zijn erg kieskeurig
Vroeger bood de dierentuin vooral een
ropese dierentuinen en kunnen eventueel
in hun partnerkeuze en hebben weinig sek-
collectie van vreemde diersoorten die de
later teruggeplaatst worden. De dieren
suele interesse. Er is zelfs pandaporno ont-
bezoeker nog nooit in het echt had ge-
en hun nakomelingen blijven overigens
wikkeld om de dieren te laten zien hoe het
zien. Tegenwoordig is de rol van de die-
eigendom van de Filippijnse regering. Te-
eigenlijk ook al weer moet, en ook om ze
rentuin verschoven. Het gaat niet alleen
rugplaatsing is voor sommige diersoorten
enigszins te prikkelen. Het lijkt een beetje
om het tonen van vreemde beesten, maar
goed mogelijk. Bij hoefdieren levert dat
te werken, maar gelukkig is er inmiddels
vooral om educatie en voorlichting. We
meestal weinig problemen op. We heb-
ook een spermabank in China.
willen meer weten dan de naam van het
ben Antilopen en Moorgazelles gefokt, die
dier. Mensen worden bewust gemaakt
vervolgens zijn uitgezet in Senegal. Maar
van de leefwijze en problematiek van be-
dan moet de situatie natuurlijk gunstig
In China is inmiddels een spermabank voor panda’s.
Reservepopulatie De dierentuinen in Europa zijn verenigd in de EAZA, de Europese vereniging van
paalde diersoorten, zoals bejaging, terri-
zijn. Als dieren bejaagd worden, of als
dierentuinen. Ze werken samen aan het
toriumverlies en klimaatverandering. De
hun oorspronkelijke habitat is aangetast,
opbouwen van een reservepopulatie van
beesten worden tegenwoordig niet langer
dan is het niet mogelijk. En sommige dier-
bedreigde dieren. Door dit met onderlinge
afzonderlijk in hokken gehouden, maar
soorten lenen zich er niet goed voor. Het
uitwisseling te doen wordt inteelt zoveel
waar mogelijk op grote vlaktes tezamen
is bijvoorbeeld moeilijk bij grote katten,
mogelijk voorkomen. Men houdt de gege-
met de dieren waarmee ze in de vrije na-
die van hun moeder moeten leren jagen.”
vens van de dieren bij, zodat bloedlijnen
tuur ook het territorium delen.
Behoud van dieren
duidelijk worden en men kan zien welke
Succesverhaal
ziekten het dier heeft gehad of erfelijk gezien kan krijgen. Het is een soort van
Een succesverhaal betreft het Prezwalski-
stamboek. Een stapje verder gaat het EEP.
Ook spelen dierentuinen en belangrijke rol
paard. In 1968 was dit kittige paardje van
Dieren met een EEP zitten in het European
in het behoud van dieren die dreigen uit te
de Mongoolse steppe verdwenen. Er leef-
Endangered Species programma. Door se-
sterven. Soms gebeurt dat door ze in de
den nog slechts 13 in gevangenschap. Door
lectief te fokken krijgt men dieren die zo
dierentuin te laten paren, soms met be-
streng geselecteerde fok in dierentuinen is
min mogelijk verwant zijn. Elke diersoort
hulp van de reageerbuis, en soms wordt er
dit dier niet uitgestorven. Inmiddels leven
heeft een eigen coördinator, die contact
op locatie samengewerkt met de plaatse-
er weer honderden exemplaren in het oor-
onderhoudt met alle betrokken dierentui-
lijke bevolking om beschermingsprogram-
spronkelijke leefgebied. Als je bedenkt dat
nen (300 in 30 Europese landen), zodat
ma’s op te zetten. Lex Noordermeer van
40% van de wilde dieren met uitsterven
duidelijk is welke dieren beschikbaar zijn
Blijdorp in Rotterdam: “Door fokprogram-
wordt bedreigd en 1 op de 5 zoogdieren in
en aan welke dieren behoefte is. Zo’n co-
ma’s krijg je een back-up voor dieren in
gevaar is, dan besef je het belang van een
ordinator kan overal in Europa zitten. In
het wild. Zo hebben wij bijvoorbeeld vier
ingreep van buitenaf. Zo is het bijvoorbeeld
het piepkleine dierenparkje in Wissel werkt
stelletjes van het Filippijnse Wrattenzwijn
vijf voor twaalf voor de reuzenpanda. In het
bijvoorbeeld Bernard Holdijk, die zich spe-
geïmporteerd vanuit de Filippijnen, omdat
wild zijn er wereldwijd nog maar 1600 van
ciaal bezighoudt met de belangen van het
het daar dreigde uit te sterven. Inmiddels
deze dieren over. Niet meer dan het aantal
Pinchéaapje. Hij inventariseert de stand
zijn er bij ons 43 exemplaren geboren. De
inwoners van een klein gehucht. In Europe-
van zaken bij alle betrokken dierentuinen,
zwijnen zijn verspreid over een aantal Eu-
se dierentuinen leven vijf panda’s. Die zitten
zodat hij weet waar behoefte is aan de fok
52
