Idazketaren faseak
33
4.2. EKOIZPEN-FASEA Plangintza-fasean sortutako informazioa idatzitako komunikazio bihurtzen da ekoizpen- edo testuratze-fasean; esaldien ekoizpena eta idazketaren alderdi psikomotorra biltzen ditu ekoizpen-prozesuak. 4.2.1.Sintaxia – – – – – –
Esaldi zehatzetan jartzen ditu idazleak bere ideiak. Esaldiak gramatika-arauetara eta -egituretara egokitzen ditu. Lokailuak eta puntuazio-markak aukeratzen ditu. Esaldiak segidan jarri eta hierarkizatu egiten ditu. Koherentzia eta kohesioa ematen dizkio idatziari. Mezu idatzietan sortutako esaldiak, mintzatzean sortutakoak baino konplexuagoak izan ohi dira, testuinguruak gutxiago laguntzen duelako idatzietan, eta inplizituki emana ez dagoena, esplizituki eman behar delako.
4.2.2. Lexikoa – Esaldien armazoia eraiki dugunean, esaldi horietan kokatu behar diren hitzak aukeratu behar dira. – Sistema semantikoan gordetzen dira hitzen esanahien errepresentazioak. Ahozko nahiz idatzizko hizkuntzarako balio duen gordailua da sistema hori. – Gero, kontzeptu edo esanahi horri dagokion forma fonologikoa edo forma ortografikoa bilatuko dugu. Sistema semantikotik kontzeptu bat jasotzen denean, kontzeptu horrekin erlazionaturiko forma fonologikoa edo forma ortografikoa aktibatuko dira. – Lexiko fonologikoan gordetzen dira hitzen forma fonologikoak; lexiko ortografikoan, berriz, hitzen forma ortografikoak. Hitz bakoitzak bere forma fonologikoa eta ortografikoa ditu. – Ikusmenaren bidea, bide ortografikoa edo bide zuzena aukeratzen bada, gordailu grafemikotik, zuzenean eta azkar hartzen dugu hitza. Hitz ezagunak irakurtzeko eta idazteko erabiltzen da bide ortografikoa. Aktibatu behar den hitza aurretik oroimenean egotea eskatzen du bide horrek. – Bide fonologikoa edo zeharkako bidea aukeratzen bada, gordailu grafemikotik hartu, eta fonema grafema bihurtu ondoren hartzen dugu hitza. Hitz ezezagunak, inoiz ikusi gabeko hitzak eta sasi-hitzak irakurri eta idazteko erabiltzen da bide fonologikoa.
