14. Idazketaren hastapenak irakasteko programa
Haur Hezkuntzako Bigarren Zikloko eta Lehen Hezkuntzako Lehen Zikloko haurrari begira egiten dira sarritan idazketa-programak. Helburu batzuk lortzeko, indarrean jarri behar diren jardueren multzo egituratua da programa. Ikaslearen idazketaren oinarri-lerroaren ebaluaziotik abiatu behar da helburuak jartzeko. Gero, programak zenbateraino lagundu dion haurrari helburuak lortzen ebaluatu behar da. Haur Hezkuntzako Bigarren Zikloan eta Lehen Hezkuntzako Lehen Zikloan, honako helburu hauek dagozkio idazketari: – Hainbat komunikazio-egoeratarako egokitutako testu idatziak sortzeko gai izan behar du haurrak. Testuak idazten irakastean, haiek ulertzen eta interpretatzen ere irakatsiko diegu. – Testua idazteko, komunikazio-egoerako partaideak eta horien asmoak aztertu behar ditu haurrak. Irakurlearen interesak eta ezagutzak izan behar ditu buruan. – Literatur generoa eta egitura erretorikoa kontuan hartuta antolatuko du testuaren edukia. Hierarkizatu egin behar ditu idatziz azalduko dituen edukiak, eta lotura eman behar dio testuari. Idazketa irakasteko erabil daitezkeen ikuspegi metodologikoak deskribatzen hasten bagara: – Alde batetik, kodetze- eta deskodetze-prozesuak azpimarratzen dituztenak dauzkagu. Irizpide horren arabera, aurrerabide sintetikoko eta analitikoko idazketak bereizten dira, eta alderdi mekanikoetan eta azalekoetan oinarritzen dira. Kodetzeari eta deskodetzeari garrantzi nagusia ematen dietenen iritziz, “idazteko heldutasunaren” kontzeptuak indar handia hartzen du: idazten ikasten hasteko, aurrez garapen-baldintza batzuk bete behar ditu haurrak. Aurrerabide sintetikoko metodoetan, esanahirik gabeko hizkuntza zatiak ikasten ditu lehenik haurrak. Letren izena ikasi eta gero, letra horiek bata bestearekin konbinatzen edo sintetizatzen ditu, eta horrela silabak, hitzak edo esaldiak osatzen ditu. Osagai sinpleenetatik abiatu (grafemak, silabak…) eta egitura konplexuenetaraino (esaldiak, testua) heltzen da. Lehenik, letrak bereizi eta identifikatzen ditu.
