Klasse Magazine
Reportage
“Schrijven is omhoog durven kijken” Tekst Seppe Goossens Beeld Katoo Peeters
Hoe maak je van schrijfopdrachten een succes voor élke leerling? In de OKAN-klas van Marit zetten jongeren hun eerste schuchtere stapjes in het Nederlands. En toch durft ze de lat hoog leggen. Ontdek hoe haar aanpak ook jouw volgende schrijftaak straffer maakt. Marit Trioen: “Of je nu voor het eerst Nederlands leert of je middelbare school al bijna afrondt: schrijven blijft een van de meest complexe vaardigheden om onder de knie te krijgen. En toch mag je de lat hoog leggen. Zelfs bij OKAN-leerlingen die nagenoeg ongeletterd instromen.” VOLDOENDE SCH(R)IJFRUIMTE “‘Schrijf over je geboortestad in vijf zinnen’: zonder de juiste ondersteuning gaat het werkgeheugen van mijn leerlingen bij die opdracht onverbiddelijk in het rood. Er duiken zoveel uitdagingen tegelijk op. Om te beginnen moeten ze een samenhangende selectie maken van wat ze willen vertellen, de juiste woordenschat vinden en grammaticaal correcte zinnen bouwen. Daarnaast stelt schrijven ze technisch op de proef: correct spellen en leesbaar schrijven. Dat vergt opperste concentratie, voor laaggeletterde leerlingen die bepaalde klanken en letters nog niet automatisch aan elkaar koppelen en
28
hun pengreep vaak niet oefenden in de kleuterjaren. En tot slot hebben ze ook hun executieve functies hard nodig. Schrijven is je aandacht erbij houden, herlezen, je aanpak evalueren en voortdurend bijsturen.” “De lat kan enkel hoog als jij voor de juiste opstapjes zorgt. Dat begint al bij je instructie. Ik vertel zelf over mijn geboortestad: ‘Ik woon in een klein huis – ik kijk uit het raam – ik zie daar een berg.’ Dat geeft ze de kans om mijn aanpak na te bootsen. Dan denken we samen na: wat kan jij over jouw stad schrijven? We zoeken uit welke woorden we nodig hebben. In die eerste fase ben ik soms de schrijver aan het bord, en leveren mijn leerlingen vooral ideeën en zinnen aan. En al ben ik degene die schrijft, de structuur bewaakt en de kritische vragen stelt: toch is ook dat schrijfonderwijs. Omdat ik ruimte vrijmaak in het werkgeheugen van mijn leerlingen om zich te richten op één aspect van schrijven, de compositie van de inhoud.” SCHRIJVEN MET ZIJWIELTJES “Vertaald naar een meer alledaagse klas: de klassieke visie op schrijfonderwijs is vaak erg productgericht. Je geeft een opdracht, leerlingen werken die thuis uit, dienen in en krijgen nadien feedback. Waarmee ze achteraf hopelijk aan de slag gaan. Terwijl in het proces zoveel meer leerkansen zitten die je al in de klas kan benutten. Ergens heb ik natuurlijk makkelijk praten: in mijn klasje van zeven leerlingen kan ik
