Klasse Magazine
Onderzoek
Hoe maak je samen-werk sterk? Tekst Bart De Wilde Beeld Kevin Faingnaert
Wat is samenwerkend leren? En wanneer werkt het optimaal? Expert Kim Bellens duidt de randvoorwaarden, leraar Caroline opent haar klasdeur. Kim Bellens: “De definitie van samenwerkend leren is simpel: elke werkvorm waarbij leerlingen samen een opdracht aanpakken en daardoor leren. Dat kan via duizend-en-een methodieken. In groepjes van drie of vier – best niet groter – thuis de leefomstandigheden in de middeleeuwen vergelijken met die vandaag of in de klas per twee snel vervoegingsregels oefenen die ze eerst via directe instructie aangeleerd kregen. Maar ook: peer tutoring. Denk aan de cijfer-maatjes of tandem-lezers. Expert-leerlingen uit het vierde of vijfde zitten zij aan zij met kinderen uit het eerste leerjaar. Gouden leerkans voor die zesjarigen die individueel begeleid worden. En de tutor staat voor de uitdaging om gekende leerstof helder te verwoorden.” “Samenwerkend leren scoort uitstekend als effectieve onderwijsinterventie. Vijf blinkende sterren en spotgoedkoop. Maar vanaf nu elke les groepen maken garandeert geen leerwinst. Er zijn een hoop randvoorwaarden, die sterk
42
samenhangen met je leerstof en leerlingen. Vergelijk het met voetbal. Het is niet omdat je elf spelers hetzelfde truitje geeft dat de magie op het veld ontstaat. Pas als er een duidelijk wedstrijdplan is, een trainer die richtlijnen geeft en de wil om samen te werken het eigenbelang overstijgt, begint een team te scoren.” RANDVOORWAARDE 1: SCHERP LEERDOEL “Je moet als leraar het leerdoel scherp hebben. Dat bepaalt of samenwerken een goede werkvorm is en helpt je om een prima opdracht te ontwerpen waarbij groepjes niet verdwalen. Wil je bijvoorbeeld dat leerlingen samen bepaalde documenten analyseren? Dan zet je die leeslijst best op voorhand klaar, anders tikt de klok weg tijdens ‘overbodig’ zoekwerk. Of is goede bronnen zoeken nét een van je leerdoelen?” “Basisvaardigheden aanleren via samenwerking, is geen goed idee. Je kan nieuwe leerstof wel per
