ΑΡΘΡΑ
«Ο Χρήστης Πληρώνει» και όχι «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει» Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 96/61/ΕΚ, «ρύπανση» είναι η άμεση ή έμμεση εισαγωγή συγκεκριμένων χημικών ουσιών, στην ατμόσφαιρα, το νερό ή το έδαφος, ως αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας, που ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα στην ανθρώπινη υγεία ή στο περιβάλλον. Η Οδηγία 96/61/ΕΚ έχει ως βασικό στόχο την αντιμετώπιση της ρύπανσης κατευθείαν στην πηγή της και εισάγει τη φιλοσοφία της πρόληψης της ρύπανσης, µε την εφαρμογή Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (Β∆Τ / Best Available Techniques, BATs). Για να γίνει καλύτερη κατανόηση της διαφορετικής προσέγγισης: “Ο Χρήστης Πληρώνει” και ΟΧΙ “Ο Ρυπαίνων Πληρώνει”, αναφορικά με τη “διαχείριση των οικιακών στερεών αποβλήτων”, παρουσιάζεται πρώτα ο συσχετισμός με τη “διαχείριση των οικιακών υγρών αποβλήτων”. Κατανοώντας λοιπόν την ευρωπαϊκή οδηγία 96/61/ΕΚ, διαπιστώνουμε ότι έχουν εφαρμοστεί Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές, στην πρόληψη ρύπανσης οικιακών υγρών αποβλήτων στα κυπριακά εδάφη και ύδατα (θάλασσα, υδροφορείς) με την κατάργηση των απορροφητικών λάκκων και την αντικατάστασή τους με την κατασκευή κεντρικών αποχετευτικών συστημάτων και βιολογικών σταθμών τεταρτοβάθμιας επεξεργασίας. Αυτή την ευθύνη την έχει αναλάβει το κράτος μας, με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, που όχι μόνο κατάφερε την πρόληψη ρύπανσης, αλλά και να προσφέρει στα υγρά οικιακά απόβλητα μια χρηστική αξία με την ενσωμάτωση του ανακυκλωμένου νερού στο υδατικό μας ισοζύγιο, όπου αξιοποιείται για την άρδευση γεωργικών και κτηνοτροφικών καλλιεργειών, τη δημιουργία υγροβιότοπων και τον τεχνητό εμπλουτισμό υδροφορέων. Επισημαίνεται δε ότι η οργανική ιλύς μπορεί να αξιοποιηθεί ως φυσικό λίπασμα σε αρδευτικές καλλιέργειες και στην παραγωγή βιοαερίου, το οποίο και ταξινομείται ως Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ). Διαχείριση υγρών αποβλήτων Το κράτος αναλαμβάνει ολοκληρωτικά την ευθύνη για την πρόληψη ρύπανσης και με τη στήριξη ευρωπαϊκών τεχνικών προδιαγραφών (τεχνογνωσίας και τεχνολογίας) κατασκευάζει τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις. Ακολούθως αναγκάζει τον ιδιοκτήτη μιας οικίας να συνδεθεί (οικιακή σύνδεση) με το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα και έτσι του προσφέρει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί έμμεσα όλες τις εγκαταστάσεις για την πρόληψη της ρύπανσης. Η υλοποίηση της κατασκευής των αποχετευτικών κεντρικών συστημάτων (κεντρικοί αγωγοί, αντλιοστάσια), των βιολογικών σταθμών, δεξαμενών αποθήκευσης και συστημάτων διανομής ανακυκλωμένου νερού, απαιτεί ένα επενδυτικό κεφάλαιο, το οποίο έχουν εξασφαλίσει τα Συμβούλια Αποχετεύσεων ως δάνειο και θα πρέπει να αποπληρώσουν σε ένα μακροπρόθεσμο διάστημα. Τα Συμβούλια Αποχετεύσεων διά της εφαρμογής του νόμου “περί αποχετεύσεων” καθόρισαν την αποπληρωμή του επενδυτικού κεφαλαίου με την εφαρμογή του αποχετευτικού τέλους, το οποίο υπολογίζεται στο 1‰ στην
28
αξία του υποστατικού. Π.χ. εάν η αξία μιας οικίας είναι €1.000.000, τότε ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πληρώνει ένα ετήσιο τέλος των €1.000. Εάν η αξία μιας οικίας ανέρχεται στις €100.000, τότε ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να πληρώνει ένα ετήσιο τέλος των €100. Για την απρόσκοπτη λειτουργία και συντήρηση των παραπάνω εγκαταστάσεων, τα Συμβούλια Αποχετεύσεων διά της εφαρμογής του νόμου “περί αποχετεύσεων” καθόρισαν επιπλέον ένα τέλος λειτουργίας, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ €0,50 και €0,65 ανά κυβικό. Μια 5μελής οικογένεια με μια ημερήσια κατανάλωση πόσιμου νερού 110 λίτρα/άτομο, θα πληρώσει ένα ετήσιο λειτουργικό τέλος περίπου €100 (5 άτομα Χ 110 λίτρα Χ 365 μέρες Χ €0,50). Σύμφωνα με τα Συμβούλια Αποχετεύσεων, για να μπορεί να είναι βιώσιμη η λειτουργία και η συντήρηση των παραπάνω εγκαταστάσεων, θα έπρεπε το λειτουργικό τέλος για το “αποχετευτικό” να καθοριζόταν περίπου στα €2/κυβικό κατανάλωσης νερού. Στη Γερμανία κυμαίνεται μεταξύ €2 και €3,50/κυβικό. Για αυτό και δεν έχει “τελειωμό” η κατάργηση του αποχετευτικού τέλους αποχετευτικού στην πατρίδα μας! Μια 5μελής οικογένεια πληρώνει βάσει νομοσχεδίου για τη χρήση των παραπάνω εγκαταστάσεων συνολικά (επενδυτικό + λειτουργικό τέλος) €1.100 και η άλλη €200 για την πρόληψη της ρύπανσης! Τα συγχαρητήριά μας για την κοινωνική προσέγγιση... και μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι ναι: “Ο Χρήστης Πληρώνει” και “Ο Πλούσιος Σπονσάρει”. Κυπριακή προσέγγιση Το προτεινόμενο νομοσχέδιο έχει την ονομασία “Πληρώνω όσο Πετώ” και βασίζεται στη φιλοσοφία της χωριστής διαλογής με προπληρωμένη σακούλα και εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην πατρίδα μας στον Δήμο Αγλαντζιάς από την 1η Ιανουαρίου 2021. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή Οδηγία 96/61/ΕΚ θα έπρεπε ήδη το κεντρικό κράτος και κυρίως το αρμόδιο Υπουργείο (Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος) να ενημερώσουν τους δήμους, τα συμπλέγματα και τις κοινότητες, ποιες εγκαταστάσεις προτείνονται για την πρόληψη ή καλύτερα για την αξιοποίηση των οικιακών στερεών αποβλήτων. Ο Δήμος Αγλαντζιάς ξεκίνησε ένα πρόγραμμα, όπου το κεντρικό κράτος δεν μπορεί σήμερα να προσφέρει την επεξεργασία και αξιοποίηση για κανένα οικιακό ρεύμα (οργανικά, σύμμεικτα και ανακυκλώσιμα). Έβαλαν το κάρο μπροστά από τα άλογα! Σύμφωνα με έρευνά μας, το τέλος σκυβάλων στις ελεύθερες περιοχές της πατρίδας μας κυμαίνεται μεταξύ €70 και €200 ετησίως. Ο καθορισμός του σημερινού τέλους σκυβάλων υπολογίζεται από 6 διαφορετικές υπηρεσίες, όπως 1. Συλλογή-μεταφορά και επεξεργασία σύμμεικτων 2. Διαχείριση Πράσινου Σημείου 3. Καθαρισμός και συντήρηση πρασίνου και πάρκων 4. Καθαρισμός δρόμων και πεζοδρομίων 5. Καθαρισμός οικοπέδων 6. Μισθοί εργαζομένων, συντήρηση και καύσιμα για τις παραπάνω υπηρεσίες Το ποσοστό της συλλογής-μεταφοράς και επεξεργασίας των σύμμεικτων κυμαίνεται μεταξύ 50 και 65% του συνολικού κόστους, όπου υπολογίζονται τα τέλη σκυβάλων. Επομένως η εφαρμογή της προπληρωμένης σακούλας
