34
Wojciech Szymalski
w podziale odpowiedzialności oraz korzyści, a więc związana z pojęciem sprawiedliwości. W spółdzielni właściciele samochodów nie biorą udziału w grze rynkowej w zakresie wynajmu pojazdu, być może
Transformacja energetyczna
konkurują między sobą o czas, w jakim chcą korzystać z pojazdów. Tym samym ich koszty są raczej
Stabilność działania ekosystemów (oraz gospoda-
stałe, niezależnie od tego, ile jeżdżą. Odpowiedzial-
rek?) warunkuje otoczenie. Tymczasem działalność
ność także jest rozłożona po równo pomiędzy właści-
ludzkości przekroczyła granice ekosystemów na tyle,
cieli i użytkowników (są to te same osoby). W car
że zmieniła warunki funkcjonowania całego ekosy-
sharing oferowanym przez operatorów większość
stemu ziemskiego. Główny czynnik, który uległ w jej
odpowiedzialności, w tym szczególnie odpowiedzial-
wyniku zmianie, to skład ziemskiej atmosfery. Unie-
ność za utylizację pojazdu, bierze na siebie właściciel
ruchomione od tysięcy lat w skorupie ziemskiej
floty pojazdów (on również czerpie najwięcej korzy-
pokłady węgla (w różnych formach – kamiennej,
ści), natomiast użytkownicy są dużo mniej nią obcią-
płynnej, gazowej) zostały przetworzone przez czło-
żani. Czasem rolę pośrednika, czy też dodatkowego
wieka w gazy cieplarniane. Zaburzają one przepływ
regulatora rynku współdzielenia samochodów, pełni
energii przez ziemski ekosystem: zatrzymują więcej
samorząd.
ilości energii słonecznej. Zjawisko to nazywamy glo-
balnym ociepleniem. Prowadzi ono do zmiany kli-
Jeszcze większe przesunięcia w zakresie odpo-
wiedzialności i podziału korzyści wprowadziły na
matu w każdym miejscu na Ziemi.
rynek rozwiązania w transporcie osób pojazdami
osobowymi. Tradycyjna forma tej usługi to przewozy
jest transformacja energetyczna, czyli zmiana spo-
taksówką. Właściciel lub współwłaściciel pojazdu
sobu pozyskiwania energii przez człowieka na
prowadzi przewóz osób na rynku regulowanym
potrzeby stworzonej przez niego cywilizacji. Wpisuje
przez lokalne i krajowe przepisy. Przewozy te są opo-
się to w zasady gospodarki zamkniętego cyklu,
datkowane, a wpływy z podatków zasilają budżet
ponieważ wymaga odejścia od zastosowania zaso-
publiczny. Dużą zmianą było pojawienie się najpierw
bów energetycznych, które są nieodnawialne, ich
w Niemczech, a potem także w innych krajach, usług
wykorzystanie jest jednorazowe i powoduje genero-
typu BlaBlaCar, czyli kojarzenia pasażerów z kierow-
wanie wielu odpadów (spalin, ścieków, osadów).
cami prywatnych samochodów, którzy, podróżując
Ścieżka odejścia od paliw kopalnych w inny sposób
w tym samym kierunku, mieli wolne miejsca w samo-
kształtować będzie sprawiedliwe relacje pomiędzy
chodzie. To rozszerzona wersja tzw. carpooling. Usługa
ludźmi. Rysuje się jednak kilka linii potencjalnych
ta nie dla konkuruje z przewozami taksówkowymi,
sporów:
bo zwykle dotyczy przewozów na duże odległości.
■
Aby ograniczyć skalę tego zjawiska, potrzebna
Sprawiedliwość względem osób, które tracą
Nie jest jednak opodatkowana, choć kierowcy uzy-
miejsca pracy przy wydobyciu paliw kopalnych
skują z tego tytułu korzyści finansowe od pasażerów.
na skutek rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Natomiast rewolucją można nazwać to, co przyniosły
Z jednej strony możliwe jest sterowanie tempem
rozwiązania przedsiębiorstwa Uber. Aplikacja tej firmy
procesu zamiany źródeł nieodnawialnych na
umożliwiła szybkie kojarzenie pasażerów z chętnymi
odnawialne tak, aby odwlekać moment zamyka-
kierowcami, także w przypadku przewozów wew
nia kopalń, z drugiej strony, jak podpowiada
nątrz miast. Uber nie posiada pojazdów, a jego źród-
świat nauki, ograniczenie emisji gazów cieplar-
łem utrzymania są przychody z pośrednictwa w koja-
nianych powinno nastąpić jak najszybciej.
rzeniu kierowców z pasażerami. Kierowcy uzyskują
■
Sposób budowy systemu energetycznego, który
przychody, choć w wielu miastach, gdzie wprowa-
może być oparty o duże elektrownie niskoemi-
dzono usługę, nie prowadzą działalności gospodar-
syjne (takie kryteria spełniają m.in. elektrownie
czej i nie odprowadzają podatków.
jądrowe, wodne, biomasowe, niektóre elektrownie geotermalne, farmy wiatrowe) lub o sieć małych elektrowni w systemie rozproszonym